________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધર્મારાધન,
૨
જુદી રીતે કરવામાં આવી છે. તેની એક વ્યાખ્યા એવી છે કે દુર્ગતિમાં પડતા પ્રાણીને અટકાવે-ઝીલી રાખે એ ધર્મ. બીજી વ્યાખ્યા એવી છે કેપ્રભુની આજ્ઞાનું પાલન કરવું, ને તે ધર્મ આજ્ઞાનું પાલન કરનાર–સેવનાર-આરાધક; અને તેનું ઉલંઘન કરનાર–વિરૂદ્ધ વર્તનાર-વિરાધક. આજ્ઞાનુસાર પાલન કરનાર આરાધક ભાવ પામી આત્મિક પ્રગતિ કરી આત્માનંદ-આત્મિક સુખશાંતિ મેળવી શકે છે ત્યારે વિરાધક ભાવવાળા પોતાની અધોગતિ પોતાના હાથે કરી સંસાર વધારી દુર્ગતિમાં જવાની તૈયારી કરે છે. ત્રીજી એવી પણ વ્યાખ્યા છે કે વસ્તુને સ્વભાવ તે ધર્મ. ઈત્યાદિ.
દરેક ધર્મવાળા કોઈને કોઈપણ રીતે કર્મોનું અસ્તિત્વ સ્વીકારે છે. જેઓ જગતકર્તા તરીકે ઈશ્વરને માનતા નથી તેઓ કર્મોને પ્રધાનપણું આપે છે. જેઓ જગતકર્તા ઈશ્વર છે અને તેની ઈચ્છા વિના કંઈપણ થઈ શકતું નથી, એવું માને છે તેઓ કર્મોને ગણપણું આપે છે, પણ કર્મને તો માને છે જ. જગતકર્તા ઈશ્વર છે, એવું માનનારા એમ જણાવે છે કે સારા અથવા માઠા કર્મનો બદલો ઈશ્વર આપે છે, સારા કર્મ કરનારને સુખ આપી છેવટે પિતાના રહેવાના સ્થાનમાં લઈ જાય છે, અને નઠારા કર્મ કરનારને દુખ આપી તે દ્વારે તેમને શિક્ષા કરે છે. જ્યારે જગતકર્તા ઈશ્વર નથી એમ માનનારાઓની માન્યતા એવી છે કે, શુભાશુભ કર્મનો કત્તો જીવ પોતે છે, અને તેના ફળવિપાક ભગવનાર પણ તે પિતે છે. ગમે તેમ પણ બન્ને પક્ષવાળાઓને કર્મની માન્યતા કબુલ રાખ્યા શીવાય ચાલતું જ નથી, ત્યારે
એ ઉપરથી એટલું પ્રતિપાદન થાય છે કે પોતે સુખી યા દુ:ખી થવું એને આધાર પિતાના શુભાશુભ કર્મકરણી–આચાર ઉપર છે. સારા કર્મ કરનાર અને નડારાને ત્યાગ કરનાર ધમી તરીકે, નઠારાં કામ કરનાર અને સારા કર્મને ત્યાગ કરનાર અધમિ તરીકે ઓળખાય છે. તત્વષ્ટિથી વિચારતાં એમ જણાય છે કે સારા કર્મ કરવા સ્વીકાર કરો, અને નઠારાને ત્યાગ કરવો એ દરેકની ફરજ છે. સારાસારનો વિવેક દરેકે પોતાની બુદ્ધિ પ્રમાણે કરવાનો છે કે કેમ એ પ્રશ્ન અહી આગળ આવે છે. દરેક માણસ પોતાની માન્યતા પ્રમાણે પોતે જે કરે છે તે સારું કરે છે, એમ તેને લાગ્યા શીવાય તે કાર્ય કરવા તરફ તે પ્રયત્ન કરી શકે નહી. જે તેના મનમાં એમ આવે કે હું જે કાર્ય કરવાની ઈચછા રાખું છું તે કય નડારૂ છે તો તે કરવાને તે ઉત્સાહવાન ન થઈ શકે એમ આપણને લાગે છે. એ કાર્ય સમાજની નજરમાં સારું છે કે નઠારૂં તે બરફ તેનુ લક્ષ હોતું નથી, તે તેની માન્યતા મુજબ તે કૃત્યને સારું માનીને જ તે કરવા પ્રવૃતિ કરે છે. વળી સમાજની નજ માં તે સારૂં હા કે નઠારું છે. જીવના વધ કરનાર, ચોરી કરનાર, અસત્ય બોલનાર વ્યભીચાર સેવનાર, વિશ્વાસઘાત કરનાર–ઠગનાર-દારૂ વિગેરેના વ્યસન સેવનાર,
For Private And Personal Use Only
