________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહત્વાકાંક્ષા.
જે યુવકે અવ્યવસ્થિત રીતે જીવન વહન કરવામાં સંતોષ માને છે, જે પતામાં જે કંઈ છે તેનાથી અર્ધ સંતુષ્ટ છે, જેઓએ પિતાની શક્તિના અપઅંશને ઉપયોગ કર્યો છે, જેઓની શક્તિઓને સર્વથા દુરૂપયોગ થાય છે—નકામી જાય છે, તેવા યુવકો કંઈપણ ઉપયુક્ત કાર્ય કરવાને સમર્થ થઈ શકતા નથી. જેમાં મહત્વાકાંક્ષા, શક્તિ, ઉત્સાહ આદિની ખામી છે, અત્ય૫ પ્રતિરોધ કરવો પડે એવા માર્ગે ચાલવા જેઓ ખુશી હોય છે અને જેઓ ઓછામાં ઓછો પરિશ્રમ લે છે, તેવા યુવકે તરફથી કંઈ પણ ઉપયોગી કાર્યની આશા રાખવી નિરર્થક છે. તેમાં જીવનના પાયારૂપ કશું હોતું નથી કે જેના પર ઈમારત બાંધી શકે. પાયાના રૂપમાં તેઓની પાસે શરૂઆતમાં જે કંઈ હતું તે સર્વ નિરૂપયેગી થઈ પડયું છે. આ ઉપરથી એ નિર્ણય પર આવી શકાય કે જે યુવક પિતે હમણું કરે છે તેનાથી સંતુષ્ટ થતો નથી, જે હમેશાં તેમાં સુધારો કરવાને નિશ્ચય કરે છે, અને જે પિતાના કાલ્પનિક આદર્શોને સત્ય કરવા મથે છે તે જીવનક્ષેત્રમાં વિજયી નિવડે છે. ઘણખરા માણસોની બાબતમાં એક મુશ્કેલી એ ઉભી થાય છે કે તેઓના આદર્શો અને ત્યંત નિકૃષ્ટ અને સાધારણ કોટિના હોય છે. તેઓ પોતાની આશાઓને તેજસ્વી રાખતા નથી, અથવા તે મહેચ્છાઓ પુરતા પ્રમાણમાં કેળવતા નથી. તેઓ પશુની માફકજ જીવન ગુજારે છે. આત્મન્નિતિ કરવાની ઈચ્છા રાખનારે ઉચ્ચ વિચારે અને ઉચ્ચ ઈચ્છાઓ કેળવવા જોઈએ. દષ્ટિ નીચે રાખી ઉચે ચઢવાનું કાર્ય અશકય છે. કઈ પણ વસ્તુની પ્રાપ્તિ થયા પૂર્વે તે વસ્તુ માટે મહેચ્છા થવી જોઈએ. જેમ જેમ સુધારો આગળ વધે છે તેમ તેમ ઈચ્છાઓ ઉચચ બનતી જાય છે, અને જેમ જેમ ઈચ્છાઓ ઉચ્ચતર થાય છે તેમ તેમ લોકો ઉન્નતિક્રમમાં પ્રગતિમાન થાય છે.
અત્ર એવો પ્રશ્ન કદાચ ઉપસ્થિત થાય કે પ્રત્યેક માણસ પોતાના લયસ્થાને પહોંચે અને પોતાના ઉચ્ચાભિલાષાનું સાફલ્ય પ્રાપ્ત કરે તે મનુષ્યજાતિનું શું થશે ! કોઈપણ માણસ પોતાની ઈચ્છામાં આવશે તે કરતાં વધારે કાર્ય કરવા ઈચ્છશે ? નિકૃષ્ટ કાર્યો કરવાનું કાણું માથે લેશે ? આના ઉત્તરમાં એજ કહેવાનું કે ધારો કે જગતના સર્વ મનુષ્ય ધનવાન માતાપિતાઓના પુત્ર અને પુત્રીઓ હેય અને સર્વ લેકે પોતાનો સમય મેજિમમાં નિર્ગમન કરવામાં અને પિતાને પ્રતિકૂળ લાગતાં કાર્યોથી જેમ બને તેમ અલગ રહેવામાં અને તેને તજી દેવામાં જીવિતની કૃતકૃત્યતા સમજતા હોય તે પણ આવા લોકોથી વસાયેલી દુનિયાને જંગલ અવસ્થા પુન: મેળવવામાં કેટલો બધે સમય લાગશે ?
સહેજ વધારે ઉંચે ચઢવાના, સહેજ વધારે સુખદસંસ્થિતિમાં મુકાવાના, વધારે સારી કેળવણું સંપાદન કરવાના, વધારે વિકાસ અને સંસ્કૃતિ પ્રાપ્ત કરવાના,
For Private And Personal Use Only
