________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
પ્રત્યેક મનુષ્ય પોતાના ગુરૂ-(સ્વયંશિક્ષક) થવું જોઈએ. યોગ્ય પ્રસંગ મળે નહિ ત્યાંસુધી આલસ્યમાં બેસી રહેવું જોઈએ નહિ. પ્રભાતમાં પથારીમાંથી ઉઠવાની વૃત્તિ થાય નહિ ત્યાં સુધી સુઈ રહેવું એ જેવું ભૂલભરેલું છે, તેવું જ આપણે જ્યારે ખુશમિજાજમાં હોઈએ ત્યારે કાર્ય હાથ ધરવું એ ભૂલ ભરેલું છે. પિતાની પ્રકૃતિને અને રૂચિને સંયમમાં રાખતાં અને મનની ગમે તે સ્થિતિમાં પિતાની જાતને કાર્ય કરવાની જરૂર પાડતાં દરેક માણસે શીખવાની ખાસ જરૂર છે. ઉચ્ચાશય વગરના ઘણાખરા લેકે જેઓ પોતાના કાર્યમાં સફળતા મેળવી શકતા નથી તેઓ એટલા બધા આળસુ હોય છે કે તેઓ વિજય પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. આવશ્યક પ્રયત્ન કરવાને તેઓ નારાજ હોય છે, અને તેઓ સમજે છે કે તેઓએ શા માટે વિના કારણ યત્ન કરવા જોઈએ અથવા પરિશ્રમ સેવવો જોઈએ. એશઆરામમાં આ અમૂલ્ય જીવન વ્યતીત કરવામાં જ તેઓ મહત્વ સમજે છે. શારીરિક આલસ્ય, માનસિક ઉપેક્ષા, પ્રસંગેને જવા દેવાની ચિત્તવૃત્તિ-આ સર્વે કારણેને લઈને માણસે પોતાના કાર્યમાં નિષ્ફળતા પ્રાપ્ત કરે છે. મહત્વાકાંક્ષાને ક્રમશઃ સંકોચ થવા લાગે એ પોતાના કાર્યમાં અપકર્ષ થાય છે તેનું પ્રથમ ચિહ્ન છે. ખાસ કરીને જ્યારે આપણે એવા વાતાવરણમાં હાઈએ કે જેમાં અંદગીની સંભવિત વસ્તુઓથી માણસે દેરાય છે ત્યારે મહત્વાકાંક્ષા શિવાય અન્ય કોઈ ગુણ નથી કે જેના પર સંભાળપૂર્વક તપાસ રાખવાની અને જેને નિરંતર મજબૂત બનાવવાની જરૂર છે. જેઓ પિતાને અપકર્ષ થતો અટકાવવાની ઈચ્છા રાખે છે તેઓને માટે પોતાની મહત્વાકાંક્ષાની નિરંતર તપાસ રાખવાની અને તેને જાગ્રત રાખવાની અત્યંત અગત્ય છે. પ્રત્યેક બાબતને આધાર મહત્વાકાંક્ષા પર છે. જે ક્ષણે તે નિર્બળ બને છે તે જ ક્ષણે જીવનના સર્વ ધરણે છિન્નભિન્ન થઈ જાય છે. મહત્વાકાંક્ષા દીપકને નિરંતર પરિષ્કૃત અને દેદિપ્યમાન રાખવાની પુરેપુરી જરૂર છે. મહાત્વાકાંક્ષાને દાબી દેનાર સત્તાઓની સાથે વિકાસ કરવાની ટેવ ભયંકર છે.
કોઈ માણસે નિદ્રાવહ ઔષધ વિશેષ પ્રમાણમાં લીધું હોય ત્યારે ડોકટર તરતજ સમજી શકે છે કે નિદ્રા નાશકારક નિવડશે. જેથી દરદીને જાગ્રત રાખવાને યત્ન કરવામાં આવે છે અને ઉપાય લેવામાં આવે છે. કેટલીક વખત સ્થિતિ વધારે ગંભીર હોય તે મૃત્યુને નિરોધ કરવાને વધારે સખત ઉપચાર અજમાવવા પડે છે. આ નિયમ મહત્વાકાંક્ષાને લાગુ પડે છે. જે મહત્વાકાંક્ષા એક વખત નિદ્રિત થઈ જાય છે-દબાઈ જાય છે, તે તેને પુનઃ સચેતન કરવાનું કાર્ય લગભગ અશક્ય થઈ પડે છે. ઉત્તમ ગુણેથી વિભૂષિત અનેક માણસે આપણી દષ્ટિએ સર્વત્ર પડે છે. આવી ઉચ્ચ કક્ષાના માણસે સુપ્રસંગેને કેમ લાભ લેતા નથી, તેઓ નિષ્ક્રિય
For Private And Personal Use Only
