________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રણા તેમ જ સ્વર્ગ વગેરેનો હક્ક અમુક જાતિને પ્રત્યે મનથી, વચનથી અને કાયાથી, મૈત્રી અને પ્રમોદ પરવાને મના; માનસિક નબળાઈએ માઝા મૂકી હતી, ભાવે, પ્રેમ ભાવે વર્તન રાખવું જોઈએ. કારણકે અહિંસા લેભ, લાલચ, ઈર્ષા, અદેખાઈ દયાદિ અનેક અવગુણ એ શારીરિક બળ નહિ પણ આત્માનું બળ છે અંતરસામાન્ય સમાજમાં ધર કરી ગયા હતા. સાચું સમજ- માંથી તે પ્રગટે છે અને તેના આ તારક પ્રવાહ વાની શક્તિ કુંઠિત થઈ ગઈ હતી. આલોક અને પર- સામાન્ય અંતર સુધી પહોંચીને કાર્યની સિદ્ધિ કરે છે. લેકમાં ભૌતિક સુખ ભોગવવાની લાલચે બિચારા
પાંચ વાતો નિર્દોષ મૂંગા પ્રાણીઓના ધર્મને નામે વધ કરવામાં
અહિંસાનું પાલન કયારે સંભવિત બને? તેને માટે આવતા હતા; ધર્મને નામે અધર્મ ફેલા હતા. સુખ પર
પાંચ તે ભગવાન મહાવીરે બતાવ્યા છે તે છે. મેળવવાની લાલચે થતાં કુકર્મો અને તે દુઃખનું જ કારણ
અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહ. આ બનતાં જગત મિથ્યાત્વને માગે ઘસડાઈ રહ્યું હતું. આવા
પાંચ વ્રતનું કડકમાં કડક પાલન કરવા ઉપર ખૂબ જ વિદ કાળમાં ભગવાન મહાવીરને જન્મ થયો હતો
ભાર મૂકવામાં આવ્યું છે. અહિંસાનું પાલન કરનારાએ મને એ ભગવાને અનેક ને ભૂલેલા ભાગેથી પાછા
ક્રોધ, માન, માયા અને લોભ એ કષાયોને ત્યાગ કરે શાળી સાચા માર્ગે વાળ્યા.
જોઈએ. ટૂંકામાં જાણુતા કે અજાણતાં પણ કોઈ પરમ ધર્મ અહિંસા
પ્રકારના પાપથી બચવા જાગૃત રહેવું અને તેમાંયે જે ભગવાન મહાવીરે “સવિ છવ કરું શાસન રસી
દોષ લાગી જવા પામ્યો હોય તો મનથી, વચનથી અને એસી ભાવયા મન ઉલસી ” એ ભાવનાની સાધના કાલાવા સમાપના લઈને આભાન નદી નિર્મળ તેના અમલમાં હી હતી તેના પતિએ આ તે બનાવો એ મહાવીરની અહિંસા અને મહાવીરને ભવ ચરમ તીર્થકર ભગવાન મહાવીર તરીકેનો હતો. વન *
અહિંસા પરમો ધર્મ એ સત્રથી કહ્યું કે ધર્મમાં અાપી યે આગળ વધીને ભગવાન મહાવીરની ભાવ શ્રેષ્ઠ ધર્મ જે કાઈ હોય તે અહિંસા ધર્મ છે. માટે દવા છે. ભાવદયા એટલે પૌગલિક સુખ માટે નહિ પણ કઈ પણ જીવની હિંસા કરતે નહિ, પછી તે મનુષ્ય આત્મિક સુખ માટેની યા. આ વિશ્વમાં અનંતા છો હોય, પ્રાણી હાય પશુપંખી હોય કે નાનામાં નાનુ જંતુ છે તે અનાદિકાળથી આ સંસારમાં જન્મ મરણના ફેરા હેય. સહુને જીવવું પ્રિય છે પણ મરણ કોઇને પ્રિય નથી. કરીને ચાર ગતિમાં રખડતા મહાદુઃખ ભોગવી રહ્યા છે, સર્વ જીવો પ્રત્યે દયા; કરુણા, મૈત્રી અને પ્રમોદ ભાવના કે જેની પાસે આ ભવનું ભૂખ, તરસ, રોગ, શેક કે રાખે, અને તે પણ મનથી, વચનથી અને કાયાથી- સંતાપનું દુખ તે કાંઈ જ વિસાતમાં નથી. એવા છે અને જીવવા દ્યો-થી આગળ વધીને તમારા જીવ- મહાભયંકર દુ:ખમાંથી ઉગારી મુક્તિ સુખ મેળવે એવી નના ભોગે પણ બીજાઓને જીવાડો અને તેમની રક્ષા દયા તે ભગવાન મહાવીરની ભાવદયા હતી. કરે એ મહાવીરને અહિંસાને સિહાંત છે.
અમૃતવાણી આધુનિક જમાનામાં અહિંસા શબ્દોને પણ ઘણે ભગવાન મહાવીરે તેના જીવનમાં તપ અને સંયમ દુરૂપયોગ થઈ રહ્યો છે. વાર્થ પૂરતી જ તેની સાથે વડે, સર્વ કર્મને ક્ષય કરી કૈવલ્ય જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું સગાઈ હોય તેમ મન ફાવે ત્યાં અહિંસા શબ્દ વપરાયું હતું. તેમને મતિજ્ઞાન, શ્રમજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાન એમ છે. બીજી બાજુ હિંસાને પાર હેત નથી. એટલે ત્રણ જ્ઞાન માતાના ઉદરમાં આવ્યા ત્યારથી જ હતા. અહિંસાને ખરેખર લાભ પામી શકાતું નથી. મનઃ પર્યવસાન દીક્ષા ગ્રહણ કરી ત્યારે પ્રાપ્ત થયું. અહિંસાના સિદ્ધાંતને ઉપયોગ કરનારાએ સર્વ પ્રાણી અને સાડા બાર વરસની ઘોર તપશ્ચર્યા, અનેક ઉપસર્ગોનું
૧૨૨
માન્યાનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
