________________
ओक्टोबर २०१६
परम्पराजीवी साधु संशोधनना क्षेत्रमां आवुं सामयिक चलावे तेनो तेमने मन घणो महिमा हतो - एम लागे.
२७१
तेमणे शेठ कस्तूरभाई लालभाईना खास आग्रहथी विविध तीर्थो विषे विद्वद्भोग्य अने प्रमाणभूत पुस्तिकाओ लखी, जे प्रकाशित पण थई, अने रस धरावता वर्गमां खूब उपादेय पण बनी. अलबत्त, सामान्य माणस माटे तेनी शास्त्रीय तथा ऐतिहासिक तथ्यात्मक वातो बहु रसप्रद बने तेवी नहोती.
कोईक, पोताने रूढिपरस्त समजता साधुओए, आ पैकी अमुक पुस्तिकाओनी अमुक वातो प्रत्ये वांधो लीधो, वर्षो पछी. तथ्य होवा छतां पोतानी मान्यताने माफक न होवाथी वांधो ! ते वांधो तेमणे आ. क. पेढीना ते समयना प्रमुखने पहोंचाड्यो. तरत ज ते पुस्तिकाओ पर अघोषित एवो धार्मिक प्रतिबन्ध लगाडी देवायो. ढांकीजीने जणाववानुं नहि, तेमनो खुलासो पूछवानो नहि, अने प्रतिबन्ध ! मारी जाण मुजब, आ वातनी जाण ढांकीजीने बेएक वर्ष पछी थयेली. तेओ खूब खिन्न अने नाराज थयेला. तेमणे धार्युं होत तो ते अंगे कार्यवाही करी शक्या होत, पण तेमना भीतरमां बेठेला विरागी ढांकीए तेमने तेवुं कशुं करवा न दीधुं. अत्यन्त मूल्यवान, अने डो. ढांकी सिवाय कोई लखी पण न शके तेवी ए ८-१० पुस्तिकाओमां लेखक तरीके तेमणे पोतानुं नाम पण लखवा दीधुं नथी के नथी तेना स्वत्वाधिकारो (Copyrights) तेमणे राख्या. आवा निर्लेप जीव, आवी कार्यवाहीमां केम पडे ? हा, खिन्न जरूर हता. पण ते प्रतिबन्धथी नहि, परन्तु तथ्यात्मक साची वातो माटे पण, साधु गणाता माणसो, विरोध करे ते बाबते तेओने भारे सन्ताप हतो. साधुजनो तथ्यना आग्रही होय के विरोधी ? आ तेमनो प्रश्न हतो. जो के, सम्बन्धित साधुओने ढांकीसाहेब व्यक्तिगत मळवा पण गयेला, पोतानी तथ्यपरक वात पण समजावेली, ते साधुजनो पासे तेनो कोई जवाब पण नहोतो के पोताना विरोधने समर्थन आपती कोई दलील के युक्ति पण नहोती. तेथी तो ढांकीसाहेब वधु खिन्न थया के जेमनी पासे कोई आधार- प्रमाण - जाणकारी नथी तेओ विरोध करे ? अने तेने पेढीवाळा स्वीकारी पण ले ? छेवटे तेमणे सामेथी, पोताना लेखथी मनदुःख थवा बदल, ते साधुजनने 'मिच्छामि दुक्कडं' कहीने विदाय लीधेली.
आ समग्र प्रसंगनी खबर पडतां ऊंडो आघात अनुभवेलो, अने एक लेख लखेलो : 'संशोधन विरुद्ध कट्टरता', अने ते 'अनुसन्धान' मां छापेलो. ते वांचीने
