________________
૧૯૨
તદેહન. અરિહંતૃત્વ જ નહિ, પણ તીર્થકરત્વ આદિ પણ છે. એ વાત કેવળ શબ્દાર્થની ચર્ચાથી નહિ, પણ ભાવાર્થની વિચારણાથી જ સમજાય તેવી છે.
પ્રથમ પદે વરદંતાળને બદલે માતાળું મૂકવાથી. બીજી એક વાત એ વનિત થાય છે કે, જિનદર્શન પૂજ્યત્વની પ્રાપ્તિ માટે અરિહંતૃત્વ અર્થાત ભાવશત્રુ નાશકત્વ ગુણને અનિવાર્ય ગણે છે. ભાવશત્રુઓને વિનાશ કર્યા વિના જેમ સિદ્ધત્વની પ્રાપ્તિ થઈ શકતી નથી, તેમ અહંવ અર્થાત્ પૂજ્યત્વની પ્રાપ્તિ પણ અસંભવિત છે.
આ કારણે જૈનદર્શનને પ્રધાન સૂર, ગુણોની પ્રાપ્તિ નહિ પણ દોષનો વિજય છે. દેષ ઉપર વિજય મેળવવાથી ગુણોની પ્રાપ્તિ આપોઆપ છે જ. | સુંદર ચિત્ર માટે પ્રથમ ભીંતને સ્વચ્છ કરવી પડે છે, મોટો મહેલ ચણવા માટે પ્રથમ. ભૂમિને શુદ્ધ કરવી પડે છે તે ન્યાયે ગુણોની પ્રાપ્તિ માટે પ્રથમ દેને દૂર કરવા પડે છે.
શ્રી જિનદર્શનમાં દેવનું લક્ષણ વીતરાગત્વ અને ગુરુનું લક્ષણ નિત્ય કહ્યું છે. દેવનું સર્વજ્ઞત્વ અને ગુરુનું ધર્મોપદેશકત્વ વગેરે લક્ષણરૂપે નહિ, પણ ઉપલક્ષણરૂપે છે. અર્થાત્ સ્વરૂપદર્શક છે.
આ રીતે ભાવાર્થનો વિચાર કરતાં મંત્રાધિરાજ શ્રી નવકાર અને મંત્રાધિરાજ શ્રી નવપદના શાશ્વત પાડેમાં પ્રથમ પદે નમો અરિહંતાનો પાઠ એ યુક્તિ
