Atmanand Prakash Pustak 038 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

[ ૧૨૪]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
કાળે રિપુમાં ધવલ ક્ષમાભરે,
રાતે ગુણે તે હરિત પ્રતાપીને; જનેની આંખે પીંત ચિત્રવર્ણ રે,
વિવર્ણતા શગુગતણ કરે. દિગ હસ્તી-ચમધમણે કુંકાયેલા,
વાયુથી ઉદ્દીપ્ત પ્રતાપ-આગમાં; શકુ-કટક કાંચન શેભ ધારતા,
* = " જગતપુટે ભૂપતિ તે ભમાવતે ! વેલા લહી કે રિપુએ પાધિની,
અને બીજાએ બલી તે નૃપાલની; તેથી હું માનું ન પૅરાયું ક્યાંયથી,
કૌતુક હેનું ભુજ-વિકમે કદી. ભયાના રક્ષણની નિરંતરે, = મહા પ્રતિજ્ઞા લીધી હોય શું ખરે ! એવી અસિ હેની ભયાતુર અતિ,
શત્રુયને હાનિ કરે નહિં કદી.
૨૮
૨૫. શત્રુઓ પ્રત્યે કાળો, ક્ષમા-પૃથ્વીને ભાર ઉપાડવામાં ધવલ (ધોળે), ગુણમાં રક્ત (રાત) પ્રતાપવાન હરિત (લીલો) અને લેકની આંખે પીત (પીળા)-એમ અનેક વર્ણવાળે તે રાજા શત્રુઓની વિવર્ણતા [વર્ણરહિતપણું] કરે છે! આ વિરોધાભાસ અલંકાર છે. આ વિરોધને પરિહાર
તે શત્રુઓ પ્રત્યે કાળ છે, પૃથ્વીને ભાર ઉપાડવામાં ધવલ વૃષભ છે, ગુણમાં રક્ત [રાગવાળો] છે, હરિતઃ (હરિથી-ઈદ્રથી) પ્રતાપી છે, અનેક લોકોની આંખે પીત [સાદર અવલોકાયેલો] છે એમ અનેક વર્ણ-કીર્તિવાળે તે, શત્રુઓની વિવર્ણતા -અપકીર્તિ (કીર્તિ ઝાંખી પાડવી તે) કરે છે. -----દિગગજેના ચર્મની ધમણથી ફુકાયેલા પવનોથી પ્રજ્વલિત થયેલા પ્રતાપરૂપ અગ્નિમાં કાંચન શોભા ધરતા, શત્રુ-કટકને તે રાજા જગત-પુટ પર ભમાવતો હતો. રૂપક, લેષ: આ પ્રમાણે
કટક=(૧) કડું (૨) સૈન્ય. કાંચન=(૧) કંઈક, અનિર્વચનીય, (૨) સોનું. ; ર૭. કોઈ શત્રુઓએ તે સમુદ્રની વેલ (ભરતી) ગ્રહણ કરી, [ભરતીમાં ડૂબી મુઆ અથવા સાગરતટ ભણી ભાગી ગયા]અને બીજાઓએ તે રાજાની વેલા [મર્યાદા] ગ્રહણ કરી તેથી હું માનું છું કે તે રાજાનું ભુજ પરાક્રમ બતાવવાનું કૌતુક કયાંયથી પૂરાયું નહિં. ઉલ્ઝક્ષા અને થલેષ.
૨૮યાર્નના રક્ષણની સદા ય મોટી પ્રતિજ્ઞા જાણે લીધી હોય એમ હેની તલવાર ભયાતુર શત્રુ પ્રત્યે પણ હાનિ કરતી નહિ-ઉલ્ટેક્ષા..