________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નયચીનો સંક્ષિપ્ત પરિચય.
૧૯૧
-~
~
આ પ્રમાણે અંતર્ગત પ્રમાણે વિચારવાથી એ હકીકત ફલિત થાય છે કે–આ. શ્રીમલવાદી વિક્રમની ચતુર્થ શતાબ્દિના અંતિમ ભાગથી વિક્રમની ૭મી શતાબ્દિના મધ્ય ભાગ સુધીમાં ગમે ત્યારે થયા હોવા જોઈએ.
બાહ્ય પ્રમાણે તપાસતાં પ્રભાવક ચરિત્રમાં આ. શ્રીમદ્ભવાદિના સમય સંબંધમાં એક નીચે મુજબ શ્લેક મળી આવે છે.
" श्रीवीरवत्सरादथ शताष्टके चतुरशीतिसंयुक्ते । जिग्ये स मल्लवादी बौद्धांस्तव्यन्तराश्चापि ॥ ८३"
[ વિનચલિશબિપN] -શ્રી વીર સં. ૮૮૪માં (= વિક્રમ સં. ૪૧૪) તે મલવાદીએ બૌદ્ધો તથા બીદ્ધવ્યંતરે ઉપર વિજય મેળવ્યો.” પ્રભાવચરિત્રકાર શ્રી પ્રભાચન્દ્રસૂરિજી સામે અવશ્ય કઈ એવી પરંપરા હશે કે, જેના આધારે તેઓએ આ. શ્રીમદ્ભવાદીના બીદ્ધવિજયને વિ. સં. ૪૧૪ને સમય જણાવ્યું છે. હજુ સુધી કોઈ એવું પ્રમાણ મને નથી મળ્યું કે, જે આમાં બાધક હોય. જ્યાં સુધી કેઈ બાધક પ્રમાણ પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી પ્રભાવકચરિત્રકારે આપેલા સમયને સ્વીકારી લેવામાં કઈ દેષ મને જણાતું નથી.
ટીકાકાર શ્રસિંહસર ગણિવાદિ ક્ષમાશ્રમણને સમય શ્રીસિંહસૂરગણિ ક્ષમાશમણે તેમની ૧૮૦૦૦ શ્લેકપ્રમાણુ બૃહસ્કાય ટકામાં કુમારિલ-ધર્મકીર્તિનો ઉલ્લેખ ન કર્યો હોવાથી વિક્રમની આઠમી સદીના પ્રસિદ્ધ વિદ્વાન કુમારિલ-ધમકીર્તિથી તેઓ પૂર્વે જ થયા છે, એ સુનિશ્ચિત છે.
i aોપુcaધરા...? guળા માવાને ૨ સરવરખ સમા રાઆ ત્રણ ગાથાઓ તેમણે વિશેષાવશ્યકભાષ્યમાંથી નયચક્રટીકામાં ઉદધૃત કરી હોય તેમ * જણાય છે. વિશેષાવશ્યકભાષ્યની રચના વિક્રમ સં. ૬૬૬ માં થઈ હોવા વિષે એક જેસલમેરની પ્રાચીન પ્રતિના ઉલ્લેખ ઉપરથી અનુમાન છે. આથી સિંહસૂરગણિ ક્ષમાશ્રમણ શ્રીજિનભદ્રગણિક્ષમાશ્રમણના લઘુસમકાલીન હશે એમ લાગે છે. તેમને સમય વિક્રમ સં. ૬૨૫ થી ૭૦૦ ઘણે ભાગે હશે. આ હકીકત બીજી વાતથી પણ પુષ્ટ થાય છે. તસ્વાર્થ ટીકાકાર શ્રીસિદ્ધસેનગણિએ ટીકાને અંતે એક ગુરુપરંપરાસૂચક નીચે મુજબની પ્રશસ્તિ આપી છે.
૧ વિશેષાવશ્યકભાષ્યમાં પાવળિગા # ૧ / નં રોત છે ૨ કલરમેન રૂ એવા કમભેદથી ગાથાઓ મળે છે.
૨ જુઓ. સિંઘીસ્મારક અંકમાં (ભારતીય વિદ્યા ) શ્રી જિનવિજયજીને લેખ.
For Private And Personal Use Only
