Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 718 Atma-siddhi naDiyAda, Aso vada 1, gurU, 1952 Atma-siddhi.1 je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI sadagurU bhagavaMta. 1 je AtmasvarUpa samajyA vinA bhUtakALe huM anaMta duHkha pAmyo, te pada jeNe samajAvyuM eTale bhaviSyakALe utpanna thavA yogya evAM anaMta duHkha pAmata te mULa jeNe cheOM evA zrI sadagurU bhagavAnane namaskAra karuM chuM.1 vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lopa; PvicAravA AtmArthIne, bhAkhyo atra agopya. 2 A vartamAnakALamAM mokSamArga ghaNo lopa thaI gayo che, je mokSamArga AtmArthIne vicAravA mATe (gurUziSyanA saMvAdarUpe) atre pragaTa kahIe chIe. 2 koI kriyAjaDa thaI rahyA, zuSkajJAnamAM koI; mAne mAraga mokSano, karuNA Upaje joI. 3 koI kriyAne ja vaLagI rahyA che, ane koI zuSkajJAnane ja vaLagI rahyA che, ema mokSamArga mAne che, je joIne dayA Ave che. 3 bAhya kriyAmAM rAcatA, aMtarbheda na kAMI; jJAnamArga niSedhatA, teha kriyAjaDa AI. 4 1 A 'AtmasiddhizAstra' nI 142 gAthA "Atmasiddhi' tarIke saM. 195ra nA Aso vada 1 gurUvAre naDiyAdamAM zrImanI sthiratA hatI tyAre racI hatI. A gAthAonA TUMkA artha khaMbhAtanA eka parama mumukSu zrI aMbAlAla lAlacaMde karela che, je zrImannI draSTi taLe te vakhate nIkaLI gayela che, (juo AMka 730 no patra). A uparAMta "zrImad rAjacaMdra' nI pahelI ane bIjI AvRttimAMnA AMka 442, 444, 445, 446, 447, 448, 449, 450, 451 nA patro zrImade pote AtmasiddhinA vivecanarUpe lakhela che, je Atmasiddhi racI tene bIje divase eTale Aso vada 2, 1952 nA lakhAyelA che. A vivecana je je gAthA aMgenuM che te te gAthA nIce Apela che. 2 pAThAMtara : gurU ziSya saMvAdathI, kahIe te agopya.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAhya kriyAmAM ja mAtra rAcI rahyA che, aMtara kaMI bhedAyuM nathI, ane jJAnamArgane niSedhyA kare che, te ahIM kriyAjaDa kahyA che. 4 baMdha mokSa che kalpanA, bhAkhe vANI mAMhI; varte mohAvezamAM, zuSkajJAnI te AMhI. 5 baMdha, mokSa mAtra kalpanA che, evAM nizcayavAkya mAtra vANImAM bole che, ane tathArUpa dazA thaI nathI, mohanA prabhAvamAM varte che, e ahIM zuSkajJAnI kahyA che. 5 vairAgyAdi saphaLa to, jo saha AtamajJAna; tema ja AtamajJAnanI, prAptitaNAM nidAna, 6 vairAgyatyAgAdi jo sAthe AtmajJAna hoya to saphaLa che, arthAta mokSanI prAptinA hetu che. ane jyAM AtmajJAna na hoya tyAM paNa jo te AtmajJAnane arthe karavAmAM AvatA hoya, to te AtmajJAnanI prAptinA hetu che. 6 vairAgya, tyAga, dayAdi aMtaraMga vRttivALI kriyA che te jo sAthe AtmajJAna hoya to saphaLa che arthAta bhavanuM mULa chede che, athavA vairAgya, tyAga, dayAdi AtmajJAnanI prAptinAM kAraNo che. eTale jIvamAM prathama e guNo AvyethI sadagurUno upadeza temAM pariNAma pAme che. ujvaLa aMtaHkaraNa vinA sadagurUno upadeza pariNamato nathI, tethI vairAgyAdi AtmajJAnanI prAptinAM sAdhano che, ema kahyuM. atre je jIvo kriyAjaDa che tene evo upadeza karyo ke kAyA ja mAtra rokavI te kAMI AtmajJAnanI prAptinA hetu nathI, vairAgyAdi guNo AtmajJAnanI prAptinA hetu che, mATe tame te kriyAne avagAho, ane te kriyAmAM paNa aTakIne rahevuM ghaTatuM nathI; kemake AtmajJAna vinA te paNa bhavanuM mULa chedI zakatAM nathI. mATe AtmajJAnanI prAptine arthe te vairAgyAdi guNomAM varto, ane kAyaklezarUpa paNa kaSAyAdinuM jemAM tathArUpa kaMI kSINapaNuM thatuM nathI temAM tame mokSamArgano durAgraha rAkho nahIM, ema kriyAjaDane kahyuM; ane je zuSkajJAnIo tyAgavairAgyAdi rahita che, mAtra vAcA jJAnI che tene ema kahyuM ke vairAgyAdi sAdhana che te AtmajJAnanI prAptinAM kAraNo che, kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI, tame vairAgyAdi paNa pAmyA nathI, to AtmajJAna kyAMthI pAmyA ho te kaMIka AtmAmAM vicAro. saMsAra pratye bahu udAsInatA, dehanI mUrchAnuM alpatva, bhogamAM anAsakti, tathA mAnAdinuM pAtaLApaNuM e Adi guNo vinA to AtmajJAna pariNAma pAmatuM nathI, ane AtmajJAna pAmyuM to te guNo atyaMta draDha thAya che, kemake AtmajJAnarUpa mULa tene prApta thayuM. tene badale tame AtmajJAna amane che ema mAno cho ane AtmAmAM to bhogAdi kAmanAnI agni baLyA kare che, pUjAsatkArAdinI kAmanA vAraMvAra skurAyamAna thAya che, sahaja azAtAe bahu AkuLavyAkuLatA thaI jAya che, te kema lakSamAM AvatAM nathI ke A AtmajJAnanAM lakSaNo nahIM. mAtra
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnAdi kAmanAe AtmajJAnI kahevarAvuM chuM,' ema je samajavAmAM AvatuM nathI te samajo; ane vairAgyAdi sAdhano prathama to AtmAmAM utpanna karo ke jethI AtmajJAnanI sanmukhatA thAya. (6) tyAga virAga na cittamAM, thAya na tene jJAna; aTake tyAga virAgamAM, to bhUle nijabhAna. 7 jenA cittamAM tyAga ane vairAgyAdi sAdhano utpanna thayAM na hoya tene jJAna na thAya; ane je tyAga virAgamAM ja aTakI rahI, AtmajJAnanI AkAMkSA na rAkhe, te potAnuM bhAna bhUle, arthAta ajJAnapUrvaka tyAgavairAgyAdi hovAthI te pUjAsatkArAdithI parAbhava pAme, ane AtmArtha cUkI jAya. 7 jenA aMtaHkaraNamAM tyAgavairAgyAdi guNo utpanna thayA nathI evA jIvane AtmajJAna na thAya. kemake malina aMtaHkaraNarUpa darpaNamAM AtmopadezanuM pratibiMba paDavuM ghaTatuM nathI. tema ja mAtra tyAgavairAgyamAM rAcIne kRtArthatA mAne te paNa potAnA AtmAnuM bhAna bhUle. arthAta AtmajJAna nahIM hovAthI ajJAnanuM sahacArIpaNuM che, jethI te tyAgavairAgyAdinuM mAna utpanna karavA arthe ane mAnArthe sarva saMyamAdi pravRtti thaI jAya, jethI saMsArano uccheda na thAya, mAtra tyAM ja aTakavuM thAya. arthAta te AtmajJAnane pAme nahIM. ema kriyAjaDane sAdhana-kriyA ane te sAdhananuM jethI saphaLapaNuM thAya che evA AtmajJAnano upadeza karyo ane zuSkajJAnIne tyAga vairAgAdi sAdhanano upadeza karI vAcAjJAnamAM kalyANa nathI ema preryuM. (7). jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM teha; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha. 8 jyAM jyAM je je yogya che, tyAM tyAM te te samaje, ane tyAM tyAM te te Acare e AtmArthI puruSanAM lakSaNo che. je je ThekANe je je yogya che eTale jyAM tyAgavairAgyAdi yogya hoya tyAM tyAgavairAgyAdi samaje, jyAM AtmajJAna yogya hoya tyAM AtmajJAna samaje, ema je jyAM joIe te tyAM samajavuM ane tyAM tyAM te te pramANe pravartavuM, e AtmArthI jIvanuM lakSaNa che. arthAta matArthI hoya ke mAnArthI hoya te yogya mArgane grahaNa na kare. athavA kriyAmAM ja jene durAgraha thayo che, athavA zuSkajJAnanA ja abhimAnamAM jeNe jJAnIpaNuM mAnI lIdhuM che, te tyAgavairAgyAdi sAdhanane athavA AtmajJAnane grahaNa na karI zake. je AtmArthI hoya te jyAM jyAM je je karavuM ghaTe che te te kare ane jyAM jyAM je je samajavuM ghaTe che te te samaje; athavA jyAM jyAM je je samajavuM ghaTe che te te samaje ane jyAM je je AcaravuM ghaTe che te te Acare, te AtmArthI kahevAya.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ atre 'samajavuM' ane 'AcaravuM" e be sAmAnya pade che. paNa vibhAga pade kahevAno Azaya evo paNa che ke je je jyAM samajavuM ghaTe te te tyAM samajavAnI kAmanA jene che ane je je jyAM AcaravuM ghaTe te te tyAM AcaravAnI jene kAmanA che te paNa AtmArthI kahevAya. (8). seve sagurUcaraNane, tyAgI daI nijapakSa; pAme te paramArthane, nijapadano le lakSa. 9 potAnA pakSane choDI daI, je sadagurUnA caraNane seve te paramArthane pAme, ane AtmasvarUpano lakSa tene thAya. 9 ghaNAne kriyAjaDatva varte che, ane ghaNAne zuSkajJAnIpaNuM varte che tenuM zuM kAraNa hovuM joIe ? evI AzaMkA rI tenuM samAdhAna :- sadagurUnA caraNane je potAno pakSa eTale mata choDI daI seve te paramArthane pAme. ane nijapadano eTale AtmasvabhAvano lakSa le. arthAta ghaNAne kriyAjaDatva varte che teno hetu e che ke asagurU ke je AtmajJAna ane AtmajJAnanA sAdhanane jANatA nathI teno teNe Azraya karyo che, jethI tene mAtra kriyAjaDatvano eTale kAyaklezano mArga jANe che, temAM vaLagADe che, ane kuLadharma draDha karAve che, jethI tene sadagurUno yoga meLavavAnI AkAMkSA thatI nathI, athavA tevA yoga maLe paNa pakSanI draDha vAsanA tene sadupadezasanmukha thavA detI nathI, eTale kriyAjaDatva TaLatuM nathI; ane paramArthanI prApti thatI nathI. ane je zuSkajJAnI che teNe paNa sagurUnA caraNa sevyA nathI, mAtra potAnI pratikalpanAthI svacchaMdapaNe adhyAtmagraMtho vAMcyA che, athavA zuSkajJAnI samIpathI tevA graMtho ke vacano sAMbhaLI laIne potAne viSe jJAnIpaNuM mAnyuM che, ane jJAnI gaNAvAnA padanuM eka prakAranuM mAna che temAM tene mIThAza rahI che, ane e teno pakSa thayo che, athavA koI eka kAraNavizeSathI zAstromAM dayA, dAna, ane hiMsA, pUjAnuM samAnapaNuM kahyuM che tevAM vacanone teno paramArtha samajyA vinA hAthamAM laIne mAtra potAne jJAnI manAvA arthe, ane pAmara jIvanA tiraskAranA arthe te vacanono upayoga kare che, paNa tevAM vacano kaye lakSe samajavAthI paramArtha thAya che te jANato nathI. vaLI jema dayAdAnAdikanuM zAstromAM niSphaLapaNuM kahyuM che tema navapUrva sudhI bhaNyA chatAM te paNa aphaLa gayuM ema jJAnanuM paNa niSphaLapaNuM kahyuM che, to te zuSkajJAnano ja niSedha che. ema chatAM teno lakSa tene thato nathI, kemake jJAnI banavAnA mAne teno AtmA mUDhatAne pAmyo che, tethI tene vicArano avakAza rahyo nathI. ema kriyAjaDa athavA zuSkajJAnI te banne bhUlyA che, ane te paramArtha pAmavAnI vAMchA rAkhe che, athavA paramArtha pAmyA chIe ema kahe che, te mAtra temano durAgraha te pratyakSa dekhAya che. jo sagurUnA caraNa sevyA hota, to evA durAgrahamAM paDI javAno vakhata na Avata, ane AtmasAdhanamAM jIva dorAta, ane tathArUpa sAdhanathI paramArthane pAmata, ane nijapadano lakSa leta; arthAta tenI vRtti Atmasanmukha thAta. vaLI ThAma ThAma ekAkIpaNe vicaravAno niSedha karyo che, ane sadagurUnI sevAmAM vicaravAno ja upadeza karyo che; tethI paNa ema samajAya che ke jIvane hitakArI ane mukhya mArga te ja che; ane asagurUthI paNa kalyANa thAya ema kahevuM te to tIrthaMkarAdinI, jJAnInI AzAtanA karavA samAna che, kemake temAM ane asagarUmAM kaMI
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ bheda na paDyo; janmAMdha, ane atyaMta zuddha nirmaLa cakSavALAnuM kaMI nyUnAdhikapaNuM TharyuM ja nahIM. vaLI koI 'zrI ThANAMgasUtranI cobhaMgI grahaNa karIne ema kahe ke "abhavyanA tAryA paNa tare', to te vacana paNa vadatovyAghAta jevuM che; eka to mULamAM 'ThANAMga'mAM te pramANe pATha ja nathI; je pATha che te A pramANe che:4 ......... teno zabdArtha A pramANe che:-' ....... teno vizeSArtha TIkAkAre A pramANe karyo che? - ......... jemAM koI sthaLe abhavyanA tAryA tare evuM kahyuM nathI, ane koI eka TabAmAM koIe evuM vacana lakhyuM che te tenI samajanuM ayathArthapaNuM samajAya che. kadApi ema koI kahe ke abhavya kahe che te yathArtha nathI, ema bhAsavAthI yathArtha zuM che, teno lakSa thavAthI svavicArane pAmIne taryA ema artha karIe to te eka prakAre saMbhavita thAya che, paNa tethI abhavyanA tAryA taryA ema kahI zakAtuM nathI. ema vicArI je mArgethI anaMta jIva taryA che, ane taraze te mArgane avagAhavo ane svakalpita arthano mAnAdinI jALavaNI choDI daI tyAga karavo e ja zreya che. jo abhavyathI tarAya che ema tame kaho, to te avazya nizcaya thAya che ke asagurUthI tarAze emAM kazo saMdeha nathI. ane asocyA kevaLI jemaNe pUrve koI pAsethI dharma sAMbhaLyo nathI tene koI tathArUpa AvaraNanA kSayathI jJAna UpasyuM che, ema zAstramAM nirUpaNa karyuM che, te AtmAnuM mAhAsya darzAvavA, ane jene sadagurayoga na hoya tene jAgrata karavA, te te anekAMta mArga nirUpaNa karavA darzAvyuM che, paNa sadagurUAzAe pravartavAno mArga upekSita karavA darzAvyuM nathI. vaLI e sthaLe to UlaTuM te mArga upara draSTi AvavA vadhAre sabaLa karyuM che, ane kahyuM che ke te asocyA kevaLI ............ arthAta asocyA kevaLIno A prasaMga sAMbhaLIne koIe je zAzvatamArga cAlyo Ave che, tenA niSedha pratye javuM evo Azaya nathI, ema nivedana karyuM che. koI tIvra AtmArthIne evo kadApi sagarUno yoga na maLyo hoya, ane tenI tIvra kAmanAmAM ne kAmanAmAM ja nijavicAramAM paDavAthI, athavA tIvra AtmAne lIdhe nijavicAramAM paDavAthI, AtmajJAna thayuM hoya to te sagurUmArgano upekSita nahIM evo, ane sagurUthI potAne jJAna maLyuM nathI mATe moTo chuM evo nahIM hoya, tene thayuM hoya ema vicArI vicAravAna jIve zAzvata mokSamArgano lopa na thAya tevuM vacana prakAzavuM joIe. eka gAmathI bIje gAma javuM hoya ane teno mArga dITho na hoya evo pote pacAsa varSano puruSa hoya, ane lAkho gAma joI Avyo hoya tene paNa te mArganI khabara paDatI nathI, ane koIne pUche tyAre jaNAya che, nahIM to bhUla khAya che; ane te mArgane jANanAra evuM daza varSanuM bALaka paNa tene te mArga dekhADe che tethI te pahoMcI zake che; ema laukikamAM athavA vyavahAramAM paNa pratyakSa che. mATe je AtmArthI hoya, athavA jene 3 juo AMka 542. 4 mULa pATha mUkavA dhArelo paNa mukAyo lAgato nathI. 5 mULa pATha mUkavA dhArelo paNa mukAyo lAgato nathI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmArthanI icchA hoya teNe sadagurUnA yoge karavAnA kAmI jIvanuM kalyANa thAya e mArga lopavo ghaTe nahIM, kemake tethI sarva jJAnIpuruSanI AjJA lopavA barAbara thAya che. pUrve sagurUno yoga to ghaNI vakhata thayo che, chatAM jIvanuM kalyANa thayuM nahIM, jethI sagurUnA upadezanuM evuM kaMI vizeSapaNuM dekhAtuM nathI, ema AzaMkA thAya to teno uttara bIjA padamAM ja kahyo che ke :je potAnA pakSane tyAgI daI sagurUnA caraNane seve, te paramArthane pAme. arthAta pUrve sadagurUno yoga thavAnI vAta satya che, paraMtu tyAM jIve tene sagurU jANyA nathI, athavA oLakhyA nathI, pratItyA nathI, ane tenI pAse potAnAM mAna ane mata mUkyAM nathI, ane tethI sadagurUno upadeza pariNAma pAmyo nahIM, ane paramArthanI prApti thaI nahIM; ema jo potAno mata eTale svaccheda ane kuLadharmano Agraha dUra karIne sadupadeza grahaNa karavAno kAmI thayo hota to avazaya paramArtha pAmata. atre asadagurUe draDha karAvelA durbodhathI athavA mAnAdikanA tIvra kAmIpaNAthI ema paNa AzaMkA thavI saMbhave che ke kaMIka jIvonAM pUrve kalyANa thayAM che; ane temane sadagurUnA caraNa sevyA vinA kalyANanI prApti thaI che, athavA asadagurUthI paNa kalyANanI prApti thAya; asadagurUne potAne bhale mArganI pratIti nathI, paNa bIjAne te pamADI zake, eTale bIjo te mArganI pratIti, teno upadeza sAMbhaLIne kare to te paramArthane pAme; mATe sadagurUcaraNane sevyA vinA paNa paramArthanI prApti thAya, evI AzaMkAnuM samAdhAna kare che : yadyapi koI jIvo pote vicAra karatAM bUjhayA che, evo zAstramAM prasaMga che, paNa koI sthaLe evo prasaMga kahyo nathI ke asadugarUthI amuka bUjhayA. have koI pote vicAra karatAM bUjhayA che ema kahyuM che temAM zAstrono kahevAno hetu evo nathI ke sagurUnI AjJAe vartavAthI jIvanuM kalyANa thAya che ema ame kahyuM che paNa te vAta yathArtha nathI; athavA sadagurUnI AjJAnuM jIvane kaMI kAraNa nathI ema kahevAne mATe. tema je jIvo potAnA vicArathI svayaMbodha pAmyA che ema kahyuM che te paNa vartamAna dehe potAnA vicArathI athavA bodhathI bUDyA kahyA che, paNa pUrve te vicAra athavA bodha teNe sanmukha karyo che tethI vartamAnamAM te skurAyamAna thavAno saMbhava che. tIrthaMkarAdi "svayaMbuddha' kahyA che te paNa pUrve trIje bhave sadagurUthI nizcaya samakita pAmyA che ema kahyuM che. eTale te svayaMbuddhapaNuM kahyuM che te vartamAna dehanI apekSAe kahyuM che, ane te sadagurUpadanA niSedhane arthe kahyuM nathI. ane jo sadagarUpadano niSedha kare to te 'sadudeva, sadagurU ane saddharmanI pratIti vinA samakita kahyuM nathI', te kahevA mAtra ja thayuM. athavA je zAstranuM tame pramANa lo cho te zAstra sadagurU evA jinanAM kahelAM che tethI pramANika mAnavAM yogya che ke koI asadagurUnAM kahelAM che tethI pramANika mAnavAM yogya che ? jo asagurUnAM zAstro paNa pramANika mAnavAmAM bAdha na hoya, to to ajJAna ane rAgadveSa ArAdhavAthI paNa mokSa thAya ema kahevAmAM bAdha nathI, te vicAravA yogya che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'AcArAMgasUtramAM (prathama zrutaskaMdha, prathamAdhyayananA prathama uddeze, prathama vAkya) kahyuM che keH- A jIva pUrvathI Avyo che ? pazcimathI Avyo che ? uttarathI Avyo che ? dakSiNathI Avyo che ? athavA UMcethI ? nIcethI ke koI anerI dizAthI Avyo che ? ema je jANato nathI te mithyAdraSTi che, je jANe te samyagdaSTi che. te jANavAnAM traNa kAraNo A pramANe :- (1) tIrthakaranA upadezathI, (2) sagurUnA upadezathI, ane (3) jAtismRtijJAnathI. atre jAtismRti jJAna kahyuM te paNa pUrvanA upadezanI saMdhi che. eTale pUrve tene bodha thavAmAM sadagurUno asaMbhava dhAravo ghaTato nathI. vaLI ThAma ThAma jinAgamamAM ema kahyuM che ke : 'guruno chaThThANuvatta IT' gurUnI AjJAe pravartavuM. gurUnI AjJAe cAlatAM anaMtA jIvo sIjhayA, sIjhe che ane sIjhaze. tema koI jIva potAnA vicArathI bodha pAmyA, temAM prAye pUrve sagurUupadezanuM kAraNa hoya che. paNa kadApi jyAM tema na hoya tyAM paNa te sagurUno nityakAmI rahyo thako sadvicAramAM prerAto prerAto svavicArathI AtmajJAna pAmyo ema kahevA yogya che; athavA tene kaMI sagurUnI upekSA nathI ane jyAM sadagurUnI upekSA varte tyAM mAnano saMbhava thAya che, ane jyAM sadgurU pratye mAna hoya tyAM kalyANa thavuM kahyuM, ke tene sadvicAra preravAno AtmaguNa kahyo. tathArUpa mAna AtmaguNanuM avazya ghAtaka che. bAhubaLajImAM aneka guNasamUha vidyamAna chatAM nAnA aThThANuM bhAIne vaMdana karavAmAM potAnuM laghupaNuM thaze, mATe atre ja dhyAnamAM rokAvuM yogya che ema rAkhI eka varSa sudhI nirAhArapaNe aneka guNasamudAye AtmadhyAnamAM rahyA, topaNa AtmajJAna thayuM nahIM. bAkI bIjI badhI rItanI yogyatA chatAM eka e mAnanA kAraNathI te jJAna aTakyuM hatuM. jyAre zrI RSabhadeve prerelI evI brAhmI ane suMdarI satIe tene te doSa nivedana karyo ane te doSanuM bhAna tene thayuM tathA te doSanI upekSA karI asAratva jANyuM tyAre kevaLajJAna thayuM. te mAna ja atre cAra ghanaghAtI karmanuM mULa thaI varyuM hatuM. vaLI bAra bAra mahinA sudhI nirAhArapaNe, eka lakSe, eka Asane, AtmavicAramAM rahenAra evA puruSane eTalA mAne tevI bAre mahinAnI dazA saphaLa thavA na dIdhI, arthAta te dazAthI mAna na samajAyuM ane jyAre sagurU evA zrI RSabhadeve te mAna che ema preryuM tyAre muhartamAM te mAna vyatIta thayuM; e paNa sadagurUnuM ja mAhAsya darzAvyuM che. vaLI Akho mArga jJAnInI AjJAmAM samAya che ema vAraMvAra kahyuM che. 'AcArAMgasUtra'mAM kahyuM che ke :(sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne upadeze che, ke jagata AkhAnuM jeNe darzana karyuM che evA mahAvIra bhagavAna teNe amane Ama kahyuM che.) gurUne AdhIna thaI vartatA evA anaMtA puruSo mArga pAmIne mokSa prApta thayA. 'uttarAdhyayana', 'sUyagaDAMgAdimAM ThAma ThAma e ja kahyuM che. (9) 6 sUtrakRtAMga, prathama zrutaskaMdha, dvitIya adhyayana, gA0 32.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna samadarzitA, vicare udayaprayoga; apUrva vANI paramathuta, sagurU lakSaNa yogya. 10 AtmajJAnane viSe jemanI sthiti che, eTale parabhAvanI icchAthI je rahita thayA che; tathA zatru, mitra, harSa, zoka, namaskAra, tiraskArAdi bhAva pratye jene samatA varte che; mAtra pUrve utpanna thayelAM evAM karmonA udayane lIdhe jemanI vicaravA Adi kriyA che; ajJAnI karatAM jenI vANI pratyakSa judI paDe che, ane SadarzananA tAtparyane jANe che, te sagurUnAM uttama lakSaNo che. 10. svarUpasthita icchArahita, vicare pUrvaprayoga; apUrva vANI, paramathuta, sadagurUlakSaNa yogya. AtmasvarUpane viSe jenI sthiti che, viSaya ane mAna pUjAdi icchAthI rahita che, ane mAtra pUrve utpanna thayelAM evAM karmanA prayogathI je vicare che; jemanI vANI apUrva che, arthAta nijaanubhavasahita jeno upadeza hovAthI ajJAnInI vANI karatAM pratyakSa judI paDe che, ane paramazrata eTale SadarzananA yathAsthita jANa hoya, e sadagurUnAM yogya lakSaNo che. atre svarUpasthita evuM prathama pada kahyuM tethI jJAnadazA kahI. icchArahitapaNuM kahyuM tethI cAritradazA kahI. icchArahita hoya te vicarI kema zake ? evI AzaMkA, 'pUrvaprayoga eTale pUrvanAM baMdhAyelAM prArabdhathI vicare che; vicaravA AdinI bAkI jene kAmanA nathI,' ema kahI nivRtta karI. apUrva vANI ema kahevAthI vacanAtizayatA kahI, kemake te vinA mumukSane upakAra na thAya. paramazrata kahevAthI Sadarzana aviruddha dazAe jANanAra kahyA, eTale zrutajJAnanuM vizeSapaNuM darzAvyuM. AzaMkA :- vartamAnakALamAM svarUpasthita puruSa hoya nahIM, eTale ja svarUpasthita vizeSaNavALA sadagurU kahyA che, te Aje hovA yogya nathI. samAdhAna :- vartamAnakALamAM kadApi ema kaheluM hoya to kahevAya ke 'kevaLabhUmikA'ne viSe evI sthiti asaMbhavita che, paNa AtmajJAna ja na thAya ema kahevAya nahIM, ane AtmajJAna che te svarUpasthiti che. AzaMkA :- AtmajJAna thAya to vartamAnakALamAM mukti thavI joIe ane jinAgamamAM nA kahI che. samAdhAna :- e vacana kadApi ekAMte ema ja che ema gaNIe, topaNa tethI ekAvatArIpaNAno niSedha thato nathI, ane ekAvatArIpaNuM AtmajJAna vinA prApta thAya nahIM. AzaMkA :- tyAga vairAgyAdinA utkRSTapaNAthI tene ekAvatArIpaNuM kahyuM haze. 7 juo AMka 837
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhAna :- paramArthathI utkRSTa tyAgavairAgya vinA ekAvatArIpaNuM thAya ja nahIM, evo siddhAMta che, ane vartamAnamAM paNa cothA, pAMcamA ane chaThThA guNasthAnakano kazo niSedha che nahIM ane cothe guNasthAnakethI ja AtmajJAnano saMbhava thAya che; pAMcame vizeSa svarUpasthiti thAya che, cha ghaNA aMze svarUpasthiti thAya che, pUrvaprerita pramAdanA udayathI mAtra kaMIka pramAdadazA AvI jAya che. paNa te AtmajJAnane rodhaka nathI, cAritrane rodhaka che. AzaMkA :- atre to svarUpasthita evuM pada vAparyuM che, ane svarUpasthita pada to terame guNasthAnake ja saMbhave samAdhAna :- svarUpasthitinI parAkASThA to caudamA guNasthAnakane cheDe thAya che, kemake nAma gotrAdi cAra karmano nAza tyAM thAya che, te pahelAM kevaLIne cAra karmano saMga che, tethI saMpUrNa svarUpasthiti to terame guNasthAnake paNa na kahevAya. AzaMkA :- tyAM nAmAdi karmathI karIne avyAbAdha svarUpasthitinI nA kahe to te ThIka che, paNa kevaLajJAnarUpa svarUpasthiti che, tethI svarUpasthiti kahevAmAM doSa nathI, ane atre to tema nathI, mATe svarUpasthitipaNuM kema kahevAya ? samAdhAna :- kevaLajJAnane viSe svarUpasthitinuM tAratamya vizeSa che; ane cotha, pAMcame, cha guNasthAnake tethI alpa che, ema kahevAya; paNa svarUpasthiti nathI ema na kahI zakAya. cothe guNasthAnake mithyAtvamuktadazA thavAthI AtmasvabhAvaAvirbhAvapaNuM che, ane svarUpasthiti che; pAMcame guNasthAnake deze karIne cAritraghAtaka kaSAyo rokAvAthI AtmasvabhAvanuM cothA karatAM vizeSa AvirbhAvapaNuM che, ane chaThThAmAM kaSAyo vizeSa rokAvAthI sarva cAritranuM udayapaNuM che, tethI AtmasvabhAvanuM vizeSa AvirbhAvapaNuM che. mAtra chake guNasthAnake pUrvanibaMdhita karmanA udayathI pramattadazA kvacita varte che tene lIdhe 'pramatta' sarva cAritra kahevAya, paNa tethI svarUpasthitimAM virodha nahIM, kemake AtmasvabhAvanuM bAhulyatAthI AvirbhAvapaNuM che. vaLI Agama paNa ema kahe che ke, cothe guNasthAnakethI teramA guNasthAnaka sudhI AtmapratIti samAna che; jJAnano tAratamyabheda che. jo cothe guNasthAnake svarUpasthiti aMze paNa na hoya, to mithyAtva javAnuM phaLa zuM thayuM ? kaMI ja thayuM nahIM. je mithyAtva gayuM te ja AtmasvabhAvanuM AvirbhAvapaNuM che, ane te ja svarUpasthiti che. jo samyakatvathI tathArUpa svarUpasthiti na hota, to zreNikAdine ekAvatArIpaNuM kema prApta thAya ? eka paNa tyAM vrata, paccakhANa nathI ane mAtra eka ja bhava bAkI rahyo evuM alpasaMsArIpaNuM thayuM te ja svarUpasthitirUpa samakitanuM baLa che. pAMcame ane cha guNasthAnake cAritranuM baLa vizeSa che, ane mukhyapaNe upadezaka guNasthAnaka to chachuM ane teramuM che. bAkInAM guNasthAnako upadezakanI pravRtti karI zakavA yogya nathI; eTale terame ane chaThTha guNasthAnake te pada pravarte che.(10)
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyakSa sadagurU sama nahIM, parokSa jina upakAra; evo lakSa thayA vinA, Uge na AtmavicAra. 11 jyAM sudhI jIvane pUrvakALe thaI gayelA evA jinanI vAta para ja lakSa rahyA kare, ane teno upakAra kahyA kare, ane jethI pratyakSa AtmabhrAMtinuM samAdhAna thAya evA sadagurUno samAgama prApta thayo hoya temAM parokSa jinonAM vacana karatAM moTo upakAra samAyo che, tema je na jANe tene AtmavicAra utpanna na thAya. 11 sagurUnA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samaye jinasvarUpa. 12 sagurUnA upadeza vinA jinanuM svarUpa samajAya nahIM, ane svarUpa samajAyA vinA upakAra zo thAya ? jo sadagurUupadeze jinanuM svarUpa samaje to samajanArano AtmA pariNAme jinanI dazAne pAme. 12 sagurUnA upadezathI, samaje jinanuM rUpa; to te pAme nijadazA, jina che AtmasvarUpa. pAmyA zuddha svabhAvane, che jina tethI pUjya; samajo jinasvabhAva to, AtmabhAnano gujya. sagurUnA upadezathI je jinanuM svarUpa samaje, te potAnA svarUpanI dazA pAme, kemake zuddha AtmApaNuM e ja jinanuM svarUpa che; athavA rAga, dveSa ane ajJAna jinane viSe nathI te ja zuddha Atmapada che, ane te pada to sattAe sarva jIvanuM che. te sadagurU-jinane avalaMbIne ane jinanA svarUpane kaheve karI mumukSu jIvane samajAya che. (12) AtmAdi astitvanA, eha nirUpaka zAstra; pratyakSa sadagurU yoga nahi, tyAM AdhAra supAtra. 13 je jinAgamAdi AtmAnA hovApaNAno tathA paralokAdinA hovApaNAno upadeza karavAvALAM zAstro che te paNa jyAM pratyakSa sagurUno joga na hoya tyAM supAtra jIvane AdhArarUpa che; paNa sagurU samAna te bhrAMtinA chedaka kahI na zakAya. 13 athavA saMgurUe kahyAM, je avagAhana kAja; 8 juo AMka 527. 9 pAThAMtara:-athavA sadgurUe kahyAM, jo avagAhana kAja; to te nitya vicAravAM, karI matAMtara tyAja.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ te te nitya vicAravAM, karI matAMtara tyAja. 14 athavA jo sadagurUe te zAstro vicAravAnI AjJA dIdhI hoya, to te zAstro matAMtara eTale kuLadharmane sArthaka karavAno hetu Adi bhrAMti choDIne mAtra AtmArthe nitya vicAravAM. 14 roke jIva svachaMda to, pAme avazaya mokSa; pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa. 15 jIva anAdikALathI potAnA DahApaNe ane potAnI icchAe cAlyo che, enuM nAma 'svaccheda' che. jo te svacchaMdane roke to jarUra te mokSane pAme; ane e rIte bhUtakALa anaMta jIva mokSa pAmyA che. ema rAga, dveSa ane ajJAna emAMno ekke doSa jene viSe nathI evA doSarahita vItarAge kahyuM che. 15 pratyakSa sagurU yogathI, svacchaMda te rokAya; anya upAya karyA thakI, prAye bamaNo thAya. 16 pratyakSa sadgurUnA yogathI te svacchaMda rokAya che, bAkI potAnI icchAe bIjA ghaNA upAya karyA chatAM ghaNuM karIne te bamaNo thAya che. 16 svacchaMda, mata Agraha tajI, varte sadgarlakSa; samakita tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa. 17 svacchaMdane tathA potAnA matanA Agrahane tajIne je sagurUnA lakSe cAle tene pratyakSa kAraNa gaNIne vItarAge 'samakita' kahyuM che. 17 mAnAdika zatru mahA, nija chaMde na marAya; jAtAM sadagurU zaraNamAM, alpa prayAse jAya. 18 mAna ane pUjAsatkArAdino lobha e Adi mahAzatru che, te potAnA DahApaNe cAlatAM nAza pAme nahIM, ane saddagurUnA zaraNamAM jatAM sahaja prayatnamAM jAya. 18 je sagurU upadezathI, pAmyo kevaLajJAna; gurU rahyA chadmastha paNa, vinaya kare bhagavAna. 19 je sagaranA upadezathI koI kevaLajJAnane pAmyA, te sagurU haju chadmastha rahyA hoya, topaNa je kevaLajJAnane pAmyA che evA te kevaLIbhagavAna chadmastha evA potAnA gurUnI vaiyAvacca kare. 19 evo mArga vinaya taNo, bhAkhyo zrI vItarAga; mULa hetu e mArgano, samaje koI subhAgya. 20
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ evo vinayano mArga zrI jine upadeyo che. e mArgano mULa hetu eTale tethI AtmAne zo upakAra thAya che, te koIka subhAgya eTale sulabhabodhi athavA ArAdhaka jIva hoya te samaje. 20 asagurU e vinayano, lAbha lahe jo kAMI; mahAmohanIya karmathI, bUDe bhavajaLa mAMhI. 21 A vinayamArga kahyo teno lAbha eTale te ziSyAdinI pAse karAvavAnI icchA karIne jo koI paNa asadagurU potAne viSe sadgarUpaNuM sthApe to te mahAmohanIya karma upArjana karIne bhavasamudramAM bUDe. 21 hoya mumukSu jIva te, samaje eha vicAra; hoya matArthI jIva te, avaLo le nirdhAra. 22 je mokSArthI jIva hoya te A vinayamArgAdino vicAra samaje, ane je matArthI hoya te teno avaLo nirdhAra le, eTale kAM pote tevo vinaya ziSyAdi pAse karAve, athavA asagurUne viSe pote sadagurUnI bhrAMti rAkhI A vinayamArgano upayoga kare. 22 hoya matArthI tehane, thAya na AtamalakSa; teha matArthI lakSaNo, ahIM kahyAM nipekSa. 23 je matArthI jIva hoya tene AtmajJAnano lakSa thAya nahIM; evA matArthI jIvanAM ahIM niSpakSapAte lakSaNo kahyAM che. 23 matArthI-lakSaNa bAhyatyAga paNa jJAna nahi, te mAne gurU satya; athavA nijakuLadharmanA, te gurUmAM ja mamatva. 24 jene mAtra bAhyathI tyAga dekhAya che paNa AtmajJAna nathI, ane upalakSaNathI aMtaraMga tyAga nathI, tevA gurUne sAcA gurU mAne, athavA to potAnA kuLadharmanA game tevA gurU hoya topaNa temAM ja mamatva rAkhe. 24 je jinadeha pramANa ne, samavasaraNAdi siddhi; varNana samaje jinanuM, rokI rahe nija buddhi. 25 je jinanA dehAdinuM varNana che tene jinanuM varNana samaje che, ane mAtra potAnA kuLadharmanA deva che mATe mArApaNAnA kalpita rAge samavasaraNAdi mAhAmya kahyA kare che, ane temAM potAnI buddhine rokI rahe che;
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale paramArthahetusvarUpa evuM jinanuM je aMtaraMga svarUpa jANavA yogya che te jANatA nathI, tathA te jANavAnuM prayatna karatA nathI, ane mAtra samavasaraNAdimAM ja jinanuM svarUpa kahIne matArthamAM rahe che. 25 pratyakSa sagurUyogamAM, varte draSTi vimukha; asagurUne draDha kare, nija mAnArthe mukhya. 26 pratyakSa sadagurUno kyAreka yoga maLe to durAgrahAdichedaka tenI vANI sAMbhaLIne tenAthI avaLI rIte cAle, arthAt te hitakArI vANIne grahaNa kare nahIM, ane pote kharekharo draDha mumukSa che evuM mAna mukhyapaNe meLavavAne arthe asadagurU samIpe jaIne pote tenA pratye potAnuM vizeSa draDhapaNuM jaNAve. 26 devAdi gati bhaMgamAM, je samaje zrutajJAna; mAne nija mata veSano, Agraha muktinidAna. 27 deva-nArakAdi gatinA 'bhAMgA' AdinAM svarUpa koIka vizeSa paramArthahetuthI kahyAM che, te hetune jANyo nathI, ane te bhaMgajALane zrutajJAna je samaje che, tathA potAnA matano, veSano Agraha rAkhavAmAM ja muktino hetu mAne che. 27 lahyuM svarUpa na vRttinuM, grahyuM vrata abhimAna; grahe nahIM paramArthane, levA laukika mAna. 28 vRttinuM svarUpa zuM? te paNa te jANato nathI, ane huM vratadhArI chuM' evuM abhimAna dhAraNa karyuM che. kvacita paramArthanA upadezano yoga bane topaNa lokomAM potAnuM mAna ane pUjAsatkArAdi jatAM raheze, athavA te mAnAdi pachI prApta nahIM thAya ema jANIne te paramArthane grahaNa kare nahIM. 28 athavA nizcaya naya grahe, mAtra zabdanI mAMya; lope savyavahArane, sAdhana rahita thAya. 29 athavA 'samayasAra' ke 'yogavAsiSTha' jevA graMtho vAMcI te mAtra nizcayanayane grahaNa kare. kevI rIte grahaNa kare ? mAtra kahevArUpe; aMtaraMgamAM tathArUpa guNanI kazI sparzanA nahIM, ane sagurU, satazAstra tathA vairAgya, vivekAdi sAcA vyavahArane lope, tema ja potAne jJAnI mAnI laIne sAdhanarahita varte. 29 jJAnadazA pAme nahIM, sAdhanadazA na kAMI; pAme teno saMga che, te bUDe bhava mAMhI. 30 te jJAnadazA pAme nahIM, tema vairAgyAdi sAdhanadazA paNa tene nathI, jethI tevA jIvano saMga bIjA je jIvane thAya te paNa bhavasAgaramAM DUbe. 30 e paNa jIva matArthamAM, nijamAnAdi kAja;
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAme nahi paramArthane, anu-adhikArImAM ja. 31 e jIva paNa matArthamAM ja varte che, kemake upara kahyA jIva, tene jema kuLadharmAdithI matArthatA che, tema Ane jJAnI gaNAvavAnA mAnanI icchAthI potAnA zuSkamatano Agraha che, mATe te paNa paramArthane pAme nahIM, ane anaadhikArI eTale jene viSe jJAna pariNAma pAmavA yogya nahIM evA jIvomAM te paNa gaNAya. 31 nahi kaSAya upazAMtatA, nahi aMtara vairAgya; saraLapaNuM na madhyasthatA, e matArthI durbhAgya. 32 jene krodha, mAna, mAyA, lobharUpa kaSAya pAtaLA paDyA nathI, tema jene aMtaravairAgya utpanna thayo nathI, AtmAmAM guNa grahaNa karavArUpa saraLapaNuM jene rahyuM nathI, tema satyAsatya tulanA karavAne jene apakSapAtadraSTi nathI, te matArthI jIva durbhAgya eTale janma, jarA, maraNane chedavAvALA mokSamArgane pAmavA yogya evuM tenuM bhAgya na samajavuM. 32 lakSaNa kahyAM matArthInAM, matArtha jAvA kAja; have kahuM AtmArthInAM, Atma-artha sukhasAja. 33 ema matArthI jIvanAM lakSaNa kahyAM. te kahevAno hetu e che ke koI paNa jIvano te jANIne matArtha jAya. have AtmArthI jIvanAM lakSaNa kahIe chIe :- lakSaNa kevAM che ? to ke AtmAne avyAbAdha sukhanI sAmagrInA hetu che. 33 AtmArthI-lakSaNa AtmajJAna tyAM munipaNuM, te sAcA gurU hoya; bAkI kuLagurU kalpanA, AtmArthI nahi joya. 34 jyAM AtmajJAna hoya tyAM munipaNuM hoya, arthAta AtmajJAna na hoya tyAM munipaNuM na ja saMbhave. 'naM saMmati pAsa te moti pAsada - jyAM samakita eTale AtmajJAna che tyAM munipaNuM jANo ema 'AcArAMgasUtra'mAM kahyuM che, eTale jemAM AtmajJAna hoya te sAcA gurU che ema jANe che, ane AtmajJAnarahita hoya topaNa potAnA kuLanA gurUne sadagurU mAnavA e mAtra kalpanA che; tethI kaMI viccheda na thAya ema AtmArthI jue che. 34 pratyakSa sagurU prAptino, gaNe parama upakAra; traNe yoga ekatvathI, varte AjJAdhAra. 35
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyakSa sadagurUnI prAptino moTo upakAra jANe, arthAta zAstrAdithI je samAdhAna thaI zakavA yogya nathI, ane je doSo sagurUnI AjJA dhAraNa karyA vinA jatA nathI te sagurUyogathI samAdhAna thAya, ane te doSo TaLe, mATe pratyakSa sagurUno moTo upakAra jANe, ane te sadgurU pratye mana, vacana, kAyAnI ekatAthI AjJAMkitapaNe varte. 35 eka hoya traNa kALamAM, paramArathano paMtha; prere te paramArthane, te vyavahAra samata. 36 traNe kALane viSe paramArthano paMtha eTale mokSano mArga eka hovo joIe, ane jethI te paramArtha siddha thAya te vyavahAra jIve mAnya rAkhavo joIe; bIjo nahIM. 36 ema vicArI aMtare, zodhe sadagurU yoga; kAma eka AtmArthanuM, bIjo nahi manaroga. 37 ema aMtaramAM vicArIne je sadagurUnA yogano zodha kare, mAtra eka AtmArthanI icchA rAkhe paNa mAnapUjAdika, siddhiriddhinI kazI icchA rAkhe nahIM; - e roga jenA manamAM nathI. 37 kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa. 38 jyAM kaSAya pAtaLA paDyA che, mAtra eka mokSapada sivAya bIjA koI padanI abhilASA nathI, saMsAra para jene vairAgya varte che, ane prANImAtra para jene dayA che, evA jIvane viSe AtmArthano nivAsa thAya. 38 dazA na evI jyAM sudhI, jIva lahe nahi joga; mokSamArga pAme nahIM, maTe na aMtara roga. 39 jyAM sudhI evI jogadazA jIva pAme nahIM, tyAM sudhI tene mokSamArganI prApti na thAya, ane AtmabhrAMtirUpa anaMta du:khano hetu evo aMtararoga na maTe. 39 Ave jyAM evI dazA, sagurUbodha suhAya; te bodha suvicAraNA, tyAM pragaTe sukhadAya. 40 evI dazA jyAM Ave tyAM sagurUno bodha zobhe arthAta pariNAma pAme, ane te bodhanA pariNAmathI sukhadAyaka evI suvicAradazA pragaTe. 40 jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nija jJAna;
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ je jJAne kSaya moha thaI, pAme pada nirvANa. 41 jyAM suvicAradazA pragaTe tyAM AtmajJAna utpanna thAya, ane te jJAnathI mohano kSaya karI nirvANapadane pAme. 41 Upaje te suvicAraNA, mokSamArga samajAya; guruziSyasaMvAdathI, bhAkhuM Sapada AMhI. 42 jethI te suvicAradazA utpanna thAya, ane mokSamArga samajavAmAM Ave te cha padarUpe gurUziSyanA saMvAdathI karIne ahIM kahuM chuM. 42 SapadanAmakathana 'AtmA che', 'te nitya che', 'che kartA nijakarma', 'che bhoktA', vaLI 'mokSa che', 'mokSa upAya sudharma'. 43 'AtmA che', 'te AtmA nitya che', te AtmA potAnA karmano kartA che', 'te karmano bhoktA che', 'tethI mokSa thAya che', ane te mokSano upAya evo sadharma che'. 43 SasthAnaka saMkSepamAM, pardarzana paNa teha; samajAvA paramArthane, kahyAM jJAnIe eha. 44 e cha sthAnaka athavA cha pada ahIM saMkSepamAM kahyAM che, ane vicAra karavAthI SaTradarzana paNa te ja che. paramArtha samajavAne mATe jJAnI puruSe e cha pado kahyAM che. 44 zaMkA - ziSya uvAca (AtmAnA hovApaNArUpa prathama sthAnakanI ziSya zaMkA kahe che :-) nathI draSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa; bIjo paNa anubhava nahIM, tethI na jIvasvarUpa. 45 draSTimAM Avato nathI, tema jenuM kaMI rUpa jaNAtuM nathI, tema sparzAdi bIjA anubhavathI paNa jaNAvApaNuM nathI, mATe jIvanuM svarUpa nathI; arthAta jIva nathI. 45 athavA deha ja AtamA, athavA indriya prANa; mithyA judo mAnavo, nahIM juduM eMdhANa. 46
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA deha che te ja AtmA che, athavA indriyo che te AtmA che, athavA zvAsocchavAsa che te AtmA che, arthAta e sau ekanA eka deharUpe che, mATe AtmAne judo mAnavo te mithyA che, kemake tenuM kazuM juduM eMdhANa eTale cihna nathI. 46 vaLI jo AtmA hoya to, jaNAya te nahi kema ? jaNAya jo te hoya to, ghaTa paTa Adi jema. 47 ane jo AtmA hoya to te jaNAya zA mATe nahIM? jo ghaTa, paTa Adi padArtho che to jema jaNAya che, tema AtmA hoya to zA mATe na jaNAya ? 47 mATe che nahi AtamAM, mithyA mokSa upAya; e aMtara zaMkA taNo, samajAvo sadupAya. 48 mATe AtmA che nahIM, ane AtmA nathI eTale tenA mokSanA arthe upAya karavA te phokaTa che, e mArA aMtaranI zaMkAno kaMI paNa sadupAya samajAvo eTale samAdhAna hoya to kaho. 48 samAdhAna - sadgurU uvAca (AtmA che, ema sagurU samAdhAna kare che :-) bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te banne bhinna che, pragaTa lakSaNe bhAna. 49 dehAdhyAsathI eTale anAdikALathI ajJAnane lIdhe dehano paricaya che, tethI AtmA deha jevo arthAta tane deha bhAsyo che; paNa AtmA ane deha banne judAM che, kemake beya judAM judAM lakSaNathI pragaTa bhAnamAM Ave che. 49 bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te banne bhinna che, jema asi ne myAna, 50 anAdikALathI ajJAnane lIdhe dehanA paricayathI deha ja AtmA bhAsyo che; athavA deha jevo AtmA bhAsyo che; paNa jema taravAra ne myAna, myAnarUpa lAgatAM chatAM banne judAM judAM che, tema AtmA ane deha banne judA judA che. 50 je draSTA che draSTino, je jANe che rUpa; abAdhya anubhava je rahe, te che jIvasvarUpa. 51
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ te AtmA draSTi eTale AMkhathI kyAMthI dekhAya ? kemake UlaTo teno te jonAra che. sthULasUkSmAdi rUpane je jANe che, ane sarvane bAdha karatAM karatAM koI paNa prakAre jeno bAdha karI zakAto nathI evo bAkI che anubhava rahe che te jIvanuM svarUpa che. 51 1che indriya pratyekane, nija nija viSayanuM jJAna; pAMca indrInA viSayanuM, paNa AtmAne bhAna. para 10karmendriyathI sAMbhaLyuM te te kandriya jANe che, paNa cakSu-iMdriya tene jANatI nathI; ane cakSa-iMdriye dITheluM te kandriya jANatI nathI. arthAt sau sau iMdriyane potapotAnA viSayanuM jJAna che, paNa bIjI iMdriyonA viSayanuM jJAna nathI; ane AtmAne to pAMce iMdriyanA viSayanuM jJAna che. arthAta je te pAMce iMdriyonA grahaNa karelA viSayane jANe che te 'AtmA' che, ane AtmA vinA ekeka iMdriya ekeka viSayane grahaNa kare ema kahyuM te paNa upacArathI kahyuM che. para deha na jANe tehane, jANe na iMdrI, prANa; AtmAnI sattA vaDe, teha pravarte jANa. 53 deha tene jANato nathI, iMdriyo tene jANatI nathI ane zvAsocchavAsarUpa prANa paNa tene jANato nathI; te sau eka AtmAnI sattA pAmIne pravarte che, nahIM to jaDapaNe paDyAM rahe che, ema jANa. 53 sarva avasthAne viSe, nyAro sadA jaNAya; pragaTarUpa caitanyamaya, e eMdhANa sadAya. 54 jAgrata, svapna ane nidrA e avasthAmAM vartato chatAM te te avasthAothI judo je rahyA kare che, ane te te avasthA vyatIta thaye paNa jenuM hovApaNuM che, ane te te avasthAne je jANe che, evo pragaTasvarUpa caitanyamaya che, arthAta jANyA ja kare che evo jeno svabhAva pragaTa che, ane e tenI nizAnI sadAya varte che; koI divasa te nizAnIno bhaMga thato nathI. ghaTa, paTa Adi jANa tuM, tethI tene mAna; jANanAra te mAna nahi, kahIe kevuM jJAna ? papa ghaTa, paTa Adine te pote jANe che, te che" ema tuM mAne che, ane je te ghaTa, paTa Adino jANanAra che tene mAnato nathI; e jJAna te kevuM kahevuM? papa parama buddhi kRza dehamAM, sthULa deha mati alpa; 10 pAThAMtaraH- kAna na jANe AMkhane, AMkha na jANe kAna;
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ deha hoya jo AtamAM, ghaTe na Ama vikalpa. 56 durbaLa dehane viSe parama buddhi jovAmAM Ave che, ane sthULa dehane viSe thoDI buddhi paNa jovAmAM Ave che, jo deha ja AtmA hoya to evo vikalpa eTale virodha thavAno vakhata na Ave. 5 jaDa cetanano bhinna che, kevaLa pragaTa svabhAva; ekapaNuM pAme nahIM, traNe kALa dvayabhAva. 27 koI kALe jemAM jANavAno svabhAva nathI te jaDa, ane sadAya je jANavAnA svabhAvavAnA che te cetana, evo beyano kevaLa judo svabhAva che, ane te koI paNa prakAre ekapaNuM pAmavA yogya nathI. traNe kALa jaDa jaDabhAve, ane cetana cetanabhAve rahe evo beyano judo judo daitabhAva prasiddha ja anubhavAya che. 57 AtmAnI zaMkA kare, AtmA pote Apa; zaMkAno karanAra te, acaraja eha amApa. 58 AtmAnI zaMkA AtmA Ape pote kare che. je zaMkAno karanAra che, te ja AtmA che. te jaNAto nathI, e mApa na thaI zake evuM Azcarya che. 58 zaMkA - ziSya uvAca (AtmA nitya nathI, ema ziSya kahe che :-) AtmAnA astitvanA, Ape kahyA prakAra; saMbhava teno thAya che, aMtara karyo vicAra. 59 AtmAnA hovApaNA viSe Ape je je prakAra kahyA teno aMtaramAM vicAra karavAthI saMbhava thAya che. 59 bIjI zaMkA thAya tyAM, AtmA nahi avinAza; dehayogathI Upaje, dehaviyoge nAza. 60 paNa bIjI ema zaMkA thAya che, ke AtmA che topaNa te avinAza eTale nitya nathI; traNe kALa hoya evo padArtha nathI, mAtra dehanA saMyogathI utpanna thAya, ane viyoge vinAza pAme. 60 athavA vastu kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya; e anubhavathI paNa nahIM, AtmA nitya jaNAya. 61 athavA vastu kSaNe kSaNe badalAtI jovAmAM Ave che, tethI sarva vastu kSaNika che, ane anubhavathI jotAM paNa AtmA nitya jaNAto nathI. 61
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhAna - sagurU uvAca (AtmA nitya che, ema sagurU samAdhAna kare che :-) deha mAtra saMyoga che, vaLI jaDa rUpI draya; cetananAM utpatti laya, konA anubhava vaya ? 62 deha mAtra paramANuno saMyoga che, athavA saMyoge karI AtmAnA saMbaMdhamAM che. vaLI te deha jaDa che, rUpI che, ane drazya eTale bIjA koI draSTAno te jANavAno viSaya che, eTale te pote potAne jANato nathI, to cetananAM utpatti ane nAza te kyAMthI jANe ? te dehanA paramANue paramANuno vicAra karatAM paNa te jaDa ja che, ema samajAya che. tethI temAMthI cetananI utpatti thavA yogya nathI, ane utpatti thavA yogya nathI tethI cetana temAM nAza paNa pAmavA yogya nathI. vaLI te deha rUpI eTale sthaLAdi pariNAmavALo che; ane cetana draSTA che, tyAre tenA saMyogathI cetananI utpatti zI rIte thAya ? ane temAM laya paNa kema thAya ? dehamAMthI cetana utpanna thAya che, ane temAM ja nAza pAme che, e vAta konA anubhavane vaza rahI ? arthAt ema teNe jAyuM ? kemake jANanAra evA cetananI utpatti dehathI prathama che nahIM, ane nAza to tethI pahelAM che, tyAre e anubhava thayo kone ? 62 jIvanuM svarUpa avinAzI eTale nitya trikALa rahevAvALuM saMbhavatuM nathI; dehanA yogathI eTale dehanA janma sAthe te janme che ane dehanA viyoge eTale dehanA nAzathI te nAza pAme che e AzaMkAnuM samAdhAna A pramANe vicArazo : deha che te jIvane mAtra saMyoga saMbaMdhe che, paNa jIvanuM mULa svarUpa utpanna thavAnuM kaMI te kAraNa nathI. athavA deha che te mAtra saMyogathI utpanna thayelo evo padArtha che. vaLI te jaDa che eTale koIne jANato nathI, potAne te jANato nathI to bIjAMne zuM jANe ? vaLI deha rUpI che; sthaLAdi svabhAvavALo che ane cakSano viSaya che. e prakAre dehanuM svarUpa che, to te cetananAM utpatti ane layane zI rIte jANe ? arthAta potAne te jANato nathI to 'mArAthI A cetana utpanna thayuM che', ema zI rIte jANe ? ane 'mArA chUTI javA pachI A cetana chUTI jaze arthAta nAza pAmaze' ema jaDa evo deha zI rIte jANe ? kemake jANanAro padArtha to jANanAra ja rahe che; deha jANanAra thaI zakato nathI to pachI cetananAM utpattilayano anubhava kene vaza kahevo ? dehane vaza to kahevAya evuM che ja nahIM, kemake te pratyakSa jaDa che, ane tenuM jaDapaNuM jANanAro evo tethI bhinna bIjo padArtha paNa samajAya che. jo kadI ema kahIe, ke cetananAM utpattilaya cetana jANe che to te vAta to bolatAM ja vipna pAme che. kemake, cetananAM utpatti, laya jANanAra tarIke cetanano ja aMgIkAra karavo paDyo, eTale e vacana to mAtra apasiddhAMtarUpa ane kahevA mAtra thayuM, jema 'mArA moDhAmAM jIbha nathI' evuM vacana koI kahe tema cetananAM
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpatti, laya cetana jANe che, mATe cetana nitya nathI; ema kahIe te, tevuM pramANa thayuM. te pramANanuM kevuM yathArthapaNuM che te tame ja vicArI juo. (62) jenA anubhava vazya e, utpanna layanuM jJAna; te tethI judA vinA, thAya na keme bhAna. 63 jenA anubhavamAM e utpatti ane nAzanuM jJAna varte te bhAna tethI judA vinA koI prakAre paNa saMbhavatuM nathI, arthAt cetananAM utpatti, laya thAya che, evo koIne paNa anubhava thavA yogya che nahIM. 63 dehanI utpatti ane dehanA layanuM jJAna jenA anubhavamAM varte che, te te dehathI judo na hoya to koI paNa prakAre dehanI utpatti ane layanuM jJAna thAya nahIM. athavA jenI utpatti ane laya je jANe che te tethI judo ja hoya, kemake te utpattilayarUpa na Tharyo, paNa teno jANanAra Tharyo. mATe te benI ekatA kema thAya ? (63) je saMyogo dekhiye, te te anubhava drazya; Upaje nahi saMyogathI, AtmA nitya pratyakSa. 64 je je saMyogo dekhIe chIe te te anubhavasvarUpa evA AtmAnA drazya eTale tene AtmA jANe che, ane te saMyoganuM svarUpa vicAratAM evo koI paNa saMyoga samajAto nathI ke jethI AtmA utpanna thAya che, mATe AtmA saMyogathI nahIM utpanna thayelo evo che, arthAta asaMyogI che, svAbhAvika padArtha che, mATe te pratyakSa ' nitya samajAya che. 64 je je dehAdi saMyogo dekhAya che te te anubhavasvarUpa evA AtmAnA drazya che, arthAta AtmA tene jue che. ane jANe che, evA padArtha che. te badhA saMyogono vicAra karI juo to koI paNa saMyogothI anubhavasvarUpa evo AtmA utpanna thaI zakavA yogya tamane jaNAze nahIM. koI paNa saMyogo tamane jANatA nathI ane tame te sarva saMyogone jANo cho e ja tamAruM tethI judApaNuM ane asaMyogIpaNuM eTale te saMyogothI utpanna nahIM thavApaNuM sahaje siddha thAya che, ane anubhavamAM Ave che. tethI eTale koI paNa saMyogothI jenI utpatti thaI zakatI nathI, koI paNa saMyogo jenI utpatti mATe anubhavamAM AvI zakatA nathI, je je saMyogo kalpIe tethI te anubhava nyAro ne nyAro ja mAtra tene jANanAra rUpe ja rahe che, te anubhavasvarUpa AtmAne tame nitya asparya eTale te saMyogonA bhAvarUpa sparzane pAmyo nathI, ema jANo. (64) jaDathI cetana Upaje, cetanathI jaDa thAya; evo anubhava koIne, kyAre kadI na thAya. 65 jaDathI cetana Upaje, ane cetanathI jaDa utpanna thAya evo koIne kyAre kadI paNa anubhava thAya nahIM. 65 koI saMyogothI nahi, jenI utpatti thAya; nAza na teno koImAM, tethI nitya sadAya. 66
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenI utpatti koI paNa saMyogothI thAya nahIM, teno nAza paNa koIne viSe thAya nahIM, mATe AtmA trikALa 'nitya che. 66 koI paNa saMyogothI je utpanna na thayuM hoya arthAta potAnA svabhAvathI karIne je padArtha siddha hoya, teno laya bIjA koI paNa padArthamAM thAya nahIM; ane jo bIjA padArthamAM teno laya thato hoya, to temAMthI tenI prathama utpatti thavI joItI hatI, nahIM to temAM tenI layarUpa aikyatA thAya nahIM. mATe AtmA anutpanna ane avinAzI jANIne nitya che evI pratIti karavI yogya lAgaze. (66) krodhAdi taratamyatA, sarpAdikanI mAMya; pUrvajanma saMskAra te, jIva nityatA tyAMya. 67 krodhAdi prakRtionuM vizeSapaNuM sarpa vagere prANImAM janmathI ja jovAmAM Ave che, vartamAna dehe to te abhyAsa karyo nathI; janmanI sAthe ja te che, eTale e pUrvajanmano ja saMskAra che, je pUrvajanma jIvanI nityatA siddha kare che. 67 sarpamAM janmathI krodhanuM vizeSapaNuM jovAmAM Ave che, pArevAne viSe janmathI ja nihiMsakapaNuM jovAmAM Ave che, mAMkaDa Adi jaMtuone pakaDatAM tene pakaDavAthI duHkha thAya che evI bhayasaMjJA prathamathI tenA anubhavamAM rahI che, tethI te nAsI javAnuM prayatna kare che; kaMIka prANImAM janmathI prItinuM, kaMIkamAM samatAnuM, kaMIkamAM vizeSa nirbhayatAnuM, kaMIkamAM gaMbhIratAnuM, kaMIkamAM vizeSa bhayasaMjJAnuM, kaMIkamAM kAmAdi pratye asaMgatAnuM, ane kaMIkane AhArAdi viSe adhika adhika labdhapaNAnuM vizeSapaNuM jovAmAM Ave che; e Adi bheda eTale krodhAdi saMjJAnA nyunAdhikapaNA AdithI tema ja te te prakRtio janmathI sahacArIpaNe rahI jovAmAM Ave che tethI tenuM kAraNa pUrvanA saMskAro ja saMbhave che. kadApi ema kahIe ke garbhamAM vIrya-retanA guNanA yogathI te te prakAranA guNo utpanna thAya che, paNa temAM pUrvajanma kaMI kAraNabhUta nathI; e kahevuM paNa yathArtha nathI. je mAbApo kAmane viSe vizeSa prItivALAM jovAmAM Ave che, tenA putro parama vItarAga jevA bALapaNAthI ja jovAmAM Ave che; vaLI je mAbApomAM krodhanuM vizeSapaNuM jovAmAM Ave che, tenI saMtatimAM samatAnuM vizeSapaNuM draSTigocara thAya che, te zI rIte thAya ? vaLI te vIrya-retanA tevA guNo saMbhavatA nathI, kemake te vIrya-reta pote cetana nathI, temAM cetana saMcare che, eTale deha dhAraNa kare che; ethI karIne vIrya-retane Azraye krodhAdi bhAva gaNI zakAya nahIM, cetana vinA koI paNa sthaLe tevA bhAvo anubhavamAM AvatA nathI. mAtra te cetanAzrita che, eTale vIrya-retanA guNo nathI, jethI tenA nyUnAdhike karI krodhAdinuM nyUnAdhikapaNuM mukhyapaNe thaI zakavA yogya nathI. cetananA ochA adhikA prayogathI krodhAdinuM nyUnAdhikapaNuM thAya che, jethI garbhanA vIrya-retano guNa nahIM, paNa cetanano te guNane Azraya che, ane te nyUnAdhikapaNe te cetananA pUrvanA abhyAsathI ja saMbhave che, kemake kAraNa vinA kAryanI utpatti na thAya. cetanano pUrvaprayoga tathA prakAre hoya, to te saMskAra varte, jethI A dehAdi prathamanA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskArono anubhava thAya che, ane te saMskAro pUrvajanma siddha kare che, ane pUrvajanmanI siddhithI AtmAnI nityatA sahaja siddha thAya che. (67) AtmA dravya nitya che, paryAye palaTAya; bALAdi vaya traNyanuM, jJAna ekane thAya. 68 AtmA vastupaNe nitya che. samaye samaye jJAnAdi pariNAmanA palaTavAthI tenA paryAyanuM palaTavApaNuM che. (kaMI samudra palaTAto nathI, mAtra mojAM palaTAya che, tenI peThe.) jema bALa, yuvAna ane vRddha e traNa avasthA che, te AtmAne vibhAvathI paryAya che ane bALa avasthA vartatAM AtmA bALaka jaNAto, te bALa avasthA choDI jyAre yuvAvasthA grahaNa karI tyAre yuvAna jaNAyo, ane yuvAvasthA tajI vRddhAvasthA grahaNa karI tyAre vRddha jaNAyo. e traNe avasthAno bheda thayo te paryAyabheda che, paNa te traNe avasthAmAM Atmadravyano bheda thayo nahIM, arthAta avasthAo badalAI, paNa AtmA badalAyo nathI. AtmA e traNe avasthAne jANe che, ane te traNe avasthAnI tene ja smRti che. traNe avasthAmAM AtmA eka hoya to ema bane, paNa jo AtmA kSaNe kSaNe badalAto hoya to tevo anubhava bane ja nahIM. 68 athavA jJAna kSaNikanuM, je jANI vadanAra; vadanAro te kSaNika nahi, kara anubhava nirdhAra. 69 vaLI amuka padArtha kSaNika che ema je jANe che, ane kSaNikapaNuM kahe che te kahenAra arthAta jANanAra kSaNika hoya nahIM, kemake prathama kSaNe anubhava thayo tene bIja kSaNe te anubhava kahI zakAya, te bIje kSaNe pote na hoya to kyAMthI kahe ? mATe e anubhavathI paNa AtmAnA akSaNikapaNAno nizcaya kara. 69 kyAre koI vastuno, kevaLa hoya na nAza; cetana pAme nAza to, kemAM bhaLe tapAsa. 70 vaLI koI paNa vastuno koI paNa kALe kevaLa to nAza thAya ja nahIM, mAtra avasthAMtara thAya, mATe cetanano paNa kevaLa nAza thAya nahIM. ane avasthAMtararUpa nAza thato hoya to te kemAM bhaLe, athavA kevA prakAranuM avasthAMtara pAme te tapAsa. arthAta ghaTAdi padArtha phUTI jAya che, eTale loko ema kahe che ke ghaDo nAza pAmyo che, kaMI mATIpaNuM nAza pAmyuM nathI. te chinnabhinna thaI jaI sUkSmamAM sUkSma bhUko thAya, topaNa paramANusamUharUpe rahe, paNa kevaLa nAza na thAya; ane temAMnuM eka paramANu paNa ghaTe nahIM, kemake anubhavathI jotAM avasthAMtara thaI zake, paNa padArthano samULago nAza thAya ema bhAsI ja zakavA yogya nathI, eTale jo tuM cetanano nAza kahe, topaNa kevaLa nAza to kahI ja zakAya nahIM; avasthAMtararUpa nAza kahevAya. jema ghaTa phUTI jaI krame karI paramANusamUharUpe sthitimAM rahe, tema cetanano avasthAMtarUpa nAza tAre kahevo hoya to te zI sthitimAM rahe, athavA ghaTanA paramANuo jema paramANusamUhamAM bhaLyA tema cetana kaI vastumAM bhaLavA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogya che te tapAsa; arthAta e prakAre tuM anubhava karI joIza to koImAM nahIM bhaLI zakavA yogya, athavA parasvarUpe avasthAMtara nahIM pAmavA yogya evuM cetana eTale AtmA tane bhAyamAna thaze. 70 zaMkA - ziSya uvAca (AtmA karmano kartA nathI, ema ziSya kahe che :-). kartA jIva na karmano, karma ja kartA karma, athavA sahaja svabhAva kAM, karma jIvano dharma. 71 jIva karmano kartA nathI, karmanA kartA karma che. athavA anAyAse te thayAM kare che. ema nahIM, ne jIva ja teno kartA che ema kaho to pachI te jIvano dharma ja che, arthAt dharma hovAthI kyAreya nivRtta na thAya. 71 AtmA sadA asaMga ne, kare prakRti baMdha; athavA Izvara preraNA, tethI jIva abaMdha. 72 athavA ema nahIM, to AtmA sadA asaMga che, ane sattvAdi guNavALI prakRti karmano baMdha kare che; tema nahIM, to jIvane karma karavAnI preraNA Izvara kare che, tethI IzvarecchArUpa hovAthI jIva te karmathI 'abaMdha' che. 72 mATe mokSa upAyano, koI na hetu jaNAya; karmataNuM kartApaNuM, kAM nahi, kAM nahi jAya. 73 mATe jIva koI rIte karmano kartA thaI zakato nathI, ane mokSano upAya karavAno koI hetu jaNAto nathI; kAM jIvane karmanuM kartApaNuM nathI, ane jo kartApaNuM hoya to koI rIte te teno svabhAva maTavA yogya nathI. 73 samAdhAna - sadgurU uvAca (karmanuM kartApaNuM AtmAne je prakAre che te prakAre sagurU samAdhAna kare che:-) hoya na cetana preraNA, koNa grahe to karma ? jaDasvabhAva nahi preraNA, 11juo vicArI dharma. 74 cetana eTale AtmAnI preraNArUpa pravRtti na hoya, to karmane koNa grahaNa kare ? jaDano svabhAva preraNA nathI. jaDa ane cetana beyanA dharma vicArI juo. 74 11 pAThAMtara-juo vicArI marma.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo cetananI preraNA na hoya, to karma koNa grahaNa kare ? preraNApaNe grahaNa karAvavArUpa svabhAva jaDano che ja nahIM; ane ema hoya to ghaTa, paTAdi paNa krodhAdi bhAvamAM pariNamavA joIe ane karmanA grahaNakartA hovA joIe, paNa tevo anubhava to koIne kyAre paNa thato nathI, jethI cetana eTale jIva karma grahaNa kare che, ema siddha thAya che, ane te mATe karmano kartA kahIe chIe. arthAta ema jIva karmano kartA che. 'karmanA kartA karma kahevAya ke kema ? tenuM paNa samAdhAna AthI thaze ke jaDa karmamAM preraNArUpa dharma nahIM hovAthI te te rIte grahaNa karavAne asamartha che; ane karmanuM karavApaNuM jIvana che, kemake tene viSe preraNAzakti che. (74) jo cetana karatuM nathI, nathI thatAM to karma; tethI sahaja svabhAva nahi, tema ja nahi jIvadharma. 75 AtmA jo karma karato nathI, to te thatAM nathI, tethI sahaja svabhAve eTale anAyAse te thAya ema kahevuM ghaTatuM nathI, tema ja te jIvano dharma paNa nahIM, kemake svabhAvano nAza thAya nahIM, ane AtmA na kare to karma thAya nahIM. eTale e bhAva TaLI zake che, mATe te AtmAno svAbhAvika dharma nahIM. 7pa kevaLa hota asaMga jo, bhAsata tane na kema ? asaMga che paramArthathI, paNa nijabhAne tema. 76 kevaLa jo asaMga hota, arthAta kyAre paNa tene karmanuM karavApaNuM na hota to tane potAne te AtmA prathamathI kema na bhAsata ? paramArthathI te AtmA asaMga che, paNa te to jyAre svarUpanuM bhAna thAya tyAre thAya. 76 kartA Izvara koI nahi, Izvara zuddha svabhAva; athavA preraka te gaNe, Izvara doSaprabhAva. 77 jagatano athavA jIvonAM karmano Izvara kartA koI che nahIM, zuddha AtmasvabhAva jeno thayo che te Izvara che, ane tene jo preraka eTale karmakartA gaNIe to tene doSano prabhAva thayo gaNAvo joIe; mATe IzvaranI preraNA jIvanA karma karavAmAM paNa kahevAya nahIM. 77 have tame anAyAsathI te karmo thatAM hoya, ema kahyuM te vicArIe. anAyAsa eTale zuM ? AtmAe nahIM ciMtaveluM ? athavA AtmAnuM kaMI paNa kartutva chatAM pravarteluM nahIM ? athavA IzvarAdi koI karma vaLagADI de tethI thayeluM ? athavA prakRti parANe vaLage tethI thayeluM ? evA mukhya cAra vikalpathI anAyAsakartApaNuM vicAravA yogya che. prathama vikalpa AtmAe nahIM ciMtaveluM evo che. jo tema thatuM hoya to to karmanuM grahavApaNuM rahetuM ja nathI, ane jyAM grahavApaNuM rahe nahIM tyAM karmanuM hovApaNuM saMbhavatuM nathI, ane jIva to pratyakSa ciMtavana kare che, ane grahaNAgrahaNa kare che, ema anubhava thAya che.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemAM te koI rIte pravartato ja nathI, tevA krodhAdi bhAva tene saMprApta thatA ja nathI; tethI ema jaNAya che ke nahIM ciMtavelAM athavA AtmAthI nahIM pravartelAM evAM karmonuM grahaNa tene thavA yogya nathI, eTale e banne prakAre anAyAsa karmanuM grahaNa siddha thatuM nathI. trIjo prakAra IzvarAdi koI karma vaLagADI de tethI anAyAsa karmanuM grahaNa thAya che ema kahIe to te ghaTatuM nathI. prathama to IzvaranuM svarUpa nirdhAravuM ghaTe che, ane e prasaMga paNa vizeSa samajavA yogya che; tathApi atre Izvara ke viSNu Adi kartAno koI rIte svIkAra karI laIe chIe, ane te para vicAra karIe chIe : jo IzvarAdi karmanA vaLagADanAra hoya to to jIva nAmano vacce koI paNa padArtha rahyo nahIM, kemake preraNAdi dha karIne tenuM astitva samajAtuM hatuM, te preraNAdi to IzvarakRta TharyA, athavA IzvaranA guNa TharyAMto pachI bAkI jIvanuM svarUpa zuM rahyuM ke tene jIva eTale AtmA kahIe ? eTale karma Izvaraprerita nahIM paNa AtmAnAM potAnAM ja karelAM hovA yogya che. tema cotho vikalpa prakRtyAdi parANe vaLagavAthI karma thatAM hoya ? te vikalpa paNa yathArtha nathI. kemake prakRtyAdi jaDa che, tene AtmA grahaNa na kare to te zI rIte vaLagavA yogya thAya ? athavA dravyakarmanuM bIju nAma prakRti che; eTale karmanuM kartApaNuM karmane ja kahevA barAbara thayuM. te to pUrve niSedhI dekhADyuM che. prakRti nahIM, to aMtaHkaraNAdi karma grahaNa kare tethI AtmAmAM kartApaNuM vaLage che, ema kahIe to te paNa ekAMte siddha nathI. aMtaHkaraNAdi paNa cetananI preraNA vinA aMtaHkaraNAdirUpe prathama Thare ja kyAMthI ? cetana je karmavaLagaNAnuM, manana karavA, avalaMbana le che, te aMta:karaNa che. jo cetana manana kare nahIM, to kaMI te vaLagaNAmAM manana karavAno dharma nathI; te to mAtra jaDa che. cetananI preraNAthI cetana tene avalaMbIne kaMI grahaNa kare che tethI tenA viSe kartApaNuM AropAya che, paNa mukhyapaNe te cetana karmano kartA che. A sthaLe tame vedAMtAdi draSTie vicArazo to amArAM A vAkyo tamane bhrAMtigata puruSanAM kahelAM lAgaze. paNa have je prakAra kahyo che te samajavAthI tamane te vAkyanI yathAtathyatA lAgaze, ane bhAtigatapaNuM bhAsyamAna nahIM thAya. jo koI paNa prakAre AtmAnuM karmanuM kartutvapaNuM na hoya, to koI paNa prakAre tenuM bhostRtvapaNuM paNa na Thare, ane jyAre ema ja hoya to pachI temAM koI paNa prakAranAM duHkhono saMbhava paNa na ja thAya. jyAre koI paNa prakAranAM duHkhono saMbhava AtmAne na ja thato hoya to pachI vedAMtAdi zAstro sarva duHkhathI kSaya thavAno je mArga upadeze che te zA mATe upadeze che ? "jyAM sudhI AtmajJAna thAya nahIM, tyAM sudhI duHkhanI AtyaMtika nivRtti thAya nahIM,' ema vedAMtAdi kahe che, te jo duHkha na ja hoya to tenI nivRttino upAya zA mATe kahevo joIe ? ane kartutvapaNuM na hoya, to duHkhanuM bhostRtvapaNuM kyAMthI hoya ? ema vicAra karavAthI karmanuM kartutva Thare che. have atre eka prazna thavA yogya che ane tame paNa te prazna karyuM che ke "jo karmanuM kartApaNuM AtmAne mAnIe, to to AtmAno te dharma Thare, ane je jeno dharma hoya te kyAre paNa uccheda thavA yogya nathI; arthAta tenAthI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevaLa bhinna paDI zakavA yogya nathI, jema agninI uSNatA athavA prakAza tema.' ema ja jo karmanuM kartApaNuM AtmAno dharma Thare, to te nAza pAme nahIM. uttara :- sarva pramANAMzanA svIkAryA vinA ema Thare, paNa vicAravAna hoya te koI eka pramANAMza svIkArIne bIjA pramANAMzano nAza na kare. 'te jIvane karmanuM kartApaNuM na hoya athavA hoya to te pratIta thavA yogya nathI, e Adi prazna karyAnA uttaramAM jIvanuM karmanuM kartutva jaNAvyuM che. karmanuM kartutva hoya to te TaLe ja nahIM, ema kAMI siddhAMta samajavo yogya nathI, kemake je je koI paNa vastu grahaNa karI hoya te choDI zakAya eTale tyAgI zakAya; kemake grahaNa karelI vastuthI grahaNa karanArI vastunuM kevaLa ekatva kema thAya ? tethI jIve grahaNa karelAM evAM je dravyakarma teno jIva tyAga kare to thaI zakavA yogya che, kemake te tene sahakArI svabhAve che, sahaja svabhAve nathI; ane te karmane meM tamane anAdi bhrama kahyo che, arthAta te karmanuM kartApaNuM ajJAnathI pratipAdana karyuM che, tethI paNa te nivRtta thavA yogya che, ema sAthe samajavuM ghaTe che. je je bhrama hoya che, te te vastunI UlaTI sthitinI mAnyatArUpa hoya che, ane tethI te TaLavA yogya che, jema mRgajaLamAMthI jaLabuddhi. kahevAno hetu e che ke, ajJAne karIne paNa jo AtmAne kartApaNuM na hoya, to to kazuM upadezAdi zravaNa, vicAra, jJAna Adi samajavAno hetu raheto nathI. have ahIM AgaLa jIvanuM paramArthe je kartApaNuM che te kahIe chIeH (77) cetana jo nija bhAnamAM, kartA Apa svabhAva; varte nahi nija bhAnamAM, kartA karma-prabhAva. 78 AtmA jo potAnA zuddha caitanyAdi svabhAvamAM varte to te potAnA te ja svabhAvano karyA che, arthAta te ja svarUpamAM pariNamita che, ane te zuddha caitanyAdi svabhAvanA bhAnamAM vartato na hoya tyAre karmabhAvano kartA che. 78 potAnA svarUpanA bhAnamAM AtmA potAnA svabhAvano eTale caitanyAdi svabhAvano ja kartA che, anya koI paNa karmAdino kartA nathI; ane AtmA jyAre potAnA svarUpanA bhAnamAM varte nahIM tyAre karmanA prabhAvano kartA kahyo che. paramArthe to jIva akriya che, ema vedAMtAdikanuM nirUpaNa che, ane jinapravacanamAM paNa siddha eTale zuddhAtmAnuM akriyapaNuM che, ema nirUpaNa karyuM che; chatAM ame AtmAne zuddhAvasthAmAM kartA hovAthI sakriya kahyo evo saMdeha atre thavA yogya che. te saMdeha A prakAre zamAvavA yogya che:- zuddhAtmA parayogano, parabhAvano ane vibhAvano tyAM kartA nathI, mATe akriya kahevA yogya che; paNa caitanyAdi svabhAvano paNa AtmA kartA nathI jo kahIe to to pachI tenuM kaMI paNa svarUpa na rahe. zuddhAtmAne yogakriyA nahIM hovAthI te akriya che. paNa svAbhAvika caitanyAdi svabhAvarUpa kriyA hovAthI te sakriya che. caitanyAtmapaNuM AtmAne svAbhAvika hovAthI temAM AtmAnuM pariNamavuM te ekAtmapaNe ja che, ane tethI paramArthanayathI sakriya evuM vizeSaNa tyAM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa AtmAne ApI zakAya nahIM. nija svabhAvamAM pariNamavArUpa sakriyatAthI nija svabhAvanuM kartApaNuM zuddhAtmAne che, tethI kevaLa zuddha svadharma hovAthI ekAtmapaNe pariName che; tethI akriya kahetAM paNa doSa nathI. je vicAre sakriyatA, akriyatA nirUpaNa karI che, te vicAranA paramArthane grahIne sakriyatA, akriyatA kahetAM kazo doSa nathI. (78) zaMkA - ziSya uvAca (te karmanuM bhoktApaNuM jIvane nahIM hoya ? ema ziSya kahe che:-) jIva karma kartA kaho, paNa bhoktA nahi soya; zuM samaje jaDa karma ke, phaLa pariNAmI hoya ? 79 jIvane karmano kartA kahIe topaNa te karmano bhoktA jIva nahIM Thare, kemake jaDa evAM karma zuM samaje ke te phaLa devAmAM pariNAmI thAya ? arthAta phaLadAtA thAya ? 79 phaLadAtA Izvara gaNya, bhoktApaNuM sadhAya; ema kahyuM IzvarataNuM, IzvarapaNuM ja jAya. 80 phaLadAtA Izvara gaNIe to bhoktApaNuM sAdhI zakIe, arthAt jIvane Izvara karma bhogavAve tethI jIva karmano bhoktA siddha thAya, paNa parane phaLa devA Adi pravRttivALo Izvara gaNIe to tenuM IzvarapaNuM ja rahetuM nathI, ema paNa pAcho virodha Ave che. 80 'Izvara siddha thayA vinA eTale karmaphaLadAtRtvAdi koI paNa Izvara TharyA vinA jagatanI vyavasthA rahevI saMbhavatI nathI', evA abhiprAya paratve nIce pramANe vicAravA yogya che : jo karmanA phaLane Izvara Ape che ema gaNIe to tyAM IzvaranuM IzvarapaNuM ja rahetuM nathI, kemake parane phaLa devA Adi prapaMcamAM pravartatAM Izvarane dehAdi aneka prakArano saMga thavo saMbhave che, ane tethI yathArtha zuddhatAno bhaMga thAya che. mukta jIva jema niSkriya che eTale parabhAvAdino kartA nathI, jo parabhAvAdino kartA thAya to to saMsAranI prApti thAya che, tema ja Izvara paNa parane phaLa devA Adi rUpa kriyAmAM pravarte to tene paNa parabhAvAdinA kartApaNAno prasaMga Ave che; ane mukta jIva karatAM tenuM nyUnatva kare che, tethI to tenuM IzvarapaNuM ja ucchedavA jevI sthiti thAya che. vaLI jIva ane Izvarano svabhAvabheda mAnatAM paNa aneka doSa saMbhave che. bannene jo caitanya svabhAva mAnIe, to banne samAna dharmanA kartA thayA; temAM Izvara jagatAdi race athavA karmanuM phaLa ApavArUpa kArya kare ane mukta gaNAya; ane jIva ekamAtra dehAdi sRSTi race, ane potAnAM karmonuM phaLa pAmavA mATe IzvarAzraya grahaNa kare, tema ja baMdhamAM gaNAya e yathArtha vAta dekhAtI nathI. evI viSamatA kema saMbhavita thAya ?
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI jIva karatAM IzvaranuM sAmarthya vizeSa mAnIe topaNa virodha Ave che. Izvara zuddha caitanya svarUpa gaNIe to zuddha caitanya evA mukta jIvamAM ane temAM bheda paDavo na joIe, ane IzvarathI karmanAM phaLa ApavAdi kArya na thavAM joIe; athavA mukta jIvathI paNa te kArya thavuM joIe; ane Izvarane jo azuddha caitanyasvarUpa gaNIe to to saMsArI jIvo jevI tenI sthiti Thare, tyAM pachI sarvajJAdi guNano saMbhava kyAMthI thAya ? athavA dehadhArI sarvajJanI peThe tene 'dehadhArI sarvajJa Izvara' mAnIe topaNa sarva karmaphaLadAtRtvarUpa 'vizeSa svabhAva' IzvaramAM kayA guNane lIdhe mAnavA yogya thAya ? ane deha to nAza pAmavA yogya che, tethI Izvarano paNa deha nAza pAme, ane te mukta thaye karmaphaLadAtRtva na rahe, e Adi aneka prakArathI Izvarane karmaphaLadAtRtva kahetAM doSa Ave che, ane Izvarane teve svarUpe mAnatAM tenuM IzvarapaNuM utthApavA samAna thAya che. (80) Izvara siddha thayA vinA, jagata niyama nahi hoya; pachI zubhAzubha karmanAM, bhogyasthAna nahi koya. 81 tevo phaLadAtA Izvara siddha thato nathI eTale jagatano niyama paNa koI rahe nahIM, ane zubhAzubha karma bhogavavAno koI sthAnaka paNa Thare nahIM. eTale jIvane karmanuM bhokatRtva kyAM rahyuM ? 81 samAdhAna - sadgurU uvAca ( jIvane potAnAM karelAM karmanuM bhoktApaNuM che, ema sagurU samAdhAna kare che :-) bhAvakarma nija kalpanA, mATe cetanarUpa; jIvavIryanI phuraNA, grahaNa kare jaDadhUpa. 82 bhAvakarma jIvane potAnI bhrAMti che, mATe cetanarUpa che, ane te bhrAMtine anuyAyI thaI jIvavIrya skurAyamAna thAya che, tethI jaDa evA dravyakarmanI vargaNA te grahaNa kare che. 82 karma jaDa che to te zuM samaje ke A jIvane A rIte mAre phaLa ApavuM, athavA te svarUpe pariNamavuM ? mATe jIva karmano bhoktA thavo saMbhavato nathI, e AzaMkAnuM samAdhAna nIcethI thaze :jIva potAnA svarUpanA ajJAnathI karmano kartA che. te ajJAna te cetanarUpa che, arthAta jIvanI potAnI kalpanA che, ane te kalpanAne anusarIne tenA vIryasvabhAvanI skUrti thAya che, athavA tenuM sAmarthya tadanuyAyIpaNe pariName che, ane tethI jaDanI dhUpa eTale dravyakarmarUpa pudagalanI vargaNAne te grahaNa kare che. (82) jhera sudhA samaje nahIM, jIva khAya phaLa thAya; ema zubhAzubha karmanuM, bhoktApaNuM jaNAya. 83
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhera ane amRta pote jANatA nathI ke amAre A jIvane phaLa ApavuM che, topaNa je jIva khAya che, tene te phaLa thAya che; ema zubhAzubha karma, A jIvane A phaLa ApavuM che ema jANatAM nathI, topaNa grahaNa karanAra jIva, jhera amRtanA pariNAmanI rIte phaLa pAme che. 83 jhera ane amRta pote ema samajatAM nathI ke amane khAnArane mRtyu, dIrdhAyuSatA thAya che, paNa svabhAve tene grahaNa karanAra pratye jema tenuM pariNamavuM thAya che, tema jIvamAM zubhAzubha karma paNa pariName che, ane phaLa sanmukha thAya che; ema jIvane karmanuM bhoktApaNuM samajAya che. (83), eka rAMka ne eka nRpa, e Adi je bheda; kAraNa vinA na kArya te, te ja zubhAzubha vedya. 84 eka rAMka che ane eka rAjA che, e Adi zabdathI nIcapaNuM, UMcapaNuM, kurUpapaNuM, surUpapaNuM ema ghaNuM vicitrapaNuM che, ane evo je bheda rahe che te, sarvane samAnatA nathI, te ja zubhAzubha karmanuM bhoktApaNuM che, ema siddha kare che, kemake kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI. 84 te zubhAzubha karmanuM phaLa na thatuM hoya, to eka rAMka ane eka rAjA e Adi je bheda che te na thavA joIe: kemake jIvapaNuM samAna che, tathA manuSyapaNuM samAna che, te sarvane sukha athavA duHkha paNa samAna joIe; jene badale AvuM vicitrapaNuM jaNAya che, te ja zubhAzubha karmathI utpanna thayelo bheda che; kema ke kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI, ema zubha ane azubha karma bhogavAya che. (84) phaLadAtA IzvarataNI, emAM nathI jarUra; karma svabhAve pariName, thAya bhogathI dUra. 85 phaLadAtA IzvaranI emAM kaMI jarUra nathI. jhera ane amRtanI rIte zubhAzubha karma svabhAve pariName che; ane niHsattva thayethI jhera ane amRta phaLa detAM jema nivRtta thAya che, tema zubhAzubha karmane bhogavavAthI te niHsatatva thaye nivRtta thAya che. 85 jhera jherapaNe pariName che, ane amRta amRtapaNe pariName che, tema azubha karma azubhapaNe pariName ane zubha karma zubhapaNe pariName che, mATe jIva jevA jevA adhyavasAyathI karmane grahaNa kare che, tevA tevA vipAkarUpe karma pariName che; ane jema jhera ane amRta pariNamI rahyuM niHsattva thAya che, tema bhogathI te karma dUra thAya che. (85) te te bhogya vizeSanAM, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A, kahI saMkSepe sAva. 86 utkRSTa zubha adhyavasAya te utkRSTa zubhagati che, ane utkRSTa azubha adhyavasAya te utkRSTa azubhagati che, zubhAzubha adhyavasAya mizragati che, ane te jIvapariNAma te ja mukhyapaNe to gati che; tathApi utkRSTa zubha
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyanuM Urdhvagamana, utkRSTa azubha dravyanuM adhogamana, zubhAzubhanI madhyasthiti, ema dravyano vizeSa svabhAva che. ane te Adi hetuthI te te bhogyasthAnaka hovA yogya che. he ziSya ! jaDacetananA svabhAva saMyogAdi sUkSma svarUpano atre ghaNo vicAra samAya che, mATe A vAta gahana che, topaNa tene sAva saMkSepamAM kahI che. 86 tema ja, Izvara jo karmaphaLadAtA na hoya athavA jagatakartA na gaNIe to karma bhogavavAnAM vizeSa sthAnako eTale narakAdi gati Adi sthAna kyAMthI hoya, kemake temAM to IzvaranA kartutvanI jarUra che, evI AzaMkA paNa karavA yogya nathI, kemake mukhyapaNe to utkRSTa zubha adhyavasAya te utkRSTa devaloka che, ane utkRSTa azubha adhyavasAya te utkRSTa naraka che, zubhAzubha adhyavasAya te manuSya tiryaMcAdi che, ane sthAna vizeSa eTale Urdhvaloke devagati, e Adi bheda che. jIvasamUhanAM karmadravyanAM paNa te pariNAmavizeSa che eTale te te | gatio jIvanA karma vizeSa pariNAmAdi saMbhave che. A vAta ghaNI gahana che. kemake aciMtya evuM jIvavIrya, aciMtya evuM pugalasAmarthya enA saMyoga vizeSathI loka pariName che. teno vicAra karavA mATe ghaNo vistAra kahevo joIe. paNa atra to mukhya karIne AtmA karmano bhoktA che eTalo lakSa karAvavAno hovAthI sAva saMkSepe A prasaMga kahyo che. (86) zaMkA - ziSya uvAca (jIvano te karmathI mokSa nathI, ema ziSya kahe che:-) kartA bhoktA jIva ho, paNa teno nahi mokSa; vItyo kALa anaMta paNa, vartamAna che doSa. 87 kartA bhoktA jIva ho, paNa tethI teno mokSa thavA yogya nathI, kemake anaMtakALa thayo topaNa karma karavArUpI doSa haju tene viSe vartamAna ja che. 87 zubha kare phaLa bhogave, devAdi gati mAMya; azubha kare narakAdi phaLa, karma rahita na kyAMya. 88 zubha karma kare to tethI devAdi gatimAM tenuM zubha phaLa bhogave, ane azubha karma kare to narakAdi gatine viSe tenuM azubha phaLa bhogave; paNa jIva karmarahita koI sthaLe hoya nahIM. 88 samAdhAna - sadgurU uvAca (te karmathI jIvano mokSa thaI zake che, ema sadgurU samAdhAna kare cheH-) jema zubhAzubha karmapada, jANyAM saphaLa pramANa; tema nivRtti saphaLatA, mATe mokSa sujANa. 89
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jema zubhAzubha karmapada te jIvanA karavAthI teM thatAM jANyAM, ane tethI tenuM bhoktApaNuM jANyuM, tema nahIM karavAthI athavA te karmanivRtti karavAthI te nivRtti paNa thavA yogya che; mATe te nivRttinuM paNa saphaLapaNuM che; arthAt jema te zubhAzubha karma aphaLa jatAM nathI, tema tenI nivRtti paNa aphaLa javA yogya nathI, mATe te nivRttirUpa mokSa che ema he vicakSaNa ! tuM vicAra. 89 vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva. 90 karmasahita anaMtakALa vItyo, te te zubhAzubha karma pratyenI jIvanI Asaktine lIdhe vItyo, paNa tenA para udAsIna thavAthI te karmaphaLa chedAya, ane tethI mokSasvabhAva pragaTa thAya. 90 dehAdika saMyogano, AtyaMtika viyoga; siddha mokSa zAzvata pade, nija anaMta sukhabhoga. 91 dehAbhi saMyogano anukrame viyoga to thayA kare che, paNa te pAcho grahaNa na thAya te rIte viyoga karavAmAM Ave to siddhasvarUpa mokSasvabhAva pragaTe, ane zAzvatapade anaMta AtmAnaMda bhogavAya. 91 zaMkA - ziSya uvAca (mokSano upAya nathI, ema ziSya kahe che:-) hoya kadApi mokSapada, nahi avirodha upAya; karmo kALa anaMtanAM, zAthI chedyAM jAya ? 92 mokSapada kadApi hoya topaNa te prApta thavAno koI avirodha eTale yathAtathya pratIta thAya evo upAya jaNAto nathI, kemake anaMta kALanAM karmo che, te AvA alpAyuSyavALA manuSyadehathI kema chedyAM jAya ? 92 athavA mata darzana ghaNAM, kahe upAya aneka; temAM mata sAco kayo, bane na eha viveka. 93 athavA kadApi manuSyadehanA alpAyuSya vagerenI zaMkA choDI daIe, topaNa mata ane darzana ghaNAM che, ane te mokSanA aneka upAyo kahe che, arthAta koI kaMI kahe che ane koI kaMI kahe che, temAM kayo mata sAco e viveka banI zake evo nathI. 93 kaI jAtimAM mokSa che, kayA veSamAM mokSa; eno nizcaya nA bane, ghaNA bheda e doSa. 94
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ brAhmaNAdi kaI jAtimAM mokSa che, athavA kayA veSamAM mokSa che, eno nizcaya paNa na banI zake evo che, kemake tevA ghaNA bhedo che, ane e doSe paNa mokSano upAya prApta thavA yogya dekhAto nathI. 94 tethI ema jaNAya che, maLe na mokSa upAya; jIvAdi jANyA taNo, zo upakAra ja thAya ? 95 tethI ema jaNAya che ke mokSano upAya prApta thaI zake evuM nathI, mATe jIvAdinuM svarUpa jANavAthI paNa zuM upakAra thAya ? arthAta je padane arthe jANavAM joIe te padano upAya prApta thavo azakya dekhAya che. 95 pAMce uttarathI thayuM, samAdhAna sarvAga; samajuM mokSa upAya to, udaya udaya sadbhAgya. 96 Ape pAMce uttara kahyAM tethI sarvAga eTale badhI rIte mArI zaMkAnuM samAdhAna thayuM che, paNa jo mokSano upAya samajuM to sadbhAgyano udaya-udaya thAya. atre 'udaya' 'udaya' be vAra zabda che, te pAMca uttaranA samAdhAnathI thayelI mokSapadanI jijJAsAnuM tIvrapaNuM darzAve che. 96 samAdhAna - saguNa uvAca (mokSano upAya che, ema sagurU samAdhAna kare che :-) pAMce uttaranI thaI, AtmA viSe pratIta; thAze mokSopAyanI, sahaja pratIta e rIta. 97 pAMce uttaranI tArA AtmAne viSe pratIti thaI che, to mokSanA upAyanI paNa e ja rIte tane sahajamAM pratIti thaze. atre 'thaze' ane 'sahaja' e be zabda sagurUe kahyA che te jene pAMce padanI zaMkA nivRtta thaI che tene mokSopAya samajAvo kaMI kaThaNa ja nathI ema darzAvavA, tathA ziSyanuM vizeSa jijJAsupaNuM jANI avazya tene mokSopAya pariNamaze ema bhAsavAthI (te vacana) kahyAM che, ema sadagurUnAM vacanano Azaya che. 97 karmabhAva ajJAna che, mokSabhAva nijavAsa, aMdhakAra ajJAna sama, nAze jJAnaprakAza. 98 karmabhAva che te jIvanuM ajJAna che ane mokSabhAva che te jIvanA potAnA svarUpane viSe sthiti thavI te che. ajJAnano svabhAva aMdhakAra jevo che. tethI jema prakAza thatAM ghaNA kALano aMdhakAra chatAM nAza pAme che, tema jJAnaprakAza thatAM ajJAna paNa nAza pAme che. 98 je je kAraNa baMdhanAM, teha baMdhano paMtha; te kAraNa chedaka dazA, mokSapaMtha bhavaaMta. 99
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ je je kAraNo karmabaMdhanAM che, te te karmabaMdhano mArga che, ane te te kAraNone chede evI ja dazA che te mokSano mArga che, bhavano aMta che. 99 rAga, dveSa, ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha. 100 rAga, dveSa ane ajJAna enuM ekatva e karmanI mukhya gAMTha che; arthAta e vinA karmano baMdha na thAya; tenI jethI nivRtti thAya te ja mokSano mArga che. 100 AtmA sata caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita; jethI kevaLa pAmiye, mokSapaMtha te rIta. 101 'sata' eTale 'avinAzI', ane caitanyamaya' eTale 'sarvabhAvane prakAzavArUpa svabhAvamaya' 'anya sarva vibhAva ane dehAdi saMyoganA AbhAsathI rahita evo', 'kevaLa' eTale 'zuddha AtmA' pAmIe tema pravartAya te mokSamArga che. 101 karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. 102 karma anaMta prakAranAM che, paNa tenA mukhya jJAnAvaraNAdi ATha prakAra thAya che. temAM paNa mukhya mohanIya karma che. te mohanIya karma haNAya teno pATha kahuM chuM. 102 karma mohanIya bheda be, darzana cAritra nAma; haNe bodha vItarAgatA, acUka upAya Ama. 103 te mohanIya karma be bhede che:- eka 'darzanamohanIya' eTale 'paramArthane viSe aparamArthabuddhi ane aparamArthane viSe paramArthabuddhirUpa'; bIjI 'cAritramohanIya'; 'tathArUpa paramArthane paramArtha jANIne AtmasvabhAvamAM je sthiratA thAya, te sthiratAne rodhaka evA pUrvasaMskArarUpa kaSAya ane nokaSAya' te cAritramohanIya. darzanamohanIyane Atmabodha, ane cAritramohanIyane vItarAgapaNe nAza kare che. Ama tenA acUka upAya che, kemake miththAbodha te darzanamohanIya che; teno pratipakSa satyAtmabodha che. ane cAritramohanIya rAgAdika pariNAmarUpa che, teno pratipakSa vItarAgabhAva che. eTale aMdhakAra jema prakAza thavAthI nAza pAme che, - te teno acUka upAya che, - tema bodha ane vItarAgatA darzanamohanIya ane cAritramohanIyarUpa aMdhakAra TALavAmAM prakAzasvarUpa che, mATe te teno acUka upAya che. 103 karmabaMdha krodhAdithI, haNe kSamAdika teha; pratyakSa anubhava sarvane, emAM zo saMdeha ? 104
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ krodhAdi bhAvathI karmabaMdha thAya che, ane kSamAdika bhAvathI te haNAya che; arthAta kSamAM rAkhavAthI krodha rokI zakAya che. saraLatAthI mAyA rokI zakAya che, saMtoSathI lobha rokI zakAya che, ema rati, arati AdinA pratipakSathI te te doSo rokI zakAya che, te ja karmabaMdhano nirodha che; ane te ja tenI nivRtti che. vaLI sarvane A vAtano pratyakSa anubhava che, athavA sarvane pratyakSa anubhava thaI zake evuM che. krodhAdi rokyAM rokAya che, ane je karmabaMdhane roke che, te akarmadazAno mArga che. e mArga paraloke nahIM, paNa atre anubhavamAM Ave che, to emAM saMdeha zo karavo ? 104 choDI mata darzana taNo, Agraha tema vikalpa; kahyo mArga A sAdhaze, janma tehanA alpa. 105 A mAro mata che, mATe mAre vaLagI ja rahevuM, athavA A mAruM darzana che, mATe game tema mAre te siddha karavuM evo Agraha athavA evA vikalpane choDIne A je mArga kahyo che, te sAdhaze, tenA alpa janma jANavA. ahIM 'janma' zabda bahuvacanamAM vAparyo che, te eTaluM ja darzAvavAne ke kvacit te sAdhana adhUrAM rahyAM tethI, athavA jaghanya ke madhyama pariNAmanI dhArAthI ArAdhana thayAM hoya, tethI sarva karma kSaya thaI na zakavAthI bIjo janma thavAno saMbhava che; paNa te bahu nahIM; bahu ja alpa. 'samakita AvyA pachI jo vame nahIM, to ghaNAmAM ghaNA paMdara bhava thAya,' ema jine kahyuM che, ane 'je utkRSTapaNe ArAdhe teno te bhave paNa mokSa thAya'; atre te vAtano virodha nathI. 105 SapadanAM prazna teM, pUchaDyAM karI vicAra; te padanI sarvAgatA, mokSamArga nirdhAra. 106 he ziSya ! te cha padanAM cha prazno vicAra karIne pUkyAM che, ane te padanI sarvAgatAmAM mokSamArga che, ema nizcaya kara. arthAta emAMnuM koI paNa pada ekAMte ke avicArathI utthApatAM mokSamArga siddha thato nathI. 106 jAti, veSano bheda nahi, kahyo mArga jo hoya; sAdhe te mukti lahe, emAM bheda na koya. 107 je mokSano mArga kahyo te hoya to game te jAti ke veSathI mokSa thAya, emAM kaMI bheda nathI. je sAdhe te muktipada pAme; ane te mokSamAM paNa bIjA kazA prakArano UMcanIcatvAdi bheda nathI, athavA A vacana kahyAM temAM bIjo kaMI bheda eTale phera nathI. 107 kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSaabhilASa; bhave kheda aMtara dayA, te kahIe jijJAsa. 108
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ krodhAdi kaSAya jenA pAtaLA paDyA che, mAtra AtmAne viSe mokSa thavA sivAya bIjI koI icchA nathI, ane saMsAranA bhoga pratye udAsInatA varte che, tema ja prANI para aMtarathI dayA varte che, te jIvane mokSamArgano jijJAsu kahIe, arthAta te mArga pAmavA yogya kahIe. 108 te jijJAsu jIvane, thAya sagurUbodha; to pAme samakitane, varte aMtarazodha. 109 te jijJAsu jIvane jo sadgurUno upadeza prApta thAya to te samakitane pAme, ane aMtaranI zodhamAM varte. 109 mata darzana Agraha tajI, varte sadagurUlakSa; lahe zuddha samakita che, jemAM bheda na pakSa. 110 mata ane darzanano Agraha choDI daI je sadagurUne lakSe varte, te zuddha samakitane pAme ke jemAM bheda tathA pakSa nathI. 110 varte nijasvabhAvano, anubhava lakSa pratIta; vRtti vahe nijabhAvamAM, paramArthe samakita. 111 AtmasvabhAvano jyAM anubhava, lakSa, ane pratIta varte che, tathA vRtti AtmAnA svabhAvamAM vahe che, tyAM paramArthe samakita che. 111 vardhamAna samakita thaI, TALe mithyAbhAsa; udaya thAya cAritrano, vItarAgapada vAsa. 112 te samakita vadhatI jatI dhArAthI hAsya zokAdithI je kaMI AtmAne viSe mithyAbhAsa bhAsyA che tene TALe, ane svabhAva samAdhirUpa cAritrano udaya thAya, jethI sarva rAgadveSanA kSayarUpa vItarAgapadamAM sthiti thAya. 112 kevaLa nijasvabhAvanuM, akhaMDa varte jJAna; kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvANa, 113 sarva AbhAsarahita AtmasvabhAvanuM jyAM akhaMDa eTale kyAre paNa khaMDita na thAya, maMda na thAya, nAza na pAme evuM jJAna varte tene kevaLajJAna kahIe chIe. je kevaLajJAna pAmyAthI utkRSTa jIvanmuktadazArUpa nirvANa, deha chatAM ja atre anubhavAya che. 113 koTi varSanuM svapna paNa, jAgrata thatAM zamAya;
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ tema vibhAva anAdino, jJAna thatAM dUra thAya. 114 karoDo varSanuM svapna hoya topaNa jAgrata thatAM tarata zakAya che, tema anAdino vibhAva che te AtmajJAna thatAM dUra thAya che. 114 chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhoktA tuM tehano, e ja dharmano marma. 115 he ziSya ! dehamAM je AtmatA manAI che, ane tene lIdhe strIputrAdi sarvamAM ahaMmamatvapaNuM varte che, te AtmatA jo AtmAmAM ja manAya, ane te dehAdhyAsa eTale dehamAM Atmabuddhi tathA AtmAmAM dehabuddhi che te chUTe, to tuM karmano kartA paNa nathI, ane bhoktA paNa nathI; ane e ja dharmano marma che. 115 e ja dharmathI mokSa che, tuM cho mokSa svarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa. 116 e ja dharmathI mokSa che, ane te ja mokSasvarUpa cho; arthAta zuddha Atmapada e ja mokSa che. tuM anaMta jJAna darzana tathA avyAbAdha sukhasvarUpa cho. 116 zuddha buddha caitanyaghana, svayaMjyoti sukhadhAma; bIju kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma. 117 tuM dehAdika sarva padArthathI judo che. koImAM Atmadravya bhaLatuM nathI, koI temAM bhaLatuM nathI, dravya dravya paramArthathI sadAya bhinna che, mATe tuM zuddha cho, bodhasvarUpa cho, caitanyapradezAtmaka cho; svayaMjyoti eTale koI paNa tane prakAzatuM nathI, svabhAve ja tuM prakAzasvarUpa cho; ane avyAbAdha sukhanuM dhAma cho. bIju keTaluM kahIe ? athavA ghaNuM zuM kahevuM ? TUMkAmAM eTaluM ja kahIe chIe, jo vicAra kara to te padane pAmIza. 117 nizcaya sarve jJAnIno, AvI atra samAya; dharI maunatA ema kahI, sahajasamAdhi mAMya. 118 sarve jJAnIono nizcaya atre AvIne samAya che, ema kahIne sadUgarU maunatA dharIne sahaja samAdhimAM sthita thayA, arthAt vANIyoganI apravRtti karI.118 ziSyabodhabIjaprAptikathana sadagurUnA upadezathI, AvyuM apUrva bhAna; nijapada nijamAMhI lahyuM, dUra thayuM ajJAna. 119
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSyane sadagurUnA upadezathI apUrva eTale pUrve koI divasa nahIM AveluM evuM bhAna AvyuM, ane tene potAnuM svarUpa potAne viSe yathAtathya bhAsyuM, ane dehAtmabuddhirUpa ajJAna dUra thayuM. 119 bhAsyuM nijasvarUpa che, zuddha cetanArUpa; ajara, amara, avinAzI ne, dehAtIta svarUpa. 120 potAnuM svarUpa zuddha caitanyasvarUpa, ajara, amara, avinAzI ane dehathI spaSTa juduM bhAsyuM. 120 kartA bhoktA karmano, vibhAva varte jyAMya; vRtti vahI nijabhAvamAM, thayo akartA tyAMya. 121 jyAM vibhAva eTale mithyAtva varte che, tyAM mukhya nayathI karmanuM kartApaNuM ane bhoktApaNuM che; AtmasvabhAvamAM vRtti vahI tethI akartA thayo. 121 athavA nijapariNAma je, zuddha cetanArUpa; kartA bhoktA tehano, nirvikalpa svarUpa. 122 athavA AtmapariNAma je zuddha caitanyasvarUpa che, teno nirvikalpasvarUpe kartAbhoktA thayo. 122 mokSa kahyo nijazuddhatA, te pAme te paMtha; samajAvyo saMkSepamAM, sakaLa mArga nigraMtha. 123 AtmAnuM zuddhapada che te mokSa che ane jethI te pamAya te teno mArga che; zrI sadagurUe kRpA karIne nirgathano sarva mArga samajAvyo. 123 aho ! aho ! zrI sadagurU, karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra. 124 aho ! aho ! karuNAnA apAra samudra svarUpa AtmalakSmIe yukta saddagurU, Apa prabhue A pAmara jIva para AzcaryakAraka evo upakAra karyo. 124 zuM prabhucaraNa kane dharuM, AtmAthI sau hIna; te to prabhue Apiyo, vatuM caraNAdhIna. 125 huM prabhunA caraNa AgaLa zuM dharuM ? (sadgurU to parama niSkAma che; eka niSkAma karuNAthI mAtra upadezanA dAtA che, paNa ziSyadharme ziSya A vacana kahyuM che.) je je jagatamAM padArtha che, te sau AtmAnI apekSAe
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirmulya jevA che, te AtmA to jeNe Apyo tenA caraNasamIpe huM bIju zuM dharuM? eka prabhunA caraNane AdhIna hatuM eTale mAtra upacArathI karavAne huM samartha chuM. 125 A dehAdi AjathI, varte prabhu AdhIna; dAsa, dAsa huM dAsa chuM, teha prabhuno dIna, 126 A deha, 'Adi' zabdathI je kaMI mAruM gaNAya che te, AjathI karIne sadagurU prabhune AdhIna varto, huM teha prabhuno dAsa chuM, dAsa chuM, dIna dAsa chuM. 126 Sa sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa; myAna thakI taravAravata, e upakAra amApa. 12712 chaye sthAnaka samajAvIne he sadRgurU deva ! Ape dehAdithI AtmAne, ema mAnathI taravAra judI kADhIne batAvIe tema spaSTa judo batAvyo; Ape mapAI zake nahIM evo upakAra karyo. 127 upasaMhAra darzana SaTe samAya che, A Sa sthAnaka mAMhI; vicAratAM vistArathI, saMzaya rahe na kAMI. 128 chaye darzana A cha sthAnakamAM samAya che. vizeSa karIne vicAravAthI koI paNa prakArano saMzaya rahe nahIM. 128 AtmabhrAMti sama roga nahi, sadagurU vaidya sujANa; gurU AjJA sama pathya nahi, auSadha vicAra dhyAna. 129 AtmAne potAnA svarUpanuM bhAna nahIM evo bIjo koI roga nathI, sadagurU jevA tenA koI sAcA athavA nipuNa vaidya nathI, sadgurU AjJAe cAlavA samAna bIju koI pathya nathI, ane vicAra tathA nididhyAsana jevuM koI tenuM auSadha nathI. 129 jo iccho paramArtha to, karo satya puruSArtha, bhavasthiti Adi nAma laI, chedo nahi AtmArtha. 130 12 A "AtmasiddhizAstra' zrI sobhAgabhAI Adi mATe racyuM hatuM te A vadhArAnI gAthAthI jaNAze. zrI subhAgya ne zrI acaLa, Adi mumukSu kAja; tathA bhavyatita kAraNe, kahyo bodha sukhasAja.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo paramArthane icchatA ho, to sAco puruSArtha karo, ane bhavasthiti AdinuM nAma laIne AtmArthane chedo nahIM. 130 nizcayavANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM no'ya; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM soya. 131 AtmA abaMdha che, asaMga che, siddha che evI nizcayamukhya vANI sAMbhaLIne sAdhana tajavAM yogya nathI. paNa tathArUpa nizcaya lakSamAM rAkhI sAdhana karIne te nizcayasvarUpa prApta karavuM. 131 naya nizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela; ekAMte vyavahAra nahi, banne sAthe rahela. 132 atre ekAMte nizcayanaya kahyo nathI, athavA ekAMte vyavahAranaya kahyo nathI; beya jyAM jyAM jema ghaTe tema sAthe rahyAM che. 132 gacchamatanI je kalpanA, te nahi savyavahAra; bhAna nahIM nijarUpanuM, te nizcaya nahi sAra. 133 gaccha matanI kalpanA che te savyavahAra nathI, paNa AtmArthInA lakSaNamAM kahI te dazA ane mokSopAyamAM jijJAsunAM lakSaNa Adi kahyAM te savyavahAra che; je atre to saMkSepamAM kahela che. potAnA svarUpanuM bhAna nathI, arthAta jema deha anubhavamAM Ave che, tevo AtmAno anubhava thayo nathI, dehAdhyAsa varte che, ane je vairAgyAdi sAdhana pAmyA vinA nizcaya pokAryA kare che, te nizcaya sArabhUta nathI. 133 AgaLa jJAnI thaI gayA, vartamAnamAM hoya; thAze kALa bhaviSyamAM, mArgabheda nahi koya, 134 bhUtakALamAM je jJAnI puruSo thaI gayA che, vartamAnakALamAM je che, ane bhaviSyakALamAM thaze. tene koIne mArgano bheda nathI, arthAt paramArthe te sauno eka mArga che, ane tene prApta karavA yogya vyavahAra paNa te ja paramArthasAdhakarUpe deza kALAdine lIdhe bheda kahyo hoya chatAM eka phaLa utpanna karanAra hovAthI temAM paNa paramArthe bheda nathI. 134 sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; sagurUAjJA jinadazA, nimitta kAraNa mAMya. 135 sarva jIvane viSe siddha samAna sattA che, paNa te to je samaje tene pragaTa thAya. te pragaTa thavAmAM sagaranI AjJAthI pravartavuM, tathA sadagurUe upadezelI evI jinadazAno vicAra karavo, te beya nimitta kAraNa che. 135
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; pAme nahi siddhatvane, rahe bhrAMtimAM sthita. 136 sadagurUAzA Adi te AtmasAdhananAM nimitta kAraNa che, ane AtmAnA jJAna darzanAdi upAdAna kAraNa che, ema zAstramAM kahyuM che, tethI upAdAnanuM nAma laI je koI te nimittane tajaze te siddhapaNAne nahIM pAme, ane bhrAMtimAM varcA karaze, kemake sAcA nimittanA niSedhArthe te upAdAnanI vyAkhyA zAstramAM kahI nathI, paNa upAdAna ajAgrata rAkhavAthI tAruM sAcAM nimitta maLyA chatAM kAma nahIM thAya, mATe sAcAM nimitta maLe te nimittane avalaMbIne upAdAna sanmukha karavuM, ane puruSArtharahita na thavuM, evo zAstrakAre kahelI te vyAkhyAno paramArtha che. 136 mukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTyo na moha; te pAmara prANI kare, mAtra jJAnIno droha. 137 mukhathI nizcayamukhya vacano kahe che, paNa aMtarathI potAne ja moha chUTyo nathI, evA pAmara prANI mAtra jJAnI kahevarAvavAnI kAmanAe sAcA jJAnI puruSano droha kare che. 137 dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya; hoya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya. 138 dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga ane vairAgya e guNo mumukSunA ghaTamAM sadAya sujAgya eTale jAgrata hoya, arthAta e guNo vinA mumukSapaNuM paNa na hoya. 138 mohabhAva kSaya hoya jyAM, athavA hoya prazAMta; te kahIe jJAnIdazA, bAkI kahIe bhrAMta. 139 mohabhAvano jyAM kSaya thayo hoya, athavA jyAM mohadazA bahu kSINa thaI hoya, tyAM jJAnInI dazA kahIe, ane bAkI to jeNe potAmAM jJAna mAnI lIdhuM che, tene bhrAMti kahIe. 139 sakaLa jagata te eThavata, athavA svapna samAna; te kahIe jJAnIdazA, bAkI vAcAjJAna. 140 samasta jagata jeNe eTha jevuM jANyuM che, athavA svapna jevuM jagata jene jJAnamAM varte che te jJAnInI dazA che, bAkI mAtra vAcA jJAna eTale kahevA mAtra jJAna che. 140 sthAnaka pAMca vicArIne, chakke varte che; pAme sthAnaka pAMcamuM, emAM nahi saMdeha. 141
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMce sthAnakane vicArIne je chaThuM sthAnake varte, eTale te mokSanA je upAya kahyA che temAM pravarte te pAMcamuM sthAnaka eTale mokSapada, tene pAme. 141 deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, ho vaMdana agaNita. 142 pUrvaprArabdhayogathI jene deha varte che, paNa te dehathI atIta eTale dehAdinI kalpanArahita, AtmAmaya jenI dazA varte che, te jJAnI puruSanA caraNakamaLamAM agaNita vAra vaMdana ho ! 142 sAdhana siddha dazA ahIM, kahI sarva saMkSepa; Sadarzana saMkSepamAM, bhAkhyAM nirvikSepa. zrI sagurUcaraNArpaNamastu.