________________
અને ચવાણુ મળ્યા તેની પાછળ આ વાતાવરણ આપનાર પક્ષોમાં સ્વતંત્ર પક્ષ તથા જનસંઘ મોખરે કામ કરતું હતું. નજીક આવી રહેલા બનાવની રહ્યા. બંને પક્ષ તરફથી મસાણી તથા બલરાજ એંધાણ પાટિલ અને નિજલિંગપાના ઉચ્ચારણમાં મધેકે સર્વોચ્ચ અદાલત સમક્ષ રીટ કરી અને દેખાતાં હતાં. બનાસકાંઠાની ચૂંટણીમાં પાટિલની વટહુકમને આગળ અમલ થતો અટકાવાયો, પણ પસંદગી, તેમનાં દિલ્હી જઈને કંઈક કરી બતાવવામાં સરકારે સંસદ સમક્ષ ખરડો લાવીને તેમાંથી રસ્તો વિધાને, નિજલિંગ પાના ધ્રુવીકરણ વિશેનાં નિવેદનો કાઢયો છે અને ૧૧ ઓગસ્ટે કેસની સુનાવણી થાય –જેનો તેમણે પાછળથી ઈન્કાર કર્યો હતો–બધું તે પહેલાં તેને કાયદાનું સ્વરૂપ આપવા ધાર્યું છે.' આવી રહેલી કટોકટીનું સૂચન કરતું હતું.
વડા પ્રધાનના બેન્કના રાષ્ટ્રીયકરણના પગલાને આ પરિસ્થિતિમાં વડા પ્રધાને અવનો ઉપક્રમ કેબિનેટ, સંસદ તથા લેકે તરફથી સારો ટેકો મળ્યો છે. બતાવ્યો. બેગ્લોરમાં કેસની મહાસમિતિ આગળ પરંતુ રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે સંજીવ રેડ્ડીની ઉમેદવારી તેમણે આર્થિક નીતિ વિશેની નોધ રજૂ કરી. આમ અંગે તેમનો સહકાર હજી સંપૂર્ણપણે દેખાયો નથી. કરવામાં તેમણે તેમનું નેતૃત્વ સિદ્ધ કર્યું. તેમના ૧૬ મી ઓગસ્ટ સુધી આ વિશે કશું કરવાની બૃહને વિચારસરણીનો આકાર આપ્યો અને સિની. સિડીકેટની નેમ હોય તેમ લાગે છે. દરમિયાન કેટને વિમાસણમાં મૂકી દીધી. આર્થિક નીતિનો વડા પ્રધાનના પગલાંની ટીકાઓ થવી શરૂ થઈ ગઈ છે. ઠરાવ નાણાં પ્રધાન મારફત જ રજ કરાયો અને મહારાષ્ટ્ર કેંગ્રેસ સમિતિના વસંતરાવે તથા પાટિલે ચવાણે તેને સદ્ધર ટેકે આપો. વડા પ્રધાનની મોરારજી દેસાઈને થયેલા “અન્યાય”ને ઉલલેખ નીતિને મહાસમિતિની બહાલી મળી. પણ બીજે કર્યો છે. કામરાજે કોગ્રેસમાં પ્રવેશી રહેલા સામ્યદિવસે રાષ્ટ્રપતિ પદ માટેના ઉમેદવાર તરીકે મોરારજી – વાદીઓ સામે લાલ બત્તી ધરી છે અને તારકેશ્વરી ચવાણુને ટેકાથી સિન્ડીકેટ સંજીવ રેકીની વરણી કરી. સિંહાએ વડાપ્રધાનની “સરમુખત્યારશાહીની ટીકા વડા પ્રધાનના ઉમેદવાર જગજીવનરામને માત્ર બે જ કરી છે. બીજી તરફ લોકસભાના અધ્યક્ષ તરીકે મત મળ્યા અને વડા પ્રધાને પ્રેસ કોન્ફરન્સ બોલાવીને ધીલેનની ચૂંટણી થઈ છે અને ધીલેનની ઉમેદવારીમાં તેમની નાપસંદગી વ્યક્ત કરી. આ પહેલાં નાવમાં વડા પ્રધાનની ઈચ્છાને માન અપાયું છે. તે જ નેહરુને આ સ્થિતિમાં મૂકાવું પડયું હતું તેનો નિર્દેશ પ્રમાણે ઉપરાષ્ટ્રપતિ પદ માટે વડા પ્રધાનના ઉમેદવાર કરી સિન્ડીકેટ આત્મસંતોષ મા. પિતાની છત તરીકે જી. એસ. પાઠક આગળ આવ્યા છે. ઉપર કંઈક મસ્તાક રહેલી સિન્ડીકેટ ઉપર ૧૬ મીએ સિન્ડીકેટ અને વડાપ્રધાન વચ્ચેના આ ગજગ્રાહમાં વજપાત થયો. નાણાં પ્રધાન પાસેથી તેમનું ખાતું વિચારસરણીએ કેટલો ભાગ ભજવ્યો છે ? કેંગ્રેસના લઈ લેવામાં આવ્યું. જેના જવાબમાં તેમણે તેમના ઉરચ નેતાવર્ગને માત્ર વિચારસરણીની દૃષ્ટિએ જોવામાં હોદ્દાનું રાજીનામું આપ્યું. તા. ૧૬ થી ૧૯ દરમિયાન મુશ્કેલી છે. ચવાણું અને કામરાજે સંજીવ રેડ્ડીને કે નાણાંપ્રધાનને તેમનું ખાતું સોંપવા માટે નિજલિ- આ હતો પણ રાષ્ટ્રીય કરણના સવાલ ઉપર તેઓ ગપા, ચવાણું, પાટિલ અને કામરાજના પ્રયત્નો સંપૂર્ણ સંમત છે. ૧૯૬૬ ના જનમાં આ જ વડાનિષ્ફળ ગયા અને ૧૮ મીએ ૧૪ બેન્કના રાષ્ટ્રીકરણને પ્રધાને રૂપિયાનું અવમૂલ્યન કર્યું હતું અને સંભવ વટહુકમ બહાર પાડવામાં આવ્યો.
છે કે અમેરિકાનું એજ્યુકેશન ફાઉન્ડેશન પણ થોડા આમ થતાં જ ચવાણ અને કામરાજે વટહુકમને દિવસમાં અહીં ઊભું થશે. બૅન્કના રાષ્ટ્રીયકરણને ટકે આપતાં નિવેદન કર્યા. પક્ષના મોટા ભાગના નિર્ણય જે વાતાવરણમાં લેવાય તેનાથી તે માત્ર સભ્યો ઉપરાંત બીજા ચાર પક્ષોએ પણ વડા “રાજકીય” નિર્ણય છે તેમ કહેવાયું છે પ્રધાનના પગલાને બિરદાવ્યું. વટ હુકમને ટકે ન થવું સત્ય છે પણ આજની રાજકીય કટોકટીમાં
બુદ્ધિપ્રકાર, ઑગસ્ટ '૬૯ ]
૩૦૩
