________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
[ ૧૩૮ ]
રસના રસગણનામાંથી કક્કો જ કહાડી નાંખે છે ! એ રસ લેખાય જ નહીં એમ લવે છે ! સાંભળ, શાંતરસની પિછાન માટે નીચેના ત્રણ પદ ખરાખર હૃદયમાં ઉતારી લેવાની અગત્ય છે– પ્રથમ પદમાં-ભ્રાંતિ કે સ*શય રહિત વીતરા
શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ
ગની વાણીમાં સચેાટ શ્રદ્ધા અર્થાત્ જે જિનપ્રભુએ કહ્યું છે તે સત્ય છે એ માન્યતા.
દ્વિતીય પદમાં સિદ્ધાંતના સાચા અભ્યાસના જ્ઞાતા એવા ગુરુમહારાજને સતત પરિચય.
તૃતીય પદમાં-આત્મસ્વરૂપપ્રાપ્તિ સુખે થઇ શકે એમાં ફાઈ પ્રકારની આડખીલી ન થાય એવી વિધિનુ અનુસરણ અર્થાત્ એ રૂપકરણી. આ ત્રણ મુદ્દા માટે યેાગીરાજ આન ંદધને નિમ્ન કડીઓ આલેખી છે
આગમધર, ગુરુ સમકિતી, કિરિયા સંવર સાર રે; સંપ્રદાચી, અવંચક સદા, ચિ અનુભવ આધાર રે. શુદ્ધ આલેખન આદરે, તથ અવર જંજાલ રે; તામસીવૃત્તિ સર્વ પિરહરી, ભજે સાત્ત્વિકી સાલ રે.
ભાવ અવિશુદ્ધ સુવિશુદ્ધ જે,
કહ્યા જિનવર ધ્રુવ રે; તે તેમ અવિતધ્ધ સદૃહે,
પ્રથમ એ શાંતિપદ સેવ રે, પ્રથમ પદની વ્યાખ્યા એ કડીમાં પૂરી કરી, બીજા પદ માટે એટલે કે ગુરુ કેવા હાય તેના લક્ષણ સુચવતાં વર્તે છે કે—
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉપરના લક્ષણાવાળા ગુરુ, કદીપણ ઉત્સૂત્રપ્રરૂપણા કરતા નથી, એટલે કે એમના વચનમાં પરસ્પર વિરોધ આવતા નથી. દરેક વસ્તુના અ અરસ-પરસ સંબંધવાળા કરે છે અને જેમની વાણીમાં નગમ-સંગ્રહ, વ્યવહાર, ઋજીસૂત્ર, શબ્દ, સમભિરૂઢ અને એવભૂતરૂપ જે સાત નયે। ભગવતે દર્શાવ્યા છે તે સમાયેલા હાય છે. એવા શાંતરસના ભરેલા ગુરુ તે શિવસુ'દરીના મેળાપ કરાવવામાં કારણુરૂપ નિવડે છે. ત્રીજા પદના આરંભમાં નિમ્ન કડીથી પ્રારંભ થાય છે
રે;
વિધિ પ્રતિષેધ કરી આતમા, પદારથ અવિરાધ ગ્રહણવિધિ મહાજને પરિગ્રહો, ઇસ્યા આગમે એ રે. એના આશય એ છે કે ઉપર પ્રમાણે સાધુના સપથી મુમુક્ષુ આત્મા વિધિ અને નિષેધના યથાયેાગ્ય વિવેક કરે છે—
જે કરણીદ્વારા આત્મસ્વરૂપ સુખે ગ્રહણ થાય તેનું નામ વિધિ. જે મમતા ઉપરાસ્ત આત્મસ્વરૂપની પ્રાપ્તિમાં વિઘ્નકારક હાય તે ન ગ્રહણ કરવારૂપ કાચ એનું નામ પ્રતિષેધ, આ પ્રકારના વિવેકથી વાસિત આત્મા, ક્ષુદ્ર અંતઃકરણવાળા, મમત્વધારી, હઠાગ્રહી અગર તે જેમના વચનથી શ્રદ્ધા ભ્રષ્ટ થાય તેવા મનુષ્યાની સંગતને ત્યાગ કરે અને જ્ઞાન, દર્શન તેમજ ચારિત્રરૂપ ગુણત્રિપુટીને ધારણ કરનારા સદ્ગુરુના સમાગમ વધારે, વિશેષમાં મન, વચન અને કાયાના ચાગેા પર કાબૂ જમાવવામાં ફતેહમદ થાય તે મુક્તિ નિશ્ચયપણે પ્રાપ્ત થાય કેમ કે ચિત્તવૃત્તિના નિરાય તે જ ક્રમ ક્ષયનું મૂળ કારણ છે.
For Private And Personal Use Only
