Jain Darshanna Vaigyanik Rahasyo

Author(s): Nandighoshvijay
Publisher: Bharatiya Prachin Sahitya Vaigyanik Rahasya Shodh Sanstha

Page 345

318
જૈનદર્શનનાં વૈજ્ઞાનિક રહસ્યો સવાર સુધી 36 કલાક) આહારનો સંપૂર્ણ કલ્યાણક - સકલ વિશ્વનું કલ્યાણ કરનાર ત્યાગ.
તીર્થંકર પરમાત્માના જીવનના પાંચ વિશિષ્ટ ઉપસર્ગ - તીર્થકર અને ત્યાગી મુનિઓને દેવો, બનાવો – અવન, જન્મ, દયા, કેવલ્યપ્રાપ્તિ
મનુષ્યો અને પશુ-પક્ષીઓ દ્વારા થતી અને નિર્વાણ
શારીરિક તેમજ માનસિક સતામણી કવલાહાર - મોં દ્વારા લેવાતો પૂલ આહાર ઉપશમ - આત્માને લાગેલાં કર્મને ઉદયમાં ન કાયસ્થિતિ – એક જ જાતિમાં વારંવાર જન્મ આવવા દેવા/દબાવી રાખવા
લઈ પસાર કરાતો કાળ ઉપાંશુ જાપ - કોઈ ન સાંભળે તેમ હોઠ કાયોત્સર્ગ – ધ્યાનની અવસ્થામાં કરાતો કાયાનાં
ફફડાવીને કરાતો અસ્પષ્ટ મંત્ર જાપ હલનચલન આદિ વ્યાપારનો ત્યાગ ઉર્ધ્વલોકદેવલોક - બ્રહ્માંડ/લોકનો ઉપરનો કાર્મણ વર્ગણા - આત્માને થતાં કર્મબંધ દરમ્યાન
ભાગ જ્યાં દેવો તથા મુક્ત જીવો હોય છે. વળગતાં વિશિષ્ટ પ્રકારના પરમાણુ - સમૂહ ઋષભનારાય - બીજા પ્રકારનાં હાડકાંના - એકમો
સાંધાની સંરચના, જેમાં મર્કટબંધ અને પાટો કાર્મણ શરીર - કાર્મણવર્ગણા દ્વારા નિષ્પન્ન હોય છે.
સૂક્ષ્મ શરીર એકાશન - દિવસ દરમ્યાન ફક્ત એક જ કાળચક્ર - છ આરા સ્વરૂપ ઉત્સર્પિણી અને છ વખત ભોજન કરવાનું વ્રત
આરા સ્વરૂપ અવસર્પિણી ધરાવતું એકેન્દ્રિય - જેમને ફક્ત ત્વચા-સ્પર્શનેન્દ્રિય જ કાળનું ચક્ર છે તેવા સજીવ પદાર્થો
કાલોદધિ - ધાતકી ખંડની ફરતો આવેલો 8 ઐવિત ક્ષેત્ર - મેરુ પર્વતની છેક ઉત્તરે
લાખ યોજન પહોળો વલયાકાર સમુદ્ર આવેલ, ભરતક્ષેત્ર જેવું ક્ષેત્ર
કાલિકા - પાંચમાં પ્રકારની હાડકાના સાંધાની ઓથા (રજોહરણ) - અહિંસા/જીવદયાના સંરચના, જેમાં ફક્ત ખીલી જ હોય છે. પાલન માટેનું જૈન સાધુ-સાધ્વીજીઓનું કુર્મોન્નતા - સ્ત્રીની યોનિનો પ્રકાર ઉપકરણ, જેમાં છેડે ઉનના લાંબા રેષા કૃષ્ણરાજિ - પાંચમા બ્રહ્મ દેવલોકની નીચે હોય છે.
આવેલ કાળો – અન્ધકાર સ્વરૂપ પ્રદેશ અને ઓજાહાર - સગર્ભાવસ્થા દરમ્યાન ગર્ભ દ્વારા એ પ્રદેશમાંની કૃષ્ણરાજિ નામવાળો પ્રથમ કરાતો આહાર.
પ્રકારનો પ્રદેશ. ઔદારિક વર્ગણા - ઔદારિક શરીરનું કેવળજ્ઞાન - સંપૂર્ણ જ્ઞાન, સર્વજ્ઞત્વ નિર્માણ કરવામાં વપરાતા પરમાણુ - સમૂહ કેવળી - કેવળજ્ઞાન ધરાવનાર વ્યક્તિ. એકમો.
કોશ - ગાઉ, કોશ, લંબાઈ/અંતરનો એકમ ઔદારિક શરીર - ઔદારિક વર્ગણાના 2000 ધનુષ્યનો એક ગાઉ પરમાણુ-સમૂહ-એકમો દ્વારા નિર્મિત નારક ક્ષય - નાશ (કર્મનો)
અને દેવો સિવાયના જીવોનું સ્થૂલ શરીર ક્ષયોપશમ - ઉદયમાં આવેલ કર્મનો નાશ અને કટાહ - લટકતી અડધી પાંસળીઓ
નહિ ઉદયમાં આવેલ કર્મને ઉદયમાં આવતા કપાલ - ખોપરી કપિલા - દક્ષિણ અને અગ્નિ ખૂણા વચ્ચેની ખરતરગચ્છ - જૈન સમાજનો એક વિભાગ પેટા વિદિશા (Ess)
સંપ્રદાય
રોકવા