Dakshina Pathni Sadhna Yatra

Author(s): Pratap J Tolia
Publisher: Vardhaman Bharati International Foundation

Page 7

દર્શન કરી શકું. અનંત લોચન જ અનંતનું દર્શન કરાવી શકે છે. જે આંખો જગતના સ્વાર્થની સાધનાને માટે માત્ર થોડા લોકો સુધી જ સીમિત રહી જાય, તે અનંતને કેવી રીતે જોઈ શકે? જ્યારે આંખોની સીમા અનંત બની જાય ત્યારે જ અનંત સત્ય પરમાત્માનું દર્શન થાય. પ્રાપ્ત તો એ પ્રત્યેક ક્ષણે હોય જ છે, પણ એને અજ્ઞાન જોવા નથી દેતું - જેમ આપણા હાથમાં જ કોઈ વસ્તુ હોય અને આપણે એને શોધતા રહીએ તેમ - કબીરે કહ્યું છે;
"तेरा सांइ तुझ में ज्यों पुहुपन में बास।
कस्तुरी के मिरग ज्युं, इत उत सूंघत धास।।" જેમ ફૂલની સુગંધ ફૂલમાં જ સમાયેલી હોય છે, તેમ તારો સ્વામી તો તારી અંદર જ છે ! કસ્તુરીની સુગંધ મૃગની અંદર જ હોય છે પણ એને પ્રાપ્ત કરવા તે જ્યાં ત્યાં ઘાસ સૂંઘતો ભટકે છે. પ્રત્યેક પરમાણમાં શકિત બનીને બેઠેલો પરમાત્મા પ્રત્યેક પળે સહુને પ્રાપ્ત જ છે, પણ એને જોવાની શક્તિ પ્રાપ્ત કરવી પડે છે.
અનંત પરમાત્મા સુધી પહોંચાડનારી યાત્રા પણ અનંત જ હોય છે. એ યાત્રાના પથ પર જો સદ્ગુરુ મળી જાય તો યાત્રી ધન્ય બની જાય છે. દક્ષિણાપથ જ શા માટે ? એ તો બધી દિશાઓમાં છે. એટલા જ માટે દક્ષિણમાં પણ. દક્ષિણમાં પણ ધન્ય આત્માઓ છે, પૂર્વ, પશ્ચિમ અને ઉત્તરમાં પણએક કરતાં એક ચઢી જાય તેવા ધન્ય! હા, એમને શોધવાની આવશ્યકતા હોય છે. સાધકનું ભાગ્ય સારું હોય તો એને સિદ્ધ ગુરુ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે. કબીરે એને જ-"કછુ પુખલા લેખ” કહ્યો છે. પૂર્વ જન્મની સાધના આગળ વધેલી હોય તો આ જન્મમાં સિદ્ધિ જલદી મળી જાય છે. આ સંસ્કાર મનુષ્યમાં જ નહીં, પશુપક્ષીમાં પણ સંભવે છે. ટોલિયાજીએ પોતાની આ કૃતિમાં આત્મારામ શ્વાનની સુંદર ચર્ચા કરી છે. જટાયુ, જાંબવાન, હનુમાન અને કાક ભુશુંડિ, પણ એવા જ સાધક હતા. ઉદયપુરનો ગજરાજ પણ આવા જ સંસ્કારોનો સ્વામી હતો. મત્સ્ય, કચ્છ૫, વરાહ અને શેષનાગના શરીરમાં પણ અનંત સંસ્કારવાન નારાયણ બેઠેલા હતા. એ નારાયણ કયાં નથી? પ્રહૂલાદ માટે તો તે થાંભલામાંથી પ્રગટ થયા હતા. ધર્મરાજ યુધિષ્ઠિર સાથે કૂતરો પણ સ્વર્ગ સુધી ગયો હતો. કૂતરા જેવો સ્વામીભકિતનો આદર્શ બીજે ક્યાં મળશે? એટલે જ કબીરે કહ્યું:
P