Book Title: Hemchandrashabdanushasanam
Author(s): Hemchandracharya, Jambuvijay
Publisher: Hemchandracharya Jain Gyanmandir Patan
________________
स्वोपज्ञरहस्यवृत्तिविभूषितं
इच्छार्थे धातावुपपदे कामोक्तौ गम्यायां सप्तमी-पञ्चम्यौ स्याताम् । इच्छामि भुञ्जीत, भुङ्क्तां वा भवान् ।।७।।
विधि-निमन्त्रणा-ऽऽमन्त्रणा-ऽधीष्ट-सम्प्रश्न-प्रार्थने ।५।४॥२८॥
विध्यादिविशिष्टेषु कर्तृ-कर्म-भावेषु प्रत्ययार्थेषु सप्तमी-पञ्चम्यौ स्याताम् । विधिः क्रियायां प्रेरणा, कटं कुर्यात्, करोतु भवान् । प्रेरणायामेव यस्यां प्रत्याख्याने प्रत्यवायस्तनिमन्त्रणम्, द्विसन्ध्यमावश्यकं कुर्यात्, करोतु । प्रेरणायामेव यस्यां प्रत्याख्याने कामचारस्तदामन्त्रणम्, इहासीत, आस्ताम्। प्रेरणैव सत्कतु(सत्कारपूविका) अधीष्टम्, व्रतं रक्षेत्, रक्षतु । संप्रश्नः संप्रधारणा, किं नु खलु भो ! व्याकरणमधीयीय, अध्ययै, उत सिद्धान्तमधीयीय, अध्ययै ? । प्रार्थनं याच्ञा, प्रार्थना मे तर्कमधीयीय, अध्ययै ।।८॥
प्रैषा-ऽनुज्ञा-ऽवसरे कृत्य-पञ्चम्यौ ।५।४।२९॥ प्रैषादिविशिष्टे कर्नादावर्थे कृत्या: पञ्चमी [च] स्युः । न्यत्कारपूर्विका प्रेरणा प्रैषः, तेन खलु कट: कार्यः, स कटं करोतु, स हि प्रेषितोऽनुज्ञातस्तस्याऽवसर: कटकृतौ ।।९।।
काल-वेला-समये तुम्वाऽवसरे ।५।४॥३३॥ एषूपपदेष्ववसरे गम्ये धातोस्तुम् वा स्यात् । कालो भोक्तुम्, वेला भोक्तुम्, समयो भोक्तुम्, कालो भोक्तव्यस्य । अवसर इति किम् ? काल: पचति भूतानि ॥१०||
सप्तमी यदि ।५।४॥३४॥ यच्छब्दप्रयोगे कालादिषूपपदेषु सप्तमी स्यात् । कालो यदधीयीत भवान्, वेला यद् भुञ्जीत, समयो यत् शयीत ।।११।।
शक्तार्हे कृत्याश्च ।५।४।३५॥ __ शक्तेऽर्हे च कर्तरि गम्ये कृत्या: सप्तमी च स्युः । भवता खलु भारो वाह्यः, उह्येत, भवान् भारं वहेत्, भवान् हि शक्तः ; भवता खलु कन्या वोढव्या, उह्येत, भवान् खलु कन्यां वहेत्, भवानेतदर्हति ।।१२।।
णिन् चाऽऽवश्यका-ऽऽधमर्थे ।५।४॥३६॥ अनयोर्गम्ययो: कर्तरि वाच्ये णिन् कृत्याश्च स्युः । कारी, अवश्यंहारी, अवश्यं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449