Gyanbindu Prakarana

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Sukhlal Sanghavi
Publisher: ZZZ Unknown

Page 204

पृ० ७. पं० २६.]
टिप्पणानि ।
पातादेरनिवृत्तस्य, उपलक्षणत्वातू संयतस्य वाऽनुपयुक्तगमनागमनादि कुर्वतः। यानपि सत्त्वान् असौ सदैव न हन्ति तानप्याश्रित्य मन्तव्या। 'जे वि न वाविजन्ती नियमा तेसि पि हिंसओ सो उ। [ओघनि० ७५३ ] इति वचनात् । यदा तु तस्यैव प्राणव्यपरोपणसंप्राप्तिर्भवति तदा सा द्रव्यतो भावतोपि हिंसा प्रतिपत्तव्या। यः पुनरध्यात्मना चेतःप्रणिधानेन शुद्ध उपयुक्तगमनागमनादिक्रियाकारीत्यर्थः । तस्य यदा वधेन प्राणव्यपरोपणेन सह योगः संबन्धो न भवति, ६ तदा द्विधापि द्रव्यतो भावतोऽपि च हिंसा न भवतीति भावः । तदेवं भगवत्प्रणीतप्रवचने हिंसाविषयाश्चत्वारो भङ्गा उपवर्ण्यन्ते । अत्र चाद्यभङ्गे हिंसायां व्याप्रियमाणकाययोगोपि भावत उपयुक्ततया भगवद्भिरहिंसक एवोक्तः । ततो यदुक्तं भवता वस्त्रच्छेदनव्यापारं कुर्वतो हिंसा भवतीति तत्प्रवचनरहस्यानभिज्ञतासूचकमिति ।” बृहत्० गा० ३९२२-३९४९ । उपदेशरहस्य गा० ११६-११८ । धर्मपरीक्षा० गा० ४७-८८ । पुरुषार्थ० ४२-८६ । अनगार०४. २२-३६ । 10 सागार० २.८-१९;४.७-३३ । सुत्तनिपात २.२.४,५,१२,२.७.२८,२.१४.१९,३.११.२७ । धम्मपद गा. १२९,१३०,४०५ । मज्झिमनिकाये जीवकसुत्त-५५, उपालिसुत्त-५६ । विनयपिटके महावग्ग ६.४.२;६.४.८; चुल्लवग्ग ७.२.७ । चतुःशतक १२.२३ । बोधिचर्यावतार परि० ८. का. ९०-१०८ । शिक्षासमुच्चय पृ. १३१-१३५,३५७ । भगवद्गीता १८.१७ । महाभारत शांतिपर्व अ० १२४. श्लो. ६५,६६; अ० ३०८ श्लो. ५; अ० ३१३. श्लो० १६-२० । S. B. E. VOL, 50-अहिंसाशब्दोऽत्र द्रष्टव्यः । ___ पृ० ७. पं० २६. 'गीतार्थ
"गीयत्थो जयणाए कडजोगी कारणमि णिदोसो। एगेसिं गीयकडो अरत्तदुट्ठो अजयणाए ॥"
बृहत्० ४९४६ । उपदेशरहस्य गा० १३१। "इय दोसा उ अगीए गीयम्मि उ कालहीणकारिम्मि । गीयत्थस्स गुणा पुण होंति इमे कालकारिस्स ॥ ९५० ॥ आयं कारणं गाढं वत्थु जुत्तं ससत्ति जयणं च । सव्वं च सपडिवक्खं फलं च विविधं वियाणाइ ॥९५१ ॥ सुंकादीपरिसुद्धे सइ लाभे कुणइ वाणिओ चिटं। एमेव य गीयत्थो आयं दट्टं समायरइ ॥ ९५२ ॥ असिवाईसुंकत्थाणिएसु किंचिखलियस्स तो पच्छा। वायणवेयावच्चे लाभो तवसंजमज्झयणे ॥ ९५३ ॥ नाणाइतिगस्सट्ठा कारण निकारणं तु तव्वजं । अहिडक विस विसूइय सजक्खयमूलमागाढं ॥ ९५४ ॥ आयरियाई वत्थु तेसिं चिय जुत्त होइ जं जोग्गं । गीय परिणामगा वा वत्थु इयरे पुण अवत्थु ॥ ९५५ ॥ धिइ सारीरा सत्ती आयपरगता उ तं न हावेति । जयणा खलु तिपरिरया अलंभे पच्छा पणगहाणी ॥ ९५६ ॥ इह परलोगे य फलं इह आहाराइ इक्कमेकस्स ।
सिद्धी सग्ग सुकुलता फलं तु परलोइयं एयं ॥ ९५७ ॥ ज्ञा० १३