________________
સાંદર્યતા.
Nothing can work me damage, but myself. આ બનડના સૂત્રને અનુસરીએ.
દુર્ગધમય જગાએ જતાં જેમ આપણું નાક ચઢી જાય છે અને લલાટ પ્રદેશ પર કરચલીઓ પી જઈ મુખ કદરૂપું થઈ જાય છે, તેમ આત્માના સંબંધમાં થાય છે જ. સાંદર્યને ટકાવી રાખવા અગર તે તેને વધારવામાં સમભાવની પ્રથમ આવશ્યકતા છે. આપણાં સાંદર્યનું અભિમાન અને અસુંદર વસ્તુપ્રતિ અણગમે એ બેઉ આપણું બાહા અત્યંતર સાંદર્યને વિનાશ કરવા બસ છે. સાંદર્ય પ્રતિ પ્રેમપ્રવાહ વહાવી આપણે જેટલી સુંદરતા મેળવીએ તેટલી સુંદરતા અસુંદર વસ્તુપ્રતિ તિરસ્કાર કર્યાથી નાશ પામે છે. સમસ્ત જગતનું કલ્યાણ ઈચ્છનારા મહાત્માઓ અને સંતે કે જે પોતાની કઈ સ્તુતિ કરે, વા નિંદા કરે, માર મારે વા પંપાળે, સુવાસિત વસ્તુ મૂકે વા કુવાસીત વસ્તુ મૂકે, પુષ્પમાળા પહેરાવે વા કંટકમાળ પહેરાવે, માન આપે વા અપમાન કરે તે પણ તેમના પ્રતિ સમભાવ અને ક્ષમાદષ્ટિ રાખી પોતાનું ચીંતવેલું કાર્ય કરવામાં એકતાર થઈ રહે છે. તેમના મુખાવિન્દ તરફ ક્ષણભર જ્યારે આપણે અવકીએ છીએ ત્યારે આપણે તેમની પવિત્રતા અને સૌદર્યતા પાસે આપણી અપવિત્રતા અને તુચ્છ સુંદરતા તરી આવતી જઈએ છીએ અને શરમના માર્યા પૃથ્વી ખણીએ છીએ. તેમના મુખ પર છવાઈ રહેલા અલકિક ચળકાટવડે અંજાઈ જઈએ છીએ અને તેમના વદનકમળ પર આનંદ યુક્ત વીલસી રહેલી દૈવી પ્રભાવશાળી છાયા જોઈ આપણું લઘુતા અનુભવીએ છીએ. આપણે પ્રાસાદમાં હોઈએ કે જગલનાં ઝુંપડામાં હેઈએ,ગરીબ વા શ્રીમંત હાઈએ, સુસ્વરૂપી વસ્તુ જોઈએ વા કદ્દરૂપી વસ્તુ જોઈએ, તે પણ જ્યારે અંતઃ કરણમાં સમાન પ્રસન્નતા વ્યાપશે ત્યારે જ આપણે એ સદા યુગલના અરે ! એવી એક કેઈ દૈવી પ્રકારની સુંદરતાના અધિકારી થઈ શર્શિ
તપશ્ચર્યાથી સંદર્યને વિનાશ થાય છે એના જેવી બીજી અર્ધસ માન્યતા શું હોઈ શકે ? તેથી ઉલટું તપશ્ચર્યા કર્મવિચછેદ કરવાને ઉત્તમ ઉપાય છે. કમ રહિતપણામાંજ આત્માની શોભા છે–સુંદરતા છે. પરમાત્મા મહાવીર પ્રભુએ ઘોર તપશ્ચર્યા કરી તેથી તેમની કાતિને લોપ થવાને બદલે, અદ્વિતીય કાન્તિ માન બન્યા, અને પ્રાપ્ય ભામંડળ તેમના વદનકમળ આસપાસ ભ્રમણ કરવા માંડ્યું. એવીજ તપશ્ચર્યાના પ્રભાવવડે શ્રી શ્રીપાળ મહારાજાને કેન્દ્ર ગયે. તપશ્ચર્યા વડે શારીરિક દૈબલ્ય વૃસિંગત થાય છે એ જુદી વાત, પણ આત્માના બળથી ઇંદ્રાસન ડોલી જાય, તેવી અનંતી શક્તિ આગળ એવી દુર્બળતાના શા હિસાબ? એવી શારીરિક દુર્બળતાની ગણતરી કરવી એ “ધકણાં
