________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહેપાધ્યાય ધર્મસાગરજી ગણિની જીવનરેખા
પ્રો. હિરાલાલ રસિકદાસ કાપડિયા, M. A.
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૪૦ થી શરૂ) ગુરુપરિવાલી-પટ્ટાવલી-સમુચ્ચય' ભા. ૧, પૃ. ૪૧-૭૭)માં આ કૃતિ ધર્મ, સાગરગણિની પજ્ઞ સંસ્કૃત વૃત્તિ સહિત છપાયેલી છે. મૂળ કૃતિમાં જઈણ મરહઠ્ઠીમાં એકવીસ પડ્યો છે. આ કૃતિને ગુર્નાવલિ, તપાગચ્છ-પટ્ટાવલી તેમજ પટ્ટાવલી તરીકે જિનરત્નકેશ( ભા. ૧, ૫, ૧૦૮ ) માં ઓળખાવી છે. એનું અપનામ ગુર્નાવલીપટ્ટાવલી છે. આ કૃતિમાં “તપા' ગચ્છના આચાર્યોની હીરવિજયસૂરિ સુધીની પરંપરા વર્ણવાયેલી છે. આની પs વૃત્તિના અંતમાં (પૃ. ૭ માં ) એ ઉલ્લેખ છે કેહીરવિજયસૂરિની આજ્ઞાથી વિમલહ, કયાણુવિજયે, સેમવિજયે અને લબ્ધિસાગરે એમ ચાર ગણિઓએ આ કૃતિને મુનિસુન્દરસૂરિકૃત ગુર્નાવલી, જીર્ણ પટ્ટાવલી, દુષમા સંઘતેત્રમંત્ર ઈત્યાદિ સાથે સરખાવી વિ. સં. ૧૬૪૮ માં અમદાવાદમાં તપાસી હતી. આ પૂર્વે આના અનેક આદર્શો થયા છે તે આ ઉપરથી સુધારીને વાંચવા, નહિ કે એ વિના.
' આ ગુરુપરિવાહીને પ્ર. ૫. મ.(પૃ. ૧૨ )માં પટ્ટાવલી કહી છે અને એની રચના વિ. સં. ૧૬૪૮માં થયાને અહીં ઉલ્લેખ છે, પણ આ રચના સમય કેમ ગણાય ?
જંબદ્વીપપ્રાપ્તિ ટીકા-પ્ર. ૫. મ.(પૃ. ૧૨)માં કહ્યું છે કે–જબુદ્દીવ. પત્તિની જે ટીકાઓ અયારે ઉપલબ્ધ છે એ સૌમાં આ મોટામાં મોટી અને જૂનામાં જૂની છે. એની રચના વિ સં. ૧૬૩૧ માં થયેલી છે. વિશેષમાં હીરવિજયસૂરિની તેમજ શાંતિચન્દ્રમણિની ટીકાઓ જે આ આગમ ઉપર છે તે આ ધર્મ સાગરીય ટીકાની પછી થયેલી છે. ધર્મસાગરની આ ટીકાની નોંધ જિનરત્નકોશમાં નથી. જૈન ગ્રંથાવલી(પૃ. ૬) માં તે આની હાથથીઓ વિષે ઉલ્લેખ છે. વિશેષમાં અહીં (પૃ. ૮ માં ) રચનાવર્ષ તરીકે વિ. સં. ૧૬૩૯ ને ઉલેખ છે, પરંતુ એ બ્રાંત જણાય છે.
- જે. સા. સં. ઇ.(પૃ. ૫૮૩)માં કહ્યું છે કે –ધર્મસાગરગણિએ જબુદીવપત્તિ ઉપર વિ. સં. ૧૬૩૯ માં વૃત્તિ રચી હતી. વિશેષમાં આની એક પ્રશરિત જે હેમવિજયે રચી છે તેમાંથી નીચે મુજબ ઉલેખ અહીં કરાયો છે – કે “તે ( ઉપર્યુકત વૃત્તિ) ત હીરવિજયસૂરિએ દીવાળીને દિને રચી અને તેમાં ક૫કિરણાલીકાર ધર્મસાગર ઉ૦, તેમજ વાનર ઋષિ વિજયવિમલ)એ સહાય આપી તેમજ તેનું સંશોધન પાટણમાં ત વિજયસેનસૂરિ, કલ્યાણવિજય ગણિ, કલ્યાણકુશલ અને લબ્ધિસાગરે કર્યું હતું. ”
આમ ઉલ્લેખ કરી નીચે મુજબની કહપના કરાઈ છે.--“ સૂરિના નામે ધર્મ સાગરે
For Private And Personal Use Only
