________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
7
શ્રી રન કમ પ્રકાર.
[ પિષ-મહા
જવાબની શક્તિ આવી છે શું ? એને આપણું મન સાથે વિચાર કરવો જોઈએ. એકાદ વ્યસની માણસ હોય એને આપણે પૂછીએ કે-ભાઈ, અમુક વ્યસનપૂતની જગ્યા ઉપર તું નિયમિત રીતે કેમ જાય છે ? ત્યારે તે જવાબ આપશે કે–વખત થયો એટલે મને સ્વયં સ્કૂતિ થાય છે અને પગ તે સ્થાને મને લઈ જવા માટે જાણે પ્રયન જ કરતા હેય છે. મને રહેવાતું જ નથી. એ કાર્યમાં હું પરાધીન પણે વતું . મારે એના ઉપર કાબ નથી. મારી એ સ્વભાવ જ થઈ ગયો છે. જાપ કરનારની પણ કાંઈક એવી જ સ્થિતિ થવી જોઈએ. જાપ એ એનો સ્વભાવ જ બની જવો જોઈએ. જાપ કરતી વખતે બહાર તોપનો ધડાકો થાય તે પણ તેના કાને આવવું નહીં જોઈએ. એની બધી ઈદ્રિયો જાપને તાબે થઈ ગએલી હોવી જોઈએ. એવી સ્થિતિમાં જાપ થાય છે તેની સંખ્યા ભલે ઓછી હોય પણ તે આત્મોન્નતિમાં કાર્ય સાધક થાય છે. એવા જા૫ની સંખ્યા ભલે ઓછી હોય તે પણ એ જ સાચે જાપ ગણાય. બાકીને વિસંગત જાપ એ શરીરે કરેલ જાપ ગણાશે. મન સુધી પહોંચેલ જાપ જ આત્માને કાંઈક ગુણ કરે. કર્મને બંધ અગર નાશ મન જ કરી શકે, માટે જાપમાં મન ઓતપ્રોત રહેવું જોઈએ. એટલા માટે જ જાપ ઉચ્ચારપૂર્વક કરવાને હેતો નથી. કાઉસગ્નની પ્રતિજ્ઞા જે “અન્નશ્ય” સૂત્રમાં વર્ણવી છે તેની મૌલિકતા સમજવી જોઈએ. ધ્યાનમાં શારીરિક બધી જ હીલચાલ બંધ કરી દેવાની હોય છે. કેવળ સ્વાભાવિક હીલચાલ કે જે અનિવાર્ય હોય છે તેટલી જ હીલચાલની છૂટ આપવામાં આપેલી હોય છે. જ્યારે ઉચ્ચાર વગરને જાપ કરવાનો હોય છે ત્યારે શરીરના વ્યાપાર તદન બંધ જ કરી દેવામાં આવે ત્યારે મનને વ્યાપાર શરૂ થાય છે. શરીર કરતા મનની આંદોલન શક્રિત અતિ વિશાલ હોય છે અને મનના આંદોલને ઘણું મેટા ક્ષેત્ર ઉપર પિતાને પ્રભાવ પાડી શકે છે. અર્થાત જાપના શબ્દો પરમ શુદ્ધ અને આરોહ અવરોહપૂર્વક ગુરુ લઘુની સંપદાપૂર્વક થવા જોઈએ. તેમાં જેટલી ભૂલ થાય તેટલી તેની માલિકતામાં ઊણપ જ રહેવાની, માટે મંત્રની સંકલન અને તેના સાચા ઉચારો તજજ્ઞ ગુરુજનો પાસેથી મેળવી લેવાની ઘણી જરૂર હોય છે. આવો જ્ઞાનપૂર્વક કરેલે સાચા મંત્રોચ્ચારોનો જાપ ધ્યાનની માલિકતા સિદ્ધ કરી આપે છે. દરેક મુમુક્ષએ કાઈ પણ અનુષ્ઠાન હો તે શુદ્ધ અને સંપૂર્ણ રીતે મન સાથે કરવું જોઈએ. અંતઃકરણ પરોવ્યા વિના ફક્ત શરીરથી કરેલી ક્રિયા પોપટિયા જ થવાની એ ધ્યાનમાં રાખી કેવળ ગણત્રી તરફ ધ્યાન નહીં આપતા ધ્યાનની મૈલિક્તા તરફ લક્ષ આપવું ઉચિત છે. એ વસ્તુ ધ્યાનથી જાપ કરનારના મનમાં હસી જઈ અમૃત ક્રિયા કરવા તરફ તેમનું ધ્યાન દોરાય એટલે જ આ લેખને હેતુ છે,
For Private And Personal Use Only
