________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૧૪.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
વિષે વિચાર કરીએ. શીળના આંહી બે અર્થ કરશું. એક સદાચાર અને બીજો અર્થ બ્રહ્મચર્ય. જીવનને ઉત્તમ બનાવવા માટે સદાચાર અને બ્રહ્મચર્યની ખાસ અગત્ય છે. સત્ય, દયા, ન્યાય, પ્રમાણિકતા, ઉદારતા આદિ ઉચ્ચ સદગુણોના ધારક થવું, એ સદાચાર છે. નીતિ અને ધર્મયુકત વર્તન દેવગુરૂની ભકિત અને ઉત્તમ કર્મો એની પણ સદાચારમાં ખાસ જરૂર છે. આ સગુણો સિવાય તમારું જીવન ઉન્નત થઈ શકશે નહિ માટે તેમને પ્રાપ્ત કરવા માટે પરિશ્રમ કરશે અને તે પ્રમાણે તમારું વર્તન પણ રાખશો, શીળને બીજો અર્થ બ્રહ્મચર્ય થાય છે, પણ ગૃહસ્થથી સર્વથા તે પાળી શકાતું નથી. તેથી ગૃહસ્થ સ્વદારા સંતોષવૃત લેવાનું છે. સ્વસ્ત્રી સિવાય બીજીને મા અને બહેન સમાન ગણું તે પ્રમાણે વર્તવું, એ ગૃહસ્થની ખાસ ફરજ છે. અને સ્ત્રીએ પોતાના પતિ સિવાય અન્ય પુરૂષને ભાઈ બાપ સમાન ગણવા અને તે પ્રમાણે વર્તવું, એ પ્રત્યેક ગૃહિણીની ખાસ ફરજ છે. પરંતુ આંહી અમને દીલગીરી સાથે કહેવું પડે છે કે ઘણું સ્ત્રીઓ અને ઘણું પુરૂષો આ ફરજ વીસરી ગયાં છે. હિન્દુ ધર્મશાસોએ ગૃહસ્થાશ્રમને ઉત્તમ દર્શાવ્યો છે; પરંતુ ઉત્તમ ગૃપુસ્થાશ્રમના ખાસ બે અંગે પતિ અને પત્ની-એમની ઘણાં સંસારમાં દુર્દશા જોવામાં આવે છે. દંપતી વચ્ચે જે અખંડ પ્રેમ હવે જોઈએ, જે કેવળ શરીરની નહિ પણ મનની અને આત્માની એક્તા હોવી જોઈએ, તે માં હનું આજે ઘણાં દંપતી વચ્ચે કાંઈ જોવામાં આવતું નથી. પતિએ પિતાની પત્નિને ગૃહની દેવી અને જીવનની સહચારી ગણવી જોઈએ તેના બદલે ગાલીપ્રદાનથી કર્ણ કટ ઉપનામથી ઓળખવામાં આવે છે. પત્નીએ પિતાના પતિને આરાધ્ય દેવ, પરમપૂજ્ય અને પોતાના જીવનનું સર્વસ્વ ગણવા જોઈએ, તેના બદલે ઘણી સ્ત્રીઓ પતિને એક સામાન્ય મનુષ્ય અને પોતાનાં વિષયને દાસ ગણે છે. અમારું આ કથન અતિશયેતિ ભરેલું નથી, એ અમે ખાત્રી પૂર્વક કહીએ છીએ. અહે! ઉત્તમ કહેવાતા ગૃહસ્થાશ્રમની આથી વિશેષ દુર્દશા શું હોઈ શકે? ગૃહસ્થજીવનને • આદર્શ અને ઉત્તમ કરવાને માટે પતિ પત્નીનો સંબંધ આવશ્યક છે અને તેથી કરી ઉભયની વચ્ચે શુદ્ધ અને નિર્મળ પ્રેમ હોવો જોઈએ. પતિ પત્નીનો સંબંધ એ કાંઈ કેવળ વિષયોને સંતોષવા માટે નથી પણ ઉભયે સાથે રહીને કુટુંબનું, સમાજનું, પિતાના આત્માનું અને દેશનું કલ્યાણ સાધવા માટે જ છે. સ્ત્રીએ પિતાને પતિ ગમે તે દોષવાન હોય અને તેમનામાં ગમે તેટલા દુર્ગુણે ય; તોપણ તે પ્રતિ લક્ષ ન આપતાં પતિમાં સદગુણ જોવાની બુદ્ધિ રાખવી અને પતિને ઇવર તુલ્ય ગણી તેની શુદ્ધ ભાવથી સેવા કરવી જોઈએ, તેમ પુરૂષે પોતાની પત્નીને સુખી કરવાને માટે, તેના તરફ પ્રેમ દર્શાવવાને માટે અને તેને
For Private And Personal Use Only
