________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
i
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
-
૩. [ મહાવીર જિન પછી ] (ચાલુ) અને ૨૧૯ A. B. [ = બુદ્ધદેવ પછી] (ચાલુ) ગાદિએ બેઠા અને ખુદ્ધ, મહાવીરના પછી એક વર્ષે નિર્વાણુ પામ્યા. જેનાની કાલગણુના પ્રમાણે ચંદ્રગુપ્ત ઇ. સ. પૂર્વે ૩૨૬ યા ૩૨૫ ના નવે ખર માસમાં ગાદિએ બેઠા.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હવે ચદ્રગુપ્તના રાજ્યારોહણુ પહેલાનું ૨૧૮ મું વર્ષ તે ( ૩૨૬+૨૧૮ ) ઈ. સ. પૂર્વે ૫૪૪ ૩ વર્ષ થાય, એટલે કે બુદ્ધ નિર્વાણુનું વર્ષ પણ ઉપર જશુન્યા પ્રમાણે, ઈ. સ. પૂર્વેનું ૫૪૪ મુજ થયુ.૬ અને સીલેાન, ખાં અને સીઆમની દંતકથા પ્રમાણે પણ ખુદ્ધનિર્વાણનું એજ વર્ષ આવે છે, તે જાણી આપણને સાનુકૂળ આશ્ચર્ય થશે.
૪ બરાબર ચાસ ખેાલિએ તેા યુદ્ધ મહાવીર પછી એક વર્ષી અને આ દિવસે નિર્વાણુ પામ્યા. કારણકે મહાવીર કાર્તિક વદી -)) તે દિવસે નિર્વાણ પામ્યા ( કલ્પસૂત્ર, પ્રકરણ ૧૨૩ ) અને યુદ્ધ કાર્તિક સુદી ૮ તે દિવસે. ( ક્લીટ, J. R. A. S, 1909, 22 )
૫ ઍલેકઝેન્ડર જ્યારે પન્નખમાંથી પાછા ર્યાં ( છ, સ. પૂર્વે ૩૨૬ આકટોબર ) ત્યારે નન્દરાજા રાજ્ય કરતા હતા. આ તારીખમાં અને ચંદ્રગુપ્તની રાજ્યારાહણની તારીખમાં પર સ્પર કાં વિરાધ નથી. નન્દના સૈન્ય સામેથી ઍલેકઝેડરને પાછા ફરવાના અને પંજાખમાં મેસેાનિયન લશ્કરની હયાતીને પણ ચંદ્રગુપ્તે લાભ લીધા. પંજાબના લેાકાએ ચંદ્રગુપ્તને મગનું રાજ્ય મેળવવામાં મદત કરી હતી. અને એવા ઇરાદાથી કરી હશે કે મગધનું મહાન સૈન્ય પછી તેમની સ્વતંત્ર થવાની આશાને પૂરીકરે; કારણકે ચંદ્રગુપ્ત પાતાના વિજય થયા પછી તે સૈન્યના ઉપયાગ તેમના માટેકરે, ઍલેકઝેન્ડર કામિનિયામાં હતા એટલામાંજ પંજાબના સુબા ફિલિપ્પાસનું હિંદિઓના હાથે ખૂન થયું; અને આ કામ ચંદ્રગુપ્તની ઉસ્કેરણીથી થયુ હાય એમ લાગે છે. સરખાવા, મુદ્રારાક્ષસની અંદર પર્વતકના મૃત્યુની હકીકત. (પર્વ ત=પરવ=પિરવએ લિપ્પાસ) ( મુદ્રારાક્ષસ વિષયક મ્હારા નિબંધ, I, A. ઑકટેમ્બર, ૧૯૧૩. )
† J. B. A, S. ( જનલ આફ્ ધી રોયલ એશિયાટિક સાસાયટી ) 1909, 2. બુદ્ધદેવના નિર્વાણુની તારીખ ઉપર તક્ષશીલાના ઇતિહાસ એક રીતે અમુક પ્રકારને પ્રકાશ પાડે છે. જ્યારે બુધ ઉપદેશ આપતા હતા ત્યારે તક્ષશિલા એ એક સ્વતંત્ર સંસ્થાનની રાજધાની હતી, ( BI., P. 28. ) અને હિન્દી વિદ્યાનુ એક મહાન કેન્દ્ર હતું. અશોકના અભિષેકનું વ મુ॰ નિ॰ પછીનું ૨૧૮ મું ગણી તેના ઉપરથી ગણના કરતાં બુદ્ધના ઉપદેશ સમય ( ૪૪ વર્ષ ) ઇ. સ. પૂર્વે પર૮ થી ૪૮૩ સુધીમાં આવી જાય છે. પરંતુ તક્ષશિલા લગભગ ઇ. સ. પૂર્વે ૫૦૫ વર્ષના અરસામાં હિન્દુ રાજધાની તરીકે રહી ન હતી. કારણ કે તેજ વર્ષ અથવા તા તેની આસપાસમાંજ તે ડેરીઅસના હાથમાં ચાલી ગઈ હતી. મુદ્દના છેલ્લા વીઝ વર્ષોંના અરસામાં તક્ષશિલા જો પશુઅનેાના તામે રહી હાત તેા ભાગ્યેજ કાઇ તેને એક સ્વતંત્ર રાજધાની તરીકે અથવા તા એક મહત્ત્વનું સ્થાન તરીકે ગણી શકત.
For Private And Personal Use Only
