Book Title: Tattvadohan
Author(s): Bhadrankarvijay
Publisher: Vimal Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022965/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ circcipot crue Co pU. paMnyAsa pravara zrI mahaMDara pilayala gaNaparya Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadehana pU. paM zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. paMnyAsajI mahArAjanAM anya pustako 4-50 0 8-00 1-50 0 0 2-50 ' - 10 1. jaina mArganI pichANu 2. jinabhakti 3. pratimA pUjana 4. prArthanA 5. namaskAra-mImAMsA 6. namaskAra mahAmaMtra 7. namaskAra dohana 8. AstikatAno Adarza 9. ArAdhanAne mArga (rekajhIna) ArAdhanAne mArga (sAdu) 10. deva darzana 11. dharmazraddhA 12. tattvaprabhA 13. mananamAdhurI 14. ane prekSA (kiraNa 1-ra-3 sAthe) 15. parameSTi namaskAra ane sAdhanA 5-50 3-50 presamAM 9-00 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadohana pU. paM. zrI bhadrakavijayajI gaNivarya prakAzaka vimala prakAzana amadAvAda-1 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tattvadohan : Essays on religion by Pannyasji Shri Bhadrankarvijayji Ganivarya; Pub. by Vimal Prakashan, Ahmedabad-1, First edition 1980. prakAzaka vimala prakAzana e/72 zAnita kamarziyala senTara nagarazeThano vaMDa, rilIpha roDa, amadAvAda-380 001 pahelI AvRtti, vi. saM. 2036 (I. sa. 1980) dasa rUpiyA sudraka zAradA mudraNAlaya, pAnakArakA, amadAvAda380 001 prAptisthAne 1. gurjara graMtharatna kAryAlaya 2. somacaMda DI. zAha gAMdhImArga, kuvArA jIvananivAsa sAme amadAvAda-380 001 pAlitANA (saurASTra) 3. sarasvatI pustaka bhaMDAra 4. sevantIlAla vI. jaina ratanapoLa 20, mahAjana galI hAthIkhAnA jhaverI bajAra amadAvAda-3800 muMbaI-400 002 5. pAnAcaMdabhAI bhArata meDikala sTorsa jUnA nAgaradAsa roDa, kedAranAtha bhavana aMdherI (IsTa) muMbaI-400 069 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya jema tarasyAne jaLa game, bhUkhyAne bhAjana bhAve, tema bhavabhIrune tattvadohana ruce! jaLathI tRSA chIpe che, paNa akALa mATe. bheAjanathI kSudhA zame che, paNa chaATha kalAka mATe. jyAre 'tattvadohana'thI indriyA, mana, buddhi, hRdaya tema ja AtmAne je zAnti, zuddhi, UMDANa, vizALatA ane samatAne lAbha thAya che, te sudIkALa pata TakI rahenArA hoya che. nava tatttAmAM pradhAnatattva, jIvatattva che, te mULarUpe che. mAkSatattva tenu zAzvata phaLa che. zeraDInA rasanI mIThAzatA anubhava karavA mATe zeraDInA TukaDAne e dADha vacce barAbara dabAvIne cAvavA paDe. te sivAya tenI yathA miSTatAnA anubhava na thAya, mIThAza jema zeraDIneA guNa che, tema Atmaupamya-bhAva e AtmAnA guNa che. khIjA AtmAne potAnA AtmA tulya na jonArI dRSTi, samyagUdaSTi nathI kahevAtI. samyagdaSTivALeA AtmA ja A saMsAra. nA koI paNa padArthoM ke prasaMgamAMthI sAra kheMcI zake che. 'tattvadohana' nAmanA A pustakamAM, parama pUjya paMnyAsajI bhagavaMta zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya zrInA agAdha ciMtana-manananA paripAka svarUpa aNumeAla, svapApakAraka, ciMtanaratnene susa Mkalita karIne anupama ratnahAra rUpe gUMthavAmAM Avela che. 'tattvadohana'nA pratyeka lekha sudeva, suguru ane sudharUpI tattvatrayI, samyag darzana, jJAna ane cAritrarUpI ratnatrayI, tema ja sAmAyika Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama, megyAdi bhAva, saMsAranuM svarUpa ItyAdi padArtho paikInA keI ne kaI eka padArthanuM je svarUpe raju kare che, tenuM je mana daIne paThana thAya, tenA upara je dila daIne ciMtana thAya, te ApaNuM AMtara-bAhya jIvanamAM, prabhu-AjJAne pALavAne anupama ArAdhakabhAva utpanna thAya. A grantha-ratnanA UMDANamAM jhaLahaLatA prakAzamAM vividha snAna karavA mATe ApaNe utsAhI banIe! ane hAthatALI daIne chaTakI janArA "sukha" vizenA khyAlane dharamULathI pheravI nAkhIe ! je zAzvata nathI te sukha ja nathI- A satyamAM sthira prajJAvALAne te A pustaka prANathI adhika pratIta thaze ja. paraMtu hajI jeo tAtvika jIvanamAM bALakakSAe che, temane paNa A pustaka eka sAcA sahAyaka jevuM ja jaNAze, e vizvAsa che. pUjya paMnyAsajI mahArAjanI noMdhapothIomAMthI tAravIne, avasara-avasare A prakAranAM pustaka prakAzita karavAnI bhAvanA che. sAcA motIne surame AMjavAthI AMkhanI rozanI vadhatI havAne anubhava thAya che, tema A pustakanA vAcana-manana-ciMtanathI, AtmasvabhAvane apUrva anubhava, puNyazALI vAcakane paNa thayA vinA nahi rahe evI zraddhA che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA che A 5 . 34 42 47 50 53 pa7 dharma eTale zuM ? dharmanI oLakha dhama ka9pavRkSanuM mULa dharmano prabhAva sAmAyika dharma sAmAyika ane navakAra Atmasamadarzitva diva, guru ane samatAnuM svarUpa mAdhyazmano mahimA bhAvanAnuM baLa jJAna ane bhAvanA vairAgya ane bhakti zrI jaina darzananI lekettara AstikatA anekAMtavAda maitrInuM mAhAbhya sAdhujIvananI sugaMdha Adarza mu najIvana jJAnakriyAbhyAM mokSa pratidina avazyaka karavA lAyaka sAmAyikanI kriyA apa, mitro ane nirviSaya mana paramAtmadhyAnanAM cAra mAdhyama 68 7 3 79 84 89 87 110 115 125 - 137 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 157 165 170 176 194 214 mUrti ane maMtra maMtra, mUti ane AjJA (Agama) maMtra, mUti ane pUjA bhAva maMgala maMgalamaya maMtrAdhirAja zrI navakAra zrI namaskAra mahAmaMtranI alaukikatA dharmanA sAdhakane mArgadarzana tIrthane mahimA zrI jaina zAsananI anupama ArAdhanA parama zraddheya zAstro jagatane vinAza zAthI ? syAdvAdanuM mahattva IzvaraprArthanA arihaMtAkAra upayoga 246 250 258 265 ra75 286 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvadahana vibhAga 1 sarjana A vibhAgamAM pU. paMnyAsajI mahArAje tattvanuM dahana karIne meLaveluM vicAranavanIta rajU thaI rahyuM che. eozrIe maMtrI Adi cAra bhAvanAo tathA sAmAyika, dhama Adi viSaya para varSo pUrve je lekha lakhyA hatA ane A saMgraha khUba ja vicArasamRddha ane ciMtanabharapUra che. A sajana kharekhara sahune preraka ane mArgadarzaka thaI paDe tevuM che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma eTale zuM? 'yato'bhyudayaniHzreyasasiddhiH sa dharmaH / ' jenAthI abhyadaya ane niHzreyasanI siddhi thAya te dhama dharmanI A vyAkhyA sarva Astika darzanakArone mAnya che. aspRdaya eTale pigalika AbAdI. nizreyasa eTale AdhyAtmika zreya. dharmathI jema AdhyAtmika zreya sadhAya che, tema pidugalika AbAdInuM kAraNa paNa dharma ja che. pagalika AbAdI eTale bhautika unnati. bhautika sukhonI siddhi. sukha be prakAranAM che, eka pudgalanA saMgathI thanArAM sukha. bIjAM pudagalanA saMcAga vinA thanArAM. pudgalanA saMgathI utpanna thanArAM sukha e bhautika sukhe che. koI paNa pudgalanA saMga vinA kevaLa AtmapadArthathI utpanna thanAruM sukha e AdhyAtmika sukha che. AdhyAtmika sukhanI siddhi nirjarAlakSI dharmathI che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadehana paigalika sukhanI siddhi, puNyalakSI dharmathI che. jemAM zubha karmone baMdha e dhyeya che, te puNyalakSI dharma che. jemAM puNya ane pApa ubhayane kSaya e dhyeya che, te nirjarAlakSI dharma che. nirAlakSI dharma, mekSamAM pariName che. puNyalakSI dharma, saMsAramAM vividha prakAranAM sukhone anubhava karAve che. e sukha padravyanI upAdhithI thanArAM hovAthI Adi ane aMtavALAM che. padravyanI upAdhi vinA, kevaLa AtmAmAMthI UpajanArAM AdhyAtmika sukhe che, tenI Adi che; paNa aMta nathI. AjakAla bhautika sukhanI pratiSThA AjanA kALamAM bhautika sukhone moTI pratiSThA prApta thayelI che. bhautika sukhonI siddhinuM kAraNa vijJAna manAya che. vijJAnanI vividha zodhethI bhautika sukhanAM sAdhana vadhyAM che ane vadhe che. uttama prakAranA rUpa-rasa-gaMdha-paza ane uttama prakAranA zabda tema ja te badhAnI prApti e AjanA moTA bhAganA manuSyonuM dhyeya hoya che. e dhyeyanI siddhi vijJAnathI thatI dekhAya che, tethI manuSya te tarapha kheMcAta jAya che. paraMtu tenuM AkarSaNa tene sukhanA kharA mArge laI javAne badale khoTA mArge laI jAya che. sukhane kharo mArga hiMsA, asatya, cerI, abrahma Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma eTale zuM? ke parigraha nathI, kintu ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha che. sukha e apIDArUpa che. bIjAne pIDA ApavAthI apIDArUpa sukhanA adhikArI banI zakAtuM nathI. hiMsA, asatya vagere bIjAne pIDavAnA mArga che, tethI te pApasvarUpa che. tenAthI sAcA sukhanI AzA, AkAzakusumavat che. vijJAnathI thanArAM uttama prakAranAM rUparasAdine bhega ke tenI prApti, pApa karyA vinA thaI zakatI nathI. pApanA mArge sukhanI zodha e avaLe dhaMdhe che. tethI rUparasAdinI prApti mATe vijJAnanA mArge AgaLa vadhanArA pApanA mArge ja AgaLa vadhe che. ane pApanA mArge AgaLa vadhanArA sAcA sukhanI prApti karI zake e trikALamAM azakya che. zAstrakAranI dRSTie bhautika sukhanI siddhine AdhAra paNa dharma ja che. ane te puNyarUpI dharma che. A puNyarUpI dharmanI siddhi mATe zAstrakAro "Adya bAlazarIranuM dRSTAnta Ape che. yuvAna zarIranuM kAraNa jema bAlazarIra che, tema bAlazarIranuM kAraNa paNa koI hevuM joIe. bAlazarIranuM kAraNa je garbhazarIra mAnIe to Adya garbhazarIranuM paNa kaI upAdAna kAraNa hovuM joIe. tenuM ja nAma karma zarIra che. zAstrakAranI bhASAmAM tene "kArpaNa zarIra" Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvadehana kahevAya che. e rIte bhautika zubha zarIra e bhautika zubhakarmanI nIpaja che. je zarIranI nIpaja karmathI che to pachI e zarIranAM sArAnarasAM sAdhana ane e zarIrane sukhaduHkhanAM zubhAzubha nimittanI utpattinuM Adi kAraNa paNa karma ja che. bIjuM kaMI ja nathI. Ai kAraNa zuM? sthUla dRSTithI Ai kAraNa najare caDatuM nathI tyAre saMsargamAM AvatAM anya anya nimittone ja tenAM kAraNe tarIke varNavavAmAM Ave che. zarIra, zarIranA saMbaMdhIo ane zarIranA sukhaduHkhanA bAhya hetuonA mULamAM zubha, azubha karma che. tene zAstrakAro dharma ane adharmanA nAmathI saMbodhe che. A rIte AkhA jagatamAM, sacarAcara jIvasRSTimAM, vizvanAM prANImAtranI vividha avasthAomAM Adya ane prathama zubha preraka hetu, je kaI hoya te te dharma ja che. ane te dharmanA pratApe ja saghaLI ISTa vastuonI prApti che. zAstrakAronI daSTie uttama prakAranA rUpa-rasa-gaMdhasparza-zabda te badhAnI utpatti, prApti ane vRddhi Adine mULa AdhAra puNya karmarUpI dharma ja che. dharmanI nIpaja vijJAnanI zodho ane tethI prApta thatAM zabdarUpAdi pudgalenAM bhautika sukhonI siddhine Adi AdhAra paNa Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma eTale zuM? dharma ja che. paraMtu te dharma sthUladaSTine agAcara che. ' dharmane sAkSAt jevA ane jANavAnAM jJAnacakSu virala vyaktione ja prApta thAya che. dharma e sukhanA kAraNanuM kAraNa che ane kAraNane sUkSmadaSTi joI zake che. kAraNanA kAraNane jovA mATe tattvanI kharI jijJAsA hevI joIe. tattvajijJAsu zAstrAbhyAsa vaDe te cakSune prApta karI zake che. zAstra e sarvajJanA vacana svarUpa che. dharmane pratyakSa karavAmAM sahAyaka bIju cakSu e kevaLajJAnarUpI cakSu che. kevaLacakSu ane zrutacakSu vaDe kAraNane kAraNane jANa zakAya che, dekhI zakAya che. zAstracakSu kahe che ke vijJAna ane tenI zodhathI maLatA zabdAdi viSanAM sukha e pApavRddhinA hetubhUta hovAthI pApAnubaMdhI puparUpa dharmanI nIpaja che, tethI tyAjya che. je bhautika sukhonI utpattimAM pApa nathI, rakSaNamAM kaleza nathI, vartamAnamAM duHkha nathI, anAgata kALe durgati nathI, anAyAse jenI siddhi che, anItipUrvakanA bhegamAM jene durvyaya nathI, dharma-unnati ane dharmanI vRddhimAM ja jene zubha upaga che; evAM sukhanI prApti puNyAnubaMdhI puNyarUpI dharmanA saMbaMdhathI che. te uttarottara zubha gatinI prAptimAM nimittabhUta banIne jIvane aMte apavarga (mekSanA avyAbAdha sukhanI prApti karAve che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . tattvadAhana tenu ja nAma ni:zreyasa che. niHzreyasanAM sukha nirupAdhika che. paradravyanA saMcAga vinA ja thAya che. e sukhAne AdhAra kevaLa AtmA che. AtmAnA svarUpamAMthI utpanna thatAM sukhA e ja paramA sukho che, yathArtha sukhA che. tenI prAptinA AdhAra nirAlakSI dhama che. e rIte zubhAzubha karmAMnA kSayathI maLatAM avyAkhAdha sukhAe nija rA athavA anAsravarUpa dharmanI nIpaja che. adhathI nIpajatAM du:khane dUra karavAnA upAya zubhAsravarUpa ke anAsravarUpa ubhaya prakArane nirAlakSI dharmI che, ema zrI jinezvara bhagavaMteA kahe che ema samajIne sahu koI te dharmAMne viSe udyamazIla ane ! du:khane potAnA bAMdhelA pApa karatAM ochu che ema mAnavAthI ane sukhane pAtAnI pAtratA karatAM adhika che ema samajavAthI eka phrAyado e che ke pApa karavAnI ruci TI jAya che ane puNya karavAnI ruci uttejita thAya che. enuM khIjuM nAma zama athavA zAMti che. A rIte du:khate sahevAthI ane sukhane damavAthI vRttinuM zamana thAya che. evI zAMta vRttivALAne ja navakAranI ane navapadanI ArAdhanA phaLIbhUta thAya che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanI oLakha duniyAmAM be prakAranA padArtha che. keTalAka dazya che, keTalAka adazya che. dazya padArthane dekhavA mATe cakSu Adi indri sivAya bIjA padArthonI jarUra paDatI nathI. adazya padArtho kevaLa indriyethI joI zakAtA nathI. te jovA mATe bIjA padArthonI sahAya levI paDe che. jema ke parvatanI Toca upara rahelA agnine jANavA mATe nIce rahelA mANasane e agnimAMthI avicchinna dhArAe nIkaLatI dhUmalekhAnI sahAya levI paDe che. ane e dhUmalekhAne joIne te puruSa potAnI AMkhane adazya evA agnine paNa jANe zake che. bhUtaLanA taLa nIce chupAyelA vRkSanA mULane jANavAnI ke AkAzanA vAdaLa nIce chupAyelA sUryanA kiraNane jANavAnI e ja rIta che. vRkSanAM pAna je lIlAMchama che ke kula ane phaLa niyamita Uge che, to te vRkSanuM mULa, bhUmimAM avazya sAjuMtAju ane akhaMDita che, ema nizcita thAya che. athavA vAdaLanI ghanaghera chAyA vakhate haju rAtri nathI thaI, paNa divasa che ema samajI zakAya che, te te azvapaTalanI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taravahana nice sUrya haju gati karI rahyo che, paNa asta pAmI gayo nathI e vAta paNa nakkI thAya che. adazya mULa jema phaLathI ane adazya sUrya jema dinarAtrinA vibhAgathI jANI zakAya che, tema jIvAtmAmAM rahele adazya dharma paNa tenA kAryathI jANI zakAya che. bhUtakAlIna dharma tenA phaLasvarUpe vartamAnakAlIna saMpatti AdithI jANI zakAya che ane vartamAnakAlIna dharma tenA kAryasvarUpa audAryAdi guNethI jANI zakAya che. amuka vyaktinI bhItaramAM dharma che ke nahi? ane che te te kevI rIte jANI zake ? A praznane jANe spaSTa uttara na ApatA hoya tema AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA eka sthaLe pharamAve che : audArya dAkSiNyaM pApajugupsA'tha nirmalo bodhaH / liMgAni dharmasiddheH prAyeNa janapriyatvaM ca // 1 // audArya, dAkSiNya, pApajugupsA ane nirmaLa bedha tathA janapriyatva e dharmasiddhinAM pradhAna liMga-cine che. je AtmAmAM udAratAdi pAMca lakSaNo pragaTayAM che te AtmAnI bhItaramAM dharma rahelo che. kAraNa ke dharmasiddhinAM e nizcita cihane che. udAratAdi cihno e. AtmAnI aMdara chUpA rahelA dharmane ja pragaTa karanArAM che. bIjA zabdomAM audAryAdi guNa e dharmavRkSanA mULamAMthI UgIne bahAra nIkaLI AvelA aMkurAdika ane Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanI oLakha zAkhA-prazAkhA Adi padArtho che. zAkhA-prazAkhA ane aMkurapatrAdikane bahAra AvavA mATe jema nirmaLa mULanI apekSA che, tema dAya, dAkSiNyAdi guNene bahAra AvavAne mATe te te vRkSanI ke te vRkSanA akhaMDita mULanI AvazyakatA che ane te mULanuM ja nAma nirmaLa dharma che. AtmAnI aMdara rahelA te dharma vartamAna kALe udAratAdi guNorUpI aMkurAdi dvArA pragaTa thAya che. ane AgAmI kALe suranaranI saMpattirUpI puSpa ane siddhinAM anaMtA sukhorUpI phaLarUpe pragaTa thAya che. je AtmAmAM udAratAdi guNe haju pragaTayA nathI, te AtmA bahArathI dharmanI ArAdhanA ke sAdhanA karatA hoya te paNa aMdarathI dharmane pAmelo ja che, e nizcaya karI zakAtuM nathI. dharmavRkSane prathama aMkura audArya che. dAna nahi paNa audArya. dAna ane audAryamAM bheda che. sAmAne jarUra che ane apAya che, e dAna che. ane pitAne - dAtAne - jarUra che ane apAya che e audArya che. je dAna apAya che zakti mujaba, paNa ApavAnI bhAvanA che sarvasvanI, te dAna audArya guNathI bharapUra che. je dAna zakti mujaba paNa apAtuM nathI, eTaluM ja nahi paNa ApavAnI pAchaLa lenAranI jarUriyAtane ja AgaLa karavAmAM AvelI hoya che, te dAna-audAryanI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 taravahana khAmIvALuM che. udAra AtmA dAna lenAranI jarUriyAtane jeTalI agatya Ape che, tethI anekaguNI adhika agatya, pitAne ApavAnI che, te bAbatane Ape che. dAna nahi ApavAthI sAmAnuM kArya bagaDI javAne jeTalo bhaya tene nathI lAgata, teTalo bhaya dAna nahi ApavAthI pitAnuM bagaDI javAno lAge che. athavA ApIne keTaluM ApyuM te gaNAvavAnI vRtti karatAM keTaluM nathI ApyuM te gaNAvavAnI vRtti tenA hRdayamAM sadA ramatI hoya che. e audAryanuM lakSaNa che. ane e jAtinuM audAya e dharmarUpI vRkSane prathama aMkura che. dharma AtmAmAM pariNAma pAmyo che ke nahi, te jANa vAnuM e prathama lakSaNa che. koInI paNa preraNuM vinA thatuM dAna e audArya gaNAya che ane keInI paNa preraNA ke yAcanA bAda thanAruM kArya e dAkSiNya che. koInI paNa mAgaNane chatI zaktie nakAratAM saMkoca thave e dAkSiNya che. dAkSiNya vinAnuM audArya e suvAsa vinAne puSpa jevuM che. sera vinAnA kUvA jevuM che. suMdara paNa puSpa suvAsa vinAnuM hoya te tene kaI sevatuM nathI ke jaLathI bharapUra paNa fa sera - saravANI vinAne hoya te aMte sukAI jAya che. tema yAcanAne bhaMga na karavArUpa dAkSiNyarUpI sadguNa jenAmAM pragaTela nathI te AtmA udAra hoya te paNa tenI udAratA sadAkALa TakatI nathI ke Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . dhamanI oLakha atha AtmAone te sadAkALa sevya banato nathI. dharmasiddhinuM trIjuM lakSaNa pApajugupsA che. pApa pratye jene jugupsA nathI tenA audArya ke dAkSiNyane durupayoga thavAne pUrepUro saMbhava che. pApa viSatulya che ane puNya amRtatulya che. e. rIte pApa-puNyanA bheda jenA aMtaramAM thaye nathI e AtmAnuM audArya ane dAkSiNya sva-paranA phAyadAne mATe thavAne badale nukasAnane mATe thavAno vadhAre saMbhava che. e kAraNe dhamI AtmAnA aMtaHkaraNamAM cothuM lakSaNa nirmaLa bodha paNa che. ethI e pApa-puNyano bheda samajI zake che ane pApano parivAra tema ja puNyane svIkAra karavAnA kAryamAM sadA sAvadhAna rahI zake che. enA prabhAve enuM audArya ke dAkSiNya pApanA mArge ghasaDAI jatuM bace che. dharmanuM cothuM lakSaNa nirmaLa bodha che tenA kAraNe AtmAmAM sadA pApanI jugusA thatI rahe che ane tenAthI ja puNyanI prazaMsA paNa tenA AtmAmAM sadAkALa ramatI hoya che. vaLI tenA kAraNe tenA audArya, dAkSiNyAdi saguNono sadupaga paNa vadhato rahe che. A rItanA dharmamaya jIvananA pariNAme A lokamAM yazakIrti ane janapriyatva tathA paralokamAM sadgatinA bhAgI banI zakAya che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma kalpavRkSanuM mULa maitrI nikhila-sattveSu, pramodo guNazAliSu / mAdhyasthyamavinIteSu karuNA sarvadehiSu // 1 // dharmakalpadrumasyaitA mUlaM maitryAdibhAvanAH / yairna jJAtA na cAbhyastAH sa teSAmatidurlabhaH // 2 // artha: sarva prANIone viSe maitrI, guNavAnone viSe pramada, avinItane viSe mAdhyarazya tathA sarva dehadhArIone viSe karuNA - A cAra maiyAdi bhAvanAo dharma kalpavRkSanuM mULa che. jeoe A cAra bhAvanAone jANI nathI, tene abhyAsa karyo nathI, teone dharmanI prApita ati durlabha che. 1. maitrIbhAvanA mitrI Adi A cAra bhAvanAo jIvamAM dharma pAmyA pahelAM viparIta rIte joDAyelI hoya che. dharma pAmyA pachI e svasthAnamAM joDAyelI hoya che. eTale ke pahelAM kevaLa potAnA ja sukhanI ciMtA, kevaLa potAnA ja guNone pramoda, kevaLa pitAnAM ja dukhe pratye karuNuM ane kevaLa potAnAM ja pApa pratye upekSA hoya che. dharma pAmyA pachI, sarvanA sukha ane hitanI ciMtA sarva guNa jIvonA guNone prameha, sarva dehadhArI jIvana Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 dharma kaha5vRkSanuM mULa duHkhanI karuNa ane sarva pApAtmAonI pApanI upekSA hoya che. vaLI dharma pAmyA pahelAMnI avasthAmAM bIjAo pitA pratye mitrI dhAraNa kare, pitAnA guNone joIne bIjA AnaMda pAme, pitAnAM dukhe pratye bIjA karuNA dhAraNa kare ane potAnA pApAcaraNa pratye bIjA madhyastha bhAva rAkhe, evI bhAvanA jIvamAM satatapaNe cAlu hoya che. dharma pAmyA pachI te bIjA pratye maitrI, pramAda, karuNA ane mAdhyazyane dhAraNa kare che. prathamane mArUM raudra dhyAna kahevAya che, ane bIjAne dharma-zukala dhyAna kahevAya che. kSayanA regIne jema vasaMtamAlatI, suvarNa, leha, abhraka vagere rasAyaNo puSTi Ape che tema A maitrI Adi cAra bhAvanAe ati Anna ane raudrAdi azubha dhyAnathI thatA AMtarika kSaya rogane nAza karI dharmadhyAna rUpI rasAyaNa vaDe ApaNA AMtarika dehane puSTa kare che. khaMDita thayelI dhyAnanI dhArAne A bhAvanAo pharIthI joDI Ape che. ArtadhyAna eTale ApaNane vartamAnamAM je anukULatAo sAMpaDI che, te kAyama rahe ane je nathI maLI te anukULatA sAMpaDe tema IcchavuM tathA je pratikULatA atyAre che te kema cAlI jAya tathA bhaviSyamAM paNa pratikULatA kadI na Ave tema IcchavuM te. AvAM AdhyAna ugra banI hiMsA, asatya, cerI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadehana vagerenI paraMparAmAM pariName che, tyAre te raudra dhyAna kahevAya che. | dharmadhyAna eTala jIvAdi tatvonI karmanA svarUpanI ane paMcAstikAyamaya lekanA svarUpanI vicAraNA karavI te. A dharmadhyAna jyAre parAkASThAe pahoMce che, tyAre je AtmAnubhava thAya che, tenuM ja nAma zukaladhyAna che. jana pravacana ahiMsA ane kSamAmaya hovAthI maitrImaya che. vaLI te anekAntamaya hevAthI temAM sarva nAne sApekSapaNe pitA potAnA sthAne samAna sthAna ApavAmAM Ave che. A sarva nayasApekSatA e paNa maitrIne ja eka prakAra che ema kahI zakAya. 2. amedabhAvanA dharmamArgamAM sauthI prabaLa vina pramAda che. pramodabhAvanAthI pramAda-deSa TaLI jAya che. jyAM sudhI dharmamAM pramAda che, tyAM sudhI tene nivAravA mATe pramodabhAvanA khUba ja jarUrI che. vartamAna sAdhanAmAM aneka vidane dekhAtAM hoya to paNa jyAM sudhI amedabhAvanA vidyamAna haze, tyAM sudhI vidane TaLyA sivAya rahevAnAM nathI. tema ja te bhAvanAnA prabhAve bhaviSyanI sAdhanA paNa avazya nirvina banaze, e daDha nizcaya rahevo joIe. bhaviSyanI sAdhanAne nirmaLa ane nirvidana banAvavA mATe pratyeka prasaMgamAM ane pratyeka vyaktimAM pramoda Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 dhama kalpavRkSanuM mULa bhAvanAno viSaya, ke je guNAdhikatA che, tene zodhI kADho joIe ane cittamAM tenI anumodanA tathA aucitya na ghavAya tevI rIte prazaMsAdi karavAM joIe. guNAnurAgI dRSTithI guNa AtmAonA AzIrvAda meLavavAnI cagyatA vikase che ane lekamAM paNa priya banAya che. dezadaSTi e eka ugra keTinuM viSa che, je bhabhava jIvane mAre che. guNadaSTi e amRta che, je jIvane ajaraamara banAve che. zrI namaskAra maMtranuM dhyAna e pramodabhAvanAnI upAsanAnuM sarvazreSTha sAdhana che. cauda pUrvane sAra namaskAra che. arthAt pramedabhAvanA cauda pUrvane sAra che. zrI navakAra sarva zAstromAM vyApIne rahelo che, arthAt pramodabhAvanA sarva zAstromAM vyApIne rahelI che. namo e mokSanuM bIja che, arthAta pramodabhAvanA e mokSanuM bIja che. jema namaskAra sarvapApanAzaka ane sarva maMgalemAM prathama maMgala che, tema pramedabhAvanA paNa sarvapApapraNAzaka ane sarva maMgalemAM prathama maMgala che. graMthanA prAraMbhamAM ISTa devatAnA namaskArarUpa bhAvamaMgala graMthakAro kare che. ene artha e che ke, sarva zAstra ane maMgaLa kAryone prAraMbha pramodabhAvanAthI thAya che. ta. 2 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadehana sarva anuSThAnane prAraMbha, "chAmi paramAra sUtrathI thAya che, te paNa pramodabhAvanA pragaTa karavAne eka prakAra che. kAryotsargamAM paNa zrI paMca parameSThi ane covIseya zrI jinezvara devonuM dhyAna dharavAnuM hoya che, te paNa pramodabhAvanAne ja eka prakAra che. pratyeka dharmakriyAnA AraMbhathI aMta sudhI kriyA karanAranuM citta, te kriyAne batAvanAra zrI jinezvaradevanA dhyAnathI alaMkRta hoya che ane tethI te kiyA bhAvakiyA arthAta amRtakiyA bane che. A sthAna prAdabhAvanArUpa che. tethI kiyAne amRtamaya banAvanAra pramodabhAvanA che. kriyAnI pUrNAhuti bAda paNa temAM thayelA sukRtanI je anumodanA karavAmAM Ave, te te kriyA uttarottara vizeSa phaLadAyI bane che. A anamedanA paNa pradabhAvanAno viSaya che ane tethI kriyAnuM phaLa vadhAranAra paNa pramodabhAvanA che. gurukuLavAsamAM vasavAthI kRtajJatA, vinaya, vaiyAvacca, kSamA Adi guNenuM pAlana thAya che, te pragaTapaNe yA pracchannapaNe pramodabhAvanAnI ja puSTi kare che. jagatamAM je kaMI satkAryo thAya che, tenI pAchaLa baLa preranAra pramodabhAvanA ja hoya che. zrI jinamaMdira Adi dharmasthAne paNa mukhyatve pramodabhAvanAnA pAyA upara UbhAM thayelAM hoya che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama ka9pavRkSanuM mULa pramodabhAvanAnI parAkASThA zrI tIrthakara nAmakarmanI parama prakRSTa puNya prakRtinuM upArjana karAve che, kema ke te puNya prakRtinuM upArjana karanArA puNyAtmAo pUrvanA zrI tIrthaMkara deva pratye utkRSTa pramodabhAvane dhAraNa karanArA hoya che ane tethI ja te mahAtmAo akhila jagatamAM pramAdano utkRSTa viSaya bane che. A rIte pradabhAvanAnA kAraNabhUta zubha AlabanonA AdarathI vidanone nAza ane dhyAnAdimAM daDhatA prApta thAya che. 3. karuNAbhAvanA 'duHkhInAM duHkha dUra thAo. bIjAnuM duHkha te mAruM ja duHkha che, ItyAdi bhAvanA te karuNAbhAvanA che. tene anukaMpA paNa kahevAya che. "ane eTale bIjAnuM duHkha joyA pachI "kaMpa" eTale te duHkha dUra karavAnI hRdayamAM thatI lAgaNI, tene anukaMpA kahevAya che. duHkhI prANuone joIne puruSonA hRdayamAM eka prakArane kaMpa utpanna thAya che ane bIjAonAM te duHkha dUra karavAnI teone tAlAvelI jAge che, te teonI anukaMpA athavA karuNuM che. bIjAne duHkha na thAya te rItanuM vartana te dayA che. hanaguNu ke duHkhIne tiraskAra na kare te aghaNuM che ane dInaduHkhI jIvone sukhI karavAnI tAlAvelI te Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. tadehana dInAnugraha che. karuNA, anukaMpA, dayA, aghaNA, dInAnugraha vagere zabdo samAna arthavALA che. mArgAnusArI arthAt dharmane abhimukha thayelA jIvamAM paNa A karuNA utpanna thAya che. A karuNAnA (1) laukika, (2) lakattara, (3) svaviSayaka, (4) paraviSayaka, (5) vyAvahArika, (6) naiyika Adi aneka prakAro che. () laukika karuNA eTale duHkhI prANIne joIne tenAM duHkha dUra thAya te mATe tene annavastrAdi ApavAM te. (2) lakattara karuNa eTale duHkhanuM mULa je pApa, te pApane nAza karavA mATenAM sAdhano pUrAM pADavAM. jema ke dharmadezanA, tIrthapravartAnAdi karavuM te. tenA be bheda che. eka saMvegajanya che ane bIjI svabhAvajanya che. saMvegajanya karuNA cothA, pAMcamA ane chaThThA guNasthAnake hoya che. ane svabhAvajanya karuNu apramattAdi guNasthAnake hoya che. (3) svaviSayaka karuNA eTale sva saMbaMdhI duHkha nAza karavAnA dhArmika upAnI vicAraNA karavI te. (4) paraviSayaka karuNa eTale bIjAonAM dravya tema ja bhAva ubhaya prakAranAM duHkha dUra karavA mATe samyagu upAsenuM sevana karavuM te. (5) vyAvahArika karuNA eTale jarUriyAtavALAne Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma kapavRkSanuM mULa 21 anna-jaLa-vastra-sthAna-Asana-auSadha ane khIjI paNa mAhya sAmagrI pUrI pADavI te. (6) naiRRyika karuNA e AtmAnA zubha adhyavasAyarUpa che. pAMcamI ane chaThThI karuNA paraspara pUraka che. kayAreka zubha adhyavasAyA pahelAM utpanna thAya che ane pachI pravRtti thAya che ane kacAreka annadAnAdinI pravRtti pahelI thAya che ane pachI zubha adhyavasAye jAge che athavA pragaTa thayelA adhyavasAyA vRddhi pAme che. eTale ke zubha pravRttithI, zubha adhyavasAyeA na heAya tA Ave che ane hAya tA vadhe che. tema ja A zubha pravRttithI azubha adhyavasAyeA AvyA hAya tA dUra thAya che ane na AvyA hAya tA aTake che. 'mane kadI paNa duHkha na AveA' ityAdi lAgaNI dveSarUpa che, tenA viSaya peAtAnuM duHkha che. duHkha pratyenA dveSa pratikULa sajogo tarapha paNa dveSa karAve che. du:khane dUra karavA mATe sarva prANIe rAtadivasa prayatna kare che. paNa du:kha tarapha rahelA dveSane dUra karavAne prayatna keAI virala AtmA ja kare che. karmAMnA udayathI prApta thayela vamAna duHkhane dUra karavuM, e jIvanA hAthanI vAta nathI, paraMtu te duHkha taraphanA dveSane dUra karavAnI vAta jIvanA hAthamAM che. vartamAna duHkha dUra karavAmAM jIva parataMtra che, paNa duHkha uparanA dveSane dUra karavAmAM te svataMtra che. duHkha Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavAhana uparanA dveSa dUra thatAM ja du:kha e tattvataH duHkha rahetuM ja nathI arthAt du:kha vakhate paNa cittane sa'kaleza utpanna thatA nathI. 22 duHkha upara rahelA dveSane dUra karavAnA saraLamAM saraLa upAya karuNAbhAvanA che. karuNAbhAvanA eTale bIjAenuM duHkha dUra karavAnI vRtti. peAtAnA du:kha upara ApaNe je dveSa karIe chIe tene badale jayAre sanA du:kha pratye dveSa karIe chIe tyAre peAtAnuM du:kha bhulAI jAya che. peAtAnA duHkhane bhUlI javAmAM ja sAdhanAmAtranuM rahasya chupAyeluM che. A kAya cittamAM karuNAbhAvanAne dRDha karavAthI sahelAIthI pAra paDe che. kAraNa ke vyaktigata du:kha pratyenA dveSanuM sthAna sa` duHkhI javAnA du:khane Apavu' e ja karuNAbhAvanAnuM rahasya che. mArAM duHkhe| nAza pAme,' evI vRttinA sthAne 'savanAM duHkhA nAza pAme,' evI bhAvanA jyAre pramaLa ane che, tyAre anyane apakAra karavAnI malina cittavRtti ApeAApa cAlI jAya che. khIjA du:khInI apekSAe peAte sukhI che, ema jANuvAthI pAtAnA rUpane, baLanA, dhananA, buddhino, kuLanA ane jAti vagerenA mada thAya che, tene da` paNa kahevAya che. A dathI jIvA pratye eka prakAranA tiraskArabhAva utpanna thAya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma kaha5vRkSanuM mULa AtmadaSTie badhA jIvo Atmatulya che, ema jANIne, du:khI jIve pratye jyAre karuNabhAvanA sthira karavAmAM Ave che, tyAre pitAno darpa athavA ahaMkAra cAlyo jAya che ane bIjA pratyeno tiraskAra paNa dUra thaI jAya che. pratyeka vastunuM baLa sthAna vizeSa pAmIne ja hitakara ke hAnikara bane che. sthAnabhede te ja vastu hAnikara maTIne hitakara bane che, athavA hitakara maTIne hAnikara thAya che. viSayeno prema hAnikara che, te ja prema paramopakArI zrI parameSThi bhagavaMta pratye dAkhavavAmAM Ave to te atyaMta lAbhakAraka bane che. viSaye pratye virakti lAbhadAyaka che; te ja virakti jyAre dharma tarapha jAge tyAre duHkhanuM kAraNa bane che. potAnA ja ane te paNa vartamAnakAlIna ja duHkhaviSayaka Sa saMkalezajanaka bane che, paraMtu te ja TheSa je sarva duHkhI prANIonA duHkhaviSayaka bane, athavA potAnA sarvakAlIna duHkhaviSayaka bane, to te cittanA saMkalezane dUra karanAra bane che. tAtparya e che ke vartamAna kALa ane kevaLa sva viSayaka saMkucita vRtti, jayAre trikALa-vyApakatA ane sarva sattvaviSayaka vizALatA dhAraNa kare che, tyAre cittanA saMkalezane kSaya thAya che ane nirmaLatA prApta thAya che, mAtra eTaluM ja nahi paNa AgaLa vadhIne Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 tadehana evI karuNAmaye cittavRttithI - vizvanuM sarvottama padazrI tIrthaMkarapaNuM paNa pAmI zakAya che ane te sarva jInA duHkhanuM nirmUlana karanAra mokSamArga ane dharmatIrthanuM pravartana karAvanAra thAya che. | sarva sankriyAo, sarva dharma-anuSThAne, sarva Agama-vAkyo vagerenI pAchaLa svapara-viSayaka karuNA rahelI che. pote je anuSThAnanI sAdhanA kare che, te anuSThAna jemane prApta thayuM nathI, temanA pratye je karuNAbhAvanA na hoya, to te anuSThAnamAM kadI paNa siddhi prApta thatI nathI. kema ke tene pitAnA anuSThAnamAM vAstavika praNidhAna thayuM nathI, te anuSThAnanI tAvika mahattA ke durlabhatA tene samajAI nathI athavA te anuSThAnanI pAchaLa tene keI duSTAzaya, pApakarSa ke skarSAdi malina Azaya haju TaLe nathI ke zubha bhAva pragaTayo nathI. A karuNAbhAvanAthI skarSa ane paropakarSAdi duSTa cittavRttione vilaya thaI jAya che ane zuddha praNidhAnanA prabhAve dharmAnuSThAnanI siddhi nividana bane che. hInaguNuM pratye tiraskAra ane duHkhInA duHkha pratye upekSA karanAra jIvane mokSa hajI ghaNe dUra che, ema kahI zakAya. je bIjAne tiraskAra kare che, te pite ja tiraskArane pAme che. je duHkhIonI upekSA kare che, tene duHkha vakhate bIjAonI sahAya maLatI nathI. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama kalpavRkSanuM mULa 25 karuNAbhAvanAnA abhyAsathI A tiraskAra ane upekSArUpa azubha cittavRttione vilaya thAya che. tethI te karuNAbhAvanAne keLavavI te parama kartavya bane che. hitopadezanuM dAna e sarvazreSTha karuNA che. zrI jinapravacana hitopadezarUpa che, mATe te karuNAmaya che. zrI jinezvara bhagavaMto puSkArAvata meghanA sthAne che, te meghamAMthI hitopadezarUpa amRtanI vRSTi thAya che. te varSo vaDe bhavya jIvo parama zAntine pAme che. "glAnanI sevA e zrI tIrthakara devonI sevA che ane glAnanI upekSA e zrI tIrthakara devenI upekSA che," e vAkya paNa karuNAnA mAhAtamyane ja kare che. dAna-zIla-tapa ane bhAvarUpa cAra prakArano dharma, caturvidha zrI saMghamAM karuNAnuM ja mAhAsya sUcave che. dAna vaDe sava ane para upakAra thAya che. zIla vaDe ane tapa vaDe paNa svaparaduHkhanuM nivAraNa thAya che. gRhIdharma ane yatidharma vaDe paNa ahiMsAnuM pAlana thatuM hovAthI karuNAbhAvanAnuM prAdhAnya sacavAya che. je dharmAnuSThAnanA mULamAM dayA - karuNAno bhAva nathI, te dharmAnuSThAna vAstavika dharmAnuSThAna gaNAtuM nathI. karuNAmaye jina pravacananAM rahasya hRdayamAM karuNAbhAva pragaTavAthI ja samajAya che. hanaguNI AtmAo pratyenI karuNA, adhika guNavALA AtmAonI sAthe meLa karAve che, teonI karuNAnA pAtra banAve che ane teonI karuNAnA prabhAve te adhika Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taravahana adhika na navA guNene vikasAve che. 4. mAdhyazmabhAvanA rAga ane dveSanI vacce ( sthira) rahe te madhyastha. koI paNa prasaMgamAM rAga ke dveSa na thAya, te mATe punaH punaH ciMtana te mAdhyacyabhAvanA che. A mAdhyanA (1) pApIviSayaka mAdhyamathya, (2) vairAgyaviSayaka mAdhya, (3) sukhaviSayaka mAdhya zya(4) duHkhaviSayaka mAdhyazya, (5) guNaviSayaka mAdhyazya, (6) mokSaviSayaka mAdhyacya, (7) sarvaviSayaka mAdhyaya Adi aneka prakAra che. (1) pApIviSayaka mAdhyazya - prathama mAdhyacyA arthAt upekSAbhAvanA pApI jIvo pratye che. pApI jIvone pApathI aTakAvavA mATe prayatna karyA chatAM jyAre teo pApathI na aTake, tyAre teo pratye madhyastha rahevuM, paraMtu cittane kodhAdi kaSAyathI kaluSita thavA na devuM. A jAtanI madhyasthatA rAkhavAthI te pApI jIva, pApamAM ati AgrahI banato kadAca aTakI jAya ane tethI bhaviSyamAM tene sudhAravAnI taka kAyama rahe che. tevA prasaMge tene tiraskArAdi karavAthI te dveSane dhAraNa karanAro banI jAya ane tethI veranI paraMparA vadhI jAya che. mAdhyazyathI tene ApaNA pratye sadbhAva TakI rahe che ane tethI bhaviSyamAM tene sudhAravAnI taka ApaNa hAthamAM rahe che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ka9pavRkSanuM mULa jema apazyanA sevanathI rogIne akALe nivArI na zakAya to madhyasthapaNuM rAkhavuM hitakara che, tema ahitanA sevanathI nahi aTakanAra jIva upara paNa tevA prasaMge eTale ke, tene sudharavAne kALa pAkyo nahi hovAthI ApaNuM mAdhyaya TakAvI rAkhavuM te ubhayanA hitamAM che. mAdhyacyathI amarSa arthAt vaira levAnI IcchArUpa cittamaLa TaLe che. (2) vairAgyaviSayaka mAdhya - vairAgya e vaiSayika sukha uparanI eka prakAranI aruci yA cheSa che. A dveSa prazasta hovAthI puNyAnubaMdhI puNyane hetu che. ane te pariNAme, sAMsArika sukha upara mAdhyazya arthAt rAgadveSarahitapaNuM pedA kare che. sukha upara dveSanI jema, duHkha upara rAga e paNa. prazasta manobhAva hovAthI puNyAnubaMdhI puNyano hetu banI pariNAme mAdhyacya arthAt rAgadveSarahitapaNuM utpanna kare che. vaiSayika sukhanI pAchaLa rahela janmamaraNAdi duHkhanI paraMparAne vicAra tathA tenAthI punaH navIna navIna karmabaMdhana AdinA vicArothI sukha upara dveSa thAya che ane "duHkha to karma nijerAmAM upakAraka tathA pariNAme durgatinAM duHkhAnA nivAraNamAM kAraNabhUta che," e prakAranA vicArothI duHkha upara rAga jAge che. (3) sukhaviSayaka mAdhyacya. sukhaviSayaka mAdhyacyamAM dRSTAnta, zrI tIrthakara bhagavaMtanA carama (chelalA) bhavenuM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 tattvadehana tema ja anuttara vimAnanA deva, dhannA-zAlibhadra, pRthvIcandra, guNasAgara vagere mahApuruSanuM che. puNyAnubaMdhI puNyane upabhoga karanArA te mahApuruSo sukhano upaga IcchArahitapaNe, kevaLa pUrvakRta karmanA udaye ja karatA hatA. A sukhaviSayaka mAdhyacyA yoganI cha daSTiemAMthI pasAra thayA pachI Ave che. (4) duHkhaviSayaka mAdhyazya - duHkhaviSayaka mAdhyadhyamAM dRSTAnta, caramatIrthapati zrI mahAvIra svAmIjI, zrI gajasukumALa muni ane baMdhaka muninA ziSya vagere che. (5) guNaviSayaka mAdhyacya - guNaviSayaka mAdhyacya labdhidhara munione hoya che. teo vicAre che ke kSayopazimabhAva AtmAnI apUrNatA che. temAM AnaMda mAnavAne hoya ja kema? labdhi, siddhi vagere kSapazamabhAvanA gharanI che. - (6) mokSaviSayaka mAdhyazya - mokSaviSayaka mAdhya apramattAdi uparanAM guNasthAnakoe pragaTe che. tene asaMga anuSThAna paNa kahe che. te samaye samatArUpa nija sahajAnadarUpa amRtanA mahAsAgaramAM te mahAtmAe masta bane che. (7) sarvaviSayaka mAdhya - sarvaviSayaka mAdhyacya kevaLI bhagavatene hoya che ane kevaLI bhagavaMtoe batAvelAM tanuM anekAnta dRSTithI ciMtana karanArA mahApuruSone e mAdhyastha svayameva pragaTe che. A mAdhyathyane dhAraNa karanArA mahAmunie sarva Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha kalpavRkSanuM mULa vicAra ane sa vacanA pratye madhyastha hAya che. tenI mana:pariNati sanayAvADI hAya che. AvI pariNati vinA vastutattvane yathA niNaeNya saMbhavatA nathI. utsaga - apavAda, nizcaya-vyavahAra, jJAna-kriyA vidhiniSedha Adi sava bAjuene, te mahApuruSA sApekSapaNe grahaNa kare che. teo Amika padArthane AjJAthI ane yuktithI samajAya tevA padArthane yuktithI grahaNa kare che. parAnI sakhyAmAM jema seAnI saMkhyA samAI jAya. che, tema anya dananA savicArIne tee svadarzInamAM samAvI zake che; eTale ke samAvatAra karI zake che. satra anekAntanA ciMtanarUpa anekAnta bhAvanAthI teonA pratyeka vicAra pavitra thayelA heAvAthI, kayA vakhate kayA nayane AgaLa karavAthI sva-paranuM hita che, tenA vicAra karIne ja, te te te nayane mukhya sthAna Ape che. 29 mAdhyasthyanA kAraNe teenAM vacanA sAgara karatAM paNa gabhIra ane caMdra karatAM paNa adhika saumya hAya che. teo kevaLa satyanA ja Azraye hovAthI svadarzana pratye rAga ke paradana pratye dveSa teone nathI rahetA. A rIte cAra bhAvanAone AtmasAt karIne sau jIva dharmone prApta karI. AlAka paralAka ane jIvana maraNamAM samabhAva keLavave e samAdhiyAganuM lakSa che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmane prabhAva daza prakAranA cAritradharmanA prabhAvathI sUryacaMdra vizva upara upakAra karavA niyamasara Uge che, varasAda niyamasara varase che, samudra maryAdA choDato nathI. siMha, vAgha, vAvAjhoDAM, dAvAnaLa saMhAra karatA nathI, pRthvI AdhAra vinA TakI rahe che. e vagere sarva niyamitapaNe vizvamAM vyavasthita rIte cAlI rahyuM che te sarva dharmane prabhAva che. zAstrakAra maharSie dharmabhAvanA nAmanI bAramI bhAvanAmAM dharmane prabhAva e rIte varNave che. janma tathA e padanI TIkA karatAM pU. zrI haribhadrasUrijI mahArAjA, lalitavistarA nAmanA graMtharatnamAM pharamAve che ke - 'sAmAyikAdigatavizuddhakriyA'bhivyaMgyasakalasattvahitAzayAmRtalakSaNasvapariNAma eva sAdhudharmaH / ' sAmAyikanI vizuddha kriyAthI abhivyakata thato sakala prANIonA hitanA AzayarUpa amRtalakSaNa svapariNAma e ja - sAdhudharma che. Ane sarvavirati cAritradharma kahe che. dharma eTale ja cAritradharma che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA prabhAva e sAdhudhama ne prApta karavAnA pariNAma e gRhastha dharma che. ene dezavirati cAritradhama kahe che. kahyuM che ke sAdhudharmAbhilASArUpa AtmapariNAmaH zrAvakadharmaH / ' ( 31 ( sAdhudhama pALavAnA abhilASarUpa Azaya jemAM che, te zrAvakadhama che. ' sajIveAnA hitanA AzayarUpa amRta che lakSaNa jenuM, evA AtmapariNAma te savirati cAritradhama che. A pariNAmane AtmAmAM sthira rAkhavA mATe sAmAyika Adi vizuddha kriyAnI jarUra che. prANImAtranA kalyANanI, hitanI bhAvanA, hitane Azaya athavA sarva jIvAne du:khamukta karI, paripUrNa sukha prApta karavAnA AtmAmAM rahelA je bhAva, te bhAvanI zuddhi ane puSTi mATe zAstramAM daza prakAraneA cAritradharma upadezyeA che. Ave| amRta pariNAma tyAre ja Take ke jyAre zuddha rIte daza prakAranA cAritradharmanuM pAlana jIvanamAM hAya. jema ke jo kSamAguNa hoya te ja sarvAM prANIviSayaka kalyANanA bhAva TakI rahe ane jo kSamA guNa na hAya te aparAdhI upara kApa thAya ane tenI sAthe ja te zuddhabhAva tUTI paDe. tevI rIte jo mAva, mAnatyAga hAya te ja kSamA rahI zake. mAkhaNa jevI mulAyama namratA, hRdayane odra Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadehana pariNAma hoya, to ja mArdava - namratA Take ane te Take te ja kSamA Take. sAthe je saMtoSa hoya te ja saraLatA TakI zake. saMtoSa na hoya te mAyA karavAnuM mana thAya ja. te rIte dazeya prakAranA cAritradharma, e sarva prANIviSayaka hitaciMtAno vizuddha amRta-lakSaNa pariNAma TakAvavA mATe ja jAya che. dazeya prakAranA dharmamAM e rItanI vyavasthA zrI tIrthakara devoe goThavelI che ane te vyavasthAthI te bhAva sthira rahe che. samagra vizvaviSayaka hitaciMtAne e bhAva daza prakAranA dharmanA AMzika ke paripUrNa pAlana vaDe sthira rahetA hovAthI, e dharmane lIdhe ja samagra vizvavyavasthA eka paNa niyamane bAdhA pahoMcyA vinA cAlI rahI che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA AtmA, zrI gaNadhara bhagavaMtenA AtmA zrI AcArya, upAdhyAya ane sAdhu bhagavaMtanA AtmA, sarva prANIviSayaka hitaciMtAnA bhAvathI bharelA che ane e bhAvanI rakSA khAtara, satata daza prakAranA cAritradharmanuM teo pAlana karI-karAvI rahyA che. tethI te bhAva samagra vizvamAM satata vyApele rahe che. ane e bhAvanA prabhAva vaDe ja vizvamAM sarva kAMI vyavasthita cAlI rahyuM che. A hakIkta zAstramAM vAraMvAra upadezavAmAM AvI che. daza prakArane cAritradharma tyAM ja hoya che ane Take che ke jayAM sarva sattvaviSayaka hitaciMtArUpa vizuddha AtmapariNAma hayAtI dharAvato hoya athavA te pariNAma Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmane prabhAva prApta karavAnI abhilASA cittamAM vartatI hoya. sarva satvaviSayaka hitaciMtAnA sAcA amRta pariNAmamAM daza prakAranA cAritradharma arthAt sAdhudharma ane sAdhudharma prApta karavAnI abhilASArUpa "zrAvakadharma aMtargata rahele che, ema mAnavuM joIe. sakaLa satvaviSayaka hitacitAne pariNAma e ja bhAvadharma che. ane e dharmamAM ja vizvanA tamAma padArthone niyamamAM rAkhavAnI tAkAta che. e bhAvadharmane TakAvavA mATe, pedA karavA mATe ke vadhAravA mATe jeTalA jeTalA mAge che te badhA paNa kAraNamAM kAryanA upacArathI dharma che. bhAvadharmanA kAraNarUpa dharma e dravya dharma che. eka, zrI jinezvaradevanI AjJAnA bhAvapAlanarUpa che ane bIje temanI AjJAnA dravyapAlanarUpa che. bhAva ane dravya ubhaya prakAre zrI jinezvaradevanI AjJAnuM pAlana ane te pAlana uparanuM bahumAna, ene anukrame "bodhi" ane tenuM "bIja " kahevAya che. evI bedhi ane enuM bIja prApta karI, jagatanA AtmAo traNeya kALamAM sukhI thAo, sukhI thAo, sukhI thAo," e bhAvanA niraMtara kartavya che. ethI bhavavirAga ane mokSAbhilASa daDha thavA sAthe zrI jinezvaradevanA zAsanane sAco prabhAva jagatamAM vistAra pAme che. ta3 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika dharma rAgadveSanA abhAvarUpa, AtmAnA madhyastha pariNAma ane te vakhate te jJAna, darzana ane cAritrarUpa guNone AtmAne je lAbha, tene zAstrakAra bhagavaMta sAmAyikadharma kahe che. 'samAnAM mokSaM prati samAnasAmarthyAnAM jJAnadarzanacAritrANAmAyaH lAbhaH samAyaH, samAya eva sAmAyikam // ' sama eTale mokSa prApta karavA mATe samAna sAmarthyavALA AtmAnA jJAna-darzana-cAritrarUpa guNe, tene lAbha eTale sAmAyika je pariNAmane dhAraNa karavAthI AtmA samavRttivALo bane, rAgaparahita thAya, sarva prANuone pitAnA AtmAnI jema jue, te sAmAyikane pariNAma che. sAmAyika e sarva mULa guNonA AdhArabhUta che. sarva sAvadha vyApAranA tyAgarUpa che. kahyuM che ke - 'sAmAyikaM guNAnAmAdhAraH khamiva sarvabhAvAnAm / nahi sAmAyikahInAzcaraNAdiguNAnvitA yena / 1 // tasmAjjagAda bhagavAn , sAmAyikameva nirupamApAyam / zArIramAnasAnevAvanArAmokSa / 2 / " artha: AkAza jema sarva padArthone AdhAra che tema sAmAyika sarva guNono AdhAra che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika dhama sAmAyikathI rahita evA vAne cAritrAdi guNA prApta thaI zakatA nathI te kAraNe zArIrika ane mAnasika aneka duHkhAnA nAzarUpa mekSanA nirupama upAya, bhagavAne eka sAmAyikane ja kahyo che. 35 jIva jyAre 'sama' pariNAmavALA bane che tyAre pratikSaNa navA navA jJAna-dana-cAtrinA paryAyAne pAme che. jJAna, darzIna ane cAritranA A paryAce sa`kalezanA vicchedaka ane nirupama sukhanA hetu che. tethI tene zAstromAM ciMtAmaNi, kalpataru ane kAmadhenuthI paNa adhika prabhAvazALI kahyA che. acintya prabhAvazALI A sAmAyikanA pariNAmanI prApti jIvane sa` sAvadya ceAgeAnA tyAga karavAthI ane niravagha ceAgAnuM sevana karavAthI thAya che. vastutaH sa jIvA sAthe maitrI Adi prazasta bhAvene dhAraNu karavA e ja sAmAyika che. paraMtu A bhAvene jIvanamAM sakriya rUpa ApavA mATe sa sAvadya ceAgeAnA tyAganI ane niravagha ceAgeAnA sevananI pratijJA levI paDe che. e pratijJAnA grahaNa ane Asevanane sAmAyika vrata kahevAmAM Ave che. A sAmAyika vratanuM ja bIju nAma ahiMsAdhama che. ahiMsAdhama mAM AtmaupamyanI dRSTi che ane e ja dRSTi sAmAyika vratamAM che. jIvanamAM ahiMsAne paripUrNa amala karavA mATe * Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 tavadohana sAmAyika vratanI pratijJA anivArya che. sAmAyikane sIdho artha samatA che. 'AtmanaH pratikUlAni pareSAM na samAcaret / ' pitAne pratikuLa vyApAro bIjA pratye na AcaravA e dhamane sAra che." | sarva jIvo jIvavAne icche che, kaI maravAne IcchatuM nathI. tuM paNa jIvavAne Icche che, maravAne icchato nathI, mATe tAre kaI paNa prANInI hiMsA na karavI ke karAvavI e tAre dharma che, jeone dharmanI jarUra che, teoe jIvanamAM ahiMsAne sthAna ApavuM ja joIe ane koI paNa jIvanI theDI paNa hiMsA je potAnA pramAdathI thAya, te tene adharmanuM kAraNa mAnavuM joIe. AvI nirapavAda ahiMsAne siddha karavA mATe pratijJA paNa AkarI joIe ane tenA pAlana mATenA niyamo paNa daDha joIe. ahiMsA e dharma che tathA tenI siddhi mATe satyAdi vrata ane brahmacaryAdi niyamone upadeza e chevatte aMze sarva dharmomAM apAyelo che. sAmAyikanI pratijJAmAM te upadezane pUrNatAe pahoMcADavAmAM Avyo che. kahyuM che ke, 'niravadyamidaM jJeyaM ekAntenaiva tattvataH / varAchAzathasTa -Ata sarvayogavizudrita che ? " Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika dhama artha : kuzalAzayarUpa hAvAthI ane sa yeAgeAnI vizuddhirUpa hovAthI A sAmAyikanA pariNAma tAttvika ane ekAnta niravadya che. jevA vicAra tevA ja AcAra ane jevA AcAra tevA ja vicAra, e tAttvika pariNAma che. 37 sAmAyikamAM sarva jIveA sAthe maitrIbhAva che ane tevuM ja ahiMsAyukta AcaraNa paNa che, tethI te ekAnta niravadya che. e kAraNe sAmAyikanI pratijJA aMgIkAra karavAthI pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati jevA sUkSma jIveAnI Rsi'sA paNa thaI zakatI nathI ane te hiMsAthI khacavA mATe khAvA-pIvA, mesavA UThavA, khelavA-cAlavA sUvA ane jAgavA jevI kriyA karatI vakhate paNa ghaNu' yatanApUrNa jIvana jIvavu' paDe che. enuM ja nAma sakriya ahiMsA ane Atmaupamya dRSTinuM sakriya pAlana che. sAmAyikanI pratijJAnA athathI prarUpaka zrI tIrthaMkara devA che ane sUtrathI racanA karanArA zrI gaNadhara bhagavatA che. sAma, sama ane samma e traNa 'sAmAyika' zabdanA paryAyavAcI zabdo che. sAma eTale madhura pariNAma. sa` jIve sAthe maitrInA pariNAma. sama eTale trAjavA jevA samAna piraNAma. sa saMcAge| ane vicAgeA pratye sarakhA pariNAma. samme eTale khIra-khAMDanI jema paraspara maLI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadehana javAnA pariNAma. jJAna, darzana ane cAritranI ektAne pariNAma. cAritrarUpI khIranI sAthe jJAna-dazanarUpI sAkaranuM ekatra maLI javuM te samma pariNAma che. TUMkamAM sAmAyika e sarva pApa-vyApAranA tyAganI ane niSpApa vyApAronA sevananI pratijJArUpa che. tethI temAM sarva jIvonI maitrI, sarva saMgamAM mAdhyacya ane sarva sadguNenA pAlana pratyene utsAha vagere prazasta adhyavasAye rahelA che. sAmAyikanA mukhyatve cAra prakAra che? (1) zrata sAmAyika (2) samyaktva sAmAyika (3) dezavirati sAmAyika (4) sarvavirati sAmAyika. zrata sAmAyika amuka samaya sudhI zAstra pATha bhaNavAnA niyamarUpa che. samyaktva sAmAyika zraddhA guNanI zuddhirUpa che. dezavirati sAmAyika be ghaDI (48 miniTa) paryata sAvadha vyApAranA tyAganA niyamarUpa che. | sarvavirati sAmAyika jIvana paryata niravadya vyApAranA pAlananI pratijJArUpa che. bIjI rIte vicAratAM zrata sAmAyika zAstrAbhyAsa vaDe thaI zake che. samyaktva sAmAyika zama, saMvega, nirveda, anukaMpA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 sAmAyika dharma ane Astikya Adi guNonA Asevana vaDe thaI zake che. dezavirati sAmAyika, sthUla hiMsA, sthUla asatya, skUla corI vagere pApa-vyApArone tajavA vaDe thaI zake che. | sarvavirati sAmAyika, hiMsAdika pApavRttione sarvathA tyAga karavA vaDe thaI zake che. sAmAyikane zrAvakanAM bAra vatemAMnuM navamuM vrata paNa kahyuM che. tene zikSAtrata kahevAya che. zikSA eTale abhyAsa. AtmAnI nirmaLatAne abhyAsa, pApabhArathI halakA thavAno abhyAsa ane jIvana mAtra sAthe samatAbhAva keLavavAno abhyAsa. A vratane vAraMvAra abhyAsa thavAthI AtmA, sarvaviratidharmane lAyaka thAya che, tethI tene sAdhutAne abhyAsa paNa kahI zakAya. roja ochAmAM ochI be ghaDI jeTalo samaya A sAdhutAnA abhyAsa mATe apAya te gRhasthane ati lAbhadAyI che. ethI zAntavRtti, saMtoSavRtti ane rAgadveSanA hetuomAM rAgadveSa na karavArUpa samatAvRtti keLavAya che. sAmAyika karavuM eTale cittavRttine zAnta karavAne, samabhAvamAM sthira thavAne, madhyastha bhAvane keLavavAne ane sarva jIvo pratye samAnavatti arthAt sarvAtmabhAvane keLavavAne prazasta abhyAsa. enuM ja bIjuM nAma sAmAyika che. dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI paNa e sAmAyika Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvadehana cAra prakAranuM che. dravyathI, upakaraNa sivAya bIjAM sarva dravyone tyAga karavo. kSetrathI sAmAyika karavA jeTalI jagyA rAkhIne bIjI jagyAno tyAga karavo. - kALathI be ghaDI paryata sAmAyikamAM rahevAno nirNaya karavo. bhAvathI rAgadveSarahitatA ane samabhAvasahitatA athavA azubha dhyAnane tyAga ane zubha dhyAnane svIkAra kare. azubha dhyAna, Atta ane saidra svarUpa che. e be dhyAnano tyAga karavA mATe mathyAdi cAra ane anityasvAdi bAra bhAvanAone vicAra karavo, tathA vacana ane kAyAnA ramazubha vyApArothI bacavA mATe teTalA vakhata sudhI sarva sAMsArika pravRttione tyAga karo . sAmAyikanI A pratijJA, vaTemArgune vRkSanI chAyAnI jema, saMsAranA trividha tApathI saMtapta AtmAne zAnti levA mATenuM parama vizrAma sthaLa che. tema ja pApane aMdhakAra dUra karavA mATe ane AtmAne AMtarika prakAza meLavavA mATenuM advitIya sAdhana che. A vrata jIvane adhyAtmamArganA raste caDAvavA mATeno parama bhUmi che. tema ja durgatinA dvAranI argaLA ane sadgatinA dvAranI kuMcI che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika dhama 41 jeTalA vakhata sAmAyika vratamAM, samatAbhAvamAM citta cAMTeluM rahe che, teTalA vakhata azubha kameonA uccheda thAya che. ane teTalA vakhata zrAvaka sAdhu samAna ane che. AthI AtmAthI jIvAe vadhu ne vadhu sAmAyika karavAM e hitakAraka, sukhakAraka ane kalyANakAraka che. dhanI mAtA yA dharmanA pitA dAna pApanI mAtA mAyA pApaneA ApA leAbha dAna vaDe lAbhane nAza ane dayA vaDe mAyAne nAza thAya che. dAnamAM sarvazreSTha dAna sanmAnanuM dAna che. yAmAM sa zreSTha dayA sarvAMnAM du:kha dUra karavAnI buddhipUrvaka yathA zakya prayatna che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika ane navakAra sAmAyika eTale sarva jI Atma-tulya che, e sAdhanAne abhyAsa. zrI navakAra eTale potAno AtmA paramAtma-tulya che, enI sAdhanAne abhyAsa. jIvanamAM sAmAyika ane smaraNa - dhyAnamAM zrI navakAra. sAmAyika e jIvanamAM jIvavAne abhyAsa che. sAmAyikarUpa pratyakSa jIvananA abhyAsa vaDe zrI navakArathI phalita pakSa mokSasukhanI prApti thAya che. e rIte karemi bhaMte" ne "kAkAra ane zrI navakAra maMtrane "nakAra prApta thavo e parama pudaya che. zrI karemi bhaMte e dvAdazAMgIne saMkSepa che. zrI navakAra e dvAdazAMgIno sAra che. saMkSepa eTale ke artha, sAra eTale phaLa. sAmAyikanI yathArtha sAdhanA vaDe zrI parameSThipadanI prApti thAya che. zrI arihaMta prathama parameSThirUpa hovA chatAM zrI paMcaparameSThimaya che. zrI arihaMtanA dhyAnathI zrI paMcaparameSThinuM dhyAna thAya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iDara sAmAyika ane navakAra sAmAyika e parameSThi thavAnI sAdhanA che. zrI navakAra, e sAdhanAnA pariNAme maLanAra padane dyotaka che. zrI navakAra e nizcaya ratnatrayInuM pratIka che. nizcaya e phaLa che, vyavahAra e sAdhana che. nizcaya daSTi hadaya dharIcha, pALe je vyavahAra, puNyavaMta te pAmazajI, bhava-samudrane pAra." (upA. zrI yazovijayajI ma.) vyavahAranuM pAlana e nizcayanuM sAdhana che. nizcayanuM dhyAna, vyavahAranuM vizedhaka che. zrI navakArane lakSyamAM rAkhIne sAmAyikanuM AcaraNa karanAra, niyamA muktisukhane pAme che. sAmAyikano vyavahAra zubha hovAthI puNya utpAdaka zrI navakAranuM dhyAna, lakSyane oLakhAvanAruM hevAthI vyavahArane sudhAranAruM che. phAvamastu -nAta e sAmAyikano pari. NAma che. veda, vedAMga, nyAya, mImAMsA, dharmazAstra ane purAnuM tAtparya jIva-baukaya che. dvAdazAMgInuM rahasya zrI parameSThi namaskAra ane e dvArA zuddhAtma svarUpanuM pariNamana che. namaskAra e anumodana svarUpa che. anumodana ane pramoda e be paryAya zabdo che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavadahana "manu -TcAnuM mojuM, kALa mA " guNa joIne pahelAM ke pachI khuza thavuM, utkRSTapaNe rAjI thavuM te anumodana ane pramoda che. namaskAra tene sUcaka che. je hRdayamAM anumodana ke pramoda na hoya, jene namavAmAM Ave che tenA guNa upara pakSapAta na hoya, te je mArge gayA hoya te mArge javAnI vRtti na hoya ane temaNe je karyuM hoya te jANavAnI IcchA ke jijJAsA sudhdhAM na hoya, te teone karela te namaskAra pikaLa che, sAce nathI; dravyanamaskAra che, bhAva-namaskAra nathI. paraMtu guNano pakSapAta ane e pakSapAta sahita sAce namaskAra Ave kyAre ? guNane pakSapAta e guNe pratye zraddhA mAge che. guNemAM upAdeyapaNAnI buddhi e ja sAcI zraddhA che. jyAM sudhI jene namavAmAM Ave che, tenA guNamAM upAdeya buddhi nathI, te guNe AdaravA lAyaka che, AcaravA lAyaka che, ene khyAla nathI, e guNone jIvanamAM lAvavA pratye udAsInatA che ane upekSAbuddhi ke heyabuddhi che, tyAM sudhI sAce namaskAra. bhAva-namaskAra kyAMthI thAya? guNomAM upAdeyabuddhi e bhAva-namaskAranuM paheluM pagathiyuM che. jyAM sudhI ciMtAmaNi ane kAmadhenu karatAM paNa, parameSThione je guNe prApta thayA che, tenI kiMmata adhika che e khyAla na Ave, enuM sAcuM bhAna na thAya, tyAM sudhI bhAva-namaskAra AvI zakato nathI. Aje to moTe bhAge jene namavAmAM Ave che tenA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika ane navakAra 45 guNenuM jJAna nathI, jJAna che tene upAdeyabuddhine badale upekSAbuddhi che. athavA AgaLa vadhIne kahIe to heyabuddhi hoya te vartAva che. zrI parameSThi bhagavaMtoe pAMca viSaya tyayA che ane cAra kaSAya jItyA che; pAMca AcAra ane pAMca mahAvatomaya teonuM jIvana che. aSTa pravacana mAtA ane 18000 zIlAMga-rathanA teo gherI che. temAMnI koI paNa vastu upara jeone prema nathI, Adara nathI, meLavavAnI. ke jANavAnI paNa IcachA ke darakAra nathI teone namaskAra, bhAva-namaskAra kevI rIte banI zake ? namaskArane bhAva-namaskAra banAvavA mATe guNabahumAnarUpa bhAva joIe. bIja vAvyA vinA jema kadI paNa dhAnya Uge nahi, tema guNe upara bahumAna - AdarabhAvarUpa bIjanuM AdhAna ke vAvetara karyA vinA guNaprApti ane tenA phaLarUpe mokSaprAptirUpI dhAnya kyAMthI Uge? | game teTalI vRSTi thAya ane game teTalI zuddha bhUmi hoya, paraMtu bIja vAvyA vinA hajAra hetuoe paNa dhAnya ugI zake nahi ! "vAne dharmavIca sAMsADhiA " sapuruSanA guNonuM bahumAna ane prazaMsA e dharma rUpI. bIjanuM sAcuM vapana - vAvetara che. zrI parameSThi bhagavaMtemAM rahelA aneka guNone ciMtAmaNithI adhika mAne, kAmadhenuthI adhika mAne, Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvadehana kalpavRkSathI adhika mAne, kAmakuMbhathI adhika mAne, kema ke e badhAmAM IcchA pUravAnuM ane ciMtA cUravAnuM je sAmarthya che, tenA karatAM anekagaNuM adhika sAmarthya sAcA guNe ane tenA bahumAnamAM raheluM che. athavA kahe ke ciMtAmaNi adimAM je sAmarthya Ave che, te sAmarthya tenuM pitAnuM nathI, paNa guNa bahumAnanA bhAvathI baMdhAyelA amApa sAmarthyavALA puNyanuM che. te puNya guNa bahumAnanA bhAvathI upArjana thAya che. tethI te ciMtAmaNi AdithI paNa adhika che. zrI navakAranuM punaH punaH raTaNa eka bAju puNyane vadhAre che, jyAre bIjI bAju pApane nAza kare che. navamuM pApasthAna lebha ane aDhAramuM pApasthAna mithyAtvazalya, e badhAM pApomAM moTAM gaNAya che. te baMnene nAza eka ja zrI navakArathI sadhAya che, kAraNa ke zrI navakAra dunyavI lebhane zatru che ane muktisukhane lobha jIvamAM jagADe che, zrI navakAra, pApane pApa nahi mAnavArUpa tathA puNyane puNya nahi mAnavArUpa jaDatAno nAza kare che ane zuddha deva-guru-dharma upara prema pedA kare che. sadaguNenuM mULa navakAra vinA tapa, cAritra zrata niSphaLa che, tene artha kRtajJatA vinA saghaLI ArAdhanA niSphaLa che. kRtajJatA guNa e sarva saddaguNonuM mULa che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasamadatvi gRhasthone jema nyAyapArjita vitta e mUla guNa che, tema mumukSuone Atmasamadarzitva e mUla guNa che. Atmasamadarzitva e nyAyabuddhinuM ja phaLa che. manuvyane gyAegya vibhAga karavA mATe je buddhi maLI che te buddhi tene nIcenA vibhAga karI Ape che. bhakSyAbhaDhya, pethApeya, kRtyAkRtya ane gamyAgamya athavA- 'mAtRvat paradAreSu paradravyeSu loSThavat / Atmavat sarvabhUteSu yaH pazyati sa pazyati // ' manuSyane viveka darzana zakti maLI che, tenA phaLa rUpe gamyAgamya vibhAgamAM mAtRvat jarApu, kRtyAkRtya vibhAgamAM raju karavA tema e badhA kartavyanA AdhAramAM sva-para tulyatAnI dRSTi paNa Avazyaka che. tethI sAmavat sarvabhUteSu paNa kahyuM che. je Atmasamadazitva nAmano guNa na hoya te kRtyAkRtya, gamyAgamya ke bhakSyAbhaDhyAdi vibhAganA vivekanI koI AvazyakatA ja rahetI nathI. tethI badhA sadguNenA AdhArabhUta Atmasamadarzitva bhAva mAnavamAtramAM hovo joIe. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 tattvadeha e hoya te ja tenA upara jJAna, dhyAna tathA japanI saphaLatA che. anyathA ahaMkAra-mamakAra-poSaka banIne bhavavRddhine hetu thAya che. mArgAnusArI buddhi jema nyAyasaMpanna vaibhavAdi guNomAM hetubhUta che, tema te ja mArgAnusArI buddhi AtmasamadarzitvamAM mAtRvat paradAra buddhimAM, lAThavat paradhana buddhimAM hetubhUta che. ane e buddhi ja AgaLa vadhIne AtmajJAnamAM paNa kAraNabhUta thAya che. AtmA dehAdithI bhinna che. upagAdi lakSaNavALo che, cetana ane avinAzI padArtha che. A badhuM zAstrIya jJAna "parajJAna" (para taraphathI maLeluM jJAna) che. tene "svajJAna" eTale pitAnuM anubhavAtmaka banAvavA mATe, e jJAna ApanArA mahApuruSa pratye kRtajJa banavuM joIe ane e jJAna jeemAM nathI, teone pamADavA mATe nisvArtha prayatna karavo joIe. ema karavAthI te jJAna pitAnuM banAvI zakAya che. anyathA te pArakuM ja rahe che. jema bIjAnI bhejanakiyAne jANavAthI pitAne tRpti thatI nathI, tema bIjAnI jJAnakiyAne jANavA mAtrathI pitAne te jJAna phaLadAyI banatuM nathI. bhojanakiyAnI jema te jJAnane potAnuM banAvavA prayatna kare joIe. e prayatnanuM nAma ja jJAtAdAtA pratye namra ane kRtajJa banavuM te che. tethI te jJAnanuM pAcana thAya che. te jJAna anubhavAtmaka bane che, ane AtmAnA rUpa-guNabaLanI vRddhi karanAruM thAya che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasamadazitva 49 kRtajJatA jema jJAnasvarUpa che, tema paropakAravRtti paNa buddhigamya hovAthI kathaMcit jJAnasvarUpa mAnela che. parAkAra jema svApakAramAM nimitta bane che, tema paropakAra e svopakAramAM nimitta thAya che. e eka prakAranuM vizeSa jJAna che. ane te nipuNa buddhigamya che. ane parahitacitA eTale :'parasmAt mama hitaM bhavati iti cintA ityapi arthI yuktaH / ' "bIjAthI mAruM hita thAya che, evI vicAraNA A artha paNa vAjabI che. sarva jIvo upara AtmadaSTi rAkhyA vinA koI paNa AtmA kadI cittazAnti yA bhAvasamAdhi pAmI zakato nathI. " Atmavat sarvajIveSu, dRSTiH sarvonnatikArikA / mAvati prArazArtha haiyA masji parAyaH " ? sarva jI (nija) AtmA samAna che, evI dRSTi sarvanI unnati karanArI che, tethI bhakti parAyaNa puruSoe bhAvasAtine pragaTa karavA mATe te dRSTi dharAvavI joIe. - ahiMsA e namratAnI parAkASTA che ane e tamratA vinA mUkti koI kALe nathI e anubhava siddha hakIkata che. ta. 4. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva, guru ane dharma zrI jinadharma karuNApradhAna che. duHkhInAM duHkhone nAza karavAnI vRtti ane zakti anusAra tenI pravRtti e karuNA che. te kAyadeva, guru ane dharmathI sarvotkRSTapaNe sadhAya che. mATe zrI jinazAsanamAM e traNa to parama pUjanIya, parama ArAdhanIya, parama AdaraNIya che. karuNA e paraduHkha chedana karanArI karaNI che. karuNAhInanI pUjA, bhakti ke ArAdhanA dharmarUpa banatI nathI. karuNavAnanI bhakti e ja sAcI bhakti, karuNAvAnanI pUjA e ja sAcI pUjA che. cAra prakAranA dharmamAM paNa karuNA che. dAnamAM karuNA che, zIlamAM karuNuM che, tapamAM karuNA che ane bhAvamAM karuNA che. e cAremAM sva ane sarvane sukhI karavAnI kAmanA che. sva ane sarvanAM duHkhane dUra karavAnI jhaMkhanA che. e kAmanA ane jhaMkhanA ja dharmane amRta banAve che. e dharmarUpI amRta ja ajarAmara padanI prApti karAve che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva, guru ane dharma karuNa ane udAratA karuNA ane udAratA e dAnadharmano mULa strota che. dAnadharmathI ApanArane cittanI prasannatA ane lenArane dravyabhAva zAtA maLe che. vRkSa phaLa ane chAyA Ape che. nadI jaLa ane vAdaLa Ape che. vanaspati bhajana ane auSadhi Ape che. sUrya prakAza ane garamI Ape che. vAyu zvAsa ane jIvana Ape che. pRthvI sthAna ane anAdi Ape che. vizvanI vyavasthA ja dAnadharma upara avalaMbelI che. kevaLa vastuonuM dAna e ja dAna che ema nahi, paNa bhAvanuM, jJAnanuM, premanuM dAna paNa dAna che. komaLa vRttio aneka prakAranI che. temAM karuNA ane premanuM viziSTa sthAna che. dayA paNa abhayanuM dAna ja che. kSamA paNa eka prakAranI udAratAnuM dAna che. samudra jaLane saMgraha kare che, mATe rasAtalane pAme che. vAdaLa sarvane jaLa Ape che. mATe AkAza para caDIne garjArava kare che. kahyuM che ke : saMgrahaikaparaH prAptaH samudro'pi ssAtalam / dAtA tu jaladaH pazya bhuvanopari garjati // 1 // prabaMdha cintAmaNi Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAnuM svarUpa "have navA gharamAminA'' | zrI dazavaikAlikasUtraH a. 4 sarva jI parama dharmavALA che. eTale sukhanI IcchA ane duHkhanA haiSavALA che. "paramAdafmamAM padathI sarva jIvo sukhanA atha ane duHkhanA dveSI che. ema kahIne karI jIvane duHkha thAya nahi ane sarva jIvone sukha thAya te rIte vartavAnuM zAstramAM vidhAna karyuM che. A jAtanI samatA vinA dAna, tapa, yama ke niyamanuM muktimArgamAM kAMI paNa phaLa nathI. samatApUrvaka ke samatA arthe karAyelAM te phaLadAyI thAya che. traNa sthAvarAdi bhedavALA sarva jemAM sukhapriyatnAdi dha Atmatulya che ema samajI sarva sAthe Atmatulya pariNatine keLavavI te "samatA kahevAya che. AtmadaSTie ApaNA karatAM koI nAnuM nathI ema lAge tyAre namaskAra lAgu thaya gaNAya che. AvA bhAva namaskArane pAmIne ja sarva jIvo mokSe jAya che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyaono mahimA zrI jina pravacana mAdhyazya rasathI chalochala che, kema ke tenA prarUpaka parama madhyastha zrI jinezvaradeva che. nAno vicAra jema madhyasthatA lAve che, tema karmaprakRtine vicAra paNa madhyasthatAne utpanna kare che. karma vipAka-ciMtanathI paNa jIva madhyastha banI zake che. sarva anuSThAna karmakSayane uddezIne athavA prabhu AjJApAlananA hetue karavAmAM Ave che, te sarva anuSThAnanAM phaLe pratye paNa madhyastha bhAva jAge che. karmakSayanA uddezathI thatuM anuSThAna, zrI siddha bhagavaMtone arpaNa thAya che ane AjJApAlananA hetuthI karavAmAM AvatuM anuSThAna, zrI arihaMta bhagavaMtone arpaNa thAya che. A niSkAma bhAvane ja anya darzananA mate IzvarArpaNa buddhi kahevAya che. pratyeka anuSThAna vakhate je citta-ratnamAM zrI tIrtha"kara bhagavaMtonuM adhiSThAna thAya che, to sarvatra mAdhyaccanI siddhi sulabha bane che. zrI jina pravacanamAM jIvAdi nava to, anityAdi bAra bhAvanAo, sarva prakAranA dharmo ane niyame, sarva zA ane sarva sakiyAo vagerenuM lakSya jIvane Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 tattvadAhana madhyastha - rAgadveSarahita banAvavA mATe che. zrI vItarAga bhagavaMtanI mudrA paNa madhyastha bhAvanI dyotaka che. utsaMgamAM rAmA nathI arthAt hRdayamAM rAga nathI, ane hAthamAM zastra nathI arthAt hRdayamAM dveSa nathI, e ja vastu mAdhyasthyanI dyotaka che. zrI navakAra mahAmatra paN mAdhyasthyamaya che. temAM zrI paMca parameSThIenuM smaraNa che, kema ke teo pUjya che. pUyatA madhyastha bhAva vinA AvatI nathI. A rIte madhyastha bhAvanA paNa zrI navakAranA sAra che, tethI para'parAe te cauda pUrvanA paNa sAra ane che. ahiMsA, satya, acauya vagere dhame paNa madhyasthatAnA vividha prakAreA che. hiMsAmAM svArtha ane vera hAya che, svA e rAga ane vera e dveSa che. ahiMsAmAM te baMnenA abhAva che. jo rAga ane dveSa hAya, teA ja asatya khelAya che. satya vacana vakhate te aneneA abhAva che. mAdhyasthya vinA zreSTha jIvana sa MbhavatuM nathI. jayAM jayAM mAdhyasthyanA bhaMga thAya che, tyAM tyAM kaleza, bhaya, rAga ane zAka vagere UbhA thAya che. zakti karatAM adhika AhAra levAthI rAga thAya che ane adhika khelavAthI vaira-virodha thAya che. A jagatamAM je kAMi duHkhA che, te mAdhyasthyane na jALavavAnA pariNAme che. AthI ja kahyuM che ke, ' kama khAe, Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsthyanA mahimA gama khAo.' teA zarIra ane mana e baMnenA mArathI acAya che. zrI jina pravacana mAdhyasthyamaya hAvAthI tenAM rahasyA ane gupta arthA, madhyastha puruSAnI AgaLa ja pragaTa thAya che. 55 madhyastha zabdamAM madhya'nA artha kendra thAya che ane 'stha' eTale temAM -- kendramAM rahevu' te. - badhI pravRttionuM kendra AtmA che. pravRttie te cakra che. pratyeka cakra(circle)ne kendra (centre) hAya ja che. te rIte rAtadivasa thatI mana-vacana ane kAyAnI je badhI pravRttio che, tenuM paNa kendra eka ja che ane te AtmA che. AtmA tarapha lakSa kendrita karIne je kAI pravRtti thAya, te badhI madhyastha kahevAya, madhyastha mANasa te kahevAya che, ke je badhAMnuM sAMbhaLe paNa kAimAM kheMcAya nahi, tenuM kheMcANu mAtra satya tarapha hAya che. ahI` satya eka AtmA che, kema ke te ja kAyamI rahenAra che ane te ja cirddhana ane Anadhana che. AthI jJAnajyeAti ane AnadanA prakAza badheA temAMthI ja che, tenA AdhAre che. ApaNI pravRtti mAtranuM mULa kendra AtmA che, tenuM kadI paNa vismaraNa na thavA devu' te kendrastha eTale madhyastha che. mATe tene nyAyAdhIzanI upamA paNa ApI zakAya. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvadehana athavA aneka saMtAnono pitA jema badhAM saMtAne pratye madhyastha bhAva rAkhe che, tene jevI upamAvALe AtmA che. guNamAtranI utpatti, madhyastha bhAvamAMthI thAya che. jIvamAtra pratyenI maitrI, guNImAtra pratye prada, duHkhI mAtra pratyenI rakSA te badhA madhyastha bhAvanA ja viziSTa prakAro che. 20 sukhaduHkha pratyenuM mAdhyazya te vairAgya kahevAya che. vizva-vaicitrya pratyenuM mAdhyazya te viveka kahevAya che. mAdhyazya e sarvatra vivekabuddhijanya hoya che. vivekabuddhi, nyAyabuddhi, zuddhabuddhi, niSpakSabuddhi, madhyasthabuddhi vagere eka ja arthane kahenArA bhinna bhinna zabda che. nyAyabuddhi e satyane pakSapAta che. ahiMsAdi vate, kSamAdi dharmo, dAna ke pUjana Adi zubha pravRttio e nyAyabuddhinuM phaLa che. sarva prakAranAM zubha anuSThAne ane sarva prakAranAM subhASite nyAyabuddhivALA, madhyastha vRttivALA ane Atmasthita mahApuruSonA hRdayamAMthI nIkaLelAM che, tethI te upAdeya bane che. sAmAyika dharma paNa madhyastha bhAvano ghAtaka che, kAraNa ke parama madhyastha evA zrI jinezvara bhagavaMtoe tene prathama jIvanamAM jIvI, tenuM suphaLa prApta karIne, vizva kalyANane mATe tene upadeza Ape che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAnuM baLa "vizvanA tamAma jIvo sukhI thAo, sarva jI karmamukta thAo, sarva jIvo mekSanAM avyAbAdha sukhone pAmo, sarvatra sukha ane zAnti prasaro. sarvatra sajJAna ane savicAra prasAra pAme, A prakAranA zubha vicArone bhAvanA kahevAya che. zubha bhAvanAe kadI paNa nirarthaka jatI nathI. zubha bhAvanAo, savicArarUpa hovAthI te vicAranI AkRtie sUkSma bhUmikAmAM baMdhAya che ane cAre tarapha phelAya che. te AkRtio anya manuSyanA mananA saMbaMdhamAM Ave che. ane tenAmAM paNa evA vicAro jAgrata kare che. vaLI je vyakti zubha bhAvanAo bhAve che, te vyakti pote zubha vicAronuM kendrasthAna - madhyabiMdu bane che. ane tethI jagatamAM je sArA vicAronAM rUpa hoya che, te tenA tarapha AkarSAya che ane tenA zubha vicArone puSTa kare che. vaLI AvI bhAvanAothI sakaLa prANImAtra sAthe tene mitrI thAya che ane ghaNA jIvo sAthe pUrvanA azubha karma baMdha thayA hoya te vIkharAI jAya che. tema ja te zubha bhAvanAo, tenAthI bhAvita thanArane zubha karma karavA. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvadehana ucca kAryo karavA prere che. tethI niraMtara zubha ane ucca bhAvanAo bhAvavI eTaluM ja nahi paNa, tene yathAzakti yathAmati vyavahAramAM utAravAne kaTibaddha rahevuM te jarUrI che. AtmavikAsanuM te ananya sAdhana che. bhAvanAnuM svarUpa bhAvanA aneka prakAranI kahI che. temAM mukhya cAra che: maitrI, prameha, karuNA ane mAdhya. A cAra bhAvanAo mukhya eTalA mATe che ke, e jenAmAM na hoya, te dharma pALavAne lAyaka banI zako ja nathI. - te cAra bhAvanAomAM pahelI maitrIbhAvanA che. bIjI karuNA, trIjI muditA ane cothI mAdhyaya bhAvanA che. paranA hitano vicAra te mitrI che. paranA duHkhanA nAzane vicAra te karuNA che. paranA sukhathI thatA saMteSano vicAra te muditA che. paranA doSa tarapha upekSAne vicAra te mAdhyazya che. A cAra bhAvanAo viziSTa premarUpa che. eka apekSAe ucca jIva prati prema e pramoda rUpa che. samAna prati prema e maitrIrUpa che. UtaratA ane halakA prati prema te anukame karuNA ane mAdhyagya che. A bhAvanAo niraMtara jenA aMtaramAM vAsa Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAnuM baLa karI rahelI che, te manuSyamAMthI zreSa sarvathA nAza pAme che. dveSa nAza pAmavAnI sAthe dveSanI sAthe saMbaMdha dharAvatA sarva guNe svayameva vilaya pAme che. rAgabhAvano nAza jema vairAgyabhAvanAthI che, tema dveSabhAvane nAza maitrIbhAvanAthI che. sakaLa prANa pratye hitaciMtAno bhAva hovo e pratyeka dharmAnuSThAnanI saphaLatAne pAme che. - matrIbhAvanAne mAtAnI upamA che. mAtAne putranA hitanI ciMtA hoya che, putranA guNane pramoda hoya che, putranA duHkhanI karuNA hoya che tathA putranA doSanI upekSA - kSamA hoya che. mAtA e vAtsalya rasanuM pratIka che. mitrIne viSaya samasta jIvarAzi che. samasta satvaviSayaka nehane zAstrakAro maitrI kahe, che. sneha e jIvananI aMdara rahele sthAyI bhAva che. AlaMbana vibhAva ane uddIpana vibhAva vaDe carvaNa prApta thavAthI te saneha vAtsalya rasamAM pariNAma pAme che. laukika vAtsalya rasamAM putra-putrI Adi AlaMbana vibhAva che. putra-putrI AdinI ceSTA udIpana vibhAva che. putra-putrI Adine AliMganAdi anubhAva che ane harSazekAdi saMcArI bhAva che. lokottara vAtsalya rasamAM samasta jIvarAzi e AlaMbana vibhAva che. jIvasamUhanI ceSTA e uddIpana Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 tattvAhana vibhAva che. snehanuM uddIpana sukhI pratye maitrIrUpe, duHkhI pratye karuNArUpe, puNyavAna pratye prameAdarUpe ane pApI pratye mAghyasthyarUpe abhivyakta thAya che; te anubhAva che. tethI cittanA IrSyA, asUyA, krodha, drohAddhi maLe! nAza pAmI kSamA, namratA, saraLatA, satASAdri bhAve| pragaTe che, te saMcArI bhAva che. jIvA pratye mithyA bhAvA TaLavAthI samyak bhAve utpanna thAya che; enuM ja nAma zubha Atma piraNAmarUpa samyagdarzana che. maitrImAM je che te bIjAne ApavAnu che. du:khIne dayA, guNIne anumeAdana, pApIne kSamA ane samasta jIvarAzine hitacitAnA bhAva ApavAnA che. dharmanA sAra maitrI Adi bhAvA che. caitanya upara maitrI, prameAda, kAruNya ane mAdhyasthya e cAra bhAvane cheADIne bIjo bhAva dhAraNa , karavA e mahA aparAdha che, parama adhama che, buddhinA viparyAsa che. dharmAnuM lakSaNa zubha pariNAma kahyuM che. zubha pariNAma cAra prakAranAM che. dhanuM pratyeka anuSThAna, kAM to maitrIbhAva, kAM tA prameAdabhAva, kAM teA kAruNyabhAva, kAM te audAsInyabhAva siddha karavA mATe che. aprazasta bhAva vinAnA dhama lUNa vinAnA dhAnya jevA che. bhAvanuM nirAkaraNa prazasta bhAva vinA thatuM nathI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAnu maLa 61. 6 huM ja sukhI thAuM, huM ja guNI manuM, mane duHkha na maLA, mArA doSa badhA ja khamI khAe,' A pramANe huMpaNAnI lAgaNI cittamAM ciMtA, bhaya ane zeAkanI vRttierUpI saMkaleza ane duHkhane pedA karyo ja kare che. temAMthI chUTavAnA pahelA ane sahele| upAya, * sa` sukhI thAo, sarva guNI aneA, thAe, sadoSarahita thAo, ' e sarva du:khamukta bhAvanAne daDha abhyAsa che. khIjAnA sukha mATe ciMtA karavI, bIjAnA guNu joI rAjI thavu, bIjAnuM duHkha dUra karavA prayatna karavA, bIjAnA doSa pratye udAra khanavu', e sa`lezanivAraNanA khIjo upAya che. eTale ke, ' badhA mArI ciMtA kare, badhA mArI prazaMsA kareA, badhA mAruM duHkha dUra kare ane badhA mArA doSAne khamI khAe, ' e vicAronA sthAne, 'huM badhAnI ciMtA karuM, huM khIjAnA doSa khamI khAuM e' prakAranA vicArane vikasAvavA udyamazIla banavuM. maitrIrUpI mAtAnI A rIte upAsanA karavAthI vizvapremanI dRSTi khUle che ane e dRSTi khUlavAthI vizvapremI evA zrI pa'ca parameSThI bhagavattAnI bhakti ane upAsanAmAM rasa pedA thavA sAthe emanI AjJAnA pAlana mATe jarUrI vIceollAsa jAge che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna ane bhAvanA bhAvanAnugatasya jJAnasya tattvato jJAnatvAditi / dharmAMbindu, adhyAya 6-30 jJAna e vastu tatra che, bhAvanA e puruSa taMtra che. jJAna jJeyane anusare che. bhAvanA puruSanA Azayane anusare che. je puruSa pAtAnA AtmAne zIghrapaNe karmothI choDAvavA icche che, te puruSa tenA upAyarUpa jJAnane mATe jema udyama kare che, tema tenA upAyabhUta bhAvanA mATe paNa sadA parizrama kare ja che. jJAnathI AtmAnA zuddha svarUpane jANI zakAya che. bhAvanAthI AtmAnA zuddha svarUpane pAmI zakAya che. jJAna thayA pachI paNa, AtmasvarUpane pAmavA mATenI bhAvanAne Azraya na levAya te jANelu jJAna phaLahIna ane che. jJAnanuM phaLa virati che. virati samatAsvarUpa che. samatA sakaLa sattvahitAzayarUpa che. sakaLa sattvahitAzaya Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna ane bhAvanA bhAvanAthI labhya che. | sarva jIvo pratye Amatulya bhAva, Atmatulya sneha, mitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyastha bhAva lAvyA vinA hitAzaya Takato nathI. tenA vinA samatA TakI zakatI nathI. samatA vinA virati phaLatI nathI. virati vinA jJAna vaMdhya bane che. jJAnane viSaya e ya che. bhAvanAno viSaya e dayeya che. je sukha pitAne priya che, te sukha sarvane maLe ane je duHkha potAne apriya che, te keIne paNa na maLe" A jAtane bhAva, puruSa-AtmAnI zuddhi kare che. ISya-asUyAdi cittanA maLane nAza kare che, paramAtmAnI bhaktimAM naDatA vikSepa dUra kare che, AtmA karmabhArathI haLavo bane che, mehanI vAsanAnA jorathI parAbhUta thayele AtmA, vAsanAnimukta bane che. jJAnanA sthAne jJAnanuM jeTaluM mahattva che, teTaluM ja bhAvanAnA sthAne bhAvanAnuM mahatva che. ane teTaluM ja cAritra, sarvavirati ke sarva sAvadhanA tyAganA sthAne tenA pratyAkhyAna ane pAlananuM mAhAmya che. ekabIjAnA sthAne ekabIjAnI gauNatA bhale he, paNa pitapotAnA sthAne ekabIjAnuM ekasarakhuM mahatva che. ajJAnI bhava kevI rIte taraze e jema prazna che, tema bhAvanAhIna ke viratizUnya paNa kevI rIte bhavane Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 tadehane taraze, e paNa teTaluM ja mahatvapUrNa prazna che. zrI jinAgamamAM zrI namaskAra mahAmaMtrane prathama sthAna ApavAmAM AvyuM che. tenuM kAraNa paNa have samajAze. zrI namaskAra mahAmaMtra mAtra jJAna viSaya nathI, paNa jJAnanI sAthe bhAvanAno viSaya che. mahAmaMtrane jANe lIdhe, paNa maMtra mujaba bhAvanI vizuddha na thaI, parameSThI bhagavaMte pratye jevo bhAva joIe tevo bhAva na sparyo che te maMtra zIghra phaLadAyI zeno nIvaDe? jJAnanI sAthe sAthe bhAvanI vizuddhi hoya che, te maMtra zIghra phaLadAyI nIvaDe che. maMtramAM ya" ane "dayanI yathArthatA uparAMta "jJAtA" ane "dhyAtA"nI vizuddhi paNa Avazyaka che. mAtAnI vizuddhi bhAvanAnA baLa upara AdhAra rAkhe che. jJAna na maLavAthI jema ajJAnatAne aMdhakAra dUra thato nathI, tema bhAvanA na vadhatAM kartavyahInatAno doSa paNa dUra thato nathI. dhama mAtranuM kartavya che ke tenI bhAvanA sarva jIvanA hitaviSayaka hovI joIe, keInA paNa ahitaviSayaka na hovI joIe. temAM jeTalI kacAza teTalI tenA dhamapaNAmAM kacAza. - vartanamAM nyUnatA, kacAza Adi hoya, tenI zuddhi. pazcAttApa, AlecanAdithI thaI zake che. bhAvanAmAM nyUnatA mATe bhAvanAnI pUrNatA sivAya Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna ane bhAvanA bIjI koI AlecanA nathI, anya koI prAyazcitta nathI. laukikamAM jema kRtadanIne zuddhi mATe kRtajJatA sivAya bIjuM koI prAyazcita nathI, tema lakattaramAM paNa namaskArabhAva vinA, sarva jIvonA hitAzaya vinA, sarva jIvo pratye AtmatulyatAno bhAva vikasAvyA vinA ke anumadyA vinA bIjuM kaI prAyazcitta nathI, zuddhIkaraNane anya keI upAya nathI. jJAna bIjAne jANavA mATe che. bhAvanA pitAne sudhAravA mATe che. jagata tamAmane jANyA pachI paNa pitAne, potAnI jAtane sudhAravAnI bhAvanA na jAge to tevA jJAnathI zuM? pitAnI jAtane sudhAravA mATe namaskArabhAva, kSamApanAbhAva, sakaLasahitane bhAva ke tenA anumodanano bhAva Avazyaka che. tethI ja zrI namaskAra mahAmaMtrane sakaLa AgamamAM prathama ane pradhAna sthAna maLyuM che.' cUlikA sahita tene mahAmRtaskaMdha kahyo che. prathama ke pradhAna sthAna eTalA mATe ke temAM bhavyatva paripAka karavAnAM, jIvanI yogyatA vikasAvavAnAM saghaLAM sAdhano jANe ekasAthe gUMthI levAmAM AvyAM che. tathA jIvane karmanA saMbaMdhamAM AvavAnI anAdi tAttvikaH pakSapAtazca, bhAvazUnyA ca yA kriyA / anayorantaraM jJeyaM, bhAnukhadyotayoriva // gadaSTi samuccaya leka: 222 tA. 5 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadAhana kAlIna ceAgyatA, jene zAstrakArA sahaja bhAvamaLa kahe che, tene ghaTADavA mATe jarUrI saghaLI sAmagrInuM sevana ekasAthe thaI jatuM anubhavAya che. pApane praza'savAthI, dharmane niMdavAthI ane parama zraddheya tathA ananya zaraNabhUta zrI ariha'tAdi cArane nahi namavAthI (ananyabhAve temanA zaraNe nahi rahevAthI ane temanA sivAya azaraNabhUta evA samagra sa`sAranA bhareAse - zaraNe rahevAthI) jIvanI apAtratA, ayeAgyatA, bhavabhramaNazakti vadhe che. tenAthI viruddha pApane niMdavAthI, dhane praza'savAthI ane zrI arihaMtAgni cArane ananyabhAve zaraNe rahevAthI muktigamananI ceAgyatA vadhe che. sadguNa-vikAsa ane sadAcAra-nirmANa ApeAApa thAya che. zrI navakAramAM 'name'padma duSkRtagAM amAM, ariha'pada sukRtAnumeAdana amAM ane 'tANu'pada zaraNugamana a mAM tathA cUlikAnAM pahelAM e pada duSkRtagA~ arthAMmAM ane chellAM be pada sukRtAnumeAdana amAM laI zakAya che. e rIte bhAvapUrvaka, hetupUrNAMka zrI namaskAranuM smaraNu tathA raTaNa jIvane bhAvadhanI siddhi thAya che. bhAvadhamanI siddhi mATenAM cAra aMgo A prakAre kahyAM cheH svApakarSabodhAnukUlo vyApAraH namaskAraH / ane upacega pU ka satata thatuM rahe te 2 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna ane bhAvanA ratnatrayadhareSvekA bhaktistatkAryakarma ca / zubhaikacintA, saMsArajugupsA ceti bhAvanA || tri. za. pu. caritra, prathama pa, kSeAka 15 (1) ratnatrayadharane viSe ananya bhakti. (2) temanI sevA-paricaryAM. (3) sanA zubha mATenI ja eka citA tathA (4) catu'tirUpa athavA cAra kaSAyarUpa sa'sAranI jugupsA. 37 bhAvadhamanAM e cAra aMgeA che. bhAvadharmanAM A cAre aMgeA, zrI namaskAra mahAmatranA ArAdhana vaDe vikase che. tethI dharmanA athI jIvA mATe tenu' AvAdhana, tenuM Ala khana parama Avazyaka che, parama hitakara che, parama kalyANakara che. du:khamAM potAthI adhika du:khI jevA e duHkhane sahavAte saraLa mArga che. tathA sukhamAM peAtAnAthI adhika sukhI jovA e sukhane kramavAne mAga che. ethI Ata raudra dhyAna thatAM nathI ane dharmAMzukla dhyAna pAmavAnI cAgyatA vadhe che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya ane bhakti vairAgya vaDe Atmadarzana vipAkanI virasatArUpa doSadarzanajanita vairAgya e apara vairAgya che. ane AtmAnubhavajanya doSadarzana rUpa vairAgya e para vairAgya che. viSayAmAM game teTalA doSa jovAmAM Ave paNa jyAM sudhI jIvane dehAdhyAsa che, tyAM sudhI viSayane adhyAsa paNa kAyama rahe che. eTale jaDa dehamAM "ahaMndu-mamatvabuddhine aMza che, tyAM sudhI jaDa viSAmAM "aheva-mamatva TaLatuM nathI. viSayamAM devadarzanajanita vairAgya, viSayanA saMgathI dUra rahevA pUratuM prAraMbhika abhyAsanuM kArya karI Ape che teTalA pUratI prAraMbha kALe tenI anivArya upayogitA che. kema ke viSayanA saMgamAM rahIne AtmAnubhUtino abhyAsa azakya che. viSayamAM vipAka kALe thatA nuM darzana viSayonA saMgane tyAga karAvI, AtmAnubhUtinA abhyAsamAM upakAraka thAya che, tethI te vairAgyane zAstrakAroe prathama sthAna ApeluM che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya ane bhakti paraMtu viSano bAhya saMga chUTayA pachI tenI AMtarika Asakti TALavA mATe AtmAnubhUti sivAya bIjo koI upAya nathI. ane AtmAnubhUtivALA puruSanI bhakti sivAya AtmAnubhUti paNa nIpajatI nathI. eTale prAthamika vairAgya, pachI anubhUtimAna puruSe uparanI bhakti, ane pachI AtmAnubhUti, e kama che. AtmAnubhUti pachI UpajatI viSayanI virakti e tAttvika virakti che. kema ke pachI viSayonI vijAtIyatAnuM pratyakSa bhAna thAya che. bhakita vaDe Atmadarzana Atmadarzanane bIjo upAya bhakti che. bhaktino artha sajAtIya tatva sAthe ekatvanuM anupama anubhavana. sajAtIya tatva samagra jIvarAzi che. tenI sAthe ekatvanuM anubhavana, mithyAdi bhAva vaDe thAya che. tethI te maitrI Adi bhAvono abhyAsa e bhaktine abhyAsa che. te abhyAsa tenA paripAka kALe, jIvane rAgadveSanI vRttiothI dUra haThAvI, samatvanI siddhi karI Ape che. samatvavAna puruSane pitAnA AtmAmAM ja paramAtmasvarUpanuM darzana thAya che. "parama"nuM svarUpa joyA pachI viSaya pratyenI aMtaraMga Asakti cAlI jAya che. tenuM ja nAma para vairAgya che. apara vairAgya Adima kAraNa che, para vairAgya aMtima phaLa che. teno hetu AtmAnubhUti Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 tavAhana ane AtmAnubhUtinA hetu bhakti che, bhakti vaDe IrSyA-asUyAdi upalezA jAya che ane virakti vaDe rAgadveSAddhi vRttie TaLe che. rAgadveSAdi mULa-kaleza che, tene TALavA mATe Atma dananita para vairAgya Avazyaka che. abhivgane aceAgya evA viSayeA para abhiSyaMga karavA te rAga che. aviSaye'bhiSvaMgakaraNAdrAgaH / mAsa ne' aceAgya evA jIveA para mAtsa`bhAva karavA te dveSa che. te agnijvALAnI jema satApa upajAvanArA che. tatraivAgnijvAlAkalpamAtsaryApAdanAdveSaH / jIvA pratye mayyAdi bhAveAnA abhyAsathI dveSa jAya che ane viSayA pratye viraktinA abhyAsathI rAga jAya che. vivekajJAnane AvanAra meDu che. viSayA vinazvara che, AtmA avinAzI che. viSayeAnA sa'gathI Asakti vadhe che ane AtmAnA dhyAnathI virakti pedA thAya che vagere tattvAnA akhAdha na thavA devA te mAhanuM kAya che. heyetarabhAvAdhigamapratibandhavidhAnAnmohaH / --dharma bindu. e rIte rAgadveSa ane meAhanI vRttionuM nivAraNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya ane bhakti bhaktithI thAya che. bhakti vaDe AtmaguNenI tuSTi puSTi doSa jema jema TaLatA jAya che, tema tema AtmAnaMda vadhato jAya che. ane Atma-anubhava pUrNa thatAMnI sAthe ja viSayenI bhUkha bhAgI jAya che. mATe ja kahyuM che ke jema bhejana vaDe tuSTi, puSTi ane sudhAnI zAnti e traNa kArya ekasAthe ja thAya che, tema prabhunA nAmamaMtrarUpI auSadha vaDe paNa bhaktirUpI tuSTi, AtmAnubhUtirUpI puSTi ane viSayonI viraktirUpI sudhAnI nivRtti ekasAthe ja thAya che. zArIrika kSudhA-nivRtti mATe jeTalI jarUra AdarapUrvakanA bhejananI che, teTalI ja vAsanArUpI sudhAnA nivAraNa mATe AdarapUrvaka prabhunA nAmamaMtranI che. prabhunA nAmanuM grahaNa e AdhyAtmika AhAra che. nirbaLa AtmAne baLavAna banAvanAra che. - vAsanArUpI mAnasika rogone kAraNe jIve pitAnuM zuddha baLa gumAvyuM che ane nirbaLa banyuM che. te nirbaLatA pathya bhajana vaDe dUra thaI zake tema che. mAnasika pathya bhajana, prabhu-nAma-maMtranuM zabdathI ane arthathI grahaNa karavuM te che. te vaDe bhakti, AtmAnubhUti ane viSayaviraktirUpI tuSTi, puSTi ane sudhAnivRtti sadhAya che. viSayonI vAsanAothI kodhAdi kaSAyonI utpatti thAya che ane krodhAdi kaSAyonA punaH punaH sevanathI AtmAnI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadehana mULa kAyA kSINatAne pAme che. te kSINatAne dUra karavAne upAya pathya bhojananI jema, prabhunA nAmamaMtranuM smaraNa Adi che. ane kupacyavananI jema viSanA saMgano tyAga vagere che. viSayothI dUra rahI, prabhunA smaraNa AdimAM samaya pasAra karavAmAM Ave te AtmaguNonI tuSTi-puSTi avazya thAya che, evo sarva mahA puruSone anubhava che. du:kha game teTaluM Ave te paNa potAnI duHkha pAmavAnI yogyatAthI ochuM ja che, ema mAno. sukha game teTaluM thavuM hoya te paNa te pitAnI sukha meLavavAnI yogyatA che. tenAthI vadhu ja hoya che ema mAne. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina darzananI lokottara AstikatA jIva che, paraloka che, puNya che, pApa che, svarga che, naraka che, eTaluM ja mAnavA mAtrathI lokettara AstitA prApta thaI zakatI nathI. jeo jIva, pareleka, puNya, pApa, svarga tema ja narakAdi atIndrIya vastuonA astitvane svIkAratA ja nathI teo to pUrA nAstika che ja, paraMtu jeo jIva, paraleka, puNya pApAdinI sattAne svIkAravA chatAM tenA svarUpane - te jevI rIte che tevI rIte - mAnatA nathI, paNa anya rIte svIkAre che teo paNa lokottara daei Astika nathI. jIvane mAnavA chatAM jeo tene mAtra paMcabhUtamaya mAne che, pANInA parapoTAnI jema yA kASThanA agninI jema bhUtamAtramAMthI utpanna thaIne bhUtamAtramAM vilaya pAmI janAra mAne che, teo te nAstika che ja; paraMtu jeo jIvane paMcabhUtathI atirikta ane kadI nAza nahi pAmavAnA svabhAvavALe mAne che ane teo paNa jo phUTastha, nitya ke sarvathA alipta svabhAvavALo mAne te paNa jIvana pratyakSa siddha kartavAdi dharmane apalApa karanArA thAya che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavadahana paMcabhUtathI atirikta jIvane nahi mAnavAmAM jema nAstikatA rahelI che tema paMcabhUtathI atirikta jIvamAM rahelA kartavAdi dharmone nahi svIkAravAmAM paNa aMzataH nAstikatA chupAyelI che. jIva nitya che, tema AkAza paNa nitya ja che. paNa jIvanI nityatA ane AkAzanI nityatA vacce moTuM aMtara che. AkAza nitya chatAM traNe kALamAM alipta che, tema chava nathI. sakarmaka jIva bAhya padArtho ane saMgothI avazya lepAya che. te te padArtho ane saMgonAM parivartananI ochIvattI asara jIva upara thAya ja che, paraMtu AkAza upara thatI nathI. jIva jevA saMgomAM mukAya che, tevI asara tenA upara thAya ja che. sagI avasthAmAM prati samaya jIva karma karyA ja kare che. vigrahagatimAM paNa karmabaMdha kare che. AhAra Adi cha paryAptiomAM koI paNa paryApti pravRttirUpe hotI nathI, chatAM vigrahagatimAM jIvane karmabaMdhana thAya ja che. kAyika Adi bAhya vyApAra na hoya tyAre paNa pUrva-prAgAdithI cakrabhramaNAdinI jema vigrahagati AdimAM karmabaMdha thayA kare che, evuM zAstravacana che. karmabaMdharahita avasthA mAtra siddhone athavA aAgI kevaLI bhagavaMtane hoya che. tema chatAM jeo jIvane AkAzanI jema traNe kALa ane sarva avasthAmAM alipta Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75. zrI jaina darzananI leAkeAttara AstikatA ane akriya mAne che, teo pragaTapaNe sa`pUrNa rIte nAstika nahi hAvA chatAM aMzataH nAstika che ja che. akriya avasthAmAM paNa jIva jema zubhAzubha karmIneA kartA che tema tenAM sArAMnarasAM kaLAneA bhAktA paNa - che ja. zarIra chUTayuM eTalA mAtrathI ka chUTayAM ema saMsArI jIva mATe banatuM nathI. kuTubIjaneA Adi mATe pApakarma karanAranAM pApakarmonuM phaLa kuTuMbIjaneA Adi bhAgavatAM nathI, paNa te phaLa pApakama karanArane ja bhAgavavAM paDe che. tethI sa`sArI jIva AkAzanI jema niSkriya nathI, tema alipta paNa nathI. paraMtu sakriya ane salipta che. jIva, jIvanuM nityatva, jIvanuM kartRtva ane jIvanuM bheAkatRtva e cArane nadana svIkAre che teTalA mAtra thI ja tenI vizeSatA samApta thatI nathI. jIvanA astitvane ke nityatvane tathA katRtvane ke bhAtRtvane kAI mAne yA na mAne teTalA mAtrathI te UDI jatuM nathI. yukti ane AgamathI tene svIkAranArane jema te mAnavAM paDe paDe che, tema nahi svIkAranArane paNa tenuM phaLa anubhavavuM ja paDe che. jainadarzananI vizeSatA jema jIvane karmAMdha ane ka phaLane kartA tema ja bheAktA mAnavAmAM rahelI che, tema sa karmIne kSaya ane tenA upAyanA astitvane mAnavA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavadAhana 76 mAM paNa rahelI che. jIvanA kathI sa`thA chUTakArA thaI zake che ane te chuTakArAnA samyag danAdi upAcA paNa vidyamAna che ja. e mAnyatA upara leAkeAttara AstikatA avalakhelI che. leAkeAttara AstikatAmAM jIva ane paraleAka AdinI zraddhA sAthe jIvanA nityatvanI, kartRtvanI, bheAkatRtvanI, muktatvanI ane tadanurUpa sattvanI zraddhA paNa avicaLapaNe rahelI heAya che. emAMthI ekanI ke ekanA koI azanI paNa azraddhA jyAM sudhI che, tyAM sudhI leAkeAttara AstikatA teA nathI ja, kintu apragaTapaNe nAstikatAnAM bIje chupAyelAM ja che. e nAstikatAnAM bIja, enA mAlikane muktimA nI ArAdhanAmAM sIdhI ke ADakatarI rIte pratima`dhaka thayA sivAya paNa rahetAM nathI. leAkeAttara AstikatAnA athI AtmA mATe jaina zAstrakArAe zraddhAnAM mukhya cha sthAne batAvelAM che. te cha paikI kaI ekanI paNa adhUrAza cAlI zake tema nathI. grAnAMdu che sthAne sthAna pahelu dRzyamAna pRthvI Adi pAMca bhatAthI bhinna svarUpavALA, A bhava cheDIne anya bhavamAM janArA ane jJAnAdi guNeAne dhAraNa karanAra 'jIva'nAmanA eka svataMtra Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ulaka zrI jaina darzananI lakattara AstikatA padArtha che. A sthAna paranI zraddhAthI jIvane pAMca bhUtothI atirikta nahi mAnavArUpa nAstikatA nAbUda thAya che. sthAna bIju paMcabhUtothI atirikta jIva nAmano padArtha, dravyadaSTie avinAzI ane nitya svabhAvavALo che. A sthAna paranI zraddhAthI zarIranA nAzanI sAthe jIvane nAza mAnavArUpa nAstikatA dUra thAya che. sthAna trIjuM jyAM sudhI jIvane mokSa na thAya tyAM sudhI saMsArI jIva prati samaya sAta yA ATha karmane bAMdhyA ja kare che. e karma mULa ATha prakAranAM che, ane uttara 158 prakAranAM che, jJAnadarzanane rokanAra, sukhaduHkhane ApanAra, vartana ane vicAramAM bhrama pedA karAvanAra, jIvana ane zarIrane dhAraNa karAvanAra, uccanIca Adi avasthAone apAvanAra ane dAnalAbhAdimAM aMtarAyabhUta thanAra, te karmo ja che. karmone choDIne bIju kAMI paNa nathI. A sthAna paranI zraddhAthI jIvane nirguNa ane niSkiya mAnavArUpa nAstikatA dUra thAya che. sthAna cothuM? je je jIvo je je karmone bAMdhe che, te te jIvone te te karmo bhegavavAM ja paDe che. A sthAna paranI zraddhAthI jIvane sukhaduHkha denAra Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 taravahana tarIke Izvarane mAnavArUpa nAstikatAto nirAsa thAya che. sthAna pAMcamuM : janma, jarA maraNAdinI piDAthI rahita ane anaMta jJAnadarzanAdinI guNonI samRddhithI bharapUra jIvanI mokSAvasthA che. A sthAna paranI zraddhAthI jIvano mokSa nahi mAnanAra ane mokSane mAnavA chatAM tene abhAvAdi svarUpavALo mAnanAra matane nirAsa thAya che. sthAna chachuM: bhavya jIvana mekSa, upAyathI sAdhya che. hiMsAdi Asavone rodha ane samyaga darzanAdi saMvara nirjarAnA upAyonuM utkaTa Asevana e mokSane upAya che. A sthAna paranI zraddhAthI mokSanA upAyone nahi mAnavArUpa nAstikatA tema ja mokSanA yathArtha upAcene badale viparIta upAne mAnavarUpI vakratA tema ja jaDatA jIvanamAMthI dUra thaI jAya che. jenA darzananI lekesara AskitAnuM yathArtha svarUpa samajI sahu koI tenA para AdaravALA bane ane parama kalyANanA bhAgI bano ! dehadRSTimAM kAma ane krodha UbhA thAya che, jyAre AtmadaSTimAM te vilIna thAya che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda anekAMtavAda mekSisAdhanAnuM ananya sAdhana che. vastu aneka dharmavALI che tethI anekAMtavAda vaDe zuddha thayelI buddhi vastu svarUpane yathArtha jANe che. satyane satyarUpe ane asatyane asatyarUpe oLakhI, satyano svIkAra ane asatyane parihAra karavo e ane kAMtavAda yAne svAduvAdanI pariNati che. ahiMsAdharmanA zreSTha pAlana vinA mokSaprApti zakya nathI. kevaLa zArIrika nahi, kintu vAcika ane mAnasika ahiMsAnA zikhare pahoMcavA mATe svAvAdano Azraya anivArya che. jaina daSTinI vizeSatA svAvAda siddhAntanA nirUpaNamAM rahelI che, evI samajaNa prApta thavI e bhAvasamyaga darzana che. ahIM dravya eTale satyanI ruci ane bhAva eTale satyano parIkSA pUrvaka svIkAra abhipreta che. tethI bhAvasamyam darzana, svaparazAstravettA gItArtha mahAtmAone ja mAneluM che. temanI nizrAe vartanAra tatvacivAna jIvene Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadAhana bhAvanA kAraNarUpa dravya-samyagdarzana svIkAya che. bIjI rIte samyag dananA be bheda che, te nizcaya ane vyavahAra. vyavahAra samyaga daza na devapUjana ane dharmArAdhanA Adi dha kriyAe karanAramAM mAneluM che ane nizcaya samyagdarzana, sAtame guNasthAnake ane tenI upara rahelA apramatta munivarone sa'bhave che, ke jyAM jJAna-dana-cAritranI ekatA arthAt jevuM jJAna tevI ja zraddhA ane jevAM jJAna ane zraddhA tevA ja prakAranI pariNati, Atmasthiti 30 hAya che. e sthitie pahoMcavA mATe syAdvAdane Azraya anivAya che. a syAdvAda e eka evA prakAranI nyAyamuddhi che ke jyAM satyanA kAI paNu aMzanA asvIkAra ane asatyanA koI paNa a`zanA svIkAra sa'bhavI zakatA nathI. mArgAnusArI nyAyasaMpanna vaibhava AdithI mAMDIne, a'tara`ga SaDUripuonA tyAga pa``tanA saghaLA niyameAnuM bhAvapUrvaka pAlana e syAdavAda siddhAntane pacAvavAnI ane pAmavAnI pUrva-lAyakAta che. vastumAtra anaMta dharmAtmaka che athavA eka ja samaye utpAda, vyaya ane dhrauvya e tridharmAtmaka che. tathA kA mAtra aneka kAraNeAnA ekatra maLavAnuM pariNAma che. jyAre chadmasthanuM jJAna koI eka dharma ke koI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda eka kAraNane AgaLa karIne ja thaI zake che. tethI je te eka ja dharma ke eka ja kAraNa vastunuM svarUpa ke kAryane hetu manAI jAya to vastune ja anyAya thAya che. buddhine droha thAya che. sakaLa kAryanA prajanabhUta kArya je Atmamukti, te asaMbhavita banI jAya che. mATe pratyeka vAkya, je sthA5dalAMchita hoya to ja pramANe che. pratyeka vicAra, koI eka apekSAne AgaLa karIne ja hoya che, te pUrNa satya tyAre ja bane ke jyAre anya apekSAo temAM bhaLe che ane vastunA samagra rUpane svIkAravA tatpara hoya che. pratyeka pravRtti mokSagAmI tyAre ja banI zake ke jyAre tenI pAchaLa pUrNatAnI prAptine hetu hoya. pUrNatAnA sAdhanarUpa mAnIne tene apanAvavAmAM Ave che, kintu te pote kadI pUrNarUpa hoI zakatI nathI. pUrNatA tarapha laI janArI apUrNa pravRttio paNa pUrNatAne hetu hovAthI upacArathI pUrNa manAya che. A jAtine vicAra svAduvAdIne jIvatA ane jAgato hoya che. vRtti ke pravRttine ahiMsaka banAvanAra tathA satyane ghAta ke virodha nahi karanAra ekanuM eka sAdhana kaI paNu hoya te, buddhimAM ke pravRttimAM syAdvAdane pari. samAvavo te ja che. koI kahe che ke jIva anAdithI jJAnanA abhAve bhaTake che, koI kahe che ke kiyAnA abhAve. paraMtu bhaTakavAnuM sAcuM kAraNa keI paNa hoya to te eka ja che - ta. 6 , te Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taravahana jIvanI syAdavAda pariNatine abhAva. jIvane AgaLa vadhavAmAM jarUrImAM jarUrI kaI paNa vastu hoya te te nirAgrahitA che. satyanuM mamatva ane asatyanuM amamatva nirAgrahitAnuM cihna che. enA abhAve jIva jyAM-tyAM pattAM khAya che. mokSamArgamAM te eka moTuM vigha ane aMtarAya che. tene dUra karyA sivAya eka DagaluM paNa AgaLa bharI zakAtuM nathI, evI samajaNa laghukama AtmAone Ave che, tyAre temanAmAM syAdvAda-ruci jAge che ane sthAvAdI puruSanAM vacane tene amRta jevAM mIThAM lAge che. vyavahAramAM A syAdvAda siddhAntanuM pAlana ghaNI vAra bhUlayukta thAya che, jyAre mekSamArgamAM te tene vAraMvAra bhaMga thAya che. te bhaMgamAMthI ja aneka darzana, vAda, mata ane tenI paraMparAo janme che je moTA bhAge ekAMtavAdanA pAyA upara ja racAyelAM hoya che. e ekAMtane ja jainazAstrakAro nizcayathI mithyAtva kahe che. ane anekAMtane ja samyapha darzana tarIke saMbodhe che. ekAMtavAdIne jIvAdika tatvanA svarUpa ane tenA nirUpaNamAM ekAMta-nitya ke ekAMta-anityAdi duSaNo Ave che eTaluM ja nahi paNa muktinA upAyamAM kheMcatANa AvIne UbhI rahe che. e eka pakSanI durAgrahitA ja jIvanA mokSamAM aMtarAyarUpa nIvaDe che. tene TALavA mATe svAduvAda pariNatinI jarUra paDe che ane e Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda pariNitanuM ghaDatara jIvananA pratyeka vyavahAramAM zuddhinI apekSA rAkhe che. satra ucita pravRttinuM khIju` nAma All life is yoga ema kahI zakAya. e ucita pravRtti teA ja thaI zake ke jo syAdvAda pariNati ghaDAyelI hAya athavA syAdvAda pariNatine ghaDavA mATe ucita pravRtti sAdhanarUpa paNa banI zake. ema paraspara kA kAraNarUpa banIne jIvanI eka evI avasthA Ave che ke je vaDe pachI te pratyeka vyavahAramAM satyanuM sAMgeApAMga pAlana karI zake che. satyanA e sAMgApAMga pAlanane ApaNe 'ahiMsA' zabdathI saMkheAdhI zakIe. ahiMsAnI pAchaLa ATalA vizALa bhAva rahelA che e samajAvavA mATe ja tene dravya, bhAvarUpe, hetu-svarUpaanukha dharUpe, utsaga -apavAdarUpe tema ja khIjI paNa aneka rIte varNavavAmAM AvelI che. e samajavuM te ghaNuM ja rasamaya che. mumukSuone atyaMta upacAgI che. ane enI upacAgitA lakSamAM AvyA pachI ja zrI jinAgameAnI gabhIratA khyAlamAM Ave che. Alamanane Adara dhyAnanI uccabhUmikA prApta thayA pachI tenAthI bhraSTa na thavA mATe Ala ane neA Adara Avazyaka che. AlamananA AdaradhI je namrabhAva keLavAya che tenAthI aMtarAya karanArAM karmonA kSaya thAya che. 3 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matrInu mAhAtmya ' mA kArSIt ko'pi pApAni, mA ca bhUtko'pi duHkhitaH / mucyatAM jagadapyeSA, matimaitrI nigadyate // ' kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacandra sUrIzvarajI ma. koI paNa prANI pApa na kareA. koI paNa prANI du:khI na thAo, prANImAtra meAkSane pAmeA. A prakAranI matine zAstrakAro 'maitrI' kahe che. icchAnu' prAmaya A jagatamAM icchA keAne he|tI nathI ? sa'sArI jIvamAtranA hRdayamAM kAI ne kAI icchA hAya ja che. para`tu te badhI icchAonA saravALA karavAmAM Ave, teA te mAtra e ja:prakAranI icchAomAM samAveza pAmI jAya che. ane te e che ke 'mane du:kha na thAo' ane 'hu ja sukhI thAuM.' mane peAtAne jarA jeTaluM paNa du:kha na maLeA ane jagatamAM jeTaluM sukha che, te badhuM mane ja maLe' A prakAranI tIvra IcchA jIvamAtranA hRdayamAM nira tara Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrInuM mAhAsya rahyA ja kare che. bIjI badhI IcchAonA mULamAM paNa A be ja IcchAo rahelI hoya che. ane te kadI paNa pUrNa thatI nathI, e vAta paNa eTalI ja sAcI che. IchA e ja duHkha che e kAraNe zAstrakAra maharSiene e siddhAnta nakkI karavo paDyo che ke, "IcchA e ja duHkha che ane IcchAne abhAva e ja sukha che. AhAranI agya IcchAmAMthI mukta thavA mATe zAstrakAroe tapadharma upade che. artha ane kAmanI agya icchAomAMthI kramazaH mukti meLavavA mATe zAstrakAroe dAna ane zIladharmanA pAlanane upadeza Ape che. jema artha, kAma ane AhArAdinI ayogya IcchAo jIvanA duHkhanI vRddhinuM ane sukhanI hAninuM kArya kare che, tema tethI paNa adhika sukhahAni ane dukhavRddhinuM kArya jIvane eka cethA prakAranI IcchAne prabhAve thaI rahyuM che. te IcchA e che ke "mane ja sukha maLe, mAruM ja du:kha TaLo. A IchA sauthI vadhAre kaniSTha koTinI hAIne sauthI vadhAre pIDAkAraka che. tema chatAM te vAtanuM yathArtha jJAna ghaNu gheDAne ja hoya che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavAhana A kaniSTha prakAranI icchA ane temAMthI janma pAmatI kalaSTa keATinI pIDAnA pratikAra hajArAnA paNa dAnathI, lAkhA vaSaeNnA zIlathI ke kepTa janmAnA paNa tapathI thaI zakatA nathI. 4 dAna, zIla, tapa vaDe parigraha, maithuna ke AhArAdinI sa'jJAenA jorathI thatI vividha prakAranI mAnasika tathA zArIrika bAdhAothI ane pIDAethI avazya macI javAya che, paraMtu te badhI khAdhAe ane pIDAone saravALA karatAM--mane ekalAne ja sukha thAe' ane 'mArA ekalAnuM ja duHkha TaLeA' e prakAranI aceAgya, aliTata, azakaya icchA vaDe thatI mAnasika ane zArIrika pIDAonA saravALAne koI avidha ja nathI. zAstrakAra maharSioe te azakaya icchAne pUrNa karavAnA azakaya manArathanA ana ta kaSTathI UgarI javA mATe je mA` cIdhyeA che, je upAya batAvyeA che; te mA` ke upAya kAI puNyava'tane ja sadgurunI puNyakRpAthI lAdhe che. khIjAone te upAyanI ga'dha paNa prApta thatI nathI. A upAya prApta thavAmAM ke na thavAmAM jIvanI AsannasiddhitA ke anAsannasiddhitA ja mukhya bhAga bhajave che. upAya tadna saraLa che. ane tene bedha thavA paNa sulabha che. tema chatAM pratyakSa anubhava ema kahe che ke e tarapha lakSa kAI virala jIvanuM ja jAya che. athavA kAI Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrInu` mAhAtmya virala AtmA ja te upAya upara pUrNa vicAra karI, tene jIvanamAM utAravA kaTibaddha thAya che. dw sukhaduHkhanA nivAraNanA ananya upAya sva-sukhaprApti ane sva-duHkhanivAraNa, e ane saMkha'dhI tIvra saleza TALavAne ekanA eka ananya upAya 'huM sukhI thA" e icchAnA sthAne, 'badhA sukhI thAe' e bhAvanAnuM sevana che. A bhAvanAne 'maitrI bhAvanA' paNa kahevAya che. zivamastu sarva jagataH parahitaniratA bhavaMtu bhUtagaNAH doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhI bhavatu lokaH / AvI aneka bhAvanAo cittanA sa`lezane TALavA mATe upadezI che. te saumAM uparAkta maitrIbhAvanA meAkhare che. tenuM mAhAtmya agAdha che. jIva jyAre vicAra kare che ke, kAI paNa prANI, cAhe te upakArI ho ke apakArI, pApa na karI, du:kha na pAme| ane kalezathI mukta thAo,' tyAre tenA cittanA leza zAnta thatA anubhavAya che. peAtAnAM ja sukhaduHkhanI ciMtA karavAne TevAyele ane tenA piraNAme ja tIvra salezane anubhavatA jIva jyAre uparanI vicAraNAmAM AtaprAta thAya che, tyAre atya ta zItaLatAnA apUrva anubhava kare che. dharmAnuSThAnanI saphaLatAnA AdhAra ApaNA cittanI zAnti ke sukhanA ja nahi paNa Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 tadehana ApaNuM pratyeka dharmAnuSThAnanI saphaLatAno AdhAra paNa zAstrakAroe A bhAvanA(maitrI)nI daDhatA para avalaMbele che, ema jeyuM che. ane te kAraNe je dharmAnuSThAnanI pAchaLa A bhAvanAnuM baLa nathI, te dharmAnuSThAnane, dharmAnuSThAnanI gaNatarImAM lekhavAnI nA pADI che. A bhAvanA, sAce ja bhava(icchA)nAzinI che. vAstavika guNaprApti . mokSasAdhaka koI paNa guNa prApta thayA pachI, bIjA jIvone te guNanI prApti thAya tevo bhAva tema ja sAmagrInI anukULatA anusAra sahAyaka thavAnI vRtti hoya, tema ja te guNa je je je pAmelA hoya, teo pratye anudanA hoya te ja vAstavika rIte te guNanI prApti thaI che ema kahI zakAya. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhujIvananI sugaMdha sAdhujIvana eTale zuM? sAdhujIvana eTale sAruM jIvana, suMdara jIvana, uttama jIvana, pavitra jIvana. je jIvana svabhAvathI ja sAruM hoya tenI uttamatAne jaNAvavA mATe bIjA zabdanI bhAgye ja jarUra gaNAya. jagatamAM jema meranAM pIMchAMne bIjA raMganI ke caMdananA vRkSane bIjA gaMdhanI jarUra na hoya, tema sAdhu jIvanane suMdara ke uttama tarIke jaNAvavA mATe bIjA zabda ke vizeSaNanI bhAgye jarUra che. chatAM ahIM sAdhujIvananI sAthe "sugaMdha' zabdane prAga eka rIte sArthaka paNa che. sArI vastune sArI tarIke jaNAvavA mATe prasaMga pAmIne baMne prakAranA zrotAo samakSa vizeSaNa vAparavAnI jarUra paDe che. zrotAo be prakAranA hoya che. eka te suMdaratA nahi jANanAra, ane bIjA te suMdaratA ThIka ThIka jANanAro Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadAhana eTale pahelA prakAranA zrotAone jaNAvavA mATe ane khIjA prakAranA zrotAe samakSa tenI adhikatA darzAvavA mATe te vizeSaNa vAparavAthI phAyado ja thAya che. sAdhujIvananI zobhA vizALa paNa vRkSa chAyArahita hAya, ke suMdara paNa sarAvara jaLarahita hAya, te| jema zAbhAne pAmatAM nathI, tema guNaraDita suMdara paNa sAdhujIvana zAbhatuM nathI. 9. jema suvAsa vinAnuM puSpa, suMdara AkRti ke ghaNI pAMkhaDIovALuM hoya tApaNu zeAbhA pAmatuM nathI, ke devAdhidevanA mastake caDavArUpa tenuM pradhAna kArya karavA zaktimAna thatu nathI, tema guNarUpI suga'dha vinAnuM sAdhujIvana, uttama veSa tema ja vividha carcAo sahita hAya tApaNu zeAbhA pAmatuM nathI, athavA tenA svAmIne lAkanA mastaka-bhAga upara rahelA siddhisthAna upara zAzvata kALa mATe vasavAnA adhikArI banAvIM zakatuM nathI. guNarUpI sugaMdha vinAnuM sAdhujIvana ze|bhatuM nathI te ahIM sAdhujIvananA prasaMgamAM kayA guNeArUpI sugaMdha levI e prazna saheje thAya che. enA javAbamAM jJAna-dana-cAritra e traNa guNarUpI ratnatraya te meAkSamAga che. meAkSa sAdhavAnA mArga, meAkSane sAdhanArA sAdhuone jIvanamAM jIvavAnA mArga che. jJAna eTale mAkSanA upAcAnuM jJAna. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhujIvananI sugaMdha darzana eTale samyaka jJAnathI nakkI thayelA mokSanA upAye uparanI acaLa zraddhA. ane cAritra eTale samyapha jJAna ane samyagu darzanathI nakkI thayelA mekSanA upAyanuM zakti mujaba jIvanamAM AcaraNa. A traNa guNe sarva guNomAM pradhAna che. mATe ratnanI upamAne pAtra che. ane e traNa ja sAdhujIvananI sAcI sugaMdha che, sAcI zobhA che. tenA pratApe ja temanA mUlaguNe ane uttaraguNo tathA daza prakAranA yatidhamanI zuddhi jaLavAI rahe che. daza prakAranI sAmAcArI mokSanA upAsenuM yathAsthita jJAna ane zraddhA gRhasthAvasthAmAM paNa thaI zake che, paraMtu tenuM jIvanamAM sarvAze AcaraNa - sarva samaya mATe pAlana - to sAdhujIvanamAM zakya che," ema zrI tIrthakara dee pharamAvyuM che. ane te mATe jJAna-darzana-cAritrane pioSaka aneka prakAranI carcAo ane sAmAcArIe batAvelI che. temAM daza prakAranI cakravAla sAmAcArI ane daza prakAranI pratidina sAmAcArI mukhya che. sAmAcArI mokSanA ananya upAyabhUta mUlaguNo ane uttaraguNe, mahAvo ane samiti-guptio e badhAnuM akhaMDita paNe AcaraNa karI zakAya te mATe je saraLa mArga tenuM nAma sAmAcArI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadehana sAdhujIvananAM sarva aMgone spaSTa kare te rIte te sAmAcArIo racAyelI che kAraNa ke tenA racayitA sarvajJa, sarvadazI zrI tIrthaMkara paramAtmAe hatA. e sAmAcArInuM pAlana zrI tIrthaMkara paramAtmAonA zAsanamAM sarva suvihita AcAryo ane munivaro Aja sudhI karatA AvyA che ane zakti mujaba karI rahyA che. daza prakAranI nityanI sAmAcArImAM sAdhujIvanane lagatA paDilehaNa, pratikramaNa, pramArjana, kAlagrahaNa, bhikSA grahaNa tathA AhAra-nihArakaraNa Adi kAryomAM sAcavavA gya vidhine samAveza thaI jAya che. ane daza prakAranI cakravAla sAmAcArImAM mukhyatve sAdhu-sAdhu vaccenA nitya vyavahAramAM kevI jAgRtipUrvaka vartavuM joIe tene suMdara vidhi batAvela che. suprasiddha prathama traNa sAmAcArI ahIM ApaNe te cakravAla sAmAcArInI suprasiddha prathama traNa sAmAcArI, sAdhujIvanamAM kevI vyApaka che ane manuSyamAtranA jIvanaghaDataramAM kevI upakAraka che, te jevuM che. te traNa sAmAcArInAM nAma anukrame icchAkAra, "micchAkAra" ane "tahakAra che. keTalAkanI evI phariyAda che ke, jaina sAdhu ke zrAvaka jIvananuM svarUpa suMdara che, ucca ane AdarzarUpa che. jinenAM ahiMsA, saMyama ane tapa piotAnI uccatA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhujIvananI sugadha 93 ane ujajavaLatA Ajeya jALavI rahyAM che, para`tu eka manuSye khIjA manuSyanI sAthe kema vavuM' ke eka zrAvake khIjA zrAvaka maMdhunI sAthe kema vartavuM yA eka sAdhu munirAje bIjA samAnadhI sAdhunI sAthe kema vavuM te saMkha`dhI jevu joIe tevu. zikSaNa, jaina dharmImAM ApavAmAM AvyuM hAya tema lAgatuM nathI.' paNa A phariyAda yathArtha nathI. jeee prAcIna ke arvAcIna jainAcAryanA pramANabhUta (zAstrAdhAramUlaka) granthAnA ke upadezeAneA abhyAsaka dRSTie, jijJAsA buddhithI thADA paNa paricaya sAdhyuM haze, teone e vAta prathama dRSTie ja pUrepUrI khyAlamAM AvI gayA sivAya nahi rahe ke jaina dharmamAM jema nAnAmAM nAnA jIvanI paNa hiMsA na karavA para bhAra mukAyA che, tema prANIva'mAM sazreSTha evI manuSyagati ane manuSyajAtimAM jIveAnI svalpa paNa pIDA vajra vA mATe ane temane sanmAnI prApti sa` rIte sulabha anAvavA mATe ghaNA uttama prakAranA mAge2e ghaNI jhINavaTa pUrNAMka tathA jIvananA pratyeka aMganA pRthakkaraNapUrvaka khatAvelA che. te badhAne samAveza pUrvAcAoe mArgAnusArInA nyAyasapanna vaibhava Adi pAMtrIsa guNeAmAM ane dravyazrAvakanA akSudrAdi ekavIsa guNAmAM karela che. ane te guNeA upara ja dhArmika jIvananA pAcA racavAnuM pharamAvelu' che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 taravahana e pAyA upara racAyelI dhArmika jIvananI imAratane vadhu sudaDha banAvavA mATe sAdhujIvananI prApti thayA pachI paNa dazavidha cakravAla sAmAcArImAM, IcchAkAra "micchAkAra" ane "tahakAra sAmAcArIone jIvanamAM pradhAna sthAna ApavAnuM pharamAveluM che. zAstrAbhyAsanipuNa vartamAna jainAcAryo ke jeo sAdhujIvananA viziSTa ghaDatara mATe khUba rasa laI rahyA che, teone e abhiprAya che ke, jina sAdhujIvanane kaI sAra haya, koI arka hoya, te te daza prakAranI cakavAla sAmAcArInuM pAlana che. ane temAM paNa prathamanI traNa sAmAcArI badhA sAdhu AcAramAM mukuTa samAna prathamanI e traNa sAmAcArInA sopAMga zuddha pAlana vinA jIvananI sAMgopAMga zuddhi thavI azakya che. IcchAkAra" sAmAcArI ema zIkhave che ke, moTA sAdhue, nAnA sAdhu pAse koI paNa kArya karAvavuM hoya te IcchA pradhAna banavuM joIe. ' matalaba ke nAnA sAdhu ke ziSyanI IcchA joIne ja te kArya karavA mATe pharamAna karavuM joIe. " micchAkAra sAmAcArI ema zIkhave che ke, potAnI nAnAmAM nAnI bhUla paNa bIjAnA kahevAthI ke potAnI meLe jANavAmAM Ave te tenuM vinA vilaMbe, kazA paNa khamacATa sivAya, prAyazcitta karIne zuddha thavuM joIe. tahakAra sAmAcArI ema zIkhave che ke, ratnAdhika Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhujIvananI sugaMdha (vaDIla muni) ke guru taraphathI je kAMI pharamAna thAya, tene te ja kSaNe "tathati' (tahatti) zabda kahIne svIkArI levuM joIe ane pUrNa karI ApavuM joIe. - A traNa sAmAcArInuM AMzika (vAcika ane vyAvahArika) pAlana paNa keTaluM prabhAvazALI nIvaDe che, te AjanI rAjasattA, tene adhikArI varga ke samagra AMgla prajAnA cAlu bhASAnA zabda-vyavahAra uparathI paNa samajI zakAya che. pitAnA nokarane ke Azritane paNa koI kArya karavAnuM pharamAna karatAM pahelAM, adhikArI zarUmAM "plIjha (Please) ane te kAma pUruM karAtAM "theMka-yu" (Thank you) zabdane je prayoga kare che, te "IcchA sAmAcArInuM ja jANe AMzika anukaraNa hoya tema pratIta nathI thatuM? jANatAM ke ajANatAM paNa potAnI bhUla thatAMnI sAthe prajAtA "verI sorI" (Very sorry) ane "AI bega caeNra pArDana" (I beg your parden) yA "plIjha eskayUjha mI" (Please excuse me) vagere zabdonA praga e micchA' sAmAcArInuM ja jANe AMzika anukaraNa hoya tema nathI lAgatuM? Apane pUrNa AjJAMkita sevaka" (Your most obedient servant), "Apane vizvAsu" (Yours faithfully) vagere zabdo "tahakAra" sAmAcArInI AMzika jhAMkhIrUpa nathI jaNAtA zuM ? zabdamAtrathI jJAnIonA mArganuM AMzika anukaraNa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadehana paNa vyavahAranI keTakeTalI muzkelIone haThAvanAra thAya che, te Aje pratyakSa che. te je traNa sAmAcArInuM pAlana, anaMta jJAnI zrI tIrthakara devanI anupama hitakara AjJA svarUpa mAnIne mana-vacana-kAyAnI zuddhipUrvaka pratyeka paLe je munijIvanamAM thatuM hoya, te munijIvananI mahattA, guNakAritA ke sukhakaratAnuM varNana keNa karI zake? sAdhujIvananI sugaMdha tarIke "icchAkAra', "micchAkAra" ane "tahakAra rUpa traNa sAmAcArInA bhAvapUrvakanA pAlanane ahIM ApaNe jaNAvavA mAgIe chIe, to te vAta zAstra, yukti tema ja anubhavasiddha che. ane buddhithI cheDe vicAra karavAmAM Ave te sarva koIne mAnya thaI zake tevI che. anupama upakArI A sAmAcArInuM vizeSa varNana zrI uttarAdhyayana sUtra, zrI Avazyaka sUtra Adi mULa AgamomAM tathA zrI paMcAzaka, zrI paMcavastu Adi pa.pU. zrI haribhadrasUrijI mahArAjAnAM grantharatnamAM che. adhika jijJAsue temAMthI gurugamapUrvaka jANavA prayatna Adara. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza munijIvana sAdhujIvananI sugaMdha jeTaluM ja mahattvano tema ja hitakAraka A lekha paNa che. hitazikSA "ochAmAM ochuM bolavuM ane adhikamAM adhika kAma karavuM. A ja be bAbatamAM munipaNane sAra AvI jAya che. na chUTake besavuM paDe tyAre paNa potAnI prazaMsA ane bIjAnI niMdAne eka paNa zabda na AvI jAya, te mATe munie pUrepUrA sAvadha rahevuM joIe. niMdanIya paNa niMdApAtra nathI, paNa karmasthitine vicAra karIne dayA citavavA lAyaka che. ane jayAM sudhI kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI pitAne AtmA te pratyakSapaNe nirguNa hovAthI jarA paNa prazaMsA karavA lAyaka nathI." upakArIo taraphathI vAraMvAra ApavAmAM AvatI A jAtanI hitazikSAmAM atyaMta sUkama daSTithI vicAra karatAM - ghaNe ghaNuM sAra samAyela che. aneka varSo sudhI zAstronA parizIlana pachI ane vinayapUrvaka sadUguruonI nizrA sevIne, pitAnA anubhavathI ta. 7 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 tattvadAhana siddha karelI A huitazikSA, dekhAvamAM bhale sAmAnya jaNAtI hAya, paraMtu arthAthI ghaNI ja ga'bhIra AzayavALI che. kAraNa ke aneka zAstrAnA dohanarUpa heAvAthI AtmAne hita karanArI ane pariNAme anupama lAbha ApanArI che. A kAraNe A hitazikSA jIvanane ajavALanArI che, A viSama kALamAM paNa jo dareka muni, A sAdI zikhAmaNane AdarapUrvaka apanAvI le, te A kALamAM paNa te ghaNuM ghaNuM sAdhI zake. bhAvadayAnA sAgara samAna, upakArI gurudevA taraphathI niHsvArthaM bhAve ApavAmAM AvatI A hitazikSAnI pAchaLa kharekhara e upakArIonI bhAvadayA ja taravare che. sAcA hitaciMtakonA hiteApadezanI bhItaramAM, mukhyatayA bhAvayAnuM ja prAdhAnya heAya che. e hakIkata mAhagrasta AtmAe meAhanI prakhaLatAnA kAraNe samajI zakatA nathI, e khedajanaka bInA che, . jagatamAM sahuthI vadhAre sukhI kANu ? zAstrakAra bhagava tAe jagatamAM saMsArI prANIomAM sahuthI vadhAre sukhI kANu hAI zake tenI vyAkhyA karatAM prAra'bhamAM devalAkanA sukhanuM suMdara varNana karyu che, paraMtu varSoMna karyAM pachI, aMte te| devalAkanA sukhI AtmAonA sukhane TapI jAya eTaleA sukhI phakta eka ja varSoMnA dIkSAparyAyane dhAraNa karanAra muni hoya che, evuM spaSTa nirUpaNa karyu che. eTale jo muni, hitaciMtakA taraphathI maLatI hita Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza munijIvana zikSAne barAbara jhIlate jAya, tema ja pitAnI zaktine gopavyA sivAya tenuM zakya pAlana karavAmAM apramattapaNe udyamazIla bane, te eka ja varSamAM devakanA sukhane sarva apekSAe TapI janArA AtmAnaMdane apUrva anubhava karato thaI jAya. | sarva prakAranuM sAMsArika sukha, du:khajanya tema ja duHkhaphalaka hovAthI tenA tarapha mAdhyazyapaNe vartate muni, svapnamAMya tenI vAMchA karatA nathI, kAraNa ke te sukha paNa AtmAnA gharanuM hotuM nathI, paNa parapadArthajanya hoya che e te yathArtha paNe jANatA hoya che. munijIvananA sukhanI jhaMkhanA te anuttara vimAnamAM vasatA deve paNa rAtadina karatA hoya che. dunyavI sukhanA zikhare mahAlatA cakavatIone paNa jyAre muni dharmanI mahattA samajAya che, tyAre teo paNa potAnI vipula samRddhine tRNa samAna gaNI, ullAsapUrvaka tene tyAga karI, AnaMdapUrvaka sAdhupaNuM aMgIkAra kare che. ane tema karavAmAM potAnA janmanI saphaLatA mAne che. A rIte saMsAramAM sarva sukhI AtmAomAM munione naMbara sauthI prathama Ave che. ane anaMta sukhane dhAmarUpa muktipurInI nikaTamAM nikaTa paNa te munio ja che. zrI arihaMta Adi paMca parameSThI bhagavaMtone samAveza paNa muniomAM thAya che. muktiprApti mATenuM mukhya dhorI mArga meni Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 tatvadehana dharmanuM yathArtha paNe pAlana karavuM te ja che. te sivAya, muktinA bIjA badhA mArgo e apavAdamArgo che. ane te mArgothI koI jIva kavacita ja muktimAM jAya che ane teonI saMkhyA khUba ja alpa hoya che. | munidharmanuM A mahattva lakhavAnI pAchaLa mukhya hetu e che ke, AvA prakAranA uttama phaLadAyaka ane sarvazreSTha evA muni dharmane svIkAra karyA pachI tenuM kevI rIte pAlana karavuM ke jethI te sAcI rIte saphaLa thAya. gurukuLa vAsa zrI jizvanera devee pharamAveluM A muni paNuM evA prakAranuM che ke tenuM yathArtha pAlana gharamAM besIne athavA ekalA vasIne thaI zakatuM nathI. paNa te mATe gurukuLavAsamAM vasavuM paDe che. anaMta upakArI zrI tIrthakara bhagavaMtoe saMyamapAlananA je lAbha batAvyA che tenA bhAgI banavA mATe teozrIe ja prakAzelA vidhimArgonuM apramattapaNe pAlana paNa karavuM paDe. temAM je pramAda sevAya ke avidhi AcarAya te muni te lAbhathI vaMcita rahI jAya. je saMyama eka ja bhavamAM mukti apAve, te saMyamanuM aneka vAra pAlana karyA chatAM paNa je ApaNI mukti thaI nathI, te tenI pAchaLa eka ja vastu rahelI che ke je vidhi mujaba saMyama pALavAnuM zrI tIrthakara bhaga Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza munijIvana 101 vatAe pharamAvyuM che, te vidhi mujaba pAlana thatuM nathI. pratyeka kriyAnu... je phaLa batAvyu` che, te te kriyAnuM yathArtha paNe vidhipUrvaka ArAdhana karavAmAM Ave te ja zakaya bane che. uttama paNa kriyAo yathA paNuM phaLadAyaka nahi nIvaDatI hAvAnI phariyAdanuM mULa kAraNa paNu avidhinuM sevana che. nahi ke te kriyAmAM tevuM phaLa ApavAnA sAmarthya nA abhAva. je je kriyAonu' je je phaLa che, te te kriyAe te ja phaLa ApI zake che. hIrAnA vepArI pAsethI sIdhI rIte kAlasA na maLe tethI hIrAnA vepArImAM kAlasA ApavAnI trevaDa nathI ema nahi kahevAya, paNa te tenA vepAra nathI ema ja kahevAze. jema jinapUjAnuM phaLa sayamanI prApti che, sacamanI prApti mATe jinapUjA karavI te tenI vidhinuM pAlana che ane te rIte thatI jinapUjA, zAstrakAra bhagavatAe pharamAvyA mujabanuM phaLa Ape che. paNa anya irAde karavAmAM AvatI jinapUjA na phaLe temAM jinapUjAnA prabhAva Ache che ema nahi, paNa temAM avidhinuM AcaraNa e ja doSapAtra che. zrI jinapUjArUpa auSadhanu' sevana karavu' ane sayamaprAptithI dUra dUra bhAgavuM, athavA sAMsArika sukhanA irAde zrI jinapUjA karavI e auSadhanu sevana karyA pachI, kupathyanu sevana karavA jevu' che ane kupathyanu sevana nukasAna kare Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 taravahana temAM auSadha deSita nathI. A ja pramANe dareka kriyAmAM samajI levuM. muni paNuM e sarvazreSTha vastu che ane tenuM pAlana anaMta upakArIonI AjJA mujaba gurukuLavAsamAM rahIne ja thaI zake che. gurukuLavAsamAM vasavA chatAM paNa muni je anaMtajJAnIonI AjJA mujaba vartana na kare te te gurukuLavAsa paNa tene phaLadAyaka banI zakatuM nathI, paNa aneka prakAranI virAdhanAnuM sthAna bane che ane pariNAme AtmAnI adhogatinuM ja kAraNa bane che. sAdhupaNAne svIkAra karyA pachI, gurukuLavAsamAM munie kevI rIte vasavuM joIe ke jethI tene ArAdhaka bhAva sadAkALa TakI rahe ane gurukuLavAsathI maLatA badhA anupama lAbha te uThAvI zake te hakIkta TUMkANamAM chatAM spaSTa rIte ahIM rajU karavAno uddeza che. je gurukuLavAsamAM munie vasavAnuM che, tyAM sAthe rahetA sarve munio haMmezAM eka ja vicAranA ke eka ja prakRtinA hoya te bAbata asaMbhavita che. anAdi kALathI sarve AtmAonA svabhAva kudaratI rIte bhinna bhinna prakAre ghaDAyelA hoya che. temanuM te ghaDatara pheravI nAkhavuM e keInA hAthanI vAta nathI. vaLI sarva AtmAonI bhavasthiti paNa ekasarakhI hetI nathI. koI laghukamI AtmA alpakALamAM muktimAM javAno che, te kaI AtmA lAMbA gALe muktimAM javAne che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza munijIvana bhavasthiti paripakava thayA vinA AtmA upara lAgelA rAgAdi maLeA, e icche teApaNu, AchA thaI zakatA nathI ane bhavasthitinI paripakavatA e kAInI banAvelI vastu nathI, paNa svabhAvathI ja yA pAMca samavAyAnA meLApathI nIpajatI vastu che. A pAMca samavAcAnA meLApa e keAInA hAthano vAta nathI. eTale je gurukuLavAsamAM munie vasavAnuM tyAM bhinna bhinna prakRtinA AtmAe rahevAnA ja. 103 adhikaguNI, samAnaguNI, hInaguNI ane nirgu NI A pramANe cAra vibhAgamAM sarva prakAranA AtmAone samAveza thaI jAya che. A cAre prakAranA AtmAe sAthe vasanAra muni jo sAvadha na rahe teA tene sarva sthAnethI khaMdhAvAnuM ja rahe che. ane sAvadha rahe teA ukta cAreya sthAna enA AtmA mATe lAbhadAyI manI rahe che. jyAre jyAre prasaMga paDe tyAre tyAre pAtAne ArAdhaka bhAva TakAvI rAkhavA mATe cAre prakAranA munie sAthe, muni kevI bhAvanApUrNAMka varte te ahI` batAvavAmAM Ave che. pAtAthI adhikaguNIne joI ne te ema ciMtave ke, guNanI prApti guNInA guNane joIne manamAM rAjI thavAthI, tenI anumeAdanA karavAthI, tenA guNanI praza'sA karavAthI thAya che. huM bhAgyazALI chuM ke tevA guNI AtmAone Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 tattvadAhana mane huMmezAM sAkSAt samAgama prApta thayA che. tethI A guNunA pratApe ja mArAmAM guNanI khilavaNI thaze ane mArA avaguNNA nAza pAmaze, samAnaguNIne joIne te ema ciMtave ke, A jagatamAM sarva vastu sulabha che, paNa samAna guNavALA AtmAonA samAgama du`bha che. je guNanI prApti me karI che, te ja guNanI prApti A puNyavAna AtmAe karI che ane tene mane samAgama thavAthI huM dhanya chuM. hIna guNavALA AtmAne joI ne te ema ciMtave ke A jagatamAM sa` AtmAe mArAthI adhika guNavAna ke mArA samAna guNavAna heAta te mArA guNanI kiMmata paNa zI raheta ? jo kAI yAcaka na hoya teA dAtAranA dAnanI zI kiMmata rahe ? jo yAcaka che teA ja dAtAra dAna ApI zake che ane thADuM ApIne ghaNuM puNya upArjana kare che. mATe mArAthI hIna guNavALA AtmAo che te mane puchya upArjana karavAnI taka maLe che. daza karoDa zrAvakeAne jamADavAthI je puNya upArjana thAya che, te puNya eka munine dAna ApanAra zrAvaka upArjana kare che. tA je muni prAsuka ana-pANI Adi lAvIne muninI bhakti kare che, tenA puNyanuM tA pUchavuM ja zuM ? gurukuLavAsamAM vasatA muniee peAtAnuM kartavya zuM che tenA ja khyAla rAkhavA joIe. temAM ja temanuM Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza munijIvana 105 hita che. je bIjAnA kartavya tarapha jevA gayA to aneka muzkelIo UbhI thaI jaze ane ArAdhakabhAvane dhakako pahoMcaze. bIjAnuM zuM kartavya che e jevAne adhikAra gurune che, ApaNe nathI. ane tema chatAM jeo A prakAranI anadhikAra ceSTA kare che, teTalA aMze temanI ArAdhanAmAM muzkelI UbhI thAya che. munidharmane svIkAra e pitAnA AtmAnI zuddhi karavA mATe che, te hakIkatane bhUlI jaIne, gyatA prApta karyA sivAya, bIjAne sudhAravAnI pravRttimAM paDI javuM e sarvathA anucita che. adhikAra prApta karyA sivAya, satya vastune upadeza paNa nukasAnakAraka che. munie bIjAone hitazikSA athavA anyamAM rahelI bhUlo paNa tyAre ja batAvavAnI AjJA che ke jyAre sAmAM Icchate hoya. sAmAnI IcchA viruddha, je sAcI paNa bhUla batAvavAmAM Ave che te te lAbhane badale nukasAnamAM pariName che ane ArAdhanA vidanapracura banI jAya che. A jagatamAM moTe bhAge je azAnti dekhAya che, tenuM mULa kAraNa je kaI hoya te te e che ke dareka jIvane pitAnA vicAra ane pite mAnelA siddhAnta upara eTalo badho madAra hoya che ke temAM je koI tenI anicchAe vacce Ave che tenAthI akaLAI UThe che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadAhana petAnA AcAra tema ja vicAramAM te haMmezAM svataMtra rahevA icche che ane temAM game tevI upakAraka buddhithI paNa jo kAI vacce paDe che teA athaDAmaNa UbhI thayA vinA rahetI nathI. ane tethI ja zAstrakAra bhagavatAe munie mATe 'icchA' sAmAcArI batAvI che. ane temAM sAmAnuM hita karavuM hAya tepaNa temAM tenI icchA karAvyA pachI karavuM evI AjJA che. kAraNa ke hita paNa sAmAnI icchA karAvyA vagara thaI zakatuM nathI. ane jo thaI zakatuM hAta tA dayA sAgara zrI tIthaMkaradevAe kacAranAya sarva jIvAne meAkSamAM pahoMcADI dIdhA hata. 106 jo sAmeA muddala icchatA ja nathI, chatAM ApaNe upakAra karavA jaIe chIe, te temAM sva-paranuM hita nahi, paNa ekAMta ahita ja raheluM che. icchA e eka evI vastu che ke te jAgyA pachI mANasa bahu ja ha bhera tanurUpa pravRtti kare che. icchAthI ja jIva karavatathI peAtAnuM zarIra kapAve che. icchAthI ja jIva saLagatI citAmAM jha'palAvI de che. icchAzakti mukti mATeneA pramaLa puruSArtha jIva pAse karAve che. mATe zrI tIrthaMkara bhagavatAe meTe bhAge prathama icchA karAvyA pachI ja kArya karAvavAnuM pharamAvyuM che. ethI viruddha icchA karAvyA sivAya, nAnAmAM nAnuM paNa kAI kArya karAvavuM te ArAdhakane virAdhaka banAvavA jevu che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adaza munijIvana anicchAe karAvelAM meTAM meATAM kAryAM paNa pariNAme eTalAM dIpatAM nathI, jeTalAM icchApUrvaka karAvelAM nAnAM kAca dIpe che. 107 gurukuLavAsamAM vasatA munie, gurukuLavAsamAM rahetA anya munie pAsethI kaMi ne ka'I sAra grahaNa karavAnI vRtti paNa rAkhavI joIe. je AtmA munidhanA svIkAra kare che te AtmAmAM kAI ne kAI prakAranI vizeSatA ghaNuM karIne hAya ja che. je muni bane che temAM, echAmAM e ekAda guNa tA evA naisargika hAvA sabhave che ke je khIjAne meLavavA jevA hAya teA te guNa nAnA ke moTA game te munimAM hAya, te te meLavavA mATe munie prayatnazIla anavu joie ke jethI paraspara vacce sneha ane vAtsalya bhAvanI vRddhi thAya. nAnA pAsethI paNa guNa grahaNa karavAmAM nAnama nathI. tethI meTAnI mahattA ghaTatI nathI paNa vadhe che. jeTalI utAvaLa jIvane khIjAne guN ApavAnI che, teTalI ja utAvaLa khIjAmAMthI guNa grahaNa karavAnI AvI jAya, te munijIvana kharekhara ujjavaLa banI jAya. munipaNAne ucita sa` kriyAo, muni apramattapaNe Acare. UMgha alpa le. ane te sivAyanA kALamAM jJAna, dhyAna, svAdhyAya, jApa athavA sva-parahitakara kAI ne kAI kriyAmAM ja magna hoya, paNa eka miniTa paNa veDaphe nahi. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 tadohana e pramANe zrI tIrthakara devanI AjJA mujaba pALela saMyama AtmAne sarvakALamAM hitakArI nIvaDavA uparAMta aneka AtmAone preraka tema ja upakAraka nIvaDe gurukuLavAsamAM vasatA munie pitAnA Atamaya mATe eka bAbata khAsa khyAlamAM rAkhavAnI che ke je kiyA karavAthI viSaya ane kaSAyanI maMdatA thAya te kriyAnI jarA jeTalI paNa upekSA na thaI jAya. - je kriyAo karavAthI viSaya ane kaSAya pAtaLA paDatA nathI, te kriyAo game teTalI maTI heya, chatAM ArAdhanAnA mArgamAM tenI koI kiMmata nathI, paNa te mAtra kAyakalezarUpa ane arthahIna bojArUpa bane che. anaMta upakArI zrI tIrthakara bhagavaMtoe pharamAvelI vividha prakAranI AjJAomAMthI kaI paNa AjJA laIzuM te te AjJAnI pAchaLa pradhAnapaNe e eka ja bhAva rahelo pratIta thaze ke, koI paNa rIte viSaya ane kaSAyanI maMdatA thAo. basa A eka ja dhvani pratyeka AjJAna mULamAM raheluM hoya che. je kiyAmAM AtmAnuM hita nathI, te kriyA para mArthathI kiyA ja nathI. lAkhe-karoDonA vepAramAM je napho nathI te te vepAra jema nirarthaka che, tema paropakAra mATe gaNAtI meTAmAM moTI kriyAomAM paNa je AtmahitanI buddhi nathI, to te paNa nirarthaka che. chevaTe ochAmAM ochuM bolavuM ane vadhumAM vadhu Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza munijIvana 109 kAma karavuM e pramANe A lekhanA prAraMbhamAM darzAvelA be muddAonuM amalIkaraNa munijIvanamAM khAsa jarUrI che. enA vinA yathArtha pragati zakya nathI. vidanonI paraMparA ghaTavAne badale vadhatI ja jAya che. AthI Adarza munijIvananA ghaDatara mATe ochAmAM ochuM bolavuM e upAya sarvottama che. pUchayA vinA koInI sAthe bolavuM nahi. kharAba IrAde pUchanArane paNa uttara Apavo nahi. jANavA chatAM buddhimAna puruSe anarthaka bAbatomAM lokane viSe jaDanI jema AcaraNa karavuM. tulAbhAva apanAvavo joIe." TaMkazALI A zAstravacana munie gAMThe bAMdhavA jevAM che. tethI sAdhakanuM jIvana AdarzarUpa bane che. ISTa ke aniSTa je kAMI bane tenI mana upara kazI asara na thavA devI te daivI guNa che. prAptamAM saMtoSa e zubhavRtti che. ISTAniSTamAM samAnabhAva e AtmAnI pariNati che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnakriyAbhyAM meAkSaH AtmAnI e avasthA AtmAnI zuddha avasthA e mekSa che ane azu avasthA e sa`sAra che. azuddha avasthA ke zuddha avasthA, e kAI vastunI hAya che. jIva e vastu che. tenI e avasthA che. eka zuddha avasthA ane khIjI azuddha jJAnakriyAbhyAM mokSaH azuddha avasthAmAM raheleA jIva, zuddha avasthAnI prApti kevI rIte karI zake, enA upAya batAvavA mATe zAstrakAra bhagavatAe jJAnakriyAbhyAM meAkSaH, e sUtranI racanA karI che. jIvanA meAkSa ekalA jJAnathI ke ekalI kriyAthI nathI, paraMtu e benA saMceAgathI ja che, e vAtane A sUtra spaSTapaNe darzAve che. khIjA zabdomAM kahevuM hAya tA ema kahI zakAya ke kriyAnirapekSa jJAna, e jJAna ja nathI ane jJAnanirapekSa kriyA e kriyA ja nathI. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnakriyAbhyAM mekSA 111 sAcuM jJAna kriyA sahita ja hoya che. sAcI kriyA, jJAnapUrvaka ja thAya che. e rIte kriyA ane jJAna, jaLa ane rasanI jema paraspara maLelAM ja hoya che. jaLa ane teno rasa e jema chUTAM pADI zakAtAM nathI, tema samyaka jJAna ane samyapha kriyA paNa ekabIjAthI judAM pADI zakAtAM nathI. saMpattihIna daridra mANasa je ciMtAmaNi ratnanA svarUpane jANanAro hoya to tenI prAptinA upAyane choDIne bIjI pravRtti karI zake ja nahi ane je kare to te ciMtAmaNi ratnanA svarUpane jANanAro che ema kahevAya ja nahi. tema azuddha avasthAmAM rahelo Ava, azuddha avasthAnA duHkhane ane zuddha avasthAnA sukhane kharekhara jANato hoya, to azuddha avasthA TALIne zuddha avasthA meLavavAnA upAyamAM pravRtti karyA sivAya rahI zake ja nahi. e upAyanuM nAma ja kiyA che. tathA zuddha ane azuddha avasthAnAM svarUpanuM sAcuM bhAna tenuM nAma ja jJAna che. jema mokSanI bAbatamAM tema saMsAranA pratyeka kAryanI siddhimAM paNa jJAna ane kiyA paraspara maLelAM ja hoya che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 tatvadehana AMdhaLA ane pAMgaLAnuM dRSTAnta zAstramAM e mATe AMdhaLA tathA pAMgaLAnuM eka dRSTAMta prasiddha che. eka gAmamAM Aga lAgavAthI, gAmanA bIjA badhA mANaso to pitAne jIva bacAvavA mATe bhAgI chUTyA, paNa eka AMdhaLo hato te AMkhe nahi dekhI zakavAthI ane eka pAMgaLa hatuM te dekhavA chatAM paNa paga nahi hovAthI AganuM sthAna cheDI zakyo nahi ane AgamAM bhamIbhUta thaI gayA. je teo paraspara maLI zakyA hota ane AMdhaLAe pAMgaLAnI ane pAMgaLAe AMdhaLAnI madada lIdhI hota te baMne bacI zakyA hota. A daSTAMtano sAra e che ke kiyA vagaranuM jJAna pAMgaLuM che ane jJAna vagaranI kiyA AMdhaLI che. e bene paraspara saMga na thAya te baMneno nAza thAya. ' arthAt ekalA kiyAvAna ke ekalA jJAnavAnane, A saMsArarUpI AgamAM nAza thayA vinA rahe nahi. vastusthiti Ama hovA chatAM ekalA jJAnane ke ekalI kriyAne pakSapAta jIvane zAthI thAya che, tenAM paNa kAraNe che. ane te e che ke, zAmAM jJAnano mahimA gAtI vakhate kriyAnI tucchatA batAvI hoya che ane kriyAno mahimA gAtI vakhate jJAnanI niHsAratA varNavI hoya che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 jJAnakriyAbhyAM mekSa jIvanA be doSa azuddha jIvane anAdinI azuddhatAnA kAraNe be doSa ghara karI gayA hoya che. eka te zubha kiyAmAM ALasa ane azubha kriyAmAM tatparatA. bIje deSa te AtmasvarUpanuM ajJAna ane parasvarUpamAM AtmasvarUpano bhrama. A be doSa, jIvamAM evA jaDa ghAlIne beThA hoya che ke te jyAre jJAnano mahimA sAMbhaLe che, tyAre kriyAmAM ALasu banI jAya che ane jyAre kriyAne mahimA sAMbhaLe che, tyAre jJAna pratye upekSA bhAvavALa banI jAya che. jIvanI AvI azuddha dazAmAM, jyAre tene jevA upadezakano saMcAga maLe che, tyAre te tevA deSavALA banI jAya che. evI dazAmAM tenI zuddhi thavI te dUra rahI jAya che, kintu anAdi kALathI lAgelA eka yA bIjA deSanI adhika ne adhika puSTi thavAthI te vadhAre ne vadhAre azuddha thatuM jAya che. jyAre tene zuddha upadezaka guru maLe ane emAMthI eka paNa deSa puSTa na thaI jAya tevI sAvadhAnIpUrvaka upadeza Ape tyAre te je sacetana hoya te jJAna ane kiyA ubhayanI sAdhanA karanAre thAya. azuddhine nAza karI, zuddhine pAmI zake. ahIM jJAnathI AtmasvarUpanuM jJAna levAnuM che ane ta. 8 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 - tattvadehana kiyAthI hiMsAdi azubha kiyAonuM nivAraNa karanArI kriyAo samajavAnI che. mokSamArgamAM AtmajJAnazUnya jJAna, samagra jagatanuM thAya, te paNa tenI kAMI ja kiMmata nathI. ane sAkSAt ke paraMparAe ahiMsAdi bhAvene uttejana ApanArI kiyAo sivAyanI kriyAo (dharma, paraleka ke paropakArAdi kaI paNa nAme) cAhe teTalI saMkhyAmAM thAya, te paNa tenuM kazuM ja mUlya nathI. ' deza, samAja ke dharmanI unnatinA nAme AtmajJAnazUnya jJAna ke keLavaNIne vikAsa e jema mokSamArga nathI, tema jJAna, virAgya ke adhyAtma AdinA nAme ahiMsAdi zubha bhAvone uttejana ApanArI kiyAone niSedha e paNa mokSamArga nathI. AtmAthI jIe te baMnenuM yathArtha svarUpa samajIne, te baMnemAMthI ekanI paNa upekSA karyA vinA yathAzakya ArAdhaka jIvana gALavA niraMtara prayAsa kare joIe. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratidina avazya karavA lAyaka sAmAyikanI kriyA sAmAyika eTale zuM? samabhAvanI prApti te sAmAyika kahevAya che. jagatanA samasta padArthonA mULa dravyane vicAra karavAmAM Ave ane vinAzazIla evA paryAyanuM grahaNa na karAya athavA bhedabhAva ane vivekabuddhi vaDe padArthanA svarUpano khyAla karI madhyastha bhAvavALA rahevAya te sAmAyika che. sAmAyika e AtmAne ja svAbhAvika guNa che. jJAna-darzana-cAritra e AtmAnA mULa guNo che. tenI sAthe bIjA paNa anaMta guNa batAvyA che. temAM sAmAyika e mukhya guNa che, e guNa prApta thavAthI karmabaMdha thato aTake che. kAraNa ke karmabaMdhanuM kAraNa mamatvabhAva che. tene samatvabhAva vaDe mULathI nAza thAya che. e samatvabhAva te sAmAyika che. dravya ane bhAva sAmAyika AvA bhAya sAmAyikanI prApti mATe zAstrakAra bhagavaMtoe dravya-sAmAyikane vidhi darzAvyo che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 tanavadehana dravya te bhAvanuM nimitta che. je je dravya kiyAo che, te darekanI pAchaLa uttama bhAvanAo rahelI che. | sAmAyikano samAveza cAritramAM thAya che ane cAritra te ratnatrayIrUpa guNamAM eka mULa guNa che. dravyathI cAritra vrata-niyamarUpa che. bhAvathI AtmAnA svarUpamAM niraMtara ramaNa karavAnI kriyArUpa che. matalaba ke dravya-sAmAyika e bhAva-sAmAyikanuM maMgaLa pravezadvAra che. bhAva-sAmAyikano artha e che ke, cidAnaMdamaya AtmasvarUpamAM nirvika955Ne, udAsInabhAve lIna thavuM. AvuM sAmAyika sakaLa karmane kSaya karavAvALuM che. bhAva-sAmAyika evA prakAranuM che ke, te dareka pravRtti-nivRttimAM ApoApa thayA kare che. mAtra AtmAnI dizAnuM valaNa te tarapha thavuM joIe. mana-vacana-kAyAnI pravRtti ja evA prakAranI thaI javI joIe ke jethI krame krame Amika guNono vikAsa thato rahe. e bhAvasAmAyikanA prAgaTayanuM rahasya che. kharuM sAmAyika sama" eTale samatAbhAva. Aya" eTale lAbha. matalaba ke je kriyA karavAthI samatA - samabhAvanI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratidina avazya karavA lAyaka sAmAyikanI kriyA 117 prApti thAya te kriyAne sAmAyika kahe che. 'samatA-gaMgA maganatA udAsInatA jAta." samatArUpI gaMgAmAM magnatA thavAthI je udAsInatAbhAva prApta thAya, te kharu* sAmAyika che. sarva prANIone viSe samatA, indriyAnA pAMca viSA pratye samatA, sa` padArtho viSe samatA ane sarva cittavRttie pratye samatA, e sAmAyika che. zrI navakAranu` svarUpa AvA anupama sAmAyikamAM praveza, zrI navakAranA smaraNapUrNAMka karavAneA hoya che. sAcA sAmAyika mATe sAcA 'namaskAra' jarUrI che ja. A jagatamAM evI eka paNa khAkhata nathI ke jenA samAveza, mahAmatra zrI navakAramAM na thatA hAya. zrI pa'caparameSThI bhagavaMtAnuM yathArtha svarUpa jANyuM, te jagatamAM bIjI kAI khAkhata jANavAnI rahI jatI nathI. saghaLAM tattvA, drabyA ane siddhAntA zrI paMcaparameSThInA mULa svarUpamAM samAI jAya che. siddha paramAtmAnuM svarUpa samajAI jAya, teA kanuM svarUpa samajAI jAya. karmInA svarUpane samajavAnI sAthe pudgala paramANunu' svarUpa samajAya, kane mAMdhanAra jIvanuM" svarUpa samajAya. sAthe dharma, adhama, kALa ane AkAza dravya paNa samajAya. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 tadehana SaDa dravyanuM svarUpa samajAya eTale zrI arihaMta ane siddhanuM svarUpa samajAya. ane e be bAbata samajAya eTale samasta kAlakanuM svarUpa paNa samajAI jAya. kahevAnuM tAtparya e che ke zrI navakAra maMtranuM yathArtha jJAna thAya to e koI paNa padArtha nathI ke jenuM jJAna, zrI navakAramaMtranI bahAra rahI jAya. sakaLa zAstronuM rahasya kahe ke cauda pUrvane sAra kahe, te paNa A zrI navakAra ja che. eTale A mahAmaMtrane pATha bhaNIne sAmAyika karavAnuM vidhAna thayeluM che. zrI arihaMtanuM svarUpa mahAmaMtra zrI navakAranuM prathama pada-"namo arihaM. tANuM" zrI arihaMta-namaskAravAcI che. "arihaMtanI vyAkhyA karatAM zAstrakAra bhagavaMto pharamAve che ke - 'rAgAdi doSAn karmazatran vA jayatIti jino, hanti tti arihaMtaH | je rAgadveSAdi aDhAre dUSaNe athavA karmarUpI zatrune nAza karI vijaya meLave ane karmathI mukta thAya te arihaMta. ghAtI karmonA kSaya vinA kevaLajJAna thatuM nathI. tethI pahelAM ghAtI karmorUpI zatrune nAza ane pachI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratidina avazya karavA lAyaka sAmayikanI kriyA 119 tIrthakara nAmakarmane udaya, e be jene hoya te "arihaMta' che. kevaLajJAnanA prAgaTaya pachI zrI arihaMta jagatanA jIvone dharmane upadeza ApI, karmathI mukta thavAne mArga batAve che. tIrthanI sthApanA kare che. e rIte upadeza vaDe bhavya jIvone upakArI zrI arihaMta ja hevAthI tathA siddha paramAtmAnuM svarUpa samajAvanAra paNa zrI arihaMta hAvAthI - upakArakapaNuM vaDe - temanuM grahaNa prathamapade thAya che. parama upakArIne prathama namavAthI vinayarUpI mahAna guNanA adhikArI banAya che. vinayanuM svarUpa ane phaLa have te "vinayanuM svarUpa tema ja phaLa joIe. viNayAhiyA vijjA diti phalaM ihaparaloammi / na phalaMti viNayahiNA sassANi va toyahiNANi // artha : vinayathI prApta thayelI vidyA A leka ane paralekane viSe phaLadAyI thAya che. vinayahIna vidyA, pANI vinAnA dhAnyanI jema phaLadAyI thatI nathI. 'AyariyanamukkArA vijjA maMtA ya sijjati / ' "jinezvaranI bhaktinA prabhAve jema pUrva saMcita karmo nAza pAme che tema "AcAryonA namaskAra vaDe vidyA ane maMtra siddha thAya che." - e kAraNe sau prathama guruone vaMdana, vinaya, Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 tatvadehana veyAvacca ane namaskAra kare jarUrI che. dareka prakAranI dharmakiyA guruvaMdanapUrvaka ane guru sAkSIe karavI joIe, kSamAzramaNa-kSamApradhAna, dazavidha yatidharmane pALanAra taponirata sAdhu bhagavaMta gurusthAne che. | sAmAyika Adi dharmakriyAomAM jeTaluM mahattva zrI navakArasmaraNanuM tema ja guruvaMdananuM che, teTaluM ja mahattava IyiAvahI paDikkamavAnuM che. IriyAvahI vastrane raMga caDAvavo hoya te prathama tene dhoIne svaccha karavuM joIe. zuddha thayela vastra para manamAnya raMga caDAvI zakAya che, tema dareka kiyAnA prAraMbhamAM pApa ane deSathI mukta thavA mATe IriyAvahI paDikkamavI joIe, e ziSTa saMpradAya che. caityavaMdana, svAdhyAya, dhyAna, Avazyaka Adi IriyAvahI paDikamyA vinA kalyuM nahi. * IriyApatha" eTale cAlavAne mArga. athavA sAdhu, zrAvakane mArga. temAM pravartatA thayelA, lAgI gayelA doSathI mukta thavAnI je kiyA te IriyAvahI. temAM "micchAmi dukkaDama' pada AMtarika pazcAttApasUcaka che. azakya parihArane laIne keI paNa jIvane trAsa upajAvyo hoya, te sarve mithyA thAo." arthAt "e Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratidina avazya karavA lAyaka sAmAyikanI kriyA 121 doSathI huM mukta thAuM." evI temAM bhAvanA che. alpa doSathI paNa AtmAne mukta karavA mATe keTale "upaga rAkhavAnI jarUra che, te nIcenA bhedethI samajAze. micchAmi dukkaDama' arthAta "mAruM duSkRta mithyA thAo" e padathI karmabaMdhananuM dvAra baMdha thAya che e sAcuM, paraMtu e dvAra baMdha rAkhavA mATe jarUrI upayogamaya avasthAmAM saheja paNa khalanA yA pramAda sevAI jAya che. kula 1824120 bhede AtmAne doSa lAgI jAya, karmane baMdha paDI jAya. A 1824120 bhedanI spaSTatA nIce pramANe che: 563 bheda. tene "abhiyA' Adi 10 pade guNatAM pa630 thAya. tene rAga ane dveSa vaDe guNatAM 11260 thAya. tene karavuM, karAvavuM ane anamedavuM e traNa vaDe guNatAM 33780 thAya. tene bhUta, bhaviSya ane vartamAna e traNa kALa vaDe guNatAM 101340 thAya. 101340 ne traNa kALanA trikaraNoge guNatAM 304020 thAya. tene arihaMta, siddha, sAdhu, deva, guru ane AtmA e 6 vaDe guNatAM kula 1824120 thAya. ATalA bhede lAgatA deSathI bacavA mATe, AtmAne Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 tadehana mukta rAkhavA mATe kevA upaganI jarUra gaNAya te samajAya tevuM che. upagapUrvaka ApelA micchAmi dukkaDamathI AtmA zuddha thAya, emAM Azcarya nathI. dareka jIva pratye maitrIbhAva keLavavA mATe A "micchAmi dukkaDama' ucca prakAranuM zikSaNa Ape che. je te samajIne karAya te AMtarika pariNAmanI zuddhi karAvI zubha dhyAna vaDe ghera pApano paNa eka kSaNavAramAM ja vinAza karI Ape che. snAna karIne zuddha thayA pachI gRhastho vastrAlaMkAra dhAraNa kare che tema IriyAvahI paDikamyA pachI, "tassauttarI" sUtrane pATha bhaNAya che. anya jIvo pratye thatAM pApane pratibaMdha thayA pachI, AtmA aMtarathI paNa vizuddha thaIne pApakarmathI sarvathA rahita thAya e hetuthI kAyAne dareka jAtane vyApAra aTakAvIne kAsarga karavAno che. * IryApathikI (iriyAvahI) sUtra paradayAne sUcave che. tasausarI" sUtra svadayAnuM bhAna karAve che. kAyetsarganI kiyA gapradhAnatA sUcave che. bIjAo je vega prApta karavA aharniza prayatna kare che, te coganI uttama prakAranI kriyA jenone vArasAmAM maLelI che. kAtsarga dhyAnanI kriyA che. baMne sUtro vaDe AtmAnI zuddhi karyA pachI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratidina avazya karavA lAyaka sAmAyikanI kriyA 14 dharmapravartaka, paramopakArI zrI tIrthakara bhagavaMtene namana karavArUpI stutinuM kArya karavuM joIe. stuti vaDe jIva jJAna-darzana-cAritra ane bodhilAbhane meLave che. AlaMbana upara jIvanI pariNatine AdhAra che. ane traNa jagatamAM sarvazreSTha AlaMbana zrI tIrthakara paramAtmAnuM che. eTale jemAM grevIse tIrthakara bhagavaMtonI stuti samAyelI che, te legassa" sUtrane vAraMvAra sthAna apAyuM che.. eTale sAmAyikanI pratijJA pUrve legasa sUtra bhaNavuM paDe che. A sUtra upara punaH punaH ciMtana-manana karavAthI, zrI tIrthakara bhagavaMtae jevI rIte pitAnAM karmone kSaya karyo, tevI rIte AtmAne karmathI mukta thavAne mArga maLI Ave che. sAmAyikanI pratijJA pUrI be ghaDI (48 miniTa sudhI samabhAvamAM rahevAnI pratijJA te sAmAyikanI pratijJA che. traNa vega (moga, vacana, kAyAga) traNa karaNa vaDe sarva sAvadya(pApa)vyApArane tyAga karavo te yathArtha samabhAva che. pUrve sevelAM pApakarmonI niMdA, vartamAnamAM tene tyAga ane bhaviSyamAM nahi karavAnI bhAvanA temAM darzAvAya che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taravahana paDiskamAmi e vairAgyavAcaka che. paDikamAmi eTale huM pratikakuM chuM. pratikramavuM eTale pApathI pAchA paDavuM. pApathI pAchA paDavAmAM virAgya samAyelo hoya che. niMdA e jJAnavAcaka che. jJAna e kupacca-tyAga mATe che. garha e zraddhAvAcaka che. zraddhA e paccasevanatulya che. vyutsarga e cAritravAcaka che. cAritra e rasAyaNasevana che. ahIM tapa e sarva rasAyaNamAM zreSTha makaradhvajatulya che. pachI traNa navakAra gaNavAnA che. traNa navakAramAM prathama e prAraMbha maMgaLa che, bIje svAdhyAyarUpa che ane trIje samAdhi maMgaLarUpa che. prathama maMgaLa vaDe vidananAza, madhyamaMgaLa vaDe sthirIkaraNa ane aMtyamaMgaLa vaDe ziSya-praziSyAdimAM pravRtti thAya che. badhI kiyA guru sAkSIe karavAthI phaLIbhUta thAya che. guru mahArAjanI upasthiti hoya te temanI puNya nizrAmAM ane anupasthiti hoya te sthApanAcAryajI bhagavaMta sanmukha dareka kriyA thavI joIe. A rIte thatI sAmAyikanI kriyA, amRtakriyArUpe pariNamI AtmAne sarva karmamukta banAvI, paramapadane bhAgI banAve che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSa, maitrI ane nirviSaya mana tatvanI prAptimAM pAyAne guNa tattvaviSayaka jijJAsA pahelAM adveSa ane jijJAsA pachI zuzraSA heya te te tAvika bane che. ganuM aMga adveSa che paheluM, sAdhana savi lahe tehathI vaheluM." ema pU. zrI yazovijayajI mahArAja haiSa pApasthAnakanI. sajajhAyamAM kahe che. yoganI ATha daSTiemAM prathama mitrA daSTimAM "adveSa guNa pragaTe che. pachI tArA, bala, dIprA vagere daSTiemAM anukrame jijJAsA, zuzraSA, zravaNa vagere guNe pragaTe che. coganI pUrvasevAmAM paNa devapUjA, sadAcAra ane. tapanI sAthe e "mukatyaSa" (muktine aSa) guNa mukhya mAnya che. abhane akhaMDa zramaNapaNAnA pAlanathI nava veyaka parvatanI prApti kahI che, tyAM paNa muktine adveSa tatkAla pUrato teone hoya che. tenA baLathI ja te kiyA temane praveyakanI prApti karAve che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 tattvadeAhana A badhA vicAra karatAM tattvanI prAptimAM pAyAnA guNa 'adveSa' che. adveSa' e zuM padArtha che? adveSa pachI ja sAcI jijJAsA, pachI zuzruSA ane zuzruSA pachI ja zravaNa, grahaNa, dhAraNa, UhApeAha, athavijJAna ane tattvajJAna mAnelAM che. adveSa guNanI prApti pachI ja badhA guNAnI prApti sulabha ane che. teA 'adveSa' e zuM padmA che ? jIvane anAdikAlIna duHkha (padArthI) upara dveSa che ane duHkhanA mULa 'pApa' upara prema che. e rIte sukha (padArthI) upara prIti che, paNa sukhanuM che te dharma" upara dveSa che. puNyasya phalamicchanti puNyaM necchanti mAnavAH / " phalaM pApasya necchanti pApaM kurvanti sAdarAH // e rIte jJAnI puruSAe mAnavInI sAdhAraNa vRttinuM nidAna karyu che. dharma uparanA A dveSa ajJAnajanya che ane te (dveSa) dha, dhI ane dharmanAM sAdhane pratye hAya che. sAcu' sukha muktimAM che. paraMtu anAdi ajJAna ane mithyAtvanA kAraNe jIvane mukti, muktimA ane muktimArga-prasthita mahApuruSA upara anurAgane badale dveSa heAya che. te dveSa je mULa C Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 aSa, maitrI ane niviSaya mana pahelAM TaLavo joIe. | muktinA rAgamAM te muktine meLavI ApavAnuM sAmarthya che ja, paNa mukti pratye aSa paNa AvI jAya, te paNa saMsAranA ucca koTinAM sukha ApavAnuM sAmarthya temAM che ja. te dveSa TALavAne ane adveSa keLavavAno prAthamika upAya zuM che? tenA vicAramAMthI mArganusAritAnA guNonuM varNana che. nyAyayukata vyavahArane pAye temAM prathamathI ja vaibhava, vivAha, AhAra Adi pratyeka kriyAmAM "nyAyabuddhine AgaLa karela che. nyAyayukta vaibhava, nyAyayukta vivAha, nyAyayukta veSa, nyAyukta vyaya, sthAna, saMga AdinuM varNana che. - A nyAyayukta vyavahArane pAya zuM che, tene TUMkamAM kahevuM hoya te "AtmaupajyabhAva" che, ema kahevAya. mArganusAritAthI mAMDIne AgaLanI bhUmikAvALAne dAna, dayA, pUjana, sAmAyika, pratikramaNa Adi dharmanAM jeTalAM aMge che, te badhAMyamAM "AtmaupamyabhAvane kamika vikAsa che. e kamika vikAsanuM dayeya siddha thAya to te bhAvadharma che ane na thAya to te dravyadharma che. dravyadharma paNa bhAvadharmanI siddhi arthe hoya te pradhAna dravya che ane te arthe na hoya te apradhAna dravya che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 tatvadehana AtmaupajyabhAva eka bAju dveSabhAva TALI Ape che ane bIjI bAju sAmagrInA sabhAve snehabhAvane vikasAve che. zreSane abhAva ane snehane bhAva - e be eka nathI. zreSane abhAva abhavyane paNa saMbhave che. paraMtu mukti, muktimArga ke muktimArga-prasthita mahApuruSo tarapha abhavyanA AtmAne snehane bhAva pragaTI zakato nathI. tiviSaya mananI sAcI vyAkhyA dhyAnanuM eka lakSaNa "tatvArthasUtramAM "jinnAniroNodhyAna e rIte karyuM che. cittavRttino koI eka prazasta viSayamAM nirodha kare te dhyAna che. gadarzana mujaba vijAtIya vRttinA aMtararahita sajAtIya vRttine tailadhArAvata avicchinna pravAha (tAslevAtAnar) tene dhyAna kahyuM che. ahI "nirviSaya manane dhyAna kahyuM che. nirviSayane artha nirvikalpa arthAta vRttirahita citta, e thaI zake. vRttirahita cittanA traNa artha thaI zake. maneguptinI vyAkhyAmAM te traNe prakAranA cittanuM varNana che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adveSa maitrI ane niviSaya mana 129 traNa prakAranAM citta vimuktakalpanAjAla = A raudradhyAnathI rahita samatve supratiSThita = dharma dhyAnathI sahita = AmArAmaM mana: = zukala dhyAnathI yukta. nayabhede A traNe prakAranA cittane 'niviSaya' kahI zakAya ane e traNenI utpatti 'AtmaupamyabhAva'mAMthI thaI zake, tema ja tene sAmAyikavALuM citta paNa kahI zakAya. * tyajJAtaraudradhyAnanya, tyahrasAvacajarma: / muhUrta samatA yA tAM, viduH sAmAyikavratam // ahI... je e ghaDInI samatA 'sAmAyikanata'mAM va`vI che te ane manAguptimAM traNa prakAranA cittanI vRtti gaNAvI che te eka ja che. 'niviSaya vitta dhyAnam' tyAM 'zabdAdri viSayeAnA ciMtananA abhAva' eTaleA ja artha nathI levAnA, kintu ('brahmArAmaM mana:") cittanI AtmArAmatA * AtmaramaNatA paNa vivakSita che. te jAtanI cittanI vRtti, viSayAmAM doSadarzIna mAtrathI thatI nathI, kintu sa viSayeAmAM pradhAna eve viSaya 'AtmA', temAM ramaNatA keLavavAthI thAya che. ane AtmArAmatA, sarva AtmAone Atmatulya jovA mAtrathI ja nahi, paNa sAtheAsAtha AtmAmAM rahela paramAtmatattvovAthI Ave che. abhavyanA AtmAone paNa greveyakamAM nirviSayatA ta. 9 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 tatvadehanA Ave che, paNa AtmArAmatA nathI AvatI. AtmArAmatA mATe Atmatatva pratye prIti utpanna thavI joIe. ane e prIti ja samatvabhAvanI tAtvika janetA che. viSa pratyenA vairAgyathI, "samasukhaduHkhatA Ave che ane AtmatatvanA premathI "vAsIcaMdana kalpatA" "samazatrumitratA pragaTe che. e baMne maLIne vAstavika "nidhiparza mana: bane che. samyagudaSTi jIva viSayonI vipAka virasatA samajato hovAthI mokSane choDIne bIjI koI vastu upara prIti dharAvato nathI. mokSa uparanI prItinI kasoTI, muktimArga ane muktimArga-prasthita mahApuruSa upara prIti hevI te che. bIjI bAju te (samyagadaSTi jIva) viSayAsakta (mithyASTi) cha upara karuNAbuddhivALo hoya che. jagatamAM sauthI vadhAre duHkhI keNa? tenA uttaramAM zrI tIrthaMkara paramAtmAe pharamAvyuM che ke, "avirata samyagadaSTi. bIjA cha sva duHkhe duHkhI che. jyAre avirata samyagadaSTi jIva caturgatimAM bhramaNa karI rahelA ane mithyAtva, ajJAnAdithI ribAtA jIvonA dukhe paNa duHkhI che. te badhAnAM duHkhone jANavA chatAM ane tene pratikAra paNa jANavA chatAM pote kAMI karI zakato nathI, tenuM tene duHkha (karuNA) hoya che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSa, saMtrI ane nirviSaya mana 131 e rIte samyagdaSTi jIva maitrI, muditA, karuNA ane upekSAbhAvathI bharelo hoya che. tethI aviratinA kAraNe tathA baddhAyuSI hovAthI narakamAM rahelA zreNika AdinA jIvo kAyAthI narakanI pIDA bhegavavA chatAM cittathI vajanA taMdulanI jema abhedya hoya che. teone kAyapIDA che, paNa cittanI pIDA nathI, temanuM zArIrika duHkha temane Arta-raudrAdi durgAnanuM kAraNa thatuM nathI. duHkhAnubhava vakhate paNa teomAM vairAgya, karuNa Adi zubha bhAvanuM prAbalya varte che. 'mana eva manuSyANAM kAraNaM bandhamokSayoH / bandhane viSayAsaMgi muktarniviSayaM manaH // ' A zlokamAM kahyA mujaba, viSayAsakta mana baMdhanano hetu che ane "nirviSaya mana" te mekSane mithyAdaSTi jIva jinekta anuSThAna karavA chatAM, tenuM citta vidyAsaMgi hovAthI, AdhyAnAdi kare che. ane samyagadaSTi jIva nirviSaya manavALA hovAthI sAMsArika kriyA vakhate paNa dharmadhyAna TakAvI rAkhe che. kiyAmala kSaya na hovA chatAM, bhAvamalane kSaya hovAthI saMsAranI kiyA udayAdhIna thaIne karatA hoya che. arthAta temane cAritramehano udaya che, paNa mithyAtvamehano nathI. nizcayanayathI A vAta barAbara che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 taravahana prabhujInuM zAsana saptanayasamUhAtmaka che. tethI vyavahAranaye dharma, sAvadhanA tyAgIne che. nizcayana dharma, aMtaraMga virAgIne che. vyavahAranaya kriyAne prAdhAnya Ape che. nizcayanaya bhAvane prAdhAnya Ape che. bhAva paNa avirati samyagudaSTine jusUtranaya mAne che. zabdanaya pramatta saMyatane, samabhirUDhanaya apramattasaMyatane ane evaMbhUtanaya kevaLI bhagavAnane dharma mAne che. e rIte nayavAdane vicAravAthI samAdhAna thaze. jJAna kriyAmyAM mokSa | have mahatvanA A pada para vicAra karIe. samyagudarzana ane samyagujJAna vinA ekalI sAvadha yoganA tyAganI ke tapa, saMyamanI kiyAthI mokSa nathI. tema tapa, saMyama ane sAvadya vyApAranA tyAganI kiyA vinA ekalA jJAnathI paNa mekSa nathI. "jJAna 4 viratika che" sAcuM jJAna te ja che ke je sAvadhano tyAga karAve che. AvatAM navAM karmone roke che ane pUrvanAM karmane khapAve tevI badhI ja kiyA jJAnIne paNa upakAraka che, kAraNa ke te vinA jJAna niSphaLa jAya che. jJAna amUrta che. te mUrta karmane kSaya karI zake? kriyAkRta karmane kSaya, pratipakSa kriyAthI ja thAya. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adveSa, maitrI ane niviSaya mana 133 jJAnathI ajJAna ane mithyAtva rokAya, paNa kriyAjanita Asrava kriyAthI ja rAkAya. e kAraNe kevaLI bhagavAnane paNa ceAganirAdhASya kriyA karavA vaDe 'ja mAkSa thAya che. jJAnanA sthAne jJAnanuM baLa che ane kriyAnA sthAne kriyAnuM baLa che. jJAna vaDe upayAgazuddhi thAya, tApaNa cAgazuddhi kriyA vaDe ja thAya. jJAna thayA pachI paNa dhamAM tapa, sayamamAM vI' na phAravavu' te eka prakAre mAhanA ja udaya che. mana-vacana-kAyAnA ceAgeAnI zuddhine rAkanAra pramAdadoSa e paNa cAritrameAhanA ja udaya gaNAya che. tethI ane prakAranA meAhane jItavA mATe jJAna ane apramAda ane joIe. emAMthI eka hAya ane khIjo upAya na hAya tyAM sudhI mekSa thAya nahi, eTale ajJAnIne jema ajJAna TALavA ceAgya che, tema pramAdIne pramAda TALavA ceAgya che. ane TALavA ceAgya che, ema je mAne, tenuM jJAna ja samyagajJAna che. meAkSamAga mAM caiAgazuddhi ane upayegazuddhi gauNumukhya bhAve sAthe ja cAle che. -------- ahiMsAdri tenA pAlanathI cAgazuddhi thAya che ane bhakti, vairAgyAdi vaDe upayegazuddhi thAya che. AtmAnA e guNa mukhya che. eka jJAna ane bIjo vI. vIya guNanI zuddhi tADhinA pAlanathI thAya che Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 tattvadAhana ane jJAna guNanI zuddhi maiyAdi bhAve vaDe thAya che. vairAgyabhAva, mAdhyasthyabhAvanI aMtagata che. eka mAdhyasthya pApI pratye che, khIjuM pudgala pratye che. jIvamAtra pratye maitrI joIe guNI pratyenI maitrI, bhakti vaDe abhivyakta thAya che. duHkhI pratyenI (maitrI) karuNA vaDe ane pApI pratyenI maitrI upekSA vaDe. jIvAditattvanA samyag jJAnathI pudgala pratye vairAgya ane jIva tattva pratye maitrI-sneha-pariNAma jAge che, te ja niviSaya mananI sAcI vyAkhyA che. 'niviSaya. mana: yAnam / ' e vAkaya dharmAMdhyAnane jaNAvavA mATe che. ane te, zukala dhyAnane paNa jaNAve che. zrI jinazAsanamAM sAmAyikavALuM citta e ja dhadhyAna che. ane zukala yAnanu kAraNa paNa te ja che. niviSayane arthe niranukha dha paNa thaI zake. jemAM kama nA anuba'dha nathI, ka baMdhananI para parA cAlatI nathI, te niranukha dha mana che. evuM mana sAmAyikayukta cittane ja kahI zakAya. sAmAyika sAmAyika cAra prakAranAM kahyAM che. (1) samyaktva sAmAyika; (2) zruta sAmAyika, (3) dezivarita sAmAyika, (4) savarati sAmAyika, Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adveSa, maitrI ane viSaya mana 135 sAmAyikayukta cittane "vAsIcaMdanaka95" paNa kahyuM vAMsalAthI keI chole ke caMdanathI keI lepe (vilepana kare) to paNa jenI cittavRtti samAna che tene vAsI caMdana tulya kahevAya che. "sAmAyika zabda sAma, sama ane sanma zabdone 'ikapratyaya lagADavAthI banyo che. sAma eTale madhura pariNAma. sama eTale tulA pariNAma. samma eTale khIrakhAMyukta pariNAma. madhura pariNAma eTale sarva jIvone viSe maitrI. tulA pariNAma eTale sukhaduHkhanA hetuone viSe tulya manovRtti. ane khIrakhAMyukta pariNAma eTale samyagU darzana, jJAna ane cAritranuM paraspara joDANa. maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyaya e cAre bhAve maLIne sAmAyikane pariNAma bane che. pAMca bhAvayukta jIvamAM pariNAmika bhAva e maitrIbhAvane viSaya che. audayika bhAva, mAdhyazma ane karuNA bhAvane viSaya che. aupazamikAdi bhAvo muditA(pramoda)nA viSaya che. audayika bhAva, tIva mehanIya karmano hoya te te mAdhyathyane ane vedanIya, aMtarAyAdi karma hoya te Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 tattvadAhana karuNAnA viSaya ane che. A rIte sAmAyikavALuM citta ja dharmadhyAnane viSaya ane che. ane e ja citta jyAre Atma ramaNatAvALuM bane che, tyAre zukalarUpa banIne ghAtI ka nA kSaya karanAru thAya che. tene vAsIca'nakalpa kahevAmAM mIjI apekSA e che ke, caMdanane vAMsalAthI chelavAmAM Ave teApaNa cheAlanArane, te zItaLatA ane sugaMdha Ape che, tema sAmAyikayukta cittavALA mahAtmAe apakAra karanAra para paNa anukaMpAvALA bane che. ane upakAra karanArA thAya che. A rIte duHkha pratye adveSa, jIva pratye maitrI ane sAmAyikavALuM citta e traNe paraspara evI rIte joDAcelAM che ke ekano sadbhAva, khAkInA enA suceAga karAvIne jIvane zivapadmanA bhAgI banAve che. vivekathI pravRtti ane samajaNathI nivRtti e zAMtinI janetA cheM. avivekInI pravRtti ane ajJAnInI nivRtti e azAMtinI janetA che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmadhyAnanAM cAra mAdhyama nAmAkRtidravyabhAvaiH punatastrijagajjanam / kSetre kAle ca sarvasminnarhataH samupAsmahe // 1 // potAnA nAma, AkRti dravya ane bhAva dvArA je arihaMta paramAtmAe samagra vizvamAM, sarvAM kALe jagatanA jvAne pavitra banAve che te zrI ariha MteAnI ame bhAvapUrvaka upAsanA karIe chIe. nAmajina - sthApanA jina - dravyajina ane bhAvajinanA bhedathI zrI arihaMta cAra prakAranA hAya che. 1. nAmajina : jinezvara paramAtmAnuM nAma jema ke zrI pArzvanAtha prabhu, zrI vardhamAnasvAmI vagere. 2. sthApanA jina : zrI jinezvara paramAtmAnI mUrti. 3. dravyajina : zrI jinezvarapadane pAmanAra jIvA jema ke bhaviSyamAM tIrthaMkara paramAtmA thanArA zrI kRSNa vAsudeva, zrI zreNika mahArAjA vagere ane zrIRRSabhAki cAvIsa zrI tIrthaMkara bhagavaMtA vagere. jee jinapada pAmIne atyAre siddha thayelA che. te badhA dravyajina che. 4. bhAvarjina : samavasaraNamAM birAjamAna thaIne peAtAnI nima`La vANI vaDe bhavya jIveAnA saMdehu dUra karI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadAhana rahyA che, zrI sIma'dharasvAmI Adi viharamAna jinezvarA, samavasaraNamAM sthita zrI jinezvara bhagavaMtA bhAva nikSepa vaDe jema traNa jagatanA jIvAne pavitra karI rahyA che, tema temanA nAmanikSepa, sthApanAnikSepa ane pUrvottara avasthArUpa dravya-nikSepanI upAsanA dvArA paNa bhavya jIveA parama vizuddha bhAva utpanna karI AtmAne niLa manAvI zake che. 138 vartamAna kALamAM ApaNA bharatakSetramAM bhAva jinezvaradevane viraha hAvA chatAM temanA nAma, AkRti ane dravyanI upAsanA dvArA temanA sAkSAt svarUpanI upAsanAthI jevI nirmaLatA anubhavI zakIe, tevI ja nirmaLatAne anubhava karI zakAya che. zrI jJAnavimaLasUriSkRta caitya vadanamAM eka sthaLe pharamAvyuM che ke-- nAme te jagamAM rahyo, sthApanA paNa timahI dravye bhavamAMhI vase, paNa na kaLe kimahI / / 1 / / bhAvapaNe savi ekarUpa, tribhuvanamAM trikAle, te pAragane va MdIe, trihuM yeAge svabhAve // 2 // nAmarUpe ane sthApanArUpe paramAtmA sarvAMdA vidyamAna che, dravyarUpe paNa teo vizvamAM vidyamAna chatAM eLakhAtA nathI, bhAvarUpe te arthAt arihaMtapaNe te paramAtmA jagatamAM traNe kALamAM vidyamAna hAya che. sa zrI tIrthaMkara bhagavaMtAmAM AyuSya, zarIramAna vagerenA bheda chatAM Antya samAna bhAve raheluM che, te Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmadhyAnanAM cAra mAdhyama 139 apekSAe sarva arihaMtanI ekarUpatA che. evA parabrahma paramAtmAne trikaraNa banI zuddhipUrvaka bhAsthaLe be hAtha joDIne namaskAra karIe. nAma-arihaMta dvArA prabhunI upAsanA zAstromAM prabhunA nAmano acitya mahimA varNavelo che. sarva Astika darzanakAro potapotAnA ISTa devanuM smaraNa karIne potAnA jIvane dhanya ane kRtArtha banAve che. nAmasmaraNa e prabhunA dhyAnane saraLamAM saraLa upAya hovAthI bALa-vRddha sahune te ekasarakhuM upakAraka thAya che. janadarzanamAM zrI namaskAra mahAmaMtrano aciMtya mahimA varNavela che, te nAmasmaraNane ja mahimA samaja. jina dharmamAM janmelAne sau prathama zikSaNa zrI nama-- skAra mahAmaMtranuM ja ApavAmAM Ave che. ane pratyeka dharmakriyAnA prAraMbhamAM tene gaNavAnuM vidhAna che, te nAmanikSepa vaDe thatI eka prakAranI prabhunI upAsanA ja che. zrI namaskAra mahAmaMtrane mahimA varNavatAM kahyuM che ke te dvAdazAMgano sAra che, cauda pUrvano uddhAra che. sarva pApono samULa nAza karanAra che, sarva maMgaLamAM zreSTha maMgaLa che. tema ja svarga ane apavarganAM sukhanuM te mULa maMgaLa che. vidhipUrvakanI e mahAmaMtranI ArAdhanA zrI tIrthaMkarapadanI prApti karAve che. e badho pratApa nAmanikSepa vaDe thatI prabhunI ArAdhanAne che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 tatvadehana zrI kalyANa maMdira stotramAM zrI siddhasena divAkara sUrijI pharamAve che ke - 'AstAmacintyamahimA jina ! saMstavaste, nAmApi pAti bhavato bhavato jaganti / ' he prabho! tArA guNastavano mahimA te aciMtya che ja, paraMtu tAruM nAmasmaraNa paNa bhavya jIvone saMsAranA bhayathI rakSaNa kare che. zrI bhaktAmara stotramAM zrI mAnatuMga sUrijI pharamA. ' tvannAmamaMtramanizaM manujAH smarantaH sadyaH svayaM vigatabandhabhayA bhavanti / tArA nAmarUpI maMtranuM smaraNa karanArA jevo zIdhrapaNe svayameva baMdhananA bhayathI mukta thAya che. zrI arihaMta paramAtmAnuM nAma e temane maMtrAbhaka deha che. mokSagamana samaye sarva zrI arihaMte vizvanA jIvonA uddhAra mATe pitAnuM maMtrAtmaka zarIra A jagatamAM mUkatA jAya che ke je vaDe temanI gerahAjarImAM paNa sAdhaka tenuM AlaMbana laIne, sarva pApono kSaya karI muktipadane meLavI zake arthAt bhAva arihaMtarUpa svaAtma-svarUpanAM darzana karI sakaLa karmathI mukta thaI zake. nAma arihaMta e akSarAtmaka che. akSara e maMtra svarUpa che. maMtra jAtra, tattvathI nAda svarUpa che. jyAre aha' Adi maMtra nAdarUpe pariName che, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141. paramAtmadhyAnanAM cAra mAdhyama tyAre A dehamAM ja paramAnaMdane anubhava thAya che. A pramANe e maMtrapraveganI sAdhanA e paNa nAmaarihaMtanI ja ArAdhanA che. "aha" Adi maMtranA dhyAnamAM ekAkAra banavAthI, zrI arihaMta paramAtmA sAthe ekAkAratA sadhAya che. "arihaMta' e zabda zrI arihaMta paramAtmAno vAcaka hovAthI kathaMcita arihaMta svarUpa che. tethI zrI arihatanA dhyAnamAM tanmaya banele sAdhaka paNa upagathI arihaMta bane che ane arihaMtAkAra upaga, sarva pApano. nAza karavA samartha che. anya sthaLe vANunA cAra prakAra batAvyA che? (1) vaikharI, (2) madhyamA, (3) pazyantI ane (4) parA. A cAre prakAranI vANuM, uttarottara adhika phaLavatI che. (1) vaikharI vANuM te mukhagatA che. paramAtmAnA nAmane bhASya jApa temaja stuti, tetra vagere spaSTa uccArapUrvaka belavAmAM Ave, te vaikharI vANuM che. (2) madhyamA vANI te kaMThagatA che. tenA vaDe upAMzu jApa thAya che. upAMzu eTale jemAM mAtra heTha ane jihvA ja cAlatAM hoya te. A jApa vakhate maMtranA akSarono vini, sAdhaka pite ja sAMbhaLI zake che. pAse beThelI vyaktine paNa te saMbhaLAya nahi, evI rIte te jApa karavAno hoya che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 tatvadAhana (3) pazyantI vANI hRdayagatA che. mAnasajApa tathA kAceAtsargAdi vakhate A hRdayagatA pazyantI vANInA upayega thAya che. (4) parA vANI nAbhigatA che. A vANI vaDe jyAre jApa thAya che, tyAre dhyAtA, dhyeya ane dhyAna traNeyanI ekatA sadhAya che. arthAt yAtA potAnA AtmAne dhyeya svarUpe nihALe che. A rIte nAmanikSepa vaDe thatuM zrI arihaMtanuM dhyAna, smaraNa, ciMtana Adi kakSayanuM asAdhAraNa kAraNa bane che. sthApanA-nikSepe zrI arihaMtanI bhakti nAmanI jema AkRti paNa vastune ja paryAya hovAthI vastumAM ja rahe che. zrI arihaMta paramAtmAnI zAnta rasamayI manahara mUrti paNa zrI arihaMta svarUpe che. ane emanA anaMta guNNAneA ja sAkSAtkAra karAve che. vItarAganA anaMta guNA arUpI hovA chatAM mUrti dvArA te mUta thAya che. jJAna arUpI hAvA chatAM jema rUpI akSara dvArA vyakta thAya che, tema zrI jinapratimA dvArA, zrI jinezvaradevamAM rahelA vItarAgatAdi guNA abhivyakta thAya che. te kAraNe zrI jinAgameAmAM zrI jinanI mUrtine jinezvara tulya kahI che. sAkSAt zrI jinezvaradevanAM darzana, vaMdana, pUjana, stavana ke yAnAdi karavAthI AtmavizuddhirUpa je phaLa maLe Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmadhyAnanAM cAra mAdhyama 143 che, te ja phaLa zrI jinapratimAnA darzana, vaMdana, pUjana, smaraNa ane dhyAnAdithI maLe che. zrI arihaMta paramAtmAnI mUrtinA darzIna vaDe temanI pUrNa prabhutAnu jJAna thAya che, te vakhate AtmadravyanI tulyatA heAvAthI svAtmAmAM paNa tevI prabhutA rahelI che, tenuM bhAna thAya che, tenI ruci pragaTe che ane te ruci anusAra Adara-bahumAna jAge che. anukrame vIllAsa vadhatAM jyAre paramAtmAnA dhyAnamAM tanmayatA sadhAya che, tyAre dhyAtA peAtAne dhyeya svarUpe anubhave che. e arihaMta paramAtmAnI mUrti, e zrI arihaMta paramAtmAnuM sAkAra svarUpa che. tethI tene rUpastha yAna kahevAya che. AkAra jyeAtirUpa che, jyAti jJAnamaya che ane jJAna Atmamaya che. tattvathI te traNanI ekatA hAvAthI tene anubhava paramAtmAnuM sAkSAt darzana karAvanAra thAya che. dravya-nikSepe zrI arihaMtanI bhakti zrI arihaMta paramAtmAnI pUrva eTale pahelAMnI avasthA ane uttara eTale pachInI avasthA, e dravya ariha'ta che. siddha avasthAne pAmelA arihatA jema dravyajina che, tema bhaviSya kALamAM tIrthaMkara thanArA zrI kSeNika, kRSNAkrinA jIve| paNa dravyajina che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 tadehana. caturvidha zrI saMghamAM AvA uttama AtmAo haMmezAM guptapaNe hoya che. temane oLakhavAnuM kAma ghaNuM agharuM hovA chatAM, saMghabhakti ane sAdharmika vAtsalya dvArA temanI bhakti thaI zake che. temanI bhakti te vastutaH zrI tIrthakara devanI ja bhakti che. zrI saMgha e zrI arihaMtAdi uttama puruSaratnanI khANa che, tethI tIrthakarane paNa pUjya che. samavasaraNamAM birAjamAna thatI vakhate zrI tIrthakara paramAtmAo paNa "namo tiththassa" padano uccAra karavApUrvaka tIrthane arthAt caturvidha zrI saMghane namaskAra kare che. caturvidha zrI saMgha e tIrtha che. tIrtha sthApanArA zrI tIrthakara deve che, teo paNa tIrthane name che. nirAzaM sabhAve karelI tIrthabhakti ja tIrthaMkara pada prApta karAve che. zrI upadezapadAdi mahAgraMthamAM kahyuM che ke je ArAdhaka AzaMsA rahita banI cItya, kula, gaNa ke saMghanI bhakti kare che, te pratyeka buddha, gaNadharapada, ane yAvatuM zrI tIrthaMkara padane pAme che. bhAvanikSepe thatI zrI arihaMtanI bhakti samavasaraNamAM birAjamAna thaI dharmadezanA denAra, vicaratA zrI jinezvaradeva "ne AgaLathI bhAvanikSepa arihaMta svarUpa che. vartavAna kALe, zrI mahAvideha kSetramAM vicaratA zrI sImaMdharasvAmI Adi vIsa viharamAna zrI jinezvaradeva Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmadhyAnanAM cAra mAdhyama bhAva-arihaMta kahevAya che. te bhAva-arihaMtanA dhyAnamAM tanmaya banele dhyAtA paNa arihaMtanA upayogamAM upayukta hovAthI te samaye te "AgamathI bhAva-arihaMta kahevAya che. kema ke te samaye tenA hadayamAM arihaMtana bhAva vate che. zrI vizeSAvazyaka bhASyanI vRttimAM kahyuM che ke, nAmAdi bhedathI AcArya cAra prakAranA che. temAM AcAryanA upagarUpa je bhAvAcArya che, te to ziSyanA manamAM va che, mATe gurune viraha siddha thato nathI. e ja rIte sAkSAt zrI arihaMta bhagavaMtanA virahamAM paNa, zrI arihaMta paramAtmAnA guNomAM upagavALA sAdhakanA dehamAM upayogarUpe bhAva-arihaMta varte che, tethI zrI arihaMta paramAtmAne viraha sAdhakane hoto nathI. vaLI bhAvapaNe sarva jI samAna che. sarva jInI sattA zuddha saMgraha nayathI siddha samAna che. Atmatva jAti eka ja che. zuddha guNa-paryAyamayI AtmasattA palaTAIne koI kALe paNa anAtmasvarUpa - acetana banatI nathI, eTale cetanAnI apekSAe jIvone eka ja bheda che. saMsArI jIvonI zuddha AtmasattA, karmathI AvRta hovA chatAM ATha rucaka pradezonI apekSAe sadA nirAvaraNa che; tethI sAdhaka jyAre bhAva-arihaMtanA dhyAnamAM potAnI manovRttione tadAkAra banAve che, tyAre pote paramAtmA ta. 10 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadehana svarUpe pariName che. kahyuM che ke, 'bhAvAd bhAvaprasUti' bhAvathI bhAvanI utpatti thAya che. jema pragaTa dIpakanA prakAza sAthe ekameka thavAthI bIje apragaTa dIvo paNa prakAzita banI anya dIvAone paNa, pitAnA samAna banAvavA samartha bane che, tema kevaLajJAna-tithI prakAzamAna evA paramAtmA sAthe tanmaya banelo aMtarAtmA paNa paramAtma-jyotine prApta kare che. kahyuM che ke, je svayaM jinasvarUpa thaI jinanuM dhyAna kare che, te jina bane che. AgamathI bhAvanikSepe arihaMta bananAra "ne AgamathI paNa bhAvanikSepe arihaMta banI zake che. AgamathI eTale upayogarUpI ane jaina AgamathI eTale sAkSAt svarUpe, bhAva-arihaMtanA dhyAnamAM upayukta banele samadaSTi dhyAtA paNa, te upayoga vaDe zrI arihaMtapadanI ArAdhanA karI sAkSAt arihaMta svarUpa bane che. kahyuM che ke - 'AgamAbhihita sarvajJa svarUpopayogopayuktasya tadupayogAnanyavRtteH paramArthataH sarvajJa svarUpatvAt / ' -SoDazaka vRtti AgamamAM batAvela zrI tIrthakaranA svarUpamAM upayukta sAdhaka e vastutaH tIrthakara svarUpa che; kAraNa ke te upayoga sAthe tenI abhedavRtti che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmadhyAnanAM cAra mAdhyama * 147 e rIte sAkSAt zrI tIrthaMkara paramAtmAnI jema zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM nAma, mUrti, vANI tathA caturvidha zrI saMgha paNa kathaMcit zrI tIrthakara svarUpa che, ema sUma buddhi vaDe samajI, jeo nAmAdi cAre nikSepothI zrI tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti ane upAsanA kare che, teo zrI tIrthakarapadanI prAptinA adhikArI banI apUrva AtmakalyANane sAdhanArA thAya che. devavaMdana ane pratikamaNa Adi sUtromAM paNa nAmAdi nikSepa vaDe zrI jinezvara bhagavaMtonI bhakti karavAnuM vidhAna che. jema ke zrI legassa sUtra dvArA nAma jinanI ArAdhanA thAya che, "arihaMta ceIyANa sUtra dvArA sthApanA jinanI ArAdhanA thAya che, "nAmulUNuM" sUtra dvArA bhAvajinanI AradhanA thAya che ane "siddhANabuddhANaM' Adi sUtro dvArA dravya jinanI ArAdhanA thAya vaLI kahyuM che ke - 'pariNamate yenAtmA bhAvena sa tena tanmayo bhavati / arhaddhyAnAveSTe bhAvArhan syAt svayaM tasmAt // ' je bhAva vaDe jIva pariName che, te bhAva sAthe tanmaya thaI jAya che. ethI ja zrI arihaMta paramAtmAnA dhyAnamAM tanmaya thayela AtmA svayaM arihaMta bane che. phaTikamaNi jema tenI sAme rahelI vastunA svarUpane dhAraNa kare che te nyAye AtmA potAne je svarUpe vyAve Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 tattvadehanA che, te svarUpavALa bane che. rAgI ane dveSInuM dhyAna karanAra rAgI-2SI bane che ane zrI vItarAga paramAtmAnuM dhyAna karanAra vItarAga svarUpane pAme che. bIjI rIte dhyeyanA cAra prakAra batAvyA che. (1) nAma dhayeya--dhyAnanA viSayabhUta vAcya arthAta abhidheya padArthanA vAcakane nAma dhyeya kahe che. te Adi, madhya ane aMta ema sakaLa vAma(zAstromAM vyApIne raheluM che. "akArathI "hakAra sudhInA akSaro ubhaya lekanA phaLane ApanArA parama zaktizALI maMtra che. mUlAdhArAdi cakomAM tenuM dhyAna karavuM joIe. tene nAma dhyeya yA padastha dhyAna kahe che. (2) sthApanA dayeya - vAcya - abhidheya padArthanI AkRti-pratimAne sthApanA theya kahe che. zrI AgamAM varNavelA zAzvatA-azAzvatA zrI jinabiMbanuM zAstrokta vidhi pramANe dhyAna karavuM, tene rUpastha dhyAna kahe che. (3) dravya dhyeya - guNaparyAyavALuM hoya tene dravya kahe che. pratyeka dravya utpAda, vyaya ane dhrauvyayukta hoya. che. vivakSita samaye utpanna thAya che, pUrva paryAyane nAza thAya che ane dravyarUpe kAyama rahe che. anAdi, anaMta jIva ane ajIva dravyomAM svaparyA, jaLamAM jaLataraMgenI jema utpanna thAya che ane temAM ja vilaya pAme che, ema vicAravuM te dravyaya che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmadhyAnanAM cAra mAdhyama 149 (4) bhAva ceya - sarva dravyono jJAtA AtmA che. tethI jJAnasvarUpa AtmAnuM dhyAna karAya emAM dhyAna viSayIbhUta AtmAnuM zuddha citanya te bhAva dhyeya che. sarva temAM pradhAna tejarUpa ane sarva tiomAM pradhAna tirUpa, zrI arihaMta paramAtmAnuM zivasukhanI prApti mATe dhyAna dharavuM joIe. teo vItarAga hovA chatAM dhyAtA - mumukSuone - svarga ane apavarganAM uttama phaLane ApanArA che. teonI evI ja svAbhAvika zakti che. A pramANe nAmAdi bhedathI dhyeyanA cAra prakAra paDe che. padastha dhyAnamAM nAma dhyeya, rUpastha dhyAnamAM sthApanAdhyeya, piThastha dhyAnamAM dravya dhyeya ane rUpAtIta dhyAnamAM bhAva dhyeyano samAveza thAya che. je zraddhA ane samajapUrvaka nirmaLa bhAva vaDe AtmasvarUpane oLakhI, temAM layalIna thaI javAnI pravRttimAM ja ropo rahe che te dhamI che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUti ane maMtra saghaLAM duHkhanuM mULa je Atma- ajJAna ane saghaLA sukhanuM mULa je AtmajJAna, te anukrame TALavA ane ApavA mATe ja jinamUrti ane jina-AgamanuM astitva che. AgamathI Atma-ajJAna TaLe che. mUrtithI AtmajJAna maLe che. AgamanA upadezaka zrI tIrthakara, gaNadharo che. tethI zrI tIrthakara, gaNadharanuM astitva paNa AtmajJAna mATe che. zrI tIrthakara, gaNadharonI utpatti paNa siddha paNAnuM astitva che, tethI che. siddhagatine mArga batAvavA mATe ane siddhagati pAmavA mATe ja temane prakAza che. tethI paraMparAe siddha paramAtmA ja sarvanA upakAraka che. siddha paramAtmA anAdi anaMta che ane temanuM astitva ane nigodamAMthI bahAra kADhavAthI mAMDIne siddha pada sudhI pahoMcADavA mATe satata kriyAzIla che. akiyapada hovA chatAM, kriyAmAtranuM prayojaka siddha pada che, e eka koyaDo che. badhAne hetu AtmajJAna che. AtmajJAna thavAnA vividha upAze ane vividha kAraNe Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUrti ane ma'tra para saMgraha te jainazAsana che. temAM mUrti ane maMtra mukhya che. zIghrapaNe AtmajJAna prApta karavAnAM te sarvottama sAdhane che. kema ke te baMnemAM AtmajJAnI mahApuruSonuM pUjana, smaraNa, dhyAna ane te dvArA AtmajJAnanI siddhi rahelI che. Agama AptavacanarUpa che. te anenA mahattvane batAve che ane cavidha zrI saMghamAM upadeza dvArA ekavAkacatA jALavI rAkhe che. padastha dhyAnanuM mULa, maMtra che. rUpastha yAnanuM mULa, mUrti che. maMtra jivAthI japAya che. mUrti cakSuthI jovAya che. jihvA dvArA thatA maMtrajApa vaDe ane cakSu dvArA thatA mUrtinAM darzana vaDe ceAganAM AThe a'geAnu sevana thAya che. prathamanAM pAMca a`ga bahiraMga sAdhana che. pachInAM traNa aMga aMtaraMga sAdhana che. bahiraMga sAdhanarUpa bAhya sayama e indriyAnA ane para'parAe prANa ane dehaneA sayama che. aMtaraMga sAdhanarUpa aMtara'ga sayama e mana ane paragarAe buddhi, citta ane ahaMkAra upara saMyama che. ahirindriyane sayama jema sayama che, tema mana:saMyama paNa 'saMyama' zabda vAcya che. mAhyAbhya tara ubhaya sayamanI sAmagrI pUrI pADavAnuM Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra tavadahana sAmarthya mUrti ane maMtramAM raheluM che. mUrtimAM zuddha AtmadravyanuM mUrta svarUpa bhagavAnanI mUrti e zuddha AtmadravyanuM ja mUrta svarUpa che. mUrti te sthApanA che. Atmadravya e sAkSAt paramAtmA che. paryAyane gauNa banAvIne, Atmadravya tarapha jyAre daSTi vALavAmAM Ave, tyAre te Atmadravya siddha paramAtmAnuM che ke saMsAramAM paribhramaNa karI rahelA jIvAtmAnuM che, baMne samAna che. bhagavAnanI mUrtimAM siddha paramAtmA sadaza potAnuM Atmadravya che, evo nizcaya jeone thayela che tevA paMca mahAvratadhArI AcAryapada paryata pahoMcelA mahApuruSo dvArA prANapratiSThA karAvAya che, tethI siddha sadaza zuddha AmadravyanAM niraMtara darzana karavA mATe te mUrti bhavya jIvone parama AlaMbana pUruM pADe che. pratiSThita mUrtinA darzana, vaMdana, pUjana vinayAdi vaDe dazaka, vaMdaka, pUjakAdi svazuddhAtmAnAM darzana, vaMdana, pUjana kare che, jenuM pariNAma AtmadravyanI sAthe ekatvanI anubhUtimAM pariName che; je mumukSumAtranuM parama dhyeya che. bhagavAnanI mUrtinA darzanamAM caturvidha zrI saMghanA zuddha AtmadravyanAM darzana thAya che, kema ke, caturvidha Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRti ane maMtra 153 zrI saMghanI pratyeka vyakti, zrI jinezvaradevanA darzananA niyamavALI hoya che ane e devanA darzanamAM potAnA pApane nAza ane maMgaLane lAbha mAne che. pApano nAza thavAthI samyagadarzanane lAbha thAya che, te ja maMgaLane lAbha che. samyagudarzana eTale sva-svarUpanuM yathArtha darzana. AtmAnuM zuddha svarUpa tene dravyamAM chupAyeluM che. te dravya sarva jIvamAM raheluM che, tenA ajJAnanA prabhAve ja saMsAra ane tenA jJAnanA prabhAve ja mekSa che. saMsAra ane mokSa, puNya ane pApa, sukha ane duHkha e badhuM AtmajJAna ane AtmajJAnanuM ja phaLa che. zuddha AtmAnuM jJAna dravyarUpe eka che, tenuM sthApana mUrtimAM thayeluM hoya che. tethI mUrtinA darzanamAM samagra vizvanA zuddhAtma-dravyanuM darzana thAya che. e darzana rAgadveSarUpI maLano nAza karI zuddha svarUpanI abhivyakti kare che. mUrtinA darzanamAM svarUpanAM darzana che. svarUpanI sAthe ekavanI anubhUtino bhAva mUrtimAM Aropita karelo che. te Aropa e abhedAropa che. abhedArapa eTale ekatAnI anubhUtine bhAva, tenuM mUrta svarUpa te mUrti. zabdamAM jema saMketagraha zabdadhanuM kAraNa che, tema mUrtimAM abhedAro e upAsanAnuM bIja che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 tattvadAhana. pratiSThAvidhi ane pratiSThAkAraka smRtimAM pratiSThAkArakane paramAtmaviSayaka sva-AtmAnA abhedabhAva aApita thAya che, tethI mUti te abhedabhAvanA viSayabhUta paramAtmAnuM smaraNa karAve che. AropamAM nimitta ane praceAjana hAvAM jarUrI che. nimitta sadazAkAra che ane pracAjana paramAtmAnI upAsanA, yAnAdi che. kASTha yA pASANunI mUrtimAM paramAtma sadaza AkRti hAvAthI temAM AreApa sahaja bane che, nirAlaMbanamAM pravRtti karavA mATe Alakhana Avazyaka che. mUrti te AlaMbana pUru' pADe che. pratiSThita thayelI mUrtinA darzanathI, paramAtmaviSayaka sva-AtmAnA abheda mUrta svarUpa dhAraNa kare che. amUta bhAvanuM mUrta mUrti mAM sthApana ane mUrtinA darzanAdi vaDe amUrta bhAvanu bhAvana, e rIte paraspara kA -kAraNa bhAva che. smRtimAM pratiSThAkAraka bhAvAcAnI samApattinu sthApana thAya che, samApattiviSayaka bhAvanuM ArepaNu thAya che, tethI te mUrtinA darzanathI vyutpanna sabhyaSTine samApattinuM dana thAya che. ane vyutpannane pratiSThAnu pratyabhijJAna thAya che. eTale ke A mUrti pratiSThita che, evu' jJAna thavAthI darzakane pratiSThAvidhi tathA pratiSThAkAraka AcAryanuM smaraNa thAya che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUti ane maMtra pratiSThAvidhi, e pravartakatAsaMbaMdhathI paramAtmAnuM jJAna karAve che ane AcAryanuM smaraNa e temaNe sthApelA. bhAvanuM smaraNa karAve che. ubhayamAM paramAtmAnuM smaraNa anusUta hovAthI paramAtmA sadaza AtmAnuM maraNa thAya che. e maraNa paraMparAe muktihetuka bane che ane sAkSAt dharmanuM kAraNa thAya che. mUtathI amRta tarapha maMtra, mUrti ane pUjA e upAsanAnAM mukhya traNa, sAdhana che. maMtramAM varNanI pradhAnatA che. mUrtimAM AkAranI. pradhAnatA che ane e be vaDe je parama tattvanI upAsanA thAya che, tenuM nAma pUjA che. pUjA, sarakAra, sanmAna e badhA ekArthaka che ane bhakti-bahumAnanA utpAdaka che. bhakti e bAhya pratipatti che ane bahumAna e. AMtaraprIti che. bAhya pratipatti, AMtaraprItinI utpAdaka che ane AMtaraprIti bAhya pratipattinI preraka che. bAhya ane AMtara e dravya ane bhAvanI jema paraspara saMbaMdhita che. dravya e kAraNa che ane bhAva e kArya che. e mujaba bAhya e kAraNa ane AMtara e kArya che. evI ja rIte bhAva e kAraNa ane dravya e kArya tathA AMtara bhAva. e kAraNa ane bAhya kriyA e kArya, ema paraspara eka Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadehana bIjA kAryakAraNarUpe pravarte che. manuSyane aMtarmukha thavA mATe AMtara tarapha laI janArAM pratIke, sAdhane ane bAhya vastuo parama nimitta bane che. e nimitto dvArA AMtarika pradezomAM javAnuM thAya che, tethI tene sAlaMbana dhyAna paNa kahe che. mUrtathI amUta tarapha, sAlaMbanathI nirAlaMbana tarapha, dravyathI bhAva tarapha, sthUlathI sUma tarapha e krama che. pramatta avasthA paryata AlaMbana anivArya che. pagathiyAnA AlaMbanathI ja meDA upara javAya che, deraDAnA TekAthI UMce caDAya che, e niyama AMtarika sAdhanAne paNa lAgu paDe che. eTalA mATe ja kahyuM che ke, AlaMbanAdarodbhUta pratyUha-kSaya-yogataH / dhyAnAdyArohaNe bhraMzo yoginAM nopajAyate // 1 // ATaluM to banI ja zake ! sarva jI parAtha-parAyaNa na banI zake te paNa parArtha-parAyaNane hadayamAM to dhAraNa karI zake. hRdayamAM dhAraNa karavA eTale anudana ane AdaranA viSaya banAvavA ! e ja rIte sarva jIvo svArtha parityAga na karI zake, paNa tene "heya' te mAnI zake. "heya mAna eTale niMdA ane gahana viSaya banAvo. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtra, mUti ane AjJA (Agama) zabda vaDe vyakta thato abheda te maMtra che. sthApanA (AkRti) vaDe abhivyakta thato abheda ke mUrti che. AjJApAlana vaDe pragaTato abheda te AjJA-AtavacananuM anusaraNa che. ekamAM vAcya-vAcaka saMbaMdha, bIjAmAM sthApyasthApaka saMbaMdha ane trIjAmAM kAryakAraka saMbaMdha pradhAnapaNe pitAnuM kArya kare che. maMtramAM sakaLa zrI saMghanI samApatti vAcakatA saMbaMdhathI rahelI che. mUrtimAM te ja samApatti sthApakatA saMbaMdhathI rahelI che ane AtavacanamAM te samApati, kAraNanA saMbaMdhathI rahelI che. sva-nirUpaka vAgyAlaMbanatva saMbaMdhathI samApatti maMtramAM rahela maMtratvanI jananI che. sva-nirUpaka sthApyAlaMbana saMbaMdhathI samApatti mUrtimAM pratiSThitatva vyavahAranI utpAdaka che. sva-nirUpaka bhAvAlaMbanatva saMbaMdhathI samApatti AtavacananA anusaraNamAM, dravyAjJApAlanatva vyavahAranI utpAdaka che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadAhana matalaba ke ma`tra vaDe jJAna, mUrti vaDe samApattinu darzana ane AjJApAlana vaDe tenuM samyag AcaraNa thAya che. 15 mUrtimAM 'paramAtma tulya AtmA' e bhAvane mU svarUpa ApavAmAM AvyuM che. maMtramAM 'paramAtma tulya AtmA' e ane kahenAra zabdasamUhane geAThavavAmAM AvyeA che. AjJAmAM 'paramAtma tulya AtmA' evuM yAna karavAnI sAmagrI pUrI pADavAmAM AvI che. maMtra vaDe 'paramAtma sadA AtmA' che, e vAtanu manana ane jJAna thAya che, mUti vaDe tenuM dana thAya che ane AjJApAlananA bhAva vaDe tenuM pratyakSa AcaraNa thAya che. badhI kriyAe, badhI bhAvanA ane badhAM drunAnI saphaLatA, paramAtma sadeza Atma tattvanA jJAna, darzana ane cAritramAM che. AtmA jJAnathI jaNAya che, dunathI dekhAya che ane cAritrathI jivAya che. tapathI zuddha thAya che. nANeNa jANai bhAve daMsaNeNa ca sadRhai | caritreNa nigRSNAti taveNa pari sujjhai // 1 // AtmAnuM dhyAna paramAtmAnI mUrtimAM, paramAtmAnA nAmanA maMtramAM ane paramAtmAnI AjJAnA pAlanamAM judI judI rIte raheluM che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtra, smRti ane AjJA (Agama) mUrtimAM sthApyanA saMbaMdha vaDe, ma MtramAM vAsthyanA smaraNa vaDe ane AjJApAlanamAM AjJAkArakanA saMbaMdha vaDe paramAtmAnuM dhyAna thAya che. ane paramAtmAnuM dhyAna e eka prakAre peAtAnA ja zuddha AtmAnuM dhyAna che. e dhyAna siddha karavA mATenuM Alekhana mUrti, ma ane Agama pUruM pADe che. Agama AptavacanarUpa che ane te vacananA Adya prakAzaka zrI ariha`ta paramAtmA che. zrI ariha'ta paramAtmAnuM anuSThAna dvArA thatuM smaraNu ja AtmAmAM paramAtmapaNAnI buddhi pedA karI Ape che. mAhyAtmAno tyAga karI, prasanna cittavALA aMtarAtmA vaDe paramAtmAnuM bhAvana karavAnI AjJA zAstromAM TheraThera kmAvelI che, tenI ArAdhanA mUrti, maMtra ane Agama vaDe thAya che. 159 maMtra vaDe manana, mUrti vaDe dazana ane Agama vaDe anusaraNa thAya che. manana manathI, dana cakSuthI ane anusaraNa kAyAthI thAya che. ma`trathI manananuM pariNAma, samyag jJAnamAM Ave che, mUrtithI dana, pUjana, stuti, steAtranuM pariNAma samyag darzanamAM Ave che. ane AgamathI thatA anusaraNanuM pariNAma cAritramAM Ave che. cAritra guNu ceganI sthiratArUpa che ane jJAnadana guNa upayAganI zuddhatArUpa che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadehana mUrti ane maMtra vaDe upayoganI zuddhi thAya che, AtmAnA jJAna-darzana guNa nirmaLa thAya che. jJAnanI samajaNa, darzananI zraddhA, spaSTa ane daDha thAya che. manavacana-kAyAnA vyApAra rUpa cAritra guNa niyamita bane che. AtmAmAM AtmAnI, AtmA vaDe sthiratA te ja anukame cAritra, darzana ane jJAna guNa che. e sthiratA paramAtma svarUpane pitAnA AtmAmAM ja anubhava karAvI mokSane hetu bane che. Agama eTale Aptavacana. Apta sarvajJa, sarvadazI che, tethI temanAM vacana dvArA thatuM AptanuM smaraNa sarvajJa, sarvadazI evA paramAtmAnI sattAne svIkAra karAve che ane e sattAne svIkAra Atmatava pratye parama AkarSaNa pedA kare che. Aptavacana bIjI bAju, jIvanI bhUmikAne anurUpa vartana ane tene baMdha karAve che. bhUmikAne anurUpa sadvartana vaDe jIva asavartanajanita azubhAsavanA deSathI UgarI jAya che. zubhAsa ane saMvarane adhikArI bane che. paramAtmA tulya AtmAnA dhyAna vaDe nirjarA tatvane lAbha thAya che. zubhAssava, saMvara ane nirjarA e traNa maLIne dharma tattva bane che. e dharmatattva cAritra guNane vikasAve che. samyaka cAritra e samya darzana ane samyaga jJAnathI yukta hoya che tethI samyagU darzana, samyagU jJAna Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtra, smRti ane AjJA (Agama) 131 ane samyak cAritra e traNenI ekatA thavAthI AgamanuM anusaraNa e muktinA mArga bane che. Agamanu' bahumAna, e ja meAkSanuM bahumAna che, smRti e paramAtmAnI sAkAra mudrA che. sAkAra vaDe nirAkAranA edha thAya che. nirAkAra peAtAne AtmA che, tenA medha thavAthI anAtma tattva taraphanuM AkaSa Nu zamI jAya che. tenuM nAma vairAgya che. ane Atmatattva taraphanuM AkaSa Nu vadhI jAya che, tenu nAma bhakti che. vairAgya e sa`sAranA pravAha tarapha vaLatI cittavRttine rAke che. bhakti e, kaivalyanA pravAha taraph cittavRttine vALe che. mUrtinA dhyAna vaDe yAtAne dhyeyanI sAthe ekatAnA anubhava thAya che. dhyAtA aMtarAtmA che, dhyeya paramAtmA che ane dhyAna e vRttinA dhyeyane viSe akha'Da pravAha che. mUrti dvArA te sadhAya che, tethI tene parama AlaMbana mAnyuM che. mUrtimAM bhagavadbhAvanA abheda Aropa thAya che ane AtmAmAM paramAtmabhAvanA abhedya AreApa thAya che. paramAtmabhAvane AtmabhAvamAM lAvavA mATenu' parama sAdhana mUrti che. mananuM rakSaNa kare te maMtra athavA manana vaDe rakSaNa kare te matra che. ta. 11 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16ra tadehana manana mukhyatve mana vaDe thAya che, tethI mana dvArA AtmAnuM rakSaNa je sAdhanathI thAya te maMtra che, e artha thayo. maMtramAM manana karAvavAnuM sAmarthya varNa samUha vaDe thAya che. varNasamUhanuM uccAraNa prANa vaDe thAya che eTale maMtra mananI jema prANanI sAthe saMbaMdha dharAve che. kevaLa mananuM ja nahi, paNa prANanuM paNa je zuddhakaraNa kare te maMtra che. kahyuM che ke'gurumNtr devatA''tma manaH pavanAnA maikya niSkalanAt mNtrH|' zabdane saMbaMdha pavana sAthe, pavanane mananI sAthe ane manano saMbaMdha AtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA sAthe che. paramAtmA e deva che. aMtarAtmA e guru che. tenI sAthe AtmAnI ekatA karAvanAra maMtra che. kema ke, maMtra e prANa ane mana ubhayanI sAthe saMbaMdha dharAve che tathA prANa ane mana AtmAnI sAthe saMbaMdha dharAve che maMtrano paramAtmAnI sAthe vAcya-vAcaka bhAvane saMbaMdha che. aMtarAtmAnI sAthe jJAtA-reya bhAvano saMbaMdha che. e saMbaMdhanuM jJAna mana dvArA thAya che. e saMbaMdhanI kiyA prANa dvArA thAya che. varNane prANanI sAthe, prANane mananI sAthe, manane AtmAnI sAthe, AtmAne paramAtmAnI sAthe ane paramAmAne aMtarAtmAnI sAthe paraspara avinAbhAvI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtra, mUti ane AjJA (Agama) saMbaMdha che. tethI varNa-samUhAtmaka maMtranuM ArAdhana karavAthI prANa, mana, AtmA, paramAtmA ane guru e badhAMnI sAthe saMbaMdha baMdhAya che. ane e saMbaMdhanuM jJAna, zraddhA ane AcaraNa jema jema vadhu pramANamAM thatuM jAya che, tema tema jIvanI karmathI, karmabhanita traNathI ane traNajanita cAra gatimAM paribhramaNa karavArUpa anarthathI mukti thAya che. e "mukti" anaMta ane avyAbAdha sukhathI yukta maMtra pAMca paryAyane jaNAve che. mUrti pAMca paryAyanA AdhArabhUta dravyane jaNAve che. ane Agama e dravyane abhimukha paryAyane batAvavAnI rItane jaNAve che. pAMca zuddha paryAyanuM astitva A vizvamAM che, ema zrI paMca parameSThI maMtranuM (navakAranuM) astitva sAbita kare che. paryAyane AdhAra dravya che tethI zuddha paryAyanuM utpattisthAna dravya che. te dravyanAM darzana karavAnuM AlaMbana mUrti mUrti dravyanuM darzana karAve che, ke je dravyarUpI mULamAMthI zuddha paryAya pragaTela che. paryAya e patra ke zAkhAnA sthAne che to, dravya e mULa ane thaDanA sthAne che. pratyeka patra vRkSanI zAkhAne jaNAve che ane pratyeka zAkhA thaDane jaNAve che. ane Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 tattvadeAhata thaDa e jamInamAM daTAyelAM paNa badhAnA kAraNabhUta mULiyAMne jaNAve che. e ja nyAye zuddha pAMcA dravyanA AdhAre che. paryAyanA smaraNanuM sAdhana maMtra che te dravyanA darzInanu sAdhana mUrti che. dravyanI sanmukha thavAthI zuddha paryAya pragaTe che ema jaNAvanAra Agama che. tethI Agamane Aptavacana tarIkenI khyAti che. khIjAnA thADA guNa potAnA nAnA doSa jANIne joie. je tema mAnI zakate nathI. jANIne AnaMda thavA joIe. potAnI jAtane nirgu^NI mAnavI nathI tene satyanI prApti thatI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtra, mUrti ane pUjA maMtra e varNone samUha che. mUti e AkRtirUpa hovAthI yaMtrasvarUpa che. maMtrane jApa, yaMtranuM dhyAna ane te be vaDe ISTanI pUjA e taMtranuM sAdhana che. nava prakAranI bhaktimAM, prathamanI traNa bhakti maMtra dvArA thAya che, pachInI traNa mUti dvArA thAya che ane chelI traNa bhakti sAkSAt bhagavAnanI pUrvApara avasthA dvArA thAya che. prathama traNa bhaktinAM nAma zravaNa, smaraNa ane kIrtana che. pachInI traNanAM nAma vaMdana, pUjana ane arcana chellI traNanAM nAma dAsya, sakhya ane Atmanivedana che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSepa vaDe zrI paMca parameSThI bhagavaMtanI nava prakAre thatI bhakti e muktinuM sAdhana che. maMtra nAma svarUpa che. mUti yaMtra svarUpa che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taravahana dravya e siddha ane sAdhaka avasthA che tathA bhAva e vidyamAna upakAra karanArI sAkSAta avasthA che. zrI arihaMta bhagavaMtanI mUrti, potAnA AtmAnA zuddha svarUpanuM darzana, pUjana, vaMdanAdi karavA mATenuM AlaMbana pUruM pADe che. zrI arihaMta bhagavAnane maMtra-- "name arihaM. tANuM" - potAnA AtmAnA zuddha svarUpanuM smaraNa, vicitana, dhyAna karavA mATenI sAmagrI pUrI pADe che. maMtra-zravaNa, manana, kIrtana mATe thAya che. mUrti-vaMdana, pUjana, arcana mATe che. maMtra ane mUrti, nAma ane rUpa dvArA zuddha svarUpanI bhaktinuM sAdhana bane che. bhakti dvArA ekatAnI anubhUti thAya che. te anubhUti ja sarva kriyAo ane sAdhanAonuM aMtima phaLa che. mRtimAM praNidhAna sAdhu ane zrAvakanI sAmAcArImAM pratiSThita mUtinAM darzana karatI vakhate caturvidha zrI saMghanuM praNidhAna karavA mATe vidhAna che. tene artha, caturvidha zrI saMghanI samApatinAM darzana karavAnuM vidhAna che. caturvidha zrI saMghanI prabhusmRtimAM samApatti sthApilI che. tenuM darzana karavAthI catuvidha zrI saMghano AtmabhAva vikasita thAya che, samApattimAM daDhatA pidA Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matra, smRti ane pUjA 137 thAya che, paramAtma tulya AtmabhAvanI zraddhA sudRDha ane che, AtmadhyAnanI kriyAmAM pretsAhana maLe che, tethI mithyAtvarUpI maLa nAza pAme che, ahirAtmabhAvanA vilaya thAya che, aMtarAtmabhAva jAge che; AtmAmAM paramAtmabhAvanuM bhAvana thAya che. tethI pratiSThita mUrtinuM dana, pUjana avazya kartAya che. pratiSThita mUrti, eka divasa paNa apUja na rahe tenI kALajI zrI sadya rAkhe che, tenI pAchaLa kAraNu zrI sa`dhanI samApatti temAM sthApita thayelI che, te che. je mUrti pratiSThita che, te mUrtimAM catuvidha zrI saMghanI samApatti rahelI che, tethI pratiSThita mUrtinAM darzIna karatI vakhate caturvidha zrI saMghanA zuddha AtmAnAM dana thAya che, tenuM nAma caturvidha zrI saMghanuM praNi dhAna che. satramAM praNidhAna mUrtimAM jema catuvidha zrI saghanI samApattine abheda Aropa che, tema matramAM saM samyagdaSTinA zuddha AtmA vAcya ane che; tethI maMtranuM maraNa, sava sabhyadRSTi AtmAnA zuddha AtmAnuM smaraNa che. kema ke maMtranuM maMtratva samApatti nirUpaka vAcyanA Ala banatvamAM rahelu che. maMtra e sa` samyagdaSTi jIvanI samApattinA viSayabhUta paramAtmAnA smaraNanuM Alakhana che. tethI me'tranA Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 tattvadAhana smaraNu vakhate kevaLa zabdanuM uccAraNa nathI, kintu zabda vAsthya samApatti - aMgabhUta - paramAtmAnuM smaraNa thAya che. sarva samyagdRSTi jIvAnA vizuddha AtmA sAthe peAtAnA aMtarAtmAnuM guhya saMbhASaNa thAya che tethI paraspara dha sneha vadhe che, enu' ja nAma maMtra-caitanyanI jAgRti jaNAya che ane e ja tattvathI ma`tranuM ma`tratva che, catuvi dha zrI saMghanI vatI praNidhAna pratiSThita pratimAmAM tAttvika pratiSThAnA upacAra karavAmAM AvyeA che. tAttvika pratiSThA eTale muktigata paramAtmAnu' rUpa peAtAnA AtmAmAM che, tethI pAte ja paramAtma svarUpa che evI bhAvanA. A bhAvanA jeenA hRdayamAM sthira thayelI che, tevA guNavaMta AcAya dvArA te bhAvanA upacAra, jineAkta vidhi-vidhAna dvArA, pratimAmAM karavAmAM Ave che. tene aupacArika pratiSThA kahelI che. te pratiSThAthI pratiSThita mUrtinAM ja darzanapUjanAdi vihita thayelAM che, tethI daka- pUjakAdine pratiSThita mUrtinAdana-pUjanAdithI tAttvika pratiSThAnAM smaraNAdi thAya che. A mUti pratiSThita che, evI pratyabhijJA vaDe caturvidha zrI saMgha, mUrtinAM darzana-pUjana kare che, tenA aM caturvidha zrI saMgha vatI pratiSThita thayela temanA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtra, mUti ane pUjA AtmAnA zuddha svarUpanuM darzanAdi kare che, teno lAbha catuvidha zrI saMghane niraMtara maLe che. arthAta badhAnI AtmajAgRti kAyama rahe che. pUjA vakhate praNidhAna mUrtinA darzana vakhate catuvidha zrI saMghanI pratyeka vyakti, caturvidha zrI saMgha vatI darzanAdi kare che tene lAbha caturvidha zrI saMghane niraMtara maLe che. tenuM kAraNa - amArA vatI darzanAdi kare evI parasparane kahevAnI sAmAcArI sAdhu-zrAvakanI kahelI che. e sAmAcArInA baLathI sAdhu-zrAvakanA zuddha AtmAnuM praNidhAna darzanAdi vaDe nitya thatuM hoya che. tenAthI catuvidha zrI saMghanuM saubhAgya vadhatuM rahe che. bhAva-Arogya, dhRti, mati, kIrti, buddhi, lakSmI, medhAdinI nitya vRddhi thAya che. putra, mitra, netra, kalatra ane sarvatra lokamAM zAnti, tuSTi, puSTi thayA kare che. zAnti eTale kalezanI nivRtti. tuSTi eTale saMtoSavRtti, puSTi eTale saMtoSAdijanita sukhanI vRddhi. pratiSThita mUrtinI pUjAnuM A mahattva hovAthI pratiSThA mahotsavAdinI ujavaNImAM ullAsanI vRddhi svAbhAvika bane che. sarvanA sukhanI vRddhi thAya tevA anuSThAnamAM sarvanI prasannatA vadhe ja. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva maMgala maMgalanI vyAkhyA 'maGgayate, sAdhyate hitamaneneti maGgalam / ' jenAthI hita sadhAya te maMgala. hita dharmathI ja sadhAya che, tethI hitasAdhaka dharmane lAve te maMgala. 'maGga dharma lAtIti maGgalam / ' maMga eTale dharma, tene lAve te maMgala. evo artha paNa maMgalano thAya che. dharmanI prApti adharmanA nAzathI thAya che. sarva adharmonuM mULa kAraNa, viSaya, kaSAya athavA tenA phaLasvarUpa cAra gatirUpa saMsAra che. tethI saMsArane kSaya kare te maMgaLa, e trIjo artha paNa maMgalane thAya _ 'mAM bhavAt, saMsArAt gAlayati, apanayatIti maGgalam / ' mane saMsArathI gALe, mArA saMsArane dUra kare te maMgala. maMgala eTale-- e rIte maMgala eTale hitanuM sAdhana. maMgala eTale dharmanuM upAdAna ane maMgala eTale adharmanA mULabhUta Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva magala sa'sAranuM ja mUleAcchedana. 191. dravya magaLa ane bhAva magaLa sukhasAdhaka ane duHkhanAzaka padArthane maMgaLarUpa mAnavAnI rUDhi saMsAramAM prasiddha che. paraparAe paNa duHkheAcchedaka ane sukhapradAyaka padArtho maMgaLarUpa manAya che tathA jemAM kaSTa nivAravAnu` ke sukha ApavAnu' (nizcita nahi paNa saMdigdha) sAmarthya hAya te vastue paNa magaLarUpa manAya che. jema ke dahI', dvavhe, akSata, zrIphaLa, pUN kaLaza ane svastika Adi padArtho. e rIte sukhanA nizcita ke sadigdha sAdhanabhUta sa` kAI vastue jagatamAM magaLarUpa gaNAya che. ahiMsA, sayama ane taparUpa dharma tathA svAdhyAya, dhyAna ane jJAnAdi guNA, e duHkhavasa ane sukhasiddhinAM nizcita sAdhanA che, tethI bhAva maMgaLa gaNAya che ane dahIM, dUrvA, akSata, zrIphaLa, pUrNa kaLaza ane svastika Adi sabdhi sAdhanA che, tethI dravya magaLa gaNAya che. dravya moMgalA jema sukhanAM sa`digdha sAdhanA che, tema apUrNa sukhane ApanArAM che. bhAva maMgalA e sukhanAM nizcita sAdhanA che ane tenuM sevana karanArane sa`pUrNa ane avinAzI sukha Ape che. tethI dravya moMgala karatAM. bhAva maMgalanuM' mUlya ghaNuM vadhI jAya che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 taravahana ja sarvotkRSTa bhAva maMgala jaina zAstromAM sarva prakAranAM bhAva maMgalemAM sarvotkRSTa bhAva maMgala "zrI paMca parameSThI namaskArane kahela che, tenAM mukhya be kAraNe che. eka to "paMca parameSThI namaskAra e svayaM "guNa". svarUpa che. ne bIju e ke, te guNenA bahumAna svarUpa ahiMsA, saMyama ane tapa tathA svAdhyAya, dhyAna ane jJAna vagere svayaM guNarUpa che, paNa guNenA bahumAna svarUpa nathI. jyAre zrI paMca parameSThI namaskAra e sarva sadguNomAM ziromaNi je "vinaya sadguNa che, tenA Adara ane pAlana svarUpa che. mokSanuM mULa vinaya che. vinaya vinA jJAna nathI. jJAna vinA darzana nathI. darzana vinA cAritra nathI. cAritra vinA mokSa nathI. matalaba ke, mokSane mATe cAritranI jarUra che, cAritra mATe zraddhAnI jarUra che. zraddhA mATe jJAnanI jarUra che ane jJAna mATe vinayanI jarUra che. gyane vinaya e savinaya che. zrI paMca parameSThI namasakAramAM tAvika guNene dhAraNa karavAvALI vinayane pAtra, trikALa ane trilekavartI sarva vyaktione namaskAra karavAmAM Ave che. zrI paMca parameSThI namaskAramAM, namaskArane egya vyaktio, sarva pradhAna hovAthI temane thatuM namaskAra e, sarvamaMgalemAM prathama maMgala svarUpa ane Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva maMgala 17 : sarva vinAmAM pradhAna vinaya svarUpa banI jAya che. pradhAna vinaya guNanA pAlanathI pradhAna (yathArtha) jJAna, pradhAna (tAtvika) darzana, pradhAna (zreSTha) cAritra ane pradhAna (avyAbAdha) sukhanI prApti thAya che. zrI paMca parameSThI bhagavaMtane namaskAra svarUpa, pradhAna vinaya guNanA pAlana vinAnuM jJAna, dhyAna ke saMyama, sarvapradhAna mokSa ApavAne samartha thaI zakatuM nathI. guNa bahumAna zrI paMca parameSThI namaskAra e jema pradhAna vinaya guNanA pAlana svarUpa che, tema guNonA bahumAna svarUpa paNa che. guNa bahumAna e cittanI acinya zaktiyukta dharma che. guNa bahumAnanA AzayavALuM citta thoDA ja samayamAM sarva prakAranI azuddhi ane ahaMkArAdi doSathI, rahita banI jAya che. kAcI mATInA ghaDAmAM bhareluM pANI jema prati kSaNa ghaTane nAza karanAruM thAya che, tema cittarUpI kuMbhamAM raheluM guNa bahumAnarUpI jaLa, cittanA doSa ane malinatAne prati kSaNa kSaya karanAruM thAya che. guNa bahumAnane dhAraNa karanAra mAnasika bhAva jema acitya prabhAvasaMpanna che, tema guNa bahumAnane Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 tattvadAhana vyakta karanArI vAcika ane kAyika ceSTAo paNa prabhAvasapanna banI jAya che. sarvotkRSTa maMgala zrI paMca parameSThI namaskAramAM e traNe vastuo rahelI che. (1) manathI namavAnA bhAva. (ra) vacanathI namavAnA zabda. (3) kAyAthI namavAnI kriyA. e rIte bhAva, zabda ane kriyArUpa trividha kriyAthI yukta 'zrI pa`ca parameSThI namaskAra' pApadhna'sa ane ka kSayanA anya kAraNarUpa banI jAya che. tethI te sarvotkRSTa magaLa svarUpa che ane tethI ja zrI paca parameSThI namaskAranI cUlikAmAM pharamAvyuM che ke -- 'eSa paJca namaskAraH sarvapApapraNAzanaH / maMgalAnAM ca sarveSAm prathamaM bhavati maMgalam // ' artha : pAMce parameSThIone karelA A namaskAra, sava pApAnA prakarSa karIne nAza karanArA che, tathA sarvAM moMgalAmAM prathama-pradhAna saveAtkRSTa maMgala svarUpa che. jIvamAtrane potAnA magaLamAM ruci tema ja rasa ane prIti hAya che. paNa ma`gaLanuM yathArtha svarUpa jANanArA bahu ochA hAya che, ane te paikInA meTA bhAganA jIveA dravya maMgaLa mATe ja talasatA hAya che. kharuM tema ja pUrepUruM sAmarthya' bhAva magalamAM hoya che, Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva maMgala 175 te viSenA yathArtha jJAnanA abhAve te ja dravya maMgaLanI duniyAmAM aTavAyA kare che. eTale ja keTalAka mANaso, karamAM pUrNa kaLaza dhAraNa karIne sAme maLatI kumArikAnA zukanathI jeTalA prasanna thAya che, teTalA pauSadhadhArI puNyavaMta zrAvaka yA zrAvikA temane sAmA maLe che tyAre prasanna thatA nathI. paNa A temanuM ajJAna che. viSaya-kaSAyane parAsta karavAmAM prayatnazIla mahAna AtmAnuM darzana to sarva deza ane sarva kALamAM sadA maMgaLakArI che ja. dharma e pAparUpI vAdaLane vikherI nAkhavA mATe pavanatulya che. kamarUpI Idhanane bALI nAkhavA mATe agnika samAna che. yoga e sarva vipattirUpI velaDIne cheda karavA mATe tIkSaNa kuThAra che, nivRttirUpI lakSmIne vaza karavA mATe maMtra ane taMtra vinAnuM vazIkaraNa che. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalamaya maMtrAdhirAja zrI navakAra zrI navakArano mahimA aparaMpAra che. zrI tIrthakara deva ane gaNadhara bhagavaMtanA zrImukhe gavAyela che. pUrvadhAro ane mRtadharanI vANIthI prazaMsAyelo che. zrI AcAryade, vAcake, pravartaka ane sthavironA upadezethI pracArAyela che. sAdhuo, sAdhvIo, zrAvako ane zrAvikAo vaDe bahumAnapUrvaka ArAdhAyela che. bhadrika pariNAmI, nipuNamati, mArgAnusArI ane guNarAgI che vaDe jeno mahimA AdarapUrvaka zravaNa karAyela che, te zrI navakAra zuM che? e jANavAnI jijJAsA kone na thAya ? pratyeka laghukamI, parittasaMsArI, sulabhabodhi, AsanamuktigAmI jIvane avazya thAya. | zrI navakAranuM bAhya svarUpa zrI navakAra e nava padone samudAya che. enAM pAMca pado mULa maMtra svarUpa che. pachInAM cAra pado mULa maMtrane vAstavika prabhAva sUcavanAra mULa maMtranI cUlikA svarUpa che. cUlikA sahita zrI navakAra, "paMcamaMgala mahAmRta skaMdha' kahevAya che. mULa maMtramAM, zrI paMca parameSThIne namaskAra hevAthI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 maMgalamaya maMtrAdhirAja zrI navakAra tene zrI paMca parameSThI namaskAra mahAmaMtra paNa kahevAya che. paMca parameSThIono namaskAra mahAmaMgaLarUpa hovAthI tene "paMca maMgala" e TUMkA nAmathI paNa saMbodhavAmAM Ave che. zrI navakAranuM TUMkAmAM A bAhya svarUpa che. tenuM AMtara svarUpa ghaNuM ja vizALa che. zrI navakAranuM AMtara svarUpa zrI navakAranuM bAhya svarUpa zabdAtmaka che, tenuM AMtara svarUpa arthAtmaka che. zabdane dehanA sthAne kalpIe te artha tenA prANanA sthAne che. arthane dehanA sthAne kalpIe te, zabda te dehanI chAyAnA sthAne che. chAyAnuM mUlya dehanA AdhAre che. prANa vinAne deha zabavat che. deha vinAnI chAyA zUnyavat che. zrI navakAranA AMtara svarUpAtmaka arthane kahenArA zrI arihaMta bhagavaMta che. zabdane gUthanArA zrI gaNadhara bhagavaMta che. zrI arihaMta deva guru che, te zrI gaNadhara devo ziSya che. e apekSAe arthane gurusthAne ane zabdane ziSyasthAne paNa kalpI zakAya. eka sthaLe apekSA bhede ethI UlaTuM paNa kahyuM che-- rAjA sarakhuM sUtra che, maMtrI sarIkhe artha jinajI emAM eke helIo, dIe saMsAra anartha jinajI tuja vayaNe mana rAkhIe, ta. 12 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 tadehana ahIM sUtrane eTale zabdane rAjAnI upamA ApI che ane arthane maMtrInI upamA ApI che tathA te bemAMthI ekanI paNa avagaNanA karanArane anarthanuM kAraNa thAya che, ema kahyuM che. paraMtu te vAta gaNadharaguMphita sUtrane artha lakhanAra niyuktikAra, bhAgyakAra, cUrNikAra ane TIkAkAroe karelA arthane uddezIne kahelI che. zrI arihaMtabhASita arthane sUtramAM gUMthanAra zrI gaNadhara bhagavaMtanA zabdane uddezIne te tyAM ema ja kahyuM che ke - chAyA nara cAle cale, rahe thiti tasa tema jinajI! sUtra, artha cAle cale, rahe thiti tasa tema jinajI ! tuja vaya mana rAkhIe. sUtra e chAyA che ane artha e puruSa che. puruSa cAle tema tenI chAyA cAle che, sthira rahe te sthira rahe che; jema artharUpI puruSa cAle tema sUtrarUpI chAyA cAle che. ane artharUpI puruSa sthira rahe tema sUtrarUpa chAyA paNa sthira rahe che. artha ane sUtranI A carcA sAMbhaLIne kaI ekAMtavAdI, bemAMthI koI ekanI paNa avagaNanA karI na bese e kAraNe zAstrakAra maharSioe e baMnenI samAna upagitA batAvavA mATe ema paNa kahyuM che ke aMdha paMgu jema be maLe, cAle Icchita dANa jinajI ! sUtra araze tema jANIe, ka95 bhASyanI vANa, jinajI! tuja vayaNe mana rAkhIe." Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalamaya maMtrAdhirAja zrI navakAra 179 sUtra e aMdha che ane artha e paMgu che. aMdha (AMdhaLo) ane paMgu (pAMgaLa) paraspara maLe to icchita sthAne pahoMcI jAya che, tema sUtra ane artha baMne maLIne ja Icchita sthAne pahoMcADanAra thAya che. bemAMthI ekanI paNa avagaNanA, icchita sthAnanI prAptimAM pratibaMdhaka bane che. | zrI navakArane arthathI kahenAra zrI arihaMta bhagavaMta che, sUtrathI gUMthanAra zrI gaNadhara bhagavaMta che. e hisAbe ahIM arthane prANa ane sUtrane dehanI upamA athavA arthane jIvaMta deha ane sUtrane mAtra tenI chAyAnI upamA ghaTe che. zrI navakAranI chAyA ane deha ApaNe joyAM. have tenA artharUpI deha ane prANane ApaNe joIe. e jovA mATe ApaNe enA pratyeka padamAMthI nIkaLatA arthane tapAsa paDaze. "tame arihaMtANuMne mahimA zrI navakAranuM prathama pada "namo arihaMtANuM" che. temAM traNa zabdo ane sAta akSare che. e sAta akSarono mahimA batAvatAM eka sthaLe kahyuM che ke- saptakSetrIva saphalA, saptakSetrIva shaashvtii| saptAkSarIyaM prathamA sapta hantu bhayAni me // ' artha : zrI jina pratimAdi sAta kSetranI jema saphaLa ane bharatAdi sAta kSetronI jema zAzvata evI A prathama saptAkSarI mArA sAta bhayone dUra kare. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAR taravahana prathama padanA sAta akSaromAMnA ekeka akSaramAM. ekeka bhayane dUra karavAnuM sAmarthya raheluM che eTaluM ja nahi paNa te pratyeka akSara, sAta kSetranI jema saphaLa ane zAzvata che. prathama padanA traNa zabdomAM prathama zabda no che. bIjo zabda "ra ane trIje "huM" che. temAM prathama "namo' zabdano artha "namaskAra che. namaskAra eTale zuM? namaskAra eka prakAranI kriyA che. je kiyA vaDe bhakti darzAvAya, zraddhA vyakta karAya ane pUjayabhAva pragaTa thAya, te kiyAne namaskAra kahevAya A kriyA keTalI ucca che, tenuM mApa kADhavuM hoya, te traNa rIte nIkaLI zake? eka to tenA hetu uparathI. bIjuM tene svarUpa uparathI. trIju tene pariNAma uparathI. evo niyama che ke kaI paNa vastune pUrNapaNe samajavI hoya, to tenI traNe avasthAnuM jJAna meLavavuM joIe. te traNa avasthAo nIce mujaba che: (1) kAraNa avasthA, (2) kArya avasthA ane (3) svarUpa avasthA. svarUpa avasthA vartamAnakAlIna che, kAraNa avasthA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagalamaya ma`trAdhirAja zrI navakAra bhUtakAlIna che ane kAryavasthA ke phalAvasthA AgAmI kAlIna che. 191 namaskArarUpI kriyAnAM kAraNu, svarUpa ane phaLa keTalAM ucca che, te jANavAthI ja 'name' padmanA vAstavika arthanA khyAla AvI zake. zAstrakAra bhagavaMtA pharamAve che ke, namaskArarUpI kriyAnuM kAraNu, namaskArAvaraNIya kaneA kSaceApazama che. te ka nA kSayApazama, matijJAnAvaraNIya, zrutajJAnAvaraNIya, danamAhanIya ane vIryA'tarAya e cArenA kSayApamanI apekSA rAkhe che. eTale A namaskAranI kriyAnI prApti tene ja thAya che ke jeNe meAhanIya karmInI utkRSTa sthiti khapAvIne eka kADAkeADI sAgarApamathI paNa ochI karI hAya, atijJAna tathA zrutajJAnane AvaraNa karanArAM karmo paNa ghaNA aMzamAM haThAvyAM hAya tathA vIryAMtarAya kama ne paNa ahu azamAM khapAvyuM hoya. zrI navakAranA prathama padanI ane tenA prathama akSaranI zabdathI, thathI ke kriyAthI paNa tyAre ja prApti thAya che. karmInI ATalI meATI sthiti khapAvavA mATe kevaLa akAma-nirjarA ja nahi, paNa jIvane sakAma-nirjarA paNa karavI paDe che. ane sakAma-nirjarA mATe nirAgrahI vRtti, mArgAnusArI buddhi, dayALutA, vinItatA, jitendriyatA, nyAyasa'pannatA vagere guNA keLavavA paDe che. pachI ja te Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 tattvadeha apUrvekaraNa vaDe granthibheda karIne samyaga darzana pAme ane bhAvathI zrI paMca parameSThI namaskArane adhikArI thAya che. zAstramAM pharamAvyuM che ke, "abhavya jIvane dravyathI paNa A namaskAranI prApti, karmonI utkRSTa sthiti teDyA vinA thatI nathI. gharSaNa-pUrSaNa nyAye mehanIyAdi karmonI aMtaHkoDAkaDI jeTalI sthiti thayA vinA keIne paNa A namaskAranI bhAvathI ke dravyathI paNa prApti saMbhavita nathI." namaskAranuM svarUpa namaskAranI kiyAnI jema namaskAranuM svarUpa paNa teTaluM ja mahAna, bhavya ane udAtta che. namaskAranI kriyA vaDe lehyAvizuddhi e namaskAranuM svarUpa che. dravya lezyA e pudgala svarUpa che ane bhAva lezyA e aMtaHkaraNane pariNAma che. namaskAra vaDe aMtaHkaraNanA pariNAma nirmaLa bane che, audAryAdi guNonI vRddhi thAya che. jevI leNyAthI jIva mare tevI tenI gati thAya che. vizuddha lezyAthI maranAranI Urvagati thAya che. tethI namaskAranuM phaLa paNa siddhigatinI prApti che. ane te na thAya tyAM sudhI uttama deva ane manuSyanA bhAnI paraMparAe jIva sakaLa lezathI nivRttirUpa parama nirvANa padane pAme che. namo padane A artha che. e arthane samajAvavA mATe aneka paryAyavAcI zabdone prayoga karavAmAM AvyuM che. temane eka artha che pUjA, bhakti, bahumAna vagere. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 maMgalamaya maMtrAdhirAja zrI navakAra namaskArane bhAvArtha namaskArane bhAvArtha samajavA mATe tenA ochAmAM ochA cAra vibhAga karavA joIe. (1) nAma namaskAra. (2) sthApanA namaskAra. (3) dravya namaskAra. (4) bhAva namaskAra. athavA kiyArUpa namaskAra, jJAnarUpa namaskAra ane zabdarUpa namaskAra, ema namaskAranI traNa avasthAe vicAravI joIe. namaskAra evuM nAma, te nAma namaskAra athavA zabdarUpa namaskAra che. namaskAra karanAranA zarIranI ke buddhinI AkRti te sthApanA namaskAra che. namaskAra karanAranA zarIranI namAvavArUpa kiyA, te kiyA namaskAra ke dravya namaskAra che namaskAra karanAranA manamAM rahele namra bhAva ke e namrabhAvane lAvanAra pitAnI laghutAnuM ane namaskAryanI gurutAnuM bhAna e bhAvarUpa namaskAra athavA jJAnarUpa namaskAra che. namaskAranI A cAre bAjunuM ke traNe avasthAnuM jJAna thavuM te "name padanA bhAvArthanI samajaNa che. namaskAra daMparyAtha namaskArane eka daMpartha che. audaMparyArtha eTale rahasyabhUta artha. idaM paraM pradhAnaM yasmin tattathA tasya bhAvaH edaMSaryam / Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 tattvadAhana arthAt A jemAM pradhAna atha che, te daMpara. tene bhAva arthAt pradhAnabhUta artha te eka paryo. namaskAranA pradhAnabhUta athavA rahasyabhUta a, te mAna kaSAyanA abhAva che. athavA mAna kaSAya jemAMthI utpanna thAya che te mithyAtva ane ajJAnanA nAza che. namaskAranA bIjI rIte paNa ada paryA che. ane te rAgadveSaneA nAza athavA rAgadveSanA nAza karanAra zrI tIthaMkara devAnI prakRSTa AjJAnA pAlana svarUpa che. zrI tI 'kara devAnA AjJApAlananA pariNAme rAgadveSa, ajJAna ane mithyAtvanA nAza athavA mAna kaSAyane abhAva, e namaskAranA pradhAna arthAt rahasyabhUta a che. sAmarthya ceAganA namaskAranu e a Mtima phaLa che. zAstrAjJAnA pAlana mujaba yathAzakti namaskAra, te icchAyAMganA namaskAra che, zAstrAjJAnA pAlana mujaba yathAsthita namaskAra te zAstrayAga (bhaktiyeAga)nA namaskAra che ane namaskAranuM a'tima phaLa, kevaLajJAna athavA vItarAgabhAvanI prApti te sAmarthya ceAgane namaskAra che. 'namA' padanA zabdArtha, bhAvAtha ane rahasyA tathA A lekhamAM agAu jaNAvyA mujaba namaskAranA hetu, svarUpa ane anubaMdha samajyA pachI, have namaskAra jene karavAmAM Ave che, te namaskA nu svarUpa zuM che te samajavuM joIe. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalamaya maMtrArAja zrI navakAra 185 namaskAryanuM svarUpa mahAmaMtra zrI navakAranAM nava pada che. temAM prathama pade zrI arihaMta paramAtmAone namaskAra che. ahIM pada eTale vimaracanta gha6 "vibhakti jene aMte che, te pada, ema nahi, paNa arthanI samApti jyAM thAya che, tevuM pada samajavuM. e arthamAM zrI namaskAra mahAmaMtranuM prathama pada namo arihaMtANaM che. bIju pada namo siddhA" che vagere. prathama pada namo rihaMtAnA 'namo' zabdanI vyAkhyA thaI gaI have "arihaMtALamAM rahelA bAri' ane "daMtALa e be zabdonI vyAkhyA karavI joIe. temAM vAra eTale zatru ane daMtALa eTale haNanArAone - arthAt zatrune haNanArAone namaskAra thAo, e tene pUro artha thayo. ahIM bhAvapradhAna nirdeza hovAthI "zatru' zabdano artha "zatrutA" levo joIe. arthAt zatrutAne haNanArA e artha kare joIe. bAhya zatruone nahi, paNa aMtaramAM rahelI "zatrutA" arthAt bIjA cha upara pitAnA AtmAmAM rahele "zatrubhAva" teno nAza karanArA. upalakSaNathI bIjA paNa aMtaraMga zatruone svapuruSArtha vaDe kSaya karanArA. vairabhAva e jema aMtaraMga zatru che, tema mamatva Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 tattvadehana pariNAmarUpa nehabhAva paNa zatru ja che. arthAt karmabaMdhanA hetubhUta rAgadveSa Adi vikArone sarvathA nAza. karanArA ane sarva prANa-padArtho pratye nirvera ane niHsnehavRttine dhAraNa karanArA, zAstrIya paribhASAmAM kahIe to "rAgadveSAdi AMtara ripuono ane tenA kAraNabhUta jJAnAvaraNAdi ghAtI karmone sarvathA aMta lAvanArA evA evA arihaMtane. e kAra ane daMtALa e be zabdone zabdArtha thayo. zabdArtha jANyA pachI e be zabdono bhAvArtha zuM che, te vicAravuM joIe. ahIM eka zaMkA jarUra thAya tema che. ane te e ke, "rAgAdi AMtara zatruo ke jJAnAvaNAdi ghAtI karmone sarvathA nAza karanArAone namaskAra kare e ja je prathama padano abhipretArtha hoya te te namo sidghALa padathI paNa thaI zake che athavA pAMcamAM namo ToNa satra sAhUNaM padamAM paNa AvI jAya che. kAraNa ke lekamAM rahelA sarva sAdhuone namaskAra karavAthI chavastha munio sAthe kevaLajJAnI munivarene paNa namaskAra thaI jAya che. te pachI prathama padamAM vizeSa zuM rahyuM ? A zaMkAnuM samAdhAna kevaLa zabdArthone jANanAra nahi karI zake, bhAvArtha jANavAthI ja tenuM spaSTa samAdhAna thaI zake che. kahyuM che ke 'yAhyAno vizeSAvittiI sUtranA vizeSa arthanuM jJAna vyAkhyAnathI arthAta pUrvAparanA saMbaMdha Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magalamaya mArAja zrI navakAra yukta vizeSa vivecanathI ja thaI zake che.' jee vizeSa vivecana jemAM rahelu' che, evA niyukti, bhASya, cUrNi ane TIkA vagereneA Azraya levAnI nA pADe che, teo sUtranA zabdArthone jANavA chatAM tenA ma`ne jANI. zakatA nathI. zrI arihatA eTale rAgAdi ke karmAdi bhAva zatruonA nAza karanArA', eTalA ja artha ahIM' abhipreta nathI. 187 prathama panI sAkatA bhAva zatruone nAza karavA uparAMta tenA vizeSa arthAMmAM rahelI che. ane te vizeSa artha e che ke, teo vItarAga ane sajJa thayA. che eTaluM ja nahi paNa zrI tI''karanAmaka nAmanI utkRSTa puNa-prakRtine vipAkeAdayathI bhAgavanArA che. temane namaskAra thAe.' prathama pade rahelA zrI arihaMtA, bhAva zatruonA kSaya karIne kevaLajJAna pAme che ane te vakhate ja temane aSTa mahAprAtahAryanI pUjA thAya che tathA teozrI ceAtrIsa atizayA ane vANInA pAMtrIsa guNA vaDe alakRta khanI dharmAMtInI sthApanA kare che. prathama pade rahelA zrI aritAnI A vizeSatA sakaLa zatruone kSaya karanArA ane khIjA pade rahelA siddha bhagavaMtA ke pAMcamA pade rahelA kevaLajJAnI sAdhu. bhagavateAmAM nathI. ane e na heAvAmAM kAraNabhUta 'tathAbhavya' che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvAhana mekSe janArA sa` jIvAnuM 'bhavyatva'sarakhuM che, paNa 'tathAbhavyatva' sarakhuM' nathI. prathama pade rahelA zrI arihaMta bhagava MtAnuM tathAbhavya, mAho janArA bIjA bhavya jIvAthI viziSTa hAya che. tethI temanA 'edhi'ne paNa 'varabeAdhi' kahevAya che. 'yogadRSTisamuccaya' nAmanA prasiddha grantharatnanA maMgalAcaraNamAM suvihitazirAmaNa AcArya bhagavata zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja pharamAve che ke -- 188 'kiM viziSTaM vIram ityAha jinottamam iti vastu vizeSaNam / 'iha rAgAdijetRtvAt sarva eva viziSTa zrutadharAdayo jinA ucyante / tathA zrutaMjJanA:, avajJanA:, mana:paryAnanA:, ca / anena bhagavatastathA bhavyatvAkSiptavarabodhilAbhagabhI arhatA- tsalyopAtta- anuttara puNyasvarUpa tIrtha karanAmakarmavipAka phalarUpAM paramparArthasampAdanIM karmakAyavasthAmAha / ' ninA artha : bhagavAna zrI vIra kevA che? te kahe che ke jineAttama. A vastunuM vizeSaNa che. ahI rAgAdi doSone jItanArA hovAthI viziSTa zruta vagerene dhAraNa karanArA saMdhaLAya jina kahevAya che, jema ke zrutajana, adhijina, mana:paryAyajina, kevIjina, temAM uttama kevaLI ane tI kara heAvAthI, tathA bhagavAnanA tathAbhavyatva vaDe kheMcAyelI varodhinA lAbhathI gati, advAtsalya Adi vaDe upAna karAyelI, anuttara-puNyasvarUpa tIthaMkara nAmakarmanI prakRtinA vipAkAdayarUpa, zreSTha parApakArane sa MpAdana karavAvALI ka kAya avasthAne batAvI.' A uparathI samajAze ke viziSTa tathAbhavyatva'nA kAraNe tIrthaMkara nAmakarmanA vipAkAya bhAgavanArA zrI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magalamaya matrAdhirAja zrI navakAra 189 arihaMta bhagavaMtA upakAranI dRSTie sarvazreSTha che. ane te dRSTie ja temane prathama namaskAra karavAmAM AvyeA. guNanI dRSTie siddha bhagavaMtA adhika che. tathA kevaLajJAnI sAdhu bhagavaMtA samAna che, tApaNu pApakAranI dRSTie zrI arihaMta bhagavaMtAnA AtmA sarvAdhika che. tethI jo temane prathama namaskAra na karavAmAM Ave te| kRtajJatA guNu nAza pAme che ane te guNanA nAzanI sAthe sa prakAranA sadvyavahArone vilApa thAya che. vyavahAranA vileApanI sAthe tInA ane tInA vilApanI sAthe tattvane nAza thAya che. sadvyavahAranA AdhArabhUta kRtajJatA guNanuM utkRSTa pAlana karavA mATe ane te dvArA tI ane tattvanI rakSA karavA mATe maMtrAdhirAja zrI namaskAra mahAmatranA prathama pade 'ariha'ta' zabdathI sotra ane sa kALanA tIrthaMkara paramAtmAene namaskAra karavAmAM Avye che. ''iane 'daMtALuM' e be zabdonA bhAvAtha vicAryA pachI tene aida paryA rAgadveSane kSaya ane tIrthaMkara bhagavateAnI AjJAnuM pAlana che. tribhuvana pUjjatAne apAvanAra tI karanAma-ka rUpI parama pAvanI puNyaprakRtinA vipAkAya anubhavanAra zrI tIrthaMkara paramAtmAone prathama namaskAra karavAthI, meAkSamAne pharamAvanArI, sa` naceAthI yukta evI temanI prakRSTa AjJA pratye parama prIti ane aMtaraMga bhakti jAge che. ane tenA piraNAme te AjJAnuM niraticAra pAlana Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadehana karavAnI zakti prApta thAya che. AjJAnA niraticAra pAlanathI anukrame asaMga anuSThAnanI prApti, ghAtI karmone kSaya, kevaLajJAna vagere asAmAnya guNone jIva pAme che. tathA AyuSyane aMte aghAtI karmone paNa kSaya karI, parama nirvANanI paNa prApti kare che. ahIM keTalAka ciMtake "pitAjIne badale 'nAtALa padane vizeSa pasaMdagI Ape che. paNa te zAstrokta nathI. nava padothI yukta evA zAzvata zrI siddhacaka yaMtrAdhirAjanA Adya pade paNa "namo hUiMtAnuM ja Alekhana che. tethI ja maMtrAdhirAjanA Adya pade paNa te ja yukta che. zrI mahAnizItha Adi gaMbhIra sUtromAM upadhAnAdi jJAnAcArano ullekha che, tyAM zrI paMcamaMgala mahA-kRtasakaMdha prathama adhyayananuM varNana "namo arihaMtANaM padathI ja karavAmAM AvyuM che. zrI mahAnizItha sUtranA paMcama adhyayanamAM kahyuM che "namo arihaMtANaM / ' sattakkharaparimANaM, agaMtagamapajjavatthasAhaga, savvamahAmaMtapavarabijajANaM prmbiiabhuuaN|' artha : paheluM adhyayana "name arihaMtANuM' sAta akSara pramANa, anaMta gama paryAvayukta arthanuM prasAdhaka tathA sarva mahAmaMtra ane pravara vidyAonuM parama bIjabhUta che. zAstrAnusArI tarkathI paNa e ja vAta saMgata thAya che. baritALanA badale "arahaMtA mUkavAthI tene Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalamaya maMtrAdhirAja zrI navakAra 191 artha, "ahaMtone namaskAra thAo ! e thAya che. ahaM to eTale pUryo, e artha mAnya rAkhavAthI A namaskAra, siddhAdi padomAM ativyApta na thavA chatAM, sarva darzanene mAnya potapotAnA pUjyatama puruSamAM ativyApata thAya che. bauddhAdi anya darzanakAro potapotAnA darzananA praNetAone "ahaMta' arthAta pUjyatama mAne ja che. jainadarzana samata pUjyatamatva tIrthakaromAM ja ghaTe che, anyatra nahiM. tenuM kAraNa e che ke, anya darzanakAre, pUjyatamatvanuM lakSaNa vItarAgata karatA nathI. ane jyAM vItarAgatva na hoya, tyAM sarvatva saMbhavatuM nathI. jainadarzanamAnya pUjyatAnuM prayojaka, vItarAgatva ane sarvajJatva ja che. bauddhadarzananA praNetAe jainadarzanamAnya sarvajJatvano svIkAra karatA nathI. tema ja sAMkhyAdi darzane paNa jainadarzanasammata vItarAgatvane svIkAra karatAM nathI. chatAM potAnA ISTane pUjyatama to sahu kaI mAne ja che. nityamuktatva, jagatakatRtva ane asarvajJatvAdi vizeSaNovALAM pUjyatama padomAM ativyApti na thavA mATe raheMtALanA sthAne "baheMtALa pada e ja gya che. siddhAdi padomAM ativyAptinA vAraNa mATe pAMca parameSThI padomAM "prathama" arthAt prathama pade namaskaravayava zrI arihaMtone ja ApeluM che. prathama pada ja e sUcave che ke temAM kevaLa Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 tadehana. arihaMtRtva ja nahi, paNa tIrthakaratva Adi paNa che. e vAta kevaLa zabdArthanI carcAthI nahi, paNa bhAvArthanI vicAraNAthI ja samajAya tevI che. prathama pade varadaMtALane badale mAtALuM mUkavAthI. bIjI eka vAta e vanita thAya che ke, jinadarzana pUjyatvanI prApti mATe arihaMtRtva arthAta bhAvazatru nAzakatva guNane anivArya gaNe che. bhAvazatruone vinAza karyA vinA jema siddhatvanI prApti thaI zakatI nathI, tema ahaMva arthAt pUjyatvanI prApti paNa asaMbhavita che. A kAraNe jainadarzanane pradhAna sUra, guNonI prApti nahi paNa doSano vijaya che. deSa upara vijaya meLavavAthI guNonI prApti ApoApa che ja. | suMdara citra mATe prathama bhIMtane svaccha karavI paDe che, moTo mahela caNavA mATe prathama. bhUmine zuddha karavI paDe che te nyAye guNonI prApti mATe prathama dene dUra karavA paDe che. zrI jinadarzanamAM devanuM lakSaNa vItarAgatva ane gurunuM lakSaNa nitya kahyuM che. devanuM sarvajJatva ane gurunuM dharmopadezakatva vagere lakSaNarUpe nahi, paNa upalakSaNarUpe che. arthAt svarUpadarzaka che. A rIte bhAvArthano vicAra karatAM maMtrAdhirAja zrI navakAra ane maMtrAdhirAja zrI navapadanA zAzvata pADemAM prathama pade namo arihaMtAno pATha e yukti Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19s maMgalamaya maMtrAdhirAja zrI navakAra ane Agama ubhayathI siddha che. | sarva maMgaLamAM utkRSTa maMgaLarUpa zrI namaskAra mahAmaMtranA eka pada yA eka zabdane pATha yA jApa karavAnI cogyatA ghaNA ghaNA puNyanA udaye prApta thAya che, e zAstravacananA gAMbhIryane, gaMbhIratApUrvaka vicAra karanArane zrI navakArane pratyeka akSara, bhavajaLatAraka mahA jahAjarUpa aNamola, AkarSaka ane pUjyatama pratIta thayA sivAya raheto nathI. viSaya-kaSAyamAM bhaTakatA pitAnA jIvane, jeo zrI navakAramAM ramato banAvI zake che teo saMsAranI jelamAMthI kAyamane mATe mukta thavAnI dizAmAM agresara thAya che. jemane bhajavA, pUjavA, stavavA tema ja ArAdhavA mATe zrI arihaMta jevA nAtha manyA che te sahune koTikaTizaH praNAma ane jeo zrI arihaMtAdinI sanmukha nathI thayA teo paNa vahelA vahelA te sanmukhatA prApta karo ! dharma e jANavAnI nahi paNa mAnavAnI vastu che. zraddhApUrvaka AcaravAnI vastu che. ta. 13 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmaMtranI alaukikatA maMtra ane vidyA vacceno bheda jeno pATha karavA mAtrathI kAryanI siddhi thAya tene maMtra kahe che. ane jene siddha karavA mATe japa havana Adi kiyAo karavI paDe tene vidyA kahe che. zAstromAM bIjI rIte paNa maMtra ane vidyAne bheda batAvyo che ane kahyuM che ke, jene adhiSThAtA devatA puruSa hoya te maMtra che ane jenI adhiSThAtA devatA strI hoya te vidyA che. maMtra eTale zuM? maMtra zI vastu che tenI spaSTatA karatAM zAstrakAra maharSie pharamAve che ke, maMtra e akSara ke akSarone samUha che. akSara ke akSaronA samUhane choDIne maMtra bIjI koI vastu nathI. "navanamakSa naritA" athavA "rAjyanakSa6 maMtra' arthAta e keI akSara nathI ke jemAM maMtrazakti na hoya. akSarane cheDIne maMtra bIjI koI vastu nathI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmaMtranI alaukikatA 195 zabda ane dhvaninI asara akSara ke akSaranA samUhAtmaka zabdamAM aparimita zakti rahelI che, ema Aje sava keAI buddhizALI vane svIkAravuM paDe che. gAvuM ane khajAvavu', hasavu' ane reAvu e pa vAtAvaraNa upara amuka prakAranI asara kare che. ane te varNAtmaka nahi tepaNa nyAtmaka zabdazaktine ja eka prakAra che. rasa grAmamAM surIlAM vAjA je asara upajAve che, te asara anya prasaganAM vAjA e nathI ja upajAvatAM. AkAzamAM meghanI garjanA je bhAva pedA kare che, te judo hAya che ane raNasa'grAmamAM teApAnI garjanA je bhAva utpanna kare che, te vaLI judo hoya che. jema dhvanyAtmaka zabdonI judI judI asara che, tema varNAtmaka zabdonI tenAthI paNa mahAna judA judA prakAranI asara mAnelI che ane te pratyakSa anubhavamAM paNa Ave che. eka vyAkhyAtAnA mukhamAMthI nIkaLela utsAhapreraka zabdo vAtAvaraNane uma'gI manAve che ane te ja vyAkhyAtAnA mukhamAMthI nIkaLelA nirAzAjanaka zabdo vAtAvaraNane gamagIna banAvI de che. vividha prakAranA raseAnuM pASaNa, emAM vaktA ke lekhakanI zabdazakti sivAya bIjA zAnA prabhAva che? Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taravahana zabdazakti acitya che. mAtra tenA cojaka egya puruSanI ja jarUra hoya che. kyA zabdonA saMcajanathI kevA prakAranI zakti pedA thAya che, enA jANakAra A jagatamAM durlabha che. paraMtu jyAre evA jANakAranA hAthamAM akSara ke zabdo Ave che, tyAre te vividha prakAranI racanA dvArA zrotAonA cittanA saMtApa ane dilanI tRSAne kSaNavAramAM zAnta karI de che. pUrvadhara bhagavaMtenI dezanAzakti, kevaLajJAnI bhagavaMta tulya lekhAya che, te A ja dRSTie samajavAnuM che. zrata kevaLI' zabdanI eka vyAkhyA evI karI che ke teo sarvAkSara sannipati'nI labdhinA dhAraka hoya che. sarva akSaro ane tenA paraspara mizraNathI thatA sarva arthane teo jANatA hoya che. ane tethI ja teonI upadezazakti amegha bane che. maMtraracanA ' maMtromAM kevaLa akSaronI kAryazakti hoya che evuM nathI, paNa temAM bIjI zaktio paNa kAma kare che. ane te che maMtranA jakanI zakti, maMtranA vAcya padArthanI zakti, maMtrayojakanA hRdayanI bhAvanA tathA maMtrasAdhakanA AtmAmAM rahela maMtrazakti uparano bhAva, akhaMDa vizvAsa, nizcala zraddhA vagere. tAtparya e che ke, maMtra kevaLa akSara ke pada svarUpa ja nathI, paNa pada, padArtha, padanA yAjaka tathA padanA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmaMtranI alaukikatA pratyeAjakanI bhAvanAe tathA zaktienA ekaMdara saravALArUpa che. maMtranI zakti e cArane anurUpa hoya che. maMtranA yAjaka kilaSTa-pariNAmI hAya, teA maMtra 'mAraka' bane che ane asaliSTa-pariNAmI arthAt nima Labuddhi hAya, teA te maMtra 'tAraka' bane che. 197 laukika matrazakti laukika matrazaktinA pratyeAga mukhyatve AkaSa Nu, vazIkaraNa, uccATana, vidveSaNa, staMbhana, sammeAhana Adi laukika kAryoM mATe ja thAya che. kAI vyaktine pAtA tarapha khecavA, koIne vaza karavA, kAi pratipakSIne mAta karavA, kAi duzmananA nAza karavA, kAIne sta`bhita karavA ke keAIne mAhita karavA mATe laukika ma`trazaktinA upacAga hAya che. ane te matranI saphaLatAnA AdhAra, maMtranA prayAga karanAra sAdhakanI sAdhanAzakti vagere upara hAya che. koI prayAga karanAra sAcA na hoya paNa dhRta hoya te maMtra niSphaLa jAya che. sAdhaka satya hoya paNa maMtra azuddha hAya athavA ma`tra zuddha hoya paNa tenuM uMccAraNu azuddha hAya athavA uccAraNa zuddha hAya paNa pratyeAjakanuM citta ekAgra na hoya athavA zraddhArahita hAya te paNa ma`trazakti kA kara thaI zakatI nathI. jyAM e badhI vastu zuddha ane pUrNa hAya tyAM ja maMtrazakti dhAyu kAya nipajAvI zake che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 tavAhana satrAdhirAja zrI navakAranI vizeSatAo ma`trAdhirAja zrI navakAra A dRSTie vizvanA samasta ma`tromAM agrasthAna dharAve che. tenI zakti atula che, apara'pAra che, kAraNa ke tenA ceAjaka leAkeAttara mahApuruSa che. zrI navakArane arthathI zrI tIrthaMkara bhagavA prakAze che ane sUtrathI zrI gaNadhara bhagavaMtA gUMthe che. tene vAcyA leAkeAttara maharSi ene praNAmarUpa che. tenA akSaronA sacAga ane padAnI racanA saraLa ane spaSTa che, sahu kAI sahelAIthI ane saraLatAthI teneA pATha ane uccAra karI zake ane tene atha samajI zake tevI che. tenuM smaraNa ane jApa, meATe bhAge samyagdRSTi, bhavathI niHspRha ane eka muktiramaNInA ja icchuka uttama satpuruSo karanArA hoya che. vizvanA anya ma`trA jyAre kAmanA karavAthI te kAmanAnI pUrti kare che, tyAre zrI namaskAra mahAmatra, niSkAmapaNe japavAthI, japanAranI saghaLI kAmanA pUrI kare che, e tenI acittva zaktine sacoTa purAve! che ane tenA prakAzakeAnI apUrva niSkAmatAnuM parama pratIka che. zrI namaskAra mahAma`tranI mIjI vizeSatA e che ke tenA dvArA je puruSAnI ArAdhanA karavAmAM Ave che, te badhA vItarAga ane niHspRha mahAtmAe che. jyAre Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 zrI namaskAra mahAmaMtranI alaukikatA vizvanA anya maMtronA ArAdhyadeva saMsArI, sapRhI ane sarAgI AtmAo che. zrI namaskAra mahAmaMtra anupama zaktizALI hovAnAM agaNita kAraNo paikInuM eka kAraNa, enA adhiSThAtAonI parama vizuddhi che. kAraNa ke sarAgInI zakti game teTalI hoya to paNa vItarAgInI acinya zaktimattA ane prabhAvazAlitAnI tulanAmAM te te eka biMdu jeTalI paNa mAMDa gaNAya. zrI namaskAra mahAmaMtranI trIjI vizeSatA e che ke, jyAM anya maMtromAM devatA" adhiSThAtA tarIke che, tyAre A mahAmaMtramAM devatA "sevaka rUpe rahe che. ekamAM devonuM sevakapaNuM che, to bIje deve vaDe paNa sevyapaNuM laukika maMtra mAtra, devAdhiSThita hoya che. teno jApa karavAthI maMtrano svAmI "devatA" vaza thAya che tyAre te maMtra siddha thayela kahevAya che. paraMtu zrI namaskAra mahAmaMtramAM tethI juduM che teno "svAmI hovAnI ke thavAnI zakti koI paNa devatAmAM nathI. paraMtu devo paNa tenA sevaka thaIne rahe che. jeo te mahAmaMtranI ArAdhanA kare che, teonI maMtra pratyenI bhaktine vaza thaIne devo te ArAdhanA paNa sevaka banIne rahe che. ethI siddha thAya che ke koI devatAnI zaktinA kAraNe zrI namaskAra mahAmaMtra zaktizALI ke prabhAvasaMpanna Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 tadehana nathI. paNa zrI namaskAra mahAmaMtranI pitAnI zakti ane pitAne prabhAva ja e acitya che ke devone paNa tene vaza rahevuM paDe che. zrI namaskAra mahAmaMtranI cothI vizeSatA e che ke anya maMtrI jyAre atyaMta gUDhArthaka ane uccAraNamAM ati kilaSTatara hoya che, tyAre zrI namaskAra mahAmaMtra zabdathI ati spaSTa ane arthathI atyaMta saraLa che. buddhimAnathI mAMDI bALaka paryata sahu keI tene pATha saraLatAthI ane tenuM uccAraNa zuddha rIte karI zake che tathA tenA arthanuM jJAna paNa sahelAIthI meLavI zake che. zrI namaskAra mahAmaMtranI A saraLatA ane spaSTatA joIne keTalAkane tenA upara azraddhA ane vizvAsa thata paNa jovAya che. teonI e mAnyatA hoya che ke maMtra te gUDhArthaka ja hovuM joIe ane uccAraNamAM paNa kaThinatAvALe hovA joIe. paraMtu teonI A mAnyatA sarvatra ucita nathI. je maMtranuM jevuM kArya hoya, tene anurUpa ja tenI zabdaracanA hovI joIe. zrI namaskAra mahAmaMtra muktidAtA che. parama padane ApanAro che. tethI tenI racanA tene anurUpa ja hevI joIe. mokSAbhilASI pratyeka jIva, pachI te bALaka he ke vRddha, strI ho ke puruSa, paMDita ho ke nirakSara, sarvane ekasarakhI rIte upayogI thAya tevI ja hevI joIe. zrI namaskAra mahAmaMtranI saraLatA ane spaSTatAnI pAchaLa tene prakAzanArAone A gaMbhIra ane udAtta Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmatranI alaukikatA 201 Azaya che. tene prakAzanArAe anaMta jJAnanA bhaMDAra ane asIma karuNAnA nidhAna che. tethI sat dvitAthI jIvAnuM ekasarakhu' hita thaI zake, tevI ja tenI racanA hAya e svAbhAvika che. jene viSaya samagra vizvane ekasarakhA upayeAgI hAya, sanuM ekAMta hita karanArA hAya, tenI racanA evI ja hAvI joIe ke jenu uccAraNa sukhapUrvaka thaI zake ane jene bedha AbAlagopAla sahune vibhramarahitapaNe thaI zake. ma`trAdhirAja zrI navakAranI A ananyatama viziSTatA anya maMtromAM gUggAcara nathI ja thatI. zrI namaskAra mahAma'tranI pAMcamI vizeSatA e che ke anya ma`tro anugraha-nigraha, lAbhahAni ubhaya mATe upayeAgamAM Ave che, jyAre zrI namaskAra mahAmaMtrathI kAIne hAni karI zakAtI nathI, paNa te kevaLa lAbhamAM ja hetu ane che. zrI namaskAra mahAmatranI chaThThI vizeSatA e che ke, anya maMtro laukika puruSA upara AkaNuM, vazIkaraNa vagere kare che, jyAre zrI navakAra e leAkeAttara padArthonuM AkarSINu, vazIkaraNa vagere kare che. te yAvat devasa'padAenuM AkaSa Nu ane muktiramaNI patanuM vazIkaraNa kare che. kahyuM che ke Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tavadahana AkRSTi surasampadAM vidadhati muktizriyo vazyatA. muzcATa vipadAM catu'tibhuvAM vidveSamAtmainasAm / stambhaM durgamanaM prati prayatatAM mohasya saMmohanaM pApAt paJcanamaskriyA'kSaramayIM sA'rAdhanA devatA / / 1 / / artha : te paMca parameSThI namakriyA rUpa akSaramayI ArAdhanA devatA (tamAruM) rakSaNa karo ke je surasaMpadAonuM AkarSaNa kare che, muktirUpI lakSmIne vaza kare che, cAra gatimAM thanArI vipadAonuM uccATana kare che, AtmAnAM pApa pratye viSa dhAraNa kare che, durgati prati gamana karavAno prayatna karatA jIvone aTakAve che ane je mehanuM saMmehana kare che, arthAta mohana parama pratikAra che.. upara varNavelI vizeSatAonA kAraNe zrI namaskAra mahAmaMtra e sarva maMtramAM moTAmAM moTo maMtra che ane enI sAdhanA, bIjA sarva maMtranI apekSAe saraLa hovAthI sarva koIne ekasarakhI rIte suzakya che. adhamAdhama jIvo paNa A mahAmaMtranA zabda kAnamAM paDavA mAtrathI durgama durgatirUpI gahana gartAmAM gabaDatA UgarI gayA che, yAvat kUra tiya ce paNa ene zravaNa mAtrathI laghukamI banI bhavasamudrane tarI gayA che. ATalI adbhuta zakti ane chatAM ATalI anupama saraLatA bIjA koI maMtramAM saMbhavI zakatI nathI. tethI ja jJAnIonI daSTie A maMtrAdhirAjano mahimA ati mahAna gavAyela che. zrI namaskAra mahAmaMtranI alaukika tAraka zaktipUrNa viziSTatAonA nirUpaNa pachI have ApaNe tenI vyApakatA tarapha vaLIe. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmaMtranI alaukikatA 203 zrI namaskAra mahAmaMtranI vArtA jagatamAM mukhyatve traNa prakAranA mAna jovAmAM Ave che. zAstrAnusArI, takanusArI ane bhAvAnusArI. pahele varga AjJApradhAna manavRttivALe hoya che, bIje varga yuktipradhAna manovRttivALa hoya che ane trIje varga AjJA ane yuktithI nirapekSa kevaLa bhAva lAgaNIpradhAna manovRttivALo hoya che. e traNe prakAranA vargavALA manuSyone zrI namaskAra mahAmaMtranI vyApakatA. ane zreSThatA pratibodhita karavA mATe zAstrakAra maharSi -- oe athAga prayatno karyA che. zAstrAnusArI varga zAstrAnusArI vaga AjJApradhAna manAvRttivALe. hoya che. AjJA eTale Aptavacana. zrI jaina zAsanamAM Apta tarIke vitarAga ane sarvajJanI gaNanA che. jeo rAgAdi doSathI sarvathA rahita che ane e ja kAraNe jeo sarvajJa, sarvAdazI thayelA. che, teonuM vacana e ja "AjJA che. ethI AjJAne anusaravAnI vRtti, ziSTa puruSamAM svAbhAvika ja hoya che. zAstrAnusArI AjJApradhAna AtmAone zrI namaskAra mahAmaMtranI sarvazAstravyApakatA ane sarvazrata-atyaMtaratA samajavAne mATe zrI tIrthaMkaradevapraNIta ane zrI gaNadhara Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 tavadohana devagumpita zrI Avazyaka sUtranI sUripuraMdara zrI haribhadrasUrIzvarajI viracita TIkA (pR. 376) mAM pharamAvyuM 'tatra sUtraM sUtrAnugame satyuccAraNoya, tacca paMcanamaskArapUrvakaM, tasyA'zeSazrutaskandhA'ntargatatvAt / / ahIM sUtra eTale sAmAyika sUtra, tenA anugama eTale vyAkhyAna samaye sUtra uccAravuM joIe ane te uccAra zrI paMca namaskArapUrvaka karavo joIe. kAraNa ke te badhA grutaskaMdhanI aMtargata rahele che. Avazyaka niryukti sAmAyika sUtranuM uccAraNa karavA pahelAM zrI paMca parameSThI namaskAramaMtranuM uccAraNa karavuM joIe. te kAraNe sAmAyika sUtranuM vyAkhyAna karavA pahelAM zrI paMca parameSThI namaskAra maMtranuM vyAkhyAna karavuM joIe. e vAtane vizeSa spaSTa karatAM TIkAkAra maharSi pharamAve ___'ato'sAveva sUtrAdau vyAkhyeyaH, sarva sUtrAdi vAt , sarva sammatasUtrAdivat, sUtrAditvaM cA'tya sUtrAdau vyAkhyAyamAnatvAt, niryuktiA topacastatvA' eTalA mATe sUtranI AdimAM zrI paMca namaskAranI ja vyAkhyA karavI joIe, kAraNake te sarva sUtranI AdimAM haI tenI vyAkhyA sau pahelAM karavI joIe, e vAta sarva ziSNane sammata che. zrI paMca namaskAranI AdisUtratA e uparathI siddha thAya che ke, niyuktikAra Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20pa zrI namaskAra mahAmaMtranI alaukikatA bhagavAne sau prathama tene upanyAsa karyo che ane vyAkhyA paNa sau prathama tenI karI che. A rIte niyuktikAra zrutakevaLI bhagavaMta zrI bhadrabAhasvAmIjInA prAmANyathI TIkAkAra maharSi zrI haribhadrasUrijI, zrI paMca parameSThI namaskArane sarva zratanI atyaMtara eTale sarva zAstramAM vyApaka tarIke pratipAdana kare che ane sarva prathama tenuM uccAraNa ane tenI ja vyAkhyA karavI joIe, ema kahIne zrI paMca parameSThI namaskAranI sarvazrata-zreSThatA jAhera kare che. zrI Avazyaka sUtranA kartA zrI Avazyaka sUtranA kartA arthathI zrI tIrthaMkaradeve che ane zratathI zrI gaNadharadeve che. zrI Avazyaka niyuktinA kartA cauda pUrvadhara thatakevalI bhagavaMta zrI. bhadrabAhasvAmIjI che tathA mULa sUtra ane tenI niyukti upara TIkAnA racanArA caudasa cummAlIsa granthonA cayitA samartha zAstrakAra zrI haribhadrasUrIzvarajI che. teozrI pharamAve che ke - sUtranuM vyAkhyAna karavA pahelAM sUtranuM uccAraNa karavuM joIe ane sUtranuM uccAraNa, zrI paMca namaskArapUrvaka karavuM joIe. kAraNa ke zrI paMca namaskAra e sarvazrutanI atyaMtara rahele che. sarva zratanI atyaMtara eTale sarva siddhAntamAM vyApaka. zrI jinAgamanuM koI paNa sUtra ke koI paNa zAstra zrI paMca-namaskArarahita che nahi. zrI paMcanamaskAra Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 " taravahana e sarva zrata ane sarva zAstranI atyaMtara rahele ja che. pachI te spaSTapaNe ullekhita karAyelo hoya ke na hoya. spaSTapaNe ullekha karAyela na hoya te paNa te tyAM rahele ja che, ema samajavuM joIe. kAraNa ke zrI paMca-namaskAranA uccAraNa vinA kaI paNa zAstranuM adhyayana ke adhyApana vihita che ja nahi. AdimaMgaLatA zrI paMcanamaskAranI sarvazrata-atyaMtaratA ane AdimaMgaLatAne zAstrakAronA vacanathI jANIne tenI AcaraNa zrI niryuktikAra bhagavaMtathI mAMDIne Aja payatanA saghaLA zratadharoe mAnya rAkhelI che. ane Aje paNa koI paNa sUtra, vyAkhyAna ke pravacananA prAraMbhamAM sarva prathama zrI paMcanamaskArane smaravAmAM Ave che tathA sarva prakAranI zubha kiyAonA prAraMbhamAM Adi maMgaLa tarIke tene ja gaNavAmAM Ave che. takanusArI vaga zAstrAnusArI varga pachI bIje varga tarkanusArIne Ave che. zAstrAnusArI varga jema AjJApradhAna hoya che, tema takanusArI varga yuktipradhAna hoya che. lekamAM jema rAjAnuM vacana tema lokettaramAM zrI tIrthakara gaNadhara bhagavaMtenuM vacana, kaI taraphathI yuktinI apekSA rAkhatuM nathI. rAjAnI AjJA te AjJA ja che, tenI AgaLa Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmatranI alaukikatA 200 buddhi ke yuktinI vAtA cAlatI nathI, tema zrI tIrthaMkara gaNadharonAM vacananI AgaLa paNa yukti aki`citkara che, buddhi ni`La che. atIndriya jJAnathI joyelA padArtho dmastha buddhithI kI khaMDita thaI zakatA nathI. zrI paMca parameSThI namaskAranI sa-zruta-abhyaMtaratA ane sa-zruta-vyApakatA AptavacanathI siddha che. tene yukti ke dalIleAnA AdhAranI lezamAtra apekSA nathI. tema chatAM AptavacananI mahattA haju jeenA khyAlamAM AvI nathI, tevA buddhijIvI varganA anugraha arthe paNa zrI paMca parameSThI namaskAranI zreSThatA tathA sadhavyApakatA siddha karavA mATe zAstrakAra maharSi ee pratipAdana karavAmAM keAI kacAza rAkhI nathI. dharmAIjanu` vapana pU. AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI zrI lalitavistarA nAmaka caityavaMdana sUtranI vRtti (pR. 8)mAM pharamAve che ke-- 'dharma' tti mUjImUtA vantanA ' dha prAptinuM mULabhUta kAraNa vaMdanA apara nAma "namaskAra che. kahyuM che ke -- 'vidhinodyatpAthA bIjAdaMkurAdyudayaH kramAt / phalasiddhistathA dharma' bIjAdapi vidurbudhAH / / ' artha : vidhipUrvaka vAvelA khIjathI jema aMkurAdi udaya thAya che, tema dha bIjathI paNa krame karIne phaLasiddhi thAya che; ema paMDita puruSA pharamAve che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 tadehanA sapuruSanI prazaMsA Adi e dharmabIjanuM vapana (vAvetara) che, dharmaciMtAdi tenA aMkurAo che ane nirvANanI prApti e tenuM phaLa che. prazaMsA eTale varNavAda. Adi zabdathI kuzalacitta, ucita kRtyakaraNa vagere. sapuruSa pratye mana vaDe kuzaLa citta dhAraNa karavuM kAyA vaDe teonuM ucita kRtya karavuM, vANI vaDe teonI prazaMsA - stuti ItyAdi karavAM te hadayarUpI bhUmikAmAM dharmabIjanuM vapana karavAnI zubha kiyA che. dharmaciMtAdi tenA aMkura che. dharmanI ciMtA ane Adi zabdathI dharmanI icchA, dharmane abhilASa, dharmanI abhiruci ItyAdi dharma bIjanA aMkurA che. dharmanI ciMtA pachI, dharmanuM zravaNa thAya che, dharmanuM zravaNa thayA pachI dharmanuM anuSThAna thAya che. ane tenA phaLarUpe deva ane manuSyanI saMpadAo maLe che. pariNAme nirvANa sukhanI prApti thAya che. e badhAM dharmabIjamAMthI kamazaH utpanna thatAM aMkura, kAMDa, nAla, puSpa ane phaLa samAna che. bIjAMkura nyAya zrI paMca parameSThI namaskAra e bIjarUpa banIne kALanA paripAke nirvANarUpI phaLane hetu thAya che, tethI tenI "jijJAsA eTale tene satya svarUpe jANavAnI IcchA e paNa parama mahadayane sUcavanArI che. sAcI Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmaMtranI alaukikatA 209 jijJAsA thayA pachI guruno vega thAya che. sarunA ge zrI paMca parameSThI namaskAranA svarUpane bodha tathA temAM dhairya utpanna thAya che. e svairyanA ge zAstrokta vidhi mujaba kiyA thAya che ane e kiyAnA pratApe karmamaLa kapAya che, pariNAme nirvANasukhanI prApti thAya che. zrI paMca parameSThI namaskArane zAstromAM citAmaNi ane kalpavRkSathI paNa adhika phaLadAyI kahyo che, te A apekSAe caritArtha thAya che. sUyakhadyota duSTAta takanusArI pratye jema bIjAMkura nyAyathI zrI navakAranI sarvazrata-atyaMtaratA ane sarvadharmavyApakatA siddha thAya che, tema sUrya-khadyotanA daSTAntathI paNa zAstrakAra bhagavaMta zrI navakAranI zreSThatA bIjI rIte siddha karI batAve che. pU. AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI gadaSTi samuccaya' nAmanA grantharanamAM pharamAve che ke - tAttvikaH pakSapAtazca, bhAvazUnyA ca yA kriyA / anayorantaraM jJeyaM, bhAnukhadyotayoriva / / 1 / / artha : tAtvika pakSapAta ane bhAvazUnya kriyA, e be vacce sUrya ane khajavA jeTaluM aMtara che. ahIM pakSapAta eTale zubhecchA, aMtaraMga Adara, paramArtha rAga. namaskAra e parameSThIo ane temanA guNa pratye paramArtha rAgane sUcave che, aMtaraMga Adarane batAve che. ta, 14 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 taravahana lekamAM jema bhAva vinAnuM bhojana lUkhuM che, tema lakattAramAM bhAva vinAnI bhakti vaMdhyA che. zrI parameSThI bhagavaMto pratyenA bhAva vinA, aMtaraMga Adara vinA, temanI AjJAnuM pAlana paNa tevuM ja che. zrI paMca parameSThI namaskAra e hRdayanA bhAvane utpAdaka che, hRdayanA bhAvane pUraka che athavA hRdayanA bhAvane sUcaka che. e kAraNe buddhimAna puruSoe tene sarva pradhAna sthAna ApeluM che. lAgaNIpradhAna vaga AjJApradhAna ane yuktipradhAna varga uparAMta eka moTo varga e che, ke je kevaLa lAgaNIpradhAna hoya che. zAstronAM vacana karatAM ke tene siddha karanArI yuktie karatAM paNa te vargane daSTA, kathAnake ne caritro vadhAre AkarSaNa kare che. e vargane zAstravacana ke hetuyuktinI bahu apekSA hotI nathI. je kiyA vaDe je lekone phAyado thayo hoya, tenAM kathAnako ke caritro sAMbhaLIne te varga tenA tarapha derAya che. evo varga, pramANamAM haMmezAM moTo hoya che. te varga lAgaNIpradhAna hoya che. ghaNe vakhate buddhijIvI vargamAM je lAgaNI jevAmAM AvatI nathI, te lAgaNuM e vargamAM jovAmAM Ave che. lAgaNa-pradhAnatAnA baLe ja te varga dharma pratye AkarSaNavALo rahe che. AvA vargane zrI namaskAra mahAmaMtranI vyApakatA samajAvavA mATe zAstrakAra bhagavaMtoe puSkaLa daSTAno ane caritra varNavelAM che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmaMtranI alekirtA 211 thAnuyogane prabhAva jema ke zrI navakAranA prabhAve sarpa, dharaNendra bane che ane samaDI, rAjakumArikAne bhava pAme che. vagaDAno bhIla, rAjA bane che ane tenI strI (bhIlaDI), rAjarANuM tarIke utpanna thAya che. pazuone cAranAra zevALane bALaka paramazIlasaMpanna sudarzana zeTha thAya che ane bhayaMkara keDha regathI vyApta kAyAvALA zrI zrI pALakumAra parama rUpa ane nIgitAnA dhAraka bane che. e zrI navakArane prabhAva ghera vipatti vacce rahelA jugArI jevAone paNa prANAMta ApattimAMthI ugArI le che tathA suzIla samyagadaSTi mahAsatIonuM pati Adi taraphathI AvelI prANAMta Apatti vakhate paNa rakSaNa kare che. zrI navakAranA prabhAve smazAnanuM zaba suvarNapuruSa bane che tathA aMdhakAramAM rahela sarpa suMdara sugaMdhI puSpanI mALA banI jAya che. A daSTAnto korA buddhijIvI varga upara kadAca ochI asara nipajAvatAM hoya, to paNa AmajanatA upara tene ajaba prabhAva vistAre che. jainakuLamAM janmelA Amavarga upara zrI namaskAra mahAmaMtrano prabhAva Aje paNa pitAnI prabaLa asara upajAvI rahyo che, tenI pAchaLa A caritra ane kathAnakonI ghaNI moTI asara che. kahevAtA buddhijIvI varga upara AnI asara na paDatI hoya to tenuM kAraNa temanI kevaLa buddhijIvitA nathI, paNa kAMIka aMze lAgaNIzUnyatA Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 tadehana paNa che, ema mAnavuM joIe. kAraNa ke buddhijIvI varganI aMdara jeo agresara che, te sarva pUrva mahApuruSa upara A zrI navakArano prabhAva paDyo che, ane tene prabhAvane varNavanArAM caritroe paNa temanA upara ghaNI moTI asara phelAvelI che. sAcI buddhi ane tenuM phaLa lAgaNIzUnya buddhimattA e bAhya daSTie game teTalI AkarSaka jaNAtI hoya, te paNa AMtaradaSTie tenuM kazuM ja mUlya nathI. AjJA ane yuktithI siddha evA paNa zrI paMca parameSThI namaskAranA phaLane varNavatAM caritra ane kathAnakonI asara jeonA aMtaHkaraNa upara nIpajatI nathI, teo potAne buddhimAna gaNatA hoya te paNa teonI buddhi temane kevaLa bhArarUpa ja che, ema kahevuM joIe. buddhinuM phaLa je bhAva ane bhAvanuM phaLa je mekSa, tenAthI teo sadA vaMcita rahe che. sAcI buddhi te che, je vastu pratye, sad vastune siddha karanArI yukti pratye, sarvastune prabhAva varNavanAra caritra, kathAnaka ke daSTAnta pratye sadbhAvane pedA kare ane vastune oLakhavA mATenI sarva bAjuonuM ekasarakhuM mUlyAMkana karI zake. zrI namaskAra mahAmaMtrane prabhAva adhamamAM adhama manuSya ane kUramAM phUra tiryaMca upara paNa paDyo che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmaMtranI alaukirtA 213 sarpa ane samaDI ItyAdi tiyAnAM udAharaNa che. bhIla ane mahiSIpAla vagere manuSyanAM daSTAnto che. cerI ane jArI, jugAra ane zikAra jevAM mahAvyasanone sevanArA paNa zrI navakAranA acitya prabhAvathI bhavasamudrane tarI gayA che. e rIte zAstravacana, tarka buddhi ane svAnubhavasaMvedana, e traNethI siddha zrI paMca parameSThI namaskAra mahAmaMtrane prabhAva sarva kALa ane sarva lekamAM sarva vivekI AtmAonA aMtaHkaraNa upara sadA sarvadA vijayavaMta che. jeNe A mahAmaMtranI binazaratI zaraNAgati svIkArI, te sahu bhavanI bhUMDI jelamAMthI sadAne mATe mukta thaIne muktinA zAzvata sukhanA bhAgI banyA che. saMzayarahita citte, ekAgratApUrvaka A mahAmaMtrane samapita thavAya che tyAre je baLa, buddhi, kSamA, dayA, aiya, dhairya, gAMbhIrya Adi anubhavavA maLe che te ja sApha batAve che ke A mahAmaMtra acitya zaktine sAgara che. sva para hitavAMchu hu A mahAmaMtranA marmane spaSTapaNe samaje ane tenA sAcA ArAdhaka bane ! Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA sAdhakane mArgadarzana chaghastha avasthAmAM sAmAnya manune ja nahi, paraMtu mumukSuone paNa potAnA manamAM mUMjhavaNa pidA karanArA aneka prazno, aneka vAra UbhA thAya che. ane pachI tevA mumukSuo potAnA Aptajane samakSa ema kahetA saMbhaLAya che ke, "atyAre mAre zuM karavuM joIe, e mAre mana maTI mUMjhavaNa che." mUMjhavatA prazno ane tenuM nirAkaraNa keTalAkane e prazna mUMjhave che ke, "niyama laIne tene bhaMga karavAne badale, niyama lIdhA sivAya ja vratanuM pAlana karavAmAM zuM vAMdhe?? te keTalAkane e prazna satAve che ke "dravya pUjA karatAM bhAvapUjA zuM khoTI?' vagere vagere. A mUMjhavaNanA nirAkaraNano upAya sAva sahele che. e je vicAradhArAmAMthI utpanna thayelI che, te vicAradhArA mULamAMthI ja beTI che, e nizcaya thavAnI atyaMta jarUra che. chavastha avasthAmAM AvI sthiti aneka vAra AvI javA saMbhava che, AvavI sahaja che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 dharmanA sAdhakane mArgadarzana tenI sAme bacAva karanAra koI paNa samartha vastu hoya te be che. eka, ApaNo "vinItabhAva" ane bIjI, ApaNuM tattva samajavA mATenI "sAcI dhagaza. AcaharahitatA sAcI dhagaza hoya to ja koI eka pakSamAM aTakI na javAya ane vinItabhAva hoya to ja atIndriya viSayomAM bahuzratone zaraNe rahevAya. koI paNa viSayamAM aMtima nirNaya para AvavA pahelAM, tenI cAre bAjuthI pukhta vicAraNA cAlu rahevI joIe. ane jyAM sudhI Apta puruSanuM samarthana na maLe tyAM sudhI, "matinI alpatA ane zAnI gahanatAne vicAra kadI paNa choDI na devo joIe. ane te tethI ja bane ke jeonI tattvajijJAsA bhavyatvanA paripAkathI janmelI hoya tathA janmajAta kulInatAne varelA hoya tevA jIvo tattva mATe je kAMI maMthana kare, temAM bhUlabharelA nirNa paNa aneka vAra thAya, chatAM AgraharahitatA hovAthI, prajJApaka maLatAMnI sAthe ja, teo asat nirNane pheravatAM vAra karatA nathI. e sadguNane zAstromAM "prajJApanIyapaNuM" kahyuM che. guruvacane pannavANijaja te, ArAdhaka ho, hove sarala svabhAva." Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 tatvadehana athavA "anucita tehana Acare, vALyo vaLe jima hema." e zabdomAM jJAnIoe e sadguNane vakhANyo che. ciMtanapradhAna keTalAka mumukSu gRhasthone bhAvapUjAmAM mana vizeSa AtmAbhimukha thatuM lAge che, e ghaNuM ja uttama cilDrana hovA chatAM, te ja ciMtananA baLe, "gIne auSadhanI jema dravyarogIne arthAt AraMbha, parigraha, meha-mamatva ane viSayAdikanI aMdara rahelA-khUMpelA gRhastha vargane, te roganuM nivAraNa karavA mATe dravyapUjA paNa keTalI samartha ane upayogI che, te samajavAnI rogyasAmagrI maLe, samajAyA sivAya rahetuM nathI. dravyapUjAnuM mahatva mahAmahopAdhyAya pa. pU. zrI yazovijayajI mahArAjaracita 125 gAthAnA stavananA 8, 9, 10 e traNa DhALAmAM e viSaya pUrepUro spaSTa karyo che. jene vAMcavAthI dravyapUjAnAM pariNAma - sahadaya jIvanAM - sateja thayA sivAya rahetAM nathI. dravyapUjA karanArA bIjAonAM jIvana azuddha ane malina che, ema vicAravA karatAM jeonAM aMtara malina nathI ane jJAnIonI AjJAnuM ArAdhana karavAnA pariNAmamAMthI jeone "dravyapUjAnI karaNa karavI che, teone e anuSThAna, kUpanA daSTAMtathI saMsArane pAtaLe karanAruM Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanA sAdhakane mArgadarzana thAya che, e vAta siddha che. tethI gRhasthAne apekSAe bhAvapUjA karatAM paNa dravyapUjA parama maMgaLa karanArI che ane dravya pUjA pUrNAMkanI bhAvapUjA ja zAnti ApanArI che, evA anubhava thayA sivAya rahetA nathI. 217 dravya vinA ekalI bhAvapUjA thADA vakhata rucikara lAge tepaNa te ruci cira jIvI anatI nathI. tene ciraMjIvI banAvavAmAM dravyapUjApUrvaka bhAvapUjAne jJAnIAe batAvelA krama e ja phaLadAyI ane che, evA jJAnI puruSAnA eTale pa. pU. zrI haribhadrasUri Adi sUripu'gavAnA cAkkasa abhiprAya che. pAtratA keLavavAnA upAya 'evu' sAMbhaLavA ane vAMcavAmAM Ave che ke, zubha anuSThAnAmAM vizeSa zubha bhAvanI vRddhi thAya che. paNa evuM anubhavamAM AvatuM nathI.' ityAdi mUMjhavaNabharyAM praznonuM athavA eve anubhava nahi thavAnuM kAraNa tattvanA jJAnanI nyUnatA athavA aspaSTatA sivAya bIjuM kAMI hetuM nathI. e nyUnatA ke aspaSTatA zuM che, tasabaMdhI spaSTatA A ja lekhamAM AgaLa Avaze, te mananapUrvaka vAMcavAthI khAtarI che ke, zubha anuSThAneA zubha bhAvanI vRddhi mATe anivAya che,' eve vizvAsa jAgyA sivAya raheze nahi. 'mArgAnusArInA guNeA e dhamanA pAA che' evA nizcaya yathA che e ja rIte dhama ratna prakaraNamAM Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 tattvadAhana batAvelA zrAvakanA akSudrAdri ekavIsa guNNA paNa dha ratnanI prApti mATenI ceAgyatAnA mukhya hetue che. tathA bIjA paNa pAtratA vikasAvanArA, audAya, dAkSiNya, gAMbhIya, dauya, saujanya Adi guNeAnA vikAsanI paNa ghaNI jarUra che. ane e rIte pAtratA keLavAyA khAda 'pAtramAMnti sampar:' pAtra jIvAne saMpadAe AvI maLe che. arthAt pAtra vyaktio tarapha guNarUpI saMpadA elAvyA vinA ke icchA karyA vinA paNa, samudranI tarapha nadIe kheMcAI Ave che tenI jema khe'cAI Ave che. eTale pAtratA keLavavAnA vicAra tema ja te mujabanA AcAra e ja sauthI zreSTha ane nirbhIya jIvanamAga che. e krame caDelA AtmAonA patananA sa'bhava rahetA nathI. athavA khUba ja Ache (sa`bhava) rahe che. te sabadhamAM mAtra eTalu ja vicAravAnuM rahe che ke, ekalI mArgAnusAratA upara ja vadhAre paDatuM vajana ApavA jatAM e mArgAnusArIpaNAnA ja guNNA jema ke, 'pratyahaM dharmazravaNam', avirodhena trivargasAdhanam', 'anabhiniviSTa* lam', 'vRttasthAnavRddhAnusa'tvam', 'dvIdhaIstram', 'vizeSajJaravam', nATyam', ityAdi ghaNA guNA ghavAya che. temAM chellA 'kRtajJatA' guNa ghaNA mahattvanA che. je sa'sAra-apekSAe mAtApitAdi gurujana mATe jeTalA lAgu paDe che, teTaleA ja dha apekSAe deva, guru, saMgha ityAdi pratye paNa lAgu paDe che, ane e badhA guNAnA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA sAdhakane mArgadarzana 219 garbhamAM ApaNane sanmArga pratye daDhIkaraNapaNuM TakAvI rAkhavA mATe ghaNuM sAmagrI goThavAyelI che, tethI mArgAnusAritAnI vyAkhyA paNa kevaLa "nyAyasaMpanna vibhavAdi jeTalI saMkucita na ja rahevI joIe. ane e rIte te guNonI sAdhanA apUrva gyatAne pidA karanArI thAya emAM jarA paNa zaMkA nathI. keTalAka mumukSuonI evI paNa phariyAda hoya che ke, "sAmAyika, pratikamaNa, tapa vageremAM hAla te mujabane bhAva Avato nathI ke anubhavAta nathI. paNa tenAthI UlaTuM abhimAna, daMbha, avidhi, azAtanA vagere doSone prAdurbhAva svAbhAvika lAge che." A phariyAdane khulAso e che ke, zrI vItarAga bhagavaMtoe samyagadarzana Adi guNasthAnakenI utpatti kevaLa nisargathI kahI nathI, paNa nisarga ane adhigama ubhayathI kahI che. aneka vakhatana adhigama e nisargarUpe pariName che. kriyAo e abhyAsa svarUpa che ane abhyAsanuM ja bIjuM nAma adhigama che. kevaLa upadeza-zravaNa, tattvaciMtana ke pustakavAMcanathI "adhigama thAya ane sakriyAonuM sevana niSphaLa jAya, ema kahyuM nathI. UlaTuM ema kahyuM che ke, te te guNasthAnakane ucita te te kiyAe aprAta guNane prApta karAve che. prAptane sthira kare che ane vadhAre che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 tattvadAhana avazya karaNIya kriyAe vaLI, sAmAyika, pratikramaNa, dAna-zIla-tapapUjana Adi kriyAo upara ATalA arucibhAva zA mATe ?' ema jIvane kharA aMtarathI pUchIe teA javAba maLyA vinA rahe nahi ke, kevaLa pramAda sivAya bIju kAI kAraNa che ja nahi.' kAraNa ke te badhI kriyA niravadya (niSpApa) che, tema ja koIne paNa pIDAkAraka nathI kAraNa ke te te samaye samayanA tethI vadhAre sArA upayAga karAve tevAM bIjA' kAryo ApaNI sAme che nahi. dhanavyaya karavA paDe che ema paNa nathI ane je apa dhanavyaya karavA paDe che, te paNa yathAsthAne che. zaktine paNa durSIya thatA nathI. UlaTA zArIrika, vAcika ke mAnasika zaktine sa`caya thAya che. samatvabhAvanI vRddhi thAya che, e ja zaktine sa`caya che, kriyAnAM sUtro paNa jJAnaga'bhIra che, mahApuruSoe racelAM che, parama maMtra svarUpa che. aMtarAtmAne paramAtmabhAvanI sAthe vAraMvAra milana karAvI ApanArAM che. vividha prakAranI mudrAe zrI tItha kara-gaNadharAda mahApuruSA pratye vinaya-bahumAnAdikanI sUcaka che. AtmAnA jJAnAdi guNeAnA vikAsane anulakSIne ja AvasyakAi kriyAonI racanA thayelI che. temAM kAI paNa jagyAe daMbha, abhimAna ke svArthInuM pASaNa che nahi. parale|ka-pradhAna satpuruSAe pAralaukika kalyANanI siddhi mATe e magaLakArI kriyAo vihita karelI che, Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA sAdhakane mArgadarzana 222 ane samagra zrI saMghamAM evI otapreta karI dIdhI che ke, e kiyAonA baLe samagra zrI saMghanI ekavAkyatA ekasarakhI jaLavAI rahe che. tattvajJAna e kiyAone pAme che. samatva ene prANa che. samAdhi, sadgati ane bodhi enuM lakSya che. guNavAna puruSonuM bahumAna, pApanI jugupsA, AtmAnuM avalokana, saMsArathI parADamukhatA ItyAdi guNonuM sAkSAt AcaraNa enI suvAsa che. | e kiyAonA baLe ja zrI saMgha jIvato dekhAya che ane enA baLe ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI enuM AyuSya TakAvI rAkhavAno che. upakAraka kriyAo jIvanamAM pratyakSa AcaraNa vinAnuM karuM tattvajJAna kadI dIrghajIvI banI zakatuM nathI. tapa, japa, dAna Adi pravRttione ekasarakhe pravAha vahI rahyo che, tenI pAchaLa kiyAone ja moTo phALo che. sarva mahApuruSoe jIvanamAM svayaM apanAvIne ene Teko Ape che. pitAnAthI adhika kriyAnuM AcaraNa karanArane prazaMsthA che. enI aMdara thaI rahelI avidhi, AzAtanAne poSI nathI, dUra karavA pUratI takedArI rAkhI che. tema chatAM manuSya svabhAvanI nabaLAIne vaza, thatI avidhinA anubaMdhane vidhi pratyenI bhakti vaDe viccheda karI zakAya che, ema kahIne AzvAsana ApyuM che. "avidhithI karavA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 tattvadAhana karatAM na karavuM,' ane utsUtra-bhASaNa kahyuM che. 'karavuM tA vidhiyukta ja karavuM,' e manovRttine abhimAnajanita gaNAvI che. koI paNa kriyA abhyAsathI ja zuddha thaI zake che, tethI abhyAsadazAnI avidhine AgaLa karIne, abhyAsane choDI devAnu' kahevu', e pramAdane peASanAruM tathA mULa vastunu' mUlya ghaTADanAruM che, ema zAstrakAra maharSioe bhArapUrvaka pharamAvyuM che. azubha kriyAthI azubha bhAvanA anubhava thave jeTaleA sahaja che, teTaleA zubha kriyAthI zubha bhAvaneA anubhava thavA sahaja nathI, e ja ema batAve che ke, enA adhika abhyAsanI arthAt vAravAranA sevananI pUratI jarUra che. kakSAnA vicAra have prazna e rahe che ke, ApaNe nIcalI kakSAe hAie te| upalI kakSAnI kriyA ApaNane kevI rIte lAbha kare ? cakravatI'nu' bheAjana ra'kane kema pace ? ma'dAgnivALAne pauSTika khArAka kevI rIte lAbha kare ? ahI' kakSAnA vicAra e rIte che. eka pravRttirUpe ane eka pariNatirUpe. pariNati te kriyAsAdhya che, ane AvyA pachI kSaNavAramAM cAlI janArI paNa che. tethI pariNita vaDe kakSAnA vicAra azakaya che. mAtra pravRtti vaDe ja kakSAnuM Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 dharmanA sAdhakane mArgadarzana mApa nIkaLI zake che. to jeo jainakuLamAM jagyA che, uttama kuLanA AcAronuM sahaja rIte pAlana karI rahyA che, je enA gharamAM mAMsa-madirAnuM bhajana ke vezyAgamanAdi nIca kAryonuM sevana che nahi, halakA kuLane ucita evA jIvavadhanA vyApAra ke azuci karmo nathI, jeone paraloka upara zraddhA che, AtmAnuM hita karI levuM e ja janmane sAra che, evA susaMskAro jeone vArasAmAM maLelA che, jemAM jIvatAM bodhi, maratAM samAdhi ane paralokamAM sagatine niraMtara icchI rahyA che, jeone vItarAga paramAtmAmAM devAdhidevapaNAno nigraMthamAM gurupaNAne ane AgAmomAM sarvajJa-nirUpitapaNAne vizvAsa che tathA dharmamAM jIvadayA ane jIvanI jayaNA e ja mukhya che, evI naisargika zraddhA dharAvI rahyA che, tevA che A kiyAnA adhikArI nathI, ema to kaI ajJAnI, koI durAgrahI ke koI pudgalAnaMdI ja kahI zake. upara varNavyA tenA karatAM vadhAre sArA saMskAravALA bIjA kayA manu che ke jeo A kiyAnA kharA adhikArI che ane bIjA nahi? je nathI to pachI AvA ucca saMskAravALAnAM gharomAM niraMtara sAmAyika, pratikamaNa, jinapUjA, vrata-niyama, dAna-zIla ane tapa-japAdi kriyA satata thatI rahe temAM beTuM zuM che ? A to DhAlanI eka bAju thaI tenI bIjI bAju paNa che. ane te A kriyAo Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 tattvadehana karanArA paikI keTalAkamAM dekhAtI jaDatA, avicAritA, svArtha lupatA, bahAra AvavAnI ke lokamAM sArA dekhAvAnI manovRtti ItyAdi ke je durguNorUpe dekhA de che. paNa te (aneka prakAranI nabaLAIone vaza mAM) anivArya che. athavA jJAna-prakAzathI tene haTAvI zakAya che. eka to sAmAnya rIte dharmakiyA karanArAo, samagra samAjanI daSTie alpa saMkhyAmAM hoya che. mAtra paryuSaNAdi parvomAM ja tenI adhikatA dekhAya che ane te varga kavacita dharma kiyA karanAra hovAthI temAM bhUlo najare paDe che. chatAM ekaMdara vicAra karatAM tevI bhUlavALI kiyAo vaDe teomAM evo eka bhAva te pioSAya che ke, jIvanamAM dharmanuM sthAna che ane dharma paNa kAMI zAnti ane sukha Ape che, te mAnyatA TakAvI rAkhavAmAM paNa temanA mATe phALe che. pratipakSamAM e rIte kiyAe chUTI javA pachI jaina keNa, ajaina keNa, dharma zuM, adharma zuM ene bheda rahe A viSama kALamAM ghaNA duSkara che. AtmazuddhimAM sahAyaka A kriyAo karavAthI ApaNA pitAmAM arthAta kiyA karanAramAM daMbha ke mithyAbhimAnanuM poSaNa thAya che, evI ekAnta mAnyatA sarvathA asaMgata che. UMDA tatvamaMthana pachI je kriyAo thAya te vaDe daMbha, abhimAna poSAya ema banavuM azakya prAya che. tema chatAM je sAdhakane ema lAge ke lAgatuM hoya to te ghaDAyelI mithyA kalpanAo ke asaMgata Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA sAdhakane mArgadarzana 225 vicAraNAone lIdhe che, ema ja mAnavuM joIe. e kalpanAo ane vicAraNAo asatya ane azAstrIya che, ema nakkI thavAnI sAthe e bhramaNAo ApoApa vilaya pAmI janArI che. keTalAka sAdhako jApa, zAstra pATha Adi kriyAone "are acare rAma' jevI jaNAvatA hoya che. paNa temaNe e samajavuM joIe ke, "are acare rAma !" belanAra popaTa e ja kAraNe anya paMkhIo karatAM UMco gaNAya che. ane bIjI bAjune vicAra karatAM e kiyAe karanArAomAM paNa Aje ghaNA sAdhu, ghaNAM sAvIjIe, ghaNuM zrAvaka ane ghaNuM zrAvikAo evI nIkaLaze ke jeo popaTapATha nathI karatAM paNa e kiyA karatI vakhate Atmika AnaMda ane jJAnIonI AjJAnuM pAlana kyane saMtoSa anubhave che. tathA zrI tIrthaMkaradeva, sapuruSa ane mahAsatIonAM nAmasmaraNAdi vaDe potAnA janmane dhanya ane kRtArtha tarIke anubhave che. kAraNa ke e kiyAonAM sUtranI pAchaLa pUrvAcAryoe ghaNuM sAhitya vistAryuM che ane bhASAmAM paNa ghaNuM goThavyuM che. tethI tenuM paddhatisara jJAna paNa samAjamAM phelAtuM ja rahe che. joke Aje anya kSetromAM vidyAno vikAsa tathA bhASAjJAnane pracAra jeTalA pramANamAM vadhI rahyo che, teTale ApaNe tyAM dekhAtuM nathI. paNa AtmAnA Arota. 15 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 tattvadehana haNanA mArgamAM te pramAda te rahevAne ja. ane ene dUra karavA mATe paNa kALe kALe mahApuruSa, yugapradhAne Adi janmatA ja rahe che ke jeo pharIthI kiyA-uddhAra ityAdi kare che ane kriyAnI pAchaLa, bhulAyeluM ke bhulAtuM jatuM jJAna meLave che. eTale hAlanA manuSyamAM duHSama kALanA prabhAve dekhAtI zithilatAone vadhu paDatuM vajana ApavA karatAM ApaNuM kartavya, khUTatuM jJAna umeravAmAM che. ane e rIte zubha karaNa dvArA zAsanane udyota ane TakAva tathA prabhAva vadhAravAmAM vadhu kalyANa sAdhI zakAya ema che, evI mAnyatA daDha karavAmAM che. dravya vinA bhAva na hoya ramata %iyA pratitti na mAvazUnyA I tathA "bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve dIje dAna e vAkyo zAnAM che. e satya che to paNa, dravya vinA bhAva hoya nahi, anaMta vAra dravya cAritranA pAlanapUrvaka kRtadharmanI ArAdhanA thAya, tyAre koI vAra jIvamAM vilAsa jAge ane granthibheda thAya." e paNa zAstronAM ja vAkyo che. te baMnenI saMgati jevI rIte thAya, tevI rIte tAtparya kADhavAM joIe. jeo kevaLa dravyane ja mukhya mAnIne cAle che, teo mATe bhAvane upadeza che ane jeo "bhAva" pratye ja DhaLelA che, teone dravyanI jarUriyAtane upadeza che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA sAdhakane mArgadarzana vastutaH badhAM kAraNe maLavAthI kArya thAya che. aMtima (anaMtara) kAraNane mAnavuM e bhAvanayano viSaya che ane paraMpara kAraNa sAmagrIne paNa kAryasAdhaka mAnavI, e dravyanayano viSaya che. ubhaya nayane sumeLa e jana zAsana che. pravRttinI mukhyatA keTalAka sAdhako ema kahetA hoya che ke potAnI rucinI-potAnA peTanI bhUkhanI bIjAne zI khabara paDe ?' vAta sAcI hovA chatAM sAva sAcI nathI. kAraNa ke e ruci yA bhUkhanI paNa jJAnIone khabara paDe che. eTalA ja mATe jJAnIoe guNasthAnakanA bheda pADIne pratyeka guNasthAnakane cagya karaNIone paNa spaSTa nirdeza karyo che. ane guNasthAnakane samajavA mATe pariNati nahi, paNa pravRttine ja mukhya mAnI che. e vAta upara jaNAvI che. pote kaI karaNa, kyAM vrata-niyama Adine ucita che, e jANavA mATe gurnAdikanuM avalaMbana paNa batAvyuM che. e rIte parIkSA karIne pitAnI ruci yA bhUkhane sarvathA anurUpa pitAnI bhUmikA samajI zakAya che. ekalI nirapekSa mArgonusAritA upara bhAra devAthI mArganusAritA' ja UDI jAya che. ekalI nirapekSa "sarvavirati upara bhAra devAthI sarvavirati ja UDI jAya che. paNa e badhI vastuone je sApekSapaNe rAkhIne vicAravAmAM Ave to jema "mAnusAritA" samyaga darzanane ane Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 tattvadehana viratine lAyaka banAve che, tema "virati" tathA "samyaga darzanane ucita karaNIo mArgonusAritAne meLavI Ape che. kAraNa ke te karaNIo paraspara virodhI nathI, kintu parasparane piSaka che. anupama upakArI zrI saMdha Aje je keTaleka virodhAbhAsa jaNAya che, te vartamAnamAM zAsananA gaNAtA puruSomAMnI keTalIka nabaLAIonuM phaLa jANavuM. paNa evI nabaLAIone eka jhapATe dUra karavAne kaI paNa upAya A jagatamAM che nahi. karmanI baLavattaratA ane tenI paratatratAnI sAme konuM cAlI zakyuM che? paNa tethI zAsanane zuM? zAsana to avicchinna che. tribhuvanapatine paNa pUjya e zrI saMgha te sadA vijayavaMta che. puruSaranI khANa che. aneka pupuruSa pUrve temAM thayA che ane bhaviSyamAM avazya thavAnA che. AvA anupama zrI saMghanA AdhAre bhavyAtmAonuM kalyANa che, paNa kevaLa vyaktionA AdhAre zrI saMghanuM kalyANa ke akalyANa nathI. zrI saMghanA AdhAre vyaktie che, tIrtho che, cityo che. zAstro che, parvo che, maMtra che ane dAna-zIla-tapa Adi saghaLA prakAranI ArAdhanA ajJAnIonA samUhane saMgha na kahevAya e vAta jeTalI satya che, teTalI satya bIjI vAta e che ke, zrI saMghane ajJAnIone samudAya, je te vyaktithI, na kahevAya. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanAM sAdhakane mArgadarzana vyakti karatAM zrI saMghanuM baLa vadhAre che, vyaktinA guNNA karatAM zrI saMghanA guNNA adhika che, vyaktinA jJAna karatAM zrI saMghanuM jJAna vadhAre che. vyaktinI ArAdhanA karatAM zrI saMghanI ArAdhanA vipula che, vyaktinI ceAgyatA karatAM zrI saMghanI ceAgyatA vizeSa che, vyaktinA TakAva karatAM zrI sa'ghanA TakAva lAMbe che, vyaktinA pAvitrya karatAM zrI saMghanuM pAvitrya vadhAre che, 'jyAM pa'ca tyAM paramezvara' e kahetI nirAdhAra nathI. 219 guNahIna samudAyane hADakAMne mALeA kahyo che te sApekSa che, zrI saMghane peAtAnuM saMdhatva TakAvI rAkhavA mATe eka preraNArUpa che. paNa e vAkayanuM avala ana laI pratyeka ajJAnI, alpajJAnI ke mithyAjJAnI tema na melI zake. te khelavAnA adhikAra bhavabhIru, sarvajJa, gItA, pravacanavatsala ane karuNAsamudra evA javAbadAra adhikArI puruSAne che. tethI zrI saMghane preraNA maLe che. anadhikArI vyaktie te vAkayanA pracAra dvArA zrI saMghanI AzAtanA kare te anaMta pApa upArjana karIne adhAgita pAme, lajjAguNa lajjAguNunI khAkhatamAM keTalAka sAdhakeAne e prazna mU'jhave che ke, 'jethI peAtAneA nAza thateA hAya tevI lajajA guNAnI keDiTamAM kevI rIte AvI zake ?' nahi ja, paNa je lajjAthI sukuLanI maryAdAe Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 taravahana jaLavAtI hoya, je lajajAthI viSayavRttio upara aMkuza AvatuM hoya, je lajajAthI ajJAnI ja jJAnInuM anusaraNa karatA hoya, je lajajAthI aneka vyasana ane durguNothI bacI zakAtuM hoya tathA pavitra dharmakaraNIo thatI hoya, te lajajA eka parama sadguNa che. ane te uttama AtmAomAM ja saMbhavI zake. "strajJA guNauvanananI " lajajA guNasamUhanI janetA che. lajajAguNane varelo AtmA kadI paNa akArya nahi kare tathA satkArya karavAmAM kharI nirbhayatA tenAmAM ja AvI zakaze. pUrve mahAsatIoe satItvanA guNanA pAlana khAtara je nirbhayatAo dAkhavI che, temAM temane lajajAguNano paNa ghaNo phALe che. jethI pitAne nAza thatuM hoya tevI lajajA guNanI koTimAM na ja AvI zake, paraMtu jenAthI pitAnuM rakSaNa thatuM hoya tevI lajajA vaDe athavA je lajajA vaDe vartamAnamAM nahi paNa AgAmI kALamAM mahAna lAbha thanAra che, tevAM kAryomAM samajyA vinA ke bhAva vinA paNa mahAna puruSonI maryAdA khAtara pravartavAnuM thatuM hoya, te lajajAne parama sadguNa mAnavAmAM koI paNa jAtane bAdha nathI. AcAra prathama dharma anArya jIvone zrI tIrthakaradethI paNa lAbha na thAya, tema anadhikAra dharmaceSTA kadI paNa lAbha na kare, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamanA sAdhakane mArgadarzana 231 evo je vicAra keTalAka sAdhake vyakta kare che te ekAMta satya nathI. adhikAra prApta thavA mATe paNa koI ne koI ceSTA joIze ja. jJAna vinAnI kriyA niSphaLa kahI che, tema kiyA vinAnuM jJAna paNa niSphaLa kahyuM che. paraMtu e baMne naya pakSa che. siddhAnta pakSamAM kiyA ane jJAnane tulya baLa che. kiyAne jJAna karatAM adhika eTale prathama sthAna paNa saMbhave. jema ke jJAna vinAnI zubha kriyA sadgati apAvI zake, paNa kiyAhIna jJAna sagati ApI zake nahi. kahyuM che ke'jhaa kharo caMdaNabhAravAhI, bhArassa bhAgI na hu caMdaNamsa / evaM khalu nANI caraNeNa hINA, NANassa bhAgI na hu suggaie / / smRtikA paNa kahe che ke "bhAvAra: prathama dharma " ane vAta paNa sAcI che, kAraNa ke koI paNa kaLA zIkhavA mATe pahelI kriyA karavI paDe, pachI ja jJAna thAya. joke jJAna ane kriyA baMne sAthe ja cAle che, to paNa gauNa-mukhyatA hoya. prAraMbha dazAmAM kriyAnI ja mukhyatA hoya paNa jJAnanI nahi. prAraMbhika kriyA zraddhAthI eTale paranA jJAnanA avalaMbanathI thAya, svane jJAna pachI ja thAya. "pahelAM samaju ane pachI bApane bApa kahuM," ema bolavAne adhikAra nAnA bALakane na saMpAya. A kiyAonuM pUrNa rahasya samajavA mATe ApaNe Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 tavAhana ghaNA nAnA bALaka chIe. e viSayamAM meATA meTA jJAnIe paNa peAtAne ghaNA nAnA jaNAve che. sarvAMga sagavatA sivAya khIjA teneA aza ja jANI zake. khIju badhuM Apta puruSA uparanA vizvAsathI mAnavAnuM rahe che, e vastu daDha karavA mATe zAstrakArAe aNasamaja ke alpa samajathI paNa jJAnIe uparanI zraddhA ane vizvAsathI lIdhelAM vrata, niyama ane devapUjana AdinuM atula phaLa batAvyuM che, ane vAta taddana satya che ke, te pavitra kriyAenuM phaLa saravALe anatuM ane, tene kharo mahimA phaLa maLyA pachI ja samajAya. jJAnI guruonA caraNane AdhIna rahelA anadhikArI paNa kSaNa vAramAM adhikArI banI jAya. tethI zrI jinazAsananI sakriyAe sa` rIte upAdeya che ethI adhika zraddhA dRDha karIne paNa ApaNA mATe ke parane mATe adhikArI-anadhikArIpaNAnA vicAra karavAmAM Avaze, te A viSayamAM ghaNI ochI bhUla thavAnA saMbhava che, anyathA lAbha levA jatAM pUjI khAvA vakhata Ave, e nakkI jANavuM. nibhatAnA ekAMta Agrahane AdhIna thaI ne keTalAka sAdhake eveA prazna paNa karatA hoya che ke, 'aneka vakhata rAjAnA pATha bhajavanArA naTane rAjyaprAptinA saMbhava khare ?' A tema ja Ane maLatAM dRSTAntA ekadezIya Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA sAdhakane mADhana 233 samajavAM. vaiSNavane veza paheranAra pAradhI paNa vaiSNava khanI jAya. pariNAmanI dhArAo vicitra hAya che. jevAM jevAM dravya, kSetra, kALa, bhAvA maLe, tevA tevA palaTA piraNAmeAmAM Ave. tethI ubhaya pakSane pAtapeAtAnA sthAne sarakhA mahattvanA jANIne kadama bharavAnAM che. bhavita yatAvAdanu AlaMbana cAre? keTalAka sAdhAne mUMjhavatA A praznanuM nirAkaraNa e che ke, jyAre jyAre asamAdhi thAya, tyAre tyAre bhavitavyatAvAdanuM Alakhana levAthI asamAdhi TaLI jAya che ane AtmA sva-svabhAvamAM AvI jAya che. bhavitavyatAvAdanuM A rItanuM Alakhana zAstravihita paNa kAryoMnI siddhimAM ekalI bhavitavyatA kAraNa nathI, paraMtu pAMce kAraNeA maLIne kAya thAya che, evA je jina-siddhAnta che, tene AthI jarA paNa khAdhA pahAMcavI na joI e. anyathA e ja bhavitavyatAvAdanuM ekAnta avala'bana jIvane puruSAhIna ane cittavibhrama karAvanAruM thAya che. kAI paNa ekAntavAdanu' avalaMbana citta svAsthyane avasare mahAna hAni paheAMcADe che, kAraNa ke te vastusthitithI viruddha che. meAkSamAga mAM 'puruSakAra' e ja agrapada bhogave che. kAraNa ke te ja eka prayatnasAdhya che. te sivAya bIjA cAra kAraNe| e manuSyane AdhIna nathI, paNa zraddhAthI Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 tatvadehana mAnavAnAM che. joke e zraddhA paNa atyaMta upayogI che ane enA baLathI cittanI samatalatA barAbara jALavI zakAya che tathA jJAnIo upara vizvAsanI vRddhi thavAmAM prabaLa nimitta bane che. paNa temAMthI koI ekAdanA upara aMtima koTie DhaLI paDavAnuM thAya che te mArgathI bhraSTa karAvanAra che ema nakakI mAnavuM. bhavitavyatAvAdanuM AlaMbana levAmAM jema vivekanI jarUra che, tema nirdI bhikatA keLavavAno vicAra paNa ciMtanapUrvakanA viveka sivAya sevavA jevo nathI. nahitara temAM thI paNa- "jene huM yogya nathI, tevI kriyA nahi karavAthI nidI bhikatA keLavI zakAze evI eka mAnasika nabaLAI pidA thaze. ane sAdhakanA jIvana pravAhane chinnabhinna karI nAkhaze. e mAnasika nabaLAI utpanna thavAnuM nimitta UMdhuM tattvajJAna ane tenA upara baMdhAyele abhiniveza arthAta ekAMta Agraha che. ekAMta Agraha, bhale pachI te bhavitavyatAvAdane he ke svabhAvavAdane he, katRtvavAdane he ke akatRtvavAdane he, tenuM aMtima pariNAma AvA ja prakAranuM hoya che. paradarzanenI utpatti A rIte ja thaI che ane thAya che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 dharmanA sAdhakane mArgadarzana sauthI moTo doSa asaduAgraha tarkazakti ane buddhizaktine jeo vadhAre prApta thayelA hoya che teo asaAgrahamAM AvI jAya to teonuM vadhAre patana thAya che. pUrva-puruSoe pharamAvyuM 'AgrahI bata niSISati yukti, yatra tatra matirasya niviSThA / ' jyAM mati beThI che, tyAM yuktine laI javI te ja AgrahIpaNAnI nizAnI che. jyAM yukti che, tyAM matine laI javI, te nirAgrahIpaNAnuM cihna che. tethI tattvajJAnanI prAptimAM "asadugrahane moTo deSa mAnyo che. pa. pU. upAdhyAyajI mahArAja pharamAve che ke - vidyA viveko vinayo vizuddhiH / siddhAnta-vAllabhyamudAratA ca / / asadgrahAdyAnti vinAzamete / guNAstRNAnIva kaNAd davAgneH / / 1 / / artha : jema aninA kaNathI ghAsanA gaMja baLI jAya, tema asagrahathI vidyA, viveka, vinaya, vizuddhi, siddhAntanI vallabhatA. ane udAratA Adi guNo vinAza pAme che. kalikAlasarvajJa zrI hemacandrasUrIzvarajI pharamAve che ke, "satAmapi' (A adbhahane) satparu paNa dukhe karIne dUra karI zake che. tethI tenAthI bahu saMbhALa rAkhavAnI hoya che. dharmamAM namratA-arpaNatAnI jarUra paDatI hoya te. te A ja kAraNe paDe che. paraMtu ekAMta AgrahavALAomAM Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 tavAhana te namratA--samarpaNutA kadI paNa sthAna pAmI zakatI nathI. tenuM kAraNa e che ke, keAI paNa jAtanA ekAntavAdamAM vastusthitithI viruddha nirUpaNa karavAnuM hAya che. tethI jo te sa pUrNa svacchaMdI na ane, tA badhAnA virodha kevI rIte karI zake? ane badhAnA virodha na kare, teA peAtAne mata kevI rIte sthApI zake? tethI ekAntavAda e ja mithyAtva che, mATe sarvathA tyAjya che. nibhatAnA samULa nAza kayA guNasthAnake thaI zake e hakIkata paNa dharmAMnA sAdhakeAnA dhyAnamAM rahevI joi e. nibhatAnA samULa nAza TheTha navamA guNasthAnake thAya che. zrI jinazAsanamAM janmyA pachI sAmAyika, pratikramaNa, jinapUjADhi cheADIne bIjI tevI kaI kriyAe ke je sAdhakane Atmasa'tASa pamADI zakaze ? jainakuLamAM janmela koI paNa kalyANakAMkSI jIva, zrI tIrthaMkaradevapraNIta dha kriyAo mATe peAtAne aceAgya mAnavA prerAya athavA aceAgya mAnatA thaI jAya, te pAte sevelI ekAntika vicAradhArAnA ciMtananuM ja piraNAma che. para`tu asadRgrahajanya A nabaLAI. jainakuLamAM janmelA kalyANavAMchu jIvanI prakRtithI sathA viruddha che. eTale jeTalA jorathI te dhama kriyAone cheADavAnA vicArane te Aje vaza thayA che, teTalA ja khalke tenA karatAM adhika jorathI te AvatI kAle tene svIkArI levA tatpara banyA Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA sAdhakane mArgadarzana 237 sivAya rahevAno ja nathI. kAraNa ke koI paNa manuSya pitAnI prakRtithI viruddha AcaraNamAM adhika kALa TakI zakato nathI. ane te samaye ja tene kharekhara e khyAla Ave che ke, bhUtakALanI pitAnI samaja beTI hatI. je kriyA mATe pote pitAne agya mAnato hato, te kriyA mATe piote kharekhara cagya che evI zuddha samaja tenA manamAM daDha thaI jAya che. dharmakiyA taraphanI ekAntika sUga paraMparAe keTalI ghAtaka nIvaDe che te pratyeka sAdhake spaSTapaNe samajI levuM joIe. ekale bhavitavyatAvAda ke svabhAvavAda mAnavAthI puruvArthavAda sarvathA UDI jAya che. eka kamabaddha paryAyavAda ke dravyane ekAMta svataMtratAvAda mAnavAthI Akho karmasiddhAnta UDI jAya che. karma ke puruSakAra UDI gayA pachI jIva ane pugalanA saMgarUpa je anAdi saMsAra ke tenAthI jIvano mekSa, te paNa UDI jAya che ane saMsAra tathA mekSa UDI gayA pachI kamabaddha paryAyane ke bhavitavyatAvAda vagere vicAra ApoApa UDI jAya che. pachI sAdhakane kevaLa zUnyakAra ke aMdhakAra ja AvIne Ubhe. rahe che. ane emAMthI prathama kriyAne choDavAne, pachI sapuruSonI ArAdhanAne choDavAne ane keme karIne zubha saMka95maya saghaLI sat pravRttione mUkI devAno saMkilaSTa adhyavasAya prabaLa thato jAya che. enuM pariNAma paraMparAe kevuM ane keTaluM bhayaMkara Ave eno vicAra sAdhake Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 tatvadehana jAte karI le. A vicAranA pariNAme zAstra-paribhASAmAM jene anaMtakALanI naraka ane nigoda kahevAya che, tene zaraNe anicchAe paNa jIvAtmAne thavuM paDe, to jarA paNa InkAra karI zakAya nahi. zrI tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti jeTalI ja teozrInI AjJAnI bhakti karavAnI zuddha buddhi ane daDha niSThA e dharmanA sAdhakanI sAcI mUDI che. A mUDI veDaphAI jAya te jIvana veDaphAI jAya, AtmA adhogatigAmI banIne apAra yAtanAone bhega bane. AjJA karanAramAM so TacanI zraddhA keLavIne jIvana ghaDavuM, AtmAne ajavALa, parahitane pramANavuM e dharmanA sAdhakane kharekhara dilathI gamatuM thAya che eTale asadgahano kacaro tene mana tema ja hRdayamAMthI nIkaLI ja jAya che ane tene AdhyAtmika vikAsa jhaDapa dhAraNa Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthano mahimA TALe dAha, tRSA hare, gALe mamatA-paMka tIna guna tIratha lahe, tAkaM bhaje niHzaMka. uparanA duhAmAM je tIrthane mahimA gAya che, te tIrtha bhAvatIrtha kahevAya che. dravyatIrthanA sevanathI jema dravya dAha, dravyatRSA ane dravyapaMka TaLe che, tema bhAvatIrthanA sevanathI bhAvadAha, bhAvatRSA ane bhAvapaMka dUra thAya che. ahIM dravya eTale bAhya ane bhAva eTale atyaM. tara ema samajavuM. dravyatIrtha eTale nadI, draha Adine UtaravAnA ArA. bhAvatIrtha eTale saMsAranadI, mahadraha, bhavasamudra Adine pAra pAmavAnAM sthAno. dravyatItha paNa be prakAranAM che. eka apradhAna dravyatIrtha, ke je bhAvanuM kAraNa banatA nathI ane jenAM dRSTAnta upara ApavAmAM AvyAM che. bIjAM pradhAna dravyatIrtha ke je bhAvanAM kAraNa bane che ane jenAM daSTAnta zrI zatruMjaya, sametazikhara Adi zAstra prasiddha che. te uparAMta laukika tIrtho paNa apradhAna dravyatIrthanA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 tavAhana bhedamAM Ave ke je bhAvanA kAraNa bhAgye ja mane che ane kadAca kAI ne ane te temAM mukhyatA te tInI nahi, paNa tene ArAdhanAra vyaktinI hAya che. tenA dRSTAnta tarIke gaMgA, geAdAvarI, revA, yamunA Adi saritAe, kailAsa, himAlaya Adi parvata ane khIjA paNa laukika zAstramAM prasiddhi pAmela kAzI, prayAga Adi tI sthaLe. te te sthaLeA tI tarIkenI prasiddhine pAmyAM hoya che, tethI ghaNA leAkeA tenuM bhAvathI sevana paNa kare che. chatAM tenA sevanathI je bhAva utpanna thAya che, te muktiprApaka bhAgye ja bane che. muktinuM kAraNa abhaya che ane abhayanuM kAraNu SaT jIvanikAya pratye dayAnA pariNAma che. laukika tIthaeNnI sevAmAM e pariNAma bhAgye ja jaLavAya che. tethI niHzeSa kathI mukti apAve teveAni`La bhAva, te tIrthAMnA sevanathI bhAgye ja thatA dekhAya che. samasta ka`thI mukti apAve tevA niLa bhAva tA masta jIvAnI rakSAnA udAtta pariNAmamAMthI sa'bhave che. ane evA piraNAma laukika dravyatIrthonuM sevana karanArA AtmAemAM dekhAtA nathI. te pariNAma tA leAkeAttara dravyatInA sevaka evA pavitra aMtaHkaraNamAM ja pragaTa thatA dekhavAmAM Ave che. tethI zrI jainazAstramAM prasiddha evA zrI zatru MjayAdi tIrthasthaLAne ja leAkeAttara dravyatItha tarIke samathyAM che. evAM tIrthonuM sevana Aje paNa bhAgyavAna AtmAe Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIthane mahimA 241 nirmaLa bhAvathI kare che. ane tenA pariNAme samagra karmathI AtmAne mukti apAvanAra pariNAmanI dhArAne pALavAnA adhikArI banatA dekhAya che. te kAraNe zrI jaina-AgamAM bhAvanA kAraNarUpa dravyatIrthone mahimA paNa ghaNe gavAyo che. A avasarpiNamAM dharmanA Adi kALathI Aja paryata zrI zatruMjaya, zrI raivatAcala (giranArajI) ane zrI aSTApada Adi tIrthone mahimA suMdaramAM suMdara rIte gavA che. ane te tIrthonI yAtrAo tathA te te tIrthomAM zrI tIrthakaranA ce ane bibe tathA tenI pratiSThAo ane pUjAe ghaNuM UMcA bhAvathI ane mahotsavathI thAya che. badhAM tIrthomAM zrI zatruMjaya tIrtha ghaNuM prasiddha che. tyAMnI yAtrAo, pUjA, racanAo, sauthI vadhAre pramANamAM thAya che, tathA tyAM javA mATenA saMgho sauthI vadhAre saMkhyAmAM nIkaLe che. zrI zatruMjaya tIrthanuM bayAna cha mahinA sudhI prAtaHkALe ekAgra cittathI karavAmAM Ave, te kavipravara zrI vIravijayajI mahArAjanA zabdomAM- vimalAcala parameSThinuM, dhyAna dhare Sa mAsa, teja apUrava vistare, pUre saghaLI Aza." AvuM anupama zrI zatruMjaya tIrtha ke je vimalAcala ta. 16 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24ra tatvadehana girirAjanA nAme paNa suprasiddha che tene prabhAva che. A vimalAcala girirAjanuM cha mahinA sudhI dayAna dharanAranI AzAo pUrNa thAya che. ane te dhyAnanA baLe tenAmAM apUrva jJAnarUpI teja vistAra pAme che. A girirAjanA dhyAnathI trIje bhave siddhi maLe che. utkRSTa pariNAmathI aMtamuhUrta mAtramAM mukti maLe che. mukti na maLe tyAM sudhI A zrI zatruMjaya tIrthanA sAcA sevakane tana, mana, dhana, putra, parivAra ane svargAdikanAM sukho tathA paraMparAe muktiramaNane paNa saMga thAya che. zrI zatruMjaya tIrthane A mahimA tenI lokottara dravyatIrthatAmAM rahelo che. bhAvanuM kAraNa te dravya, e arthamAM zrI zatruMjaya sAcuM tIrtha che. zrI jinamatamAM jJAna, darzana ane cAritra e ja bhAvatIrtha che. ane tenA heturUpa dravyatIrthomAM zrI zatru jaya mahAtIrtha ziromaNibhAvane bhaje che. zrI zatruMjaya girirAjanA kAMkare kAMkare anaMta keTi siddhonI sthApanA che. Ama te aDhI dvIpa ane be samudra parvata manuSya lekamAM evuM koI sthAna nathI ke jene sparzIne anaMtakALanI apekSAe anaMta siddho muktiramaNane na varyA hoya. siddhazilA 4pa lAkha jananI che. manuSyalekamAM AryakSetra karatAM paNa anAryakSetronI ane anAryakSetre karatAM paNa samudronA vistAranI saMkhyA ghaNI moTI che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIthane mahimA 243 chatAM devAdinA upasargo pAmIne anAryakSetro ane samudrajaLamAM paNa siddhi pAmelA jIvonI saMkhyA anaMtakALanI apekSAe anaMta koTinI thAya che. te pachI AryakSetro ane tIrtha sthaLone spazane anaMta koTi AtmAo siddhine pAmyA hoya temAM Azcarya ja zuM? Ama chatAM anaMta keTa siddhanA sthAna tarIke prasiddhi zrI zatruMjayanI bhUminI ja zA mATe? e praznanuM samAdhAna prakhara tArkika ane parama buddhinidhAna, zAstravettA vAcakapravara zrI yazovijaya mahArAja nIcenA zabdomAM pharamAve che. "tenA siddhAvacArAdhyApi cAhyAvaM jJAnacaaritrruupbhaavtiirthhetutvenaa'sy dravyatIrthatvAdanantakoTisiddha-sthAna tvasyA'nyatrAvizeSe'pi sphuTapratIyamAna tadbhAvanayaivA'travizeSAt / anubhavAdinA tathA siddhau zrutaparibhASAbhAvasyAtaMtratvAdanyathAcaturvarNazramaNasaMghe tIrthatvaM, tIrthakare tu tadbAhyatvamityapi vicArakoTiM nATIketa / vyavahAravizeSAya yathA tathA paribhASaNamaparibhASaNaM ca na vyAmohAya vipazcitAmiti sthitaM // -pratibhAzataka pA TIkA artha : "AthI zrI siddhAcalAdi tIrthonuM ArAdhya paNe jaNAvyuM. jJAna darzanacAritrarUpa bhAvatIrthanA hetu paNathI enuM dravyatIrtha. paNuM che. anaMta koTi siddhanA sthAnarUpe anya kSetrothI tenI vizeSatA nathI, paraMtu tIrthanI sthApanA vaDe thatA phuTa pratIya bhAna arthAt spaSTapaNe anubhavAtA bhAva vaDe tenI vizeSatA che. anubhava ane Adi zabda vaDe Agama ane anumAnAdi pramANe Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te caturvaNa karatI koTimAM TakI zake che tema ahIM paNa 244 tadehane te siddha che. mRtanI paribhASA koine AdhIna nathI. jo tema heta te caturvarNa zramaNa saMghane tIrtha ane tIrthakara devane tIrthabAhya kahyA che, te vicAranI koTimAM TakI zake nahi. amuka prakAranA vyavahAra mATe jema te paribhASAo bAMdhI che, tema ahIM paNa samajavuM. ekane (anaMta-keTisiddhasthAna) kahevuM ane bIjAne na kahevuM e zAstrIya paribhASAne AdhIna che. vidvAna puruSo tethI mUMjhAtA nathI." pU. upAdhyAyajIne cA samAdhAnathI zrI zatruMjayatIrthanI anaMta koTi siddhisthAna tarIkenI prasiddhi keTalI badhI sahetuka ane pramANasiddha che, te kaI paNa madhyastha buddhivALA vidvAna sahelAIthI samajI zakaze. dravyatIrthomAM lokottara dravyatIthe zreSTha che ane temAM paNa zrI zatruMjayatIrtha sauthI caDiyAtuM che, tenuM kAraNa anaMta koTi siddhonI sthApanA che. bIje te nathI. bIje ekabe yA tethI adhika arihaMta ke tIrthanI sthApanA che. e sthApanAnI koI Adi nathI. tethI te tIrtha anAdi ane zAzvata che. sarva tIrthakaredeva, gaNadharo, kevaLajJAnIo ane zratadhara maharSioe te sthApanAne mAnya rAkhI che ane upadezI che tathA tene anusAre Aja paryata anaMta AtmAo te tIrthanAM darzana, sparzanAdi karI pAvana thayA che, thAya che ane thaze. tethI zrI zatruMjayatIrthane mahimA badhAM tIrthonA mahimA karatAM ajoDa che. advitIya che. anaMta ' che. zraddhALu AtmAe tenA nAmasmaraNathI paNa romAMca Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 tIthane mahimA anubhave che ane te tIrthanI bhakti mATe pitAnA tana, mana, dhana sarvasvane salAsa samarpaNa kare che. vidyamAna cetyo ane tenI vipulatA paNa te vAtanI sAkSI pUre che. A lekhane mULa viSaya to prAraMbhamAM Takela duhAmAM kahela bhAvanA kAraNarUpa dravyatIrthanA kAryanI vizeSatA samajAvavAno che. bhAvanA kAraNarUpa dravyatIrthanI sparzanA vaDe zubha bhAva utpanna thAya che ane tenAthI bhAvadAha, bhAvatRSA ane bhAvapaMka niyamA dUra thAya che. AtmAnI aMdara rahela kodharUpI kaSAya e bhAvadAha che, viSaya-vikAra e bhAvatRSA che ane mahadaya e bhAvapaMka che. tIrthanA sevanathI jIvananA A bhAva TaLe che. zrI zatruMjayAdi mahAtIrthonuM sevana, pUjana, bhAvana vagere A dhyeyane lakSamAM rAkhIne jyAre karavAmAM Ave che, tyAre tenA karanAranA te te doSe TaLyA sivAya rahetA nathI. pariNAme AtmAmAM bhAvazAnti, bhAvasaMteSa ane bhAvanirmaLatA pragaTe che, jenA prabhAve te traNe guNone prakarSa jyAM raheluM che, evA siddhasthAnane bhaktA jIva bane che, nirmaLa AtmasvarUpane mAlika thAya che. sAgaramAM jevuM jahAja, tevuM saMsAra sAgaramAM tIrtha. ane temAMya zrI zatruMjaya mahAtIrthanI tArakatAnI to vAta ja zI ? samarpita thanArane tatkAla tene anubhava thAya che. evA anubhava kAje bhavi AtmAo kaTibaddha thAo | Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainazAsananI anupama ArAdhanA zrI jainazAsana sa`jJa kathita che. tenI pratIti traNa prakAre thaI zake che. (1) AtmA, (ra) guru ane (3) zAstra. zrI vizeSAvazyaka bhASyamAM kahyuM che ke, AyA guravo satthaM, tipaccayA vA''imocciya jiNassa / sapattakkhataNao sIsANa u tippayAro vi // artha : AtmA, guru ane zAstra e traNa pratyaya che. temAM pahele AtmalakSaNa pratyaya zrI tItha kara paramAtmAne hoya che. tee sana hAvAthI AtmapratyakSa karIne dharmAMte kahe che, zrI gaNadhara bhagava'ta ane temanA ziSya, praziSyA Adine traNa prakAre dharmAMnI pratIti hoya che : AtmapratIti, gurupratIti ane zAstrapratIti. temAM prathama AtmapratIti eTale koI paNa prekSAvAna puruSa, 'A vAjabI che' ema jANIne ja dharmane aMgIkAra kare te. gurupratIti eTale zrI tIrthaMkara bhagava ta, temanA uparanA vizvAsathI gaNadharo dhane aMgIkAra kare te. teo vicAre che ke amArA A guru pratyakSa anubhavasiddha sajJa che, kema ke tee amArA sa Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainazAsananI anupama ArAdhanA ra47 saMzone chedanAra che. rAgadveSa ane bhayarahita che. kema ke te traNa doSanuM keI eka paNa cihna temanAmAM dekhAtuM nathI. sarvajJa tathA rAga, dveSa, bhayathI rahita hovAthI teo kadApi asatya bole nahi. tethI temanuM vacana zraddheya che. eTale teo sAmAyika dharmane je upadeza Ape che, te yathArtha che, satya che. vaLI teo anupakRta parAnugrahaparAyaNa AropakArathI nirapekSapaNe parane upakAra karanArA che. tethI tribhuvanane temanuM vacana mAnya che, pramANa e rIte gaNadhara bhagavaMtanA ziSya-praziSya paNa piotapotAnA guruonA guNone pratyakSa anubhava karavAthI dharmazraddhAvALA bane che. AtmapratIti ane gurupratItinI jema trIjI zAstrapratIti che. zAstra sarva jIvane hitakara che tathA pUrvApara aviruddha che. zAstra je sAmAyika dharmane kahe che, te sAmAyika dharma sarva guNane grahaNa karavAnA phaLavALA che; tethI amane upAdeya che. e rIte zAstranI pratItithI paNa dharmane svIkAra thAya che. ArAdhanAnA traNa mukhya prakAra sarva dharmomAM zrI jinazAsana pradhAna che. enI pratIti jema uparanAM traNa sAdhano dvArA thaI zake che, tema zrI jinazAsane batAvelA ArAdhanAnA traNa mukhya Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 tatvadehana prakAro vaDe paNa thaI zake che. zrI jinazAsane batAvelA ArAdhanAnA traNa mukhya prakAranAM nAma duSkRtagaha, sukRtAnumodanA ane catuH zaraNagamana che. kalikAlasarvajJa zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA nIcenA eka ja zlekamAM e traNa prakArene varNave che. svakRtaM duSkRtaM garhan, sukRtaM cA'numodayan / nAtha ! vALI cAma, za zALavijJatAH | zrI vItarAga tetra, pra. 17, le. 1 artha: he nAtha ! meM karelAM dukRtinI gaha karate ane sukRtanI anumodanA karate, zaraNarahita evo huM ApanA caraNonA zaraNe ne svIkAruM chuM. duSkatanI gahapUrvaka dukRta na karavuM, sukRtanI anumodanApUrvaka sukRta karavuM ane pitAne anya sarva vastu enA zaraNathI rahita mAnIne prabhunA zaraNe ananyabhAve javuM, e zrI jinazAsananI ArAdhanAnuM UMDAmAM UMDuM rahasya che. duSkata na karavAne upadeza sahu koI Ape che, sukRta karavA tathA prabhunA zaraNe javAne upadeza paNa sarvatra maLe che; kintu duSkRtamAtranI baeNkAlika gaha, sukRtamAtranI sArvadezika anumodanA ane anya zaraNarahita prabhunA ananya zaraNane upadeza te pradhAnatayA mAtra eka zrI jainazAsanamAM ja maLe che. zrI jainazAsananI ArAdhanAne pAye gahamAM che, Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jainazAsananI anupama ArAdhanA anumeAdanAmAM che, prabhunI ananya zaraNAgatimAM che. ane garhAnA pariNAma vinA, duSkRta ghaNI vAra jIve cheDyu che. anumeAdanAnA pariNAma vinA, sukRta ghaNI vAra jIve karyu che; prabhune ananya AdhAra mAnyA vinA ghaNI vAra bhamyA che. paratu bhavanA aMta AvyeA nathI. pApanA anubaMdha tUTyA nathI. puNyanA anubaMdha paDyA nathI. svakRtinA ahukAra AganyA nathI. 249 eTale ga NIya duSkRtAnI gIM, anumedanIya sukRtAnI anumeAdanA UMDA aMtaHkaraNapUka karavI, tema ja tribhuvanakSema kara zrI tIthaMkara paramAtmAnuM zaraNuM, e ja sAcu bhavajaLataraNa' che e zraddhAne dIpAvavI e ArAdhakanuM pradhAna kartavya che. pradhAna kartavyane pradhAnatA apAya, te ja ArAdhanA prANavaMtI bane che ane te ArAdhanA virAdhanAnI adhama paLe, ArAdhakanA hAtha pakaDIne ugArI le che. pApapa`kamAM lapaTAtAM bacAvI le che. ArAdhanAnuM AvuM adbhuta tattvajJAna pIrasanAra zAsana svAbhAvikapaNe ja ajoDa lekhAtuM hAya che. ane lAkha paDakAra vacce paNa tenI apratihatatA akabadha jaLavAI rahe che. AvA zAsanane pAmIne jIvA, bhavanA pAra pAme ! Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama zraddheya zAstro sarvajJa, sarvadarzI zrI tIrthaMkaradevakathita zAstro e samyaga jJAnanI prAptinuM sAdhana che. 247401300 (Right Knowledge) cakSuSmantasta eva hi, ye zrutajJAnacakSuSA / samyak sadaiva pazyanti, bhAvAn heyetarAnnarAH // artha: zrutajJAnarUpI cakSu vaDe jeo tyAga karavA lAyaka ane Adara karavA lAyaka padArthone niraMtara samyapha prakAre jue che, teo ja A vizvamAM cakSuvALA che. jJAna e prakAza che. ajJAna e aMdhakAra che. aMdhakAra samAna A jagatamAM bIjo eka paNa zApa nathI. sonAnI DuMgarIo ane hIrAnA DhagalAe vacce paNa AMkha vinAnA mANasane kAMI sukha nathI. AMkhavALA mANasane paNa prakAzanA abhAvamAM sonuM ane pittaLa, hIro ane paththara, motI ane kAca samAna che. senAne senA tarIke ane pittaLane pittaLa tarIke, metIne metI tarIke, hIrAne hIra tarIke ane paththarane paththara tarIke oLakhAvanAra AMkha, e prakAza che. enA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 parama zraddheya zAstro vinA badhuM ja aMdhAruM che. aMdhakAramAM vasanArane dheluM ane kALuM, sAruM ane narasuM, kImatI ane akImatIpaNAno vicAra prakAzanI hayAtImAM ja thaI zake che. te kAraNe prakAzanI kiMmata duniyAmAM sauthI zreSTha gaNAya che. ane aMdhakAranuM kaSTa sauthI vadhAre kharAba manAya che. ajJAna paNa eka prakArane aMdhakAra ja che. bAhya aMdhakAra karatAM paNa e vadhAre kaSTadAyaka che ane pIDAkAraka che. ajJAna-aMdhakAranI hayAtImAM jIvane bAhya cakSu maLyAM hoya, bAhya prakAza maLyo hoya, bAhya sukhanI sAmagrI maLI hoya, te paNa tenAthI te potAnuM hita sAdhI zakato nathI, sukha pAmI zakato nathI. sukha, zAnti ke hitanI sAdhanA mATe bAhya sAmagrIonI sAthe, bAhya prakAzanI sAthe, bAhya cakSunI sAthe mAnavIne jJAnarUpI cakSunI jarUra paDe che. jJAnacakSu vinA karavA lAyaka ke nahi karavA lAyaka kRtyane vibhAga thaI zakato nathI. tethI nahi karavA lAyaka kRtyone karIne ane karavA lAyaka kRtya nahi karIne jIva pitAnuM ahita sAdhe che. hita sAdhavA mATe bAhya cakSu ke bAhya prakAza sahAyaka banI zakatA nathI. e mATe eka jJAnacakSu ja upakArI banI zake che. e jJAna cakSu jeone maLyAM nathI, teo eka ja jiMdagImAM keTalAM akathya pApone Acare che ane pariNAme Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadAhana keTalAM asahya kaSTone sahe che, tene vartamAna jagata samakSa AMkha ughADI rAkhIne jonArA saheje samajI zake che. 252 samyag jJAnanA abhAvanu phaLa Aje mANase| niha khAvA lAyaka(mAMsA)ine khAtA hAya, nahi pIvA lAyaka(madirA)ne pItA hAya, nahi bhAgavavA lAyaka(paradArAdi)ne bhAgavatA hAya, nahiM mAnavA lAyaka(kumatA)ine mAnatA hAya, nahi AcaravA lAyaka(hiMsAdi)ne AcaratA hAya ane pariNAme peAtAnuM bhayaMkara ahita sAdhatA hAya, teA te eka samgra jJAnarUpI AMtaracakSunA abhAvanuM ja phaLa che, enA inkAra kAnAthI thai zakaze ? bhaThyAmaphsa, peyApeya, gayAgamya, kRtyAkRtya ke satyAsatya vicAra, je cakSuthI thaI zake che ane je cakSu vinA nathI ja thaI zakatA, te cakSunI Aje ja jarUra che evuM nathI, paNa sa kALe jarUra che. enI jarUra nathI, ema je kAI kahe che, te jIvA atyaMta sukhadAyI prakAzanA ja virodha kare che, ema kahevAmAM lezamAtra paNa khATu nathI. samyag jJAna vinA jema bhakSyAbhakSya, peyApeya, gamyAgamya, kRtyAkRtya ke satyAsatyane bheda paDI zakatA nathI, tema jIva-ajIva, tattva-atattva, hita-ahita, ityAdine paNa viveka thaI zakatA nathI. ane e vivekanA abhAve jIvanamAM sadAcAra nAza pAmatA jAya che ane durAcAra praveza Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama zraddheya zAstro 253 pAmate jAya che. pariNAme durgati ane anarthonI paraMparA sivAya kAMI bacata rahetuM nathI. e badhAthI bacavAne ekane eka ane saraLamAM saraLa upAya, samyam jJAnano abhyAsa ane prasAra che. samyaga jJAna kone kahevuM? paNa samyaga jJAna kahevuM kone? e saMbaMdhI Aje ghaNe vivAda che. sahu kaI potAne managamatI ane pasaMda paDatI vyAkhyAo bAMdhe che. jenuM jemAM hita ane svArtha hoya te ja eka vyAkhyAne te satya sAbita karavA mathe. che ane teno ja pracAra karavA pAchaLa te pitAnI saghaLI zaktiono upayoga kare che. ApaNe te badhI vyAkhyAonuM ahIM prajana nathI. samyaga jJAnanI sahelI ane saraLa vyAkhyA eka ja che, jenAthI pariNAme hita sadhAya tevI vastuo jaNAya. tenuM nAma samyaga jJAna". pariNAme hita sadhAya tevI vastuone jANavA mATenuM Aje sAdhana zuM? e sAdhana, sarvajJa paramAtmAe prakAzelAM zAstro. sivAya Aje bIjuM eka paNa nathI. Aje kaI sarvajJa svAmI A kSetramAM hayAta nathI. te sAcuM, paNa temaNe prakAzelAM zAstro hayAta che. sarvajJa prabhue prakAzelAM zAstro paNa Aje hayAta nathI." ema je koI kahetuM hoya, to te mAnavA lAyaka Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 taravahana nathI. ema kahevAnI pAchaLa, kahenAranuM ajJAna athavA svArtha rahele have joIe. aneka je zAstro vidyamAna che temAM sarvajJa bhagavaMtoe kahelAM zA kyAM? ane ene oLakhavA zI rIte? A eka ghaNe ja gUMcavaNamAM nAkhanAre prazna che. paNa jeone samyagajJAnane khapa che, teone mATe tenuM samAdhAna duSkara nathI. sAcAM zraddheya zAstro je zAstro jagata jevuM che tene te svarUpamAM jaNAve che ane je zAstronuM eka paNa vacana pratyakSa jagatathI viruddha jatI eka paNa vAtanuM samarthana karatuM nathI, te ja zAstro sarvajJa bhagavaMtanAM prakAzelAM (kahelAM) che. pratyakSa jagata kevaLa nitya nathI ke kevaLa anitya nathI. dravyarUpe kAyama rahIne prati kSaNa paryAyarUpe te palaTAyA kare che. tethI nityAnitya ubhaya svarUpa che. jagatane koI paNa padArtha, e ubhaya svarUpane choDIne rahI zakato nathI. kaI paNa padArthane kevaLa nitya mAnave ke kevaLa anitya mAnavo e pratyakSa mRSAvAda che. evA mRSAvAdane Azraya je zAstrakAroe lIdho nathI, kintu jagatanuM satya svarUpa batAvavA mATe "syAvAdIne Azraya lIdhe che, te zAstrakAronAM zA parama zraddheya che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 parama zreya zAstro zAstronI satyatAnI bIjI kasoTI ahiMsA che. je zAstro hiMsAne paNa "dharma' tarIke samajAvatAM hoya, te zAstro sarvajJa, vItarAga puruSanAM banAvelAM siddha thatAM nathI. hiMsA e sarva deza ane sarva kALamAM sarva jIvone aniSTakara che. ane tene AcaranAra, kAryakAraNanA niyama mujaba, kadI paNa - badalAmAM - sukha meLavI zake nahi. "jevuM vAve tevuM laNe (As you sow, so shall you reap) e niyamane eka nAnuM bALaka ke nirakSara mANasa paNa jANI zake che. chatAM hiMsA eTale bIjAne duHkha devAnI kiyAthI "dhama ane ahiMsA eTale bIjAne sukha devAnI kriyAthI adhama thAya thAya che, ema kaI zAstra ke kaI zAstrakAra (keI eka sthaLe bhUlathI paNa) nirUpaNa kare che to te ajJAnI, asatyavAdI, azraddheya kare che. to je zAstromAM evAM eka nahi paNa aneka nirUpaNe AlekhAyelAM hoya te zAstromAM kahelI che ane bIjI vAta "samyaga jJAnanA arthane mAnya thaI zakatI nathI. | sarva jagahitaiSI sarvajJa ane vItarAga puruSanAM prakAzelA (kahelAM) zAstromAM "hiMsA e adharma ane ahiMsA e ja dharma hoya che, e sazAstronI bIjI kasoTI che. paraMtu vizvanuM svarUpa samajavA mATe "syAdvAda nyAyane Azraya lIdhA sivAya jema cAlatuM nathI, tema Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 tatvadehana ahiMsAnuM zuddha svarUpa samajavA mATe paNa "syAvAdI nyAyane Azraya lIdhA sivAya cAlatuM nathI. kAraNa ke ahiMsA paNa be vibhAgamAM vahecAyelI che. te be vibhAga A rIte che: eka jIvavadhanI kiyArUpe. bIje jIvavadhanA pariNAmarUpe. jIvavadhanI kriyA aneka prakAranI hoya che ane jIvavadhane adhyavasAya paNa aneka prakAranuM hoya che. tethI jevA jevA prakAranA jIvone vadha ane tenI pAchaLa rahele jevo jevo vadha karanArane adhyavasAya, te mujaba tene "hiMsA" ane "ahiMsAnuM phaLa maLI zake che. e rIte hiMsA ane ahiMsAne sarvAgINa ane sUkSmatama vicAra je zAmAM rahe che, te zAstro sarvajJa ane sarvajagahitaiSI puruSanAM racelAM ApoApa sAbita thaI jAya che. evAM zastromAM bhakSya-abhakSya, piya-apeya, gamyaagamya, kRtya-akRtya ke satya-asatyanuM je nirUpaNa kareluM che, te satya ja hoya che ane tene anusarIne jIvana jIvavuM e saikAlika hitane mArga che. AthI e siddha thayuM ke je zAstrono viSaya "svAduvAda ane vidhAna "ahiMsA', te zAstro sarvajJa puruSanAM racelAM che. A janma ke bhaviSyanA janmanuM hita sAdhavAnA mArgamAM te zAstrono Azraya le e ja parama kartavyarUpa che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama zraddheya zAstro 257 jeo e zAstronA prakAzathI dUra che, teo bhAva aMdhakAramAM rahelA che. ane jeo e zAstranA prakAzamAM pitAnuM jIvana jIvI rahyA che teo pitAnuM tema ja sAthesAtha bIjAnuM paNa yathAzakya kalyANa sAdhI rahyA che. samyaga jJAnanA amUlya khajAnA samAM e zAstrone anusaravuM e jema hitAthIonuM kartavya che, tema e zAstrone utpanna karanAra ane Aja sudhI tene ApaNuM sudhI pahoMcADanAra aneka upakArI zrI vItarAga paramAtmAe, AcArya bhagavaMto ane temanAM zAstrone bhaNanArA ane temanA kahelA mArge cAlanArA mahAmunivarone niraMtara vAMdavA, pUjavA, satkAravA ane sanmAnavA e sahu kRtajJa sajajanagaNanuM parama kartavya che. emAM satyanI sevA, dharmanI (sevA) rakSA ane sukhanI vRddhi che. AMkha dhokhe khAI jAya te bane, buddhi dago de te bane, paNa zrI vItarAga sarvajJa paramAtmAnuM vacana ke te vacananA samUharUpa zAstra traNa kALamAM kaI eka jIvane paNa daLe nathI detuM eTaluM ja nahi, paraMtu sagI mA karatAM paNa savAyA hetathI, tenI AMgaLI jhAlanArA jIvane hemakhema saMsAravanathI pAra kare che. zrI vItarAganA vacanamAM mUkelo vizvAsa traNa kALamAM paNa niSphaLa jato nathI, paraMtu acUka phaLe ja che. zrI vItarAga, sarvajJa bhagavaMte eTale samagra vizvanA parama vizvasanIya puruSavare. temaNe prakAzelAM zAnA prakAzamAM jIvana jevA, vAMcavA, vicAravA tema ja jIvavAmAM jIvanuM saikAlika hita samAyeluM che. ta. 17 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatane vinAza zAthI? 'sarAgo'pi hi devazcet / gururabrahmacAryapi / kRpAhineo'pi dharmaH syAt / kaSTaM naSTaM hahA jagat // kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma. artha: sarAgI paNa deva tarIke pUjAya, abrahmacArI paNa guru tarIke manAya tathA dayAhIna dharma paNa dharma tarIke lekhAya te meTA kaSTanI vAta che ke AkhuM jagata nAza pAmI gayuM samajavuM. savanAza nahi zAthI? jagatane sarvanAza aTakI rahyo hoya te temAM kAraNabhUta, thoDAghaNA AtmAo paNa sarAgIne nahi paNa vitarAgane ja deva tarIke, abrahmacArIne nahi paNa brahmacArIne ja guru tarIke ane dayAzUnyane nahi paNa dayAyuktane ja dharma tarIke svIkAre che. sarAgI tArI na zake. A vAtane spaSTa rIte samajavA mATe e vicAravuM joIe ke sarAgInI paNa pUjA ane abrahmacArInI paNa sevA phaLadAyI thatI hoya te tevI pUjA ane tevI sevA, Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 jagatane vinAza zAthI? Aja sudhI jagatamAM koNe ane kyAre nathI karI? sahu keI keI ne koI bIjA sarAgI upara prema, bhakti ke vAtsalyabhAva dharAve ja che. ane te kAraNe tenI zuzruSA ke AjJApAlanAdi kare ja che. kayo pitA pitAnA putra upara, kaI mAtA pitAnI putrI upara, ane kaye pati potAnI patnI upara prema dhAraNa karatA nathI? ane te premanA cage anukame putra, putrI ne patnInI sArasaMbhALa ke sevA karatA nathI? e ja rIte ke putra pitA upara, kaI putrI mAtA upara ane kaI patnI pati upara prema ke bhakti dharAvatAM nathI? sahu koI dharAve che. ane tadanusAra sevA zuzraSAdi paNa kartavyabuddhie kare che. hiMsaka pazupakSIo paNa pitAnA saMtAnAdi pratye vAtsalyabhAvavALA hoya che. ane tenI rakSA, saMvardhanAdinA kAryamAM sadA apramattapaNe tatpara rahe che. mAtApitA ItyAdi upara bhaktibhAva dhAraNa nahi karanAra saMtAne ke saMtAnAdi upara vAtsalyabhAva dhAraNa nahi karanArAM mAtApitAdi A saMsAramAM nathI hotAM evuM nathI. tema chatAM teo paNa svarUnehI, svajana Adine choDIne anya nehI, svajana Adi upara sneha, prema ke vAtsalyabhAva dhAraNa karanAra hoya ja che. ane temAMnA eka paNa vItarAga hatA nathI, kintu sarAgI hoya che. je sarAgInI sevA, bhakti ke pUjAdi svargApavarganAM Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 tattvAhana sukhAdi ApatAM hoya teA gheADAka ja jIvA naraka Adi duHkhAne anubhavanArA A vizvamAM rahyA hAta. paNa A vizvanuM pratyakSa darzana enAthI sathA viruddha prakAranuM che. vItarAga ane vItarAganI pUjAne bhUlIne, samagra vizva sarAgInI pUjA pAchaLa paDela che. kAika virala AtmA ja sarAgInI pUjAne choDIne, vItarAga ke vItarAgatAnI bhaktinI pAchaLa lAgelA dekhAya che. te paNa dilathI nahi paNa dravyathI, mAtra dehavyApArAdithI ja mATe bhAge hAya che. dravya bhAva ane khAhya-abhya tara ubhayathI vItarAganI ke vItarAgatAnI bhaktinI pAchaLa mana, vacana, kAyA ane sarvasvanuM samarpaNa karanArA jIva virala ja dekhAya che. te ja ema batAve che ke jagatanA duHkhanuM khIja sarAgInuM smaraNa ane vItarAganuM vismaraNa che. jagatane sarAgInI jeTalI oLakhANa che, teTala vItarAganI nathI, sarAgInI sevAthI jevA lAbha mAne che, tevA vItarAganI sevAthI mAnatuM hAya tema jaNAtuM nathI. sarAgInI doravaNI tene jeTalI pasaMda che, teTalI vIta rAganI DhAravaNI pasa'6 AvatI nathI. jagatanI vinAzakatAnAM mULa jherI khIja emAM ja rahelAM che. sarAgI uparanI zraddhA ane vItarAga uparanI azraddhA e ja vinAzanu' mULa che, e satya hakIkatane kAI virala Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatane vinAza zAthI? AtmA ja jANe che. ane e ja niyama, brahmacaryAdivihIna evA gurunI sevAne ane yAvRtti AdithI rahita evA dharmAMnI ArAdhanAne lAgu paDe che. 201 brahmacaryAdi guNasa'panna gurune ane dayAvRtti AdimAM pradhAna evA dharmane ja sevanArA ane te sivAyanA guru ane dharmane choDanArA ke nahi mAnanArA jagatamAM keTalA che? AjanA kALamAM ja nahi, para`tu pratyeka kALamAM guruguNasaMpanna zuddha guru ane dhaguNasaMpanna zuddha dha ubhayane jANanArA, mAnanArA ane sevanArA echA ja rahyA che. ane e ja kAraNe jagatanI vinAzAkatAnI pAchaLa (guru ane dharmanA viSayamAM paNa) aceAgyanI sevA ane yAgyanI asevArUpI jherI khIjo ja kArya karI rahyAM hAya che. virala AtmAe ja te vastune jANI ke samajI zake che. satya vacananuM mULa jainazAstrAnuM e spaSTa nirUpaNa che ke avItarAgatA ane asajJatA e devanAM meATAM duSaNa che, avIrAgatA ane asanatAne dhAraNa karanArA AtmAe paNa jo jagatane sAcI deAravaNI ApI zakatA hAya te, jagata kAI paNa kALamAM unmArge na hota. asatya ke saviASI nirUpaNanuM mULa, jo koI paNa hAya tA te avItarAgatA ane asava jJatA ja che. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 tanavadehana asarvajJa ane avItarAgane dharmanA praNetA banavAne adhikAra nyAyaviruddha che. satya vacananuM mULa, vItarAgatA ane sarvajJatA ja che. chatAM ajJAna, meha ke durAgrahavazAta vitarAga ane sarvajJanuM anuyAyIpaNuM svIkAravAmAM na Ave ane ethI viparIta asarvajJa ane avItarAganuM anuyAyIpaNuM svI. kAravAmAM Ave te AMdhaLAnI pAchaLa gherAyelA AMdhaLAnI jema vizva vinAzanA paMthe ja kheMcAI jAya emAM navAI nathI. umArgathI bacavA mATe ane samAgane pAmavA mATe, deva tarIkenuM sthAna vItarAga ane sarvajJa sivAya bIjAne na ja apAya. tema bhakti ane pUjananuM phaLa meLavavA mATe paNa vitarAga ane sarvajJane cheDIne anyane hRdayamAM sthAna na apAya. vItarAga ane sarvajJanI bhakti e muktinI dUtI bane che. avItarAgatA ane asanI bhakti muktinI virodhI bane che. e mATe moTuM pramANa pratyakSa jagata che. kaMcana ane kAminIno rAga... kaMcana ane kAminAnA saMgathI nahi. nivalA AtmAo te nukasAna karI zakatA nathI, je tenA saMgathI nahi nivartavA chatAM gurupadane dhAraNa karanAra kare che. rAgadveSAdi kilaSTa cittavRttionI utpattinuM mULa kaI paNa haya, te te kaMcana ane kAminI pratyene Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatane vinAza zAthI? agya meha che. e jene khasyo nathI, te AtmA svayaM kalezathI bace nathI. to pachI ane bacAvavA samartha kevI rIte thAya ? jJAnamaya jIvana jIvavA mATe paNa kaMcana kAminIne saMga tyAjya che. kaMcanakAminInA bAhya tema ja atyaMtara saMgamAM vasIne jJAnasvarUpa hovAne ke jJAnadAtA banavAne dA pokaLa che. - jJAna ane rAga - kaMcanakAminInA saMgane paraspara virodha che. kaMcanakAminInA AkarSaNanI utpattinuM bIja ajJAna che. e ajJAnathI jeo alaga thayA nathI, teo guru banavAne lAyaka kevI rIte bane? kaMcanakAminInA saMgamAM phaselA AtmAo pAsethI samyagU jJAnanI prApti thaI zakatI hota te jagata Aje ajJAnI na heta. paNa e sthiti jagatanI nathI enuM eka ja kAraNa che ke jJAnamaya jIvana jIvavA mATe ane yathArtha jJAnanuM dAna karavA mATe avidyA ke ajJAnanA phaLasvarUpa kaMcanakAminInA saMgathI dUra thavAnI jarUra che. jee enAthI dUra thayA nathI teo, guru tarIke hRdayamAM sthApanA karavA egya nathI. niSkalaMka dharma avItarAgatA ane asarvajJatA e jema devanuM dUSaNa che ane kaMcanakAminIne saMga e jema gurunuM kalaMka che, tema kAmaga ane tenA kAraNa ane kAryasvarUpa AraMbha, Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 tattvadAhana parigrahArdi e dhanu' apalakSaNa che. je dharmAMmAM atha, kAma ane tenA sAdhanabhUta Arabha, parigrahane tilAMjali nathI, te dhama paNa jo tAranAra hAya tA Akhu' jagata, Aja pahelAM tarI gayuM hAta. artha, kAma ane AraMbha, parigraha e hiMsA tema ja asatyAdi doSAnu` nivAsasthAna che. je dhama mAM tenA leza paNa aMza nathI, te dhama' ja sukhanA hetu che. evA dhama sAmAyikarUpa che, jinapUjArUpa che. niravadya che. niSkaMlaka che. niSpApamayatAnA mArge AgaLa vadhAranArA che. e sivAyanA dhama enAthI viparIta phaLane ApanArA che, e vAta sa` pramANathI siddha che. vinAzanAM jherI khIje, asara, avItarAgadevanI pUjAmAM, kaMcanakAminIthI nahi nivatelA gurunI sevAmAM, akAmAdinI AsaktithI nahi macelA dharmAMnI ArAdhanAmAM che. e vAta khyAlamAM nathI tyAM sudhI sat zraddhA, sajajJAna ane saccAritranI prApti dara che. asat zraddhA, asajajJAna ane asaccAritra e ja jIvananA patananuM mULa che. tethI vizvane patananA mArgathI macAvavA mATe bhAvakaruNAdhara kavikAlasaCjJa bhagavatanA mukhakamaLamAMthI, A lekhanI zarUAtamAM TAMkelA zabdo (zleAkarUpe) svAbhAvika rIte ja nIkaLI paDe che. enA mane sahu koi hiMtAthI AtmA samo tema ja svIkAratA thAe ! Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdvAdanu mahattva prabhu zrI mahAvIrasvAmInA ananya upakAra AsannaupakArI prabhu zrI mahAvIrasvAmIjInA asIma je upakArA A jagata upara che, temAM meTAmAM meTA upakAra, teozrIe jagatane ApelA syAdvAdanA medhanA che. A medha ApIne teozrIe jagatanI tamAma Apattione ekasAthe sUrA karI nAkhyA che. A jagata hu'mezAM ApattiethI paripUrNa hAya che. ane temAM nitya navI navI Apattio utpanna thatI ja jAya che. paNa jema navI navI Apattio utpanna thAya che, tema tenA vinAza karavA mATe paNa A jagatamAM navA navA satpuruSA kALakrame utpanna thatA jovAmAM Ave che. ane e ApattionA adhakArane dUra karI nAkhavA mATe bhagIratha prayAsa kare che. ane te ja temanA prayatna jagata mATe AdarzarUpa banI jAya che. vizvopakArI mahApuruSeAnA prayatnA 'sAdhanA' rUpe oLakhAya che. ane prabhu zrI mahAvIrasvAmIjIe AvI gajama sAdhanA dvArA pragaTelA kevaLajJAna dvArA jagatane je edha ApyA temAM, jagatanA jIvAne jIvanamAM Dagale Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 tattvadAhana ne pagale naDatI aneka prakAranI Apattione haThAvavAnA sarvottama mAorUpa syAdvAdanA khAsa samAveza thAya che. ane e teozrInA jagata uparanA mATAmAM meTA aneka upakArA paikInA eka meATA upakAra che. teozrIe prakAzelA e (syAdvAda) mAne je koI anusare che, te peAtAnA jIvanamAM naDatI aneka prakAranI bAhya ane abhya'tara badhI ja ApattionA vijetA banI jAya che. manuSya svabhAva pramANe pratyeka manuSya ApattiothI acavA mATe satata prayatnazIla rahe che, ane dareka samajadAra mANasa peAtAnI zakti ane kSayApazama pramANe enA mAgergo zeAdhe che. ane zeAdha karatAM jyAre sa pUrNa sacATa mA hAthamAM Ave che, tyAre ja mANasa sa pUrNa rIte ApattimAMthI chUTavAne mATe samatha ane che. Apattione samULa nAza karavA mATe prabhu zrI mahAvIrasvAmIjIe je mAga khatAbhyeA che. te anekAMtavAda' athavA 'apekSAvAdanA nAme paNa oLakhAya che. tenA Azraya lenAra A jagatamAM koI paNa sthAne parAbhava pAmatA nathI, evuM teozrInuM vacana che. ane tethI ja teozrInA vacana upara jemane sa'pUrNa vizvAsa che, teo jyAre jyAre parAbhava pAme che, tyAre tyAre namratApUrvaka svIkAre che ke 'amArA parAjaya thayA che temAM jANatAM ke ajANatAM paNa jarUra amee syAdvAdazailInu. (maryAdAnu) ulla ghana karyu haze.' anyathA Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdavAdanuM mahatva svAduvAdIne kadI paNa parAjaya hoI zake nahi. sUryanI vidyamAnatAmAM "aMdhakAra che." e ukti jeTalI asatya kare che, teTalI ja svAduvAdI parAjaya pAme che, e ukti paNa asatya Thare che. syAdavAdane jIvanamAM utAre je kaI jainakuLamAM janma le, te prabhu zrI mahAvIrasvAmIne anuyAyI gaNAya, ema kahevAya che. paNa A vyavahAra vacana che. te saMpUrNa satya nathI, paNa ApekSika satya che. kharI rIte to jIvanamAM jeTalA pramANamAM svAduvAdanuM zakya pAlana thaI zake che ane pAlana karavAnI jeTalA pramANamAM bhAvanA rahe che, teTalA pramANamAM ja prabhu zrI mahAvIranuM sAcuM anuyAyIpaNuM ghaTI zake che. jagatane sukhI banAvavA mATe bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIne eTalo ja upadeza che ke, "svAduvAdane jIvanamAM utAro." sayAtvAda eka evI vastu che ke jIvanamAM UtaryA pachI, vyaktinuM jIvana jagatamAM ApoApa zreSTha banI jAya che. enuM pAlana Ave che eTale badhI ja Apattie, vagara prayatna palAyana thaI jAya che, saMpattio svAbhAvikapaNe AvI maLe che ane sarvatra enA (e vyaktinA) nAmanI vijayapatAkA pharake che. ApaNuM cAluM jIvanavyavahAramAM "syAdvAda' ghaNe Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 tavadahana agatyane bhAga bhajave che, athavA te svAvAdanA AzrayathI ja ApaNe AkhuM jIvanavyavahAra sukhapUrvaka cAlI rahyo che, ema kahevuM emAM jarA paNa atizakti nahi lekhAya. A vAta sAva sAcI hovA chatAM te ApaNuM dhyAnanI lagabhaga bahAra che. e ApaNe te viSaya pratyenI bedarakArI tema ja ajJAnatA che. svAduvAdanI sahAya vagara game te samartha mANasa paNa, pitAne vyavahAra eka divasa paNa calAvI zakavAne samartha banI zakato nathI. ApaNA jIvananI AsapAsa ghaNI evI cIjo saMkalita thayelI hoya che ke je jIvana jIvavAmAM mukhya bhAga bhajave che ane te ApaNI taddana najIka hoya che tema chatAM ApaNe te vastuothI taddana ajANa hoIe chIe. jema ke bhojana karyA pachI zarIramAM kevI rIte lehI, mAMsa, carabI, hADakAM, zuka vagere jhapATAbaMdha bane che, tene ApaNe jANatA nathI. A vastuo ApaNuM adhikAdhika nikaTa banI rahelI hovA chatAM ane jIvana jIvavAmAM mukhya bhAga bhajavanAra hovA chatAM ApaNe enAthI ghaNA ja ajANa hoIe chIe. tevI ja rIte manuSyamAtranA jIvananI sAthe svAduvAda otapreta thaIne rahelo che. mANasa sukhapUrvaka jIvananirvAha kare che, temAM syAdvAdanuM pAlana e mukhya kAraNa Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 syAdavAdanuM mahattva che. ane mANasa jyAM parAbhava pAme che, tyAM svAbhAvanA pAlanane abhAva e ja mukhya kAraNa che. A vastuthI ApaNe ajANa chIe tethI ja sukhaduHkhamAM ke hAra-jItamAM, svAduvAda sivAya bIjAne tene yazaapayaza ApavA maMDI paDIe chIe. vastutaH te hAra ane chatamAM mukhya kAraNa, svAduvAdanI hadamAM rahevuM yA tenuM ullaMghana karavuM te ja che. A rIte ajANatAM paNa svAduvAdanuM pAlana, Aja dina sudhI ApaNane aneka ApattiomAMthI ugAranAruM banyuM che. belanAra pratyeka manuSyane zabdapravega karavo paDe che. paNa te badhAoe vyAkaraNanuM vyavasthita jJAna meLaveluM hoya che, evuM nathI hotuM. tema chatAM teo susaMbaddha, vyavasthita ane vyAkaraNa bhaNelAnI jema bhASApravega karI zake che, tema syAdvAdane nahi samajanArA paNa naisargika rIte prApta thayelI zaktithI svAduvAdanuM vyavasthita jJAna prApta karyA vagara ja jIvanamAM sahaja rIte syAdvAdanuM pAlana kare che ane tethI pitAnA kArya. mAM saphaLatA paNa meLave che. paNa te dhorI mArga na kahevAya (gaNAya), kAraNa ke temAM gothuM khAI javAnI saMbhAvanA che. unmatta mANasa paNa kaI vakhate sAruM bole. che, tema kaI vakhate UMTavaiduM karavAthI paNa sAjA thaI javAya, paNa samaju mANase tenA upara vizvAsa mUkatA nathI. tema samajaNapUrvaka svAduvAdanuM pAlana jIvanamAM kema thAya te samajavAnI khAsa jarUra che. - Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 tatvadohana syAdvAda eka zreSTha vastu che, e vAta ApaNAmAMthI aneka samajI zakyA che ane anekane samajAvI zake evA paNa vidvAna puruSe samAjamAMthI maLI zakaze, chatAM paNa A kSetramAM haju vadhu pragati thavAnI khAsa jarUra che. syAdavAdane jIvanamAM kevI rIte utAravo te zikSaNa prApta karavA mATe ApaNe taddana navA vidyArthI banavAnI ane navesarathI ekaDe ghUMTavA mATe prayatna karavAthI jarUra che. jANavA mAtrathI ane anekane samajAvavA mAtrathI kArya saratuM nathI. sArI vastunuM mAtra varNana karavAthI kArya siddha thAya nahi. vastu game teTalI svAdiSTa hoya, paNa tene svAda anubhavI zakAtuM nathI. tenA svAdano anubhava karavA mATe te vastu meMmAM mUkavI paDe. tema svAduvAdanA kharekhara lAbha uThAvavA mATe tene jIvanamAM utAre joIe. jIvanamAM utAryA sivAya tene vAstavika svAda ApaNane maLI zake nahi. pachI bhale ApaNe jagatamAM svAduvAdI kahevAtA ke gaNAtA hoIe. ane je koI tene jIvanamAM utAre, te nAmathI svAduvAdI kahevAtA ke gaNatA na hoya te paNa tenA kharA svAdanuM AsvAdana karanArA banI jAya che ane jagatamAM emanuM sthAna "ajeya banI jAya che. je svAduvAdane jIvanamAM utAryA sivAya ke utAravAnI darakAra rAkhyA sivAya mAtra tenuM varNana karavAmAM ja ApaNe zUravIra haIe te ApaNe naTa karatAM UtaratA Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'kerI syAdavAdanuM mahatva 271 gaNAIe. kAraNa ke naTa te pitAnI bhUmikAmAM rahIne pitAne pATha bhajave che, jyAre ApaNe ucca avasthA prApta karI, halakI bhUmikAne pATha bhajavanArA banI jaIe syAdavAdanI vaphAdArI je mANasa je pramANe pote bole che ane upadeza Ape che, te ja pramANe je pite aMdarathI vartana kare athavA vartana karavA mATe kALajI rAkhe ane Adarzane pahoMcavA mATe tanatoDa prayatna kare, te ja te svAduvAdane vaphAdAra che ema gaNAya. anyathA e svAduvAdane bevaphA gaNAya, syAdvAdane ghAtaka gaNAya. amApa upakAraka syAdavAda manuSya, bIjAM prANIothI zreSTha gaNAya che tenuM mukhya kAraNa teo (manuSyo) syAdavAdane jIvanamAM utArI zake che, utAravA mATe svataMtra che-te che. te syAdavAdane pitAnA jIvanamAM utAravA mATe zrI jinezvaradevoe ugra sAdhanA karI che ane aMte jIvanamAM tenuM sAMgopAMga pAlana karyuM che. mATe ja zrI tIrthakara bhagavaMte zreSTha puruSottama puruSa gaNAya che ane emanA upadeza mujaba tyAra pachInA mahApuruSae A Adarzane jIvanamAM jIvIne pacAvIne, zAThyomAM lakhIne, Aja sudhI puSkaLa parizrama veThIne TakAvI rAkhe che. te bhaviSyanI prajA ene jIvanamAM utArI tenA lAbhane uThAve te mATe che. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 tadehana svAdavAdane jIvanamAM kema utAre e mATe upadeza jaina zAmAM bhareluM che. paNa tene jIvanamAM utAravAnI vyavasthita tAlImanI paNa jarUra che. Thera Thera A tatvajJAnanI tAlIma maLe evAM kendro UbhAM karavAM joIe. ane AvAM kAryonI aMdara samagra samAje eka thaI javuM joIe. jJAnI bhagavaMte e syAdavAdanA pAlana upara eTale bhAra mUkyo che, eTalI ja kALajI tenA pAlana mATe batAvatA ApaNe thaI javuM joIe. syAdavAdI eTale jagatano tAja vagarano rAjA, jagatane trAtA. vivekI puruSanI pariSadamAM enI sattA sauthI adhika hoya. A paristhiti Aja sudhI akhaMDa rIta cAlI AvI che. mAtra vivAda karIne svAduvAdanI sarvoparItA sthApana kare evA vidvAna karatAM, syAdvAdane jIvanamAM kema utAre tenuM zikSaNa ApI zake, jIvananI sAthe svAduvAdane asthimajajAvat banAvI zake, evA vidvAnonI zAsanane vadhAre jarUra che. te mATe A dizAmAM prayatna karavAnI khUba jarUra che. hRdayane vizALa ane premI banAvavAnI sauthI prathama jarUra che. samAna vicAravALAoe paraspara saMgaThana karavAnI ane uttejanA ApavAnI jarUra che. A kArya kaThaNa che, paNa tene apanAvyA sivAya zAsanamAM udAratA, vizALatA, paramArtha parAyaNatA, guNagrAhitA vagere lAvI zakAya tema nathI. mATe ja svAduvAda Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdavAdanuM mahatva amApa upakArakAraka lekhAya che ke je jIvanane "guNadhAma" banAvI zake che. ahIM svAduvAdano saMkSipta artha eTale ja levAne che ke, svAduvAda eTale apekSAvAda. eTale dareka vastune apekSAthI ghaTAvatAM zIkhavuM te. A Ama ja' ane "A Ama ja' ema nahi, paNa A apekSAthI "A Ama che ane A apekSAthI Ama che ema ghaTAvavuM e ja svAduvAdanuM rahasya che. "ame sarva rIte sAcA ane bIjA sarva rIte khoTA." evI samaja, khyAla ke bala, enuM nAma ekAMtavAda, ane te anekAMtavAdane kaTTara zatru che. "A apekSAthI ame sAcA" ane "A apekSAthI tame beTA" paNa badhI apekSAe nahi. e abhigama, tamAma vivAdo tema ja vikhavAdone tarata ja zamAvI de che ane navAne utpanna thavAno avakAza UbhuM thavA detA nathI. syAdavAdanuM pAlana jIvanamAM susaMvAda sthApavAne sarvottama mArga che. samAja tema ja sakaLa zrI saMghamAM AmonnatikAraka ekasaMpI keLavavAne je rAjamArga te paNa syAdvAdanuM anusaraNa che. ananya upakArI zrI tIrthaMkaradevanI AjJAnuM yathArtha pAlana syAdavAdanA pAlanathI thaI zake che. ane tenA pariNAme AtmA ArtadhyAnathI bacIne zubha dhyAnamAM Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra74 tadehana yAne dharmadhyAnamAM joDAI zake che ane dharmanuM dhyAna svapara ubhayanuM kalyANa karanAruM nIvaDe che. eTale ApaNe sahue sAcA syAdavAdI banavAnI dizAmAM prayatnazIla banavAnI khAsa jarUra che, ke jethI vitaMDAvAdane janmavAnI eka paNa taka UbhI na thAya ane jIvanane sArthaka karavAnI pratyeka takane ApaNe saphaLatApUrvaka sadupayoga karIne zrI jainazAsanane pUrA vaphAdAra banI zakIe. sukha-du:kha ubhayano anubhava eka kALe heI zako nathI. je kALe AtmA sukhano anubhava kare che te kALe teTalA vakhata mATe tene duHkhathI mukti maLelI hoya ja che. evA prakAranAM duHkhanI muktine paNa je "mukita' tarIke oLakhI yA oLakhAvI zakAtI hoya te sarva AtmAo muktine pAmelA ja che. pachI mukti mATe prayatna karavAno rahe che ja kayAM ? paraMtu te sAcI mukti ja nathI, ke je muktinI prApti pachI AtmAnuM koI paNa duHkha ke baMdhana bAkI rahI jatuM hoya. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IzvaraprArthanA prArthanA eTale aprApta vastu mATe yAcanA. eka vastu pitAne atyaMta ISTa che, chatAM pote piotAnI zaktithI te meLavI zakato nathI, tyAre te meLavavA mATe bIjA samartha puruSanI sahAyanI svAbhAvika AkAMkSA rahe che. e AkAMkSAmAMthI je hRdayegAra bahAra nIkaLe che, tene TUMkamAM "prArthanA" tarIke oLakhavAmAM Ave che. eTale prArthanAnI pAchaLa nIcenI traNa vastuonuM jJAna kArya karI rahela hoya che (1) prArthanIya vastunI ISTatAnuM jJAna. (2) te meLavavAnI potAnI azakta, asahAya ane azaraNa avasthAnuM bhAna. tathA (3) te prApta karavA mATe prApya vyaktinA sAmarthya. nuM spaSTa bhAna. daridratAnA duHkhathI pIDAte mAnavI, te duHkhathI mukta thavA mATe dhanavAnanI AgaLa ja prArthanA kare che, paNa nirdhananI AgaLa nahi. tenuM kAraNa tene daridratAnA duHkhanuM spaSTa bhAna che. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 tAhana tema ja khIjAnI sahAya vinA te daridratAne dUra karavAnI peAtAnI azaktinA khyAla tene e dRDha nizcaya tarapha vALe che ke, mAruM A duHkha keAI nirmAMnathI dUra nahi thaI zake, paNa dhanavAnathI ja dUra thaI zakaze. A kAraNe daridratAnI pIDAethI lAcAra khanI gayelA raMka AtmA, sarva prakAranA gavanA tyAga karIne, dhanavAnanI pAse TvIna ane dayAmaNA mukhe yAcanA karatAM jarA paNa zaramAtA nathI. tenI yAcanAnA badalAmAM tene dhanavAna taraphathI apekSita sahAya maLe yA na maLe, te paNa prAthanAne te choDatA nathI. kAraNa ke peAtAnI ISTa siddhi mATe tene te sivAya anya koI mAga che ja nahi. ane dhanavAnanI krayA upara ja peAtAnuM jIvatara che, evA tene nizcaya che. dhananA athI jema dhanavAna pAse dhananI yAcanA kare che, tema annanA arthI annavALA pAse, vasrane ardhI vasrAvALA pAse, vidyAnA arthI keAI vidvAna pAse ane zAstranA athI keAI zAstravettA pAse yAcanA kare che. ane e rIte yAcanA karanArA AtmA ja iSTa vastunA lAbha meLavI zake che. iSTane meLavavAnI icchAnI pAchaLa jema vastunI iSTatAnuM jJAna kAma kare che, tema aniSTane dUra karavAnI IcchAnI pAchaLa te te vastunI aniSTatAnuM jJAna kAma kare che,-- karI rahyuM hAya che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IzvaraprArthanA 200 peAtAne iSTa vastu meLavavA mATe jema koI samathanI sahAyanI apekSA rahe che, tema aniSTa nivAraNa mATe paNa samanI sahAyanI apekSA rahe che. ane temAMthI ja yAcanA yA prAthanA ApeAApa utpanna thAya che. ilAbha ane aniSTa nivAraNa mATe dRzya upAceA ane dRzya padArthI jayAre asamartha nIvaDe che, tyAre manuSyanI buddhi adRzya sahAya tarapha doDe che. ane e adRzya sahAya meLavavAnA maneArathamAMthI IzvaraprAthanA utpanna thayelI hAya che. jyAM jyAM buddhimAna manuSyeA vase che, tyAM tyAM IzvaraprArthanAnA nitya kAryakrama geAThavAyelA hAya ja che. ane je manudhyeA nitya 'IzvaraprAnA'mAM rasa letA nathI, te manuScA paNa kAI atyaMta harSa ke atyaMta zeAkanuM acAnaka nimitte UbhuM' thAya che, tyAre Izvarane AbhAra mAnavA ke IzvaranI sahAya yAcavA mATe Izvarane yAda karyo sivAya rahI zakatA nathI. A rIte mAnavImAtra jyAre nitya ke naimittika izvaraprAthanA'ne eka yA bIjI rIte karI rahelA hAya che, tyAre izvaraprAnA'nuM zuddha svarUpa jANavAnI jijJAsA paNa buddhimAna puruSonA aMtaHkaraNamAM utpanna thayA sivAya rahe nahi. buddhimAna puruSe saphaLa 'IzvaraprAOnA' mATe traNa mukhya khAkhatA vicAravAnI rahe che: Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra78 tadehana (1) prArthanIya vastunuM svarUpa. (2) prArthanAno adhikArI puruSa. (3) prAcya IzvaranuM svarUpa. dazya upAyo ane dazya sAdhanothI je ApattienuM nivAraNa zakya nathI, te ApattionA pratikAra mATe ja "IzvaraprArthanAnI AvazyakatA rahe che. prArthanA zA mATe ? sudhAtRSAdinAM dukhe ke daridratA nirdhanatAdinI pIDAone nivAravA mATe jeo "IzvaraprArthanAne upayoga kare che, teo Izvarane pitAne kAryakara banAvavA jevI kSudra ceSTA kare che ane e rIte IzvaranI bhakti karavAne badale, IzvaranI eka prakAranI avamAnanA ja kare che. e avamAnanAnA doSamAMthI UgaravA mATe "IzvaraprArthanAne vidhya, duHkha ke kaSTa nivAraNane rAkhavAne badale athavA sukha ke tenAM dazya sAdhane meLavavAne rAkhavAne badale, duHkha ke kaSTanA kAraNabhUta pApanuM nivAraNa athavA sukha ke tenA sAdhanabhUta "dharmane lAbha" meLavavAne ja rahe joIe. Izvara' duHkhanivAraNa mATe nathI, paNa pApanivAraNa mATe che. duHkha te jIve pote bAMdhelAM azubha karmothI Ave che. tenuM nivAraNa Izvara na kare, paraMtu je pApakarmathI jIva Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IzvaraprAthanA ra79 ne duHkha bhegavavuM paDe che, te pApakarmane jaDamULathI ukheDI nAkhavAnuM sarvottama sAmarthya "IzvaraprArthanAmAM avazya raheluM che. e kAraNe "vItarAga zAsanamAM IzvaraprArthanAne viSaya A prakAre che. - prArthanA-vastu duHkkhakkhao kammakkhao samAhimaraNaM ca bohilAbho / artha : he nAtha! tane praNAma karavAnA prabhAve mane duHkhalaya karmakSaya, samAdhimaraNa ane bodhilAbha prApta thAo. ahIM 'duHkhakSaya" zabdathI vartamAnakAlIna duHkhanuM grahaNa thatuM nathI, paNa vartamAnakAlIna pApakarmanA cage anAgata bhaviSyakALamAM AvanArAM duHkhane grahaNa karavAnAM hoya che. udayamAM AveluM vartamAnakAlIna duHkha, tenA bhagavaTA sivAya anya koTi upAe paNa dUra thaI zakatuM nathI. prArthanA-vastumAM prArthanA karanAra, devAdhideva zrI vItarAga paramAtmA pAse nIcenI vastuo paNa yAce cheH __ AruggabohilAbhaM smaahivrmuttmNditu|' artha : "he vItarAga bhagavaMta! Arogya, dhilAbha ane zreSThattama samAdhi Ape !" ahIM "Arogya zabdathI bhAva Arogya (mekSa) grahaNa karavAnuM che. ane bedhilAbha tema ja samAdhinI prAti, pApakSanA ja upAyarUpe yAcavAmAM AvI che. prArthanAsUtramAM zrI vItarAga paramAtmA pAse bIjI je ATha mAgaNIo yAcavAmAM AvI che te nIce mujaba che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 taravadohana, 1. mana veLo (bhavanirveda) 2. madhurAyA (tantrAnusAritA) 3. dakSiddhi (ISTaphaLasiddhi) 4. soviharavAno (lekaviruddhane tyAga) 5. gujJapUikA (gurujana-pUjA) 6. pathALa (parArthakaraNa) 7. sujudagogo (zubhaguruno joga) 8. tagaeNcArevaLA gAmavamavaMdA (guruvacananI A bhavamAM akhaMDa sevA) bhavanirvedathI, guruvacananI sevA payatanA padArtho pApavananA ananya upAyabhUta hovAthI ja yAcavAmAM AvyA che. e rIte pApavananA upAyabhUta jeTalA padArtho che, te sarvanI prArthanA-yAcanA Izvara pAse vihita che. - "IzvaraprArthanA"ne viSaya, je pApavana na rahe te IzvaranuM mahattva jaLavAtuM nathI. bAkI duHkhanuM varjana te rAjA mahArAjA, zeTha, zAhukArAdinI sahAyathI paNa thaI zake che. mahatvanI vAta e che ke duHkhanuM varjana kSaNika hoya che. paNa duHkhanuM mULa pApa che, e pApanuM varjana na thAya tyAM sudhI anyanI sahAyathI kSaNavAra mATe dUra thayeluM duHkha pharI pAchuM AvIne UbhuM ja rahe che. pitAne kSaNika lAbha mATe Izvarano upayoga Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 IzvaraprAthanA karanAre IzvaranI mahattA sthApita karato nathI, paNa pitAnI aghaTita ane kSudra yAcanA vaDe IzvaranA darajajAne halako pADanAra thAya che. dunyavI uttama AtmAo pAse paNa kSudra kArya karavAnI yAcanA sahasA kaI karI zakatuM nathI, te parama paramezvara pAse halakA prakAranAM svAthI kAryo karavAnI IcchA atyaMta kaniSTha koTinI kema na bane? duHkhanivAraNanI yAcanA svArtha parAyaNatAvALI che, jyAre pApavananI yAcanA paramArtha parAyaNatAne sUcavanArI che. e kAraNe IzvaranI sahAyathI pAparahita banavAnI IcchA sivAya bIjI koI paNa IcchA karavI e IzvaranI bhaktirUpa nahi paNa AzAtanA rUpa ja che. prArthanIya vastunuM svarUpa spaSTa thayA pachI IzvaraprArthanAne adhikArI puruSa kevo hovo joIe, e vAta ApoApa samajAI jAya che. IzvaraprArthanAne adhikArI puruSa A mujabanI lAyakAtavALe joIe? (1) duHkhanuM kAraNa pApa ja che, evI aTala zraddhAvALo ho joIe. | (2) pAparahita banavA mATe IzvaranuM praNidhAna e ja eka sarvottama upAya che, evI daDha pratItivALo have joIe. (3) IzvaraprArthanAnI pAchaLa pAparahita banavA sivAya bIjI eka paNa IcchAne dhAraNa karanAro nahi Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvadAhana 201 hAvA jAI e. prA'nIya vastu ane prArthanAnA adhikArI e e vastunuM' yathArtha svarUpa samajyA pachI, samajavAnI khAsa agatya rahe che. izvaranuM svarUpa Izvaranu` svarUpa (1) izvara sarva pAparahita hAvA joI e (2) Izvara sajJa ane sadazIhAvA joI e. (3) Izvara sarva upara samAna bhAvavALA hAvA joI e. je Izvara sathA pAparahita na heAya, te tenA bhaktane sa thA pAparahita zI rIte karI zake? je izvara sajJa, saOdazI na hoya, te prAnA karanAranI prArthanAne jANI kevI rIte zake ? je Izvara, sarvo upara samAna bhAvavALA na hoya, te Izvara sane mAnya kevI rIte thai zake ? thAya Izvara-prAthanA vItarAga, sa`jJa ane sadazI evA IzvaranI, pAparahita banavAnI tIvra abhilASApUrvaka, pApane ja duHkhanuM mULa mAnanArA zraddhALu AtmA taraphathI je prAnA thAya che, te paramA 'IzvaraprArthanA' che. khIjI prArthanA, nAma 'IzvaraprArthanA' dharAvatI hAvA chatAM, paramAthI IzvaraprArthanA tarIke TakI zakatI nathI. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IzvaraprAthanA 283 vItarAga, sarvajJa ane sarvadazI evA IzvaranI prArthanA tenA prArthakane avazya phaLadAyI thAya che. ane bIjI thatI nathI tenAM mukhya kAraNo nIce mujaba che. vitarAga guNaprakarSarUpa, acitya zaktimAna ane sarvathA pAparahita hoya che. tethI temane uddezIne vAraM. vAra prArthanA karavAthI vItarAganI ArAdhanA (sanmukhavRtti) thAya che. samAnI daDhatA (upakArInI bhakti ane ahaMkArane nAza) thAya che. kartavyatAne nizcaya (pAparahita banavuM e ja eka kartavya che enI pAkaTatA) thAya che. prArthanA karanAranAM pApa dUra karavA mATe Izvarane kAMI karavuM paDatuM nathI. paNa prArthanA karanAra pote ja pitAnA prayatno vaDe pApane dUra karanAre thAya che. to paNa prArthanAne viSaya vItarAga bane to ja kArya siddha thAya che. ane e ja kAraNe vItarAga ja pAparahita banAve che, ema kArya-kAraNanA niyama anusAra phalita thAya che. zrI vitarAganI prArthanAnuM supariNAma zrI vItarAga sivAya bIjAnI prArthanA paNa je pApa rahita banAvI zaktI hoya, to tevI prArthanA to anAdi A saMsAramAM jIve ghaNA jIvo pAse karI che, chatAM duHkharahita ane pAparahita banI zakAyuM nathI. vartamAna janmamAM paNa pite ane bIjA sarva jIvo tema kare che, chatAM temanA duHkhane ke pApane aMta AvatuM nathI. ulaTamAM je jIe vitarAganI prArthanA pUrve karI che, Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 tadehana teo pAparahita banI rahyA che, e vAta Agama, anu. mAna ane pratyakSa Adi pramANothI siddha che. e kAraNe-- (1) prArthanAne viSaya pAparahita banavAne have joIe. (2) prArthanA karanAre pAparahita banavAnI IcchAvALo have joIe. (3) prArthanIya puruSa, sarvajJa, samadarzI, sarvathA niSpApa hovA joIe. A traNa bAbate je prArthanAmAM paripUrNapaNe jaLavAya che, te prArthanA satya svarUpamAM "Izvara prArthanA" tarIke gaNavA lAyaka che. evI Izvara prArthanA nitya trikALa karavI joIe. ane saMkaleza samaye vAraMvAra karavI joIe. ethI pApanAza ane dharmasiddhinuM kArya saraLa ane zidhra bane che. uparokta svarUpa sivAyanI "Izvara prArthanA" e joke sAcI "Izvara prArthanAnA anukaraNarUpe pracalita thayelI hoya che, paNa temAM prAcya, prArthanIya ane prArthakanuM svarUpa zuddha na hovAthI, te ekAMte phaLadAyI nIvaDe ja, e nizcaya karI zakAtuM nathI. pUrva puNyane sahayoga hoya te phaLe che, anyathA bALaceSTArUpa bane che. | zrI vItarAganI vItarAgabhAve, vItarAga banavAnI abhilASApUrvaka je prArthanA thAya che, te ja paramArtha Izvara prArthanA" che. ane tene Adara karanAra nizcita Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IzvaraprAthanA paNe Aje (vartamAnamAM) agara kAle (bhaviSyamAM) pAparahita bane che. ane pAparahita banelA AtmAne kaI paNa prakAranuM duHkha sparzI zakatuM nathI. eTaluM ja nahi paNa sarva prakAranAM sukhe tenA caraNamAM AvIne ALoTe che. pAparahita banavAna pikAra, sarvathA niSpApa, sarvajJa ane samadarzI Izvara pAse ja karAya, bIje nahi. dunyavI padArthonI mAgaNa mATe "Izvara nathI, Ivara to acitya zaktinA sAgara che eTale temanI pAse dunyavI padArthanI tucha yAcanA karavI e cakravartI pAse kANe piso mAgavA karatAM paNa adhika badatara kRtya che. duHkhanuM kAraNa pApa che, pApa nirmULa thAya nahi tyAM sudhI duHkha TakeluM rahe che. eTaNe Izvara prArthanAmAM prAthake sarvathA niSpApa banavAnI bhAvanAne khUba khUba ghuMTavI joIe. "choDavA jevA pApathI he nAtha! Apa mane choDAvo." e matalabanI prArthanA vaDe jemanAM haiyA prakAzita thAya che temanAM jIvana paNa niSpApa banIne akSaya sukhanI gyatAvALAM banavA mAMDe che. ApaNe mAgaNa nahi, prArthaka banavAnuM che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtAkAra upaga arihaMta AkAra upayogamAM upaganA viSayabhUta arihaMta "yeya che. upagavAna jIva "dhyAtA" che ane upaga kriyA e dhyAna" che. dayamAM yAtAne upaga e ja dhyAna che. dhyAna samaye dhyAtA, dhyeya ane dhyAna traNenI ekatA thAya che. tenuM ja nAma samApatti che. arihaMtanA upagamAM vartato jIva arihaMta svarUpa bane che. tene artha paNa e ja che. upaga e Agama che, temAM vartavuM te bhAva che. AgamathI bhAvanikSepe arihaMta te arihaMtanA upagamAM vate jIva che, kema ke te vakhate paNa jJAtA, reya ane jJAna kSetranI ekatA thAya che. ektA, samApati, samarasApatti vagere eka arthane kahenArA zabdo che. dhyAtA, dhyeya ane dhyAnanI ektA dvArA thatA tIvra upaga ane te upayoga dvArA thatuM spaSTa jJAna, temAM paNa jJAtA, reya ane jJAna traNenI ekatA sadhAya che. tethI jIva arihaMtanA upayogamAM jeTalI vAra rahe che teTalI vAra te arihaMtasvarUpa bane che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ariha'tAkAra upayoga 287 te upayeAga bhAva savara rUpa hAvAthI atyaMta upAdeya che. arihaMtAkAra upayAga alavyane paNa sabhave che. abhabyA paNa viMzati sthAnaka tapanI ArAdhanA kare che. te vakhate ariha'tAdinA AkAra upacAga rUpe thAya ja che. chatAM tene te tapa meAkSahetuka thatA nathI. temAM kAraNa tenuM jJAna dhyAnamAM pariNata thatu nathI e che. viSayanI samApatti hoya che, paNa AtmAnI thatI nathI. viSayanI samApatti AgamathI bhAvanikSeparUpa ane che. paNa samApatti tAttvika bhAvarUpa che. AtmadravyanuM te bhAvarUpe pariNamana che. dravya guNa paryAyathI samarasApatti rUpI samApatti bhavyane ja thAya che, mithyAdaSTi abhavyane nahi, tattvathI AtmA pote ja paramAtma svarUpa che evI zraddhA, evu jJAna ane evI ja pariNati abhavyane asaMbhavita che. tethI bhavyanI samApatti dhyAtA, dhyeya ane yAnanI ekAgratA vaDe ekatArUpa banI muktinuM kAraNa thAya che. arihaM'tAkAra upaceAga tAttvika samApattirUpa banIne bhavyane muktidAyaka bane che. AgamathI dravyanikSepa: jJAtA anupayukta hAya tene kahevAya. nAAgamathI dravyanikSepa e traNa prakAranA cheH (1) zarIra, (2) bhavya zarIra ane (3) jJabhavyavyatirikta. mithyAdaSTine upayAgayukta vyApAra ane samyagSTinA anupayeAgavALA vyApAra ane dravya gaNAya che. ekamAM anupayeAgarUpI dravyapaNu che ane khIjAmAM Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 tatvadehana apaga, azuddhapayoga yA viruddhopayoga che. tethI temAM dravyapaNuM che. samyagadaSTi jJAnayukta hevA chatAM arihaMtanA yAna. kALe anupayukta hoya to te dravya namaskAra che. mithyAdaSTi upayogayukta hoya to te upayoga azuddha ane mithyAjJAnayukta hovAthI dravya svarUpa che. arihaMtAkAra upayoga samyagu daSTino zuddha hovAthI samApattirUpa bane che. mithyAdaSTine azuddha hovAthI samApattirUpa banato nathI. samApatti eka jJAnarUpa che, bIjI dhyAnarUpa che. baMne prakAranI samApati samyagudaSTinI zuddha che, mithyASTinI azuddha che. eTale ke ajJAna ane azraddhA deSavALI che. tethI te muktinI hetu thatI nathI. dravya zabda jema anupaga vAcaka che. tema kArazutAvAcI paNa che. anupaga, azuddhapayoga, viparIta upayoga, viruddhopayoga, apaga e badhA dravya vAcaka bane che. samApatti dhyAtA, eya ane dhyAnanI ekatAsUcaka ho yA jJAtA, seya ane jJAnanI ekatA batAvanArI che, paNa je te upayoga zUnyapaNe heya yA apagapaNe hoya te bhAva samApatti banatI nathI paNa dravyasamApatti bane che. bhAva samApatti samya daSTinI upayogayuktapaNe hoya tyAre bane che. te AgamathI bhAvanikSepe hoya che. AgamathI dravyanikSepe samApati mithyAdaSTine hoya che vAcaka Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 arihaMtAkAra upaga athavA upayogazUnya samyagdaSTinI hoya che. ne AgamathI dravyanikSepa kAraNutAvAcaka che. temAM jJazarIra, ane bhavya zarIra te upAdAna kAraNutAvAcI che ane jJabhavyavyatirikta noAgamathI dravyanikSepa nimitta kAraNutAvAcI che. jJAtAnuM mRtakalevara paNa bhUtaparyAyanuM kAraNa che ane bhaviSyamAM jJAtA bananAranuM vartamAna zarIra bhaviSya paryAyanuM upAdAna kAraNa che. zarIrane AtmAthI kathaMcit abhinna gaNIne ahIM upAdAna kAraNa kahela che. zarIra AtmAthI sarvathA bhinna hoya te zarIranA nAzathI hiMsAnuM pApa na lAge paNa zarIranA nAzathI AtmAne thatI pIDA anubhavasiddha che. tathA zarIrAkAra paryAyano nAza paNa pratyakSa dekhAya che. tethI zarIra saMsArI avasthAmAM AtmAthI sarvathA bhinna nathI, kintu kathaMcita abhinna che. tethI bhUta ane bhAvi jJAtApaNAnuM kAraNa hovAthI ahIM bhUtajJAtAne jJazarIra ane bhaviSyajJAtAne bhavya zarIra dravyanikSepathI oLakhavavAmAM AvyuM che. - jJAna karavAmAM upAdAna-kAraNa jema atyaMtara hetu che tema nimitta-kAraNa e bAhya hetu che. jJAna karavAmAM jeTalAM nimitta-kAraNe che te badhAM jJabhavya vyatirikta no AgamathI dravyanikSepamAM gaNavAmAM AvyAM che. arihaMtAkAra upagamAM nimitta-kAraNa tarIke nAma, sthApanAnI jema dravyane paNa nimitta mAnela che. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvadehana zarIra sivAyanAM je dravyanA saMbaMdhathI arihaMtAkAra upaga jJAtAnA jJAnamAM Ave te badhAM nimitte kAraNe bhavya vyartirikta noAgamathI dravya nikSepamAM gaNelA che. pachI te nimittA anugIpaNe smaraNa karAvanArA hoya yA pratiyogIpaNe samaraNa karAvanArA hoya paraMtu te badhAM nimitta-kAraNe mAnyAM che. kAryamAtranI utpatti upAdAna ane nimitta ubhaya kAraNenA saMgathI mAnelI che. arihaMtAkAra upagapaNe eka kArya che. tethI te kAryamAM upAdAna kAraNa jema AtmAthI kathaMcit abhinna evuM bhUta ane bhAvi paryAyamAM kAraNabhUta vartamAna zarIra che tema nimitta kAraNa tarIke nAma, sthApanA ane anuyegI prativegI AtmA ane zarIrathI bhina saghaLAM kAraNone samAveza thAya che. samyaggadaSTi jIva te badhAM kAraNone kAraNapaNe sahe che tethI tene dravyabhAva samApattino lAbha thAya che. ane samApatti ja tIrthakara nAmakarmanA baMdharUpa ApattinuM ane tIrthakara nAmakarmanA udayarUpI saMpattinuM parama kAraNa bane che. | tIrthakaronA dhyAnamAM dhyAtAnI ekatA je je nimittA ane upAdAna-kAraNathI thatI hoya te badhAM nimitta ane upAdAna-kAraNene samyagUdaSTi jIva kAraNapaNe sahe che. tethI tenuM jJAna samyaguM bane che. samyajJAna ane samyagadarzana guNa samyagdaSTinI Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtAkAra upaga 281 pravRtti arihaMtAkAra upagavALI banatI hovAthI samApatti svarUpa che. e samApatti amuka kALe ja prApta thAya che ane amuka kALe prApta thatI nathI evuM samyam daSTi jIva mATe banatuM nathI kema ke tenI mana, vacana, ane kAyA vaDe thatI pratyeka pravRttinI pAchaLa arihaMta paramAtmAnI AjJAnuM praNidhAna che. AjJApUrvakanI pratyeka pravRttinI pAchaLa AjJAkAraka arihaMta paramAtmAnuM hRdayamAM dhyAna vartatuM hoya che e dayAna, dhyAtA, dhyeyanI ekatArUpa hovAthI samApattirUpa bane che. ane e samApatti sakala kalyANanuM kAraNa bane che tethI zAstromAM AjJApAlananA adhyavasAyane ja nirAzaMsa ane niHzalya dharma pravRtti tarIke vakhANavAmAM Avela che. AjJApAlanane adhyavasAya eka bAju pitAnI bhUmikAne anurUpa anuSThAnamAM pravRtti karAve che ane bIjI bAju AjJAkAraka paramAtmAnuM hRdayamAM dhyAna dharAve che. bhUmikAne ucita anuSThAna azubha Azravane reke che ane e nimitte paramAtmAnuM hRdayamAM thatuM anusaMdhAna zubha Asava saMvara ane nirjarAnuM sAdhana bane che. azubhAavane tyAga, zubhAstra ane saMvaranuM sevana ane sakAma paNe paramAtmAnA dhyAnathI thatI dravyabhAva nirjarA e ja muktine mArga che. e traNenA ekatra milanathI jIva sakalakarma nimakSa rUpa mane zIdhra prApta kare che. zubhAstrava saMvare ane Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 tatvadehana nirArUpa ke samyagadarzana samyagajJAna ane samyagacAritrarUpa dharma e AjJApAlananA zubha adhyavasAyamAM rahelo che. tethI AjJApAlanane zubha adhyavasAya e ja mekSane parama hetu che. dharma eka evI cIja che ke, te sarva kSetra ane sarva kALamAM bIjI badhI vastuo karatAM kImatI ja rahevAnI che. e kAraNe dharma nahi AcaranArA paNa ame adhama chIe" ema kahevaDAvavA taiyAra nathI. e paNa pite dhamI hevAne ja dAvo kare che. arthAta dharmane Azraya sarvane priya che, e ja ema batAve che ke, dharmane mAnanAra ke nahi mAnanAra, sahu koI dharmanI kiMmata bIjI badhI vastuo karatAM adhika ke ja che ane ethI dharmanA Azraye janArA bIjAo. karatAM zreSTha manAya ja che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . WWE ISM S Wh WA WIN WWWWWWWWWWWWWWW 22 w JAWA w VO Mih WWW CAM SA WOMEN W WA M WIN WE MAN WA SO