________________
પરિશિષ્ટ નં-૩ જૈન પારિભાષિક શબ્દસૂચિ
319 ખેલિધા - દક્ષિણ અને નૈÁત્ય ખૂણા વચ્ચેની જઘન્ય પરિત્ત અસંખ્યાત - નવ પ્રકારના દિશા (Sws)
અસંખ્યાતમાંથી પ્રથમ પ્રકારનું અસંખ્યાત ગરિમા – પોતાના શરીરને અત્યંત ભારે બનાવી જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાત - નવ પ્રકારના દેવાની શક્તિસિદ્ધિ
અસંખ્યાતમાંથી બીજા પ્રકારનું અસંખ્યાત ગણધર - તીર્થકરોના મુખ્ય શિષ્ય જંબુદ્વીપ - મધ્યલોકતિસ્દલોકના કેન્દ્રમાં ગંગા - હિમવાન પર્વત ઉપરના પદ્મ
આવેલ વર્તુળાકાર 1,00,000 યોજન લાંબો સરોવરમાંથી પૂર્વ તરફ નીકળતી નદી પહોળો એક દ્વીપ ગઈતોય - નવલોકાંતિક દેવોમાંથી એક પ્રકારના જરાયુજ - ઓર (લોહીથી યુક્ત) સાથે જન્મ | દેવો.
પામતાં ગર્ભજ જીવો. (જાતિય પ્રજનનનો ગર્ભજ જન્મ - માતા-પિતાના સંયોગ દ્વારા એક પ્રકાર)
ગર્ભધારણ કરવા પૂર્વક થતો જન્મ જાપ - પવિત્ર શબ્દો યુક્ત મંત્રની વારંવાર ગુરુ - ધાર્મિક સંપ્રદાય અથવા આધ્યાત્મિક થતી મૌખિક આવૃત્તિ માર્ગના શિક્ષક
જ્યોતિષ્ક દેવ - સૂર્ય, ચંદ્ર, ગ્રહ, નક્ષત્ર, તારા ગોત્રકર્મ - ઉચ્ચ અથવા નીચ જાતિમાં જન્મ સ્વરૂપ જ્યોતિષશાસ્ત્રના દેવ કરાવનાર કર્મ
જ્ઞાનાવરણીય કર્મ – આત્માના અનંતજ્ઞાન ગ્રહણજાત - જૈન ધર્મગ્રંથોમાં વર્ણવેલ ચાર ગુણને ઢાંકનાર કર્મ
પ્રકારના ધ્વનિમાંથી ચોથા પ્રકારનો ધ્વનિ તપાગચ્છ - જૈન સમાજનો એક પેટાવિભાગ ઘાતી કર્મ - આત્માના અનંતજ્ઞાન - દર્શન - તમસ્કાય - પાંચમા બ્રહ્મ દેવલોકની નીચે
ચારિત્ર વગેરે ગુણોનો ઘાત કરનાર કર્મ આવેલ કૃષ્ણરાજિમાં આવેલ કાળું દ્રવ્ય ચઉરિદિય (ચતુરિક્રિય) - ત્વચા, જીભ, નાક તિર્યંચ - મનુષ્ય, દેવ અને નારક સિવાયના અને આંખ ધરાવનાર જીવો
પશુ-પક્ષી, જીવજંતુઓ તથા એકેન્દ્રિયથી ચઉવિહાર - સંપૂર્ણ રાત્રિ દરમ્યાન આહાર - લઈને ચતુરિન્દ્રિય જીવો પાણી નહિ લેવાનું વ્રત
તિવિહાર - સંપૂર્ણ રાત્રિ દરમ્યાન ફક્ત પાણી ચંદ્રાભ-નવ લોકાંતિક દેવોમાંથી એક સિવાય કશું જ નહિ લેવાનું વ્રત .
પ્રકારના દેવોનાં વિમાનનું નામ તેઇન્દ્રિય - ફક્ત ત્વચા, જીભ અને નાક ચાતુર્માસ - ચાર મહિનાનો કાળ, ખાસ કરીને ધરાવનાર જીવો. વર્ષાકાળચોમાસું
તેઉકાય / તૈજસ્કાયિક - અગ્નિકાય અર્થાત્ છદ્મસ્થ - જેઓએ કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત નથી કર્યું અગ્નિ સ્વરૂપ જીવો. તેવા જીવો.
તૈજસ્ શરીર - તેજસ વર્ગણા દ્વારા નિષ્પન જઘન્ય અનંત અનંત - નવ પ્રકારના
સૂક્ષ્મ શરીર, જે ખોરાકનું પાચન કરે છે. અનંતામાંથી ત્રીજા પ્રકારનું અનંત તીર્થંકર - જૈન દર્શનના સ્થાપક અને રાગદ્વેષ જઘન્ય પરિત્ત અનંત - નવ પ્રકારના
વગેરે આંતર શત્રુઓ ઉપર વિજય મેળવી 'અનંતામાંથી પ્રથમ પ્રકારનું અનંત તીર્થંકરપણાના ઐશ્વર્યને માણનાર જઘન્ય યુક્ત અનંત - નવ પ્રકારના તીર્થંકર નામકર્મ - તીર્થંકરપણાનું ઐશ્વર્ય જે અનંતામાંથી બીજા પ્રકારનું અનંત
કર્મના બંધ તથા ઉદયથી પ્રાપ્ત થાય છે, તે જઘન્ય અસંખ્યાત અસંખ્યાત - નવ પ્રકારના
અસંખ્યાતમાંથી ત્રીજા પ્રકારનું અસંખ્યાત
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
