________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભગીરથ પ્રયત્ન કર્યો અને એમના સમયમાં તેઓ ઘણે ઊભી થએલ અનેક તકરારોને દૂર કરવાને સાદ તથા અંશે સફળ પણ થયા.
રામબાણ જેજ સચોટ ઉપાય દર્શાવી ભગવાને પિતાના
સમયનો પિતાને ધાર્મિક ગણવા છતાં સાચા ધર્મનું એમણે એમના ઉપદેશો અમૃતમવી અને પ્રેમમયી
પાલન નહિ કરતા એવા સમાજને સાચી સમજ અને વાણીમાં જ કર્યો છે. પરમ અહિંસક એવા ભગવાને
વિચારવાની રીત શીખવાડી. એ રીતે અનેક ઝઘડાઓનું કેઈને પણ તમે ખોટા છે કે સમજતા નથી એમ ન
મૂળ દૂર કરાવી સાચી સમાજ સુધારણા કરવાનું શ્રેય કહ્યું પણ માત્ર એટલું જ સમજાવ્યું કે જરા બીજાની
ભગવાન મહાવીરને જાય છે. વાત તે વિચારો. અલબત્ત તમે સાચા છે પરંતુ બીજા પણ ખોટા નથી. આનું નામ જ અનેકાન્તવાદ છે. આજે પણ ભગવાન મહાવીરે દર્શાવેલ આ ઉપાયને અનેકાન્તવાદનો અર્થ જ એ છે કે પોતે પિતાના દષ્ટિ. ઉપયોગ કરવામાં આવે તો રાજકીય નેતાઓ અને બિંદુથી જે બાબતને અંતિમ સત્ય તરીકે માની લીધી સામાજિક નેતાઓ પણ પરસ્પરના ઝઘડાને અંત લાવી છે એને અંતિમ સત્ય માનો કોઈ સાથે ઝષ ન કરતા પોતે પિતાને જ નહિ પણ જેમના ઉપર એમનું બીજાની વાતને પણ એ જે દૃષ્ટિબિંદુથી સાચી વિચા- વર્ચસ્વ ચાલે છે એવા સમૂહને પણ સાચા માર્ગે દોરી રતા હોય એ દષ્ટિબિંદુથી વિચારવી, પોતાના દષ્ટિબિંદુથી શકે છે. વિશ્વમાં ચાલતા વિસંવાદ તથા પારસ્પરિક કોઈ પણ વ્યક્તિ કે સમાજ પોતે જ સાચે છે અને બીજા ઝઘડાઓનું મૂળ કારણ પરસ્પરની ગેરસમજ છે અને બેટા છે એવી જે વિચારણું એ એકાતિક વિચારણા એ દૂર કરવા માટે પોતાના જ નહિ પણ તે તે બાબતને છે. પરંતુ પિતા પોતાના દષ્ટિબિંદુથી બીજા પણ સાચા સામાના દષ્ટિબિંદુથી વિચાર કરવો એનું નામજ હોઈ શકે છે એવી વિચારણા ચલાવવી અને એ રીતે અનેકાંતવાદ છે. આ અનેકાન્તવાદ પ્રમાણે બરાબર જોતાં શીખવું એ અનેકાન્તની રીત છે. જો વ્યક્તિ કે સમજીને ચાલવાથી દૈનંદિન જીવનમાં પણ આપણા
પારસ્પરિક વિચારણાઓમાં કે મતભેદના મુદાઓમાં અનેક ઝઘડાઓને તથા આપણી અનેક સમસ્યાઓનો આ રીતે વિચારતી થાય તે આ જગતમાં જે અનેક ઉકેલ અત્યન્ત સરલ થઈ જાય છે. આપણે ભગવાન ગેરસમજથી ચાલતી તકરાર-શું વ્યક્તિની કે શું મહાવીરના આ અનેકાન્તવાદને પચાવીએ અને આપણું સમહની, આ સમાજની-એ હે દર થઈ જાય. આ વ્યકિતગત તેમજ સામૂહિક જીવનના પણ ઝઘડાએ હેતુથી સમાજમાં અને વ્યકિતઓમાં ચાલતી ગેરસમજથી દૂર કરીએ એજ ભાવના.
ભલે કરી છે ભલે થિયે, ભુછ કરી ભુછા, પંથ આય ઈ પાધરે, મુકે કુલા પુછો. ભલું કરશે તે ભલું થશે અને બૂરૂં કરશો તે બૂરૂં થશે આ પંથ તે પાધરો છે. એમાં તમે મને શા માટે પૂછે છે?
હિકડા હલેઆ ખ્યા હલંધા, શ્રેયા ભરે વિઠાભાર, મેંકે ચેત માડુઆ, પાં પણ તેજી લાર.
એક હત્યા, બીજા હમણાં હાલશે; ત્રીજા ઉચાળા ભરી રહ્યા છે. મેકણ કહે છે કે, ભાઈ! ચેતે, આપણે એમની જ હારમાં છીએ.
–-સંત મેકરણ
અમાનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
