Atmanand Prakash Pustak 013 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૩૦૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
રહિતપણે લકે એક ગંભીર સત્યને અનુસરવાની પ્રેરણા એક બીજાને કરે છે એમ હમારે કહ્યા વીના ચાલતું નથી. જેઓ એ સત્યને કિંચિત્ પણ સમજે છે તેઓ એ સત્યના પરમ રહસ્યથી મુગ્ધ બન્યા વિના રહેતા નથી અને એ સત્યાનુભવને અક્ષરાત્મક વારસે આપણું પૂર્વના મહાજને મુકી ગયા છે તે માટે તેમની મુક્તકંઠથી સ્તુતિ કરે છે. લોકો જ્યારે એ રહસ્યને અનુભવતા શીખશે ત્યારે જ તેમની ભકિત અને સ્તુતિપાઠે અર્થપૂર્ણ થવાના. એમ નહી થાય ત્યાંસુધી તેઓ વાણીને હેતુન્ય અને અર્થહીન પ્રલાપજ કરે છે એમ હમે માનીએ છીએ. હવે એ બન્ને પ્રકારે કેવી રીતે પ્રવર્તે છે તેનું કિંચિત્ અવલોકન કરીશું.
કર્મને નિયમ અચળ છે, માટે જ એક પરિણામને નિષ્ફળ કરવા માટે અન્ય કાર્ય કરવા અવકાશ રહે છે. જે નિયમ બદલાયા કરે તો મનુષ્ય કદી પણ કર્મના ફસામાંથી મુક્ત બની શકે નહીં. પરંતુ અમુક પરિણામ લાવવા માટે અમુક કાર્યજ કરવું પડે છે અને તે પરિણામને સત્વહીન કરવા માટે વળી બીજું જ કાર્ય કરવું પડે છે. એટલે અવકાશ એ મહાનિયમના પ્રદેશમાં હોવાથીજ આત્માની મુક્તિને માર્ગ ખુલ્લો છે. ગુરૂત્વાકર્ષણનો નિયમ મનુષ્યને પૃથ્વીના મધ્ય કેન્દ્ર પ્રતિ ખેંચવા માગે છે. પરંતુ વસ્તુતઃ આપણે તે નિયમને માન આપી એકજ સ્થાને સ્થીર રહેતા નથી. કોઈ અજ્ઞાન માણસ એ નિયમ જાણે અને તેની અચળતા વિષે નિશ્ચય કરે તો તે કદી પણ મેડી ઉપર ચઢી શકે નહીં. પગથી ઉપર ચઢવાનું કહેતાં તે એમજ કહે કે “ગુરૂત્વાકર્ષણને મહાનિયમ દરેક વજનવાળા પદાર્થને પૃથ્વી ભણું ખેંચે છે, અને હું વજનવાળો ભારે પદાર્થ હોવાથી એ નિયમને અતિકમ કરી શકુંજ નહીં.” સામે મનુષ્ય ડાહ્યો હોય અને એક નિયમને બીજા નિયમના પ્રતિકારથી પરાસ્ત કરવાની પદ્ધતિ જાણતો હોય તે તેને ઉત્તર એમ આપે કે “જે નિયમની સત્તા તને પૃથ્વી ભણી ખેંચે છે, તે સત્તાની સામે તારા સ્નાયુગત બળને પ્રેર અને પછી તું જઈશ કે એ પૂર્વના નિયમની સત્તા કરતા તારૂં પ્રેરેલું બળ અધિક પ્રમાણમાં હશે તે જરૂર તું એ પૂર્વના નિયમની સત્તાને પરાભવ કરી શકીશ. જેમ પૃથ્વી ભણી ખેંચનાર બળ પણ કુદરતના નિયમને અનુસરી પ્રવર્તે છે, તેમ તારૂં સ્નાયુગત બળ પણ એજ નિયમને અનુસરી પ્રવર્તે છે.” પેલો અજ્ઞાન મનુષ્ય એ ભય રાખે છે કે “એમ કરવાથી મેં ગુરૂત્વાકર્ષણના નિયમનો ભંગ કરેલો ગણાશે અને એ ભંગની સજા કુદરત મને આપ્યા વિના કેમ રહે?” પેલે સામે મનુષ્ય તેને સમજાવી કહે છે કે “ભાઈ ! મારી સલાહને અનુસરવાથી તું એ નિયમને ભંગ કરે છે, એની ના નથી, પણ તારા સ્નાયુગત બળનો ઉપયોગ નહીં કરવામાં પણ તું કુદરતના નિયમનું ઉલ્લંઘન કરે છે. કુદરતે તને એ બળ આપ્યું છે, એ