________________
નિર્ભયતા કયાંથી પ્રકટે છે?
જ્યાં સુધી નિષ્પાપ નહીં થવાય ત્યાં સુધી નિય નહીં બની શકાય, અને નિય નહીં થવાય ત્યાં સુધી આપણી આંખમાં તેજ નહીં આવે, વાણીમાં પ્રકાશ નહીં આવે.
એટલે આજે સૌથી પહેલી વાત તે એ છે કે આપણા દેશને, સમાજને અને ધને ઊંચે લાવવેા હાય તે સૌએ નિર્ભય બનવું પડશે.
આજે સૌથી પહેલી અને અનિવાય આવશ્યકતા નિ યતાની—અભયની છે. પણ એ અભય આજે કયાં છે? અભયના અભાવની એક નમૂનેદાર રમૂજી વાત તમને કહુ..
મુંબઈથી અમંદાવાદ આવતી એક ટ્રેનના ફ્ર કલાસના ડબામાં એક યુરાપિયન ખેઠા હતા. એ ખામાં કાઈ ફર્સ્ટ કલાસના પેસેન્જર ખેસવા આવે તેા એ ઘૂરકીન પૂછે : ‘Who are youક્રાણુ છે તું ?'
એને રકાટ અને આંખાના ડેાળા જોઈ ખેસવા આવનાર ફફડી ઊઠે અને ફર્સ્ટ ક્લાસની ટિકિટ હાવા છતાં પાછેા ભાગી જાય.
દરેક સ્ટેશને લગભગ આવું બને.
એટલામાં વલસાડ આવ્યું. યુરાપિયનવાળા ખામાં બેસવા માટે એક વિદ્યાર્થી આવ્યેા. તે બારણું ખાલવા જાય છે ત્યાં પેલા યુરેાપિયને કુરકાટ કર્યાં : · Who are you?–કાણ છે તું ?”
પેલા વિદ્યાથી વિચાર, વાણી અને આચારની એકતાવાળા હતા. એના હૈયામાં અભય બિરાજેલે હતા. પેાતાની પાસે ફર્સ્ટ ક્લાસની ટિકિટ હતી, પેાતે ફર્સ્ટ કલાસના કાયદેસર પેસેન્જર હતા, છતાં પેાતાની સાથેના યુરાપિયનના વર્તાવ અઘટિત અને અવિવેકી હતા. આથી એ યુરોપિયનને ઠેકાણે લાવવા એણે કહ્યું': I am the First Class passenger—— ું ફર્સ્ટ કલાસનેા મુસાફર છું, ’
સુનિ શ્રી ચંદ્રપ્રભસાગરજી ‘ચિત્રભાનુ ’
આ નિયતા જોઈ યુરેપિયન ડધાઈ ગયા. સાથે સાથે પ્રસન્ન પશુ થયા. તેણે ‘Please Come in-ંદર આવેા' કહીને વિદ્યાર્થીને અંદર ખોલાવ્યા. પછી એને થાબડયો અને કહ્યુ : ‘શાબાશ, ધન્ય છે તારી નિતાને હું છેક મુંબઈથી આવુ હું ને જોઉં છું કે હિંદુસ્તાનમાં કેટલા માસા મર્દ છે. જે કાઈ ડબ્બામાં ચડવા આવે તેની નિયતાની માત્ર સેટી કરવા માટે જ હું પૂછતે। અને ડરાવતા હતા. એટલે તે તેા મતે જોતાં જ ભાગે ! પછી મને થયું કે આવા કાયર માણસો સાથે બેસીને સમય પસાર કરવા એના કરતાં તે એમને ઉતારીને ભગાડવા એ સારી વાત છે. પર ંતુ તું એક બહાદુર મળ્યા ખરા !
.
જેની પાસે કાદેસર ટિકિટ છે, જે માણસે પૈસા ખર્ચેલા છે, એ માણસને કાઇ ધૃષ્ટતાથી પૂછે ક્રૂ, · Who are you ?' તે એને પૂછ્યુંાના શે અધિકાર છે? જેણે ફર્સ્ટ કલાસની ટિકિટના પૈસા ચૂકવ્યા છે તે ફર્સ્ટ કલાસમાં બેસવા માટે આપે આપ હકદાર છે. એને પછી ડરવાની શી જરૂર ? પણ જે માણસમાં ર્માલ્યતા પડી હોય તે માણસ સામના કરી શકતા નથી.
ઉપરની હકીકત યુરાપિયનની નિખાલસતા અને પેલા વિદ્યાથીની નિયતા માટે માન ઉપજાવે તેવી છે.
વળી એ વાત પણુ મહત્ત્વની છે કે જ્યાં પાપ છે, સ્વા છે, ત્યાં જ ભય છે.
અને અભય । માંથી ઉત્પન્ન થાય છે? ખીજે કયાંયથી નહીં, આપણી અંદર રહેલ ન્યાયમાંથી, પ્રમાણિકતામાંથી, આપણા સત્યમાંથી, આપણા સદાચારમાંથી એ ઉપન્ન થાય છે.
જ્યાં સુધી આપણા જીવનમાં ન્યાય, પ્રમા ણિકતા, સત્ય અને સદાયાર નહી હોય, ત્યાં સુધી અભયનું તત્ત્વ કદી નહી’ પ્રકટે.
