Book Title: Atmanand Prakash Pustak 045 Ank 10 Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar View full book textPage 6
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ૧૮૪ www.kobatirth.org શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ દૂતવાહક —એક સ્થળે “વાં સર્વ વૃત્તિ શાનું રહજીરદાવનર્વમ્ । તનુંરારી તત્રાપિ સર્પવવું જીવિત્રમઃ | o ૫' આ પ્રકારના એક શ્લાક સલવાદીએ ઉષ્કૃત કર્યાં છે. પાશ્ચાત્ય વિદ્વાન્ એફ. ડબલ્યુ થેામસે ( F. W. Thomas ) એક હસ્તવાલ પ્રકરણ (?) નામના ગ્રંથને ટિમેટિયન તથા ચીની ભાષાનુવાદ ઉપરથી સંસ્કૃતમાં તૈયાર કર્યાં છે. તેમાં આ કારિકા બરાબર મળી આવે છે. ચીની પર’પરા આ ગ્રંથને દિગ્બાગકઈંક માને છે. ટિએટિયન પર પરા આ દેવકક માને છે. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir આ वसुरात - " इति भर्तृहर्यादिमतम् । वसुरातस्य भर्तृहर्युपाध्यायस्य मत પ્રકારના ઉલ્લેખપૂર્વક વાક્યપદીયકાર ભર્તૃહરિના ગુરુ વસુરાતના મતનું વિસ્તારથી પ્રતિપાદન કરીને થયં તાત્ મશિનમથુરુમ્ । ચત્તુ ધમુવાતો મરું રેડવાથા....... મલ્લવાદીએ વસુરાતના મતની સમાલેાચના કરી છે. ભર્તૃહરિના ગુરુ વસુરાત છે,. એવા ઉલ્લેખ વાકયપદીય( કાંડ-૨ )ની પુણ્યરાજકૃત ટીકામાં પણ આવે છે. પરંતુ આમાં વિશિષ્ટતા એ છે કે હજુ સુધી કાઇ પણ સ્થળે વસુરાતના મતનું પ્રતિપાદન અથવા નિરાકરણ નામોલ્લેખપૂર્વક મારા જોવામાં આવ્યુ નથી. એ આ નયચક્રમાં સૌથી પહેલું જ જોવા મળે છે. નયચક્ર ઉપરથી એ પણ જાણી શકાય છે કે-ત્રરાસ્તે: સર્વરાળાં રાષ્ટ્રવ પ્રવિતા । સ્થાર્થસ્થ નિયંતા શિયાવિલ્પના || ૨ | ૨૩૨ || આ ભર્તૃહરિએ જણાવેલેા મત તે તેના ગુરુ વસુરાતના છે. ઇસ્વીસન પપ૭થી પ૬૯ વચ્ચે પરમાથે ચીની ભાષામાં વસુબંધુનું ચરિત્ર' લખ્યું છે. તેમાં જણાવ્યુ` છે કે-મહાવૈયાકરણ વસુરાતે વસુખ એ રચેલા અભિધમકાશમાં વ્યાકરણ સંબંધી દોષાનું ઉદ્દ્ભાવન કર્યું હતું. અને પછી વસુખ એ પણ તેનુ' ખંડન કરવા માટે એક સ્વતંત્ર ગ્રંથ બનાવ્યા હતા. બધા જ વિદ્વાના ભર્તૃહરિને આ મહાવૈયાકરણ વસુરાતના શિષ્ય તરીકે માને છે. મતૃત્િ—ભર્તૃહરિનાં અનેક વચના ઉપર આચાર્ય મલ્લવાદીએ ઊહાપાઠુ કર્યાં છે. - સત્રા(સ્ત્રાર્થ)સંપ્રદ—સોવાદળ સ્વસ્થ થાસ્થાને તત્રા(ન્તા)ર્થસંપ્રદ્દાદ્રિન્થોઽષિવન્તવ્યમ્આ રીતના ઉલ્લેખપૂર્વક એક વૈયાકરણ સિદ્ધાંત સંબધી તંત્રા સંગ્રહ ગ્રથના ટીકાકારે ઉલ્લેખ કર્યાં છે. આ ગ્રંથ કા ? તે હજી સુધી જાણવામાં આળ્યું નથી. ܕܕ वाक्यकार -જેમ પાણિનિ વ્યાકરણ ઉપર કાત્યાયને વાક્યાત્મક ટીકા રચી છે. તેવા જ પ્રકારની વૈશેષિક સૂત્ર ઉપર એક વાક્યાત્મક ટીકા હતી, તેના કર્તા વાસ્યકાર તરીકે પ્રસિદ્ધ હશે-એમ સ્પષ્ટ રીતે નયચક્રમાં આવતી ચર્ચા ઉપરથી જણાય છે. આ વાક્યકારના મતનુ નામેાલેખપૂર્વક મદ્યવાદીએ ખંડન કર્યું' છે. નિષ્રાલમ્પયોરે ાજસ્થાન્-આ For Private And Personal Use Only ૧. જુએ, જર્નલ એફ ધી તૈયલ એસિટિક સેાસાયટી, લડન, સને ૧૯૧૮. એપ્રીલના અંક. ૨. આ ચરિત્ર · તાડ્–પે। ' નામના ફ્રેંચ પત્રમાં પ્રસિદ્ધ થયું છે. સને ૧૯-૦૪ જુલાઈ, . "Page Navigation
1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28
