________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આદર્શ જીવન
૩૧૩
આ લેખમાં તે ગૃહસ્થાશ્રમને અનુલક્ષી આદર્શ જીવન કરવાને માર્ગ દર્શાવવામાં આવતું હોવાથી આપણે અત્ર જે લખીએ છીએ તે સંસારી જીવન વિષેજ લખીએ છીએ, એ કહેવાની જરૂર નથી. દાન, શીળ, તપ અને ભાવ એ ચાર માર્ગથીજીવનને ઉચ બનાવી શકાય છે. આ ચાર માર્ગો વાંચક બધુઓને વાંચવામાં આવ્યા હશે પણ વાંચવા માત્રથી જ કશે લાભ થવાનો સંભવ નથી. ગૃહસ્થાશ્રમમાં દાનધર્મની અત્યંત અગત્ય છે, શીળ, તપ અને ભાવની પણ તેટલી જ જરૂર છે, પરંતુ જ્યાંસુધી તે પ્રમાણે આચાર રાખવામાં ન આવે, ત્યાંસુધી માત્ર ઉપર ઉપરથી જાણ્યાથી કે વાંચ્યાથી લાભ થતું નથી. આપણાં સમાજની અને દેશની આર્થિક સ્થિતિ દિનપ્રતિદિન બહુ ખરાબ થતી જાય છે. વારંવાર દુષ્કાળ પડવા લાગ્યા છે અને તેથી અન્ન વિના ઘણાં મનુષ્યો ભૂખે મરતાં આપણે સાંભળીએ છીએ, આપણું દેશબાંધવો અને સાધમીભાઈઓ એક કટકા જેટલો માટે ટળવળે અને આપણે સુખ પૂર્વક ઉત્તમ ભેજન જમીએ, એ કેટલી બધી સ્વાર્થ પરાયણતા? તમારામાં આપવાની શક્તિ છતાં ઘણુ સમયે તમે ઘેર માગવા આવેલા ભિક્ષુકને અપશબ્દ કહી હાંકી કાઢો છો અને તમારી જાતને માટે, કુટુંબને માટે ગમે તેવા અધમ કૃત્ય કરી મોજશેખનાં સાધનો પૂરા પાડે છે. ભાઈ! આવી સ્વાર્થવૃત્તિ તમને શોભે છે? તમે એક સર્વોત્તમ મનુષ્ય પ્રાણું થઈને તમારા બધુઓ માટે કાંઈ કાળજી ન રાખે, એ કેવી શરમની વાત? ગૃહસ્થને માટે દાન એ મુખ્ય અને પ્રથમ ધર્મ છે અને તેને અવશ્ય દરેક ગૃહસ્થોએ પાળવેજ જોઈએ. દાન દેવાથી સામા મનુષ્યનું કલ્યાણ થાય છે, એટલું જ નહિ પણ દાન દેનારનું વિશેષ થાય છે. આત્માની ઉન્નત દશા કરવામાં સ્વાર્થવૃત્તિ અત્યંત હાનિકારક છે, તેથી દાન દેવાથી તે સ્વાર્થવૃત્તિ ઉપર જય થાય છે. અતિથિ સત્કારને પણ એજ અર્થ થાય છે કે ઘેર આવેલા મનુષ્યોને હરેક રીતે સંતેષ પમાડવા. બધુ! તમે કપડાંલત્તામાં અથવા ચાહા, બીડી, પાન, સોપારી આદિમાં કરકસર કરી બચત રકમ તમારા ગરીબ બધુઓને માટે ખચી શકે તેમ છે અને હેન! તમે પણ એકાદ સાડી કે આભુષણ ઓછું પહેરી બચત રકમ ઉપયોગ તમારી દુ:ખી બહેનને માટે કરી શકે તેમ છે, તેથી તમે ઉન્નતિનું બાધક તત્ત્વ જે સ્વાર્થ તેનો જયે કરી જીવનને ઉચ્ચ કરી શકશે. કહેવાને ભાવાર્થ એ છે કે જીવનને આદર્શ, ઉચ્ચ અને સુખી બનાવવા માટે દાન દેવાની બહુજ જરૂર છે. આપણું ધર્મશાસ્ત્રોએ સુપાત્ર દાન દેવાની જે આજ્ઞા કરેલી છે, તે લક્ષમાં રાખી તમારી શક્તિ મુજબ દાન દીધા કરશે તો અવશ્ય તમને અધિક અને અધિક સંપત્તિ પણ મળશે.
ત્યારપછી આદર્શ જીવન કરવાને માટે શીળ માર્ગની આવશ્યક્તા
For Private And Personal Use Only
