________________
૧૨ ]
ગળામાં વિજયમાળા પહેરાવવા લક્ષ્મીજી નીકળ્યાં છે. તેઓ ઋષિએના મંડપમાં આવ્યાં છે. ઋષિએ જ્ઞાની છે, તપસ્વી છે, પણ ક્રોધી ખૂબ છે. કેવળ તપ કરવાથી કાંઈ ફળ મળતું નધી. તપને ભક્તિ સાથ હોવા જોઈએ. તપ કરવાથી શક્તિ વધે એટલે ક્રોધ આવે છે, તપશ્ચર્યાં અને જ્ઞાનથી શક્તિ વધે છે એટલે તે જીરવાતી નથી. પણ જ્ઞાનને ભક્તિના સાથ હાય તે। સારું, ભક્તિ તા દીનતાના સિંહાસન ઉપર વિરાજે છે. લક્ષ્મીજી કહે છે કે ઋષિએમાંથી કાઈને પસંદ કરવામાં મારું બન માનતું નથી. આગળ ચાલતાં દેવા ખેઠા છે. દેવા ક્રોધી નથી, પણ અતિશય કામી છે.
આશીર્વાદ
શાસ્ત્રમાં ક્રોધના રંગ લાલ, લાભને પીળા અને કામના રંગ કાળેા બતાવ્યું છે.
દેવા મહાપુરુષા છે, પણ રામી છે. લક્ષ્મીજી આગળ ચાલ્યાં. આગળ પરશુરામ છ ખેડા છે. તે છે તે। જિતેન્દ્રિય. તેએ કામી નથ, ક્રોધી નથી પણ નિષ્ઠુર છે. ક્ષત્રિયાનાં નાનાં નાનાં બાળકાને તેઓ મારી નાખે છે. લક્ષ્મીજી સખીએ તે કહે છે: તેઓ નિષ્ઠુર છે. મને ગમતા નથી. આગળ માર્કણ્ડેય ઋષિ બેઠા છે. બધું સુદર છે, તેા લાંબા આયુષ્યવાળા પણ છે, પણ ઋષિએની સદામાં તેઓ આંખા ધ કરીને ખેઠા છે. લક્ષ્મીજીને જોતા પણ નથી. લક્ષ્મીજીએ વિચાયુ`' કે આ મહાત્મા તેા બિલકુલ મારી સામે પણ જોતા નથી. વરમાળા પહેરાવીશ તાપણ તેએ અનાસક્ત હાવાથી મારી સામે પણ જોશે નહી.
માણ્ડેય કહે છે : ‘તું શાની રૂપાળી ? તારા કરતાં મારા કનૈયા સુંદર છે, જ્યાં સુધી તને મારા કનૈયા ન અપનાવે, ત્યાં સુધી હું તારાં દન કરવાને નથી.' માણ્ડેયને લક્ષ્મીનારાય મેાહ નથી. લક્ષ્મીના માહ છૂટે છે ત્યારે પ્ર‚ ભજનની શરૂઆત થાય છે.
જાન્યુઆરી ૧૯૬૭
મને મળેલી નહીં. હવે જ્યારે ચિત્ત ભગવાનની પાછળ લાગેલું છે, ત્યારે તે મને વિશ્વ કરવા આવી છે, અને હવે તે મારી પાછળ પડી છે.' એમ કહી તેમણે સાનામઢારાના સ્વીકાર ન કર્યાં અને થાળ પરત મેાકલાવ્યા.
તુકારામની ગરીબ સ્થિતિ તેઈ શિવાજી મહા રાજે તુકારામને માટે સેાનામઢેા થી ભરેલા થાળ મેકલાવ્યા. સેવા સાનામહારા ની ભરેલા થાળ તુકારામ પાસે લાવ્યા. ત્યારે તુકારામ મહારાજે કહ્યું : પહેલાં હું લક્ષ્મીની પાછળ પડેલા ત્યારે તે
આખા દિવસ ભજન કરનારને અને બિલ કુલ ઉદ્યમ ન કરનારને પણ લક્ષ્મીજી મળતાં નથી.
આગળ ભગવાન શંકર વિરાજતા હતા. સખીએ સાથે લક્ષ્મીજી ત્યાં આવ્યાં. શંકર કામી નથી, ક્રોધી પણ નથી. લક્ષ્મીજી શંકરને નિહાળે છે. તેમને લાગે છે કે બધું સારું છે પણ આમને વેશ જરા અમ’ગળ છે. શિવજીના સ્વભાવ મગળ છે, પણ વેશ અમંગળ છે, ચેષ્ટાએ ભયાનક છે. વળી તે ભોળા છે.
શિવજીની પાસે નારાયણ ભગવાન વિરાજે છે. લક્ષ્મીજીએ નિર્ણય કર્યો કે આ અંતિ ઉત્તમ છે. લક્ષ્મી–નારાયણના જય.” લક્ષ્મી નારાયણને વરે છે. લક્ષ્મીજી તેા જેનું દિલ કામળ અને મૃદુ હાય તેને ત્યાં આવે છે.
r
અત્યાર સુધી ભગવાનની નજર ધરતી ઉપર હતી. લક્ષ્મીજીએ વરમાળા અર્પણ કરી ત્યારે ભગવાન ચારે બાજુ જોવા લાગ્યા. જેની પાસે લક્ષ્મી ડાય તેણે ચારે બાજુ નજર રાખવાની છે. પૈસા મળ્યાં પછી લેાકેા ચારે બાજુ નજર રાખતા નથી; કાણુ ભૂખ્યું, દુખિયું છે તે જોતા નથી. હું, મારી અલી અને બાખા એટલામાં જ તેમનું મન ડૂબેલું રહે છે. ધનવાને ચારેબાજુ જોવું જોઈએ અને સનાં દુઃખા દૂર કરવાં જોઈએ. ક્રીથી સમુદ્રમંથન ચાલ્યું. દૈત્યાએ વિચાયુ` કે એક વાર આપણે ધાડા લઈ તે બેઠા અને ખીજું બધું દેવાતે ગયું. આ વખતે જે નીકળે તે અમારે લેવું છે. મંથન કરતાં હવે વાણી-મદિરા નીકળી. તે દૈત્યાના પક્ષે ગઈ. દૈત્યે। મદિરા પીએ છે. અથવા દિરા પીએ તે દૈત્યેા હાય છે. તે માહમિદરામાં ખે છે. મેાહ એ જ મૃત્યુ છે. માહમદિરામાં ડૂબનારને અમૃત મળતું નથી.
તે પછી ફરીથી મંથન થતાં ધન્વન્તરિ નારાયણ અમૃતકુંભ લઈ ને પ્રકટ થયા છે. દૈત્યોએ ધડા ખેંચી લીધા. અમૃતકુ ંભ દૈત્યપક્ષે ગયા એથી દેવાને દુઃખ
