________________
www
જૈનદર્શનનો પ્રસાર કરવાની નેમ રાખે છે પણ સર્વસામાન્ય રૂપે આપણા સમાજમાં ઉચ્ચ જીવનમૂલ્યો, સદાચાર અને ચારિત્ર્યગુણોનો ઉત્કર્ષ થાય અને સુસંવાદી જીવનરીતિ તરફ લોકો વળે એ હેતુ રહેલો છે. એને માટે તેમણે સંગીતના માધ્યમનો ઉપયોગ કર્યો છે. ધ્યાન અને સંગીત દ્વારા જૈન ધર્મગ્રંથોની વાચનાને તેમણે શુદ્ધ રૂપે કેસેટોમાં મઢી લીધી છે. આધ્યાત્મિક ભકિતસંગીતને તેમણે ઘેરઘેર ગુંજતું કર્યું છે. આ પ્રવૃત્તિના પ્રણેતા છે પ્રો. પ્રતાપ ટોલિયા. પ્રો. ટોલિયાએ હિંદી સાહિત્યના અધ્યાપક અને આચાર્ય તરીકે કાર્ય કર્યા બાદ બેંગ્લોરમાં પલાંઠી વાળીને બેઠા છે અને આ કાર્ય વ્યવસ્થિત રીતે મોટા પાયા ઉપર કામ કરી રહ્યા છે. એમની પ્રેરણામૂર્તિઓમાં પંડિત સુખલાલજી, ગાંધીજી, વિનોબા જેવી વિભૂતિઓ રહેલી છે. ધ્યાનાત્મક સંગીત દ્વારા એટલે કે ધ્યાનને સંગીત સાથે સંયોજીને તેમણે ધર્મનાં સનાતન તત્ત્વોને લોકો સુધી પહોંચાડવાનો પ્રયત્ન કર્યો. શ્રી પ્રતાપભાઈ શ્રીમદ્ રાજચન્દ્રથી પણ પ્રભાવિત થયેલા. શ્રીમદ્ રાજચન્દ્રનાં “આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર' વગેરે પુસ્તકો પણ તેમણે સુંદર પઠન રૂપે કૅસેટોમાં રજૂ કર્યા. જૈનધર્મદર્શન કેન્દ્રમાં હોવા છતાં અન્ય દર્શનો પ્રત્યે પણ આદરભાવ હોવાને કારણે પ્રો. ટોલિયાએ ગીતા, રામાયણ, કઠોપનિષદ અને ખાસ તો ઈશોપનિષદના અંશો પણ પ્રસ્તુત કર્યા. ૧૯૭૯માં એ વખતના મુખ્ય પ્રધાન શ્રી મોરારજી દેસાઈએ એનું વિમોચન કરેલું. પ્રો. ટોલિયા વિવિધ ધાન શિબિરોનું આયોજન પણ કરે છે
પ્રો. ટોલિયાએ કેટલાંક પુસ્તકો પણ પ્રકાશિત કર્યા છે. શ્રીમદ્ રાજચન્દ્ર આશ્રમ, હંપીના પ્રથમ દર્શનનો આલેખ આપતું 'દક્ષિણાપથકી સાધનાયાત્રા” હિંદીમાં પ્રકાશિત થયું છે. અમેડિટેશન એન્ડ ચૅનિઝમ",
અનન્ત કી અનુગૂંજ' કાવ્યો, ‘જબ મૂર્યે ભી જાગતે હૈ” (હિંદી નાટક) વ. જાણીતા છે. તેમનાં પુસ્તકોને સરકારનાં ઇનામો પણ મળ્યાં છે. મહા સૈનિક’ એ તેમનું એક અભિનેય નાટક છે. આ નાટક અહિંસા, ગાંધીજી અને શ્રીમદ્ રાજચન્દ્રના સિદ્ધાંતો રજૂ કરે છે. કાકા સાહેબ કાલેલકરને હસ્તે તેમને આ નાટક માટે પારિતોષિક પણ મળેલું આ નાટકનું અંગ્રેજી રૂપાંતર પણ પ્રગટ થયું છે. પરમગુરુ પ્રવચનમાં શ્રી સહજાનંદઘનની આત્માનુભૂતિ રજૂ કરવામાં આવી છે
પ્રો. ટોલિયાનું સમગ્ર કુટુંબ આ કાર્ય પાછળ લાગેલું છે અને મિશનરીના
સંકટ
કરતા હતા તારક મહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહહતય
૪૨
