Book Title: Tattvarthahigam Sutram Sarahasyam
Author(s): Jain Shreyaskar Mandal
Publisher: Jain Shreyaskar Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022502/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavikArAya satAM vibhUtayaH zrI tattvAdhigamasUtram prakAzakazrI jaina zreyaskara maMDala, mahesANA. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Yrasarata | // paropakArAya satAM vibhUtayaH / / | zrIumAsvAtivAvavirati | che taravAthamisatra | rahasyArtha sAthe, svadharmI bhAio bahenone vAMcavA bhaNavA nimitte zrI pATaNanivAsI zA sevaMtilAla nagInadAsa taraphathI bAI dIvALIbAInA smaraNArthe bheTa. -- -- = mari mAMTa thAna: DI .. - 2 - chapAvI prasiddha karavAmAM zrI jaina zreyaskara mALA rasANI taraphathI zA veNIce sucada prathamavRtti. prata re che. == rIcIDanA pula nIce zrI jaina vidyAvijaya presamAM zA. cunIlAla amathAbhAIe chApyuM. amadAvAda. 6900RON A saMvata 1972. vIra saMvata 2442. sane 1916. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ @ sUcanA. $ -~pustakane jema tema jyAM tyAM rakhaDatuM mUkavuM nahi, azuddha hAthe pustakane aDakavuM nahi, temaja ughADe mukhe pustaka vAMcavuM nahi. -----muM: - - pUrNapuNyanayapramANaracanA-puSpaiH sadAsthArasaiH taravajJAna nA vinaya sApurA etasmAt patitaiH pravAdakusumaiH SaTdarzanArAmabhUbhUyaH saurabhamudvamatyabhimatairadhyAtmavArtAlavaiH // 1 // pUrNa pavitra sAta naya ane cAra pramANanI racanA rUpa phUle, niraMtara zraddhA rUpa rasa ane tava jJAna rUpI phaLa vaDe syAdvAda mata rUpa kalpavRkSa sadA jayavaMta varte che. e syAdvAda mata rUpa kalpavRkSathI kharI paDelAM pravAdarUpI phUlevaDe SaT darzanarUpa bagIcAnI bhUmi pote mAnI lIdhelA adhyAtmanI vArtAonA lezavaDe vAraMvAra saugaMdhyane prakaTa kare che. -adhyAtmasAre. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdghAta. janma maraNarUpa sasAracakranA bhramaNavaDe zrAMta thayela jIvAnAM satasa hRdayAne zAMti ApI, tenI AdhyAtmika bhAvanAone sateja karI, te bhAvanAdvArA paramapadane anukULa pravRttimAM tene joDI, apavarganI prApti karAvanAra sadajJAna che. pustako tevA sajJAnanI prAptinA sAdhanabhUta hovAthI pUrvakALanA mahA samartha jJAnI purUSAnA racelA graMthA-mULa athavA cAlu jamAnAnI kasAyelI kalamathI lakhAyelA tenA bhASAMtara ( vivecana ) sAthe athavA navIna paddhatithI vidvAna munivarya tathA zrAvakavaryanA lakhelA ke sAdhana karI saMgraha karelA graMthA udAra sagRhasthAnI dravya sahAyathI chapAvI vinA mUlye ke alpa mUlye ApI gAmA gAma ane gharoghara tenA lAbha ApavAnA amArA A prayAsa vadhA thayAM cAlu che. 2 tattva jJAnanI prAptidvArA mokSapada saraLatAthI meLavI zakAya e vAta siddha heAvAthI tattvajJAnamaya meAkSa mArga- tattvAthAdhigama " nAmanA A uttama dArzanika graMtha tenA rahasya sAthe amArI graMthamALAnA 31 mA maNakA tireke amee prakTa karela che. 3 A graMthamAM siddhAMtanA gabhIra athInA nAnA saskRta sutromAM bahu saraLa rIte samAveza karela hovAthI dareka mumukSa bhavyAtmAone khAsa abhyAsa karavA lAyaka A graMtha che, tethI mULa sUtro, tenA bhAvA ane bhASyanA TuMkasAra saraLa rIte gujarAtI bhASAmAM ApavAmAM Avela che. anya saMsthA taraphathI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) A graMtha sabhASya bhASAMtara sAthe chapAvavAmAM Avela che; paraMtu te hiMdI bhASAmAM hovAthI temaja bhASAntara zAstra rahasyanA ane jANa pAse karAvela hevAthI tAtvika bAbatanI temAM ghaNuM eka sakhalanAo thayela che tethI navIna abhyAsIone tenA abhyAsanI saraLatAne khAtara amee A graMtha saraLa gujarabhASAmAM taiyAra karI chapAvyo che 4 A graMthanA daza adhyAya che. zarUAtamAM prastAvanArUpe 31 kArikAo graMthakAre piteja bhASyanI bhrAmakAmAM racela che, je khAsa manana karavA lAyaka che. te pachI pahelA adhyAyamAM samyakutva, ta, nikSepAdi, nirdezAdi tathA sadAdidvAra, jJAna ane suta nayanuM svarUpa varNavela che. bIjA adhyAyamAM jIvanuM lakSaNa, pazamikAdi bhAvanA pa3 bheda, javanA bheda, iMdriya, gati, zarIra, tenAM prajane-hetuo, AyuSyanI hIyamAna ane anyathA sthiti vagere varNavela che. trIjA adhyAyamAM naraka pRthvI, nAraka javAnI vedanA tathA AyuSya, manuSyakSetranuM varNana ane tiryaMcanA bheda tathA sthiti vigere Ave che. cothA adhyAyamAM daleka ane devatAonI vRddhi, jaghanyatRSTa AyuSya vagere bAbate batAvI che. pAMcamA adhyAyamAM dharmatikAyAdi ajIvanuM tathA dravyanAM lakSaNanuM, chaThThAmAM AsavanuM, sAtamAmAM deza ane sarva viratinuM, AThamAmAM mithyAtvAdi hetuthI thatA baMdhanuM, navamAmAM saMvara tathA nijaranuM ane dazamA adhyAyamAM mekSa tatvanuM varNana che. te pachI AkhA graMthanA sAra rUpa mekSamArga TUMkamAM varNavela che. upasaMhAramAM 3ra lekavaDe siddhanuM svarUpa bahu sArI rIte varNavela che, ane prAMta graMthakAranI prazarita ApavAmAM Avela che. 5 pAMcaze prakaraNanA karti pUrvadhArI zrImAna umAsvAti Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) vAcake A graMtha tenA bhASya sahita ra che A graMthamAM sUtronA kAMika nyUna base leka ane bhASyanA rara0 leka che. zrI siddhasena gaNikRta [1822 loka pramANa TIkA ane zrImad hAbhadrasUrikRta (11000 leka pramANa) TIkA A sUtra upara thayela labhya che. A baMne TIkAo bhASyAnusArI che, eTale sUtra tathA bhASya upara Take che. zrI siddhasena gaNikRta TIkAmAM devagumAcAye zarUAtanI 31 kArikAo upara TIkA racI che ane bAkInI AkhI TIkA siddhasena gaNie racI che - itIyaM kArikATIkA zAstraTIkA cikIrSuNA, saMhabdhA devaguptena prItidharmArthinA satA. haribhadrasUrikRta TIkAmAM haribhasUrie pA adhyAyanI TIkA karelI che, ane bAkInI yazobhadra pUrNa karI che. malayagirI mahArAja prajJApanA (pannavaNA) sUtra uparanI pitAnI TIkAmAM kahe che ke*ythaa ca pramANabAdhitvaM tathA tattvArthaTIkAyAM bhAktimiti ttADavadhArtha che A uparathI saMbhavita che ke malayagirI mahArAje paNa tasvAtha upara TIkA banAvI haze. 6 digambara AsrAyamAM A graMtha vaNe pracalita hevAthI sUnA keTalAka pheraphAra sAthe A graMtha teo potAnA saMpradAyamAM thayelA ukhasvAmIjIne banAvela mAne che. A sUtranI saM. skRta tathA bhASA TIkAo temanAmAM paNa ghaNI racAyela che. juo bAbu dhanapatasiMhajI taraphathI chapAyela prata pAnuM 35 ya Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. A graMthakAre 500 prakaraNa racyAM kahevAya che, te paikI tatvArthAdhigama sUtra, prazamarati prakaraNa ane jambudvIpa samAsa , karaNa mAtra hAlamAM labhya che. kSetravicAra jenA upara haribhasUrie TIkA racI che te paNa ukta graMthakArane lakhela che ema mAnavAne kAraNe che. 8 kalakattAnI royala esIyATIka sosAiTI mAraphata chapAyela tatvArtha bhASyanI epenDIkSa DI (pRSTa 44-45) mAM bIjA graM mAM umAsvAti mahArAjanA vacane (je labhya graMthamAM nathI te) kahIne je phakarA ApyA che tethI 500 graMthe umAsvAti mahArAje banAvela kahevAmAM Ave che te vAtane Teke maLe che. temAM Apela uparAMta nIcenA phakarAo paNa temanA graMthonA heya ema jaNAya che. A phakarAomAM vAcaka zabda vAparyo che tethI umAsvAti mahArAjanA A vacana che ema mAnI.A phakara utAryA che- (e) bhAvavijyajI vicita uttarAdhyayana sUtranI vRttimAM nIce mUjaba lakhANa che. adhyayana 10, leka 1, pRSTha ra44 bI (2) uktaM vAcakamukhyaiHparibhavasi kimiti loka, jarasA parijarjarIkRtazarIram / acirAttvamapi bhaviSyasi, yauvanagarva kimudahasi // 1 // [bI ] zAntAcArya viracita uttarAdhyayana sUvAnI vRttimAM nIce mUjaba lakhANa che - 1 adhyayana 2, leka 13, pAnuM 93 e [1]-- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) samyaktvajJAnazIlAni, tapacetIha siddhaye / teSAmupagrahArthAya smRtaM cIvaradhAraNam // 1 // jaTI kUrcI zikhI muNDI, cIvarI nagna eva ca / tapyannapi tapaH kaSTaM, mauDhyAddhi sona sidvayati // 2 // samyagjJAnI dayAvAMstu, dhyAnI yastapyate tapaH / namavIvaradhArI vA sa sidvayati mahAmuniH // 3 // iti vAcakavacanam / 2 adhyayana 2, zlo 13, dhAtu ha bhI ( 8 ) uktaM ca vAcakaiHzItavAtAtapaiMdeza - mazakaizvApi kheditaH / mA samyaktvAdiSu dhyAnaM, na samyak saMvidhAsyati // 1 // 3 adhyayana 4 pRSTha 180 ( bhe) "sUribhiruktam - " dharmopakaraNamevaitat, na tu parigrahastathA // jantavo bahavassanti, durdazA mAMsacakSuSAm / tebhyaH smRtaM dayArtha tu, rajoharaNadhAraNam // 1 // Asane zayane sthAne, nikSepe grahaNe tathA / gAtrasaGkocane ceSTaM, tena pUrva pramArjanam // 2 // tathA - santi sampAtimAH sattvAH, sUkSmAzca vyApino'pare / teSAM rakSAnimittaM ca vijJeyA mukhavastrikA // 3 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMca-bhavanti jantavo yasmA-danapAneSu keSucit / ___tasmAtteSAM parIkSArtha, pAtragrahaNamiSyate // 4 // aparaM ca-samyaktvajJAnazIlAni, tapazcetIha siddhaye / teSAmupagrahArthAya, smRtaM cIvaradhAraNam // 5 // zItavAtAtapairdazai-maMzakaizcApi kheditH| mA samyaktvAdiSu dhyAnaM, na samyak saMvidhAsyati // 6 // tasya khagrahaNe yat syAt , kSudrapANivinAzanam / jJAnadhyAnopaghAto vA, mahAn doSastadaiva tu // 7 // 4 adhyayana 4, RAI nu 181 me [3] Aha ca vAcakaH-iha cendriyaprasaktA nidhanamupajagmuH tayathA-gAryaH satyaki karddhiguNaM prApto'nekazAstrakuzalo'nekavidhAbalasampanno'pi // 5.yayana 4, 1, bhAnubhAsA mI (8) uktaM ca vAcakaiHmaGgalaiH kautukryog-vidyaamntraistthaussdhaiH| na zaktA maraNAt trAtuM, sendrA devagaNA api // 9 umAsvAti mahArAjanA samayane cokkasa nirNaya nathI. tatvArtha bhASyanI prazastinA cha ka je amee A graMthane prAMte atha sAthe Apela che tenI matalaba e che ke zivazrI vAcakanA praziSya ane zeSanaMdikSamaNanA ziSya ucca nAgarI zAkhAmAM thayela umAsvAti vAcake tattvAdhigama zAstra racyuM. vAcanA gu Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) nI apekSAe kSamaNamuDapAdanA praziSya ane mULa vAcakrAcAryanA ziSya teo hatA. temanA janma nyAdhikAmAM thayA hatA. vihAra karatAM karatAM kusumapura ( pATalIputra-paTanA ) nAmanA nagaramAM :A graMtha racyA. temanuM gAtra kaiAbhISaNa ane temanI mAtAnuM gAtra vAsI hatu. temanA pitAnuM nAma svAti ane mAtAnu nAma umA hatuM. 10 umAsvAti mahArAjakRta jamUdrIpa samAsa praNanA TIkAkAra vijayasiMhasUri te TIkAnI AdimAM jaNAve che ke-umA mAtA ane svAti pitAnA sabadhathI temanu umAsvAti nAma paDyu. vAcakranA artha pUrvadhara levA kemake, pannavaNA sUtranI TIkAmAM kahela che ke--vavAH--pUrvani 11 nandIsUtra, candragacchapaTTAvI, tathA kalpasUtra pramANe mahAvIra pachI lagabhaga 1000 varasa sudhInI nandIsUtranA tA DhavavAcanI, caMdragacchanA sUrinI tathA kalpasUtravALo vidha. gaNikSamAzramaNanI padmAvatI nIce mujaba che. zrImanmahAvIra vIrAt 1 sudhamAsvAmI (20) 2 ja>>svAmI ( 64 ) 3 prabhavasUri (75) 4 zayyaMbhava ( 98 ) 1 5 yazAbhadra (148 ) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) yazebhadra 6 saMbhUtivijaya (156) 7 sthUlabhadra (215) 6 bhadrabAhu (100) gadAsa 8 Arya mahAgiri (245) 8 Arya suhasti (21) atula listAda 9 susmita ( 372) ka supratizata 10 svAti (harIta gAtra) 10 iMgni (21) 11 zyAmAya (hArIta gotra) 11 dim 12 zADilya (chatadhara) 12 zAMtizreNika 12 sihagiri chatadhara (ucca nAgarIzAkhA _| (57). nikaLI) 13 vajI (54) samudra maMgu 14 vajasena (620) padma dhama 15 caMdra (vagere) puSpagiri 16 sAmatabhadra phazumitrA dhanagiri Arya rakSita 18 pratanasUri | _ che. 17 vRddha vasUri zivabati Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) pradyatanasUri zivati dilakSapaNa 19 mAnadeva durjaya kaSNa kaTika nAgahati 20 mAnatuga nakSatra nAga jehila revati 21 vIra siMha (brahmadvipikazAkhA) 22 jayadeva RndilAcArya (vAcanA 23 devAnaMda mAthurI) himavata ra4 vikramasUri nAgArjuna 25 narasiMhasUri goviMda! 26 samusUri viSNu kAlaka sapalita che bhUtakinna ra7 mAnadeva 28 vibudhaprala lehitya * dUSyagaNi devavAMcaka (naMdIsatra nA katA) 29 jayAnaMda 30 raviprabhasUri 31 yadevasUri saMghapAlita hastina (kAzyapatra) dha (surata gea) sta dhamAM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) dhama zADiye (jabUnazvita giNi sthirama kumAradharma davAdhagaNikSamAzramaNa) 1ra yugapradhAna. prathama udaya (vIrAta) 1 sudharma 170 215 3 prabhAva 4 zaryAlava 5 vabhadra 6 saMbhUti vijaya 7 bhadradhyAhu 8 labaddha 9 mahagiri 10 suhasti 11 guNa (dhana) suMdara 12 zyAmAya 13 vhilAcArya 14 revati mitra 45 291 335 376 450 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13 ) 15 dhAma 16 bhadragupta 17 gupta 18 vaja 19 Aya rakSita 20 puSpamitra saMvata 24 (494) 13 (533). 78 (548) 114 (584) chellA daza pUrvadhara 127 (597) 147 (617) dvitIya udaya 150 21 vasena rara nAgati ra3 revatimitra 24 siMha 25 nAgArjuna 26 bhUtadinna 27 kAlika 219 278 356 28 satya mitra 434 513 para4 (trIjA kAlikAcA vidhAdhara ga pAMcamanI ceAtha vIrata993 varSe dakSiNamAM paiThaNapure karI.) 531 (ahIM sudhI 1 pUrvanuM jJAna hatuM ) 585 645 720 780 29 hArila 30 jinabhadra 31 umAsvAti 32 puSpamitra 33 saMbhUti 34 mAdara saMbhUti 35 dhama ratna 889 928 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jyeSTAMga 37 phalgumitra 38 dhadhASa 39 vinayamitra 40 zIlamitra 41 retimitra 4ra svapnamitra 43 amitra ( 14 ) 1000 1049 1117 1213 192 1370 1448 1493 13 tattvArthAdhigama bhASyamAM umAsvAti ucca nAgarIzAkhAnA hatA tema lakhANa che. ucca nAgarI zAkhA zrImanmahAvIr par mAtmAnI pATe thayelA AryadinnanA ziSya Arya zAMti zreNikanA vakhatamAM nIkaLI che, tethI mahAvIrasvAmInA nivANa pachI pAMcamA chaThThA saikA pahelA umAsvAti thayelA nathI ema mAnavAne ghaNAM kAraNa che. A sivAya umAsvAti vAcakanA samayanA sabaMdhamAM vadhAre cAkasa hakIkata hajI prApta thayela nathI. 14 // sa~DhImUtra suhammaM aggivesANaM jaMbUnAmaM ca kAsavaM / bhavaM kaccAyaNaM vaMde vacchaM sijjaMbhavaM tahA // 25 // jasabhaddaM tuMgiyaM vaMde saMbhUyaM caiva mADharaM / bhaddabAhuM ca pAinnaM thUlabhaddaM ca goyamaM // 26 // ellAvaccasagottaM vaMdAmi mahAgiriM suhatthiM ca / tatto kosiyagottaM bahulassa serivvayaM vaMde || 27 / / 1 balishaM ityapi pAThaH : Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) hAriyagottaM sAiM ca caMdimo hAriyaM ca sAmajaM / vaMde kosiyagottaM saMDillaM ajjajIyadharaM // 28 // tisamuhakkhAyakittI dIvasamuddesu ghiypeyaalN| vaMde ajasamudaM akkhubhiyasamudagaMbhIraM // 29 // bhaNagaM karagaM jjharagaM pabhAvagaM NANadasaNaguNANaM / vaMdAmi ajjamaMgu suyasAgarapAragaM dhIraM // 30 // vaMdAmi ajjadhammaM tatto vaMde ya bhaddaguttaM c|| tatto ya ajjavairaM tavaniyamaguNehiM vayarasamaM // 31 // vaMdAmi ajjarakkhiya khamaNe rakkhiyacarittasavvasse / rayaNakaraMDagabhUo aNuogo rakkhio jehiM // 32 / / nANaMmi daMsaNaMmi ya tavaviNae niccakAlamujjuttaM / ajanaMdilakkhavaNaM sirasA vaMde pasannamaNaM / / 33 // vaDhau vAyagavaMso jasavaMso ajjanAgahatyINaM / vAgaraNakaraNabhaMgiyakammapayaDIpahANANaM // 34 // jaccaM-jaNadhAusamapahANamudiyakuvalayanihANaM / vaDau vAyagavaMso revainakkhattanAmANaM // 35 // ayalapurANikkhaMte kAliyasuyaANuogie dhiire| baMbhaddIvagasIhe vAyagapayamuttamaM patte // 36 // jesiM imo aNuogo payaraiajAvi attubhrhNmi| bahubhayaraniggayajase te vaMde khaMdilAyarie // 37 // tatto himavaMtamahaMta-vikame ghiiparakamamaNate / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) sajjhAyamaNaMtadhare himavaMte vaMdimo sirasA // 38 // kAliasuyaaNubhagassa dhArae dhArae ya pUvvANaM / himavaMta mAsamaNe vaMde NAgajjuNAyarie || 39 // miumaddavasaMpanne aNupuvvi vAyagattaNaM patte / ohasuyasamAyAre nAgajjuNavAyae vaMde // 40 // goviMdANaM pi namo aNuogo viuladhAraNiMdANaM / nicaM khaMtidAyANaM parUvaNe dullabhiMdANaM // 41 // tato ya bhUyadinaM niccaM tavasaMjame anivviNNaM / paMDiyajaNasAmaNNaM vaMdAmi ya saMjamavihiSNuM // 42 // varaNagataviyacaMpaga viumalavara kamalagabbhasaviNNe | bhaviyajaNayiyadaie dayAguNavisArae dhIre || 43 // aDUbhara happahANe bahuvihasajjhAyasumuNiyappahANe / aNuogiyavaraca he nAilakulavaMsanaMdikare || 44 || bhUyahi apagame baMde'haM bhUyadinnamAyarie / bhavabhayavuccheyakare sIse nAgajjuNarisINaM // 45 // sumuNiyaniccAniccaM sumuNiyasuttatthadhArayaM niccaM / vaMde'haM lohicca sambhAvubhAvaNAtaccaM // 46 // atthamahatthakhANi su-samaNavakkhANakahaNanivvANi / payaie mahuravANiM payao paNamAmi dUsagaNaM // 47 // tavaniyamasacca saMjama viNayajjavakhaMtimaddavarayANa / sIlaguNagahiyANaM aNuoge jugapahANANaM // 48 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) sukumAlakomalatale tesiM paNamAmi lakkhaNapasatthe / pAe pAvayaNINaM pADicchagasaehiM paNivaie // 49 // je anne bhagavate kAliyasuyaaNuogie dhIre / te paNamiUNa sirasA nANassa parUSaNaM vocchaM // 50 // 15 nandIsUtra-malayamiskRita TIkA. sthUlabhadrasyApi dvau pradhAna ziSyo babhUvatuH, tadyathA ailApatyagotro mahAgiriH vAziSTagotraH muhastI tau dvAvapi praNinaMsurAha / ellAvaccetyAdi, iha yaH svApatyasantAnasya svavyapadezakAraNamAdhamakA. zakapuruSastadapatyaM santAno gotrI, igapaterapatyaM ailApatyaH (patyuttarapadayamAdityAdityaditeo'pavAde vA skhe iti vyapratyayaH) elApatyena saha gotreNaH vartate yaH sa ailApatyasagotraH, taM vande mahA. giriM suhastinaM ca prAguktagotraM / tatra muhastina Arabhya musthitasumatibuddhAMdikrameNAlikA vinirgatA sA yathA dazAzrutaskandhe tathaiva draSTavyA, na tayehAdhikAraH, tasyAmAvalikAyAM prastutAdhyayanakArakasya devavAcakasyAbhAvAt , tata iha mahAgiryAvalikayAdhikArastatra mahAgire pradhAnaziSyo abhUtA, tadyathA-bahulo balissahazca to ca dvAvapi yamalabhrAtarau kauzikagotrau ca, tayorapi madhye balirasahaH pravacanapradhAna AsIt , tatastameva ninasurAha, tato mahAgireranantaraM kauzikagotraM bahulasya saghazavayasaM samAnavayasaM dvayorapi yamalabhrAtabAdvande namaskaromi // 27 // - Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18:) hAriyetyAdi, balissahasyApi ziSyaM hArItagotraM svAti svAtinAmAnaM, ca samuccaye, vande / tathA svAtiziSyaM hArItagotraM, ca samuccaye, sa ca bhinnakramaH, zyAmArya ca vande / tathA zyAmAryaziSyaM kauzikagotraM zANDilyaM zANDilyanAmAnaM vande, kiMbhUtamityAha, AyajItadharaM, ArAtsarvaheyadharmebhyo'rvAk yAta Arya, jItamiti sUtramucyate, jItaM sthitiH kalpo maryAdA vyavastheti hi paryAyAH, maryAdAkAraNaM ca sUtramucyate, tathAdhana dhAraNe dhriyate dhArayatIti dharaH "lihAdibhyaH" itycprtyyH| AryajItasya dhara AryajItadharastam, anye tu vyAcakSate zANDilyasyApi ziSya Aryagotro jItadharanAmA mUrirAsIt // 28 // x x x tathA dhIyA rAjate iti dhIrastaM, tathA zrutasAgarapAragam / (30) / nANaMmItyAdi AryamaGgorapi ziSyaM AryanaMdilakSapaNaM prasannamanasam // x x oghazrutasamAcArakAstAn nAgArjunavAcakAnvande / (40) / varataviyetyAdi gAthAtrayaM varaM pradhAnaM sAdha SoDazavarNikArUpaM tApitaM ___x x x taM dRSyagaNinaM prayataH prayatna paraH praNamAmi / punarapi dRSyagaNinAM eva stutimAha / 47 / sukumAletyAdi teSAM dRSyagaNinAM prAvacanikAnAM x x x x najisUtra uparanA haribhadrasUri ane malayagiri bane TIkAkAra ra5 mI gAthAthI 50 mI gAthAo sudhImAM 31-3ra-41 -jara-48 gAthAo upara artha karatA nathI. eTaluM ja nahi paNa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) temanA samAjamAM te na hoya tema gaNI vyAkhyA karI che tethI te thI te gAthAo kadAca prakSepa heya. 16 lokaprakAza sarga 34 yugapradhAna viSame'pi ca kAle'smin bhavantyevaM mhrssyH| nigranthaiH sadRzAH keciccaturthArakavartibhiH // 100 // zrI sudharmA ca jambUzca prabhavaH suurishekhrH| zayyaMbhavo yazobhadraH saMbhUtivijayAhvayaH // 114 // bhadrabAhUsthUlabhadrau mahAgirisuhastinau / dhanasuMdarazyAmAyau~ skandilAcArya ityapi // 115 // revatImitra dharmo'tha bhadraguptAbhidho guruH / zrIguptavajrasaMjJAryarakSitau puSpamitrakaH // 116 // prathamasyodayasyaite viMzatiH muuristtmaaH| trayoviMzatirucyante dvitIyasyAtha nAmataH // 117 // . zrIvajro nAgahastI ca revatImitra ityapi / siMho nAgArjuno bhUtadinnaH kAlakasaMjJakaH // 118 // satyamitro hArilazca jinabhadro gnniivrH| umAsvAtiH puSpamitraH saMbhUtiH sarikuM naraH // 119 // tathA mADharasaMbhUto dharmazrIsaMjJako guruH / jyeSTAMgaH phalgumitrazca dharmaghoSAhayo guruH // 120 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (20) sUrivinayamitrAkhyaH zIlapitrazca revtiiH| khamamitro harimitro (Inmitro) dvitIyodayasUrayaH // 121 // syuskhayoviMzatirevamudayAnAM yugocmaaH| caturyukte sahasra dve militAH sarvasaMkhyayA // 122 // ekAvatArAH sarve'mI sUrayo jagaduttamAH / zrIsudharmAzca jaMbUzca khyAtau tadbhavasiddhikau // 123 // anekAtizayopetA mahAsatvA bhvntymii| ghnanti sArdhadviyojanyAM durbhikSAdInupadravAn // 124 // 17. kalpasUtra sthavirAvalI. koDiyakAkaMdarahito vagyAvaccasaguttehito ittha NaM koDiyagaNe nAmaM gaNe niggae-tassaNaM imAo cattAri sAhAo, cattAri kulAiM ca evamAijjati,-se kiM te sAhAo ? sAhAo evamAhijaMti, taM jahA, uccAnAgarI vijmAharI vairI,ya majjhimillA ya / koDiyagaNassa eyA havaMti cattAri sAhAo // . . theressa NaM ajjadinnassa goyamasaguttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutyA, taM jahA-there ajjasaMtiseNie mADharasagutte, there ajjasIhagirI jAissare kosiyagutte // therohitoNaM ajjasaMtiseNiehito mADharasaguttahito ettha NaM. uccanAgarI sAhA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) niggayA // therassa NaM ajjasaMtiseNiyassa mADharasaguttassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAvacA abhinnAyA hutthA, taM jahA-there ajjaseNie, yere ajjatAvase, there ajjakubere, yere ajjaisipAlie / / therassa NaM ajjavairassa goyamasaguttassa aMtevAsI there ajjavairaseNe ukosiyagutte // yerassa NaM ajjavairaseNassa ukosiyaguttassa aMtevAsI cattAri yerA-there anjanAile, there anjapomiLe, there ajjajayaMte, there anjatAvase // therAo ajjanAilAo ajamAilA sAhA niggayA, therAo ajapomilAo ajapomilA sAhA niggayA, therAo ajajayaMtAoajajayaMtI sAhA niggayA, therAo ajjatAvasAo ajjatAvasI sAhA niggayA // vaMdAmi phaggumittaM goyamaM dhaNagiriM ca vAsihaM / kucchaM sivabhUI pi kosiya dujaMta kanhe a // 1 // taM vaMdiUNa sirasA bhadaM vadAmi kAsavaMguttaM / nakkhaM kAsavaguttaM rakkhaM pi ya kAsavaM vaMde // 2 // vaMdAmi ajjanAgaM ca goyamaM jehilaM ca vAsihaM / viNDaM mADharaguttaM kAlagamavi goyamaM vaMde // 3 // goyamaguttakumAraM saMpaliyaM taha ya bhayaM vaMde / theraM ca ajjavaDUM goyamaguttaM namasAmi // 4 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 22 ) taMvaMda sirasA thira sattacarittanANasaMpannaM / theraM ca saMghavAliya kAsavaguttaM paNivayAmi // 5 // vaMdAmi ajjahatthi kAsavaM khaMtisAgaraM dhIraM / gimhANa paDhamamAse kAlagayaM caiva suddhassa // 6 // vaMdAmi ajjadhammaM ca suvvayaM sIlaladdhisaMpaNaM / jassa nikkhamaNe devo chattaM varamuttamaM vahai // 7 // hatyaM kAsavattaM dhammaM sivasAhagaM paNivayAmi / sI kAsavattaM dhammaM pi ya kAsavaM vaMde // 8 // taM vaMdiUNa sirasA thirasattacaritcanANasaMpannaM / theraM ca ajjajaMbuM goyamattaM nama'sAmi // 9 // miumaddavasaMpanaM uvauttaM nANadaMsaNacarite / theraM ca naMdiyaM pi ya kAsavagutaM paNivayAmi // 10 // tatto ya thiracaritaM uttamasammattasattasaMjuttaM / desigaNikhamAsamaNaM mADharaguttaM nama'sAmi // 11 // tatto aNuogadharaM dhIraM maisAgaraM mahAsattaM / thiraguttakhamAsamaNaM vacchasaguttaM paNivayAmi // 12 // tatto ya nANadaMsaNacaritatavasuTTiyaM guNamahataM / theraM kumAradhammaM vaMdAmi gaNiguNovayaM // 13 // suttattharayaNabharie khamadamamaddavaguNehiM saMpanne / devakhamAsamaNe kAsavagutte paNivayAmi // 14 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) 18 vajasenasUrinA ziSya saMbaMdhamAM saMzayane nirNaya nice mujaba batAvela che. vijayasenasUripraznottara (zunavijaya saMgrahIta). tathA zrIvajrasenaziSyAzcandrAdayaH sthavirAvalyAM kathaM noktA anye ziSyAstUktAH, te khAtmapaTTAvalyAM na santi tatkiM kAraNaM tatparaMparA ca kathaM milatIti praznaH / atrottaraM, yadA mAthurI vAlabhI ceti vAcanAdvayaM jAtaM tadA sthavirAvalyA api pAThabhedo jAtaH saMbhAvyate, tataH kasyAMcidvAcanAyAM kecit zrIvajrasenasUriziSyAH zrI candrasUryAdaya uktA bhaviSyanti kasyAMcica neti; paraM nAgendracandranitividyAdharanAmAzcavAro'pyAcAryAH zrIvajrasenasUriziSyA eva; atastadvaMzIzcaturazItirapi muvihitA eva pratyekaM ekaviMzatisUrayaH teSAmAsan sagotrIyAstveka-sAmAcArIdhArakAH pUrvavidaH, tataH paraMparA na truTati, kathamanyathA AtmIyapaTTAvallyanukrameNa pUrvAcAryAH khasvagrantheSu tattadAcAryANAM nAmAnyalikhan, te hi bahuzrutAH pUrvAparagranthAnavimRzya na likhantIti // 1-79 // . 19 mahAgiri tathA suhasti mahArAja ArkabirUdathI zAthI elakhANuM te saMbaMdhamAM hemacandrasUri mahArAja pariziSTa parvamAM - nIce mujaba kahe che. khAminA sthUlabhadreNa ziSyau dvAvapi dIkSitau / AryamahAgirirAyasuhastI caabhidhaantH||(9-37 pariziSTaparva) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . (24). to hi yakSAyayA bAlyAdapi mAtraiva paalitauH| ityAryopapadI jAtI mahAgirimuhastinau (9-38). raya prajJApanA (pannavaNA) sunI. pahelA padanI trIjI tathA cethI gAthA nIce mUjaba che." gvAyagavaravaMsAo, tevIsaimeNa dhIrapuriseNa / duddharaghareNa muNiNA, puvvasuyasapiddhabuddhIrNare // 3 // (vAcakavaravaMze, prayoviMzatitamena dhIrapuruSaNa; durdharadhareNa muninA, pUrvazrutasamRddhabuddhinA). muyasAgarA viNeUNa (vieUNa), jeNa suyarayaNamuttamaM dinaM / sIsagaNassa bhagavao, tassa namo ajasAmassa // 4 // (zrutasAgarAt vinayitvA, yena zrutaratnamuttamaM dattaM; ziSyagaNAya bhagavate, tasmai namo AryazyAmAyA) 21 zrImuhastino paTTe navamau, zrImusthitamumatibuddhau kauTikakAkandiko, koTizaH marimantrajApAta, koze-bhANDAgAre sarimantradhArikhAdvA, tAbhyAM koTikanAnnA gaccho'bhUt / ayaM bhAvaH / zrIsudharmAkhAmino'STau sUrIn yAvat nirgranthAH sAdhavo'nagArA ityAdi sAmA 1 vAcakAH pUrvavidaH 2 trayoviMzatitamena-sudharmasvAmina Arabhya bhagavAnAryazyAmAtrayoviMzatitame eva 3 vAcakavaravaMpAntaragataH pUrvazrutasamRddhibuddhireva bhavati. -malayagirivattiH Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 25). nyAbhidhAyinyAkhyAsIt , navame ca paTTe kauTikA iti vizeSArthAvabodhakaM dvitIya nAma mAdurbhUtam / zrIAryamahAgirisuziSyaubahulabalissaho yamalabhrAtarau / tatra balissahasya ziSyaH svAtiH tattvAdiyoM granthAstu tatkRtA eva saMbhAvyante / tacchiSyaH zyAmAcAryaH prajJApanAchat zrIvIrAt SaTsaptatyadhikazatatraye (376) svargabhAk / tacchiNyA zANDilyo jItamaryAdAkaditi nandisthavirAvalyAmuktamasti paraM sA uparAti vo! -zrIdharmasAgaragaNiviracitA zrItapogacchapadAvalIsUtiH / (A vRtti zrI hIravijayasUrinA nidezathI upAdhyAya zrI kalyANavijayagaNi, upAdhyAye zI semavijayagaNi tathA 50 labdhisAgaragaNi vagere gItAe ekaThA thaI saMvata 1668 nA citra vadI 6 ne zukravAranA roja amadAvAda nagaramAM zrInisudarasUri racita gurvavalI, chaNe pahAvalI, duSamAghastavayatra vagere anusAre zedhI che.) 22 AtmArAmajI mahArAja jaina tattvAdaza graMthanA 12 mA paricchedamAM nIce mUjaba lakhe che -"zrI sthUlabhadrajI pachI temanA be ziSya eka Arya mahAgirI ane bIjA Arya suhastisUri AThamI pATe beThA. Arya mahAgirIma e ziSya hatA temAM ekanuM nAma bahula ane bIjAnuM nAma bali sahaM hatuM. balissahane umAsvAti nAmanA ziSya hatA. temaNe tatvArtha sUtra nAmane pratha rae che. umAsvAtijIne zyAmAcAya nAmanA ziSya hatA, jemaNe pannavaNuM sUtranI racanA karI che. zyAmAcArya zrI mahAvIra pachI, 376 varSa svargamAM gayA. Arya mahAgirIjIe trIza varSa gRha Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 26 ) vAsamAM kADhayA, cALIza varSItapAya pALyA ane trAza va yuga pradhAna padathI bhAgavI, ekdar se varSanuM AyuSya bhAgavI svargamAM gayA. jha 23 hemacandrAcAya siddhahema vyAkaraNamAM umAsvAtimahArAja jevA sagrahatA anya nathI ema kahe che tenA zabdo nIce mu janma : utkaTTaivena / / 2 / 2 / 11 / / utpreDa vartamanAtuM - nUpAbhyAM yuktAdrauNAnnAnno dvitIyA bhavati / anu siddhasenaM kavayaH / anu mallavAdinaM tArkikAH / upomAsvAtiM saMgrahItAraH / upa jinabhadrakSamAzramaNaM vyAkhyAtAraH / tasmAdanye hInA ityarthaH // ApI kharekhara 24 perA 12 mAM yugapradhAna mahArAjonI je sAle che te sAlAmAM judI judI pratAmAM judI judI che tethI kharI nathI paNa Azare kharI che. temaja perA 11 mAM cAsanI kara AcAya bhagavAnAnAM nAme ApelAM che te nAmanA - cAyA kharekhara thaelA ke nahi te saMzaya paDatI vAta che. 25 A graMthanI presa kopI tapAsavAmAM panyAsajI zrIma dAna dasAgarajI tathA muni zrI kapUravijayajIe, pruphazITa tapAsavAmAM zrIcuta kuMvarajI ANaMdajIe ane A upAdghAta lakhavAmAM zrIcuta vali kezavalAla premacaMde je amUlya sahAya ApI che te khAte te mahAzayAnA ata:karaNa pUrvaka AbhAra mAnavAmAM Ave che. A graMthanI upacAgitA sahAyaka mahAzayane AbhArI che ane je kAMi bhUlA rahI hoya te amArI alpamatinu pariNAma jANavuM. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) 26 A graMtha chapAvavAmAM matimAMghAdi doSathI ke presanI gaDabaDathI je kAMI bhUla, caka ke azuddhi rahI hoya te mATe vi. karaNa yoge mithyA duta ApI prate madada kartAone AbhAra mAnI viramIe chIe. mahesANA tA. 31-7-1916. lI. prasiddhakarta. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) zuddhi patraka. pRSTha lITI (c) 16 azuddha kRtArtho'haM. kRtArtho'pyaha jIgISeca0 jigISaca A bhAgo athavA A bhAge vagrahavALI vigrahavALI dhamA ghamA vai ye vaidya gama gama: padArthanuM grahaNa tathA vasati (kSetra) nuM niraMtara vAraMvAra Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) 'pRSTha. viSayAnukrama. viSaya. upodaghAta. 1 saMbaMdha kArikA mULa ane rahasyAtha ... 2 adhyAya pahelA ... ... ... ... 9 thI 24 1 samyaga darzananuM svarUpa ... 2 nikSepAnuM svarUpa .. .. 3 matyAdi pAMca jJAnanA bheda ane tenuM svarUpa.. 4 traNa ajJAnanuM svarUpa .. 5 nayanA bheda ane tenuM svarUpa * 3 adhyAya bIjo. ... ... 25thI 37 1 pAMca bhAva ane tenA bheda.. 2 jIvanuM lakSaNa ane bheda .. 3 iMdriyanA bheda ane svarUpa... 4 traNa prakAre janma . . 5 pAMca prakAranA zarIranuM svarUpa - 33 6 apavartana anepavartana AyuSya 36 4 adhyAya trIje. ... * 38 thI 48 1 naraka pRthvInAM nAma.. ... 38 2 nAraka jIvonI vedanA 3 AyuSya sthiti 4 manuSya kSetranuM varNana * *** 41 5 tiryaMcanA bheda ane sthiti... ... 48 5 adhyAya ceAthe... * * thI 62 1 devaloka ane devanI kRddhi vagere .. ... 39 * kA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI 01 (30 ) 2 devenuM jaghanya utkRSTa AyuSya 3 nArakInuM jaghanya AyuSya .. 6 adhyAya pAMcame... . thI 72 1 ajIvanA bheda. * * 2 dravyanuM svarUpa - 3 dravyanAM lakSaNe ... 4 satanuM lakSaNa * * 7 adhyAya chaThTho AzravanuM varNana. * 73 thI 81 8 adhyAya sAtamo .... 1 sarva vitinuM varNana 2 deza viratinuM varNana 3 aNuvratanA aticAro 4 dAnanuM svarUpa .... 9 adhyAya AThamo .. thI 28 1 mithyAtvAdi badha hetu 2 baMdhanuM svarUpa ... 3 karmanI sthiti .... 4 karmanuM phaLa. * 5 karma pradeza Atma pradeze sAthe kevI rIte baMdhAya che tenuM varNana ... ... ... ... 98 10 adhyAya navame saMvara ane nirjarAnuM svarUpa - 89 11 adhyAya dazamo... ... ... ... 115 thI 13ra 1 mekSanuM svarUpa * * * 2 upasaMhAra... . . . . 120 3 prazasti ... ... ... ... . 131 - -- 7. 115 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 31 ) hAlamAMja prasiddha thayelA uttama graMthA stutisaMgraha sAvasUrika--jemAM appabhaTTIkRta caturviMzatikA, jinaprabhasUriSkRta cAvizI, mAnekAdazI stuti, ratnAkara paccIzI, sasAra dAvA, paMcamI--caturdazInI stuti vagere stutie sa MskRta avacari sAthe nirNayasAgara presamAM pratanA AkAre chapA vela che, kiMmata rU. 0-6-0 stAtra ratnAkara prathama bhAga saTIka--jemAM dharma ghASa sUrikRta ceAvizI, mAnatuMga sUriSkRta racelA bhaktAmarastAtranI pAnapUtIvALAM vIrabhaktAmara, nemibhaktAmara, sarasvati bhaktAmara ane ratnasihu sUriziSya udaya dharma munipraNIta vAkyaprakAza sa MskRta TIkA sAthe nirNayasAgara presamAM pratanA AkAre chapAvela che, ki mata rU. 0-7-0 stAtra ratnAkara dvitIya bhAga saTIka--jemAM jinavallabha sUkRita praznAttarekaSaSTizata, jaya tilakasUriSkRta dvArAvALI citrastava cAra, praznAvalI, pAcaMdra kavikRta mahAvIrasteAtra, vardhamAnastAtra e, pArzvajinastotra che, naimistava, viharamANustava, ekAkSaravicitrakAvya, SaTrasseAkI, catuHslAkI vagere aprasiddha ane suMdara pada lAlityavALA statra tenI TIkA sAthe nirNayasAgara presamAM pratanA AkAre chapAvela che. kiMmata 0-9-0 jIvavicAra saTIka--vAdI vetAla zrI zAMtisUri praNIta jIvavicAra prakaraNa, pAThaka ratnAkarakRta mATI TIkA sAthe pAnAnA AkAre chapAvela che. kiMmata rU. 0-4-0 daMDaka prakaraNa saTIka--gajasAramuni praNIta daMDaka praka Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ). raNa, rUpacaMdramuni viracita TIkA sAthe pAnAnA AkAre chapAvela che, kiMmata rU. 0-2-0 - paMcapratikramaNa sAthe sAvacerika-jemAM paMcapratikramaNa ane nava maraNa mULa, tenI saMskRti chAyA, zabdArtha, bhAvArtha, vizeSa samaja mATe kuTaneTa, pratikramaNa saMbaMdhI aneka upayogI bAbate ane pratikramaNanA hetuo vagere aneka bAbatene sa. mAveza che. muLa ane saMskRta chAyA zAstrI TAIpamAM ane bAkInuM gujarAtI TAIpamAM che. suprarayala 16 pacha 37 phoramanA pAkA bAIDIMganA daLadAra pustakanI ki. phakata rU0-10-0 karmagraMtha sArtha prathama vibhAga jemAM zrImaheMdra sUrikta cAra karmagraMtha mULa, zabdArtha ane vivecanane ThekANe munizrI jIvavijyakRta bAlAvabedha ( je zeTha bhImasiMha mANeka taraphathI prasiddha thayela yazasemasUrikRta bAlAvabodha karatAM jude ja ane aprasiddha che ), kuTaneTa ane yaMtra vagereno samAveza karela che. bAlAvabedhanI bhASA bane teTalI saraLa karIne gujarAtI TAIpamAM chapAvela hovAthI navA abhyAsIne bahu upacagI che. pAkA bAInDIMganA kAuna sAIjha rara phAramanA daLadAra pustakanI kiMmata rU.-6-0 devasirAI pratikramaNa sArtha gujarAtI-AvRti trIjI zabdArtha, bhAvArtha, kuraneTa, upayogI viSaye ane hetuo sAthe moTA gujarAtI TAIpamAM chapAvela che. kiMmata rU. 0-3-6 samAdhivicAra--AvRtti bIjI ane brahmacaryavrata AvRtti trIjI chapAI gayela che ane devasirAI pratikramaNasArtha gu. jarAtInI DhabanuM paMcapratikramaNa sAthe ane karmagraMtha vibhAga 2 je e graMthe chapAya che. lI veNIcaMda suracaMda zAha--mahesANa. bAict sAthe bhAvArtha mANasAI kastakanI ki Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIumAsvAtivAcakaviracitam // tattvArthAdhigamasUtram // 690 // sambandhakArikA // samyagdarzanazuddhaM, yo jJAnaM viratimeva cAmoti duHkhanimittamapIdaM, tena mulabdhaM bhavati janma. janmani karmakleza-ranubaddhe'smiMstathA prytitvym| karmaklezAbhAvo, yathA bhavatyeSa paramArthaH paramArthAlAbhe vA, doSeSvArambhakasvabhAveSu; kuzalAnubandhameva, syAdanavayaM yathA karma. karmAhitamiha cAmutra, cAdhamatamo naraH samArabhate; iha phalameva khadhamo, vimadhyamastUbhayaphalArtham. paralokahitAyaiva, pravartate madhyamaH kriyAsu sadA; mokSAyaiva tu ghaTate, viziSTamatiruttamaH puruSaH . Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) yastu kRtAthA yuttamamavApya dharma parebhya upadizatiH nityaM sa uttamebhyo'pyuttama iti pUjyatama eva. tasmAdahati pUjAmarhannevottamottamo loke devarSinarendrebhyaH, pUjyebhyo'pyanyasattvAnAm . abhyarcanAdahatAM manaHprasAdastataH samAdhizca; tasmAdapi niHzreyasamato hi tatpUjanaM nyAyyam . tIrthapravartanaphalaM, yatroktaM karma tIrthakaranAma: tasyodayAtkRtArtho'hastIrtha pravartayati. tatsvAbhAvyAdeva prakAzayati bhAskaro yathA lokm| tIrthapravartanAya pravartate tIrthakara evam. je purUSa, samya darzanavaDe zuddha evA jJAna ane viratine prApta kare che te purUSane dukhanA nimittabhUta e A janma paNa lAbhadAyaka nIvaDe che. 1 karma ane kaSAyanA anubaMdhavALA A janmamAM jevI rIte karma kalezane abhAva thAya te prakAre prayatna karavo joIe, eja paramArtha che. 2 AraMbhakArI svabhAvavALA kaSAyarUpa doSane lIdhe je paramArtha-mokSanI prApti na thAya to jevI rIte mekSane anukUla evA puNyane anubaMdha thAya tevI rIte niravagha (pApa rahita) kArya karavAM. 3 adhamatama (atyaMta halake) manuSya Aloka ane paralokamAM duHkhadAyI thAya evA kAma AraMbha kare che, adhama purUSa A Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ). lokamAM phaLadAyaka kamAne kevaLa AraMbha kare che ane vimadhyama purUSa te ubhayelakamAM phaLadAyaka kAma AraMbhe che. 4 madhyama purUSa paralokanA hitane mATeja niraMtara kriyAmAM pravarte che ane viziSTa mativALe uttama purUSa te mekSane mATe ja prayatna vaLI je purUSa uttama dharma (kevaLajJAna svarUpa) ne pAmIne pite kRtArtha thayA che ane bIjAone niraMtara gharmane upadeza kare che te uttamothakI paNa uttama (uttamottama) che ane sarvane pUjavA yogya (pUjyama) che, ema jANavuM. 6 te mATe uttamottama evA ahetaja, lekamAM anya prANuone pUjya (manAtA) evA devarSi ane rAjAvaDe paNa pUjAvAne yogya che. 7 arihaMtanI pUjAthakI mananI prasannatA thAya ane te (mana nI prasannatA) thI samAdhi thAya ane te thakI vaLI mekSa prApti thAya. A kAraNathI arihatenI pUjA karavI e yogya che. 8 A tIrthaMkara nAmakarmanuM tIrtha pravartavavArUpa phaLa (zAstramAM) kahyuM che, tenA (tIrthaMkara nAmakarmanA) udayathI kRtArtha arihaMta paNa tIrtha pravartAve che. huM jema sUrya tenA svabhAve karIne ja lokane prakAza kare che, tema tIrthakara paNa tIrtha pravartAvavAne pravarte che. kemake tIthI pravartAvavuM e tIrthaMkara nAmakarmane svabhAva che. 10 yaH zubhakarmAsevana-bhAvitabhAvo bhaveSvanekeSu; jajJe jJAtakSvAkuSu; siddhArthanarendrakuladIpaH. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) jJAnaiH pUrvAdhigatairapatipatitairmatizrutAvadhibhiHtribhirapi zuddhairyuktaH, zaityadyutikAntibhirivenduH zubhasArasattvasaMhananavIryamAhAtmyarUpaguNayuktaH jagati mahAvIra iti, tridazairguNataH kRtAbhikhyaH svayameva buddhatattvaH, sattvahitAbhyudyatAcalitasattvaH abhinanditazubhasattvaH, senttrailokaantikairdevaiH janmajarAmaraNAta, jagadazaraNamabhisamIkSya niHsaarm| sphItamapahAya rAjyaM, zamAya dhImAnmavatrAja. pratipadyAzubhazamanaM, niHzreyasasAdhakaM zramaNaliGgama kRtasAmAyikakarmA, vratAni vidhivatsamAropya. samyaktvajJAnacAritrasaMvaratapaHsamAdhibalayuktaH mohAdIni nihatyAzubhAni cavAri kamANi. kevalamadhigamya vibhuH, svayameva jJAnadarzanamanantam / lokahitAya kRtArtho'pi dezayAmAsa tIrthamidam. dvividhamanekadvAdazavidhaM, mahAviSayamamitagamayuktam saMsArArNavapAragamanAya duHkhakSayAyAlam. granthArthavacanapaTubhiH, prayatnavadbhirapi vAdibhirnipuNaiH anabhibhavanIyamanyairbhAskara iva sarvatejobhiH aneka bhavamAM zubha karmanA sevanavaDe vAsita karyo che bhAva jeNe evA ane siddhArtha rAjAnA kuLamAM dIpaka samAna evA te bhagavAna jJAta ikvAkuvaMzane viSe utpanna thayA. 11 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e gAthA karaNa, vI sthApana pUrva prApta karelAM apratipAti mati, zrata ane avadhi e traNe zuddha jJAneviDe yukta; zItaLatA, zuti ane kAMtivaDe caMdra zebe tema zelatA; 12 zubha zreSTha satva, saMghayaNa, vIya ane mAhAsyarUpa guNayukta ane devatAoe guNathakI jagatane viSe mahAvIra e prakAre nAma sthApana karyuM che jenuM evA; 13 pateja tattvanA jANu prANuonA hitane mATe tatpara, acaLa satvavALA ane iMdro sahita lokAMtika devoe prazaMsA karela che zubha satva guNa jemane evA; 14 janma, jarA ane maraNathI pIDita jagatane azaraNa ane asAra dekhIne vizALa rAjyane tyAga karIne samatAne (karmane nAza tene) mATe buddhimAna evA mahAvIva dIkSA letA havA. 15 azubha (pApa) ne zamAvanAra ane mokSane sAdhaka eve je sAdhuveSa tene grahaNa karIne, kaI che sAmAyika jeNe evA vIra paramAtmA vidhipUrvaka vratane Are paNa karI (grahaNa karI)ne 16 samyakatva, jJAna, cAritra, saMvara, tapa, samAdhi ane baLavaDe cukta chatA mohanIyAdi cAra azubha (ghAtI ) kamane sarvathA nAza karIne; 17 svayameva anaMta kevaLajJAna ane kevaLadarzanane pAmIne prabhu ' mahAvIra deva kRtArtha chatA paNa lokahitane mATe A tIrtha (pravacana) ne prakAzatA havA, 18 aMgabAhya ane aMgapraviSTa ema be prakAre, (aMga bAhya) aneka prakAre, (aMga praviSTa) bAra prakAre, mahAna viSayavALuM, aneka AlAvAe sahita, saMsAra samudrane pAra pAmavAne ane du:khane nAza karavAne samartha evuM tIrtha (prabhu dekhADI gayA che. prabhue prakAryuM che.) 19 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ($) jema bIjAM sat tejavarDa sUrya parAbhava na pAme tema, graMthAnA artha nirUpaNa karavAmAM pravINa ane prayatnavAna evA nipuNa vAdivaDe paNa khaMDana karI zakAya nahi evuM A tI (prabhume) prapatIvyu che. 20 kRtvA trikaraNazuddhaM, tasmai paramarSaye namaskAram ; pUjyatamAya bhagavate, vIrAya vilInamohAya . tattvArthAdhigamAkhyaM, vaha saGgrahaM laghugrantham; vakSyAmi ziSyahitamimamarhadvacanaikadezasya. mahato'timahAviSayasya durgamagranthabhASyapArasya; kaH zaktaH pratyAsaM jinavacanamahodadheH kartum. zirasA giriM bibhatseduccikSipsecca sakSitiM dorbhyAm ; pratitIrSeca samudra, mitsecca punaH kuzAgreNa. vyomnInduM cikramiSenmerugiriM pANinA cikampayiSet; gatyAnilaM jIgISeccaramasamudraM pipAsecca. khadyotakaprabhAbhiH so'bhibubhUSecca bhAskaraM mohAt; yo'timahAgranthArthe, jinavacanaM saMjighRkSeta. ekamapi tu jinavacanAdyasmA nirvAhakaM padaM bhavati zrUyante cAnantAH sAmAyikamAtrapada siddhAH tasmAttatprAmANyAt, samAsato vyAsatazca jinavacanam ; zreya iti nirvicAraM, grAhyaM dhArye ca vAcyaM ca. 21 22 23 24 25 26 27 28 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ). na bhavati dharmaH zrotuH, sarvasyaikAntato hitazravaNAt / bruvato'nugrahabuddhayA, vaktastvekAntato bhavati. 29 zramamavicintyAtmagataM, tasmAccheyaH sadopadeSTavyam / AtmAnaM ca paraM ca hi, hitopadeSTAnugRhNAti. 30 narte ca mokSamArgAddhitopadezo'stiM jagati kRtsne'smin ; tasmAtparamimameveti mokSamArga pravakSyAmi. parama RSi ane parama pUjya evA vIrabhagavAnane trikaraNa zuddhie namaskAra karIne alpa zabdo chatAM ghaNA arthane saMgraha karanAra A tatvArthAdhigama nAmanA laghu granthane ziSyanA hitane mATe ha (umAsvAti vAcaka) varNana karIza, je arihaMta vacananA eka deza (bhAga) tulya che. 21-rara mahAna, ghaNuM meTA viSayavALA ane durgama (muzkelIthI samajAya te) che graMtha ane bhAgyane pAra jene, evA jinavacanarUpI mahAsAgarano saMgraha karavAne keNa samartha thai zake? ra3 je purUSa ati vizALa graMtha ane athavaDe pUrNa jinavacanane saMpUrNa rIte saMgraha karavAnI icchA kare che, te mUDha mastakavaDe pavatane teDavAne cAhe che, be bhujAvaDe pRthvInI sAthe parvatane kheMcavAne cAhe che, samudrane be bhujAo vaDe tarI pAra pAmavAne cAhe che ane vaLI DAbhanA agrabhAgavaDe samudra (jaLa) ne mApavA cAhe che. AkAzamAM uchaLI caMdranuM ullaMghana karavA cAhe che, merU parvatane hAthavaDe kaMpAvavA cAhe che, gativaDe vAyuthakI paNa AgaLa javA cAhe che, aMtima ( svayaMbhUramaNa) samudrane pIvAne cAhe che ane khajuAnI prabhAthI sUryane parAbhava karavA cAhe che. 24-25-26 je mATe jinavacananuM eka paNa pada, uttarettara jJAnaprApti Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) dvArA saMsAranA pArane prApta karAvanAra thAya che. kemake sAmAyika mAtra padavarDa karIne anaMta (vA) siddha thayelA che, ema zAstramAM sabhaLAya che. 27 te kAraNathI te jinavacanane sakSepathI ane vistArathI grahaNa karavuM te kalyANakAraka che, ema samajI te jinavacanane sadehu hita grahaNa karavuM, dhArI rAkhavu... ane bIjAne kahevu (bhaNAvavu). 28 hita vacananA zravaNathI sa sAMbhaLanArane ekAnte dharma na thAya paNa anugraha buddhivaDe melanArA vaktA ( upadezaka )ne te avazya dharma thAyaja. 29 te kAraNa mATe peAtAnA zramane vicAra nahi karatAM haMmezAM mAkSamArganA upadeza karanAra svaparane anugrahuja kare che. 30 A sapUrNa saMsAramAM meAkSamArga zivAya bIjo kAi hitApadeza nathI, e hetuthI zreSTha evA A mekSamArganeja huM ( umAsvAtivAcaka ) varNavIza. 31 || iti sambandhakArikAH samAptAH // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | aSA | zratasvArthomasUtrama.. sueresan prthmo'dhyaayH| 1 samyagdarzanazAnacAritrANi modamArgaH / samyagadazana, samyajJAna ane sammacAritra e mokSamArga che. e traNe ekatra hoya tyAre mekSanA sAdhana che. traNamAMthI koIpaNa ekane abhAva hoya to te ekSanA sAdhana thaI zake nahi. e mAhenA prathamanAnI prApti thaye chate pAchaLanAnI prAptinI bhajana ( hoya ke na heya) samajavI ane pAchaLanAnI prApti thaye chate prathamanAnI prApti nice heya. [ arthAta dazana heya tyAre jJAna, cAritra hoya ke na hoya; jJAna hoya tyAre cAritra hoya ke na heya paNa cAritra hoya tyAre dazana, jJAna heyaja ane jJAna heya tyAre dazana heyaja.] sarva iMdriya ane aniMdriyanA viSayanI rUDe prakAre prApti te samya dazana. prazasta dazana te samya dazana. yuktiyukta dazana te samyaga dazana. 2 tattvArthazraddhAnaM samyagdarzanam / tatvabhUta padArthonuM athavA tatvavaDe athanuM zraddhAna te samya darzana jANavuM. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) 3 tanisargAdadhigamAhA / te samyagadarzana nisaga [paranA upadeza vinA svAbhAvika pariNAma-adhyavasAya ] thI athavA adhigama [ zAsazravaNa-upadeza) thI thAya che. 4 jIvAjIvAzravabandhasaMvaranirjarAmodAstattvam / jIva, ajIva, Azrava, bandha, saMvara, nija ane mokSa e [ sAta ] tattva che. 5 naamsthaapnaa'vynaavtstnyaasH| bhAvArtha -nAma, sthApanA, dravya ane bhAvathakI te jIvAdi sAta tatvane nikSepa thAya che. vistArathI lakSaNa ane bhedavaDe jANavAne mATe vehecaNa karavI te nikSepa, jemake-sacetana ke acetana dravyanuM jIva evuM nAma ApIe te nAmajIva; kASTa, pustaka citrakama ityAdine viSe jIva e prakAre sthApanA karIe te sthApanA jIva, devanI pratimAnI peThe; guNa paryAya rahita, anAdi pAriNAmika bhAvavALe jIva te dravyajIva, A bhAge zUnya che, kemake je ajIvanuM jIvapaNuM thAya te dravyajIva kahevAya paNa tema thaI zakatuM nathI; ApazamikAdi bhAva sahita upage vatatA jIve te bhAvajIva. e prakAre ajavAdi sarva padArthane viSe jANI levuM. 6 prmaannnyairdhigmH| e jIvAdi tattvanuM pramANa ane navaDe jJAna thAya che. 7 nirdeshsvaamitvsaadhnaadhikrnnsthitividhaantH| Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nideza [vastu svarUpa ], svAmitva [mAlikI], sAdhana [kAraNa, adhikaraNa [AdhAra, sthiti [kALa] ane vidhAna [bheda saMkhyA thI chavAdi tatvonuM jJAna thAya che. jemake-samyagadazana zuM che? dravya che, samyagadraSTi jIva arUpI che. kenuM samyagadarzana? Atma saMge, para sage ane ubhaya saMge prApta thAya mATe Atma saMge jIvanuM samyagadazana; parasaMge jIva ke ajIvanuM athavA eka karatAM vadhAre jIva ke ajIvanuM samyagadazana; ubhayasaMge jIva jIvanuM samyagdarzana ane jIva jIvonuM samyagadarzana. samyagadazana zAthI thAya? nisaga athavA adhigamathI thAya. te bane dazaranamehanIya kamanA kSaya, upazama ke pazamathI thAya che. adhikaraNa traNa prakAre che. Atma sannidhAna, para sannidhAna ane ubhaya sannidhAna. AtmasannidhAna te atyaMtara sannidhAna, para sannidhAna te bAho sannidhAna ane ubhaya sannidhAna te bAhya atyaMtara sannidhAna jANavuM. samyagadazana kene viSe heya? AtmasannidhAne jIvane viSe samyaga dazana heya. bAhya sannidhAne ane ubhaya sannidhAne svAmitva [kenuM samyam dazana]nA bhAMgA levA. samyagdarzana keTale kALa rahe ? sayyadRSTi sAdisAMta ane sAdi anaMta ema be prakAre che, samyagadazana sAdisAMtaja che; ja. ghanyathI aMtamuhUrta ane utkRSTathI chAsaTha sAgaropamathI adhika kALa rahe. kSAyika samakitI chadmasthanI samyagadraSTi sAdisAMta che ane sagI agI kevaLI ane siddhanI samyagdaSTi sAdi anaMta che. samyagadazana keTalA prakAranuM che? kSayAdi traNa hetuvaDe traNa prakAre jANavuM. aupathamika, kSApazamika ane kSAyika e traNa prakAranA samyakatva eka ekathI uttarottara vizuddha che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) satsaGkhyAdotrasparzanakAlAntaranAvAlpabahutvaizca / sata [ sadabhUtapada prarUpaNA ], saMkhyA, kSetra, spazana, kALa, aMtara, bhAva ane alpa bahutva e ATha anugavaDe karIne paNa sarva bhAvanuM jJAna thAya che. te A pramANe -1 samyaga dazana che ke nahi? che. kyAM che? ajIvane viSe nathI, jene viSe paNa tenI bhajanA jANavI; gati, iMdriya, kAya, yoga, kaSAya, veda, vezyA, samyakatva, jJAna, dazana, cAritra, AhAra ane upaga e 13 anugadvArane viSe yathAsaMbhava saddabhUta prarUpaNa karavI. 2 samyagadazana keTalA che? sabhya darzana asaMkhyAta che, samya draSTi te anaMtA che. 3 - myagadazana keTalA kSetramAM heya? lekanA asaMkhyAtamA bhAgamAM heya. 4 samyagdazane keTaluM kSetra sparzeluM che? lakane asaM. khyAta bhAga; samya draSTivaDe te sarva lekaahIM samyagadraSTi ane samya darzanamAM zuM pheraphAra che te jaNAve che-apAya ane samyakatva mehanIyanA daLIyAvaDe samyagadarzana thAya che, apAya matijJAna saMbaMdhI che ane tenA yoge samyagadarzana thAya che, te [matijJAna ] kevaLIne nathI tethI kevaLI samyagadazanI nathI paNa samyagadvaSTi te che. 5 samyakatva keTalA kALa sudhI rahe ? eka jIva AzrayI jaghanya aMtamuhUta ane utkRSTa chAsaTha sAgaropama sAadhika; nAnA cho AzrayI sava kALa. 6 samyagdarzanane viraha kALa keTale? eka jIva AzrayI jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa ane ghapudgala parAva; nAnA cho AzrayI aMtara nathI. 7 samyam dazanane ka bhAva hoya? edayika pariNAmika vajIne bAkInA traNa bhAvone viSe samyagadarzana heya. 8 traNa bhAve vatatA - yazanInuM alpa bahatva zI rIte ? savathI thaDA Apaza Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13 ) mika bhAvavALA hoya, tethI kSAyika asaMkhyaya guNa, kSAyopathamika tethI paNa asaMkhyaya guNa ane samyagadraSTi to anaMtA [kevaLI ane siddhi maLIne anaMtA che mATe ]. e matizrutAvadhimanaHparyAyakavalAni jhAnam / mati, zrata, avadhi, mana:paryAya ane kevala e pAMca jJAnanA bheda che, jenuM varNana AgaLa kahevAmAM Avaze.) 10 tatpramANe / te [pAMca prakAranuM ] jJAna [be] pramANamAM vaheMcAyeluM che11 yAdye parodam / pahelAM be mati-zrutajJAna parokSa pramANa che. A baMne jJAnane nimittanI apekSA hevAthI parokSa che kemake atijJAna indriya nimittaka ane aniMdriya (mana) nimittaka che ane matipUrvaka tathA paranA upadezathakI kRtajJAna thAya che. 12 pratyadamanyat / pUvakta be jJAnathI anya traNa jJAna [ avadhi, mana paryAya ane kevala ] e pratyakSa pramANa che. iMdriyanA nimittavinA AtmAne pratyakSa hovAthI A traNa jJAna pratyakSa pramANa che. jenAvaDe padAthI jANI zakAya te pramANu kahevAya che. anumAna, upamAna, Agama, arthopatti, saMbhava ane abhAva e pramANe paNa kei mAne che paNa ahIM tene grahaNa nahIM karatAM phakta beja pramANe kahyAM che tenuM kAraNa e che ke e sava iMdriya ane padArthanA nimittabhUta hovAthI mati-zruta jJAnarUpa pakSa pramANamAM aMtati thAya che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) 13 matiH smRtiH saMjhA cintA''ninibodha ztyanA mati [buddhi ], smRti [smaraNayAdadAsta ], saMjJA [oLakha], ciMtA (taka) ane abhinibaMdha (anumAna ) e sarva ekaja athavAcaka che. 14 tadinDiyAninDiyanimittam / te pUvakta matijJAna indriya nimittaka ane aniMkiya nimitaka (manavRttinuM ane ghajJAna) che. 15 avgrhaapaaydhaarnnaaH| e matijJAna avagraha (iMdriyane sparzavaDe karIne je sUkSma avyakta jJAna thAya te), IhA (vicAraNA), apAya (nizcaya) ane dhAraNA e cAra bhedavALuM che. 16 bahubahuvidhadiSAnizritAnuktadhruvANAM setarANAm / bahu, bahuvidha (ghaNA prakAre), kSipra (jaladIthI), anizrita (cinha vinA), anukta (kahyAvinA) ane dhruva (nizcita) e che ane tenA cha pratipakSI eTale abahu (DuM), abahuvidha (thoDA prakAre), akSika (lAMbAkALe), nizrita (cihava ), ukta (kaheluM) ane adhuva (anizcita) e bAra bhede avahAdika thAya che. artha (sparzanAdi viSaya)ne avagraha Adi matijJAnanA bheda thAya che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) 10 vynyjnsyaavgrhH| vyaMjana (dravya) ne te avagraha ja thAya che. e rIte vyaMjanane ane ane ema be prakArane avagraha jANavo. hAdi anAja thAya. 1e na cakaraninchiyAnyAm / caDyuM ane manavaDe vyaMjana (dravya) ne avagraha thatuM nathI paNa bAkInI cAra iMdriyavaDe ja thAya che. e prakAre matijJAnanA be, cAra, aThThAvIza, (28 bhedane bahu vagere chae guNatAM) ekase aDasaTha ane (28 ne bAra bheda sAthe guNatAM) traNa trIza bhede kRtanizrita matijJAnanA thAya che. 20 zrutaM matipUrva ghanekachAdazanedam / zratajJAna matipUrvaka hoya che te be prakAre--aMgabAhya ane aMgapraviSTa temAM pahelAnA aneka ane bIjAnA bAra bheda che. sAmAyika, cauvisAvadanaka, pratikramaNa, kAga, 5 khANa (Avazyaka), dazavaikAlika, uttarAdhyayana, dazA (dazAzrutasadha), kalpa ( vRhatakalpa), vyavahAra ane nizIthasUtra ityAdi mahaSioe banAvelA sUtra te aMgabAhya zrata aneka prakAre jANavuM. aMgapraviSTa kRta bAra bhede che te A pramANe-1 AcArAMga, 2 sUtrakRtAMga, 3 sthAnAMga, 4 samavAyAMga, 5 vyAkhyA prApti (bhagavatI), 6 jJAtadhamakathA, 7 upAsaka dazAMga, 8 antakRzAMga, 9 anuttarapapAtika dazAMga, 10 praznavyAkaraNa, 11 vipAka ane 12 draSTivAdasUtra. have matijJAna ane zrutajJAnamAM zuM pheraphAra che te ahIM jaNAve Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) che. -utpanna thai nAza nahi pAmela evA padArthane grahaNa karanAra vartamAnakALa viyaSaka matijJAna che ane zrutajJAna te trikALa viSayaka che eTale je padAthI utpanna thayela che, je utpanna thai nAza pAmela che ane je have pachI utpanna thavAnuM che te sarvane grahaNa karanAra che. have aMgabAhya ane aMgapraviSTamAM zu bheda che te jaNAve che. vaktAnA bhedathI A be bheda thayA che, te A pramANe-sarvajJa, savadazI, paramaRSi evA arihaMta bhagavAnee parama zubha ane tIthI pravartAvavArUpe phaLadAyaka evA tIrthakara nAmakarmanA prabhAvathI kaheluM ane atizayavALA tathA uttama atizayavALI vANuM ane buddhivALA evA bhagavaMtanA ziSyo (gaNadharo) e guMtheluM te aMgapraviSTa. gaNadhare pachI thayelA atyaMta vizuddha AgamanA jANanAra, parama prakRSTa vANuM ane buddhinI zaktivALA AcAyoe kALa, saMghayaNa ane AyunA deSathI alpazaktivALA ziSyanA upakArane mATe je racyuM te aMgabAhya. savajJaprati hovAthI ane zeyapadArthanuM anaMtapaNuM hevAthI matijJAna karatAM zratajJAna viSaya mATe che. zrutajJAnane mahAviSaya hevAthI te te adhikArone AzrayIne prakaraNanI samAptinI apekSAe aMge upAMganA bheda che. aMgopAMganI racanA na hoya te samudrane taravAnI peThe siddhAMtanuM jJAna du:sAdhya thAya, teTalA mATe pUrva, vastu, prAkRta, prAbhataprAkRta, adhyayana ane uddeza karelA che. vaLI ahIM ziSya zaMkA kare che ke matijJAna ane mRtajJAnane tulya viSaya che tethI baMne ekaja che; tene gurUmahArAja uttara Ape che ke-agAu kahyA mUjaba matijJAna vartamAnakALa viSayaka che ane zrutajJAna trikALa viSayaka che temaja vizeSa zuddha che. vaLI matijJAna Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) iMdriya ane aniMdriyanimittaka che tathA AtmAnA svabhAvathI pariName che, tyAre zrutajJAna te matipUvaka che ane Ate purUSanA upadezathI utpanna thAya che. 11 vividho'vadhiH / avadhijJAna be prakAre che. 1 bhavapratyaya ane 2 pazamapratyaya (nimittaka). 25 navapratyayo naarkdevaanaam| nArakI ane devatAone bhavapratyayika (avadhi) hoya che. bhava che hetu jene te bhava pratyayika. teone deva ke nArakInA bhavanI utpatti eja te (avadhijJAna) ne hetu che. jemake pakSIone janma AkAzanI gati (uDavuM) nuM kAraNa che paNa te mATe zikSA ke tapanI jarUra nathI tema deva ke nArakImAM utpanna thayo tene avadhi thAya ja. 23 yathoktanimittaH SaDvikalpaH zeSANAm / bAkInA tiryaMca ane manuSya)ne kSayapazamanimittaka jJAna thAya che te cha vikapa (bheda) vALuM che.-1 anAnugAmi ( sAthe nahiM AvavAvALuM), 2 anugAmi (sAthe rahevAvALuM), 3 hIyamAna (ghaTatuM), 4 vamAna (vadhatuM), 5 anavasthita (aniyamita -vadhatuM, ghaTatuM jatuM rahe, utpanna thAya) ane 6 avasthita (nizcita-jeTalA kSetramAM je AkAre utpanna thayuM hoya teTaluM kevaLajJAna paryata kAyama rahe athavA maraNaparyata rahe athavA anya bhavamAM sAthe paNa jAya. tIrthakarane manuSyapaNe utpanna thatI vakhate A jJAna hoya che.) Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) 24 RjuvipulamatI mnHpryaayH| mana:paryAyanA 1 Rjumati ane 2 vipulamati evA be bheda che. 25 vizuddhayapratipAtAnyAM tavizeSaH / vizuddhi (zuddhatA) ane apratipAtIpaNuM (AveluM jAya nahiM) e be kAraNathI te bannemAM phera che. arthAta RjumatinA karatAM vipulamati vizeSa zuddha che ane Rjumati AveluM jatuM paNa rahe jyAre vipulamati AveluM jAya nahi. 16 vishuddhidevsvaamivissyenyo'vdhimnHpryaayyoH| vizuddhi (zuddhatA), 2 kSetra (kSetra pramANa), 3 svAmi (mAlika) ane 4 viSayavaDe karIne avadhijJAna ane mana:paryAyajJAnamAM vizeSatA (pharaka) che. (avadhi karatAM mana:paryava zuddha che, mana:paryAya jJAnathI ahIdvIpa ane urva tiSka tathA hajAra jana sudhI kSetra dekhAya tyAre avadhithI asaMkhya loka dekhAya, mana:paryavanA svAmI sAdhu munirAja ane avadhijJAnanA svAmI saMta ke asaMyata cAre gativALA hoI zake, mana:paryavathI paryAptasaMzie manapaNe parimAvela dravyo jANe ane avadhithI tamAma rUpi-rUpa, rasa, gaMdha ane spa vALA dravyo dekhAya che. vaLI avadhijJAnathI mana:paryayajJAnano viSaya nibaMdha anaMtamA bhAge kaho che.) avadhijJAna karatAM mana:paryavajJAna vizeSa vizuddha che. jeTalArUpI dravyone avadhijJAnI jANe tenA anaMtamA bhAge manapaNe pariNamelA dravyone mana:paryavajhAnI zuddha rIte jANe, avadhijJAnane viSaya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgathI mAMDIne sava kakSetra paryata Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) hoya ane mana:paryAya jJAnavALAne viSaya ahIdvIpa sudhIja hoya. avadhijJAna saMta ke asayata cAre gatinA chane thAya ane mana:paryavajJAna saMvata (cAritravALA) manuSyane ja thAya. savarUpI dravya ane tenA keTalAka pAye jANavAne avadhijJAnane viSaya che ane mana:5yavajJAna viSaya savarUpI dravyanA anaMtamA bhAganA dravyane eTale mane dravya ane tenA paryAyane jANavAne che. 27 matizrutayornibandhaH sarva'vyeSvasarvaparyAyeSu / matijJAna ane zrutajJAnane viSaya keTalAka paryAya sahita sarva kone jANavAne che. matalaba ke te sarva dravyane jANe paNa sava paryAyayukta jANI na zake. za ruupissvvdheH| rUpi dravyane viSeja avadhijJAnane viSaya nibaMdha che arthAta suvizuddha evA paNa avadhijJAnathI pI dravyane ja ane tenA keTalAka paryAne jANe. ze tadanantanAge manaHparyAyasya / te pI dravyanA anantamA bhAge-manapaNe pariNamelA manadravyone jANavAnuM mana:paryAyajJAnano viSaya che. 30 sarva'vyaparyAyeSu kevlsy| sava dravya ane sava paryAyo jANavAne kevaLajJAna viSaya che. te sarva bhAvagrAhaka ane samasta kAleka viSayaka che. A karatAM bIjuM ke jJAna zreSTa nathI. 31 ekAdIni nAjyAni yugapadekasminnAcaturvyaH / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) e jJAneAmAMnAM satyAdi ekathI mAMDIne cAra sudhInAM jJAnA eka sAthe eka jIvamAM hoya che. koine eka, kAine e, koine traNa, kAine cAra, hAya; eka hoya te matijJAna agara kevaLajJAna hoya. be hoya te| mati ane zrutajJAna hoya. kemake zrutajJAna matipUrvaka hAya mATe jyAM zruta hAya tyAM mati hAya paNa mati hoya tyAM zrutanI bhajanA jANavI. traNa. vALAne mati, zruta, avadha athavA mati, zruta, mana:paryAya ane cAra vALAne mati, zruta, avidha ane mana:paryAya hoya, pAMca sAthe na hAya, kemake kevaLajJAna thAya tyAre bIjA jJAna rahe nahi. A Akhkhata keTalAka AcAya kahe che ke kevaLajJAna chatAM cAre jJAna hoya paNa sUryanI prabhAmAM nakSatrAdinI prabhA samAI jAya tema kevaLajJAnanI prabhAmAM bIjA jJAnanI prabhA samAi jAya che. vaLI keTalAka AcAya kahe che ke e cAra jJAna kSayApAma bhAvathI thAya che ane kevaLIne te bhAva nathI, kSAyika bhAva che mATe na heAya. vaLI te cAre jJAnanA krame karI upayAga thAya che--eka sAthe thatA nathI ane kevaLajJAnanA upayoga bIjAnI apekSA vinA eka sAthe thAya che. AtmAnA tathAprakArane svabhAva hAvAthI jJAnaHzanano samayAntara upayoga kevaLIne niraMtara hoya che. 32 matizrutAvadhayo viparyayazca / matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna e traNa viSaya ( viparIta ) rUpa paNa hoya che arthAt ajJAnarUpa paNa hoya che. 33 sadasatoravizeSAdyadRbopalabdherunmattavat / mithyAddhine unmattanI peThe sat (vidyamAna ), asat ( a1 atre zAstrarUpa zrutajJAna hovAthI te vinA paNa matijJAna lIdhuM, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) vidyamAna) nI vizeSatArahita viparIta atha grahaNa thatuM hovAthI te pUrvokta traNe (ni ) ajJAna gaNAya che. 34 naigamasaGgrahavyavahArarjusUtrazabdA nayAH / naigama, saMgraha, vyavahAra, jusUtra ane zabda e pAMca no che (samabhirUDha ane evabhUta sAthe laIe te sAta ne thAya che.) 35 Adyazabdau vitrinedau| pahelo (naigama) naya be prakAre dezaparikSepI ane sarva parikSepI ane zabdanaya traNa prakAre-sAmpata, samabhirUDha ane enaMbhUta che. ukta nigamAdika sapanayanAM lakSaNa A rIte kahyAM che-zAsAmAM kahela zabda, artha ane zabdArthanuM parijJAna te nigamanaya dezagrAhI ane sarvagrAhI che. ane sarva deze ke eka deze saMgraha te saMgrahanIya che. lekikarUpa, aupacArika ane vistArArthane bodhaka vyavahAranaya che. chatA-vidyamAna arthAnuM kathana athavA jJAna te - jusUtranaya che. yathArtha vastunuM kathana te zabdanaya che. zabdathI je arthamAM pratyaya-jJAna te sAmpata zabdanaya ane vidyamAna arthomAM asaMkrama te samabhirUDha. vyaMjana ane arthamAM pravRtta te evabhUta. dareka vastumAM ananta dhamAM rahelA che. temAMnA abhISTa dharmane grahaNa karanAra ane te sivAyanA bIjA dhamAne apalApa nahi karanAra je jJAtAne adhyavasAya vizeSa tene naya kahevAya che. te naya pramANane eka aMza hevAthI pramANu ane nayane paraspara bheda che. jemAM samudrane eka deza samudra nathI tema asamudra paNa nathI. tevIja rIte no pramANa paNa nathI tema apramANa paNa nathI, paNa pramANane eka deza che. te no dravyArthika ane paryAyAthika ema be bhede che. dravya mAtrane grahaNa karanAra dravyArthika naya kahevAya Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( rara ) che. temAM nigama, saMgraha ane vyavahAra e traNa nayane samAveza cAya che. ane je paryaya mAtraneja grahaNa kare che te paryAyArthika naya kahevAya che. temAM RjusUtra, sAmprata (zabda), samabhirUDha ane evata e cAra no samAveza thAya che. sAmAnya ane vizeSAdi aneka dhamane judA judA grahaNa karanAra nigamanaya che temAM sava parikSepI nigamanaya te sAmAnya grAhI che ane dezaparikSepI naigamanaya te vizeSagrAhI che. sAmAnyamAtrane grahaNa karanAra saMgrahanaya che, te be bhede che-parasaMgraha ane apasaMgraha. je samasta vizeSa tarapha udAsIna rahI, sattArUpa sAmAnyane ja grahaNa kare te parasaMgraha kahevAya che ane je dravyavAdi avAstara sAmAnyane grahaNa kare te apasaMgraha kahevAya che. saMgrahanaye viSayabhUta karelA padArthonuM vidhAna karIne teone ja vibhAga karanAra je adhyavasAya vizeSa te vyavahAranaya kahevAya che, jema ke je sata che te dravya athavA paryAya svarUpa che. dravya te cha prakAre che ane paryAya te be prakAre che. RjusUtra-traNa vatamAna kSaNamAM rahelA paryAyamAtrane mukhya rIte grahaNa kare te jusUtranaya che, jema ke "hamaNA sukha che. ahIM jusUtranaya sukharUpa vartamAna paryAyamAtrane grahaNa kare che. (kALa, kAraka, liMga, kALAdinA saMkhyA ane upasarganA) bhedathI zabdanA bhinna arthane svIkAra karanAra zabdanaya che, jema merUpavata hatA, che ane haze; ahIM zabdanaya atIta, vartamAna ane bhaviSyakALanA bhedathI merUpavatane paNa bhinna mAne che. paryAya sAdAmAM vyutpattinA bhedathI bhinna arthane grahaNa karanAra samabhirU8 nava che. zabdanaya te paryAyane bheda chatAM athane abhinna mAne che, paNa samabhirUTha naya to paryAyanA bhede karI bhinna athane svi Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 23 ) kAra kare che, jema ke samRddhivALA hAvAthI indre kahevAya, purna vidvAravAthI pundara kahevAya che. zabdAnI pravRttinA kAraNabhUta kriyA sahita ane vAcya tarIke svIkAra karanAra evambhutanaya che. jemake jaladhArAdi ceSTA sahita ghaTane te kALeja ghaTa tarIke mAne che, parantu je vakhate khAlI ghaTa paDyo hoya te vakhate A naya tene ghaTa tarIke svIkAra karatA nathI. AmAMnA AdinA cAre naya ( prAdhAnyathI ) arthanuM pratipAdana karatA hovAthI anaya kahevAya che ane chellA traNa nayanA teA ( mukhya rIte) zabdavAcyA viSaya heAvAthI tene zabdanaya kahevAya che. bIjI prakAre paNa nayAnA bheDhA che, jema-vizeSagrAhI je nayA che te api tanayA kahevAya che, sAmAnyagrAhI je nayA che te api tanaya kahevAya che. lAka prasiddha ane grahaNa karanAra vyavahAranaya kahevAya che ane tAttvika ane svIkAra karanAra nizcayanaya kahevAya che. jemake vyavahAranaya pAMca vanA bhramara chatAM zyAma bhramara kahe che ane tene nizcayanaya pacavaNa nA bhramara mAne che. jJAnane meAkSa sAdhanapaNe mAnanAra jJAnanaya ane kriyAne tevI rIte svIkAra karanAra kriyAnaya kahevAya che. have prasaMga thakI nayAbhAsanuM svarUpa batAvIe chIe. ananta dhAtmaka vastumAM abhipreta dharmane grahaNa karanAra ane tethI itara dhamAnA tiraskAra karanAra nayAbhAsa kahevAya che. dravya mAtrane grahaNa karanAra ane paryAyanA tiraskAra karanAra dravyAdhika nayAbhAsa kahevAya che. ane payAya mAtrane grahaNa karanAra ane dravyanA tiraskAra karanAra pAyAdhika nayAbhAsa kahevAya che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24 ) dhamAM ane mane ekAnta bheda mAnanAra naigamAbhAsa che, jemake naiyAyika ane vaizeSika darzana sattArUpa mahA sAmAnyane svIkAra karanAra ane samasta vizeSanuM khaMDana karanAra saMgrahAbhAsa che, jemake adaitavAda darzana ane sAMkhyadazana. apAramArthikapaNe dravya paryAyane vibhAga karanAra vyavahArAbhAsa che, jema cAkadarzana java ane tenA dravya paryAyAdine cAra bhUtathI judA mAnato nathI, mAtra bhUtanI sattAne ja svIkAra kare che. vartamAna paryAyane svIkAra karanAra ane sarvathA dravyane apalApa karanAra RjusUvAbhAsa che, jema bauddhadazana. kALAdinA bhedavaDe vAcya athanA bhedane ja mAnanAra zabdAbhAsa che. jemake merUparvata hatuM, che ane haze, e zabdo bhinna atha neja kahe che. paryAya zabdonA bhinna bhinna arthane ja svIkAra karanAra samabhirUThAbhAsa che. jemake Indra, zaka, purandara ityAdi zabdo judA judA avALA che ema je mAne te samabhirUdAbhAsa kahevAya che. kiyA sahita vastune zabda vAcanahi mAnanAra evabhUtAbhAsa che. jema ceSTArahita ghaTa te ghaTazabda vA nathI. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 25) patha hitIyo'dhyAyaH pahelA adhyAyamAM jIvAdi tattvA kahyA, have jIva ane tenu lakSaNa zAstrakAra batAve che.-- 1 pazamikadAyika nAvau mizraca jIvasya svatattvamaudayikapAriNAmikau ca / AparAmika, kSAyika ane kSAyeApamika bhAva e traNa tathA Adiyaka ane pANiAmika e e maLI pAMce bhAvA jIvanA svatattva che. ( pAAirmika ane aiyika bhAva ajIvane paNa hAya che kAraNa ke pudagalAnu* pariNamavu ane kamayathI zarIra vagere thAya che. ) 2 nivaSTAdazaikaviMzatitrinedA yathAkramam / pUrvokta ApazamikAdi bhAvAnA che, nava, aDhAra, ekvIza ane traNa bheda anukrame che. pAMca sUtrothI te bhAvAnA 53 bheda anukrame jaNAve che.-- 3 samyaktvacAritre | pahelA Apazimaka bhAvanA samiti ane cAritra e e bheda che. eTale AparAmika samyakatva ane AparAmika cAritra. 4 jJAnadarzanadAnakhAnanogopanogavIryANi ca / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra6) kevaLajJAna, kevaLadarzana, dAna, lAbha, bhAga, upabhega ane vIya tathA samyakatva ane cAritra e nava bheda kSAvikabhAvanA che. 5 jJAnAzAnadarzanadAnAdilabdhayazcatustritripaJcanne dAH samyaktvacAritrasaMyamAsaMyamAzca / mati Adi cAra prakAranuM jJAna, traNa prakAre ajJAna, cakSudazanAdi traNa prakAre darzana ane pAMca prakAre dAnAdi labdhi tathA samakti, cAritra ane sAmAsayama (dezaviratipaNuM) e aDhAra bheda kSApazamika bhAvanA che. 6 gatikaSAyaliGgamithyAdarzanAjhAnAsaMyatAsiddhatva lezyAzcatuzcatustyekaikaikaikaSaTnedAH / narakAdi cAra gati, dhAdi cAra kaSAya, strIvedAdi traNa liMga, mithyAdazana, ajJAna, asayatatva, asiddhatva ane kRSNAdi cha lezyA maLIne ra1 bheda audayika bhAvanA thAya che. 7 jIvanavyAnavyatvAdIni ca / jIvava, bhavyatva, abhavyatva Adi bheda pAriNAmika bhAvanA thAya che. Adi zabdathI astitva, anyatva, kartava, guNavatva, asavagatatva, anAdi karmabaMdhatva, pradezatva, arUtva, nityatva e vigere bhedanuM grahaNa karavuM. 1 kevaLa jJAnadarzana ane kSAyika jJAnadarzana ekaja samajavAM kemake kevaLa jJAnadarzana kSAyikabhAveja pragaTe che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) jIvanuM lakSaNa japayogo ladANam / upaga e jIvanuM lakSaNa che. e sa vividho'ssttcturnedH| te upayoga be prakAre che. te vaLI kame 1 sAkA--jJAna (5 jJAna, 3 ajJAna) ATha prakAre che ane anAkAra-dazana (cakSu Adi ) cAra prakAre che. jIvanA bhede. 10 saMsAriNo muktAzca / saMsArI ane mukta (mekSanA) e be bheda chavo che. vaLI bIjI rIte jIvanA bheda kahe che11 samanakAmanaskAH / manasahita (saMjJI) ane manarahita (asaNI) e bheda jIvanA thAya che. 15 sNsaarinnstrssthaavraaH| trasa ane sthAvara e bheda saMsArI jIve che. 13 pRthivyabvanaspatayaH sthaavraaH| pRthvIkAya, akAya, ane vanaspatikAya e sthAvara che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) 14 tejovAyU hInjyiAdayazca trsaaH| teukAya, vAukAya e be ane beiMdriya, iMdriya, caurikriyA tathA paceMdriya e trasa jIve che. teukAya vAukAya svataMtra gativALA hevAthI gatigrasa kahevAya che ane prakriya vagere sukhadu:khanI IcchAthI gativALA hevAthI teo labdhisa kahevAya che. iMdrio jaNAve che - 15 pnycenjyiaanni| sparzanAdi iMdri pAMca che. iMdra eTale AtmA tenuM cinha te iMdriya athavA jIvanI AjJAne Adhina, jIve khela, jIve racela, jIve sevela te dahiya jANavI. 16 vividhaani| te be prakAre che. 17 nirvRttyupakaraNe vyendhyim / nivRtti-AkAra iMdriya ane upakaraNa dvAranI mAphaka sAdhanapaNuM iMdriya e be bhede dravyekriya che. agopAMga nAmakarmanA udayathI dvinA avayava thAya che ane nirmANa nAmakarmanA udayathI zarIranA pradezanI racanA thAya che. kandriyanI racanA aMge pAMga tathA nirmANakamane Adhina che. aMgopAMga ane nirmANa nAmakarmanA udayathI viziSTa je indriyane AkAra tene nirdhvatti indriya kahe che, tenA bAhya ane atyaMtara e be bheda che. bAhya nirghatti jAtibhedathI aneka prakAranI jemake manuSyanA kAna bhUsarakhAM netranI bane bAjue che ane Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) adhanA kAna temanA uparanA bhAgamAM tIkSNa agrabhAgavALA che. abhyattara nivRttimAM spazanendriya nAnA AkAravALI che. rasane ndriya khuzyA (astrA) ne AkAre che. dhrANendriya atimuktaka puSpanA Are che. cakSurindriya masura ane caMdrane AkAre che. zretrendriya kadaba puSpane AkAre che. AdinI-sparzanendriya ane dravya mana svakAya pramANa che ane bAkInI indriyo aMgulanA asaMkhya bhAga pramANavALI che. ane svaviSaya grahaNa karavAnI zakti svarUpa upakaraNendriya che. 10 labdhyupayogau nAvenjyim / labdhi-pizama ane upayoga-sAvadhAnatA e be bhede bhAvendriya che. gati ane jAtyAdi kamithI, ane gati jAtyAdine AvaraNa karavAvALA karmane kSopazamathI ane indriyanA AzrayabhUta kamanA udayathI jIvane je zakti utpanna thAya te labdhi kahevAya che. matijJAnAvaraNa ane dazanAvaraNa karmanA kSapazamathI thayela je jJAnane sadbhAva te labdhIndriya kahevAya che ane viSayamAM je jJAnane vyApAra tene upagendriya kahe che. jyAre labdhIndriya heya che tyAre nivRtti, upakaraNa ane upayoga hoya che. ane nivRttIndriya hoya che tyAre upakaraNa ane upayoga hoya che. kAraNa ke upakaraNane Azraya nivRtti che. upaga upakaraNendriya dvArAja heya che. 1e upayogaH sparzAdiSu / sparzadi (spa, rasa, gaMdha, cakSu ane zravaNasAMbhaLavuM) ne viSe upayoga thAya che. 20 sparzanarasanaghANacakuHzrotrANi / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ) spara nedriya (zarIra), rasane driya (jIbha), dhrANeMdriya (nAsikA), yuridriya ( netra ) ane zrAdriya ( kAna ) e pAMca iMdriyA jANavI. 21 sparzarasagandhavarNazabdAsteSAmarthAH / sparza, rasa, gaMdha, varNa ane zabda e temenA (indriyAnA) atha ( viSaya ) che. 22 zrutamanindriyasya / zrutajJAna e anidriya arthAt manano viSaya che. 23 vAkhantAnAmekam | pRthvIkAyathI mAMDIne vAukAya sudhInA jIvAne eka iMdriya che. 24 kRmi pipIlikA maramanuSyAdInAmekaikavRddhAni / kRmi Adi, kIDI Adi, bhramara Adiane manuSya Adine pahelA karatAM eka eka iMdriya vadhAre che, eTale be, traNa, cAra ane pAMca iMdriyA anukrame che. 25 saMjJinaH samanaskAH / sajJi ve! manavALA che. ihApAhasahita guNa dASanA vicArAtmaka sapradhAraNa sujJAvALA jIvA te sajJi jANavA. 26 vigradgatau karmayogaH / vigraha gatimAM kAmaNa kAyayeAga hoya che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 31 ) jI anukSetti gatiH | jIva, puddagalAnI gati AkAzapradezanI zreNI pramANe thAya che arthAt vizreNI pramANe gati thatI nathI. 20 vigrahA jIvasya / jIvanI (siddhimAM jatAM) avigraha gati (RRRgati) heAya che . z5 vigrahavatI ca saMsAriNaH prAk caturbhyaH / saMsArI jIvAne cAra samayanI pUrve eTale traNa samayanI vigrahavALI gati paNa thAya che. arthAt avigraha ( RjI ) ane vigraha (vakra) evI e gati thAya che. saMsArI jIvAne jAtyatara satkrAMti ( eka sthaLethI bIje sthaLe utpanna thatAM ) ne viSe upapAtakSetranI vakratAne lIdhe vigraha gati hoya che. Rjugati, eka samayanI vigraha, e samayanI vi graha ane traNa samayanI vigraha ema cAra prakAranI gati thAya che. pratighAtanA ane vigrahanA nimittanA abhAva hAvAthI te karatAM vadhAre samayanI vigrahu gati thatI nathI. pudgalAnI gati paNa e pramANe jANavI. 30 ekasamayo'vigrahaH / avigrahagati eka samayanI hoya che. 31 eka hau vA'nAdArakaH vigrahutimAM eka athavA e samaya aNAhArI hoya che (vA hevAthI cAra vigrahamAM traNa samaya paNa thAya che. ) Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) 32 sammUrbanaganapapAtA janma / samUna, garbha ane upapAta e traNa prakAre janma thAya che. 33 sacittazItasaMvRttAH setarA mizrAcaikazastadyonayaH / traNa prakAranA janmavALA jIvAnI 1 citta, 2 zIta ane 3 savRtta ( DhAMkelI-gupta ) e traNa prakAranI temaja tenA traNa pratipakSI ( acitta, uSNa ane vivRtta-pragaTa ) ane mizra eTale sacittacitta, zItAbjha, saMvRttavivRtta bhedavALI cAnIA hAya che arthAt e rIte nava prakAranI yAnIe che. 34 jarAkhaNDapotajAnAM garnaH / jarAyuja (AravALA ), aMDaja ( iMDAmAMthI thanArA ) ane peAtaja ( lugaDAnI peThe sApha utpanna thanAra ) e traNane gathI janma thAya che.--1 manuSya, gAya vagere jarAyuja; 2 sa, caMdanadhA, kAcA, pakSI vagere aMDaja ane 3 hAthI, sasalA, nALIyA vagere pAtaja. 35 nAraka devAnAmupapAtaH / nArakI ane devatAone upapAtajanma che. 1 nArakanI utpatti kuMbhI ane gokhalAmAM jANavI, 2 dhruvanI utpatti devazayyAmAM jANavI. 36 zeSANAM sammUrtanam / bAkI rahelA jIvonA janma samUna che. mASitAnA sacAga vinA mATI, pANI, malina padAthI vageremAM svayameva upaje te samUIna. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) 37 zraudArikavaikriyAhArakataijasakArmaNAni zarIrANi / dArika, kriya, AhAraka, tejasa ane kAmaNa e pAMca prakAranAM zarIra che. 30 paraM paraM sUkSmam / te zarIramAM eka ekathI AgaLa AgaLanuM sumi che. zae pradezato'saGkhyeyaguNaM prAk taijasAt / tejasa zarIranI pUrvanAM traNa zarIre pradezavaDe eka ekTI asaMkhyAtaguNAM che. 40 anantaguNe pre| tejasa ane kArmaNa pUrva pUrvathI anaMta anaMtaguNa che. eTale dArikathI vaikriyanA pradeza asaMkhyAta guNA, vaidiyathI AhArakanA pradeza asaMkhyAtaguNa ane AhArakathI taijasanA pradeza anaMtaguNa ane taijasathI kAmaNanA pradeza anataguNa che. 41 apratighAte / e be pratighAta (bAdhA) rahita che. arthAta lekAMta sudhI jatAM AvatAM ke padAtha tene rokI zakatuM nathI. 45 anAdisambandhe ca / vaLI te bane zarIre jIvane anAdikALathI sabaMdhavALA che. eka AcArya ema kahe che ke kAmaNa zarIraja anAdi sa Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) baMdhavALuM che. tejasa zarIra te labdhinI apekSAe che, te labdhi badhAne hetI nathI. dhavaDe zApa devAne ane prasAdavaDe AzIvaMdadevAne mATe sUryacaMdranI prabhA tulya tejasa zarIra che. 43 sarvasya / e be zarIra sarva saMsArI jIvone hoya che. 44 tadAdIni nAjyAni yugapadekasyA'caturvyaH / te be zarIrane Adi laine cAra sudhInAM zarIra ekI sAthe eka jIvane heI zake che. arthata koine taijasa, kAma, kene tejasa, kAmaNa ane dArika; keine taijasa, kAmaNa ane vaikiya koine tejasa, kAmaNa, AdAki, vaikiya koine tejasa, kAmaNa, dArika AhAraka hoya; eka sAthe pAMca na hAya kemake AhAraka vaikiya eka sAthe hoya nahi. 45 nirupanogamantyam / aMtanuM je (kAmaNa) zarIra te upabhoga rahita che. tenAthI sukha du:kha bhegavAtuM nathI, karmabaMdha nija paNa te zarIravaDe thatAM nathI. bAkInAM upabhega sahita che. 46 garnasampUrvanajamAdyam / paheluM (hArika) zarIra gaja ane samUInathI thAya che. Us vaikriyamopapAtikam / vikiya zarIra upapAta janmavALA (deva, nArakI)ne heya che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) bhalabdhipratyayaM ca / tiryaMca ane manuSyane labdhipratyayika paNa vikaya zarIra heya che. Ue zunaM vizuddhamavyAghAti cAhArakaM caturdazapUrva dharaTyUvI zubha, vizuddha, avyAghAtI (vyAghAta rahita) ane labdhipratyayika evuM AhAraka zarIra che ane te cAda pUrvadhereneja hoya che. zubha (sA) pudagala dravya vaDe niSpanna ane zubha pariNAmavALuM mATe zubha kahyuM. vizuddha (nirmaLa ) dravyavaDe niSpanna ane nirvagha mATe zuddha karyuM. keIka arthamAM atyaMta sUkSma deha thaye hoya evA pUrva dharo arthane nizcaya karavAne mATe mahAvidehAdi bIjA kSetramAM virAjamAna bhagavaMta pAse dArika zarIre javAnuM azakya hovAthI AhAraka zarIra karIne tyAM jAya, jaine bhagavaMtanA darzana karI saMdeha dUra karIne pAchA AvIne tene tyAga kare. aMtamuhUrta lagI A zarIra rahe che. sthala pulanuM baneluM, utpanna thayA pachI tarataja samaye samaye vadhe, ghaTe, pariName evuM, grahaNa chedana bhedana ane dahana thaI zake evuM audArika zarIra che. nAnAnuM moTuM-meTAnuM nAnuM, ekanuM aneka-anekanuM eka, dRzyanuM adazya adazyanuM dazya, bhUcaranuM khecara-khecaranuM bhUcara, pratighAtInuM apratighAtI-apratighAtInuM pratighAtI ItyAdi rUpe vikiyA kare te vaikriya zarIra. cheDA kALane mATe je grahaNa karAya te AhAraka tejane vikAra, tejamaya, tejapUrNa ane zApa ke anugrahanA prayojanavALuM te taijasa. kamane vikAra, karma svarUpa, karmamaya ane pitAnuM tathA bIjA zarIranuM Adi kAraNabhUta te kAmaNa. kAraNa, viSaya, svAmI, prayojana, pra Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) mANa, pradeza saMkhyA, avagAhanA, sthiti ane apa bahuva vaDe karIne uparokta pAMca zarIramAM bhinnatA che. 20 nArakasammUrjino napuMsakAni / nArakI ane samUIne jIvo napusaka vedavALA hoya che. azubhagati hovAthI ahIM A ekaja veda hoya che. 51 na devaaH| devatAo napuMsaka hotA nathI. arthAta strI (veda) ane purUSa (ve) hoya che. bAkInA (manuSya ne tiryaMca) traNa vedavALA hoya che. 55 thopapAtikavaramadehottamapuruSAsaGkhyeyavarSAyuSo' npvaayussH| upapAta janmavALA deva ane nAke, carama zarIrI (tabhava mokSagAmI), uttama purUSa ( tIrthaMkara cakavaryAdi zalAkA pu. rUSa ), asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya ane tiyeca (yugalika) e sarva anapavartana (upakrama lAgI ghaTe nahi tevA) AyuSyavALA hoya che. devatA ane nArakI upapAta janmavALA che. asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSyo ane tiryaco devakurU, uttarakurU, aMtaradvIpa vagere akarmabhUmimAM ane karmabhUmimAM avasarpiNanA pahelA traNa ArAmAM ane utsA5NunA chellA traNa ArAmAM upaje che. asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMca aDhIdvIpamAM ane bahAranA dvIpa samudramAM upaje che. upa2Ata janma ane asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALA nirUpakamI che. carama dehavALA sopakamI ane nirUpAmI che; A Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 37) carama dehavALAne upakama lAge che paNa tenuM AyuSya ghaTatuM nathI. bAkInA eTale-papAtika, asaMkhyaya varSa vALA, uttama purUSa ane carama dehavALA zivAyanA tiryaMca ane manuSya sepakamI ane nirUpakamI che. je apavatana AyuSyavALA che tenuM AyuSya viSa, za, agni, kAMTA, jaLa, zULI vagerethI ghaTe che. apavatana thAya eTale thoDA kALamAM yAvata aMtarmuhUrta kALamAM karma phaLane anubhava thAya che. upakama te apavatananuM nimittakAraNa che. jema chuTA verelA ghAsanA taraNa anukame bALavAthI vadhAre vakhata lAge ane ekatra karI saLagAve te tarata saLagI jAya. ane thavA bhInuM lugaDuM bheguM rAkhyAthI ghaNuvAre sukAya ane pahoLuM kare te turata sUkAya tenI peThe ghaNe vakhate AyuSya bhegavavAnuM hatuM te kSaNavAramAM bhegavI pUruM kare che paNa bhegavavAnuM bAkI rahetuM nathI. anapavartanIya. apavartanIya. sepakami. 1 sapakami. 2 nirUpakami. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) I wtha tRtIvoDAya che 1 ratnazarkarAvAbukApaGkadhUmatamomahAtama annA nUmayo ghanAmbuvAtAkAzapratiSThAH saptAgho'dhaH pRthutarAH / 1 ratnaprabhA2 zakaraprabhA, 3 vAlukAprabhA, 4 paMkaprabhA, 5 dhUmaprabhA 6 tama:prabhA ane mahAtamA prabhA e sAta (naraka) pRthvIo nIce nIce ghanedadhI (thIjyA dhI sadaza pANa), ghanavAta (thIjyA dhI sadaza vAyu), tanuvAta (tAvyA dhI sadaza vAyu) ane AkAza upara pratiSThita che. e sAta eka ekanI nIce anukrame adhikatara vistAravALI che. gharma, vaza, zailA, aMjanA riTTA, maghA ane mAghavatI evAM sAta nAma te naraka pRthvInAM che. pahelInI jADAI eka lAkha eMzI hajAra, bIjInI eka lAkha batrIsa hajAra, trIjInI eka lAkha aThThAvIza hajAra, cethInI eka lAkha vIza hajAra, pAMcamInI eka lAkha aDhAra hajAra, chaThThInI eka lAkha soLa hajAra ane sAtamInI eka lAkha ATha hajAra yojananI che. 2 tAsu narakAH te sAta pRthvIne viSe naraka che. ratnaprabhA Adi pRthvIone viSe eka hajAra ejana uce ane eka hajAra jana nIce mUkI daIne bAkInA bhAgamAM narakAvAsA che. tyAM chedana, bhedana, AkaMdana, ghAtana ItyAdi aneka du:kho nAraka jIvane bhogavavAM paDe che. te ratnaprabhA AdimAM anukrame 13-11-9-7-5-3 ane 1 ema sava maLIne 49 prata Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) che ane trIza lAkha, paccIza lAkha, padara lAkha, daza lAkha, traNa lAkha, pAMca ochA eka lAkha ane pAMca ema satra maLIne 84 lAkha narakAvAsA che. uparanA prathama pratanuM nAma sImataka che ane chellAnuM nAma apratiSThAna che. 3 nityAzunataralezyA pariNAma dehavedanA vikriyAH / e sAta pRthvImAM nIce nIce adhika adhika azubhatara lezyA-pariNAma-zarIra vedanA ane vikriyA ( vaikriyapaNuM ) niraMtara hoya che. arthAt eka kSaNamAtra paNa zubha lezyAdi thatu nathI. pahelI e nArakImAM kApAta, trIjImAM kApAta tathA nIla, cAthImAM nIla, pAMcamImAM nIla tathA kRSNa ane chaThThI sAtamImAM kRSNa lezyA hoya che. A lezyAe anukrame nIcenI nArakImAM adhika adhika kliSTa adhyavasAyavALI hoya che. adhana, gati, saMsthAna, bheda, varNa, gaMdha, rasa, sparza anurUla ane zabda e deza prakAranA azubha pudgalAne anukrame adhika azubhatara pari NAma naraka pRthvIne viSe hoya che. cAtarapha nitya adhakAramaya ane zleSma, sUtra, viSTA, lAhI, parU ityAdi azuci padAthAthI lepAyela te narabhUmi che. pIMchA khecI lIdhelA pakSI jevA, kara, karUNa, bIbhatsa ane dekhItA bhayakara AkRtivALA du:khI ane apavitra zarIrA nAraka vene hAya che. pahelI nArakImAM nAraka jIvAnuM zarIra NA dhanuSya ane cha AMgaLanuM che, te pachInAnuM anukrame amaNuM khamaNuM jANavuM. traNa nArakImAM uSNa vedanA, ceAthImAM uSNa ane zIta, pAMcamImAM zIta ane uSNa ane chaThThI sAtamImAM zIta vedanA jANavI. ekekathI adhistara tIvratara vedanA samajavI. u. nALAnA pracaMDa tApa paDatA heAya tyAre madhyAnhakALe cAre bAju moTA jAjvalyamAna agninA bhaDakA karIne vacce pittanA vyAdhi Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 40 ) vALA manuSyane besAyA hoya tene agninu' jevu du:kha lAge tenA karatAM nArakone ana'tagaNuM du:kha uSNa vedanAnu hoya, pASa mahA mAsanI ThaMDI rAtre jhAkaLa paDatu hAya ane ThaMDA pavana phukAtA hoya te vakhate agni ane vastunI sahAya vinAnA manuSyane jevuM TADhanu du:kha thAya tenA karatAM nArakone anaMtaguNu du:kha zIta vedanAnuM thAya che. e uSNa vedanAvALA nArakAne tyAMthI upADIne ahIM atyata meATA agninA bhaDakAmAM nAMkhyA hoya te te zItaLa dAyAmAM sutA hoya tevI rIte AnaMdapUrvaka nidrA le ane zIta vedanAvALA nArakane tyAMthI upADI ahIM mAgha mAsanI rAtrIe AphaLamAM mUke te te paNa atyaMta AnaMdathI nidrA le evu nAraka jIvAne dArUNa du:kha che. teone vikriyA paNa azubhatara che. sArU karIza evI icchA karatAM hatAM azubha vikriyA thAya ane du:khagrasta thaI du:khanA pratikAra ( upAya ) karavA cAhe tyAre - lagnu` mahAn du:kha utpanna thAya. 4 parasparodI ritaGaHkhAH / e narakane viSe vAne paraspara udIraNA karela duHkhA che. arthAt e jIve anyAanya eka bIjAne du:kha Ape che. tene avadhijJAna ke vibhaMga jJAna hovAthI te sa dizAthI AvatA du:khahetuone joI zake che. ati gheravALA jIvAnI peThe te mAheAmAMhe laDe che ane du:khI thAya che. 5 saMkkiSTAsuroda | riGaHkhAzca prAk caturthyAH / sakliSTa pariNAmI asurA ( paramAdhAmI ) e utpanna karela du:kheA ceAthI narakathI agAu eTale trIjI naraka sudhI heAya che. nAraka jIvAne vedanA karanArA paMdara jAtanA paramAdhAmI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ). devo bhavya chatAM mithyAdraSTi hoya che. pUrva janmamAM saMkilaSTa karmanA yoge AsurI gatine pAmelA hovAthI tene tevA prakArano AcAra hevAthI nAkone aneka jAtanA du:khe utpanna kare che. 6 teSveka tri sapta daza saptadaza jhAviMzati trayastriM zat sAgaropamA sattvAnAM parA sthitiH / te narakamAM javAnI utkRSTI sthiti anukrame eka traNa, sAta, daza, sattara, bAvIza ane tetrIza sAgaropamanI hoya che. eTale pahelI narakanA jInuM utkRSTa AyuSya eka sAgaropamanuM hAya. bIjInuM traNa sAgaropama, trIjInuM sAta sAgaropama, cothInuM daza sAgaropama, pAMcamInuM sattara sAgaropama, chaThThInuM bAvIza sAgarapama ane sAtamInuM tetrIza sAgaropama jANavuM. asaMgni pahelI nArakImAM upaje, bhUja parisarSa be nArakImAM, pakSIo traNamAM, siMho cAramAM, ura parisarpa pAMcamAM, strIo mAM ane manuSya sAta nArakImAM utpanna thAya che. nArakImAMthI nIkaLIne tiryaMca ke manuSyamAM utpanna thAya; keTalAeka manuSyapaNuM pAmIne tIrthaMkarapaNuM paNa pAme che. pahelI naraka bhUmithI nIkaLelo mokSa pAme, cArathakI nIkaLela cAritra pAme, cha thakI nIkaLelo dezavirati cAritra pAme ane sAte nArakIthakI nIkaLelA samyakatva pAme. 7 jambUddIpalavaNAdayaH shunnnaamaanohiipsmukhaaH| jabUdvIpa Adi zubha nAmavALA dvIpa ane lavaNuAdi zubha nAmavALA samudro che. hihiviSkamnAH pUrvapUrvaparidepiNo valayAkRtayaH / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te dvIpa samudra anukrame bamaNA bamaNa vidhvaMbha (vistAra) vALA ane pUrva pUrvanA dvIpasamudrane gherIne rahelA valayAkAra (cu. DAne AkAre gALa) che. e tanmadhye merunAnivRtto yojanazatasahasraviSka mno jambUddIpaH / te dvIpa samudranA mathe merU parvata che nAbhI jenI evo goLAkAre, eka lAkha jananA vistAravALe jaMbudvIpa che. merUpavata eka hajAra yojana bhUmimAM avagAhI rahela 99 hajAra yojana UMce, mULamAM daza hajAra yojana vistAravALe ane upara eka hajAra yojana vistAravALe che. tene eka hajAra pejananI uMcAine pahele kAMDa zuddha pRthvI, patthara, vajIratna ane karAvaDe karIne prAya: pUrNa che. 63 hajAra yojana UMce bIje kAMDa rUpa, suvarNa, aMtaratna ane sphaTika ratnathI prAyaH pUrNa che. 36 hajAra yojana UMce. trIjo kAMDa prAyaH jAMbuna (lAla suvarNa) maya che ane merUnI cUlikA cALIza yojana UMcI prAya: vairya (nIla) ratnamaya che. te mULamAM bAra yojana, madhe ATha yojana ane upara cAra yojana vistAre che. merUnA mULamAM valayAkAre bhadrazAla vana che. bhadrazAla vanathI pAMcaze jana caDIe tyAM teTalA eTale 500 yojananA valayAkAra vistAravALuM naMdana vana che. tyAMthI darA hajAre jana caDIe tyAM pAMcaze jananA valayAkAra vistAravALuM saimanasa vana che. tyAMthI 36 hajAra jana uMce eTale merUnI Tece 494 janane valayAkAra vistAravALuM pAMDaka vana che. naMdana ane saimanasavana thakI uce Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 43 ) 11 hajAra cAjana pachI viSNubhanI pradeza hANI samajavI, arthAt naMdana ane sAmanasavanathI 11-11 hajAra yojana sudhI merUnA vistAra sarakhA che. merU prathama kAMDa 1 hajAr yAjana UMcA (gA) pRthvImAM che tyAM 1009 viSNubha che tyAMthI ghaTatA bhadrazAla vana pAse merUnA viSNubha 10 hajAra yeAjananA che. tene eka ceAjane ceAjananI hAni thatAM 99 hajAra cAjane9 hajAra ceAjana ghaTyAM, tethI 1 hajAra ceAjananA mathALe vistAra rahyA. tyAM vacce 12 cAjananA vistAravALI yUlikA madhya bhAge hovAthI tenI pharatu 494 ceojananA valaya vistAre pAMDaka vana rahyuM. naMdana ane sAmanasa vana upara 11-11 hajAra yojana sudhI pradeza hANI thatI nathI tenuM kAraNa nadana ane sAmanasa vana merUpava tanI cAre dizAe pharatA valayAkAre 500 ceAjananA vistAravALI mekhalA upara rahelA che tethI ane mAjInA pAMcaro pAMcaze maLI 1 hajAra ceAjananI hAni eka sAthe thaI; tethI 11 hajAra ceojana sudhI merU sarakhA vibhuM rahyA. matalakha ke 11 hajAra cAjane eka hajAr yAjananI hANI pradeze thavAnI hatI te eka sAthe thai, tethI sAmAnya gaNatarIe paNa hisAba kharAbara maLI raheche. samabhUtalA pRthvI AgaLa 10 hajAra cAjana viSNubha che. naMdanavananA bAhya viSNubha 954 ceAjana che. abhyaMtara viSNubha8954 ceAjana che ane tyAMthI 11 hajAra yeAjana sudhI merUnA viSpabha paNa teTalA che. temAMthI sAmanasa vana sudhI 515 hajAra ceAjana rahyA tenI 4681 yAjana hAni karatAM 42726 cAjana sAmanasa vananeA bAhya viSNubha rahyA. ane mane mAjInA pAMcaze. pAMcaro ceAjana maLI 1 hajAra ceAjana vananA viSNubha AAda karatAM abhya tara viSNubha sAmanasa vananA 3ra76r yAjana rahyA, ema satra samajavuM. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) 10 tatra naratahaimavataharivideharamyakrairaNyavatairAvatava trAgi / te jabudvIpane viSe 1 bharata, re haimavata, 3 harivarSa, 4 mahAvideha, 5 remyaka hairaNyavata ane rAvata e sAta vAsa kSetra che. vyavahAra nayanI apekSAe sUryanI gati pramANe dizAnA niyamathI merUparvata sarva kSetranI uttara dizAe che. lekanA madhyamAM rahelA ATha rUcaka pradezane dizAne hetu mAnIne te yathAsaMbhava dizA gaNAya che. 11 tahinAjinaH pUrvAparAyatA himavanmahAhimavanniSa dhanIlarukmizikhariNo vrssdhrprvtaaH| te kSetrene judA pADanAra pUrva pazcima lAMbA evA 1 himavAna, 2 mahAhimavAna, 3 niSadha, 4 nIlavaMta, 5 rUkima ane 6 zikharI e cha varSadhara (kSetranI maryAdAdhAraka) parvata che. bharatakSetrane viSkabha para yojana che. tenAthI bamaNA bamaNuM vistAra parvata ane kSetra anukrame mahAvideha paryata jANavAM. ane mahAvidehanI uttare anukrame addha ardhva vistAra jANavAM. bharata, himavAna, himavata, mahAhimavAna, harivarSa, niSadha, mahAvideha, nIlavAna, raNyaka, rUkima, heraNyavata, zikhari, airAvataka ema anukrame levA. bharatakSetranI jIvA 14471 - jana jANavI. iSa viEbha tulya para6 jana ane dhanupRSTha 145282 jana che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 45 ) bharatakSetranA mathe pUrva pazcima dizAe samudrapati lAMbo - tAThaya parvata che. te 25 pejana uco che, ne 6 jana jamInamAM avagAha (avagAhI rahelo) che. mULamAM 50 jana vistAre che. dareka parvato potAnI ucAInA cethA bhAge jamInamAM avagAhI rahela che. mahAvideha kSetrane viSe niSadha parvatanI uttare ane merUnI - kSiNe se kAMcanagiri ane citrakUTa ane vicitrakUTa zobhita devapharU nAmanI bhogabhUmi (akarmabhUmi) che. tene 1184ra yojanane viSkama che. e prakAre meranI uttare ane nIlavAnanI dakSiNe uttarakurU nAmanI bhegabhUmi che. eTaluM vizeSa ke temAM citrakUTa ane vicitrakUTane badale e yamaka pavIte che. dakSiNa ane uttaranA vaitADhaye laMbAI, viSkabha, avagAha ane uMcAImAM barAbara che; tevI rIte himavata ane zikhari, mahAhimavat ane rUmi, niSadha ane nIlavAnuM paNa samAna che. dhAtakIkhaDa ane puSparAdhanA cAra nAnA merUpavate moTA merUpavata karatAM UMcAimAM 15 hajAra jana ochA che eTale 85 hajAra yojana ucA che. pRthvItalamAM so jana ochA eTale 9400 jana vistAre che. tene prathama kAMDa mahAmerU tulya 1000 jana che. bIjo kAMDa sAta hajAra jana hIna eTale pa6000 yojana che ane trIjo kAMDa ATha hajAra jana hIna eTale 28000 yojana UMco che, bhadrazALa ane naMdana vana mahAmaMdara (mera) tulya che. tyAMthI pApA hajAra yojane sAmanasa vana pAMcaze jananA vistAravALuM che. tyAMthI 28 hajAra jene 494 jananA vistAravALuM pAMDaka vana che. uparane viSka tathA avagAha mahAmaMdara tulya che. cUlikA paNa mahAmaMdaranI cUlikA jevI che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) viSNubha kRtine daraguNA karI tenuM mULa (vargamULa ) Ave te vRtta parikSepa ( parithi-parigha gherAvA) thAya che. te vRtta parikSepa ( pAradhi ) ne viSNubhanA ceAthA bhAgavaDe guNavAthI gaNita ( gaNitapada-kSetraphaLa ) thAya che. viSNubhanI - cchita avagAha ( je kSetranI jyA- jIvA? kADhavI hoya te kSetranA cheDA sudhInI mULathI mAMDIne avagAha eTale ja buddhIpanI dakSiNa jagatIthI kSetranA uttara cheDA sudhInI avagAha ) ane UnAvagAha (jathvIpanA AkhA vibhamAMthI icchita avagAha bAda karela te ) nA guNAkArane cAre guNI tenuM mULa kADhavAthI jyA Ave. jyA-javA-dhanu:pratyaMcA e payAya nAma che. javA ane jammUDhIpanA viSNubhanA vAnA vizleSa ( meTI rakamamAMthI nAnI mAda karavI te ) karI tenuM mULa Ave te viSNubhamAMthI mAdakarI zeSa rahe tenu adha karavuM te ISu ( khANanu mApa) jANavuM. hyu ( avagAha ) nA vargane cha guNA karI temAM jIvAnA va umerI tenu* mULa Ave te dhanu:kASTha ( dhanu:pRSTha ). jIvAnA varganA ceAthA bhAgavaDe karIne cukta je nA varga, tene ivaDe bhAMgavAthI vATalA kSetranA viSNubha Ave. uttara kSetranA dhanu:kASThamAMthI dakSiNa kSetranuM dhanu:kANa AkarI zeSa rahe, tenuM adha karatAM Ave, te bAhu ( mAhA ) jANavI. A karaNarUSa upAyavaDe satra kSetra ane parvateAnI lakhAi, paheALAI, jyA, Izu, dhanu:kANa vagerenAM pramANe jANI levAM. 12 dvirdhAtakIkhaNDe | te kSetra tathA parvate dhAtakIkhaMDamAM bamaNA che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47 ) jeTalA merU, kSetra ane pavate jaMbadvIpamAM che tethI bamaNuM ghAtakIkhaMDamAM uttara dakSiNa lAMbA be IkSakAra parvatavaDe vaheMcAyelA che eTale pUrva pazcimanA be bhAgamAM jIpanI peThe kSetra pavatanI vahecaNI che. parvata paiDAnA ArA tulya ane kSetre ArAnA vivatulya AkAre che. arthAta pavatanI pahoLAI sarvatra sarakhI che ane kSetranI pahoLAI anukrame vadhatI che. 13 puSkarAdhai ca / puSkarAI dvIpamAM paNa kSetre tathA parvate dhAtakIkhaMDanI jeTalA che. dhAtakIkhaMDamAM merU, isukAra parvata, kSetra ane vaSadhara pavate jeTalA ane jevI rIte che teTalA ane tevA AkAre ahIM paNa jANavA. puSkarAI dvIpane cheDe uttama killA je suvarNamaya mAnuSattara pavata manuSya lokone gherIne goLAkAre rahe che. te 1721 jana uge che. cAraze trIza pejana ane eka gAu jamInamAM avagAhI rahela che. tene vistAra nIce 10rara janane, maLe 7ra3 yojanane ane ce kara4 janano che. siMhaniSAkAra eTale siMha beThele hoya tevA AkAre A parvata che. A killArUpa pavatanI aMdara Avela aDhIkApa manuSya kSetra kahevAya che kemake manuSyanA janma maraNa tyAM ja thAya che, bIje thatAM nathI. 14 prAgmAnuSottarAnmanuSyAH / mAnuSettara parvatanI pUrve (pa6 aMtarlIpa ane pAMtrIza vAsakSetramAM) manuSya utpanna thAya che. 1 devakura ane uttarakurUnI gaNatarI mahAvideha kSetramAM bhegI gala hevAthI 35 kSetra thAya. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) Aya ane pleccha ema be prakAranAM manuSya hoya che. bharatAdi kSetramAM sADI paccIza dezamAM AyI utpanna thAya che ane ple bIjA dezamAM Utpanna thAya che. 16 naratairAvatavidehAH karma namayo'nyatra devakurUttaraku yaH | devakupha ane uttarakurUne mUkI daIne bharata, airAvata ane mahAvideha e karmabhUmio che. sAta kSetra prathama gaNyAM che tethI mahAvidehamAM devakurU uttarakurUne samAveza thAya che mATe ahIM te bene judA pADyAM che. 17 nRsthitI parApare tripabyopamAntarmuhUrte / | manuSyanI utkRSTa sthiti traNa papamanI ane jaghanya sthiti aMtamuhUtanI che. 10 tiryagyonInAM ca / tiryaga nathI utpanna thayelA (tirtho)nI paNa utkRSTa sthiti traNa pApamanI ane jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI che. pRthvIkAyanI rara hajAra varSanI, apakAyanI sAta hajAra varSanI, teukAyanI traNa divasanI, vAukAyanI traNa hajAra varSanI ane pratyeka vanaspatikAyanI daza hajAra varSanI UtkRSTa sthiti jANavI. be indriyanI bAra varSa, tedriyanI 49 divasa ane cA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) riviyanI cha mAsa UtkRSTa sthiti che. garbhaja masya, Uraparisa ane bhUjaparisarSanI pUrva keDi varSanI, garbhaja pakSIonI paamane asaMkhyAtamo bhAga ane garbhaja catuSpadanI traNa pApama utkRSTa sthiti che. mUrNima mAsyanI pUrva keDi; saMmUcchima Uri sarpa, bhUjapari sarSa, pakSI ane catuSpadanI utkRSTa sthiti pa300-4ra000-7000-84000 varSanI anukrame jANavI-sarvanI jaghanya sthiti aMtarmuhUta heya. - 10 | atha vaturthodhyAyaH || 1 devaashcturnikaayaaH| devatAo cAra nikAyavALA che. 5 tRtIyaH piitleshyH| trIjI nikAya ( jyotiSa) nA devatAo tejalezyAvALA 3 dazASTapaJcachAdazavikaTapAH kaTyopapannaparyantAH / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50 ) teo anukrame kApapana (svAmi sevaka Adi maryAdAvALAIndra sAmAnikAdi bheTavALA) paryata daza, ATha, pAMca ane bAra meMdAvALA che. eTale bhavanapatinA daza bheda, vyaMtaranA ATha bheda, tizkanA pAMca bheda ane vaimAnikanA bAra bheda che. 4 indrasAmAnikatrAyastriMzapAriSadyAtmaradAlokapAlAnIkaprakIrNakAnniyogyakibbiSikAzcaikazaH / pavokta nikAmAM pratyekanA 1 iMdra, 2 sAmAnika (amAtya, pitA, gurU, upAdhyAya vagerenI mAphaka iMdra samAna ThakurAIvALA), 3 trAyaviMza (gurUsthAnIya-maMtri purohita jevA), 4 pAriSada (sabhAmAM besavAvALA), 5 AtmarakSaka (agarakSaka), 6 lekapALa (keTavALa vagere polIsa jevA), 7 anIka (senA ane anikAdhipati eTale sinyanA uparI), 8 prakIrNaka (prajA-pujana mAphaka), 9 Abhigya (cAkara) ane 10 kibiSika ( nIca te cAMDAlakhAya) e daza daza bheda hoya che. 5 trAyastriMzalokapAlavA vyantarajyotiSkAH / vyaMtara ane jatiSka nikAya trAyasiMza ane kapALa vajita che. (te jAtimAM trAyatriza ane lApALa nathI). 6 puurvyorttaandraaH| pUrvanI be nikAyomAM eTale bhavanapati ane vyaMtaramAM be be i che. te A pramANe--bhavanapatine viSe amukumAranA camara ane Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa). alI, nAgakumAranA dharaNa ane bhUtAnaMda, vidhumAranA hari ane harisaha, suparNakumAranA veNudeva ane veNudAlI, agnikumAranA abrizikha ane agnimANava, vAyukumAranA velaba ane prabhajana, svanitakumAranA suSa ane mahAghoSa, udadhikumAranA jalakAMta ane jalaprabha, dvIpakumAranA pUrNa ane avaziSTa, dikumAranA amita ane amivAhana vyatarane viSe-kinnaranA kinnara ane piMpurUSa, kipurUSanA sapurUSa ane mahApurUSa, maheganA atikAya ane mahAkAya, gaMdhavanA gItarati ane gItayaza, yakSanA pUNabhadra ane mANibhadra, rAkSasanA bhIma ane mahAbhIma, bhUtanA pratirUpa ane atirUpa, pizAcanA kALa ane mahAkALa. jyotiSkanA sUrya ane caMdra. vaimAnikamAM kapipapannane viSe devalokanA nAma pramANe che. dranA nAma jANavA ane kalpAtItamAM IMdrAdi nathI, sarve svataMtra che. 7 piitaantleshyaaH| prathamanI be nikAmAM (bhuvanapati ne vyataramAM) teja sudhI cAra (kRSNa, nIla, kAta, teja) vezyA hoya che. kAyapravIcArA thAaizAnAt / izAna dileka paryaMtanA deva kAyasevI (zarIravaDa ethana kayA karavAvALA) che. vzeSA sparzaruparAmanaHpravIvArA yo / bAkInA babe kalpanA de anukrame spezasevI (spavaDe viSayasevana karavAvALA), rUpasevI, zabdasevI ane manasevI che. 1 navamA dazamAne maLIne eka ane 11-12mAne maLI eka IMdra hovAthI te cAranI bemAM gaNatrI karI che. AgaLa upara be bene dvivacanathI ekeDA leze. (juo satra 20) Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (para ) 10 preprviicaaraaH| bAkInA (veyaka ane anuttara vimAnanA) devo apravIcArA (viSaya sevanA rahita) hoya che. alpa saMkalezavALA hovAthI teo svastha ane zAMta heya che. pAMca prakAranA viSaya sevana karatAM paNa aparimita AnaMda temane thAya che. 11 navanavAsino'suranAgavidyutsuparNAgnivAtastani toddhihiipdikkumaaraaH| bhavanavAsi denA 1 asurakumAra, 2 nAgakumAra, 3 vidyutakumAra, 4 supaNa kamApa agnikumAra, 6 vAyukumAra, 7 svanitakamAra, 8 udadhikumAra, dvIpakumAra ane 10 dikumAra e daza bheda che. kumAranI peThe suMdara dekhAvavALA, mRdu madhura ane lalita gativALA, zRMgAra sahita suMdara vaikiyarUpa vALA, kumAranI peThe Uddhata veSa bhASA zastra tathA AbhUSaNa vagere vALA, kumAranI peThe utkaTa rAgavALA ane kriDAmAM tatpara hevAthI te kumAre kahevAya che. asurakumArane varNa kALe ane tenA mukuTane viSe cUDAmaNi nuM cinaha che, nAgakumArane varNa kRSNa ane tenA mastakamAM sarSanuM cinha che, vighuskumArane zulavaNa ane vajanuM cinha che, supaNakumArane varNa zyAma ane garUDanuM cinha che, agnikumArane varNa zukala ane ghaTanuM cinha che, vAyukumArane zuddhavaNa ane anya dhanuM cinha che, svanitakumArane kRSNa varNa ane vadhamAna (zarAva saMpUTa) nuM cinha che, udadhikumArane varNa zyAma ane makaranuM cihu che, dvIpakumArane varNa zyAma ane siMhanuM cinha che ane Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 53 ) dikSumArane zyAmavarNa ane hAthInuM cinha che badhA vivida AbhUSaNa ane hathIyAravALA hoya che. 11 vyantarAH kinnarakimpuruSamahoregagandharvayadarogA dsnuutpishaacaaH| 1 kinnara, 2 kipurUSa, 3 mahAraga, 4 gadharva, pa yakSa, 6 rA-- kSasa, 7 bhUta ane 8 pizAca e ATha prakAranA vyaMtare che. udava, adho ane tiryaMga e traNe lekamAM bhavana, nagara ane AvAsane viSe teo rahe che. svataMtratAthI ke parataMtratAthI aniyata gativaDe prAya: teo cAre bAju rakhaDe che. keIka to manubanI paNa cAkara mAphaka sevA bajAve che. aneka prakAranA parvata guphA ane vana vagerene viSe rahe che tethI te vyaMtara kahevAya che. kinnarano nIlavarNa ane azokavRkSanuM cinha che, jiMpurUSane vetavarNa ane caMpakavRkSanuM cinha che, mahAgane zyAmavarNa ane nAgavRkSanuM cinha che, gadhavane raktavaNu ane tuMbarUvRkSanuM cinha che, yakSane zyAmavarNa ane vaTavRkSanuM cinha che, rAkSasane vetavarNa ane khaTvAMganuM cinha che, bhUtane varNa kALe ane sulavRkSanuM cinha che ane pizAcane varNa zyAma ane kadaMbavRkSanuM cinha che. A badhAM cinho davajAmAM hoya che. 13 jyotiSkAH sUryAzcandramaso grahanadAtraprakIrNatA jaya nemisUra-zAne sUrya, caM{eha nakSatra ane prakIrNa ke saro e pAMca bhede jAti... revata che ? na zALA jhAlA ITa (navaja zAsana samrATe - Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) sUtramAM samAsa karyA nathI ane caMdra karatAM sU` pahelA lIdhA che te uparathI e sUcavAya che ke-sUryAdinA yathAkrame jyAtiSNujevA uce rahelA che. eTale samabhUtalA pRthvIthI 800 yAjane sUya, tyAMthI 80 yAjane caMdra, tyAMthI 20 yAjane prakIrNaka tArA che. grahe ane tArA aniyamita gativALA hovAthI cadra sUryanI upara ane nIce cAle che. te jyAtiSkanA mukuTAne viSe mastaka ane mukuTane DhAMke evA tejanA maMDaLa pAtAtAnA AkAravALA hoya che. 14 merupradakSiNA nityagatayo nRloke / merUpa tane pradakSiNA karatA niratara gati karanArA jyotiSma devA manuSya lAkamAM che. merUpa tathI agyAraze ne ekavIza ceAjana cAre bAju dUra merUne pradakSiNA karatA jyotiSma devo bhame che, jabudvIpamAM e sUrya, lavaNasamudramAM cAra, dhAtakIkhaDamAM khAra, kAlAdasamudramAM mahetAhIza ane puSkarA dvIpamAM pahoMtera ema sava maLI 132 sUrya manuSya lAkamAM che. cadro paNa sUryanI peThe 132 che. eka co parivAra 28 nakSatra, 88 grahu ane 66975 kADAkeADa tArA che. (eTale jyAM jeTalA caMdra hoya tene uparokta nakSatrAdinI sakhyAe guNatAM te kSetranI samasta nakSatrAdinI sakhyA Ave. ) sUrya caMdra, graha ane nakSatrA tiya galAkamAM che ane prakIka tArA udhvalAkamAM che. sUrya maDaLanA viSNubha v yAjana, camaDaLane ? ceAjana, grahanA e gAu, nakSatranA eka gAu ane tArAonA a gAu che. sAthI nAnA tArAone viSNu pAMcaze dhanuSya * tArAo samabhUtalA pRthvIthI 900 yAjana uMcA haiAvAthI tenA vimAnA tirthaMg lAkanA upara ulAkamAM Ave. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55) che. viSThabha karatAM ucA ardha samajavI. A sarva sUryAdinuM mAna kahyuM, te manuSya lekane viSe rahelA cara jatiSkanuM samajavuM; aDhIdvIyanI bAhera rahelA sthira jyotiSkanuM mAna to pUvakta viSkabha tathA ucAInA ardhAbhAge jANavuM. manuSyalakamAM rahelA jyotiSka vimAne lokasthitivaDe niraMtara gativALA che topaNa Rddhi vizeSane mATe ane Abhigika nAmakarmanA udayathI niratara gatimAM AnaMda mAnanArA devatAo te vimAnane vahana kare che. te devo pUrva dizAe siMhane rUpe, dakSiNe hAthIne rUpe, pazcime baLadane rUpa ane uttare gheDAne rUpe hoya che. 15 tatkRtaH kaalvinaagH| teoe kALa (rAtri dina vagere) vibhAga karela che. 16 bhirvsthitaaH| manuSyanI bAhera jyotiSka avasthita hoya che. 17 vaimaanikaaH| vimAnika dene have adhikAra kahe che, vimAnane viSe utpanna thAya te vaimAnika 10 kaTapopapannAH kalpAtItAzca / kalpapapanna ane kalyAtIta (indrAdinI madArahita-ahaniMdra) e be bhedavALA vaimAnika de che. 1e upryupri| te vaimAnika deva eka ekanI upara upara (caDhatA caDhatA) rahelA che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pa6) 50 saudharmezAnasAnatkumAramAhenbrahmalokalAntakamahAzukrasahasrArevAnataprANatayorAraNAcyutayonavasu aveyakeSu vijayavaijayantajayantAparAjiteSu sarvArthasi ca / siMdhama, izAna, sanaskumAra, mahendra, brahmaloka, lAntaka, mahAzuka ane sahastrArane viSe Anata prANutane viSe AraNa aSNutane viSe; nava raiveyakane viSe vijya, vaijyanta, jyA ane aparAjItane viSe tathA sarvArthasiddhane viSe vaimAnikadeva hoya che. sudhama nAmanI iMdranI sabhA mAM che te sAdhama kalpa, izAna iMdranuM nivAsasthAna te azAnaka5, e rIte iMdranA nivAsayogya sAthaka nAmavALA ka jANavA. lokarUpa purUSanI grIvA (DAka) ne sthAne rahelA athavA grIvAnA AbharaNabhUta te greveyaka jANavA. AbAdimAM thavAnA vighahetune jeNe jItyA te vijaya, vaijayaMta ane jayaMta deve jANavA. vighahetuvaDe parAjya nahi pAmelA te aparAjita. saMpUrNa udayanA arthamAM siddha thayelA te sarvArthasiddha. 21 sthitipraznAvasukhAtilezyAvizudhInidhyAvadhi vissyto'dhikaaH| teomAM pUrva pUrvanA devatAnI apekSAo upara uparanA devatAe sthiti (AyuSya), prabhAva, sukha, kAnti, vezyA, vizuddhi, iMdriyapaTutA ane avadhijJAnanA viSayamAM adhika adhika heya che. 25 gatizarIraparigrahAnnimAnato hInAH / Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) gati, zarIrapramANa, parigrahasthAna, (parivAra vagere ) ane abhimAnavaDe karIne pUva karatAM uparanA devatAo echA ochA che. be sAgaropamanA jaghanya AyuSyavALA devonI gati (gamana) sAtamI nArakI sudhI hoya ane tirthI asaMkhyAta hajAra keDAkeDI jana heya. tethI AgaLanI jaghanya sthitivALA devo eka eka ochI narakabhUmi sudhI jaI zake. gamanazakti che chatAM trIjI nakkathI AgaLa kaI devatA gayA nathI tema jaze paNa nahi. sadhama ane aizAna kalpanA denA zarIranI uMcAI sAta hAthanI che. sAnakumAra ane mAhenI cha hAtha, brahmaloka tathA lAMtakanI pAMca hAtha, mahAzuka ane sahastrAranI cAra hAtha, AnatAdi cAranI traNa hAtha, raiveyakanI be hAtha ane anuttara vimAnavAsI devanI zarIranI uMcAI eka hAtha che. 23 pItapadmazukkalezyA hivizeSeSu / teje, padma ane zukla legyA be kapanA traNa kalpanA ane bAkInA devane viSe anukrame jAvI. eTale pahelA be kalpamAM tejalezyA, pachI-traNa kakSamAM padhalezyA ane lAMtakathI mAMDIne sarvArthasiddha paryata zuklalezyA hoya che. zva prAggrevayakanyaH kalpAH / veyanI pUrve ka che (indrAdika bheTavALA devaleke che). ahIM keI zaMkA kare che ke zu? sava devatAo samyaga draSTi hoya che ke teo tIrthakaronA janmadivakhate AnaMda pAme che. tene uttara Ape che ke-sarva devatA samyagU draSTi hetA nathI paraMtu je samyam draSTi hoya che te samanA bahumAnathI atyaMta AnaMda pAme che ane janmAdinA mahatsavamAM jAya che. mithyAdraSTi Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) yaNa manaraMjana mATe ane iMdranI anuvRttie jAya che ane para sparanA meLApathI hamezanI pravRttine lIdhe AnaMda pAme che. lekAtika devo badhA vizuddha bhAvavALA hoya che. teo saddharmanA bahu mAnathI ane saMsAradu:khathI pIDita jIvonI dayAvaDe ahetenA janmAdine viSe vizeSa AnaMda pAme che ane dIkSA levAne saka5 karavAvALA pUjya tIrthakaronI samIpa jaIne prasannacittathI stuti kare che ane tIthe pravartAvavA vinaMti kare che. 25 brahmalokAlayA lokAntikAH / kAntika devo brahmalamAM rahenAra che. 26 sArasvatAdityavahnayaruNagardatoyatuSitAvyAbAdhama surataH (ariSTA) | 1 sArasvata, 2 Aditya, 3 va9i, 4 arUNa, pa gardaya, 6 tuSita, 7 avyAbAdha ane 8 maphata e ATha bhede lokAMtikA che (izAna khuNAthI mAMDIne pratyeka dizAmAM eka eka anukrame che). "ariSTa paNa navamA kAtika che." 27 vijayAdiSu hicrmaaH| vijayAdi cAra anuttaravimAnavAsI devo dvicarama bhavavALA che eTale anuttaravimAnathI cyavI manuSya thaI pharI anuttaramAM AvI, manuSya thai siddha thAya: savArthasiddha vimAnavAsI ekAva. tArI jANavA.. praupapAtikamanuSyenyaH zeSAstiryagyonayaH / upapAta nivALA (devatA ne nArakI) ane manuSya zivAya bAkInA tiya nivALA jIvo (tiryaMca) jANavA. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) ze sthitiH| have sthiti kahIe chIe. 30 navaneSu dakSiNArdhAdhipatInAM pabyopamamadhyardham / bhavanane viSe dakSiNArdhanA adhipatinI deha pApamanI sthiti jANavI, IMdranI sthiti kahI tethI upalakSaNathI tenA vimAnavAsI sarva devonI jANavI. 31 zeSANAM paadone| bAkInA eTale uttarAdha adhipatinI sthiti paNAbe papamanI che. 31 asurenyoH sAgaropamamadhikaM ca / asurakumAranA dakSiNAdhipatinI sAgaropama ane uttaravaidhipatinI sAgaropamathI kAMika adhika utkRSTa sthiti che. 33 saudharmAdiSu yathAkramam / dharmadine viSe anukrame sthiti kahe che. 34 saagropme| sema kalpanA devanI be sAgaropama utkRSTa sthiti jANavI. 35 adhika ca / IzAna kalpanA devonI be sAgaropamathI adhika utkRSTa sthiti, jANavI. 36 sapta sAnatkumAre / Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 60 ) sanakumAra kalpane viSe sAta sAgaropamanI utkRSTa sthiti che. 37 vizeSatrisaptadazaikAdazatrayodazapaJcadazanniradhikA ni vA. pravAta sAta sAgaropama sAthe vizeSathI mAMDIne anukrame jANavI, te A pramANe-mahendra sAta sAgaropamathI vizeSa, brahmaleke daza, lAntake caMda, mahAzuke sattara, sahastrAre aDhAra, Anata prANate vIza ane AraNa ayyate bAvIza sAgaropamanI utkRSTa sthiti jANavI. 37 zrAraNAcyutAdUrdhvamekaikena navasu aveyakeSu vija yAdiSu sarvArthasijhe ca / AraNa acutathakI upara nava vaiveyaka ane vijayAdi cAra anuttara ane sarvArthasiddhane viSe eka eka sAgaropama vadhAre sthiti jANavI. eTale pahelAthI navamA dhaiveyaka sudhI ra3 thI 31 sAgaropama, vijyAdi cAra anuttaranI batrIza sAgaropama ane sarvArthasiddhanI tetrIza sAgaropamanI utkRSTa sthiti jANavI. e aparA patyopamamadhikaM ca / have dhamAdine viSe jaghanya sthiti anukrame kahe che, sidhamane viSe papama ane izAnane viSe adhika palyopama jaghanya sthiti jANavI. 40 sAgaropame / sAnakuMbhAranI jaghanya sthiti be sAgaropamanI jANavI. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1 ) i? adhive jA mAheje be sAgarepama adhika jANavI. 42 parataH parataH pUrvA pUrvAnantarA / pUrva pUrva kalpanI je utkRSTa sthiti te AgaLa AgaLanA kapanI jaghanya sthiti jANavI, sarvArthasiddhanI jaghanya sthiti nathI. 43 nArakANAM ca hitIyAdiSu / nArakenI bIjI vigere narakane viSe pUrva pUrvanI je utkRSTa sthiti te AgaLa AgaLanI jaghanya sthiti jANavI, anukrame 1-3-7-10-17-22 sAgarepama bIjIthI sAtamI sudhI jANavI. 44 dazavarSasahasrANi prathamAyAm / prathama naraka bhUmimAM daza hajAra varSanI jaghanya sthiti che. navaneSa vI. bhavanapatine viSe paNa jaghanya sthiti daza hajAra varSanI che. 46 vyantarANAM ca / vyaMtaradevonI paNa jaghanya sthiti daza hajAra varSanI che. Y7 parA paDhyopamam / tarono utkRSTa sthiti palapamanI che. bha jyotiSkANAmadhikam / jyAtiSka devonI utkRSTa sthiti palyopama adhika che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra) bhae grahANAmakam / grahanI utkRSTa sthiti eka pApamanI che. 20 nadatrANAmardham / nakSatronI utkRSTa sthiti adha popamanI che. 51 tArakANAM cturjaagH| tArAonI palyopamane cothe bhAga utkRSTa sthiti che. 52 jaghanyA tvssttnaagH| tArAonI jaghanya sthiti popamane AThamo bhAga che. 53 caturbhAgaH zeSANAm / tArA sivAya bAkIna tiSkanI jaghanya sthiti papamane ethe bhAgI jANavI. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 63 ) //wtha maLyA che jIva padArthanuM svarUpa batAvI have ajIva padArtho jaNAve che. 1 ajIvakAyA dharmAdharmAkAzapudgalAH / dharmastikAya, adharmastikAya, AkAzAstikAya ane pudgalAstikAya e cAra avakAya che. pradezarUpa avayavanuM bahupaNu jaNAvavAne arthe ane kALanA samayamAM pradezapaNuM nathI e ja NAvavAne arthe "kAyanuM grahaNa karyuM che. GvyApti nIvAzca I e dharmAdi cAra ane jIve, e pAMca dravya che. 3 nityAvasthitAnyarUpANi / e dravya nitya (pitAnA svarUpamAM hameza rahe te), avasthita (vartamAna-chatA) ane arUpI che. gi/ pullI pudagala rUpI che. 2 thaSanzAheqnyASiA dharmAstikAyathI mAMDIne AkAza paryata dravya eka eka che Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64) da niSkriyANi vA. e pUrvokta traNa dravya niSkriya ( kriyArahita) che. 7 asaMkhyeyAH pradezA dharmAdharmayoH / dhamastikAya ane adharmastikAyanA pradeza asaMkhyaya che. jIvasya ca / eka jIvanA pradeza paNa asakhyAtA che. ekhaakaashsyaanntaaH| lokalokanA AkAzanA pradeza anaMtA che paNa kAkAzanA asaMkhyaya pradeza che. 10 saMkhyeyAsaMkhyeyAzca pudgalAnAm / pugalanA pradeza saMya, asaMkhyaya ane anaMta hoya che. 11 naannoH| paramANanA pradeza hotA nathI. 15 lokaakaashe'vgaahH| kAkAzane viSe avagAha hoya che. eTale rahevAvALA dra nI sthiti (rahevApaNuM) kAkAzane viSe thAya che. (avagAhI konI sthiti kAkAzane viSe che.) 13 dharmAdharmayoH kRtsne / dharmastikAya ane adhamastikAyane samasta kAkAsaviSe avagAha che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (65 ). 14 ekapradezAdiSu nAjyaH pudgalAnAm / pudgalene ekAdi AkAzapradezane viSe avagAha vikalpavALe che. keTalAka eka pradezamAM keTalAka be pradezamAM yAvata acitta mahAra7dha samagra lokamAM avagAhI rahe che. apradeza, saMkheyapradeza, asaMkhyayapradeza ane anaMtapradezavALA je pudagaLa sko che tene AkAzanA ekAdi pradezomAM avagAha bhAjya che (bhajanAvALA che). eTale ke-eka paramANuM to eka AkAza pradezamAMja rahe. be paramANuvALA audha eka pradeza agara e pradezamAM rahe. vyaNuka (traNa paramANuvALA ska) eka, be, agara traNa pradezamAM rahe. caturaNuka eka, be, traNa agara cAra pradezamAM rahe. e pramANe caturaNukathI mAMDI saMkhyAtA asaMkhyAtA pradezavALA ekathI mAMDIne saMkhyAnA asaMkhyAtA pradezamAM avagAha kare ane anaMta pradezavALAne avagAha paNa ekathI mAMDI asaMkhyAta pradezamAMja heya. 15 asaMkhyeyanAgAdiSu jIvAnAm / lakAkAzanA asaMkhyAtamA bhAgathI mAMDIne saMpUrNa kAkAzapradezamAM jIvone avagAha thAya che. 16 pradezasaMhAravisargAnyAM pradIpavat / dIpakanA prakAzanI peThe jIvanA pradeza saMkeca tathA vistAravALA thavAthI asaMkhyaya bhAgAdimAM avagAha thAya che. jema ke dIvo mATe heya chatAM te nAnA gokhalA AdimAM DhAMkI rAkhe hoya to teTalI jagyAmAM prakAza kare che ane moTA makAnamAM rA vyo hoya to te makAnamAM sava ThekANe prakAzita rahe che, tema chavapradezane saMkoca ane vistAra thavAthI nAnA agara meTA pAMca Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranA zarIraskaMdha ne dhama, adhama, AkAza, pudgala ane jIvipradeza samudAya avagAhana vaDe vyApta kare che. dharma, adhama, AkAza ane jIva arUpi hevAthI mAMhAmahe pudgalAmAM rahetAM virodha Avato nathI. have dhamastikAyAdinA lakSaNo kahe che- 11 gatisthityupagraho dhrmaadhrmyorupkaarH| gati sahAyarUpa projana dhamastikAyanuM ane sthiti sahAyarUpa projana (guNa) adharmAstikAyanuM che. 10 aakaashsyaavgaahH| AkAzanuM prayojana sarva dravyane avagAha ApavAnuM che. 1e zarIkhAGmanaHprANApAnAH pudgalAnAm / zarIra, vacana, mana, prANa (usa) ane apAna (ni:zvAsa) e pudgalenuM prayojana jIvane che. 20 sukhaHkhajIvitamaraNopagrahAzca / sukha, du:kha, jIvita ane maraNanA kAraNapaNe paNa pudagaleja thAya che. icchita spa, rasa, gaMdha, vaNa ane zabdanI prApti te sukhanuM kAraNa, aniSTa sparzadinI prApti te duHkhanuM kAraNa, vidhipUna vaka snAna, AcchAdana, vilepana tathA bhojanAdi vaDe AyuSyanuM anapavartana te jIvitanuM kAraNa ane viSa zasa. agni vagere vaDe AyuSyanuM apavartana te maraNanuM kAraNa che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) 31 parasparopagraho jIvAnAm / paraspara hitAhitanA upadezavaDe sahAyaka thavArUpa jIvonuM pracijana che. 25 vartanA pariNAmaH kriyA paratvAparatve ca kaalsy| vatanA, pariNAma, kriyA, paratva ane aparatva e kALanuM kArya che. sarva padArthonI kALane AzrayI je vRtti te vartanA jANavI. arthAt prathama samayAzrita utpatti, sthiti te vartanA. anAdi ane Adi ema be prakAre pariNAma che. kiyA eTale gati te traNa prakAre-pravega gati, vizrAsA gati ane mizrasA gati. paratvAparatva traNa prakAre che-prazaMsakRta, kSetrakRti ane kALakRta. jemake dharma ane jJAna para che, adhama ane ajJAna apara che, te prazaMsAkRta. eka deza, kALamAM sthita padArthomAM je dUra che te para ane samIpa che te apara jANavuM te kSetrakRta. so varSavALe soLa varSavALAnI apekSAe para ane soLa varSavALa se varSavALAnI apekSAe apara te kALakRta. 23 sparzarasagandhavarNavantaH pudgalAH / sparza, rasa, gaMdha ane varNavALA pudgalo che. spa ATha prakAre che-karkaza, suMvALa, bhAre, halake, TADha, une, snigdha ane lakho. rasa pAMca prakAre che-kaDavo, tIkho, kaSAvela, khATo ane madhura, gaMdha be prakAre che-surabhi ane durabhi. varNa pAMca prakAre che-kALa, lIlo, rAte, pILe ane veta. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) 24 shbdbndhsaudmysthaulysNsthaannedtmshlaayaatpodyotavattA zabda, baMdha, sUkSmatA, sthalatA, saMsthAna, bheda (bhAga thavA), aMdhakAra, chAyA, Atapa (taDako) ane udyAtavALA paNa pudagala che. zabda cha prakAre che-tata (vINadine), vitata (mRdaMgAdine), ghana ( kAMsI-karatAlAdine ), zuSira (vAMsaLI vagerene ), gharSa (gharSaNa thavAthI utpanna thayela) ane bhASA (vANune). baMdha traNa prakAre che-progabaMdha (purUSa prayatnathI thayela), vizrasAba (Indra dhanuSyanI peThe svata: thayela) ane mizrabaMdha (snigdha ane rUkSa pudagalane paraspara baMdha). sUkSmatA be prakAre che-anya ane ApekSika; paramANumAM aMtya ane prayakAdimAM saMghAta pariNAmanI apekSAe ApekSika. jema AMbaLA karatAM bera nAnuM che. sthULatA paNa saMghAta pariNAmanI apekSAe be prakAre che-sarva lekavyApi mahAtkaMdhane viSe aMtyasthULatA ane bera karatAM AmaLuM moTuM te ApekSika sthULatA. saMsthAna aneka prakAre che. bheda pAMca prakAre che takArika (kASTAdi ciravAthI thAya te), ciNika (caNa-bUke karavAthI), khaMDa (TukaDA karavAthI), prasara (vAdaLAdinA vikharAvAthI ) ane anutaTa (tapAvelA leTAne ghaNavaDe TIpavAthI kaNIyA nIkaLe te). 25 aNavaH skandhAzca / aNuo ane skandho e be prakAre pudgala che. 26 saMghAtannedenya utpadyante / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) saMghAta (ekatra thavuM), bheda (bhAga paDavA) ane saMghA bheda e traNa kAraNa vaDe karIne skadho utpanna thAya che. 27nedaadnnuH| bhedavaDe aNu utpanna thAya che. za nedasaMghAtAnyAM caakussaaH| cakSuvaDe dekhI zakAya evA be bheda ane saMghATavaDa kakarIne thAya che. dhamastikAyAdi padArtha che ema zI rIte jaNAya? mATe sanuM lakSaNa kahe che. zae natpAdavyayadhauvyayuktaM sat / utpAda (utpatti), vyaya (nAza) ane daivya (sthiratA) vaDe cukta te sata (chatuM-vartamAna) jANavuM.. A saMsAramAM dareka padAthI utpAda, vyaya ane sthiti vaDe cukta che. AtmadravyamAM manuSyatvAdi paryAyarUpe Atmadravyano vyaya thAya che, devatAdi paryAyathI tenI utpatti thAya che ane Atmahatva svarUpathI tenI sthiti che. pudagala dravyamAM nIlavarNAdi paryAyavaDe paramANune nAza thAya che, raktavarNadivaDe tenI utpatti thAya che ane pudgalava svarUpe tenI sthiti che. dharmAstikAya dravyamAM gatimAna jIvapudgalanA nimitte keI ke pradeze cAsahAyatvarUpe dharmastikAyanI utpatti thAya che; jyAre jIva ane pudagale bIjA pradeza tarapha jAya che, tyAre te sthaLa ane te padArthane ane calana sahAyatva svarUpe dharmAstikAya naSTa thAya che ane dharmAstikAya Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 70 ) svarUpe dharmastikA dhruva che. tevI rIte adharmastikAmAM paNa jANa levuM. bheda eTaleja ke te sthitinuM kAraNa che. ekAntathI AtmAne nityaja mAnavAmAM Ave to tenA eka svabhAvane lIdhe avasthAne bheda na thaI zake ane tema thAya te saMsAra ane mokSanA abhAvane prasaMge prApta thAya. je avasthAnA bhedane kalpita mAnIe te vastunI avasthAne bheda te vastune svabhAva nahi hevAthI te yathArtha jJAnane viSaya thaI zake nahi, tene vastune svabhAvaja mAnavAmAM Ave te vastu anitya mAnyA vinA avasthAntaranI utpattija na thaI zake, tethI ekAnta nityatAne abhAva thAya. A pramANe ekaja padArthamAM utpAda, vyaya, dhrauvya e traNe aMzane na svIkAravAmAM Ave te manuSyAdi te devAdi rUpe na thAya. tema na thAya te yama niyamAdinuM pAlana karavuM te nirarthaka thAya. ema thavAthI Agamavacana vacanamAvaja thAya. A sava utpAda, vyaya vyavahArathakI batAvela che. nizcayathakI te dareka padArtho dareka kSaNe utpAdAdi cUkta che. tema mAnavAthI ja bhedanI siddhi thAya che. kahyuM che ke dareka vyaktimAM kSaNe kSaNe bhinnabhinapaNuM hoya che, tethI narakAdi gatinAM temaja saMsAra ane mokSanAM bheda ghaTe che. hiMsAdi narakAdinuM kAraNa che, samyakatvAdi apavarganuM kAraNa che, te sava utpAdAdi yukta vastune svIkAra karavAthI ghaTe che; je utpAdAdhirahita vastune mAnIe te yuktithI A sava ghaTI zake nahi. 30 tadbhAvAvyayaM nityam / je te svarUpathI nAza na pAme te nitya che. 31 arpitaanrpitsihH| Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 71 ) padArthanI siddhi vyavahAra naya ane nizcayanaya vaDa karIne thAya che. utpAda, vyaya, daivya e traNa rUpa sata ane nitya e banne mukhya ane gANuM bhedathI siddha che. jemakedravyarUpathI mukhya karIne ane paryAyarUpathI paiNu karIne padArtha dravyarUpa kahevAya che. 32 snigdharUdatvAdvandhaH / trigdhatA ane rUkSatva (khAza) vaDe karIne baMdha thAya che arthAta sidhdha pudgalone lukhA pudgalo sAthe baMdha thAya che. ' 33 na jaghanyaguNAnAm / eka guNa(aza)vALA snigdha rUkSa pudagalane baMdha thato nathI. 34 guNasAmye sadRzAnAm / guNanI samAnatA hete chate paNa saza (eka jAtanA) putra galene baMdha thato nathI. eTale samAna guNavALA snigdha pudagalone snigdha pudgala sAthe ane rUkSane tevA rUkSa pugala sAthe baMdha thatuM nathI. 35 ghyadhikAdiguNAnAM tu / dviguNa Adi adhika guNavALA eka jAtanA pudgalene baMdha thAya che. 36 bandhe samAdhiko pAriNAmikau / baMdha thaze ane samAna guNavALAne samAna guNa pariNAma ane hIna guNane adhika guNa pariNAma thAya che. 37 guNaparyAyavad vyam / Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7ra) guNa ane paryAyavALuM dravya che. eTale guNa ane paryaya jene hoya te dravya. 30 kaalshcetyeke| keika AcArya kALane paNa dravya kahe che. 3e so'nntsmyH| te kALa anaMta samayAtmaka che. vartamAnakALa eka samayAtmaka ane atIta anAgatakALa anaMta samayAtmaka che. 40 vyAzrayA nirguNA gunnaaH| je dravyane AzrIne rahe ane te nirguNa hoya te guNa che. 41 tadbhAvaH prinnaamH| vastune svabhAva te pariNAma. pUvakta dharmAdi dravyane tathA guNene svabhAva te pariNAma jANa. .42 anAdirAdimAMzca / anAdi ane Adi ema be prakArane pariNAma che; arUApane viSe anAdi pariNAma che. 43 rUpiSvAdimAn / rUpine viSe Adi pariNAma che. te Adi pariNAma aneka prakAra che. 44 yogopayogI jIveSu / jIvane viSe paNa yoga ane upaganA pariNAma AdivALA che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) che atha paToLIyA, 1 kAyavAGmanaHkarma yogH| kAyasaMbaMdhI, vacanasaMbaMdhI ane manasaMbadhI je karma (kicA-pravartana-vyApAra) te yoga kahevAya che. te dareka zubha ane azubha ema be prakAre che. azubhaga A pramANe jANo-hiMsA, cerI ane maithuna vagere kAyika niMdA, jADu bolavuM, kaThera vacana ane cADI vagere vAcika ane kenA dhane haraNanI IcchA, mAravAnI icchA, Irtha, asUyA (guNamAM deSAropaNa) vagere mAnasika AthI viparIta te zubhaga jANavo. 1sa yaatrvH| pUrvokta yoga e Azrava (kama AvavAnuM kAraNa) che. 3 zunnaH puNyasya / zubha ga te puNyano Azrava che. 4 azujna pApasya / azubha yoga pApane Azrava che 5 sakaSAyAkaSAyayoH saampraayik-pthyoH| sakalApI (ke dhAdivALA) ne sAmparAyika ane aSAyI (kaSAyarahita) ne Iryopathika (cAlavA saMbaMdhI eka samayanI sthitine ) Azrava thAya che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 74') 6 zravratakaSAyenjikriyAH paJcacatuHpaJcapaJcaviMzAtasaGkhyAH puurvsynnedaaH| * 1 zuddha darzana mehanIya (samyatva mehanIya) nA dabIyAnA anubhavathI prazamaAdi lakSaNavaDe jANI zakAya evI je jIvAdi padArthaviSayaka zraddhA te rUpa, jina-siddha-AcArya-upAdhyAya-sAdhuo cagya puSpa pAdi sAmagrIvaDe pUjana ane annapAna vastrAdi devArUpa aneka prakAranI vaiyAvacca karavA rUpa, zuddha samyakatvAdi bhAva vRddhinA hetubhUta devAdinA janma mahotsava karavA vagere sAtavedanIya baMdhanA kAraNabhUta te samyakatva kriyA. 2 samyakutvathI viparIta te mithyAtvakiyA. 3 dhAvana vaganAdi kAya vyApAra, kaThora ane asatya bhASaNa vagere vacana vyApAra ane IrSyA, droha, abhimAna vagere mane vyApAra rU5 kiyA te pragakiyA. 4 iDhiyenI kriyA athavA ATha prakAranA karmapulanuM grahaNa te samAdAna kiyA. pagamanAgamana rUpa kiyA te IryApatha kriyA, A kriyAthI kevaLIne mAtra kAyege eka samayane baMdha thAya che. 6 kAyAne duSTa vyApAra te kAyakiyA. 7 parane upaghAta kare tevA gala, pAza, ghaMTI vagere adhikAraNa e vagere vaDe jIvenuM hanana karavuM te adhikaraNakiyA. 8 prakRSTa deSa te pradoSa-krodhAdi, tevaDe jIva athavA ajIva upara dveSa kare te pradoSa kriyA, 9 pitAnA ke pArakA hAthe pitAne athavA parane pIDA karavI te paritApana kiyA. 10 pitAnA ke pArakA jIvane haNa haNA va te prANAtipAta kyiA. 11 rAgAdi kautukavaDe adhAdi jevAM te darzana kiyA. 12 rAgAdinAvaze strIAdinA aMgane sparza kare te spazana kiyA. 13 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7pa ) e pUvaoNkta (sAmpAyika) AzravanA bhedo avata, kaSAya, Iyi ane kriyA che; tenA anukrame pAMca, cAra, pAMca ane pacIza saMkhyAvALA bheda che. jIva, ajIva AzrayI je karma baMdha te pratyaya kiyA athavA karmabaMdhanA kAraNabhUta adhikAraNe AzrayI kiyA te pratyaya kiyA, 14 pitAnA bhAI, putra, ziSya, azva vagerenI sarva dizAethI jevA AvelA janavaDe prazaMsA thaye chate harSa dhAraNa kare te samatAnupAta kiyA athavA ghI, tela pramukhanA vAsaNa ughADA rAkhavAthI temAM trasAdi jIva paDavAthI je kriyA lAge che. 15 upaga 2 hita zunya citte karavuM te anAga kiyA. 16 anyane karavA yegya kArya, atyaMta abhimAnavaDe gusse thavAthI potAnA hAthe kare te svahasta kiyA. 17 rAjAAdinA Adeze yaMtra, zastrAdi gha. DAvavA te nisarga kiyA. 18 jIva ajIvanuM vidAraNa karavuM athavA keInA achatA dUSaNuM prakAza karI tenI mAna pratiSThAne nAza kare te vidAraNa kiyA. 19 jIva ke ajIvane anyadvArA belAvavA te Anayana kiyA. 20 vitarAge kahela vidhimAM svaparanA hitane viSe pramAdavaze karI anAdara kare te anavakAMkSA kiyA. 21 pRthvIkAyAdi jInA upaghAta karanAra khetI Adine AraMbha kare athavA ghAsa vagere chedavAM te AraMbha kiyA. rara dhana dhAnyAdi upArjana karavuM ane tenA rakSaNanI acchA rAkhavI te parigraha kiyA. 23 kapaTavaDe anyane chetaravuM-kSanA sAdhana jJAnAdine viSe kapaTapravRtti te mAyA kiyA. ra4 jina vacanathI viparIta zradhAna karavuM tathA viparIta prarUpaNA karavI te mithyAdazana kiyA. 25 saMyamanA vighAtakAri kaSAyAdine tyAga nahi Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 76 ) hiMsA, asatya, cerI, mithuna, parigraha e pAMca agratA ke, mAna, mAyA, lobha e cAra kaSAya. iMdriya pAMca ane 25 gayA. kiyAe rapa te A pramANe:-1 samyakatva, 2mithyAtva, 3 praga, 4 samAdAna, pa ipa, kAya, 7 adhikaraNa, 8 pradoSa, 9 paritApana, 10 prANAtipAta, 11 dazana (daSTi), 12 spazana, 13 pratyaya, 14 amaMtAnapAta, 15 anAmega, 16 svahasta, 17 nisarga (naizastra), 18 vidAraNa, 19 Anayana, 20 anavakAMkSa, 21 AraMbha, 22 parigraha, 23 mAyA, 24 mithyAtvadazana ane 25 apratyAkhyAna.(A pacIza kiyA navatatvamAM varNavela 25 kiyAnA jevA bhAvavALI che. navatatvamAM Apela prema ane dveSa e be kriyA AmAM ApI nathI tenA badale samyakatva ane mithyAtva e be kriyA ApI che.) 7 tIvramandajhAtAjhAtanAvavI-dhikaraNavizeSenyastahizeSaH / e ogaNacALIza sAMparAyika AzravanA bhedanI tIvra-maMda kare te apratyAkhyAna kiyA. navatatvAdi prakaraNadine viSe samyakutva ane mithyAtva e be kiyAne sthAne prema pratyaya (mAyA ane temanA udaye parane prema upajAve ) ane zreSa pratyaya ( kedha ane mAnanA udaye parane TheSa upajAve) e be kiyA che ane bAkInI badhI sarakhI che. sarAgI jIva svAmI hovAthI tenI mukhyatA laIne samyakatvane badale prema pratyaya ane kadAgrahI vagere mithyAdraSTi svAmI hovAthI mithyAtvane badale dveSapratyaya kiyA tyAM varNavela che ema samajavuM. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (77 ) ane jJAta-ajJAta bhAva vizeSa karIne ane vIya tathA adhikaraNa vizeSe karIne vizeSatA che. adhikaraNaM jIvAjIvAH / jIva tathA ajIva e be prakAre adhikaraNa che. vaLI te banenA be be prakAra che. dravya adhikaraNa ane bhAva adhikaraNa dravyAdhikaraNa chedanabhedanAdi dazavidha zastra ane bhAvAdhikaraNa ekase ATha prakAre che. e pAdyaM saMramnasamAramnAramnayogakRtakAritAnuma tkssaayvishessstristristrishctushcaikshH| paheluM arthAt jIvAdhikaraNa saMrabha, samArabha ane Arabha ema traNa bheTe che vaLI te darekanA mana, vacana ane kAyA e traNa gavaDe karIne akekanA traNa traNa bheda thAya che. eTale nava bheda thayA. vaLI te darekanA karavuM, karAvavuM ane anumodavuM e traNa karaNavaDe karIne traNa traNa bheda thAya che. eTale 27 bheda thayA. vaLI te darekanA dha, mAna, mAyA ane lebha e cAra kaSAyavaDe karIne cAra cAra bheda thAya che eTale kula 108 bheda thayA. te A pramANe-kodhakRta vacana saMbha, mAnakRta vacana saMraMbha, mAyAta vacana saMbha ane lobhakRta vacana saMraMbha e cAra ane kaoNrita tathA anumatanA cAracAra maLIne bAra bheda vacana * saMrambhaH sakaSAyaH, paritApanayA bhavetsamArambhaH / garama pALavavA trividha yogastito zeyara . saMkalpa-mAravAne vicAra te saMraMbha, pIDA upajAvavI te samAraMbha ane hiMsA karavI te AraMbha kahevAya che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78 ) saMbhanA thayA. tevI ja rIte kAryo ane mana sarabhanA bAra bAra bheda letAM chatrIza bheda sarabhanA thayA. AraMbha ane samAraMbhanA paNa e rIte chatrIza chatrIza gaNatAM 108 bheda thAya. 10 nirvartanAnidepasaMyoganisargA citurhitrinedAH parama | bIjA ajavAdhikaraNanA nivanAnA be (mulaguNanirvatenA ane uttaraguNanivartinA), nikSepAdhikaraNanA cAra(apratyekSita, duprabhAjita, sahasA ane anAjoga-saMskAra), sagAdhikaraNanA be ( bhaktapAna ne upakaraNa ) ane nisagAdhikaraNanA traNa (kAya, vacanane mana) bheda che. 11 tatpradoSanihnavamAtsaryAntarAyAsAdanopaghAtA jhA ndrshnaavrnnyoH| jJAna, jJAnI ane jJAnanA ke darzana, darzanI ne darzananA sAghanenA upara dveSa kare, nihanavapaNuM (gurU eLavavA-ochA jJAnavALA pAse bhaNela hoya chatAM potAnI prazaMsA mATe moTA vidvAna pAse bhaNela che ema jaNAvavu), mAtsarya (ISyabhAva), aMtarAya (vizva), AzAtanA ane upaghAta (nAza) karavo e cha jJAnAvaraNu tathA dazanAvaraNanA AzravanA kAraNa che. 15 juHkhazokatApAkrandanavadhaparidevanAnyAtmaparonaya sthAnyasadyasya / du:kha, zeka, pazcAtApa, rUdana, vadha, ane parivana ( daya1 zarIra, vacana, mana, prANa ane apAna e mulaguNanirvatanA. 2 kASTa, pusta, citrakama te uttaraguNanirvatanA. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) phATa rUdana, jenAthI nidayane paNa dayA utpanna thAya), e pitAne karavA, parane utpanna karavA, athavA banemAM utpanna karavAM, e azAtAvedanIyanA Azrava che. 13 jUtavratyanukampA dAnaM sarAgasaMyamAdiyogaH dA tiH zivamiti saMdeza prANimAtranI ane vratadhArIonI vizeSa anukaMpA (dayA), dAna, sAgasaMyama (rAgavALuM cAritra ), dezavirati cAritra, bAlatapa, sakiyArUpa vega, kSamA ane zaica e prakAre zAtAvedanIyanA Azrava che. 14 kevalizrutasaGghadharmadevAvarNavAdo darzanamohasya / kevaLI bhagavAna, zrata, saMgha, dhama, ane (cAra prakAranA ) devane avarNavAda e danamehanIyanA AzravanA hetu che. 15 kaSAyodayAttIvAtmapariNAmazcAritramohasya / kaSAya (seLa kaSAya ane nava nekaSAya) nA udayathI thayela tIvra AtmapariNAma te cAritramohanIyanA Azrava che. 16 babAramnaparigrahatvaM ca nArakasyAyuSaH / bahu Arabha parigrahapaNuM e nAraka AyuSya Azrava che. 17 mAyA tairyagyonasya / mAyA tici nivALAnA AyuSyano Azrava che. 17 aTapAramnaparigrahatvaM svanAvamArdavArjavaM ca mAnu. pazya Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 80) alpa AraMbha parigrahapaNuM svAbhAvika namratA ane saraLatA e manuSyAyuSyanA Azrava che. 15 niHzIlavatatvaM ca sarveSAm / kazIlapaNuM e sava (pUrvekta traNa) AyuSyane Azrava che. 20 sarAgasaMyamasaMyamAsaMyamAkAmanirjarAbAlatapAMsi daivasya / sarAgasaMyama, samAsathama (dazaviratiparNI, akAmanirja ane bAlApa (ajJAnatapa) e devAyunA Azrava che. 1 yogavakratA visaMvAdanaM cAzunasya naamnH| bhana, kyana, mane AyayoganI 14aa (TilatA) tathA visaMvAdana ( anyathA prarUpaNa, cintanakriyA vagere) e azubha nAmakarmanA Azrava che. 25 viparItaM zunnasya / upara kahyAthI viparIta eTale mana, vacana, kAya veganI saraLatA ane yathAyogya prarUpaNa e zubha nAmakarmanA Azrava che. 3 darzanavizudhivinayasaMpannatAzIlavateSvanaticAro'nIdaNaMjhAnopayogasaMvegau zaktitastyAgatapasI saGghasAdhusamAdhivaiyAvRtyakaraNamaIdAcAryabahuzrutapravacananaktirAvazyakAparihANirmArgapranAvanApravacanavatsalatvamiti tIrthakRttvasya / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 81 ) utkRSTa darzana zuddhi, vinayasaMpannatA, zIlavatAmAM anaticArapaNuM, niraMtara jJAnapaga tathA saMvega (mokSa sukhane abhilASa-makSa sAdhavAne udyama), yathAzakita dAna ane tapa, saMgha ane sAdhuonI samAdhi ane vaiyAvaca karavuM, ahaMta, AcArya, bahuzrata ane pravacananI bhakti Avazyaka (pratikamaNa vagere jarUrI ga)nuM karavuM; zAsanaprabhAvanA ane pravacanavatsalatA e tIrthakara nAmakarmanA Azrava che. 24 parAtmanindAprazaMse sadasadguNAbAdanodbhAvane ca nIcairgotrasya / paranidA, AtmaprazasA, paranA hatA guNanuM AcchAdana ane pitAnA achatA guNanuM pragaTa karavuM, e nIca govanA Azrava che. 25 tahiparyayo nIcairvRttyanutseko cottarasya / upara kahyAthI viparIta eTale AtmanidA, para prazaMsA pitAnA chatA guNanuM AcchAdana ane paranA achatA guNanuM pragaTa karavuM, namra vRttinuM pravartana ane kedanI sAthe gava nahi kare. e ucca getranA Azrava che. 16 vighnakaraNamantarAyasya / viddha karavuM e aMtarAya karmane Azrava che. e prakAre sAMpAyikanA ATha prakAranA judA judA Avo jANavA. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) // atha sAmodhyAyaH 1 hiMsA nRtasteyAbrahmaparigrahenyo virativa'tam / hiMsA, asatya bhASaNa, cerI, mithuna ane parigrahathakI viramavuM te vrata che. arthAta ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane niSparigrahatA e pAMca vrata che. 2 deshsrvto'nnumhtii| e hiMsAdinI dezathakI virati te aNuvrata ane sarvathakI virati te mahAvrata kahevAya che. 3 tatsthairyArtha nAvanAH paJca paJca / e tenI sthiratA mATe darekanI pAMca pAMca bhAvanAo hoya che. pAMca vatanI bhAvanA A pramANe;-1 Asamiti, 2 mane gupti, 3 eSaNa samiti, 4 AdAnanikSepaNasamiti ane 5 Alekita (sArA prakAzavALAM sthAna ane bhAjanamAM sArI rIte tapAsa karI jayaNA sahita ) bhAta pANu vAparavuM, e pAMca ahiMsA vratanI; 1 vicArIne bhASaNa, 2 dhatyAga, 3 lebhatyAga, 4 bhayatyAga ane 5 hAsyatyAga, e pAMca satyavratanI; 1 aniMdya padArthanuM grahaNa tathA yAcana, 2 niratara anidha grahaNa yAcana, 3 jarUra puratA padArthanuM yAcana, 4 sAdhamika pAsethI grahaNa tathA yAcana ane 5 gurUnI anujJA laine pAna ane bejana karavuM, e pAMca asteya vratanI; 1sI, pazu, pachaka (napu. saka) vALA sthAne nahi vasavuM, 2 rAge kathA na karavI, Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 83) 3 strIonAM aMgopAMga jevAM nahi, pUrve karelA viSayo saMbhAravA nahi ane e kAma utpanna kare tevAM bhejana vAparavAM nahi, e pAMca brahmacaryavratanI ane akiMcana vratanI sthiratA mATe pAMce ikinAM manejha viSaya upara ga-Asakti karavI nahi ane aniSTa viSaya upara cheSa kare nahi e pAMca bhAvanA jANavI. 4 hiMsAdiSvihAmutra cApAyAvadyadarzanam / hiMsAdine viSe A loka ane paralokanA apAyadarzana (kecithanA nAzanI draSTi) ane avaghadarzana (niMdanIyapaNAnI draSTi) bhAvavAM. arthAta-hiMsAdikathI Aloka ane paralekanevi po tAnA zreyane nAza thAya che ane pote niMdAya che e vAta lakSyamAM rAkhavI. matalaba ke tenAthI thatA ane thavAnA nukazAna ciMnavI tethI viramavuM. 1Hkhameva vaa| athavA hisAdane viSe duHkhaja che ema bhAvavuM. 6 maitrIpramodakAruNyamAdhyasthyAni sattvaguNAdhikavizyamAnAvinayeSu / sarva jIvo sAthe mitratA, guNAdhika upara pramoda, du:khI cha upara karUNAbuddhi ane avinIta (mUha) jIvo upara bhayasthatA (upekSA) dhAraNa karavI. 7 jagatkAyakhannAvau ca saMvegavairAgyArtham / savega ane vairAgyane arthe jagata svabhAvanI ane kAyarajAvanI bhAvanA karavI. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 84) sava dravyanuM anAdi ke Adi pariNAme prakaTana, aMtarbhAva sthati, anyatva, paraspara anugraha ane vinAza bhAvavAM te jagata svabhAva. A kAyA anitya, duHkhanA hetubhUta, asAra ane azucimaya che ema bhAvavuM te kAyasvabhAva. saMsAbhirUtA, AraMbha parigrahane viSe deSa jovAthI ati, dharma ane dharmamAM bahumAna, dharmazravaNa ane sAdhamikanA dazanane viSe mananI prasannatA ane uttarottara guNanI prAptinI zraddhA te saMvega. zarIra, bhAga ane saMsAranI udvignatA (lAnI) vaDe upazAMta thayela purUSanI bAhya ane atyaMta upAdhine viSe anAsakti te vairAgya. pramattayogAtprANavyaparopaNaM hiMsA / pramatta yoga (mA, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathAnA vyApAra) vaDe karIne prANane nAza karavo te hiMsA. e asadannidhAnamanRtam / mithyA kathana te avRta (asatya) che. asata zabda ahIM saddabhAvane pratiSadha, arthAtara ane gahe e traNanuM grahaNa karavuM. AtmA nathI, paraloka nathI e prakAre bolavuM te bhUtaniblava (chatI vastune niSedha karavo) ane cokhAnA dANA jevaDa athavA aMguThAnA pavI jevaDe AtmA che. saya jevo tejasvI ane niSkriya AtmA che, ema kahevuM te abhUtadubhAvana (asat padArthanuM pratipAdana karavuM), e be bhede sadUbhAva pratiSedha che. gAyane adhe ane ane gAya kahevuM te arthAtara, hiMsA, kaThoratA ane paizunya vagere yukata vacana te gahe, te satya chatAM paNa niMdita hevAthI asatyaja che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 85) 10 zradattAdAnaM steyam / adatta (keie nahi Apela) vastunuM grahaNa te cerI - - tahevAya che. 11 maithunamabrahma / strI purUSanuM kama-mathuna (khrIsevana) te abrA kahevAya che. 12 mULa prigrhH| mUracha parigraha che. 13 niHzavyo vrtii| zalya (mAyA, niyANuM ane mithyAtva) rahita hoya te vrati kahevAya che. 8 nAnA zrI pUrvokta vatI amArI (gRhi) ane aNagArI (sAdhu) e be bheda hoya che. 15 annuvrto'gaa| aNuvratavALo agArI vRti che. 16 digdezAnarthadaNDaviratisAmAyikapauSadhopavAsopa nogaparinogAtithisaMvinAgavratasaMpannazca / diparamANuvrata, dezAvakAzikavata, analiviramaNavrata, sAmAyivrata, pizApavAsavrata, upabhegaparibhegaparimANavrata, ane Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) atithi vibhAgavata e tethI paNa yukta hoya te agArIvRti kahevAya che. arthata pAMca aNuvrata ane A sAta (zIla) maLI bAra vrata gRhasthane heya. daza dizAomAM javA AvavAnuM parimANa karavuM te divrata. pitAne AvaraNa karanArA ghara, kSetra, gAma AdimAM gamanAgamanane yathAzakti abhigraha te dezavrata, bhegopabhegathI vyatirikta padArthone mATe daMDa (kamabaMdha) te anarthadaMDa, tenI virati te anarthadaMDa viramaNavrata. niyatakALa sudhI sAvadha vegane tyAga te sAmAyikavrata. parva divase upavAsa karI piSadha kare te vidhApavAsatrita. bahu sAvadya upabhegaparibhegA yogya vastune tyAga ane a5 sAva upagaparibhAga gya vastunuM parimANa te upabhegaparibhegaDhata. nyAyapAjIta dravyavaDe taiyAra karela kAnIya AhAradi padAtho deza, kALa, satkAra ane zraddhAyege atyaMta anugrahabuddhie saMyamI purUSone ApavA te atithivibhAgavata. 17 mAraNAntikI saMlekhanAM joSitA / vaLI te gati mAraNAnika salekhanAne sevanAra hovo joIe. kALa, saMghayaNa, dubaLatA ane upasaga doSathakI dharmanuSTAnanI parihaNi jANune UNedarI Adi tapavaDe AtmAne niyamamAM lAvI uttamatratapanna hoya te cAre prakAranA AhArane tyAga karI jIvana paryaMta bhAvanA ane anuprekSAmAM tatpara rahI, smaraNa ane samAdhimAM bahudhA parAyaNa thaI, maraNa samayanI lekhanA (anazana)ne sevanAra mekSamAgane ArAdhaka thAya che. * khAnapAnAdi eka vakhata bhogavAya te upabhega ane vastra alaMkArAdi vAraMvAra bhogavAya te paribhega. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 87 ) 17 zaGkAkAdAvicikitsA'nyadRSTiprazaMsAsaMstavAH samyagdRSTara ticaaraaH| zaMkA (siddhAMtanI vAtamAM zaMkA), AkAMkSA (para matanI IchA, Aloka paralekanA viSayanI IcchA), vicikitsA (dharmanA phaLanI zaMkA rAkhavI-sAdhu sAvInA malina gAtra dekhI duzaMkA karavI, A paNa che A paNa che evo mati bhrama), anyadRSTi (SiA, akiyA, vinaya ane ajJAna matavALA) nI prazaMsA karavI ane anyadRSTine paricaya ka ( kapaTathI ke saslapaNe chatA achatA guNonuM kahevuM te sastava), e samyagdaSTinA aticAro che. 1e vratazIleSu paJca paJca yathAkramam / ahiMsAdi pAMca aNuvrata ane digavratAdi sAta zIlane viSe anukrame (AgaLa kahIzuM te mujaba) pAMca pAMca aticAre hoya che. 20 bandhavadhAnavichedAtinArAropaNAnapAnanirodhAH / baMdha (bAMdhavuM), vadha (mAravuM), chavida (nAka kAna viM. dhavA, DAma devA vigere), atibhArApaNa (hada uparAMta bhAra bharo) ane annapAna niSedha (khAvApIvAne viSeha pADe); e pAMca ahisAvatanA aticAra che. 21 mithyopadezarahasyAnyAkhyAnakUTalekhakriyAnyAsA phaarsaakaarmntrnedaaH| miththA upadeza (juThI salAha), rahasyAbhyAkhyAna (strI pu. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 88 ) rUSanA gupta bheda pragaTa karavA), kUTalekha kiyA (khoTA dastAveja karavA), nyAsApahAra (thApaNu aiLavavI) ane sAkAramaMtrabheda (cADI karavI, gupta vAta kahI devI; e bIjA vratanA aticAra che. 25 stenaprayogatadAhRtAdAnavirudharAjyAtikramahInA dhikamAnonmAnapratirUpakavyavahArAH / stanaprayoga (cArane sahAya ApI tenA kAmane uttejana ApavuM), tathatAdAna (tenI lAvela vastu ceDA mUhu kharIda karavI), virUddha rAjyAtikama (rAjya viruddha kArya karavuM-rAjAe niSiddha karelA dezamAM gamana karavuM), hInAdhika mAnenmAna (tela mApamAM ochuM vate ApavuM levuM) ane pratirUpakavyavahAra (sArI beTI vastunA bheLa saMbheLa karavA), e asteya vratanA a* ticAra che. 23 paravivAhakaraNetvaraparigRhItAparigRhItAgamanAna GgakrIDAtIvakAmAninivezAH / paravivAha karaNa (pArakA vivAha karAvavA), Isvara parigrahItAgamana (zeDo kALa mATe ke e strI karIne rAkhela strInI sAthe saMga karavo), aparigrahItAgamana (paraNyA vinAnI-vezyA vagere strI sAthe saMga karavo), anaMgakriIDA (niyama virUddha agavaDe krIDA karavI) ane tIvra kAmAbhiniveza ( kAmathI atyaMta vihavaLa thavuM); e pAMca brahmacaryavratanA aticAra che. 24 devAstuhiraNyasuvarNadhanadhAnyadAsIdAsakupyapra maannaatikrmaaH| Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 89 ) 1 kSetra-vAstu, 2 hiraNya-suvarNa, 3 dhana-dhAnya, dAsa-dAsI ane 5 kuya ( tAMbA pItaLa Adi dhAtunA vAsaNa vagere) nA parimANanuM atikamaNa karavuM: e pAMca aticAra parigraha parimANa vratanA jANavA. 25 UrdhvAdhastiryagvyatikramadotravRddhismRtyantardhA nAniA urva diga vyatikrama (niyama uparAMta AgaLa javuM), tirya diga vyatikrama, adho di vyatikama, kSetravRddhi (eka bAju ghaTADI bIjI bAju vadhAravuM) ane mRtyaMtardhAna (yAdadAstanuM vi smaraNa thavAthI niyama uparAMtanI dizAmAM gamana karavuM), e pAMca diga viramaNa vratanA aticAra che. 26 thAnayanapreSyaprayogazabdarUpAnupAtapudgaladopAH / Anayana prayoga (niyamita bhUmithakI baherathI Icchita vastu maMgAvavI), medhyaprayoga (mekalavI), zabdAnupAta (zabda ka. karI bolAva), rUpAnupAta (pitAnuM rUpa dekhADI lAvo) ane pudgala prakSepa (mATI patthara vagere pudgala phekavA), e pra. kAre dezAvakAzika vratanA pAMca aticAra jANavA. 27 kndrpkaukucymaukhryaasmiidyaadhikrnnopnogaavityAniA kapa (rogayukta asabhya vacana balavA, hAsya karavuM ), kekuca (duSTa kAyapracAranI sAthe rogayukta asabhya bhASaNa ane hAsya karavuM), mukharatA ( asaMbaddha-hada vinAnuM bolavuM),asa Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 90 ) mIkSyAdhikaraNa (vinA vicAryA adhikaraNa ekatra karavA) ane upabhegAdhikatva (upabhoga karatAM vadhAre vastuo ekatra karavI), e pAMca anarthadaMDa viramaNavratane aticAra che. zaza yogazuSpaNidhAnAnAdarasmRtyanupasthApanAni / - kAyadupraNidhAna (ajayaNAthI pravRtti), vAdupraNidhAna manedupraNidhAna anAdara ane RtyanupasthApana (sAmAyika levuM visA, aNapiguM pAchuM, pAravuM visA Adi vismaraNapaNuM ), e pAMca sAmAyikavratanA aticAra che. zae apratyaveditApramArjitotsargAdAnanidepasaMstAro pakramaNAnAdarasmRtyanupasthApanAni / apratyekSita apramAjita utsarga (barAbara rIte nahi jepela ane nahi pramAjola bhUmimAM laghunIti vaDI nIti karavAM), apratyekSita apramArjita bhUmimAM vastu levI mUvI, apratyekSita apramAjitabhUmimAM saMthAre kare, vratane viSe anAdara karo ane mRtyanupasthApana (bhUlI javuM), e piSadhopavAsavratanA pAMca aticAra che. 30 sacittasaMbasaMmizrAniSavASpakAhArAH / sacitta AhAra, sacitta vastunA saMbaMdhavALo AhAra, sacitta vastuthI mizrita AhAra, tucchAhAra, kAcApAke sacitta AhAra, e pAMca upabhegaparibhAga viramaNa vratanA aticAra che. 31 scittnideppidhaanprvypdeshmaatsrykaalaatimA | Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) sacittanikSepa (prAsuka AhArAdi sacitta vastu upara mUkavAM) sacittaSidhAna (prAcuka AhArAdine sacitta vastuvaDe DhAMkI devAM); parabyapadeza karavA (na ApavA mATe peAtAnI vastu paranI che ema kahe ). mAtmaya ( abhimAna lAvI dAna devu) ane kAlAtikrama (bhAjanakALa vityAbAda nimaMtraNa karavu'),e pAMca aticAra aticivibhAga vratanA che. 32 jIvitamaraNAzaMsA mitrAnurAgasukhAnubandhanidAnakaraNAni / jivatArA sA (jIvavAnI icchA), mAsA, haMmatrAnurAga, sukhAnuadha ane nidAnakaraNa ( niyANuM bAMdhavu), e pAMca salekhanAnA aticAra jANavA. 33 pranugrahArthaM svasyAtisarge dAnam / upakArabuddhie pAtAnI vastuno tyAga karavA arthAt bIjAne ApavI te dAna kahevAya che. 34 vidhidravyadAtRpAtravizeSAttadvizeSaH / vidhi ( panIyatA vagere ), dravya, dAtAra ane pAtranI vizeSatAva karIne te dAnanI vizeSatA hoya che, eTale phaLanI tara tamatA hoya che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 32 ) // atha aSTamodhyAyaH // 1 mithyAdarzanAviratipramAdakaSAyayogA bandhahetavaH / mithyAdAna, avirati, pramAda, kaSAya ane cAga ekamadhanA hetuo che. samyak darzanathI viparIta te mithyAdarzana, te abhigrahIta ( jANyA chatAM hu kadAgrahuvA potAnA matavyane vaLagI rahe te, 363 pAkhaDInA mata ) ane anabhigrahIta-ema e prakAre mivyAtva che. viratithI viparIta te avirati. yAddadAstanuM anavasthAna, athavA meAkSanA anuSThAnamAM anAdara ane mana vacana kAyAnA cAMganuM dupraNidhAna te pramAda, e biccAnAdi "dha hetuomAMnA prathamanA chate pAchaLanA nizce hAya ane uttarottara pAchaLanA chate prathamanAnI bhujanA (aniyama) jANavI. 2 sakaSAyatvAjjIvaH karmaNo yogyAnpudgalAnAdatte / spAyavALA hAvAthI jIva ne ceAgya pudgalA grahaNa kareche. 3 sa bandhaH / jIvavaDe pudgalAnu je grahaNa te aMdha che. 4 prakRtisthityanunAvapradezAstadvidhayaH / prakRtibaMdha, sthitimadha, rasamadha ane pradezamadha e cAra te madhanA che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 93 ) 9 yAdyAM jJAnadarzanAvaraNavedanIyamodanIyAyuSkanAmagotrAntarAyAH / pahelA prakRtimadha--jJAnAvaraNa, danAvaraNa, vedanIya, mAhunIya, AzuSka, nAma, gAtra ane atarAya e ATha prakAre che. 6 paJcanavadvyaSTAviMzaticaturdvicatvAriMzadaddipaJcanedA yathAkramam / te ATha prakAranA prakRtimadhanA akekanA anukrame pAMca, nava, e, aThThAvIza, cAra, mhetAlIza, e ane pAMca bhedA hoya che. 9 matyAdInAm / matijJAna Adi pAMca jJAna hAvAthI tenA AvaraNa paNa matijJAnAvaraNIya vagere pAMca bheda che. i caravaTa vaSivalAnAM niAniAnidhAmaclaaprclaaprclaastyaangRhivedniiyaani ca / cakSudA nAvaraNa, acakSudAnAvaraNa, avadhidarzanAvaraNa, kevaLadezanAvaraNa, *nidrA, nidrAnidrA, pracalA, pracalApracalA ane sthAnaHddhivedanIya e nava danAvaraNanA bheDhA che. * jenA udayathI nidrAvasthAmAMthI surkha karIne pratikSeAdha (jAgavuM) thAya te nidrA, jenA udayathI nidrAvasthAmAMthI duHkha karIne mRta avasthAnI prApti thAya te nidrAnidrA, jenA udayathI ubhA ane beDA thAM nidrA Ave Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 94) e sadasahaye / vedanIyakarma-sAtA ane asAtA vedanIya ema be prakAre che. 10 darzanacAstrimohanIyakaSAyanokaSAyavedanIyAkhyAstrihiSoDazanavanedAH samyaktvamithyAtvatacnayA nikaSAyanokaSAyAvanantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNasaMjvalanavikalpAzcaikazaH krodhamAnamAyAlonAH haasyrtyrtishoknyjugupsaastriipuNnpuNvivelA che mehanIyanA-1 darzanamohanIya tathA 2 cAritramohanIya e be bheda che. te darzanamehanIyanA-1 samyakatramehanIya, 2 mithyAtva mehanIya ane 3 mizramehanIya evA traNa bheda che. cAritramehanIyanA-1 kaSAyavedanIya ane ra kSAyavedanIya evA be bheda te pracalA, jenA udayathI cAlatAM cAlatAM paNa nidrA Ave te pracalapracalA ane jenA udayathI divase ciMtaveluM kArya rAtrIe nidrAvasthAmAM jAgRtinI peThe kare te satyAnamRddhi (thINuddhi); A nidrA vakhate vajAbhanArAca saMghayaNavALAne vAsudevanA baLa karatAM ardha baLa hoya che. A jIva narakagAmI jA. bIjA saMghayaNavALAne A nidrAmAM pitAnA sahaja baLathI bamaNuM tramANuM baLa heya che. * A AThamA tathA dazamA sUtranI vizeSa samaja pahelA karmacaMdhaNI jANI levI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) che. te kaSAyavedanIyanA-1 anaMtAnubaMdhI, 2 apratyAkhyAnI, 3 pratyAkhyAnI ane 4 saMjavalana e cAra bheda che. vaLI te cAranA akekanA kodha, mAna, mAyA ane lebha ema cAra cAra bheda thavAthI 16 bheda thAya che ane nekaSAyavedanIya-1 hAsya, 2 rati, 3 arati, 4 zeka, pa bhaya, 6 dugaMchA, 7 strIveda, 8 purUvaveda ane 9 napuMsakaveda ema nava bhede che. 11 nArakatairyagyonamAnuSadaivAni / nArakasabaMdhI, tiryaMcasabaMdhI, manuSya saMbaMdhI ane devatAsabadhI ema cAra prakAre AyuSyakarma che. 11 gatijAtizarIrAGgopAGganirmANabandhanasaGghAtasaM sthAnasaMhananasparzarasagandhavarNAnupUrvyagurulaghUpaghAtaparAghAtAtapodyotocchAsavihAyogatayaH pratyekazarIratrasasujagasusvarazunasUkSmaparyApta sthirAdeyayazAMsi setarANi tIrthakRttvaM ca / 1 gati, 2 jAti, 3 zarIra, 4 aMgopAMga, 5 nimaNuM, 6 baMdhana, 7 saMghAta, 8 saMsthAna, te saMhanana (saMghayaNa), 10 spaza, 11 rasa, 12 gaMdha, 13 varNa, 14 AnupUrvI, 15 aguruladhu, 16 upaghAta, 17 parAghAta, 18 Ata5, 19 uta, 20 usa, ra1 vihAgati, ra2 pratyekazarIra, 23 vasa, 24 sAbhAgya, 25 susva 26 zubha, ra7 sUkSma, 28 pasa, sthira, 30. Ajeya, 31 caza, pratipakSI sAthe eTale 3ra sAdhAraNa, 33 sthAvara, 34 du ga, 35 du:svara, 36 azubha, 27 bAda, 38 aparyApta, 39 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asthira, 40 anAdeya, 41 ayaza ane kara tIrthakara e kara bheda nAmakamanA jANavA. 13 nacairnIcazca / uccagetra ane nIcagAtra evA be bheda gAvakarmanA che. 14 dAnAdInAm / dAnAdinA vidbhakti te aMtarAya che. 1 dAnAMtarAya, 2 lAbhAMtarAya, 3 bhegAntarAya, 4 upagAntarAya ane pa vIryantarAya ema tenA pAMca bheda thAya che. 15 yAditastisRNAmantarAyasya ca triMzatsAgaropa makoTIkoTyaH parA sthitiH| prathamanA traNa karma eTale jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane vedanIya ane aMtarAyakarmanI utkRSTa sthiti trIza keDIkeDI sAgarepamanI che. 16 saptatirmohanIyasya / mehanIyamanI ha0 keDAcheDI sAgaropamanI parA (u) sthiti che. 17 naamgotryoviNshtiH| nAmakarma ane gotrakamanI vIza keDIkeDI sAgaropamanI utkRSTa sthiti che. 10 trayastriMzatsAgaropamANyAyuSkasya / - AyuSkarmanI 33 sAgaropamanI utkRSTa sthiti jANavI. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 97) 1e aparA hAdazamuhUrtA vedanIyasya / vedanIyamanI jaghanya sthiti bAra muhUrtanI che. 10 nAmagotrayoraSTau / nAmakarma ane gAtrakanI jaghanya sthiti ATha muhUrtanI de. 21 zeSANAmantarmuhUrtam / bIjAM kamanI eTale--jJAnAvaraNa, dazanAvaraNa, mohanIya, AyuSka ane aMtarAyakarmanI aMtarmuhUrta jaghanya sthiti jANavI. z vipaako'nunnaavH| karmanA vipAkane anubhAva (rasapaNe bhegavavuM) kahe che. sarva prakRtienuM phaLa eTale vipAkedaya te anubhAva che. vividha prakAre bhogavavuM te vipAka. te vipAka tathA prakAre temaja anya prakAre paNa thAya che. kamavipAkane bhegavate jIva mULa praka tithI abhinna evI sarva uttara prakatine viSe kama nimittaka enAga viyapUrvaka kamanuM saMkramaNa kare che. baMdhavipAkanA nimi ravaDe anya jAti hevAthI mULa prakRtione viSe saMkamaNa thatuM nathI. uttara prakatione viSe paNa dazanAhanIya, cAritrahanIya, samyakatvamohanIye, mithyAtvamohanIya ane AyuSya nAmakarmanuM jAtyatara anubaMdha, vipAka ane nimittavaDe anya jAti hovAthI saMkramaNa thatuM nathI. apavartana to sarva prakRtinuM hoya che. 23 sa yathAnAma / te anubhAva gati jAti AdinA nAma pramANe bhegavAya che. 24 tatazca nirjraa| oIka AcArya eka muhUrtanI kahe che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) vipAkathI nirjara thAya che. ahIM sUtramAM ca" zabda mUke che te bIjA hetunI ane pekSA sUcave che eTale anubhAvathI ane anya prakAre (tapavaDe ) nirjarA thAya che. 25 nAmapratyayAH sarvato yogavizeSAtsUdaukotrAva gADhasthitAH srvaatmprdeshessvnntaanntprdeshaaH| nAmakarmane lIdhe sarva Atmapradeze karIne mana AdinA vyApArathI sUkSma, teja AkAzapradezane avagAhIne rahelA sthira rahelA, anaMtAnaMta pradezavALA karma pudagale sarva bAjuethI baMdhAya che. nAmapratyayika-nAmakarmane lIdhe pudagale baMdhAya che. kaI dizAethI baMdhAya ? Udava, adho ane tirthaka sarvadizAthI A velA pudagalo baMdhAya. zAthI baMdhAya? mana vacana kAyAnA vyApAravizeSe karI baMdhAya. kevA? sUkSma baMdhAya, bAdara na baMdhAya. vaLI eka kSetramAM avagAhI sthira rahelA hoya te baMdhAya. A tmAna kyA pradeze baMdhAya? AtmAnA sarva pradezamAM sarva kamI prakRtinA pudagale badhAya. kevA pudgale baMdhAya? anantAnanta pradezAtmaka karmanA pudgala hoya teja baMdhAya; saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMtapradezI pudgale badhAya nahi. 26 sadhdyasamyaktvahAsyaratipuruSavedazunAyurnAmago trAMi TyamI sAtavedanIya, samyakatva, hAsya, rati, purUSada, zubha Ayu (deva, manuSya), zubha nAmakamanI prakRtie ane zubha getra ane rthita uccagetra te puNya che tenAthI viparIta karma te pApa che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) // atha navamo'dhyAyaH // 1 prAsravanirodhaH saMvaraH / AzravanA nirodha karavo te saMvara jANavA. gutisamitidharmAnupreAparISadajayacAritraiH / 2sa te savara gupti, samiti, yatidharma, anuprekSA (bhAvanA), parISahuya tathA cAritra vaDe karIne thAya che. 3 tapasA nirjarA ca / tapa vaDe nirA tathA savara thAya che. 4 samyagyoga nigraho guptiH / samyak prakAre mana, vacana ane kAyAnA cAganA nigraha karavA te gupti kahevAya che. samyag eTale bhedapUrvaka samajIne samyak dana pUrvaka - daravu. rAyana, Asana, AdAna (grahaNa karavu'), nikSepa (mUkavu') ane sthAna cakramaNa ( eka sthAnathI bIje sthAne javu) ne viSe kAyaceSTAno niyama te kAyarupti. yAcana (bhAgavu), prazna ane pahelAnA uttara devA, ene viSe vacananA niyama (jarUra puratuM elavuM athavA mAna dhAraNa karavu' ) te vacana gupti. sAvadya sakalpanA nirodha tathA kuzala ( zubha ) saMpa karavA athavA zubhAzubha saMkalpanA sarvathA nirodha te manegupti. 1 A prakAre karavuM ane A prakAre na karavuM evI kAyavyApAranI vyavasthA. 2 mokSamArga ne anukULa Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) 5 AnASaiSaNAdAnanidepotsargAH samitayaH / isamiti (joine cAlavuM), bhASAsamiti (hitakAraka bolavuM ) eSaNa ( zuddha AhAra AdinI gaveSaNa) samiti AdAna nikSepa (puMjI pramAjIne levuM melavuM) samiti ane utsarga samiti (pAriSTAnikAsamiti), e pAMca samiti che. 6 uttamaH damAmArdavArjavazaucasatyasaMyamatapastyAgAkiMcanyabrahmacaryANi dhrmH| 1 kSamA, 2 namratA 3 saraLatA. 4 zauca, 5 satya, 6 yama, 7 tapa, 8 nilabhatA, 9 niSparigrahatA ane 10 brahmacarya e daza prakAre yatidharma uttama che. yogano nigraha te saMyama sattara prakAre che-pRthvIkAya saMyama, 2 akAya saMyama, 3 teukAya saMyama, 3 vAukAya saMyama, pa vana spatikAya saMyama, 6 beIdriya saMyama, 7 te Idriya saMyama, 8 airidriya saMyama, 9 paMcaeNkriya saMyama, 10 prekSya (jovuM) saMyama, 11 upekSya saMyama, 12 apahRtya (paraThavavuM) saMyama, 13 pramUjya (paMjavuM) saMyama, 14 kAya saMyama, 15 vacana saMyama, 16 mana saMyama, ane 17 upakaraNa saMyama. vratanI paripAlanA, jJAnanI abhivRddhi ane kaSAyanI upazAMtine arthe gurUkuLavAsa te brahmacarya arthAta gurUnI AjJAne Adhina rahevuM te brahmarya. mithunatyAga, mahAvratanI bhAvanA ane icchita sparza, rasa, rUpa, gaMdha, zabda tathA vibhUSAne viSe aprasannatA e brahmacaryanA vizeSa guNe che. 1 hitakAraka, parimita, asaMdigdha, nirvagha ane cekasa arthavALuM bhASaNa. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101) 7 anityaashrnnsNsaarktvaanytvaashucitvaasvsNvrnirjraalokbodhiurlndhrmkhaakhyaattttvaanucintnmnupredaaH| 1 anitya, 2 azaraNa, 3 saMsAra, 4 ekatva, paManyatva, 6 azuci, 7 Azrava, 8 saMva, 9 nirjarA, 10 loka svarUpa, 11 dhi durlabha ane 12 dharmane viSe varNa vela tanuM anuciMtana (manana-nididhyAsana) te bAra prakAranI anumekSA che. anityabhAvanA-A saMsAramAM zarIra, dhana, dhAnya, kuTuMba Adi sarva vastuo anitya (kSaNabhaMgura ) che evuM ciMtavavuM te azaraNa bhAvanA-mANasoe karIne rahita evA araNyamAM sudhA pAmela baLavAna siMhanA hAthamAM pakaDAyela mRgalAne keInuM zaraNa hetuM nathI tevI ja rIte janma, maraNa Adi vyAdhie grasta jIvane A saMsAramAM dhama zivAya bIjA keInuM zaraNa nathI evuM ciMtavavuM te. saMsAra bhAvanA-A anAdi anaMta saMsAramAM svajana ane parajananI keIpaNa prakAranI vyavasthA nathI. mAtA marIne strI thAya, cI marIne mAtA thAya; pitA marIne putra thAya, putra marIne pitA cAyaH ema saMsAranI vicitratA bhAvavI te. ekatva bhAvanA-jIva ekaleja utpanna thAya che ane ekaleja mRtyu pAme che; ekalAja karma bAMdhe che ane ekaleja karma bhogave che. ItyAdi cittavavuM te. anyatva bhAvanA huM zarIra thakI bhinna chuM; zarIra anitya che, huM nitya chuM; zarIra jaDa che, hu cetana chuM; e prakAre citavavuM te Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) azuci bhAvanA-nizcaya karIne A zarIra apavitra che. kararaNa ke A zarIranuM Adi kAraNa zukra ane leAhI che, te ghaNA apavitra che. pachInuM kAraNa AhArAdikane pariNAma te paNa atyaMta apavitra che. nagaranI khALa peThe purUSanA nava dvAramAMthI ane strInA bAra dvAramAMthI niraMtara azuci vahyA kare che, evuM ciMtavavuM te. Azrava bhAvanA-mithyAtvAdike karIne karmanuM AvavuM thAya che tethI AtmA malina thAya che. dayA, dAnAdike zubhakarma baMdhAya che, viSaya kaSAyAdike azubha karma baMdhAya che, evuM ciMtavavuM te. saMvara bhAvanA-samiti, gupti Adi pALavAthI Azravane roja thAya che, evuM ciMtavavuM te. nirjarA bhAvanAbAra prakAranA tapavaDe kamane kSaya thAya che evuM ciMtavavuM te. lakasvabhAva bhAvanA-keDa upara hAtha mUkI paga pahoLA karI ubhA rahela purUSanA AkAre dharmAstikAyAdi Sa dravyAtmaka cida jalaka utpatti, sthiti ane layanA svabhAvavALo che; ItyAdi svarUpa vicAravuM te. bAdhidurlabha bhAvanAo anAdi saMsArane viSe narakAdika gatimAM bhramaNa karatAM akAma nirjarA vaDe puNyanA udayathI manuSya janma, Arya deza, uttama mULa, nirogI kAyA, dharma zravaNanI sAmagrI ityAdi pAmI zakAya che. paraMtu anaMtAnubaMdhI kaSAya mehanIyanA. udayathI abhibhUta jIvane samyaga darzana pAmavuM ati durlabha che evuM cittavavuM te. dharma bhAvanA-dustara saMsAra samudramAMthI taravAne vahANa samAna zrI vItarAga praNIta zuddha dharma pAmavo ati durlabha che tathA dharmanA sAdhaka arihaMtAdikane paNa vega pAmavo ati durlabha che, evuM cittavavuM te. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (103) 7 mArgAcyavana nirjarArtha pariSoDhavyAH parISahAH / samyagU darzanAdi mokSamArgamAM sthita rahevA mATe anekanika jIrAne arthe parIso sahana karavA yogya che. e kutpipAsAzItoSNadaMzamazakanAgnyAratistrIcaryA niSadyAzayyA''krozavadhayAcanA'lAnarogatRNaspamilasatkArapuraskAraprajhA'jhAnadarzanAni / / 1 sudhA (bhukha) parisaha, 2 pipAsA (tuSA) parisaha, 3 zIta (TADha) parisaha, 4 uSNa (garamI) parisaha, pa daza mazaka (DAMsa macchara) parisaha, 6 nAnya (junA melAM lugaDAM) parisaha, 7 arati (saMyamamAM udvega na thAya ) parisaha, 8 strI parisaha, 9 carcA (vihAra) parisaha, 10 niSaghA (svAdhyAya mATe sthiratA) parisaha, 11 zamyA parisaha, 12 Akeza parisaha, 13 vadha parisaha, 14 yAcanA parisaha, 15 alAbha parisaha, 16 roga parisaha 17 vaNasparza parisaha, 18 mala parisaha, 19 satkAra parisaha, 20 prajJA parisaha, 21 ajJAna parisaha ane 22 samyakatva parisaha, e bAvIza prakAre parisaha jANavA. 10 sUkSmasaMparAyabadmasthavItarAgayozcaturdaza / sUkSmasaMparAya cAritravALAne ane chavasthavItarAga cAritravALAne cAda parisaha hoya che. sudhA, pipAsA, zIta, uSNa, daza : darzana ane prajJA e be mArgamAM sthita rahevAnA ane bAkInA 20 nirjarAne arthe jANavA-samayasAra prakaraNe. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (104) mazaka, caryA, prajJA, ajJAna, alAbha, zayA, vadha, roga, tRNasparza ane mala e 14 heya che. 11 ekAdaza jine / terame guNaThANe agyAra parisaha hoya che. sudhA, pipAsA,zIta, uSNa, dazamazaka, carya, zayA, vadha, raMga, vaNasmaza ane mala e agyAra. 15 bAdarasaMparAye sarve / bAdara saMparA cAritre (navamA guNaThANa sudhI) sarva eTale bAvIza parisaha hoya che. 13 jhAnAvaraNe prazA'jhAne / jJAnAvaraNanA udaye prajJA ane ajJAna e be parIso hoya che 14 darzanamohAntarAyayoradarzanAlAnau / darzana mahAvaraNa ane aMtarAya karmanA udaye adazana (mithyAtva) ane alAbha parIsaha anukrame hoya che. 15 cAritramohe nAgnyAratistrIniSadyA''krozayAcanA stkaarpurskaaraaH| cAritrahanA udaye nAnya, ati, sI, niSA, Akroza yAcanA ane satkAra puraskAra e sAta parIsaha hoya che. 16 vedanIye shessaaH| vedanIyanA udaye bAkInA agyAra parIsaha heya che. jinane je agyAra hoya te ahIM jANavA. eTale jJAnAvaraNa, Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (105) darzanameha, antarAya ane cAritrahanA udaye je 11 parIsahe heya che te sivAyanA 11 vedanIyana udaye heya che. 17 ekAdayo nAjyA yugapadekonaviMzteH / e bAvIza parIsamAMthI ekathI mAMDIne 19 parIsaha sudhI eka sAthe eka purUSane hoI zake che. kemake zata ane uSNamAMthI eka hAya ane caryA, niSadyA tathA zayA e traNamAMthI eka saM. bhave kemake eka bIjAthI virodhI che mATe eka sAthe 19 hoya. 17 sAmAyika ledopasthApyaparihAravizudhisUkasaMparA yayAkhyAtAni cAritram / 1 sAmAyika sayama, 2 TopasthAya saMyama, 3 parihAra vizuddhi saMyama, 4 sUphama saparAya saMyama ane pa yathAkhyAta saMyama, e pAMca cAritranA bheda che. kasama eTale sarakhuM che mokSa sAdhana pratye sAmarthya jenuM evA jJAna darzana cAritrane Aya eTale lAbha che jemAM te athavA sama eTale mane dhyasthabhAva ( rAga dveSa rahitapaNuM) tene lAbha jemAM thAya che te sAmAthika cAritra, pUrvanA sadeSa ke nirdoSa paryAyane chedIne gaNAdhipe pharIthI ApeluM paMca mahAvratarUpa cAritra te chedapasthApya cAritra. parihAra nAmanA tapa vizeSe zuddhi jemAM che te parihAre vizuddhi cAritra, te A pramANe-nava sAdhune ga7 nikaLe temAMthI cAra jaNa tapasyA kare, cAra jaNa vaiyAvacca kare ane ekane AcArya sthApe; e pramANe cha mAsa sudhI tapasyA kare pachI vaiyAvacca karanArA tapasyA kare Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (106) 1e anazanAvamaudaryavRttiparisaMkhyAnarasaparityAgavi viktazayyAsanakAyakvezA bAhyaM tapaH / anazana (AhArane tyAga), amadarya (udarI-be cAra kavaLa uNa rahevuM), vRttiparisaMkhyAna (AjIvikAne niyama, bhejya upagya padArthanI gaNatarI rAkhavI), rasaparityAga (i vinayane tyAga-lAlupatAne tyAga), vivikta zAsanatA (anya saMsarga vinAnA zamyA ane Asana) ane kAyaleza (leca, AtApanA Adi kaSTa), e cha prakAranA bAhyapa jANavA. 20 prAyazcittavinayavaiyAvRttyasvAdhyAyavyutsargadhyAnA yuttaram | prAyazcitta, vinaya, vaiAvaca, svAdhyAya, vyutsaga (kAane tapasyA karanArA vaiyAvacca kare te paNa pUrvokta rIte cha mAsa sudhI kare. pachI AcArya cha mAsa sudhI tapasyA kare, sAta jaNa vaiyAvacca kare ane ekane AcArya sthApe. e prakAre aDhAra mAsa sudhI tapa kare. jyAM sUkSma kaSAyane udaya hoya te sUkSma saMparAya cAritra, A cAritra dazame guNasthAne vartatA jIvone hoya. jyAM sarvathA kaSAyane abhAva hoya te yathAkhyAta cAritra tenA be prakAra che.-chAvasthika ane kaivalika. chAvasthikanA be prakAra-kSAyika ane aupazamika; kSAyika bArame guNaThANe ane aupazamika 11me guNaThANe hoya. jaivalika be prakAre-sayogI ane ayogI; sayogI terame ane ayogI caudame guNaThANe hoya. A pAMca mATenAM prathamanAM be cAritra hAla vidyamAna che. chellA traNa viccheda thayAM che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (107) tsarga) ane thAna (dhama dhyAna ane zukaladhyAna), e atyaMta tapanA cha bheda che. 21 navacaturdazapaJcahinedaM yathAkramaM prAradhyAnAt / e atyaMtara tapanA anukrame nava, cAra, daza, pAMca ane be bheda thAnanI agAunA (prAyazcittAdi) nA che. 15 bAlocanapratikramaNatajanayavivekavyutsargatapazve daparihAropasthApanAni / AleyaNa (gurU AgaLa prakAzavuM), paDikamaNuM (micchAmiTukaDa), te baMne, viveka (tyAga pariNAma ), kAsa, tapa, cAritra-paryAyacheda, parihAra (tyAga-gaccha bahAra) ane upasthApana (pharI cAritra ApavuM), e nava bheda (prAyazcittanA) che. 23 shaandrshncaaritropcaaraaH| jJAna, darzana, cAritrane vinaya ane upacAra (jJAna, darzana ane cAritrathI pitAnA karatAM adhika guNavALAne ucita vinaya karava), ema vinaya cAra prakAre che. 24 zrAcAryopAdhyAyatapasvizaidakaglAnagaNakulasaGgha sAdhusamanojhAnAm / 1 AcArya, 2 upAdhyAya, 3 tapasvi, 4 navIna dIkSita, para plAna (regI), 6 gaNa (sthaviranI saMtati-judA judA AcAryanA ziSyo chatAM eka AcArya pAse vAcanA letA hoya tevA samudAya), 7 kula (eka AcAryanI saMtati), 8 saMgha, 9 sApha Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) ane 10 mahara cAritrane pAlana karanAra muni, e dazane vaiyAvacce anna pAna Asana zayana ityAdi ApavA vaDe karIne kare. 25 vaacnaaprbnaaunupredaa''mnaaydhrmopdeshaaH| 1 vAcanA (pATha levo), 2 pracchanA (pUchavuM), 3 anumekSA (mULa tathA arthane manathI abhyAsa karavo), 4 AmrAya (paravinA-bhaNeluM saMbhArI javuM) ane pa dharmopadeza kare e pAMca prakAre svAdhyAya jANo. 16 baahyaanyntropdhyoH| vyutsarga be prakAre che-bAhya ane atyaMtara. bAhya vyutsarga bAra prakAranI upadhIne jANa ane atyaMta vyutsaga zarIra ane kaSAyane jANa. 27 uttamasaMhananasyaikAgracintAnirodho dhyAnam / uttama saMhanana (varSabhatArAca, vajanArA, nArA ane ardhanArAca e cAra saMghayaNa) vALA jIvane ekAgrapaNe ciMtAne ridha te dhyAna jANavuM. zrAmuhUrtAt / te dhyAna eka muhUrta paryata rahe che. zA mAro dharmaguainiA AdhyAna, dridhyAna, dhama dhyAna ane zukladhyAna ema dhyAna cAra prakAre che. 30 pare modAhetU / pAchalAM dhyAna melanA hetu che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 109 ) 31 pArnamamanojJAnAM samprayoge tahiprayogAya smRtisamanvAdAraH / aniSTa vastuone yAga thaye te te aniSTa vastunA viyAga karavA mATe smRti samanvAhAra ( ciMtA karavI ) karavA te AIdhyAna jANavuM. 32 vedanAyAzca / vedanA prApta thaye chate te dUra karavA ciMtA karavI te ArtadhyAna che. 33 viparItaM manojJAnAm / maneAjJa vedanAnuM viparIta dhyAna samajavuM' arthAt manejJa viSayanA viyeAga thaye te tenI prAptine arthe citA karavI te AdhyAna jANavuM. 34 nidAnaM ca / kAma vaDe karI uparhuta che citta jevu evA jIvA punarjanmamAM tevA viSayeA meLavavA mATe je niyANu kare te" A dhyAna che. 35 tada viratadezaviratapramattasaMyatAnAm / te A dhyAna avirati, dezivati ane pramatta sayatAne hAya che. ( mAga prApti pachInI apekSAe A vAta samajavI. ) 36 hiMsA'nRtasya viSayasaMrakSANenyo rausama viratadeza viratayoH / hiMsA, amRta ( asatya), cArIne arthe ane viSaya (padA') Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) nI rakSAne arthe sakalpa vipa karavA te rodradhyAna jANavu:, te avirati ane dezaviratine hoya che. 37 yAjJA'pAya vipAkasaMsthAna vicayAya dharmamapramatta saMyatasya / 1 jJAvicaya ( jInAjJAnA viveka), apAya vicaca (sanmAgathI paDavAvaDa thatI pIDAnA viveka), 3vipAka vicaya (karma phaLanA anubhavanA viveka ) ane sasthAna vicaya (lAnI AkRtinA viveka )ne arthe je vicAraNA te dharmadhyAna kahevAya che; te apramatta sayatane hAya che. 38 upazAntakSINakaSAyayozca / upazAMtaSAya ane kSINayAya guNaThANAvALAne dharmadhyAna hAya che. 35 zuk cAdye / zukaladhyAnanA e pahelA bheda upazAMtAcI ane kSINa AcIne hAya che. 40 pare kevalinaH / zukaladhyAnanA pAchalA e bheda kevaLaneja hAya che. 41 pRthaktvaikatvavitarkasUkSma kriyA'pratipAtivyuparata kri yAnivRttIni / 1 pRthakksa vitarka, 2 ekatva vitarka, 3 sUkSmakriyA apratipAti ane 4 gRpatakriyA nivRttI ema cAra prakAra zukaladhyAna jANavu. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) 42 tattryekakAyayogAyogAnAm / - te zukaladhyAna traNa yogavALAne, traNamAMthI eka vegavALAne, kAya yogavALAne ane aAgIne anukrame hoya che. arthAta traNa yoga vALAne pRthakatva vitarka, traNamAMthI eka pega vALAne ekatva vitarka, kevala kAyayegavALAne sUkSmakriyA apratipAti ane ayogIne bhupatakriyA nivRtti nAmanuM dhyAna hoya che. 43 ekAzraye savitarke pUrva / pUrvanA be zukaladhyAna eka dravyAzrayI vitarka sahita hoya che. (prathama pRthakvavitarka vicAra sahita che.) avivAhitI mAM - vicAra hita ane vitarka sahita bIjuM zukaladhyAna hoya che. 45 vitarkaH zrutam / yathAyogya zrutajJAna te vitarka jANave. 46 vicAro'rthavyaJjanayogasaMkrAntiH / atha, vyaMjana ane veganuM je saMkramaNa te vicAra. A atyaMtara tapa saMvara hovAthI navIna karma saMcayane nivedhaka che, nirArUpa phaLa ApanAra hovAthI karmanI nirjara karavA vALe che. ane navIna karmane pratiSedhaka tathA pUvopArjita karmane nAzaka hovAthI mokSamArgane prApta karAvanAra che. 4 samyagdRSTizrAvakaviratAnantaviyojakadarzanamoha dapakopazamakopazAntamohadapakadINamohajinAH Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) krmsho'sNkhyeygunnnirjraaH| sammaNi, zrAvaka, virata (sAdhu), anantAnubaMdhine nAza karanAra, darzanamohakSaka, mohane zamAvate, upazAMtoha, mehane kSINa karato, kSINameha ane kevaLimahArAja e uttarottara eka ekathI asaMkhya guNa Adhaka nija karavAvALA che HD pulAkabakuzakuzIlAnimranTasnAtakA nirgranthAH / pulAka ( kithita AgamathI patita nahi thAya te), bakuza (zIthIlAcArI paNa nigraMtha zAsana upara prIti rAkhanAra), kuzIla (saMyama pALavAmAM pravRtta paNa potAnI iMdriya svAdhIne nahi rahevAthI uttara guNene pALI zake nahi ane kAraNa maLe jene kaSAya utpanna thAya te), nigraMtha (vicaratA vItarAga chadmasthI, snAtaka ( sagI kevaLI, zailezI pratipanna kevaLI), e pAMca prakAranA niJthe hoya che. Ue saMyamazrutapratisevanAtIrtha liGgalezyopapAtasthAna vikalpataH saadhyaaH| e pAMca nirca saMyama, kRta, pratisevanA tIrtha, veSa, lezyA, upapAta ane sthAna, e vikalpa vaDe karIne sAdhya che. arthAta saMyama, mRta Adi bAbatamAM keTalA prakAranA nircA lAbhe te ghaTAvavuM. te A pramANe sAmAyika ane chedepasthApya cAritre pulAka, bamaza ane pratisevanA suzIla e traNa prakAranA sAdhu heya. parihAra vizuddhi ane sUkSmaparAya cAritre kapAya kuzIla heya. yathAkhyAta cAritre nirodha ane sanAtaka heya. pulAka, bakuza ane Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (113) pratisevanA kuzIla e traNa prakAranA sAdhuo utkRSTathI daza pUrvadhara heya. kaSAya kazIla ane nigrantha cida pUrvadhara heAya. pulAka jaghanyathI AcAra vastu (navamA pUvane amuka bhAga) sudhI zrata jANe. bakuza, kuzIla ane nithAne jaghanyathI ATha pravacana mAtA jeTaluM zrata hoya. snAtaka-kevaLajJAnI Rtarahita hoya (zrutajJAna kSapazama bhAvathI thAya che, kevaLIne te bhAva nathI paNa kSAyika bhAva che mATe zrutajJAna kevaLIne na hoya). pAMca mULa guNa (pAMca mahAvrata) ane rAtribhejana viramaNa e cha mAMhelA kei paNa vratane paranI preraNA ane AgrahathI dUSita karavAvALA pulAka hoya. keTalAka AcArya kahe che ke phakta maithuna viramaNane pulAka dUSita kare che. bakuza be prakAranA che. upakaraNamAM mamatA rAkhanArA eTale ghaNuM mUlyavALA upakaraNo ekaThA karIne vizeSa ekatra karavAnI IcchAvALA heya te upakaraNa bakuza ane zarIra zebhAmAM jenuM mana tatpara che evA hamezA vibhUSA karanArA zarIrabakuza kahevAya che. pratisevanAkuzaLa hoya te mULa guNane pALe ane uttara guNamAM kAMi kAMI virAdhanA kare che. kaSAyakuzaLa, nigraMtha ane snAtaka e traNa nithAne, keI jAtanI pratisevanA (dUSaNa) nathI. sava tIrthakaronA tIrthamAM pAMca prakAranA sAdhuo heya- eka AcArya mAne che ke pulAka, bakuza, pratisevanAzIla e tIrthamAM nitya heya, bAkInA sAdhuo tIrthanI hayAtImAM agara tIrtha hayAtI na hoya tyAre heya. liMga be prakAre che dravya ane bhAva; sarva sAdhuo bhAvaliMga hoyaja, dravyalige bhajanA jANavI. (eTale hoya athavA 1 rajoharaNa muhapatti vagere. 2 jJAna, darzana ane cAritra. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114) na paNa hoya) kA kALavALAne heya athavA na hoya ane dIrghakALavALAne avazya heya. pulAkane chellI traNa legyA hoya. bakuza ane pratisevanA kazI lane chae leNyA hoya. parihAravizuddhi cAritravALA kaSAyakuzIlane chellI traNa lezyA heya. sUkSmaparAyavALA kaSAyakuzIlane tathA nigraMtha ane snAtakane phakta zukala lezyA heya. ayogI zailezIprApta to alezI heya. pulAka utkRSTa sthitivALA devapaNe sahastrAra devaleke upaje. bakuza ane pratisevanAzIla bAvIza sAgaropama sthiti sudhInA devapaNe AraNa aSNuta devalokamAM upaje. kaSAyazIla ane nigraMtha sarvArthasiddhimAM upaje. sarve sAdhuo jaghanyathI popama pRthakatvanA AyuvALA saidharma kalpamAM upaje. snAtaka nivANa padane pAme. have sthAna AzrayI kahe che--kaSAyanimittaka saMyamasthAne asaMkhyAtA che. temAM savathI jaghanya labdhisthAnake pulAka ane kaSAyakuzIlane heya. te baMne eka sAthe asaMkhyAtA sthAne lAbhe. pachI pulAka viccheda pAme ane kaSAyakuzIla asaMkhyAtA sthAne ekalo lAbhe. pachI kavAyakuzIla, pratisevanAzIla ane bakuza kazIla eka sAthe asaMkhyAtA sthAne lAbhe. pachI bakuza viccheda pAme. pachI asakhyAtA sthAne jatAM pratisevanA kuzIla vi cheda pAme. ahIMthI upara aSAya sthAno che. tyAM nigranthaja jAya. te paNa asaMkhyAtA sthAna jaine viveda pAme. AthI upara eka ja rasthAne jaine nigraMtha snAtaka nirvANa pAme. eonI saMyamalabdhi anaMtAnaMta guNa hoya che. 1 marUdevI vagerenI peThe. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) I utha harAmodhyAyaH | 1 mohadayAjJAnadarzanAvaraNAntarAyadayAca kevalam / mehanIyane kSaya thavAthI ane jJAna-darzanAvaraNanA tathA a tarAyanA kSaya thakI kevaLajJAna utpanna thAya che. A cAra karmaprakRtino kSaya kevaLajJAnane hetu che. sUtramAM mehanA kSaya thakI ema judu grahaNa karyuM che te kama dazAvavAne mATe jANavuM, tethI ema sUcavAya che ke mehanIya karma prathama sarvathA kSaya pAme te pachI aMtarmuhUrtamAM jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAya e traNa karmane eka sAthe kSaya thAya tyAre kevaLajJAna utpanna thAya. 5 bandhahetvanAvanirjarAnyAm / mithyA dazananA kAraNe thatA baMdhane abhAva ane bAMdhelAM karmanI nirjarAthI samya dazanAdinI yAvata kevala jJAnanI utpatti thAya che. 3 kRtsnakarmadayo modaH / sakala kamane kSaya te mekSa kahevAya che. 4 zraupazamikAdinavyatvAnAvAcAnyatra kevlsmyktvjnyaandrshnsighvenyH| kevaLa (sAyika) samyakatva, kevaLa jJAna, kevaLa dazana ane siddhatva (A kSAyika bhAve siddhane niratara heya mATe) zivAya bAkInA aupazamikAdi bhAva ane bhavyatva tene abhAva thavAthI mokSa thAya che. darzanasaptakanA kSaye kevaLa samyakatva, jJAnAvaraNanA kSaye kevaLajJAna, darzanAvaraNanA kSaye kevaLadarzana ane samasta karmanA kSaye siddhatva prApta thAya che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (116) 5 tadanantaramUrdhva gabatyAlokAntAt / te (sakala karmano kSaya) pachI jIva uMce lekAnta sudhI jAya che. karmane kSaya thaye chate dehaviga, sidhyamAna gati ane lokAnanI prApti e traNe A mukta jIvane eka samaye eka sAthe thAya che. prayoga (vItarAyanA kSaya athavA kSapazama dvArA ceSTA, rUpa) pariNAme athavA svAbhAvika utpanna thayela gati kiyA vizeSane kArya dvArA utpatti kALa, kAryAraMbha ane kAraNa vinAza jema eka sAthe thAya che tema ahIM paNa samajavuM. 6 pUrvaprayogAdasaGgatvAdbandhachedAttathAgatipariNAmAcca tadrutiH | pUrvanA pravega thakI, asagapaNa thakI, badha cheda thakI ane siddhanI gatine svabhAva tevo hovAthI te mukta jIvonI gati (gamana) thAya che. 7 kSetrakAlagatiliGgatIrthacAritrapratyekabughbodhitajhAnAvagAhanAntarasaMkhyAlpabahutvataH sAdhyAH / kSetra, kALa, gati, liMga, tIrtha, cAritra, pratyekabuddhAdhita (pratyeka buddha, svayaM buddha, buddha bAdhita), jJAna, avagAhanA, aMtara, saMkhyA ane alpa bahutva vaDe karIne sAdhavA joIe. eTale eTalA anuyoga vaDe siddhanI vicAraNA karavI. te A pramANe-ahIM pUrvabhAva prajJApanIya-pahelAnI avasthAe prarUpaNa karavI ane pratyutpanna bhAva prajJApanIya-vattabhAna avasthAe jaNAvavuM ema be nayanI vivekSA che. 1 kSetra-pratyupanna bhAve siddhakSetramAM siddha thAya. pUrvabhAve Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (117) janma AzrayI paMdara kamabhUmimAM utpanna thayela siddha thAya ane saMharaNa AzrayI AkhA manuSya kSetramAM siddha thAya. pramattasaMvata ane dezaviratanuM haraNa thAya che. sAdhvI, vedarahita, parihAravizuddhisaMta, pulAka, apramatta, vaida pUrva ane AhAraka zarIrInuM saMharaNa thatuM nathI. RjusUtra ane zabdAdi traNa naya pratyutpanna prajJApanIya jANavA ane bAkInA na bane bhAvane jaNAve che. 2 kALa-pratyutpanna prajJApanIya bhAve akALe siddhi pAme. pUrvabhAva prajJApanIyanI apekSA ejanmathI utsapiNuM-avasarpiNI ane utsapiNu-avasarpiNa (mahAvidehane avasthita kALo, temAM utpanna thayela siddha thAya. saharaNa thakI paNa eja kALamAM utpanna thayela siddha thAya. eTaluM vizeSa che ke avasarpiNumAM trIjA ArAnA saMkhyAtA varSa bAkI rahe chate janmela ane cothA ArAmAM utpanna thayelA siddha thAya. ceAthAmAM janmela hoya te pAMcamA ArAmAM siddha thAya paNa pAMcamAmAM utpanna thayela siddha na thAya. bAkInA ArAmAM siddha na thAya. saMharaNa AzrayI sarva kALe siddha thAya. usapiNInuM e ( avasarpiNI) thI ulaTuM jANavuM. 3 gati-pratyupanna prajJApanIya bhAve siddhi gatimAM siddha thAya. bAkInA no anAra pazcAtakata gativALA ane ekAntara pazcAtakRta gati vALA ema be bhedathI che. anAra pazcAtakRta gativALA manuSya gatimAM siddha thAya. ekAntara pazcAta kRta gativALA sAmAnya thakI sarva gatimAMthI AvelA siddha thAya. 4 liMga-pratyupanna bhAva prajJApanIye vedavinAnA siddha thAya. pUrva bhAva prajJApanIye traNe liMga (veda) vALA ane traNe liMgathI AvelA siddha thAya. 1 siddhanA ja rahe che te kSetramAM (siddha zilA upara) kALanI gaNatarI nathI mATe. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118 ) 5 tI--tIrthaMkaranA tIrthamAM jina [ tIrthaMkara] siddha, ajina pratyeka yuddha, gaNadhara ] siddha ane svaliMga [ sA ] siddha thAya che. eja pramANe tIrthaMkarI [srI tIrthaMkara] nA tIrthamAM paNa pUrvokta bhedavALA siddha thAya che. huM liMga--pratyupanna bhAva prajJApanIye aliMgI siddha thAya, pUrvI prajJApanIyabhAve svaliMge [ sAdhuveSe ] bhAvali'gI siddha thAya, dravyaliMga traNa prakAre che.--sthaliga, anyaliMga ane gRhasthaliMga, e traNe liMgamAM bhujanA jANavI. te sarve bhAvali'gane prApta thayelA hoya te siddha thAya, ahIM liMga eTale veSa samajave. 7 cAritra--pratyutpanna prajJApanIyabhAve nAcAritrInAacAritrI siddha thAya. pUrvabhAva prajJApanIya anaMtara pazcAtakRtika ane paraparapazcAtakRtika ema be bhede che. anaMtara pazcAtakRtivALA yathAkhyAta cAritravALA meAkSe jAya. parapara pazcAtakRtivALA vyajita (nAmeAdrArAe spaSTa karela ) ane anyajita-vAktathI viparIta arthAt sAmAnya sakhyAthI jaNAvela ema be bhedavALA che. avyajitamAM traNa cAritravALA, cAra cAritravALA, pAMca cAritravALA siddha thAya. vyaMjitamAM sAmAyika, sUkSmasa parAya ane yathAkhyAta e traNa cAritravALAsiddha thAya; dApasthApanIya, sUkSmasaparAya ane cacAkhyAta cAritravALA siddha thAya; sAmAyika, che dApasthApyuM, sUkSma saparAya, yathAkhyAta cAritravALA siddha thAya; cheDhApasthApya, parihAra vizuddhi, sUkSmasaparAya, yathAkhyAta cAri travALA siddha thAya; sAmAyika, chedApasthApya, parihAravizuddhi, sukSmasa parAya, yathAkhyAta cAritravALA siddha thAya. 8-pratyeka yuddhamAdhita siddha cAra prakAre che. te A pramANe-- svayaMbuddha siddha tenA be bheda tIrthaMkara, ane pratyekabuddha. bIjAnA UpadezathI edha pAmelA heAya te buddhAdhita siddha te e prakAre che- Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (119) eka parane bedha karanArA ane bIjA pitAnuM Icchita karavAvALA. 9 jJAna-pratyutpanna prajJApanIya bhAve kevaLajJAnavALA siddha thAya. pUvabhAva prajJApanIya bhAva anaMtara pazcAta kRtika ane parapara pazcAta kRtika ema be bhedavALe che. te vaLI atyaMjita ane vyaMjita bhedavALo che. atyaMjitamAM be, traNa, cAra jJAna vaDe siddha thAya. vyaMjitamAM paNa atizrata vagere be, traNa, cAra jJAnavaDe siddha thAya. 10 avagAhanA-pUrva-prajJApanIya bhAve utkRSTathI pa0 dhanuSyathI dhanuSya pRthakatva adhika avagAhanAvALA siddha thAya. jaghanyathI aMgula pRthakatva hIna sAta hAthanI avagAhanAvALA siddha thAya [ tIrthakara mahArAjanI apekSAe A kaheluM che anyathA sAmAnya te be hAthanI avagAhanAvALA paNa siddha thAya ]. pratyutpana prajJApanIya bhAve pitAnI avagAhanAthI trIje bhAge nyUna avagAhanAe siddha thAya. eTale siddha thAya tyAM potAnA chellA zarIrane trIjo bhAga nyUna eTalI avagAhanA rahe. 11 aMtara-anatara dizAmAM siddha thanAra siddha jaghanyathI be samaya ane utkRSTathI ATha samaya sudhI siddhi jAya ane sAMtara dazAmAM siddha thatA siddhanuM jaghanyathI eka samaya ane utkRSTa cha mAsanuM aMtara jANavuM. 12 saMkhyA-eka samayamAM jaghanyathI eka siddha thAya ane utkRSTathI 100 siddha thAya. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) upasaMhAra. - E - e prakAre nisarga ( svAbhAvika] agara adhigama [ gurU upadeza ] thI utpanna thayela, tattvAtha zraddhAnarUpa, zaMkAdi aticAra rahita, prazama [ samatA-saMvega mikSa sukhanI abhilASA]- nirveda [saMsArathI uThega ]-anukaMpA [ dayA ] ane AstikatA [ vitarAga bhASita vacanamAM haTha zraddhAna ] nA pragaTa thavA rUpa ane vizuddha evuM samya darzana pAmIne ane samyagadarzananI prApti thakI vizuddha jJAna meLavIne nikSepa, pramANa, naya, niMdaza, satsa khyA vagere upAvaDe jIvAdi tanA ane pariNAmika, audayika, Apazamika, kSApazamika ane kSAyika bhAvanA yathArtha tattvane jANIne pariNAmika ane audayika bhAvanI utpatti, sthiti, anyatAnugraha [rUpAMtara pariNAma ] ane nAzanA tatvane jANanAra, virakta, ni:spRha, traNa guptie gupta, pAMca samitie samita (yukta ], dazavidha yatidharmanA anuSThAna thakI ane tenuM phaLa dekhavAthI mekSa prAptinA pravartanavaDe atyaMta vRddhi pAmela zraddhA ane saMvegavALe; bhAvanA [maitrI vigere cAra] vaDe bhAvitAtmA, dvAdaza anuprekSAovare sthira kayA che AtmA jeNe evo; anAsakta; saMvara karavAthI arthAta nirAzavapaNuM hovAthI ane virakta arthAta ni:spRha hevAthI navIna kama saMcayathI rahita; pariSahanA jaya thakI ane bAhya abhyatara tapanA anuSThAna ane anubhAva thakI samyagadaSTi ane dezaviratithI mAMDI jina parvatanA pariNAmaadhyavasAya ane vizuddhirUpa sthAnAtarenI uttarottara asaMkhyaguNa utkarSatAnI prAptivaDe pUrvopArjita kamane nirjara, sAmAyikathI mAMDI sUkSmaparAya parvatanA saMyama sabadhi vizuddhi Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (121) sthAnenI uttarottara prApti thakI, pulAka vagere nithAnA saMyama pALavAnA vizuddhi sthAna vizenI uttarottara prApti vaDe yukta, atyaMta kSaya karyo che A ane redra dayAna jeNe evo; dhama thAnanI daDhatAthI prApta karyuM che samAdhibaLa jeNe e, pRthakatva vitaka ane ekatva vitarkamAMnA eka zukala dhyAnamAM vate jIva aneka prakAranI Rddhione prApta kare che. te A pramANe-Ama oSadhI [ sparza mAtra oSadharUpa-hAthanA sparza mAtra potAnA temaja pArakA regane nAza kare tevI zakti ], vipra oSadhi [vaDI nIti, laghu nItinA avayave vyAdhi nAza kare tevI zakti ], sarva oSadhi (daMta, nakha, keza, rema ityAdi avayavo jenA oSadhi rUpa hoya, tenuM spazara karela pANu aneka rogane haNe tene sparza karela pavana bIjAnA viSAdi hare tevI zakti ], zrApa ane AzIrvAdanA sAmarthyane utpanna kare tevI vacana siddhi, Iziva [ sthAvara paNa AjJA mAne evI zakti, tIrthaMkara cakavati vagere nI Rddhine vistArI zake evI prabhutA ], vazitva [jIva ajIva sarva padAtha vaza thAya evI zakita ], avAdhajJAna, vaikriyapaNuM, aNimA, laghimA, mahimA, aNutva, ityAdi kamalanI nALa [sUtra ]nA chidramAM paNa praveza karavAnI zakti te aNimA. halakApaNuM te laghimA, jemake vAyu karatAM paNa halakA thaI zakAya. maheTApaNuM te mahimA, jemake merU thakI paNa mahesuM zarIra karI zakAya. bhUmi upara rahyA hatAM aMgulInA agra bhAgavaDe merU parvatanI Toca ane sUryAdikane spaze te prApti. pANImAM pRthvInI jema page cAle ane pRthvI upara pANInI peThe DubI jAya ne bahAra nikaLe evI zakti te prAkAmya. jevaDe agninI jyota, dhUmra, jhAkaLa, varasAda, pANInI dhArA, kareLIyAnI jALa, tiSkavimAnenA kiraNa ane vAyu emAMnA keI paNa ekane grahaNa karIne AkAzamAM cAle Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) tevI zakti te ja ghAcAraNa, jenAthI AkAzane viSe bhUminI jema cAle, pakSInI peThe uMce uDavu, nIce uDavu* vagere kare tevI zakti te AkArA gati cAraNa, AkAza [ khAlI jagyA ]nI peThe pata madhyethI paNa cAlI zake tevI zakti te apratighAti, adRzya thavuM te atardhAna zakti. judA judA prakAranA aneka rUpane eka sAthe karI zake tathA vizeSa teja utpanna karI zake tevI zakti te kAmarUpI arthAt marajI mAphaka rUpa dhAraNa karI zakAya te. ItyAdiRddhi prApta thAya che. vaLI indriyAne viSe matijJAnanI vizuddhi vadhAre hovAthI spazana, AsvAdana, sughavuM, jovu, sAMbhaLavu e vi SaceAnA dUra thakI paNa anubhava kare che. eka sAthe aneka viSayanu zravaNa jJAna thAya tevI zakti te sabhinna jJAna, e vagere. kASThabuddhi; [ jema kADhAmAM anAja vagere bhaMDAreluM rahe tenI peThe bhaNela sUtra vagere vismaraNa thayA vinA yAda rahe ]; bIjabuddhi [ eka arUpa bIjane sAMbhaLave karI ghaNA ane nIpajAvI kADhe, jema eka anAjanuM bIja vAvavAthI ghaNuM nIpaje,tema]; pacha prakaraNa, uddeza, adhyAya, prAmRta, vastu, pUrva ane aMga enuM anusArIpaNuM arthAt pAdi thoDA jANyAM sAMbhaLyAM hoya tApaNa sapUrNa meLavI zake; jhumati, vipulamati, paracitta ( abhiprAya ) jJAna, icchita vastunI prApti ane aniSTa vastunI aprApti vagere mana sa`dhi Rddhio jANavI. kSIrAzrava ( dudhanA pravAhanA jharavA tulya vacananI miSTatA ), mavAzraya ( madhunA pravAha jevA vacananI miSTatA ), vAdipaNuM ( vAda vivAdamAM kurALatA ), sa` kRtajJa ( sarva pazu pakSI AdinA zabdane jANe ) ane sa sattvAvamAdhana ( sarva prANIne Adha karI zake tevI zakti ) vagere vacana sabaMdhi Rddhi jANavI. tathA vidyAdharpaNa, AzIviSapaNa' (dADhAnI a'dara jhera utpanna thAya, zApe karI bIjAne mArI zake te ) ane bhinnA Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 123) kSara ( nyUna ) cAda pUrvadharapaNuM ane sapUrNa (abhinnAkSara) pUrvadharapaNuM" vagere paNa Rddhie jANavI. te vAra pachI ni:spRha hovAthI te RddhiomAM Akti rahita ane mAhanIya karmanA kSaSaka pariNAmamAM sthita rahelA evA te jIvanuM aThThAvIza prakAravALuM mAhanIya krame sava thA nAza pAme che. te vAra pachI chAstha vItarAgapaNuM prApta thayelA te jIvanA aMtamuhUtavaDe jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAya ka samakALe sarvathA nArA pAme che. te pachI saMsAranA bIja ( utpatti ) rUpI adhanathI sarvathA mukta, phaLarUpa badhanathI meAkSanI abhilASAvALA, yathAkhyAta cAritravALA, jina, kevaLI, sarvajJa, sarvadarzI, zuddha, buddha, kRtakRtya, snAtaka thAya che. te vAra pachI vedanIya, nAma, gAtra ane AyuSya karmanA kSaya thakI lakhadhanathI rahita, pUrve grahaNa karela IMdhanane mALI nAMkhyA che jeNe ane ( navA ) iMdhanarUpa upAdAnakAraNa rahita evA agninI peThe pUrva upArjana kadaMla bhavano nAza thavAthI ane hetunA abhAvathI have pachI. ( navA) janmAnI utpatti nahi hAvAthI zAMta, saMsAra sukhathI vilakSaNa, AtyaMtika ( anata ), ekAMtika, urSamArahita, nitirAya ( zreSTha ), nitya evA nivANa ( mekSa ) sukhane pAme che. evaM tatparijJAnA - dviraktasyAtmano bhRzam ; vRk; nirAsravatvAcchinnAyAM, navAyAM karmasantatau. pUrvArjitaM kSapayato, yathoktaiH kSayahetubhiH ; saMsArabIjaM kAtsnrtsnyena, mohanIyaM mahIyate. tato'ntarAyajJAnaghna- darzanaghnAnyanantaram ; mahIyante'sya yugapat, trINi karmANyazeSataH 11 2 11 // 2 // // 2 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 124 ) garbhasUcyAM vinaSTAyAM yathA tAlo vinazyati, tathA karmakSayaM yAti mohanIye kSayaM gate. tataH kSINacatuSkarmA, prApto'thAkhyAtasaMyamam ; bIjabandhananirmuktaH, snAtakaH paramezvaraH. zeSakarmaphalApekSaH, zuddho buddho nirAmayaH; sarvajJaH sarvadarzI ca, jino bhavati kevalI. kRtsnakarmakSayAdUrdhvaM, nirvANamadhigacchati; yathA dagdhendhano vahni, - rnirupAdAnasantatiH, dagdhe bIje yathA'tyantaM, prAdurbhavati nAGkuraH, karmabIje tathA dagdhe, nArohati bhavAGkuraH. tadanantaramevordhva - mAlokAntAt sa gacchati; pUrvaprayogAsaGgatva-bandhacchedordhvagauravaiH. kulAlacakre dolAyA - miSau cApi yatheSyate; pUrvaprayogAtkarmeha, tathA siddhigatiH smRtA. 118 11 114 11 // 6 // // 7 // 112 11 118 11 112011 mRllepasaGganirmokSA-yathA dRSTApkhalAbunaH karmasaGgavinirmokSA - tathA siddhigatiH smRtAH. // 11 // e prakAranA tattvone sArI rIte jANavA thakI sarvathA vikta thayela ane pUrvapArjita karmane zAstrokta kSaya karavAnA hetuova khapAvanAra AtmA ( jIva)nuM, nirAzravaNu hAvAthI navIna ka saMtati ( paraparA cheH thaye chate . sasAranA bIjarUpa meAhanIya kru sarvathA nAza pAme che. 1-2. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) te vAra pachI tarata ja te jIvanA aMtarAya, jJAnAvaraNa ane dazanAvaraNa e traNe kama eka sAthe sarvathA nAza pAme che. 3. jevI rIte garbhasUci (vaccenuM aMkuro-taMtu) nAza thaye chate tADavRkSa nAza pAme che tevI rIte mehanIya karma kSaya thaye chate bIjA kama kSaya pAme che. 4. te vAra pachI khapAvyAM che cAra kamI jeNe evo ane prApta karyuM che yathAkhyAta cAritra jeNe evo AtmA bIja baMdhanathI rahita, snAtaka, paramezvara thAya che. pa. bAkInA karma hovAthI mokSa phaLanI apekSAvALo zuddha, buddha, nirAmaya (roga rahita), savajJa, sarvadazI, jina e. kevaLI thAya che. 6. samasta karmanA kSaya thavA pachI te nirvANane pAme che. jema bALyAM chepUrvanA iMdhana jeNe ane navIna iMdhanarUpa upAdAna saMtati rahita e agni zuddha dedIpyamAna rahe che tema chavA zuddhatAne pAme che. 7. jema bIja baLI gaye chate aMkure bilakula utpanna thato nathI tema saMsAra bIja baLI gaye chate bhavarU5 aMkura pedA thatA nathI. 8. te vAra pachI tarataja pUrva prAga, asaMga, badha cheda ane urva zairava vaDe karIne te lekAMta sudhI jAya che. 9. kuMbhArane cAka, hiMDalA ane bANane viSe jema pUrva pragathI bhramaNa, gamanAdi kiyA thAya che tevI rIte ahiM pUrva prayogathI siddhanI gatirUpa kriyA kahela che-thAya che. 10. jevI rIte mATInA lepa rUpa saMgathI sarvathA mukta thavAthI tuMbaDAnI pANImAM urdhvagati dekhAya che tevI ja rIte kamarUpa saMgathI sarvathA nimukta thavAthI siddhanI urva gati kahelI che. 11. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (126) eraNDayantrapeDAsu, bandhacchedAdhathA gatiH, karmabandhanavicchedA-siddhasyApi tatheSyate. // 12 // UrdhvagauravadharmANo, jIvA iti jinottamaiH; adhogauravadharmANaH, pudgalA iti coditam. // 13 // yathA'dhastiryagUz2a ca, loSTavAyvagnivItayaH; svabhAvataH pravartante, tathorvaM gatirAtmanAm. // 14 // atastu gativaikRtya-meSAM yadupalabhyate; karmaNaH pratighAtAca, prayogAca tadiSyate. // 15 // adhastiryagathordhva ca, jIvAnAM karmajA gatiH; Udhvameva tu taddhamoM, bhavati kSINakarmaNAm. // 16 // dravyasya karmaNo yadvadutpattyArambhavItayaH; samaM tathaiva siddhasya, gatimokSabhavakSayAH // 17 // utpattizca vinAzazca, prakAzatamasoriha, yugapadbhavato yadvat , tathA nirvANakarmaNoH // 18 // tanvI manojJA surabhiH, puNyA paramabhAsvarA; pArabhArAnAmavasudhA, lokamUrdhni vyavasthitA. // 19 // nRlokatulyaviSkambhA, sitacchannanibhA zubhA; UrdhvaM tasyAH kSiteH siddhA, lokAnte smvsthitaaH||20|| tAdAtmyAdupayuktAste, kevalajJAnadarzanaiH; samyaktvasiddhatAvasthA-hetvabhAvAca niSkriyAH. // 21 // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (127). tato'pyUvaM gatisteSAM, kasmAnAstIti cenmatiH; dhamatiyAmAvA hitutiH para pararA eraMDanA gucchAnA baMdhanA chedana thakI jema eraDa bIjanI gati thAya che tevI rIte karmarUpa baMdhanA chedana thakI siddhanI paNa urdhvagati gaNAya che. 12. - urdhva gamananA gairava dharmavALA jIvo che ane adhogamananA aurava dharmavALA pudgale che, ema jina-kevalI mATe uttama evA tIrthakaroe kaheluM che. 13. jevI rIte pASANu, vAyu ane agninI gatio svabhAveja anukrame adhe, tiSThi ane urdhva pravarte che tevI rIte AtmAnI gati paNa svabhAve urva thAya che. 14. upara kahela karatAM judI rIte e jIva pudgalAdinI gati je thAya che te karmathI, pratighAtathI ane prayogathI thAya che. 15. jIvenI kavaDe adho, tiryaka ane urdhvagati thAya che paraMtu kSINa thayAM che. karma jenAM evA jIvonI te urdhvagatija thAya che. kemake jIva svabhAve urdhvagati dharmavALe che. 16. jevI rIte dravyamAM kriyAnI utpatti, Arabha ane nAza eka sAthe thAya che tevI ja rIte siddhanI gati, mekSa ane bhavane kSaya sAthe thAya che. 17. ahIM jema prakAzanI utpatti ane adhikArane nAza sAthe thAya che tevI rIte nirvANa (mekSa)nI utpatti ane karmane nAza sAthe thAya che 18. sUkSma, manehara, sugaMdhI, pavitra ane parama prakAramaya prAgabhArA nAmanI pRthvI lakakSetranA mAthe rahela che. 19. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 128 ) te manuSyalAka tulya ( 45 lAkha yAjana ) vistAravALI, zveta chatra tulya varNa vALI zubha che. te prAkbhArA pRthvI upara uMce ( eka ceAjana pradezamAM chevaTanA ceAjananA 24 mA bhAgamAM) leAnA aMte siddho rUDe prakAre rahelA che. 20. teo tAdAtmya sabadhathI kevaLajJAna ane kevaLa darzane karI sahita ( kevaLajJAna darzananA upayAgavALA ) che. samyakatva siddhatA avasthA sahita che ane hetunA abhAve niSkriya che. 11. jo kadAca evI buddhi (zakA) thAya ke tenI tenAthI paNa uMce gati zA mATe na thAya ? te| e AzakAnA uttara kahe che. dhAstikAyanA abhAva hAvAthI ( siddhonI ) uMce gati na thAya DebhaTTe dharbhAstimAya ( 4 ) gatino parama hetu che. 22. 9 saMsAraviSayAtItaM muktAnAmavyayaM sukham; avyAvAdhamiti proktaM paramaM paramarSibhiH; syAdetadazarIrasya jantornaSTASTakarmaNaH; kathaM bhavati muktasya, sukhamityatra me zRNu. loke catuvihArtheSu, sukhazabdaH prayujyate; viSaye vedanA'bhAve, vipAke mokSa eva ca . sukho vahniH sukho vAyu - rviSayeSviha kathyate; duHkhAbhAve ca puruSaH, sukhito'smIti manyate . puNyakarmavipAkAcca, sukhamiSTendriyArthajam; karmaklezavimokSAcca, mokSe sukhamanuttamam. // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ susvAsuptavatkeci-dicchanti prinitim| tada yuktaM kriyAvacA mukhAnuza yatastathA 128 zramakamamadavyAdhi-madanebhyazca sambhavAtaH me hotpatervipAkAca, darzananasya karmaNaH // 29 / / loke tatsadRzo hyarthaH, kRtsne'pyanyo na vidyate; upagIyeta tayena, tasmAnirupamaM sukham // 30 // liGgamasiddheH prAmANyA-danumAnopamAnayoH / atyantaM cAprasiddham , tayattenAnupam smRtam. // 31 // pratyakSaM tadbhagavatA- mahatAM taizca bhASitam. mahAte'stItyataH mAjhe-nAstha-parIkSayA. // 32 // rasaMsAranA viSaya thakI vilakSaNa, avyaya (nAza na thAya tevuM) ane abhyAbAdha (paDA rahita ) evuM utkRSTa sukha mukta jIvone parama RSioe kaheluM che. 23 nAza karyo che aSTa karma jeNe evA azarIrI mukta jIvone e sukha kevI rIte thAya? e prakAre zaMkA thaye date mAre uttara ahiM sAMbhaLe. 24. ahIM lokamAM cAra prakAranA padArthamAM sukha zabda joDela che arthata cAra prakAre sukha gamyuM che. viSayamAM, vedanA (pIDA) nA abhAvamAM, pariNAmamAM ane mokSamAM. 25 udAharaNa Ape che -agni sukha, vAyu sukha, viSayamAM sukha ema ahIM kahevAya che temaja duHkhanA abhAve paNa huM sukhI chuM ema manuSya mAne che 26. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) ane puNyakarmanA vipAkathakI icchita iMdriyanA viSayathI utpanna thayela sukha kahevAya che. ane karma tathA kaSAyanA sarvathA mekSa ( chUTakAra) thakI mokSamAM sarvottama sukha gaNeluM raheluM che. 27. e mokSa sukhane keTalAeka sukhapUrvaka nidrA lenAra jema uttama zAMti Iche che te rUpa mAne che, te prakAranuM sukha mAnavuM ayukta che kemake (tema mAnavAthI ) tyAM kriyApaNuM thAya temaja sukhanuM ochAvattApaNuM thAya. 28, vaLI zrama, (kheda), glAni, mada (madyapAnAdi janita), vyAdhi ane maithuna thakI tathA mehanA utpattisthAnathI ane dazanAvaraNa karmanA vipAkathI te(nidrA)nI utpatti che. tethI mokSa sukhane nidrA mAnavI te akta che kemake te mukta jIvo zramadithI rahita che. 29. AkhA lekamAM tenA saza bIje kaI paNa padArtha ja nathI, ke jenI sAthe tenI upamA devAya, te mATe te sukha nirUpama (upamA rahita) che. 30, anumAna ane upamAnanuM pramANa hetunI prasiddhithI thAya che, te A bAbatamAM atyaMta aprasiddha che, te kAraNa mATe te anupama sukha kahevAya che. 31 te (mokSasukha) arihaMta bhagavaMtane pratyakSa ke tethI teo e bhASita te sukha paMDite vaDe (Agama pramANathI) grahaNa karavA gya che, (Agama vinA) chadmasthanI parIkSAvaDe grahaNa thAya tevuM nathI. 32 1 rati, arati, ane zoka vagere. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13o ) vaLI e darzana, jJAna ane cAritre karI sahita sAdhu mokSane mATe yata kare che paNa kALa, saMghayaNa ane AyunA doSa thakI alpazaktivALe hovAthI ane karmanuM atyaMta bhArIpaNuM hovAthI mokSaprAptine mATe akRtArtha thayo chate upazamabhAvane pA. me che, te sAdhamathI mAMDIne sarvArthasiddha parvata kalpanA vimAna mAMhenA keIpaNa ekane viSe devapaNe utpanna thAya che. tyAM puNyaka mane phaLane bheLavIne AyuSyane kSaya thavAthI eNvIne deza, jAti, kuLa, zILa, vidyA, vinaya, vibhava, sukha ane vistAravALI vibhUtie yukta manuSyabhavane viSe janma pAmIne pharIthI samyam dazanAdivase vizuddha jJAna pAme che. A sukhaparaparAvaDe puSyAnubaMdha puNyanA anubaMdhanA keme karIne traNa vAra janma laI (traNa bhava karI) ne pachI mokSa pAme che.. | prazastiH | vAcakamukhyasya zivazriyaH, prakAzayazasaH paziSyeNa / ziSya ghakSiNaairAvita ? vAcanayA ca mahAvAcaka-kSamaNamuNDayAdaziSyasya / ziSyeNa vAcakAcArya-mUlanAmnaH prathitakIrteH / 2 // nyagrodhikAmasUtena, viharatA puravare kusumanAni / kaubhISaNinA svAtitanayena vAtsIsutenAya'm // 3 // arhadvacanaM samyaggurukrameNAgataM samupadhArya / duHkhAtaM ca durAgamavihatamati lokamavalokya // 4 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) idamu cai garavAcakena, sasvAnukampayA dRbdham / tattvArthAdhigamAkhyaM, spaSTamumAkhAtinA zAstram / / 5 // yastattvAdhigamAkhyaM, jJAsyati kariSyate ca tatroktam / so'vyAvAdhamukhAkhyaM, prApsyatyacireNa paramArtham // 6 // jagataprakAzaka yazayukta zivazrI nAmanA vAcakamUkhyanA prazi. dhya ane agyAra aMgenI jANa zrI zeSanaMdimuninA ziSya. 1 - tathA vAcanA levAvaDe karIne ( bhaNAvanAranI apekSAe) munimAMDe pavitra mahAvAkakSamaNa muMDAdanA ziSya, prasiddha che tti jenI ane vAcakAcArya mULa che nAma jenuM tene ziSya, arthata mupAdanA ziSyanA ziSe. 2 | svAti nAmanA pitA ane vAsI che gotra jenuM evI ? mA nAmanI mAtAne putra, kabhISaNa gotravALA, nyAdhikA gAmamAM utpanna thayelA ane kusumapura (pATalIputra) nAmanA zreSTha che. garane viSe vicaratA, rUDe prakAre gurU paraMparAe Avela amR ahapravacanane rUDe prakAre dhAraNa karIne du:khI ane durAgama (e hika sukhopadezavALA vaca)thI naSTabuddhivALA lekene dekhIne. 3-4 chevonI anukaMpAvaDe karIne ucca nAgarazAkhAnA vAcaka u. mAsvAtijIe A tavArthAdhigama nAmanuM zAstra spaSTa rIte racyuM. 5 je tattvArthIdhigama nAmane zAstrane jANaze ane temAM kazA mujaba karaze, te avyAbAdha sukha (mokSa) nAmanA paramArthane thoDA vakhatamAM pAmaze. 6 --- --- Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mkh c 1 - 1 1 - 5 - 1 1 5 5 1 1 1 1 1 1 - 1 uu: 5 khrii: siu' r r 5 m m 5 1)' it 1 5 // 1 // e s s s png (3- 53 rii 5 5 1 5 m m m * aN aN - a a a atyd divy degdeg degC ell vykti vy, eN e 20 deg deg deg deg deg deg e e e e pi .