________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૧૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
એમાં જે આંદોલનનો ક્ષોભ (Vibratory motion) ઉપસ્થિત થાય છે, અને તે ક્ષોભમાં જે અમુક પ્રકારનો અર્થ રહ્યો છે, તેને જ હું જોઉં છું. આથી મારૂ વૃક્ષનું જ્ઞાન બે એજન્સીઓ અથવા આડતીઆઓ દ્વારા મારા અંત:કરણને મળે છે. આટલું સમજ્યા પછી કેણુ કહી શકશે કે આપણે બાહ્યવિશ્વ સાથે આંતરવિશ્વકરતાં અધિક સંબંધ રાખીએ છીએ? જ્ઞાનીજનોને નિર્ણય એજ છે કે સર્વ કાંઈ અંતરમાં છે. બહાર નથી, અને “મૃત્યુ” છે જ નહી એ પુરાવા માટે પણ આપણે અંતરમાં દષ્ટિ દેવી જોઈએ.
છતાં ઘણા કાળની જુની ટેવથી આપણે “મૃત્યુને ભયની દ્રષ્ટિથી સ્વીકાર્યા વીના રહી શકતા જ નથી એ નવાઈની વાત છે. એ જુની ટેવ કાઢી નાખી તેના સ્થાને નવી ટેવ દાખલ કરવાની બહુ જરૂર છે. શરૂઆતમાં મનને મૃત્યુ નથી” એ નિર્ણય ઉપર સ્થિર કરવું જરા કઠીન જણાય છે, પરંતુ એ વાતના પુરાવા ઉપર મન જેમ જેમ વિચાર, ચિંતન, મનન કર્યો જશે તેમ તેમ એ નિશ્ચય અધિક અધિક ઉંડા ઉતરત જશે.
તમે ગમે તેવી ગાંડી કલ્પના કરે તો પણ તમે પોતે તદ્દન મરી ગયા છે એવું તમે કદી જ કલ્પી શકવા સમર્થ બનશો નહી. કદાચ તમને આ વાતની શંકા થતી હોય તે તમે અત્યારેજ આગળ વાંચવું હમણું બંધ રાખીને મરી ગયાની કલ્પના કરી જુઓ, કદાચ તમને તમારું શરીર નિરોણ, સ્થિર શબની જેમ પડેલું કલ્પનામાં દેખાશે પરંતુ તમે પિતે અભિમાની, જીવાત્મા અથવા જેને તમે “હું” કહો છો તે એ કલ્પનામાં પણ નિરંતર દષ્ટાપદે જે ને તે સ્થિર જ રહેશે. દેહની પડખે ઉભા રહીને દેહને મરેલું કલ્પનાની ચક્ષુએ જોયા કરશે, પરંતુ “હું” તેને પિતાને “હું” પણાથી ભ્રષ્ટ કદીજ કલ્પી શકશે નહીં. જે વાત કલ્પનામાં પણ નથી આવતી તે વાસ્તવમાં કયાંથી હોઈ શકે? અને આપણે આત્મા પિતાના સંબંધે મૃત્યુની કલ્પના કરવા શામાટે ના પાડે છે એ તમે જાણો છો? કારણ એ છે કે જે સ્થિતિ તેના સ્વરૂપમાં ત્રણે કાળમાં છે જ નહી—નાસ્તિપણે છે. તે સ્થિતિ પતામાં હોવાની દરખાસ્ત પણ તે સંઘરત નથી. મૃત્યુની સૂચના પણ તે સ્વીકારવાની ના પાડે છે. એટલું જ નહી પણ કલ્પનામાં પણ તે લાવવા ખી ના કહે છે. શરીરથી, મનથી, મનની સર્વ સ્થિતિઓથી, બુદ્ધિથી, તર્કથી અને ભવ્યમાં ભવ્ય પ્રતિભાના દીવ્ય સ્કરણોથી પણ આત્મા ઉપરી ભાગમાં બિરાજે છે. એ સર્વ કદાચ હોય કે ન હોય, ક્ષણમાં તે આવે કે ક્ષણ પછી તે જાય, તે કશાની દરકાર રાખ્યા વિના આત્મા પિતાનું જીવન સળંગ, ક્રમબદ્ધ,શંખલાબદ્ધ, અવિચ્છિનપણે ભેગળે જાય છે. મચ્છમાં અને ગાઢ નિદ્રામાં પણ તેનો ઉપયોગ અવ્યક્તપણે શરૂ જ રહે
For Private And Personal Use Only
