________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વિબિન્દુ
વખાણુ કરા છે તે શા માટે તમે તે નથી પરિવ્રાજકપણું સ્વીકાર્યું. “એ કપિલ એ જ સાંખ્ય દર્શનના પ્રથમ પુરુષ.
',
પાળતા?
66
“હું ? હું... અશક્ત છું. ” મરીચિએ કહ્યું, વળી સમજાયું કે—“ હું ન આરાધી શકું તેથી આરાધકને હુ અવળે રસ્તે દારુ એ તેા ભયકર પાપ છે. આમ્બાને ન આસ્વાદી શકનાર લીંબડાના કડવા ફળાને લીંબાળીને આખ્ખાના ફળા-કેરી તરીકે સમજાવનાર ખરેખર ખલ– દુન છે; માટે જિંદગી સફળ કરવી હોય તે મુનિધર્મને અનુસરો.” આમ સ્પષ્ટ કહ્યા છતાં કપિલે પૂછ્યુ કે—
“ આપ કહેા છે તે ઠીક હશે, પણ તમે જે કરી રહ્યા છે તેમાં સથા ધર્મ નથી શું? મુનિધમ જેટલા ઊંચે પગથિયે ન પહોંચી શકનાર આપની જેવી સ્થિતિમાં કાંઈ પણ હિત ન સાધી શકે?”
મારે
કપિલને આવા વિચિત્ર સવાલ સાંભળી મરીચિએ વિચાયુ કે—ખરેખર આ મારા જેવા જ લાગે છે, મારા સ્વપ્નાનુસાર આ શિષ્ય થવાને લાયક છે. શરીરે સશક્ત ને જુવાન છે. આ સાથે હશે તા મને પણ ઠીક રહેશે. જ્યારે એ મેાઢે ચડીને કહે છે તે આને જતા કરવા એ ઉચિત નથી.–એ વિચારી મરીચિએ ઉચ્ચાયુ કે~
“વિના
સ્થવિરવિ.”
“ કપિલ ! ધર્મ તેા ભગવ'તના શાસનમાં જ છે, પણ કાંઈક અહિં પણ છે, ”
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૯૭
મરીચિએ વિષબિન્દુ સમા એક વાકયને ઉચ્ચારી ભવચક્રના કાને વધારી મૂકયે એક કાટાર્કોટિક સાગરપ્રમાણુ સંસાર પરિભ્રમણ વધાર્યું છે.
વિચિત્રતા તા એ છે કે વિષથી જીવનના અંત આવે છે ત્યારે ઉત્સૂત્રવચનરૂપી વિષથી સંસારજીવન વધે છે. ઉત્સૂત્રવચનરૂપી વિષખીજમાંથી ઉત્પન્ન થએલા વૃક્ષેા જ્યારે વિશ્વ ઉપર પથરાઇ જાય છે ત્યારે એક નહિ પણુ અગણિત આત્માના અધ્યાત્મ જીવન એની
છાયામાત્રથી નાશ પામે છે.
ઉત્સૂત્ર અને સૂત્ર એ સારી રીતે સમજવું જોઇએ. માર્ગ ઉપર ચાલતા માણુસને ઉન્માર્ગ તરફ દ્વારવામાં આવે ને પછી તેની જે સ્થિતિ થાય એ જ સ્થિતિ ઉસૂત્રથી નીપજે છે.
મરીચિ એ જ ભવિષ્યના ભગવંત મહાવીર પાતે જ. એ વિષબિન્દુના વિષમય પરિણામે પાતાને કેવા લેાગવવા પડ્યા એ તેમણે ભાખ્યું છે.
કુતૂહલ ખાતર પણ કાઈ એવા વિબિન્દુ ચાખવાની અભિલાષા ન કરો.
વિષમિશ્રિત દૂધ મિષ્ટ હાય તેા પણુ નિશ્ચિતપણે પ્રાણુનાશક થાય છે એ જ પ્રમાણે ઉત્રમિશ્રિત ધર્મ વચના પણ કલ્યાણના વિધ્વંસ કરે છે.
For Private And Personal Use Only
पयोsपि विषसम्पृक्तं, हरत्यायुर्विनिश्चितम् ।
કિપલે એ વચન સાંભળી મરીચિ પાસે તવેલ વચ: સૂવિદ્ધતિ એવલમ્ II & II
==
