Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ana La igua 1 /9. 7 // - - che, je tA | taNAva ke RITY . cImanalAla gokaLadAsa zAha thAmanaGIGI gIluhAnagI B- 6 - ji. 00 no For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | am II akhila bhAratavarSIya jaina zvetAmbara mUrtipUjaka munisammelana saMsthApita zrI jainadharma satyaprakAzaka samitinuM mAsika mukhapatra zrI jaina satya prakAza aI DaoN 2 | vikrama saM'. 2000 : vIrani. sa. 24 30 : I. sa 1944 | TaHis 8vaizAkha vadi 8 : sa ma vA 2 : meM 15 | ? e 9 vi Sa ya - 6 zuM na 1 meha kavi racita rANigapura-caturmukhaprAsAda-stavana : pU. mu. ma. zrI jayaMtavijayajI tathA uM. 3DhADhADha premacaMdra zAdu : 3 67. 2 rAjanagaranAM jinamaMdiramAM sacavAyelAM atihAsika avazeSo EL : zrI. sArAbhAI maNilAla navAba : 379 3 alakamAM kALadravya : zrI. popaTalAla manajIbhAI : 384 4 upacAgavAdanuM sAhitya : che. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA : 38 6 5 puSabhastavanakI TIkAmeM pArasI bhASAnuzAsanake uddharaNa ': . vanANIvAsanI jhena : 388 jaoNvara " ane jhamera " : TaeN. bhogIlAla ja. sAMDesarA : 39 0 19 jhAMjharIyA munivara : N.. anekAnta 'nA vicitra pracArano purAvo : paM. becaradAsajIno patra / : 396 9 vikrama-vizeSAMka ne sarakAra : abhiprAyo sUcanA A mAsika dareka aMgrejI maDuinAnI paMdaramI tArIkhe pragaTa thAya che. tethI saranAmAnA pheraphAranA khabara bAramI tArIkhe samitinA kAryAlaye pahoMcADavA. lavAjama-vArSika--be rUpiyA : chuTaka cAlu aka-traNa AnA mudraka:-maganabhAI cheTAbhAI desAI. zrI vIravijaya prInTIMga presa, salApasa krosaroDa, po. bo. naM. 6-bhaktimArga kAryAlaya-amadAvAda. prakAzaka: cImanalAla gokaLadAsa zAha. zrI jainadharma satyaprakAzaka samiti kAryAlaya, jezirgabhAInI vADI, ghIkAMTA roDa-amadAvAda. For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varSa 9 ] | nitya namaH | trIjainasatyaprakAza , kramAMka 104 [ aMka 8 meha kavi racita rANigapura-caturmukhaprAsAda-stavana - saMgrAhaka-pUjya muni mahArAja zrI jayaMtavijayajI saMpAdaka:-zrIyuta paM, aMbAlAla premacaMda zAha. bhaugolika dRSTie tIrthaka, tIrthamALAo, cityaparipATIe amuka tIrthonAM stotra ane stavanenuM je prakAranuM sAhitya jenAmAM maLe che tevuM itara sAhityamAM nathI. A prakAranA varNananuM mULa navA niyukti ane natha mAM ApelAM keTalAka tIrthonI nedha parathI jaNAya che. sAmAnya rIte tIrthamALAomAM svAnubhUta varNana hoya che ane tethI itihAsamAM tenuM sthAna mahattvabharyuM che. varNa ane tIrthonI atyAranI avazeSa sthiti jotAM kALanuM sarvabhakSI vikarAla cakra pratyeka sthaLe pharI vaLeluM jaNAya che. yavanonA AkramaNathI paNa jaina sthApatyane ochuM sahana nathI karavuM paDyuM; enI sAbitI aneka sthaLonAM tUTayAM- phUTayAM avazeSe Ape che. are! samRddha caMdrAvatI nagarI jevAM sthAne te Aje pattoye nathI. chatAM Aje paNa jenAM uttuMga maMdira jenenI dAnazIlatA ane vaibhavane khyAla ApyA vinA rahetAM nathI. mahAkavi nAnAlAle e vAtane samarthana ApatAM gAyuM che ke- sajAvyAM jene rasazaNagAra, latAmaMDapa sama dharmAgAra." jaina dhanakuberee Abu, giranAra ane zatruMjaya para't anupama unnata devamahAlayonuM sarjana karyuM ane gUjarAtanI zilpasaMpatti samRddha banAvI e saune vidita ja che. [2] evA ja dhanakubera dharaNazAhe rANakapuramAM zilpakaLAnA uttama namUnA samAna gailokya dIpaprAsAda baMdhAvyuM. jo ke uparAuparI duSkALa ane saMbhavataH auraMgajhebanA AkramaNathI rANapura ujajaDa banyuM che ane dharaNazAhanA vaMzajo paNa e sthAna choDI cAlyA gayA che chatAM dharaNAzAhanI kIrti gAtuM unnatazIla ane pitAnI samRddha zilpakaLAnI saudaryasugaMdha prasarAvatuM ailekayadIpaka maMdira jANe kALa ane AkramaNa sAme aDagapaNe mITa mAMDI UbheluM hoya tema lAge che. A maMdira aravalInI taLeTImAM aneka prakAranI vanarAji vacce, jhINuM nakazIthI For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 368 ] zrI jaina satya prakAza [ kramAMka 104 suzebhita vimAna samuM dekhAya che. pacIzathI trIza pagathiyAM caDayA pachI maMdiranI prathama bhUmikA Ave che ne tenA para be mALa che. temAM caumukhajI virAjamAna che. 48000 corasa phUTanA vistAramAM 1444 thAMbhalA, cevIza raMgamaMDapa, cAre bAjue 72 zikharabaMdhI derIo cAra khuNe babbe derAsare tenA alaga raMgamaMDapa, sabhAmaMDapa ane mukhamaMDapathI alaMkRta A devaprAsAda bhAratIyakaLAno anupama namUno che. sara jemsa phargyusane A devAlayanI muktaka prazaMsA karI che -"devAlayanuM bhoMyataLiyuM sapATIthI bahu UMcuM hovAne lIdhe tathA mukhya mukhya ghummaTanI vadhAre UMcAIne lIdhe eka mahAna jaina devAlayane barAbara khyAla Ape che. kharekhara AvI zilpavidyAnI suMdara asara upajAve tevuM hiMdustAnamAM eka paNa devAlaya nathI." bAsaTha varSa kAma karyA pachI temAM traNa mALa ja rA thayA ane cothe mALa thatAM thatAM to temane yamarAjane kALaghaMTa sAMbhaLAvA lAgyo. sAta mALanuM pitAnuM svapna siddha na thaI zakaryuM. tethI dharaNazAhe saveLA ja saM. 1496 mAM mULanAyaka zrISabhadeva bhagavAnanI pratiSThA e samayanA yugapradhAna zrIsemasuMdarasUri, jemanI sAthe cAra sUrio, nava upAdhyAya ane 500 sAdhuone vizALa parivAra hato, temane hAthe karAvI. temanA ziSya zrI pratiSThAsAme saM. 1554mAM racelA somanAtha nAmanA kAvyamAM temanA utkRSTa jIvananuM varNana AlekhyuM che. tenA navamA sargamAM dharaNuM zeThanA dharaNavihAranI theDI hakIkata ApI che te jANavA jevI che saMghapati dharaNanA AgrahathI zrIsemasuMdarasUri rANapura nagaramAM vihAra karatA padhAryA. tyAM teo dharaNazeThe banAvelI vizAla pauSadhazALAmAM UtaryA. A pauSadhazALAmAM 84 uttama prakAranA kASThanA staMbha hatA ane vyAkhyAnazALA, ceka temaja aneka eAraDAo hatA. eka divase sUrie vyAkhyAnamAM jinapratimA ane jinamaMdira karAvavAthI thatA puNyaphaLanuM varNana karyuM. e upadeze dharaNazeThanAM hRdayamAM suMdara asara nipajAvI ane kailAzagiri samuM unnata manahara maMdira bAMdhavAno nirNaya karyo. temaNe zreSTha zilpIone bolAvI siddhapuranA rAjavihAra jevuM anupama maMdira bAMdhavAne Adeza karyo. zilpIoe prathama ghaDelA pattharane baMdhabesatI rIte jaDIne pIThabaMdha bAMdhyo. tenA para traNa mALa caNAvI madhyamAM aneka prakAranA UMcA maMDapa banAvyA. aneka prakAranI pUtaLIonI suMdara nakazIthI suzobhita thayelA maMdirane joI lekenAM citta Azcaryamagna banI gayAM. e mULa maMdiranI cAre bAjue cAra ujjavaLa bhadraprAsAdo banAvyA. Ama naMdIzvaratIrthanA avatArasamuM ane traNe lekemAM dedIpyamAna jaNAtuM hovAthI tenuM nAma "zailezvadIpaka" rAkhavAmAM AvyuM. pachI temAM sUryabiMba samAna tejasvI AdinAtha bhagavAnanAM 4 bibanI zrImasuMdarasUrinA hAthe pratiSThA karAvI. dharaNazeThe garIbene khUba dAna dIdhuM ane pratiSThA samaye ja Azcarya pamADanArA maheso karyA. sadaguNI zrIdharaNazeThe agAu guNarAja zreSThIe kADhelA saMghamAM pitAnA devAlaya sAthe yAtrA karI hatI. e mahatsavanI pachI somadeva vAcakane temaNe AcAryapada apAvI temanA mahatsavamAM puSkaLa dravya vAparI sukRta prApta karyuM." For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 8 ] rANigapura-caturmukhaprAsAda-stavana [ 369 saM. 1746mAM paM. zrIzivavijayajInA ziSya kavi zrIzIyavijayajIe racelI tIrthamAtrAmAM dharaNazeTha mATe khAsa dhyAna kheMce tevI hakIkata maLe che, tene sAra e che ke zrIdharaNazeThe batrIzavarSanA bharayauvanamAM vimalAcala para AvelA batrIza saMdha vacce saMdhatilaka karI, iMdramAla laI cothuM brahmacarya vrata uccaryuM. teo kuMbhA rANunA badhA maMtrIomAM buddhinidhAna maMtrI hatA ane temaNe yauvana ane paisAne sArthaka karI uttama kAma karyA. A varNanathI jaNAya che ke paMdaramI sadImAM rANakapura ghaNuM samRddhizALI nagara hatuM, eTaluM ja nahi tyAM zrAvakenI saMkhyA paNa sArA pramANamAM haze. kahevAya che ke tyAM ekalA zrAvakanAM ja traNa hajAra jeTalAM ghare hatAM. atyAre te maMdiranA killA sivAya nivAsa gya eke sthaLa nathI. jyAM tyAM paDelAM avazeSo ane khaMDiyerothI e manahara nagara verAna banyuM che. [ 3 ]. tyAMnA eka zilAlekha parathI rANapuranI utpatti, rAjavaMzo ane dharaNuvihAranI hakIkta jANavA maLe che. rANakapura nAma te vakhatanA rANA kuMbhakarNanA nAma parathI paDayuM che. temAM guhilavaMzI 40 peDhInA rAjAonI nAmAvalI ApelI che. temAM zrIjagaTyadrasUri ane zrIdevendrasUrinAM nAmo paNa ullekhAyAM che. dharaNazAhe rANakapuranA maMdira uparAMta ajAharI, piMDaravATaka, sAlera Adi sthAnomAM navAM maMdira baMdhAvyAM hatAM ane keTalAkane jIrNoddhAra paNa karAvyo hate. kahevAya che ke dharaNazAhane kaMI saMtAna na hatuM, paNa zilAlekhamAM temane be putra ane temanA bhAIne cAra putro hatA-ema jaNAveluM che. temanuM vaMzavRkSa A pramANe che - saMdhapati mAMgaNa saMdhavI kurapAla (strI kAmalade) saM. ratnA (strI ratnAde) saM0 dhAraNAka (strI dhArala) jAjhA lAkhA mane senA sAliga jAvaDa A saMbaMdhI vizeSa hakIkata "ArkiolojIkala sarve opha iDiyA"nA sana 19078 nA enyuala rIperTanA pu. 205 thI 218 mAM zrIyuta DI. Ara. bhAMDArakare e maMdiranA viSayamAM eka vistRta lekha lakhyo che. temAM maMdiranA baMdhAvanAra dharaNuzAhanI hakIkata ApelI che. tethI tene TUMka sAra nIce apAya che. For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 370 ] zrI jaina satya prakAza [ kramAMka 104 "dhanA ane ratnA poravADa jJAtinA zirohI sTeTanA nAMdIyA gAmanA vatanI hatA. daMtakathA evI che ke eka vakhata eka muslIma zahenazAhane eka putra potAnA pitAthI risAIne rAjaputAnAmAM thaIne jato hato. A banne bhAIoe tene samajAvIne pitAnA pitAnI rAjadhAnImAM mokalyo. AthI sahanazAha bahu khUza thayo ane temane kacerImAM rAkhyA. paraMtu thoDA vakhata bAda gAmanA gapagoLAthI temane jelamAM mokalyA ane temane judI judI jAtanA 84 sikkAno daMDa karIne mukta karyA. teo pitAnA mulakamAM pAchA pharyA paraMtu pitAnuM jUnuM vatana nAdIyA choDIne rANapuranI dakSiNe mAlagaDha gAmamAM vasyA. teoe mAdaDImAM eka maMdira baMdhAvyuM, je pAchaLathI rANapuranA nAme prakhyAta thayuM kAraNake maMdiranI badhI jagyA teoe rANu kuMbhA pAsethI kharIdI hatI. jamIna e zarate vecavAmAM AvI hatI ke temAM rANuM kuMbhAnuM nAma rahe. eka rAtre svapnamAM dhanAe daivI ratha je ane tenA nakazA banAvavA mATe badhA brAhmaNane kahyuM. temAM muMDALAnA vatanI depAne nakaze pAsa thayo. mAdalI gAma sAdaDIthI 6 mAIla dakSiNe hatuM. A kuTuMba sAdaDImAMthI ghANerAva gAmamAM vasyuM. Ane caudamA vaMzane kuTuMbI nAtha malAjI zAha haju ghANerAvamAM hayAta che. maMdirane mULa nakaze sAta mALane hato paraMtu cAra mALa ja baMdhAyA tethI haju sudhI (pratijJA pUrI na thavAthI tenA kuTuMbIo astrAthI dADhI karatA nathI. caitra vadI 10 ne rANapuramAM moTo meLo bharAya che te vakhate na dhvaja caDhAvavAne hakka temanA kuTuMbIone ja hajI che. Aso suda 13 ne divase tevo ja bIjo meLo bharAya che, paraMtu dhvajA badalAtI nathI, A kAryamAM tene bIjA jena zarApha nAme guNarAje madada karI hatI. teNe ajAharI, pIMDavADA ane solerAnA maMdira baMdhAvyA ane punaruddhAra karAvyo hato. " daMta kathA pramANe dhanAne putra na hatA, jyAre zilAlekhamAM ochAmAM ochA be putra-jajJA ane jAvaDA-nAM nAma ApyAM che. phakta A ja pharaka che. "uparanA be kAryo uparAMta Abu upara "ko zama" nAmanuM maMdira baMdhAvyuM che, jenuM kharca lagabhaga pauDa 10 lAkha thayuM che jemAM pauDa 80 hajAra rANuM kumbha ApyA hatA. karlana ToDa kahe che ke-A maMdira jhanunI musalamAnathI bacI gayuM che, paraMtu sthAnika vAta pramANe auraMgajheba eka vAra tyAM AvI gayelo ane tenA parikara tathA toraNa bhAMgI nAkhelAM, je haju paNa leke batAve che. je divase bhAMgatoDa zarU karI teja rAtre auraMgajheba ane tenI begama mAMdAM paDayAM ane rAtre aSabhadeva tIrthakara begamanA svapnAmAM AvyA, begame bIje divase A kAma baMdha karavA kahyuM tethI te baMdha rahyuM. auraMgajhebe temAM bIje divase dIvA karAvyA ane mUrtinI pUjA karI. bhamatImAM 19mA saikAnA pUrvArdhanA jaina bhakatAe baMdhAvelA devakulikAnA zilAlekha che. AmAMnAM ghaNuMkharA, bhakato pATaNa, khaMbhAta ane bIjA sthaLanA ezavAla hatA." A maMdira baMdhAyuM teja arasAmAM ane tenA pratiSThApaka zrI samasuMdarasUri kALadharma pAmyA te ja varSamAM eTale saM. 1499 mAM zrI mehavie pratyakSa joyeluM varNana pitAnA For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 371. eka | rANigapura-caturmukhaprAsAda-stavane tapura tAnamAM AlekhyuM che. tethI tenuM aitihAsika mahattva che eTaluM ja nahi paNa bhASAdaSTie paMdaramI sadInI pracalita bhASAnA namUnA tarIke paNa tenI vizeSatA ochI nathI. temaNe lagabhaga 120 tIrthonI yAtrA karI ema emaNe potAnI tIrthanAhyAmAM nevuM che. aMte teone rANakapuramAM je apUrva zAMti ane ameya AdvAra upajyo te temaNe pitAnI kavitvabharI vANIthI ThAlavyo che. temaNe tIrthayAtrAmAM A pramANe AlekhyuM che - sojhati thikala viNAyaga lIla, kaIlavADI piliI mAMDIu; nAgorau ANiuM haNumaMta, rANapurI piliI mAMDI. sajhati sAmI anaI lavaddha, pAsa jiNesara alaI buddhi, mAya bApa ThAkura tihA dhaNI, pAchI valIyA rANapura bhaNa. nagara rANapuri sAta prAsAda, eka eka siu mAMDaI vAda, dhajA daMDa dIsaI giri valaI Isau tIratha nathI sUrija talaI. pAu repiu purasa sAta teha taNau, thaDA baddhi dravya lAgau ghaNau, bArasAkha teraNi pUtalI, ghaNuu dravya lAgau tihi valI. dhana jIvIuM dharaNIga taha taNau, vita ciuM caumukhi ApaNuuM, valAIMgi pIA ghATa, puNya taNuM kIdhI vahetI vATa, pAMca tIratha tihAM pAMca prAkAra; pAvA pragaTa naI vaibhAra, caMpA mathurA rAjagihI, te thAnaki je dI saI sahI. " uparyukta varNanamAM temaja A pAvApura ratavanamAM kavie tyAM sAta jinaprAsAda hovAnuM jaNAvyuM che jyAre saMbhavataH aDhAramA saikAmAM thayelA paM. mahimA viracita tIrthachiAmAM pAMca jinaprAsAdane ullekha che - rANupuri deharAM pAMci prabhutaNAM, sahasa bicArarsi mAMni. " * te sivAya saM. 1755mAM zrIjJAnavimalarie racela tIrthamAThAmAM paNa pAMca jinaprAsAdane ullekha che. "ccAra prasAda bIjA valIe evaM milIne paMca." A uparathI jaNAya che ke lagabhaga aDhAramA saikAmAM tyAM sAtamAMthI pAMca ja maMdira bacyAM hatAM. For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 372]. zrI jaina satya prakAza [varSa 9 pitAnI tIrthanAmAM rANakapura mATe karelA eTalA varNanathI mehakavine saMtoSa thayo nahi, tethI temaNe e ja tIrthamADhAnA anusaMdhAnamAM paNa svataMtrarIte nIce ApavAmAM AveluM stavana racyuM. A kavie bIju navA stavana paNa racyuM che, je hajI sudhI keIne prApta thayuM lAgatuM nathI. A traNa kRtio sivAya kavinI bIjI kRtio ke jIvanadhaTanAonI kaMI hakIkata jANavA maLatI nathI. A rAjaputa hatA jyAMthI prakAzita thayuM hoya ema jaNAtuM nathI. tenAM keTalAMka avataraNo kAna jaina sevaMtadravru mA. 2 mAM ApelAM che. te avataraNene A nakala sAthe sarakhAvatAM prAcInatAnI dRSTie A nakalamAM tatkAlIna bhASA barAbara jaLavAI hoya ema lAge che. tenA keTalAMka pAThAntare jANavA mATe meM stavananI pAdanoMdhamAM AvyAM che. rANakapura saMbaMdho je kaMI aitihAsika sAmagrI prApta thAya che tene ahIM saMkalita karI kramabaddha yojavA pUrato ja prayAsa che. khAsa te A stavana jijJAsuone upayogI samaja chevaTe teno sAra ApavA prayatna karyo che. mULa stavana A pramANe che - mUla stavana - vIra jiNesara calaNe lAgI, sarasati kanhaI sumati maI mAgI, vRddhi hAI jima AvI. 1 hIra haraSi hiva majha ullasiluM, rANigapura dIThau maI valiuM, aNahilapura ahinANi. 2 gaDha maDha maMdira pAli sucaMge, niramala nIra vahaI vici' gaMge, pApa pakhAlaNa aMge, 3 kuA vAvi vADI hasAlA, jiguha bhavaNa dIsaI devAlA, pUja racai tahiM, bAlA. 4 varaNa aTTAra loka suvicArI, lakSmIvaMta vasaI vivahArI, payagaMta navi pAro. 5 taha11 mukhya saMghavI zrIdharaNau, dAna' puSyi jaga jasa vistaraNa, jiguha bhavaNa uddharaNuu. 6 dhanya jaNaNi kAmalade mAyA, puruSaratana be phUkhaI AvyA, ratanasiMha dharaNido. 7 ( [ vaNi ]. sAMbhala caumukha taNia, vAta pAyau pavile purusa sAta; dharaNida Aviu prAsAda kAmi, beliA devi sAsaNa sAmi. 8 ( 1 hiyaDau harakhaI majha 2 dIThaI mana vasile 4 aNuhalapura 4 pila 5 vaci 6 tihAM 7 aDhAraI 8 savicArI 9 kedIdhaja 10 suvicArI 11 tihAM mukhi 12 "zrI" nathI. 13 dAni puNya 14 vistaraNa 15 bhavaNi. For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 8] rANigapura-caturmukhaprAsAda-stavana [ 373 huM tuThI tuha solaha pramANi, maMDAvi deula meTa maMDANi mani haraSi dharadi karaI kalola, saMghaha divarAvaI tahiM tabela. 9 thApIa muhurata giu AvAsi, teDAvyA selAvaTa paMcAsa; sIdhapura caumukha karaI vakhANa, maMDau deula hiva tiNi maMDANi 10 depa kahaI huM sAsatra pramANi, maDisu deula moTaI maMDANika INiI vacanii harakhi dharaNusAha, selAvaThTha pahirAvyA kabAhi. 11 bhiDa pUrai selAvaTa majUra, tihiM paI paMcANavA pUrI Alocai beTAM taNiya bela, hiva sadgakAraha taNiya vela. 12 ruliyAIta lakhapati INi ghari, kAkA hiva kI jaI jagaDu (5)Ira; jagasAha kahI rAya sadhAra, A5Napai leka diAM adhAra. 13 [ ThavaNa ] paMcANuvaI kamaThAu kau caumukha prAsAde, vAjaI bhugala bheri tAla nita navalaI nAde, prathamajiNesara AdinAtha tIrthaMkara rAu, bhAviI bhagatiI thaguM sAmi marudevI jAuM.14 kesaranaI kapUracUra aMgiIlAI jaI, pUji. paNamia, yuNie sAmi manaragigAIjaI; dhUpa ugAhaNa ativizeSa manavaMchita lega, ThaI sAmiA AdinAtha riddhi vRddhi sAga.15 cihuM bAre chaI cAri biMba zrIAdijisara, - niramala dhoati karIe aMgi pUjau paramesara; jAI vela sevaMtrI sAra maruu kahAra, mUla gabhAraIja keI biba manisuddhi juhAra.1, [ vastu ] zetruja sAmiyA setruja sAmiya prathama jiNanAha, sopArA sirimaMDaNa, vimala maMtriA (sa) buddhi thApIe; iDaragaDhi ArAsaNi kulyapAki mahimA nivAsia, viMdhyAcalagiri talapaTTIe nita nita navalAnAda, rANigapuri thira thApIu caturamukha prAsAda. 17 | lahaNi ] pazcimadisiI je bAra achaI, tihiM maMDapa aticaMge tu (2); khelA khelaI nita navA, nita nitu uchavaraMga tu (2). 18 uttaradisiI je bAra achaI tihAM baIsaI saMghaghATa tu (2); - kalirava kalAharala) karaIe, baDUA bhejaga bhATa tu (2). 19 For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 374] zrI jene satya prakAza [varSa 9 pUrvadisi ji bAra achaI, tihi sAmahI giribhIri tu (2); vidhyAcalagiri parabata vaDaue, girUAM eha ji rIti tu (2). 20 te ThaMbhe sahu vasaIe, kIjaI jiNavara seva tu (2) praha UThI prabhu paNamIe, Adi jiNesara deva tu (2). 21 dakSizudiliI ji bAra achaI teha chaI suvisAla tu (2); teha Agali hiva AviIe, manaraMjaI pasAla tu (2). 22 bhaNuI guNaI siddhAMta saMve, giA guNaha bhaMDAra tu (2) tapAMga7i guru vaMdiIe, somasuMdara gaNadhAra tu (2). 23 cAraI muhurata sAmaTAM, lIdhAM ekaI vAri tu (2); pahilaI deula maDiuMe, bIjaI sadgakAra tu (2). 24 piSadhasAlA atibhaliA, maMDia deula pAsi tu (2); cauthauM muhurata gharataNuuMe, maMDAvyA AvAsa tu (2). 25 jAvela caMpAkulie, sadasevaMtrAM mAla tu (2); pUja karau paramesaraha, zrI caumukhi triNi kAla[(2) ] 26 [ vahu ]. caumukha sAmIya caumukha sAmIya pUja triNakAla, AratI UtArI paDaha ghaMTa jhallaraninAdi, gItagAna gaMdhava karaI madhuranAdi; tihi ciu maMDape khelA khelAI raMgabhare, zrAvI didha ni, rAsa, kharataravasahI pUjI, sahaji salUNuu pAsa. 27 kharataravasahI ati ANaMda, tihAM pUjau siri pAsa jiNide, sAmala vansa apaI jaga sAre, sakalakalA mahimA bhaMDAro. 28 sapata phaNAmaNi zrIdharaNi de, mukha malakaI jima paMnima caMdaH kamaThAsurabhaMjaNa bhayaharaNa, sevaka vaMchaI tumha paya zaraNa. 29 caumukha (jA)mali cauhaTAmAMhi, deula karAvyuM Apa malasAhi devAI nahUlAI vade, piNa chaI kharataravasahI pAse. 30 hiva cAlyA mAdaDIya vAse, jiNavara pUjau mani ullAsa; tiNi jiNa vache savihuM suvihAra, tihAM savi huM mAharau juhAra. 31 devAla aMcalacicha valI, jiNavara pUjau tihAM mani alI, devAla supAsanaI gayAM, haraSaI Anana tADhAM thayAM. 32 sAyara jiha karAvile bhavaNuM, te jAmali hima kIja kavaNu, nagara vakhANi nahI majhapADe, savihuM thAnaki cUtrapravADe. 33 For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 aMka 8 ]. rANagApura-caturmukhaprAsAda-stavana [375 [ vahu ] caumukhasAmIya caumukhasAmIya acala zrI Adi devAlaI supAsa jiNa satinAha, siri nemi sAciya prAsAda, bihuM pAsajiNa AdinAtha madaDIyamaMDaNa, sAte thAnaki pUjA karI vItarAga mani yAI, rANigapura yAtrAM gayAM kAyA niramala thAI. 34 : [ kavaNi ] e zrIsetruji e girinAra, rANigapura zrIdharaNuvihAra; vidhyAcala adhikauM phala lIjaI, saphala janama zrIcakumukhi kIjaI 35 caumukhi sikhari tri bhUmaI bAra, mUlanAyaka jiNa karuM juThAra; trihuM bhUmihiM tribhuvana dIpatau, tribhuvanadAyaka nAma dharaMtau. 36 daMDa kalasa kaMcaNamaI sehaI, je aMtA tribhuvana mahaI; tejapuMji jhalahalaI apAra, jANe tihuaNu lachi bhaMDAra. 37 devachaMda tihAM avadhAri, sAtaya jiNavara jANe cAri, viharamANa vasaI avatArI, cauvIsa mUrati jivara sAri. 38 tIha ji biMba bAvana nihAlauM, sayala biba bahuta jiNalauM, phiratAM biba navi jANuuM pAra, tIratha naMdIsara avatAra. 39 vividha svapa pUtalI apAra, keraNue abuMda avatAra; teraNa thaMbha pAra navi jANuuM, eka jIma kiNi parI vakhANuuM. 40 vastupAla jAmatie karaNuu, kuMarapAla kuli saMghavI dharaNa; bharati nAma cakAhina bhaNaI, sIla pramANihiM riddhi ghari ghaNAI. 41 [ bhASA ] rANigapura huM Aviue, rahiyau khiNa mAtra, nita nita Avirya saMgha ghaNu, zrIcaumukhi yAtra; nDavaNa pUjA AratI, karI maMgala utAraI, cAri mahAdhaja diI bhAvi, te be bhava tArI. dara jaMgama tIratha jayavaMtA e, boama sama gaNahara, zrI samasuMdara sUrirAya, vadau saMdha jayaka(kA); tasa payapaMkaja bhamara jima, nita dharaI ANaMda, prAgavaMsi dharadi sAha, cirakAliI naMdau. 43 bhakti karI sAhaSmI taNue, darisaNa dAna, cihuM disi kIrati vistarIe, dhana dharaNa pradhAna, For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 376 ] zrI jaina satya prakAza saMvata caUda navANu vai (1499) e, ri kAtI mAse, meha kahaI mA~ tavana kIyauM, manaraMga ulhAse. 44 // itizrI dharavihAra zrI rANapura caturmukha prAsAda stavana' ! cha !! zrI ! chA [ varSe 9 [6] stavananA anuvAda kavi maMgalAcaraNamAM bhagavAna vIrane naJarakAra karI sarasvatI pAse muddivaibhavanI yAcanA kare che. rANakapura joine temane atyaMta ullAsa ane sa MtoSa thAya che ane tenuM varNana karavA mAMDe che. jeNe rANukapura joyuM na heAya temane jaNAve che ke te aNuddhilapura (pATaNa) jevuM che. tenAM gaDha, madira ane pALeA atyaMta suMdara che. vacce saritAnAM nIra vahe che. tyAM kUvA. vAva, vADI, hATa ane jinamadiza dhaNAM che. aDhAravaSNunA leAka, lakSmAvAna vepArIe puNyazALI mAnavIe tyAM vase che. temAM yazasvI dAnIzvara dharaNuMda nAmaneA sa MdhavI mukhya che. te jinamadirAne uddAraka che. tenI puNyAtmA mAtA kAmalade che, je ratasiddha ane dhaNuMda nAmanA e nararatnane janma ApI dhanya ! dhanya !! gavAya che. caturmu`khaprAsAda jene pAye sAta mAtheADAM che te sthAne jyAre dhaNuMda Avyo tyAre zAsanadevIe tenA dhRttathI prasAda karI meATA maDANe devaLa bAMdhavAnI tene AjJA karI. dharaNa de harSoM-ullAsapUrvaka zrIsaMdhane tyAM ja pAnabIDAM ApyAM ane muta karI raheThANe gayA. teNe tarata ja pacAsa saleTAne teDAvI siddhapuranA caturmu* khaprAsAda ( rAjavihAra ) nI temanI AgaLa khUba prazaMsA karI jaNAvyuM ke mAre pazu ahIM tenA jevuM ja devala mATA maMDANe badhAvavuM che. tyAre mukhya sUtradhAra depAe zeThane nizcita banAvatAM kahyuM, ame zAstrIya rIte meTA maMDANe tevuM ja devala bAMdhI ApIzuM. A vacana sAMbhaLI dharaNuzAha Sita thayA ane salATAne kabaMdha paherAvI khUza karyA ane salATa temaja majUrInI jarUriyAtAne temaNe pUrI karI. te ja samaye sa'0 1495mAM duSkALa paDayo. temAM lokeAne rAhata ApavA dharaNuzAhanA bhatrIjAe kahyuM. kAkA! ApaNA ghera lakSmInI lIlAlahera che mATe jagazAhanI jevuM kAMIka karA. jo ke jagazAha te rAjA-mahArAjAone paNa AdhAra banyA hatA jyAre ApaNA para te mAtra leAkAnA ja AdhAra che. AthI temaNe satrazALA khullI mUkI. caturmukhaprAsAda para poMcANuM kamaTha-tApaseAnAM pUtaLAM mukavAmAM AvyAM. tyAM haMmezAM bhugala berI Adi vAjiMtrA tAlabad vAgavA lAgyA. maMdiramAM mULanAyaka zrIRSabhadevanI sthApanA karavAmAM AvI. bhagavAnane kesara, kapUrathI pUchane AnapUrvaka temanI stavanA karatAM dhUpa, naivedya dharavAM joIe jethI bhagavAna saMtuSTa thatAM ApaNe tyAM Rddhi vadhavA mAMDe. For Private And Personal Use Only cAre daravAje cAra bikhe che. temane vaNu-pUjana karI puSpAdikathI avAM joIe, mULagabhArAmAM paNa keTalAMka bie che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir _aMka 8] rANigapura -caturmukhaprAsAda-stavane rANigapara jema zatruMjaya, sepAra ane vimala maMtrIzvare Abu upara, IDaragaDha ane ArAsaNa (kuMbhAriyA)mAM mULanAyaka zrIAdinAtha che tema A viMdhyAcalanI taLeTImAM AvelA rANakapuranA caturmukhaprAsAdamAM AdinAtha bhagavAnane sthApavAmAM AvyA. - pazcima dizAnA dvAre atyaMta suMdara maMDapa che. tyAM hamezAM nATaka-occhava thayA kare che. uttara dizAnA dvAre zrIsaMgha ane bhejaka-bhATa besIne kalarava-kalAhala karyA kare che. pUrvadizAnA dvAre sAme UMcA vidhyagirinI bhIMta che. te tarapha lekono vAsa che, tethI prabhAte UThIne teo AdinAthane praNAma karIne pUjA-sevA kare che. dakSiNa dizAnuM dvAra atyaMta vizALa che ane te tarapha pauSadhazALA che. tyAM guNabhaMDAra guruvAre siddhAMtonuM adhyayana kare che. (te samaye) tyAM tapAgacchAdhirAja zrI somasuMdarasUri virAje che. dharaNazAhe eka ja muhUrtamAM eka sAmaTAM cAra kAma AdaryA. pahelAmAM devalanI sthApanA, bIjAmAM satrazALA, trIjAmAM devalanI pAse suMdara pauSadhazALA ane cothuM pitAnA vAsagrahanuM muhUrta karyuM. jAI, caMpA, sevaMtrI AdithI caturmukha prAsAda sthita prabhunI pUjA karavI, AratI UtAravI ane Dhela-ghaMTa-jhAlara vagADavAM joIe tethI gaMdharvo paNa madhura gIta gAtAnAcatA nATaka mahatsava karaze. ane zrAvakAo rAsanI ramajhaTa macAvaze. (2) kharataravahImAM zyAmavarNanA sAta phaNAvALA dharaNendra sahita zrI pArzvanAtha prabhune pUjavA joIe. | (3) mali cauTAmAM malla sAhe nAhUlAIna derAsara jevuM caumukha maMdira karAvyuM che te paNu kharataravasahInI pAse che. (4) madaDIyavAsamAM jinamaMdira che tenAM paNa darzana karavA joIe. (5) vaLI aMcaLagacchanA derAsaramAM mULanAyaka zrI supArzvanAtha che. (6) tathA majhavADAmAM sAgara nAmanA vaNike baMdhAveluM maMdira hovuM joIe. A badhI citya paripATi jAtrA karIne nagaranI jeTalI prazaMsA karIe teTalI eAchI ja che. 1 caumukhajI AdinAtha, 2 supArzvanAtha, 3 zAMtinAtha, 4 neminAtha, pa- pArtha nAtha ane, AdinAtha madaDIyamaMDaNa-Ama rANakapuranAM kula sAta jinamaMdiranI yAtrA karI nirmaLa-pavitra thavAya che. zatruMjya ane giranAranI jema viMdhyAcalanI taLeTImAM vaselA rANakapuranA dharaNa vihArane joIne manuSya janma saphaLa karavA joIe. caumukha para cAra zikhara ane traNa bhUmikAnAM maLIne bAra zikharavALA sthAnamAM mULanAyake che. traNa bhavanane prakAzatA ane traNe bhavananA (jJAna) dAtA hovAthI tenuM nAma tribhuvana-vihAra paDyuM che. tenAM jhaLahaLa tejomaya suvarNanAM daMDa-kalaza jotAM te te traNe bhavanane moha pamADe tevAM che. deva de, sAta maMdiranA cAra jiNavare, vIsa viharamAna ane vIze jinanAM For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra F www.kobatirth.org 378 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 9 bAvana maLIne kula 72 jinAlaye tyAM che, ene pharatAM cAre bAjue jinabiMbAnA pAra nathI; tethI kavi utprekSA kare che ke, jANe naMdIzvaranA avatAra ja dharaNavihArarUpe thayA na hAya ! vividha prakAranI apAra pUtaLIo ane jhINA kAtarakAmathI A madira anudanA khIjA avatAra samuM lAge che, teAraNu ane thAMbhalA tA eTalA badhA che ke te gaNI zakAya tema nathI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kavi praza'sAnI parAkASTAe paDeUMcI kahI de che ke AnuM varNana mArA jevA eka jIbhe te na ja karI zake. vastupAla--tejapAla ane bharata cakravartInI jema arpAlanA kulamAM sadhI zrIdharAzAhane tyAM RddhinI vRddhi thatAM te zAla pramANe yazasvI banyA. kavi kahe che ke huM te rANakapura kSaNavAra rahyo tyAM te rAjanI mAphaka keTalAya saMdhA caumukhajInI yAtrAe AvyA. te snAna, pUjA, AratI UtArI cAra mATI dhajAo caDAvatA ane A bhava-parabhava tarI jatA. gautama gaNadhara samA jayaMvatA jaMgamatIrtha zrIseAmasuMdarasUrirAjanI zrIsaMgha jaya jaya khele che. ane temanA pAda'kaja bhramara samA prAggATavuMzIya matrIrAja zrIdharAzAhane lekA dhanya dhanya kahe che. te AnaMdapUrNAMka sAdharmAM mATe sAdharmIvAtsalya kare che ane SaTTanI lAkAne dAna Ape che tethI temanI kIti cAre dizAmAM vistAra pAme che. A prakAre sa. 1499 nA kArtika mAsamAM megha nAmanA kavie A stavana sAllAsamane karyuM che. Dude india do a | Wiktion with Anura - tn medlB . mm Grimmagen kaLA ane zAstrIya dRSTie sarvAMgasu Mdara bhagavAna mahAvIrasvAmInuM triraMgI citra 1410" sAIjha : A kArDa upara triraMgI chapAI : sAnerI borDara : mUlya-cAra AnA (TapAla kharcanA doDha AnA judo. ) zrI jainadhama satyaprakAzaka samiti jezi`gabhAinI vADI : ghIkAMTA, amadAvAda. 11:31 MSNRONG BOLT HUGET Home MIR - A Plumnu.who RIDER -jI . . ... 71 ID = o semuality mildewonlod - For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjanagaranAM jinamaMdiramAM sacavAyelAM aitihAsika avazeSo lekhaka-zrIyuta sArAbhAI maNilAla navAba, amadAvAda A lekha lakhavAne mAro Azaya amadAvAdanA ekeeka jinamaMdiromAM AvelI pASANanI tathA dhAtunI jinapratimAo ane devadevIonI mUrtio upara sacavAI rahelA nAnA moTA lekhane yathAvakAze jenI janatAne paricaya ApavAno che ane jema jema mane mArA kAryakSetramAMthI samaya maLaze ane jinamaMdiranA vahIvaTadAre mane lekhe levAmAM sagavA ApatA raheze te mAruM kArya A kSetramAM AgaLa dhapAvavAnI ane tema karIne amadAvAdanA ItihAsamAM jenee zuM phALo Apyo che tenuM kiMcit digdarzana karAvavAnI mArI dhAraNA che. cAlu varSanA vaizAkha sudI 1 nA divase desIvADAnI poLamAM AvelA zrI sImaMdhara svAmInA derAsaranA bhUmigraDamAMthI ArasanI tUTelI jinapratimAo tathA dhAtupratimAonA lekha levA mATe, derAsaranA vahIvaTadAro paikI zrIyuta amRtalAla mehanalAla jhaverIe, paramapUjya muni mahArAja zrIdarzanavijayajInI sUcanAthI mane jaNAvyuM ane te anusAra baporanA bethI cAra vAgyAnI aMdara meM je je zilAlekhanI nakale utArI tenI A lekhamAM mAtra noMdha ja hAlamAM te ApIza ane have pachInA lekhamAM teja derAsaranI bhItAmAMnAM jaina dhArmika prasaMgone lagatAM bhIricine paricaya ApavA prayatna karIza. pASANanI pratimAonA lekhe. 1 (1) UgAM saMvat 4rU varSe bhuja hita 22 ju zothanAthavaM du. mmadAvAda prAgvATazAtIya sA0 zrIrAja bhAryayA saM0 nImajI sutayA (2) bAI surUpadenAmnyA kAritaM zrItapAgacchAdhirAja bhaTTAraka zrIhIravija yasUriziSya lakalasUriziromaNi zrI vijayasenasuribhiH prtissttitm||ch|| A lekha sapheda ArasanI pratimAjInA TukaDAo parathI lIdhela che. 2 (I) 283 varSa mA pura 20 yudhavAre sADA sAra A lekha paNa bIjI eka pratimAjInA TUkaDAo parathI lIdhela che. 8 (1) 264rU 2. HI vR0 22 ja amAvA vALa 10 g0 (2) kA0 zrI zreyAMsabiMba ta0 zrI vijayasena pratiSTItaH 4 (I) saMvat 1786 jUlara puri vAvI A baMne pratimAo paNa tuTelI ja che ane sapheda ArasanI che. 5 (1) II laMDa hRdgha punatita 22 nu dimAvA ghAtaMdag - dazAtIya ri [] vacharAjena varita For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 380 ] zrI jaina satya prakAza [ varSe 9 (2) zrI zreyAMsa biMbaM tapAgacchAdhirAja zrIhIravijayasUriziSya sakalasUriziromaNi zrIvijayasenasurabhi [:] prati(3) Dta A lekha tUTelI pratimAe paikInI sarvathI suMdara kALA ArasanI pratimAjInA pAchaLanA bhAganA che ane te paNa cAra TUkaDAomAM vaheM'cAelA che. uparAta pAMce pratimAonA TUMkyA tathA khIjA paNa pratimAjInA TUkaDAo cAlu varSanA vaizAkha sudI 2 nA rAja daherAsaranA vahIvaTadArA taraphathI khaMbhAtanA darIyAmAM padharAvavA mATe mekalAvI ApavAmAM Avela che. A badhI pratimAe sImadhara ravAmInA derAsaramAM pahelA Aga lAgI hatI te vakhate khaDita thai gaelI hatI ane bhoMyarAmAM sudharI rAkhavAmAM AvelI hatI. uparokta pratimAonI sAthe bIjI dhAtupratimA paNa bhoMyarAmAM rAkhavAmAM AvelI hatI, te pratimAo paikInI meATA bhAganI pratimAnA lekhA vAMcI zakAya tevA hAvAthI te vAMcIne meM lakhI lIdhelA che, je nIce pramANe che: 6 bhoMyarAmAM bahAra kADhavAmAM AvelI dhAtupratimAe paikInI sauthI prAcIna pratimA zrIRSabhadeva bhagavAnanI che, jenA phATA khAsa levA lAyaka che; A pratimAnI pAchaLanI beThakanA bhAgamAM navamA saikAnI lipimAM keTalAka akSarA lakhelA che, je paikI devadhAva akSare| mane barAbara vaMcAyA che. AvA ja akSareAnA lekhavALI eka nAnI pratimAjI mArA potAnA sa MgrahamAM che; jenA upara saMvata 994nA lekha che ane tethI mArI mAnyatA pramANe A pratimAjI paNa navamA saikAnAM che. A pratimAjInI uMcAI 101/4 iMca che tathA madhyabhAganAM yakSa-yakSiNI sahitanI paheALAI 101/2 iMca che, jyAre bhagavAnanI palAMThI nIcenI beThakamAM ATha UbhA grahA zilpIe raju karelA che. A ATha graheAnI rajuAta pazu ApaNane A pratimAjI dasamA saikA pahelAnAM hAvAnA pUrAvA Ape che. A ekalamala pratimAjInA baMne khabhA upara dIkSA vakhate IMdranI prArthanAthI rahevA dIdhelI kezanI traNa laTA zilpIe suMdara rIte kAtarelI che. A pratimAjIne parikara nathI, palAMThInI nIceneA bhAga kATathI khavAI gaelA spaSTa dekhAya che. khavAI gaelI gAdInI jarA nIce khate bAjunA cheDe zilpIe ekaka siMhanI AkRti kAtarelI che, baMne siMhAnI bAjumAM jarA cheTe yakSA-kSiNInI rajuAta paNa zilpIe karelI che, ahIM paNa jamaNI bAju yakSa tarIke e hAthavALA yakSarAja tathA DAkhI bAjue be hAthavALI aMbikAdevInI yakSiNI tarIke rajuAta karelI che. A badhuM e puravAra kare che ke A pratimA agiyAramA saikA pahelAMnI tA jarUra che ja. yakSarAjanA e hAtheA paikI jamaNA hAthamAM phaLa che tathA DAbA hAthamAM rUpIAnI thelI For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir etihAsika avaze [ 381 che ane yakSiNI aMbikAnA jamaNA hAthamAM AMbAnI luMba che tathA DAbe hAtha kheALA upara UbhA rahelA bALaka para che. baMnenI nIce Asana kamalanuM ja che. 7 lagabhaga dasamA saikAnI A eka tritIrthI che. AnI pAchaLa athavA koIpaNa jagyAe lekha nathI. paraMtu pratimAjInuM zilpa lagabhaga dasamA saikAnuM che madhyamAM zrI pArzvanAtha prabhunA mastake sAta phaNAvALI pratimAjI padmAsanastha che. ane mULanAyakanI bane bAjue ekeka UbhI kayetsargastha pratimAjI che. prabhunI palAMThInI nIce be kamalanAM phUlonI AkRtio zilpIe raju karelI che. baMne bAjunI kAyotsargaratha jinapratimAjInI bAjumAM ekeka cAmara dharanAra ubhelA che, beThakanI nIce navagrahe che, je A zilpa dasamA saikAnuM athavA agiyAramA saikAnuM havAne pUrAvo che. A pratimAnI nIce paNa lAMchana nathI ane jamaNI bAju be hAthavALe yakSarAja tathA DAbI bAju be hAthavALAM aMbikAdevI che. mastaka paranI sAta phaNuonA upara traNa chatra che ane chatranI baMne bAjue ekeka gAMdharva hAthamAM phUlanI mALA laIne AkAzamAMthI AvatA hoya tevI rIte zipIe raju karelA che, je sAbItI Ape che ke A pratimAjI arihaMta bhagagavAnanAM che. A pratimAjInI uMcAI 191/4 IMca che ane pahoLAI 71/2 IMca che. 8 A pratimAjInI pAchaLa A pramANe lekha che - saMvatu (ta) 1121 vaisAkha badi 11 sahajI sA(zrA)vikA kAritA A pratimAjI sahajI nAmanI zrAvikAe saMvata 1121nA vaizAkha vadi 15 pratiSThita karAvyAnA mAtra lekhavALI che, te sivAya pratiSThA karAvanAra AcArya vagerenuM nAma suddhAM paNa nathI. 9 saMvata 1129nA lekhavALI ane parikara sahitanI A mUrtinA judA judA vibhAge thaI gaelA che ane parikara uparanuM juduM ja che ane te parikaranI pAchaLa A pramANene lekha che - 90 // saMvat 1129 zrI brahmANigacche sumatidhara duhitA sayyaso deva mukhya vArita ri (vI) je ui (f) - A pratimAjI mahAvIra svAmIjInAM hovA chatAM paNa yakSa tarIka to jamaNI bAjue yakSarAja be hAthavALA tathA DAbIbAju be hAthavALAM aMbikAdevI yakSiNI tarIke zilpIe raju karelAM che, je yakSa tathA yakSiNI tarIke yakSarAja tathA aMbikAdevInA vadhAre pracAranI khAtrI Ape che. dhAtunI uparata naMbara 6 thI 9 vALI matio sivAyanI bIjI pratimA onI zilpanI daSTie tathA mUrtividhAnazAstranI dRSTie khAsa viziSTatA nahi hevAthI tenA lekho ja mAtra ane ApavAnuM gya lAgavAthI nIce saMvatavAra raju karyA che. 10 { [0] 2223 11 saMvat 1341 varSe jyeSTa vadi 11 gurau prAgvATazAtIya zre0 pAhaNena nija pita the0 sIMhalasya zreyothai zrIsaMbhavanAthavivaM kAritaM // For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 382] zrI jena satya prakAza [ varSa 9 12 saMvat 1347 varSe prA0 nenasiMhabhAryA rudala putra jayaMta 13 sa [0] 1368 varSe jyeSTavadi 8 some zrIzrImAlakSAtIya }0 nAgapAlabhAryA jAsala zreyothai sutamAlAphena zrImahAvIrabi zrIvIrasiMhasUrINAmupadezena 14 saM [0] 1373 phAguNazudi 8 prAgvATa Tha0 ratanazreyothai suta Tha0 vIramena zrIpArzva0 biMbaM kArita pra0 vRhadgacche zrIhemaprabhasUriziSya zrIpadmacaMdra surAibhaH // 15 saM0 1405 varSe mAghazudi...... 16 saM0 1417 jyeSTha su [0] 10 zrImAlI laSa(kha)masI bhA0 AlhU pu0 sAMga Nena pitRvya lAMbA tatputra kAlAbadA nimittaM zrIAdibiM0 kA0 pra0 zrIsUribhiH / / 17 saM0 1421 varSe vaizASa(kha) va0 5 zano zrImA0 jJA0 pitAmaha nAgade0 sA0 nAyaka nimittaM su0 bhaDAlIMbAbhyAM zrIsaMbhavanAthabi0 kA0 pra0 zrIsUribhiH 18 saM0 1423 va0 phA0 su0 8 some zrIpaMDerakIyagacche zrIyazobhadrasUri saM0 o0 Tha0 devalI bhA0 dharaNu pu0 dharasohena mAtRpita zre0 zrInemi0 vi0 kA0 pra0 zrIIsvarasUribhiH 18 saM0 1443 varSe phA0 vadi 3 zukre.......... ...............prati0 caitragacche zrIvIracaMdrasUribhiH // 20 // saM0 1443 varSe vai0 sudi 3 sose UkesajJAtIya maM lAlA bhA0 mANiki pu0 jhaMDapAkena pitamAtRzzeyase / zrImahAvIrathivaM kAritaM / zrIsAMDeragacche thIya zobhadrasUArasaMtAne pra0 zrIsumatisUribhiH // 21 saM0 1852 varSe vaizApa(kha) vadi 1 some zrImoDhajJAtIya pitR zre0 phAMku samAtR bA0 nAgalA zreyo'rtha ve0 virUAkena zrIajitanAtha bivaM kArApita / pratiSTitaM zrIvidyAdharagacche thiiudydevsuuribhiH|| saMvat 1454 varSe mAdhadi 9 zanau prAgvATajJAtIya vyava [0] mahaNasI(siMha bhAryA mAlhaNade putra lAmalena zrIAdinAthavidha pitroHzreyase kAritaM / sAdhu pU0 zrIdhammAtalakasUrINAmu0 23 saM. 1467 varSa (rSe) prAgvATa......... 24 // 90 // saMvat 1468 varSe zrIzrImAlazAtIya zre0 pApaca suta coTA bhAta sUrA Atmazreyase zrI ajitanAthAdi paMcatIrthI kAritA zrItapAgaccheza zrIdevasuMdarasUrINAmupadezena pratiSTitaM zrIsUribhiH 25 saM0 1469 varSe phAguNavadi 9 zukra (ke) hUMbaDajJAtIya Tha0 pUnA bhA0 pUjI pu. devarAjazivarAjAbhyAM pitroH zreyase zrIsumatinAthavidha kAritaM pratiSTitaM zrIsiMhadattasUribhiH 22 For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 48] etihAsika avaze [303 26 saM0 1477 vaizAza (kha) zu[.] 3 upakezavaMza sA0 samarAsuta sA0 dhanA bhAryA dharmAde paMtra soe cAchAvinayapAlAbhyAM sA0 kAmA suta sA0 AsA theyothai zrIzAMtinAtharSi kArita pra0 zrItapA [0] zrIsomasuMdarasUribhi // 27 [saMvat 1485 vai0 zu0 3 prA0 vya0 dItA bhAryA......depAkena bhA0 hAMsU kautigadevyAdi yutena zrIvimalabibaM pra0 zrI 28 saM0 2485 varSe baiM0 zu0 3 budhe zrIzrIkSAtIya zre0 parabata bhA0 pUnAde putryA bharamI nAmnyA zrIvAsupUjyabiMba kA0 prati0 zrIAgamyaka pra0 zrIma niza (siM) haMsUribhiH // 28 saM. 1496 varSe vaizASa (kha) mudi 11 budhavAre kASTAsaMgIya pa (kha) ranaharagotre sA0 chIhala...... 3. (bhA sema meM pa2i32 52 che. madhyamA pratibhA nathI.) saM0.1503 varSe mAgha sa (su) di 5 ba (bu) dhe Agamagacche zrImanisiMha sUribhiH zrIsupArzvanAthabiMbaM kArApitaM pratiSTa (SThi) taM / sa (zu) bhaM bhavat (tu)|| 31 saM0 1512 varSe vaizASa (kha) zu (su) di 5 zukra zrIzrImAlajJA0 zre0 jaitA bhAryA vAlho Atmazreyase zrIvimalanAthababaM kA0 zrIsurINAmupadezena pratiSTitaH // 12 saM0 1523 varSe vaizASa (kha) vadi 1 some zrIhArIjagacche ozavAlajJAtIya zre0 jAvaDabhAryA araghU dvi0 bhAvalade ta devadAsena mAtRpitRzreyortha zrImunisuvratasvAmibiMbaM kAritaM pra0 zrImahezvarasUribhiH // " saM0 1528 varSe vaizASa (kha) vadi 10 tithau uzavAlakSAtIya saM. samadhara bhA0 ratnU pu0 hAMsA thAvara bhA0 nAthI pu0 vayajAsahajAbhyAM saM0 hAMsA punyArtha zrIcaMdraprabhabiMba kAritaM / pra0 zrIsaMDeragacche zrIsAlisaribhiH // 34 saMvat 1536 va0 vai0 su0 6 ravau AsApallIvAstavya zrIzrImAlIzAtIya the. TAhA bhAryA soho suta So (khI) mA bhA0 araghU bhrAtR the [0] gahigA bhA0 jIviNi khe (zre) yase zrIkuMthunAthabiMbaM kA0 pra0 sarvasu0 u saM0 1549 ba0 mAgha su[0] 5 guro zrIusavAlamahAjano adA bhA0 sAMtU suta gaNapati dhaNapati gaNapati gaMgAde bhA0 karamAde suta jAgAsahitena pitaSya sivA nimisaM zrIkuMtha (thu) nAvi0 kAri0 pra0 zrIcaitragacche zrIlakSmIsAgarasUripaTTe zrIvIracaMda su. cAMdrasamI0 bUyasaNa. 29 // saMvat 1560 varSe paizASa sudi 3 budhe zrIosavAlazAtIya do0 nagarAja bhI nAyakade su0 do0 laSa (kha) rAjena bhA0 kastUrAI su0 haradAza (sa) paMjAvarajAMga pramukhakuTuMbayutena zrImunisuvratasvAmibiMba kAritaM pratiSTitaM zrIjIrApallIya (ga0) zrIdevaratnasUribhi ahammadAvAda. ( yAtu) For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir alokamAM kALadravya lekhaka zrIyuta popaTalAla manajIbhAI mahetA, junAgaDha jaina tattvajJAna pramANe A jagatano vicAra karatAM AkAza ane temAM rahelA svataMtra zAzvata dravyono pahelo khyAla Ave che. jene tattvajJAna mujaba AkAzane, leka-AkAza ane alaka-AkAza ema be vibhAga pADI, e rIte teno vicAra karAele che. loka AkAza tene kahe che ke jemAM jIva pudgala vagere dravyo rahelAM che ane te sivAyanuM AkAza te alaka gaNAya che. A eka AkAzamAM chava, pudaMgala, dharma, adhama ke kALa nathI, mAtra AkAza che. te sivAya kaMI nathI. paraMtu ahIM savAla e thAya che ke alakamAM kALa nathI eTale zuM ? leka AkAzamAM "hamaNAM-pachI-Aja-kAla-have-pachI" vagere pade kAla sUcave che. ane e kALa zuM kharekhara alakamAM nathI? rAta-divasa, prabhAta, sAMja, madharAtri, bapora ItyAdi kAlanA vizeSa paryAya bIjA dravyanA abhAve saMbhavatA nathI. paraMtu upara jaNAvI gayA tevA bhAvane kALa viSene sUkSma vicAra e aloka AkAza viSe ApaNe kahI zakIe kharA ? ApaNe vicAra karIe to jaNAze ke rAtridivasa vagere vibhAgavALa kALa alekamAM hAI zake nahi e nizcita che. paraMtu hamaNAM-pachI-Aja-kAla ityAdi sUkSma bhAvavALo kALa aleka AkAzamAM saMbhave che khare? e muMjhavanArA prazna thaI paDaze. uparanA praznanA nirAkaraNa mATe ApaNe jarA " kALa"nuM svarUpa nihALavuM paDaze. " kALa"ne jaina tatvajJAnamAM cha dravyo paikI eka dravya tarIke gaNanAmAM lIdhuM che kharuM, paraMtu tenA svarUpane vicAra karatAM tene pradezAtmaka dravya tarIke svIkAryuM nathI. kAlanuM lakSaNa parAvartana varNavela che, arthAta je pradezAtmaka dravyo che tenA pheraphAra batAvanAra eka vicArapradhAna dravya tarIke tene gamyuM che. eTale ke pradezAtmaka dravyonI bhinna thatI sthiti samajavAmAM vicAra rUpe kAlano svIkAra avazya karavo paDaze. eka ne eka dravyanI bhinna bhinna sthiti svIkArIe agara eka kriyA ke banAva ane bIjI kriyA ke banAvanuM pRthapaNuM karIe tyAre te banne sthitinuM aMtara kALadravyathI batAvI zakAze. jema judA judA sthAnamAM vartatA padArthonuM aMtara AkAza dravyathI batAvI zakAya che, eTale jema sthAnanuM aMtara batAvavA AkAza dravyano svIkAra karIe chIe tema eka ne eka padArthanI bhinna bhinna avasthA va. batAvavA kola dravyane svIkAra karIe chIe. kALane A rIte je svIkAra thAya che te vicArAtmaka bhAva ke padArtha tarIke, paNa pradezAtmaka padArtha tarIke nahIM. AkAza dravyano svIkAra pradezAtmaka padArtha tarIke ane vicArAtmaka padArtha ubhaya tarIke karIe chIe. Ama kAlanuM lakSaNa jotAM kAlane mAtra vicArAtmaka bhAva tarIke dravya gaNelA che. kemake be kriyAnuM pRthakapaNuM ke be avasthAnuM aMtara batAvavAmAM kAla dravyane Azraya laI For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir alekamAM kALadravya * [385 ApaNe vicAra karI zakIe chIe. A parathI e nakkI thayuM ke kAla vicArAtmaka dravya che, ane tenuM mukhya lakSaNa parAvartana ke pheraphAra batAvanAra vicAra che. have ApaNe ATaluM spaSTa karI, alakamAM vicArAtmaka kALadravya saMbhave kharuM ke nahIM te viSe vicAra karIe. je kAladravya saMbaMdhI ativyApaka rIte vicAra karIe to kAla alakamAM eka apekSAe lAgu karavAnuM mana thaI Ave. ane te apekSA e ke je kAladravya vicArAtmaka svarUpe alokamAM mAnavAmAM na Ave to zuM alokamAM badhuM sthira, eka ja sthitimAM, bhUta, bhaviSya, vartamAna eka ja svarUpamAM baMdhAI gayuM che? A eka ja mAtra (Stationery) sthiti, traNe kALanuM (bhUta, vartamAna, bhaviSyanuM) baMdhAI javuM-te dRSTie kadAca ApaNe kAladravyane svIkAra aleka AkAzamAM karavA tarapha lalacAI jaIe. paraMtu Ama karatAM pUrve kAlanuM lakSaNa ane alekanI sthiti e ubhayano sakSama rIte vicAra laMbAva paDaze. ApaNe agAu e jaNAvI cUkyA chIe ke aloka AkAzamAM bIjA koI dravyo nathI. ane aloka khAlI AkAza sivAya bIjuM kAMI nathI. eTale A vibhAgavALA AkAzanI sthiti ja eka sarakhI che; temAM kAMIpaNa gati, parivartana ke pRthakakapaNuM thatuM nathI. kemake parivartanazIla keI pradezAmaka dravyo tyAM nathI. A dravyo nathI, eTale e dravyonI bhinna bhinna avasthAo, temanuM judA judA sthAnanuM aMtara, banAvo ke kriyAnuM pRthakkapaNuM ke AmAnuM kAMI aloka AkAzamAM che nahi, ane ApaNe hamaNAM ja kAlanuM lakSaNa nihALI cUkyA chIe ke predezAtmaka dravyonI bhinna bhinna avasthAo, bhinna bhinna sthAnonuM aMtara ane banAve ke kriyAnuM pRthapaNuM batAvavA mATe ApaNe vicAramAM kAlavyane mukhya karavuM paDe che. eTale e spaSTa che ke jayAM A bhinna bhinna prakRtio, kriyAo vagerenAM utpAdaka dravyo nathI, tyAM kAlane vicArAtmaka rIte paNa Azraya levAne rahetA ja nathI. kemake tyAM A parivartana, gati ke avasthA nahi heI kAlane upayoga vicAramAM paNa karavAno rahe ja nahi. upara pramANe vicAra karatAM ApaNe ATaluM nakkI karyuM ke aleka AkAzamAM kAladravyane je vicArAtmaka bhAva che, tene saMbhava nathI, AthI tene tyAM abhAva mAnyo che. ApaNe upara jaNAvI gayA te pramANe alakamAM pradezAtmaka dravyonI gati, sthAna ke avasthAne sadaMtara abhAva hovAthI te ja gati sthiti ane avasthAnA vicAramAM je kAlane Azraya levuM paDe che, te Azraya levAne nahi hovAthI kAlane vicAra ja karavo paDato nathI, e dRSTie-kAlanA lakSaNanI dRSTie tene amAva sIkAryo che, ema siddha che. eTale ApaNuM praznano javAba e Ave ke kALadravya je vicArAtmaka bhAva che, tene aloka AkAzamAM abhAva siddha che. , * ---- kompaka - For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upayogavAdanuM sAhitya (le. pre. hIrAlAla sidAsa kApaDiyA esa. e. ) jaina dharmInA abhyAsIthI e vAta ajANI nathI ke jaina darzana sarvajJanuM astitva svIkAre che, vizeSamAM e sa`nute kaivalajJAna ane kaivaladana e me upayeAgA heAvAnuM paNa mAne che. A e upayAgA eka sAthe haiya che ke vArApharatI hAya che e saMbaMdhamAM matabheda jovAya che eTaluM ja niha paNa e e upayAgA vastutaH bhinna nathI, upayAga te eka ja che, paNa viziSTa apekSAne laI te enAM kevalajJAna ane kaivala'na evAM che nAma che ane ethI teA nAma sivAya upayegamAM kAi bheda jevI vastu nathI evA paNu abhiprAya keTalAka dharAve che. Ama yugapadupayeAgavAda, mApayeAgavAda, ane abheddApayegavAda ema tra prakAranI vicAradhArA jaina dASnika kSetramAM jovAya che. ene aMge je kRti vagere mA jANuvAmAM che tenI saMkSipta sUci bhASAdI rajU karavI e A lekhane uddeza che, ane e uddeza e A yaugapadya-pakSa, krama-pakSa ane abhed-pakSanAM samana ane khaMDana aMgenI tamAma dalIla rajU karI e viSe UhApAddha karavAnA mArA manArathane lIbhUta karanAruM prAthamika pagathiyuM che. 77 pAiya bhadrabAhusvAmIe racelI Avasanitti ( gA, 979 ) digabarAcArya kundakunde racelA niyamasAra ( gAthA 159)3 siddhasena divAkarakRta sammaiSayaNa (dvitIya kAMDa, gAthA 3-31 ) jinabhagaNi kSamAzramaNe racela visesAvayabhAsa ( gAthA 3090-3135 ) visesaNavai ( gAthA 154-249 ) ,, saskRta 'vAcakavaya" umAsvAtikRta tattvArthAdhigamasUtra ( 1-31 )nuM svapana bhASya. digaMbarAcAya pUjyapAda devakRita sathrisiddha (1-9 nI vyAkhyA )4 jinabhadragaNikRta visesAvasabhAsanI svApara vyAkhyA. digabarAcArya saMmantabhadrakRta AtamImAMsA (kA. 101 )pa malavAdIe racelI sammapayaraNanI TIkA 1 atyAra sudhI evI eka paNa digaMbara kRti maLI AvI nathI ke jemAM yaugapagha-pakSa sivAyanA kAI paNa pakSanuM samarthana hAya. 2 A uparAMta je AgamAmAMthI pATha visesAvasayabhAsa vageremAM rajU karAyA che te paNa ahIM samajI levA. 3 AmAM kevaLa yaugapadya-pakSanA ullekha che. 4-5 A baMnemAM phakta yaugapadya-pakSanA nirdeza che, paraMtu khInna e pakSa paikI ekenuM khaMDana nathI. 6. A TIkA hajI sudhI te kArya sthaLethI maLI AvI nathI. mallavAdIe yaugapApakSanA samarthanarUpe kAI kRti racI hoya ema sabhAvanA karAya che, For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 8]. upagavAdanuM sAhitya [ 387 gaMdhahastI' siddhasenagaNikRta tatvArtha TIkA (bhA. 1, pR. 110-111). keTayAcAyaMskRta vise avasmayabhAsanI TIkA (patra 876-883) yAkinIdharmasanu haribhadrasUrikRta naMdInI vRtti (patra para-55) digaMbarAcArya alake racelI aSTazatI alake racela tatvArtharAjavAtika (pR. 257 ane 262) digaMbara sumati urphe sanmati dvArA racAyela sabhyapayaraNanI TIkA pradyumnasUrinA ziSya abhayadevasUrikRta samapayaraNanI TIkA nAme tabadhavidhAyinI (pR. 596-621) malayagiririkRti naMdInI vRtti (patra 134 a-138 A) mAladhArI" hemacandasarita visAvasayabhAsanI TIkA (patra 1178-1213) nyAyAcArya' yazovijayagaNikRta jJAnabindu (pR. 33-49). pAIya-saMskRta mahAra' jinadAsagaNie racelI naMdIcuNi (patra 21-22) gujarAtI vise sAvasmayabhAsanuM cunIlAla hakamacaMde kareluM gujarAtI bhASAMtara (bhA. 2, pR. 421-432) I. sa. 1927. mArI racelI AhutadanadIpikA (pR. para-58 ane 5. 26472)vi. saM. 1988. a.sukhalAla saMghavI ane a. becaradAsa dozI dvArA racAyela sanmatimakaraNa (5. 34-49)-I. sa. 1932, hindI jJAnabindune paricaya (pR. 54-64)-I. sa. 1942. Igliza English translation of Sanmatiprakarana (II, 3-31 ) by Prof. A. s. Gopani-I. sa. 1939. tAMbara sAhityanI je aneka viziSTatAo che te paikI eka te upayoga aMgenA vividha vAda che. ene lagatuM pAIya sAhitya ekatrita karI tenI saMskRta chAyA racI eno sArAMza gujarAtImAM rajU karAya che te A sAhityanI ane dArzanika viSayanA abhyAsIonI eka uttama sevA bajAvyA jevuM gaNAze. te A dizAmAM keIne pahela karavI hoya te tene mATe avakAza che. AzA che ke zrInemivijJAna graMthamALA jevInA prakAzaka sahAya A tarapha pUrNa lakSya Apaze. che. A te ja AcAryuM che ke jemanA matanI AlocanA zAMtarakSita tatvasaMgrahamAM syAdvAdaparIkSA (kArikA 1262 ItyAdi) ane bahirarthI parIkSA (kArikA 1980 ItyAdi)mAM karelI che. 8 A TIkA koI sthaLe heya ema jANavAmAM nathI. For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RSabhastavanaMko TIkAmeM pArasI bhASAnuzAsanake uddharaNa lekhaka-DA. banArasIdAsajI jaina M. A. Ph. D. saM0 1984 meM muni jinavijayajIne zrIratnaprabhasUrikRta " phArasI bhASAmAM RSabhadevastavana " prakAzita kiyA thA / isameM kula 11 chaMda haiM / pahalI do gAthA, 3-8 dohA, 9 catuSpadI, 10 saMdigdha, 11 indravajA / muni jinavijaya ko kaha stavana stra0 zrI kAntivijayajI ke bhaMDAra meM eka patra para paMcapAThI Akara meM likhA huA milA thA, arthAt patra ke madhya meM mUla stavana, aura Upara nIce tathA donoM pAvoM meM saMskRta TIkA thI / stavana ke anta meM "paM0 lAvagyasamudragaNi ziSya udayasamudragaNi likhitaM / cha / cha" aura TIkA ke anta meM "paM0 lAvaNyasamudragaNi naMjArAgrAme " likhA hai / aisA pratIta hotA hai ki mUla stavana kI pratilipi udayasamudrane ko, aura usa para TokA una ke guru lAvagyasamudane likhI / patra para lipikAla nahIM diyA hai, isase munijI udayasamudrakA samaya nirdhArita nahIM kara ske| hAM akSaroM kI AkRti ke AdhAra para yaha vikrama kI satarahavoM zatAbdI ke pIche kA nahIM ho sakatA / zrIyuta mohanalAla dalIcaMda dezAI apane "jaina sAhityano saMkSipta itihAsa ke pArA 976 meM kharataragacchoya udayasamudra kA sattAkAla saM0 1728 likhate haiN| kadAcit yaha phArasI RSabhastavana inhIM kA lipikRta ho / isa stavanakI bhASA zuddha sAhityika phArasI nhiiN| TIkAkAra ke matAnusAra isa meM phArasI, arabI aura apabhraMza kA mizraNa hai| padya naM0 3 aura 9 para TIkA karate hue TIkAkArane do padya uddhRta kiye haiN| inake viSayameM muni jinavijaya phuTanoTa meM likhate haiM--"TippaNakAre A padya koI koSa graMthamAthI ahi ApalaM che / AmAMnA zabdono khayAla barAbara nathI aavto| paNa A padya UparathI e vAta jaNAya che ke aagln| vakhatamAM phArasI ane saMskRta ema dvibhASAkoSa ApaNA vidvAnoe banAvyA htaa|" - ambAlA zahara ke zvetAmbara bhaMDAra meM vikramasiMharacita "pArasIbhASAnuzAsana" kI eka prAcIna prati vidyamAna hai jisakA paricaya hama "vUlnara kamaisorezana volyUma," lAhaura, 1940, pR0 119-22, tathA "zrI jaina satya prakAza," kramAMka 85,pR022-24 meM karA cuke haiM / uparyukta donoM uddharaNa isI grantha meM liye gaye haiM / jaise 1. jaina sAhitya saMzodhaka; khaMDa 3, pR0 21-29 / For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 8] RSabhastavanakI TIkAmeM pArasIbhASAnuzAsanake uddhAraNuM [389 pagha 3 kI TIkA kA uddharaNa-- khatamathubhaktiryathA-- Alovomasu AraduH khatamathurbhaktiH surAdgAyanaM, nRtyaM syAdrasakunayazca hathamu rUDistadA kAidA / anyAyopi harAmu sogatiratho divyAdikA jUmalA, saMghAtasya sa yAta nihoraka iti syAdvikramaH vyodhvanI // pArasI bhASAnuzAsana kI prati, patra 7 (ka), zloka 24 Alovo masuArathuH khatamathuH bhaktiH suro gAyanaM, nRttasyAdrazakurtayazca hakatuH rUDhiH sadA kAidA / anyAyopi harAmu soganiratho divyAdike jUmalA saMghAtazca saphAtu nihoraka iha syAdvikrayaH proktanI // 24 // padya 9 kI TIkA kA uddharaNa-- dIda iti vilokitaM / tathA ca-- AdiSTAM pharamu iti vastulikhitaM gRl' gRhItaM nataM ralpha doda vilokitaH parihRtaM histuM juDA yojitaM / dattaM dAda tiSIda madhya caTitaM jadaM yadabhyAhitaM guphata kRtaM ca kartu tadaho bhagnaM ca iskistayaM // pArasI bhASAnuzAsanakI prati, patra 6 (kha), zloka 13AdiSTaM pharamUd nivistu likhitaM gRphtU gRhItaM gataM, raphtU dAda vilokitaM parihRtaM histaM judA yojitaM / . dattaM dAda cakhIdamadhya caTitaM jaDDayadabhyAhataM proktaM guphtu kRtaM ca kardu tadaho bhagnaM ca iskistanuM // 13 // isa stavana ko TIkA ke anta meM "kurAnakAra" kI do kArikAyeM uddhRta kI haiN| jaise---- turA marA iti sarvatra saMvandhe saMpradAne ca jJAtavyaM / tathA ca kurAnakAraH-- aja ivya tvayA dAnasaMbandhaM saMpradAyayoH / rA sarvatra prayujyetAnyatra vAcyaM sU rUpataH // For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3). zrI satya prakAza. Ani mAni asmadIyaM kiM ci kiyaccaM dirIdRzaM / cunI hamacunIn tAdRk vaMdinaM iyadeva ca // cIje kimapi ityAdi kurAnoktaM lakSaNaM sarvatra vijJeyaM saMpradAyAcca / pArasI bhASAnuzAsanako pratike antima pRSTha para eka pArasI padhakI vyAkhyA likhI hai| usa meM bhI kurAnakAra kA ulleka hai / jaise-marA mahyaM ajya ityanvayAdAnaM iti kurAnakAravacanAt saMpradAne caturthyAH / khAterA / ina donoM ullekhose anumAna hotA hai ki "kurAna" zabda se kisI phArasI vyAkaraNa kA tAtparya hai, aura kurAnakArase usakA kartA abhISTa hai| jaina vidyA bhavana kRSNa nagara, lAhora. vaizAkha zuklA 5 saM. 2001 johara" ane "jhamora' (lekhaka-. bhegIlAla ja. sAMDesarA, ema. e.) zrI jaina satya prakAzanA gayA aMkamAM "juhAra ane jAhara' e nAmane che. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyAne abhyAsapUrNa lekha chapAya che. enA uttarArdhamAM 'joharanI vyutpatti viSe carcA karatAM lekhaka mahAzaye jaNAvyuM che ke, "e zabda pAIya "jauhara' ane saMskRta tuSpaddha sAthe saMbaMdha dharAve che. saMtuDha uparathI karA-ema banI zake che, ane tene artha "lAkhanuM ghara" ema thAya che. "janI gujarAtI bhASA" (37)mAM sc-jatucaka' e ullekha che te A hakIkatanuM samarthana kare che." (pR. 355) che. kApaDiyAe sUcavelI vyutpatti ane citya jaNAya che. tu uparathI rAha - 4 zabda AvI zake khare, paNuM arthanI dRSTie gaMtukalAkSAgRhane hara=sAmudAyika AtmahatyA sAthe keTale saMbaMdha vArU pAMDavone lAkSAgRhamAM rAkhIne bALI mUkavAne prayAsa duryodhane karyo hato, evuM kathAnaka mahAbhAratamAM Ave che, paraMtu te uparathI "naiharane pracalita prayoga-khAsa karI arthanI bAbatamAM-rAkRSTa lAge che. "hara " temaja tene ja joDake bhAI "jhamera" (jenI vyutpatti viSe pro. kApaDiyAe carcA karI nathI) e banne zabda saMskRta vema uparathI AvelA hoya ema mAruM mAnavuM che. hira' zabda rAjapUta strIonA vIratvapUrNa sAmudAyika agnipraveza mATe vaparAya che, jyAre mora' zabda bhATa lekAnA trAgAne pariNAme thatA sAmudAyika anipraveza mATe prayojAya che (kumArapALanA rAjyakALamAM bhAToe AvI traNa jhamaeNra karI hatI-pahelI siddhapuramAM, bIjI pATaNathI eka tIravA dUra, ane trIjI pATaNanA daravAje-evI butaparaMparA rAsamALA'mAM seMdhAyelI che. juo "rAsamALA'. bhASAntara, trIjI AvRtti, bhAga 1, pR. 279-80. pU. 280 upara "jhamAra' zabda pAMca vAra vaparAyela che.) mULe vAda zabdano artha "mRtyu thatuM hatuM, temAMthI arthasakica chaMI, "sAmudAyika agnipraveza mATe For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 8 ] jauhara ane jhara [ 391 e zabda vaparAte thayo. apabhraMza ane prAcIna gujarAtI sAhityanAM nIcenAM avataraNethI e spaSTa thazeH (1) pati ziva kure tu nAyaba chUTa AjJA jaM jiNarAyaha dUkau pahu, jamaharu lahasii nIsaMdehu // --jinaprabhAcArya kRta "bhavyacarita," kaDI 33 (pha. gU, sabhA saimAsika, pu. 1, pR. 153 ) (2) rANI bhaNai 'vimAsu kisyUM ? amhe savi jamahara paisasyUM / hiMdU taNa mAnIi gAi, teha taNU lohI jala mAhi // -pAnAbhakRta 'kAnhaDade prabandha, khaMDa 2, kaDo 146 (3) A nirva re 46 gaNe mAruM ajJA' rALI vo ka kaars, "Tw so jhamara 4 ' -e ja, khaMDa 2, kaDI 147 (4) hAhAkAra hui tiNi velA rANI jamahara paisai / . sarale sAdi sahU hari bolai, jamahara iNi pari diisi| ' -e ja, khaMDa 4, kaDI 29 (5) panarasiM thurAsI gaDhi jamahara jAlohara nivesa / / loka savi aMteura puThi ho, jamahari karIu pravesa // -e ja, khaMDa 4, kaDI 242 uparanAM avataraNo paikI (1)mAM kevaLa mRtyune artha che, jyAre bAkInAM sarva avataraNomAM jhAlaranA cohANa rAjA kAnhaDadeva tathA tenA bhatrIjA sAMtalasiMhane alAuddIna khilajI sAthe thayelA yuddha daramyAna rAjapUta strIoe karelA sAmudAyika agnipravezahirane ja artha nizaMkapaNe che. e sarva sthaLe kamaranA mULa tarIke samAja ucita che. eTahe zabada 7171797 nA e rIte vyutpanna thayela hovo joIe. jUnI gujarAtI avataraNomAM kamara prayoga che te mULa zabda kahevAnI viddha jAya che. bIjuM, joharanA ja jeDazabda "amAra'mAM dvitIya mRtimAM Ave che, te paNa ema batAve che ke mULa zabda gag na hoI zake. kAraNake sttumAM ma nathI. "jhamaranI vyutpatti gR71ma7:(mahAprANu 6 zabdanA pUrva bhAgamAM AvatAM)*kSama7ora e rIte vyutpanna thaI zake. vaikalpika praga jamera ama7 gama7 (mahAprANu ne lopa thatAM) kama73mora e pramANe Avyo Ama vAvyApAranI daSTie mULa zabda tarIke huM ja ucita che. prAcIna gUjarAtI sAhityanA prayoge paNa A vyutpattine Teko Ape che. uparathI bhuvati svIkArIe te, zo zabda adhyAta ja rahe che. AthI ulaTuM, zawda uparathI zabdasiddhi karavAmAM etihAsika aucitya temaja bIjalAdhava sacavAya che. For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jhAMjharIyA munivara vasaMtotsava : mahAtmAna samAgama turAja vasaMta Ave che ane mAnava haiyAM hIleLe caDhe che. udyAnomAM vanaspatio navanavAM vastra paheryA hoya tema khIlI UThe che. AzramaMjarIthI masta banelI koyalanA TahukArAthI jaMgalo gAjI UThe che. kAmadevanuM jANe amogha zastra heya tema vasaMta Rtu premIjananAM dilane becena banAvI mUke che. kaMTALA bharelI zizira Rtu jatAM janatAmAM AlhAda ane AnaMdano rasa ubharAya che. AvI ja suMdara vasaMtamAM ekadA paThANapurano rAjavI aMtaHpura sahita raMgarasa mANavA udyAnamAM saMcaryo che. sAthe devano dIdhela rAjaputra madanabrahma potAnI batrIsa rANIo sAthe Avyo che. roja vividha krIDA karato, vAvo ne taLAvamAM ramato rAjakumAra udyAnamAM mahAlI rahyo che. eka vAra Idramahatsavano divasa Avyo ane jANe AkhuM peThANanagara mahatsavamAM bhAga levA udyAnamAM ubharAyuM. rAjakumAra madanabrahma pitAnI rAjarANIo sAthe A utsavamAM ghUmI rahyo che. tyAM teNe eka vaTavRkSanI nIce mAnavamedanI zAMta citte UbhelI joI. jotAM ja ene Azcarya thayuM. tyAM zuM che? nathI kalAhala, nathI cAlatA, nathI kutUhala ! evo te keNa jAdugara che jeNe janatAnAM hadayane thaMbhAvI dIdhAM che. rANIo sAthe rAjakumAra tyAM Avyo. jhADa nIce rUparUpanA aMbAra samA eka yuvAna sAdhumahArAja dhyAna magna beThA che. bhaktivaza janatA e mahAtmAnA madhura vacanAmRtanA pAnanI AzAmAM mUka bhAve zAMta thaI beThela che. rAjakumAra muni mahArAja pAse Avyo ane bhaktithI namaskAra karI tyAM beThe. theDI ja vAramAM pitAnuM dhyAna pUrNa karI munimahArAje tarapha mIThI najara pheravI. emanI AMkhomAMthI brahmacaryanuM amI jharatuM hatuM. temanuM mukha sahastradala kamaLa jevuM bhavya hatuM. temanA lalATa upara saMyama ane tapanuM ejansa,camakatuM hatuM. munivare gaMbhIravANIthI pharamAvyuM "gagananagarakalpaH saMgamo vallabhAnAM / jaladapaTalatulyaM yauvanaM vA dhanaM vA // sujanasutazarIrAdIni vidyuccalAni |kssnnikmiti samastaM viddhi saMsAravRttam // " bhAvArtha-snehI jano saMyoga AkAzanagara jevo che. yauvana ane dhana vAdaLanA ghaTATopa jevAM che. svajanone melApa, putraparivAra ane A zarIra vagere vijaLInA camakArAnI jevAM kSaNika che. Akho saMsAra Avo kSaNika ane nAzavaMta che. anityAni zarIrANi vibhavo naiva zAzvataH / nityaM sannihito mRtyuH kartavyo dharmasaMgrahaH // A suMdara ane majabuta dekhAtuM zarIra anitya che. A sukhaprada jaNAtA vaibhava ane vilAse kSaNika ja che, mRtyu mAMDhuM phADIne UbhuM che. mATe dharmanI ArAdhanA karavI e ja zreyaskara che. mahAnubhAvo! jene zAzvata sukhanA bhoktA thavuM che tene mATe dharma e ja uttama sAdhana che, ane temAM paNa sarvaviratidharma e te mokSaprAptinuM parama sAdhana che. saMyamanA rAsayA munavare sata-ciMd-AnaMda prApta karI mekSa bhogavavA bhAgyazALI bane che. + vi. sa. 178mAM racAyelI zrI jhAMjharIyA munivaranI cAra DhALanI sajajhAyanA adhAra; pheraphAra sAthe. For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 8 ] jhAMjharIyA munivara [ 33 hAjara rahelI mAnavamedanI maMtramugdha banI A upadezAmRtanuM pAna karI rahI hatI. ghaNAye bhavyAtmAoe Adhi vyAdhi ane upAdhimAMthI bacavA, ane parama zAMti prApta karavA sarvavirati pada svIkAryuM. | muktine paMtha : parIkSA : jhAMjharIyA munivara rAjaputra madanabrahma paNa sAdhumahAtmAnI dezanA sAMbhaLI pratibadha pAme. karma zatrune harAvavA saMyamanuM abhedya bakhtara paheravAnI tene tAlAvelI lAgI. saMsAranuM kAramuM svarUpa samajI, mAtApitAnI anumatI meLavI, karma zatru sAthe saMgrAma karavA A zUravIra rAjaputre sAdhupaNuM svIkAryuM. sAdhu jIvanamAM aneka tapane AcaratA, mana-vacana-kAyAthI brahmacaryane pAlatA, jJAnanI ArAdhanA karatA, A munivara bhUlamAM vicarI rahyA che. UgatA sUrya jevuM temanuM mukha zobhI rahyuM che. jyAM jAya tyAM mAnavamedanI A mumukSu sAdhujInAM darzane ulaTI paDe che. tyAgamati munivara ugra vihAra karatA, bhavya prANIone pratibodha detA, samiti ane guptIne pALatA, jANe sAkSAta dharmamUrti hoya ema vicarI rahyA che. eka vAra A muni mahAtmA baMbAvatI nagarImAM padhAryA che. madhyAhnano samaya thayo che. mAthe sUrya tape che. nIce dharatI dhAma tapI rahI che. nIcI dRSTi karI munivara gaucarI mATe nagaramAM jAya che. tyAM dUrathI eka mahelanA gokhamAM beThelI yuvatIe munirAjane joyA. tenA dilamAM thayuM ! ahA ! zuM rUpa che! zuM vidhAtAe enI AMkho ane mukha banAvyAM che! A rUpa, A kAnti, A lAvaya zuM sAdhu thavA mATe haze ? e te mahAre yogya che. " are keNa che? che keI hAjara?" yuvatIe avAja karyo. javAbamAM eka dAsI hAjara thaI. yuvatIe tene pharamAvyuM: " jA jaladI deDatI jA! A sAme eka mahAtmA cAlyA Ave che temane ApaNuM gharamAM gaucarI mATe bolAvI lAva. jA jaladI jA. nahIM to e munivara cAlyA jaze. zuM rAjahaMsa zI manahara cAle che enI ! jANe mAnasa sarovaranAM mIThAM vArI pIpIne, are prema mautikane cAre carIne cAlyo Avato rAjahaMsa ahIM bhUlo paDyo hoya tema Ave che. jaladI ene bolAvI lAva." zeThANI zuM bole che te bicArI dAsI samajI na zakI, chatAM zeThANInI AjJA pALavA te utAvaLe jAya che ane khUba ja prema ane bhaktithI munimahArAjane bolAvI lAve che. samatArasamAM jhIlatA munivara dhIme dhIme mahelamAM AvyA che. pelI yuvatI sole zRMgAra sajI hAthamAM modaka bharele senAne thALa laIne khaDI che; munijIne kahe che "munivara! A modaka bahere ! ane sAthe sAthe A jINuM sAdhuveza choDI A rezamI dukula svIkAre. A mahela, A bagIce, are! A tana, mana dhana Apane caraNe samarpita che. A yuvAnImAM A tyAga, A saMyama Apane nathI zobhatA. nAtha ! have Apa ahIM ja rahe !" A karNaka, agnijharatAM vacana sAMbhaLI samatArasamAM jhIlatA munivara caMdanathI paNa zItala vANuM uccAre che. "Arya bhaginI ! AvuM vacana tamane na zobhe! ApaNuM kulane vicAra karavAnI jarUra che: "tame kulavAna che. huM paNa kulavAna chuM. ApaNuM kalane kalaMka lAge evuM kema AcarAya ? bahena ! tuM vicAra kara ! tuM ghelI to nathI thaI? cAritranuM khaMDana e A bhava ane parabhavamAM duHkhadAyaka che. cerI ane yArI manuSyane mahAna kalaMka denArAM ane gherAtighora duHkha ApanAra che. tuM to mArI bahena samAna che! bahmacarya rUpI amUlya cintAmaNi choDI viSayarUpI viSa tane kema game che? are, agnimAM baLI maravuM ke jhera khAvuM uttama che, paraMtu A viSayarUpI halAhala pIvuM sAruM nathI. " For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 394 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 2 yuvatI khAlI: "mahArAja, e badhuM huM jANuM chuM. A yuvAnI cAra divasanI cAMdanI che. eka vAra mhArI sAthe meAja majhAha ane AnaMda lUTA, pachI prAyazcitta laI zuddha thaI muktimArga ArAdhIzuM. Aja tA mAchaluM jALamAM sapaDAyuM che. have e chuTI zake tema nathI. parantu brahmacaryAMnuM amedya kavaca paherIne kAmazatrune jItavA nIkaLelA A mahAtmAne e yuvatInAM vacaneAnI lezamAtra asara na thaI. khUba ja dRDha banI AtmAne vadhune vadhu sthira karatA samatAsamAM ramI rahyA che; zeThANI upara dhyA varSAvatA kahe che: " vhena ! A ziyalanuM khaMDana narakanuM dvAra che. A viSayasukha viSane bhaMDAra che." ATaluM kahevA chatAM te yuvatI mAnatI nathI ane munijInI najIka Ave che tyAre mahAtmAjI pharI kahe cheH " mhena ! tu AdhI rahIne ja vAta karaje, ziyalanA pratApanI tane khabara nathI. are, enA pratApe ja A sUrya ane caMdra cAle che, pRthvI sthira che. enA pratApe te-- "vahnistasya jalAyate jalanidhiH kukhyAyate tatkSaNam / meruH svaspazilAyate sRmapatiH sadyaH kuraMgAyate // vyAlo mAlyaguNAyate viSarasaH piyuSavarSAyate / yasyAMge'khilalokavallabhatamaM zIlaM samunmIlati // " jenuM zarIra ziyala zAbhe che tene agni pANIrUpa thAya che, samudra eka tIka jevA thAya chaeN, meru eka nAnA patthara jevA thAya che, siMharAja mRgajevA thai rjAya che, sApa phUlanI mAlA ane che, jhera amRta khane che. ATaluM kahI munivare cAlavA mAMDayuM. paNa kAmAMdha banelI e yuvatIe krodhanA AvezamAM caritranA camatkAra batAvatAM munirAjanA pagamAM peAtAnuM jhAMjhara paherAvyuM, ane te ekadama jorathI doDI munivarane vaLagI paDI. munivara jora karI tene tyAM ja taDoDI cAlI nIkaLyA. yuvatIe peAkAra karyAH "bacAvA khAvA" A sAdhu,--A DhAMgI sAdhu mhArI AbarU laIne cAhyA jAya che. are, juo hAru jhAMjhara paNa enA pamAM che. janatAe-dAraMgI duniyAe-A vacanA satya mAnyAM, satya pragaTayu : ziyaLanA mahimA. janatA meDhe AvyuM tema khAlI rahI che. munirAja cupacApa cAlyA jAya che, ane nidAstutI zravaNe suNIne harakha zAka nava ANe; 66 te jagamAM jogIsara purA nita caDhate guNuThANuM," A vacanene caritArtha kare che. AkhA nagaramAM munirAja upara phiTakAra niMdAneA varSAda varasI rahyo che. parantu yuvatInA dharane AkhA prasaMga tenA mehela sAmenA rAjamahelamAMthI tyAMnA rAjavI joI rahyA hatA. emaNe manamAM munirAjanA saMyamanI, temanI dhIratAnI praza'sA karI. emanuM zuddha 'ujajavala cAritra rAjAe barAbara nihALyu hatuM. yuvatIe jhAMjhara paherAvyuM, khATI rApADI, ane je je DhAMga AdaryA hatA te badhA rAjAe najare joyA hatA. temaNe tarata ja rAjadarabAra bharI yuvatIne khelAvIne DA ApatAM kahyuM; "dhikkAra che tane, munivarane kalaMka ApatAM tane zarama na AvI? tArAthI phasAyA nahIM, ThagAyA nahIM eTale te AvuM dhAra kalaMka ApyuM. tArA jevI pAtakI-duSTa strI "mhArA rAjyamAM na joie." munirAjane utsavapUrvaka nagarapraveza karAvI ziyalanuM mAhAtmya pragaTAvyuM. For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jhAMjharIyA munivara [ rahyuM ghora upaga mukti samabhAvI munivara tyAMthI vihAra karatA kaMcanapura nagaramAM AvyA. tyAM emanAM bahena rAjarANu hatAM. munivara rAjahaMsanI cAle cAlatA, Isamiti jotA nagaramAM Ave che. tyAM te bahene-rAjarANIe bhAIne joyA, oLakhyAH Aha? A te mahArA mADIjAyA bhAI! tenAM rUMvADe rUMvADe bhrAtRprema ubharAya. paDakhAmAM ja rahelA rAjAe A joyuM. tene thayuM. rANIjI kema ATalAM praphUllita thayAM? rANIjI jyAM jene joI rahyAM hatAM tyAM rAjAe joyuM; eka saMyamI, tyAgamati muni mahAtmA cAlyA AvatA hatA. rAjAne krodha vyApo. rAjA bhAna bhUlyo. tenI AMkhamAM IrSyAnuM jhera ubharAyuM khare ja, jene jotAM ja rANajI ATalAM pulakita thAya e kaIka tene yAra-prIyatama lAge che. ene to jIvate ja dATI devuM joIe. tarata ja nIce jaI rAjAe sainIne hukama karyoH A cAlyA jAya che te sAdhune talavArathI uDAvI daI khADAmAM dATI che." basa thaI cUkayuM. yamarAjanI krUra dRSTi muni mahAtmA upara paDI. sainikoe jaI munivarane rokyA ane UMDA khADAmAM besADavA. munimahAtmA samajI gayA Aje Atma- * nirIkSaNa, saMyama ane samatAnI parIkSAno samaya che. tarata ja anazana svIkArI rAzI lAkha chavAyoni sAthe khamAvI, pitAnA karmane udaya Avyo jANI te AtmanirIkSaNamAM masta banyA. munivare pitAnA cittane samajAvyuM. Aje tArA jJAna, bAna, tapa ane saMyamanI parIkSA che, mATe barAbara daDha thaI upasargane saheje. te anyAnya duHkhe ghaNuM bhamAM sahyAM, Aje Atmazuddhi mATe A badhuM saheje. Ama zubha bhAvanA bhAvatA munivara * karmakSaya karI kevalajJAna prApta karI kSe gayA. sainIkee talavArathI dhaDa juduM karyuM ane munivarane AtmA siddhazilAe pahoMcI gaye. paraMtu A munihatyAthI nagaramAM hAhAkAra thaI rahyo. A ja samaye eka samaLI lehIthI kharaDAyela ene muhapatti laI pitAnuM bhakSya mAnI UDI gaI. rastAmAM rAjamahela upara ja e o ne muhapati pADayAM. rANIe te joyuM, tapAsyuM. A ne muhapatti sAdhujInAM che. Aje ja hArA bhAI A nagaramAM AvyA che. te sAdhu che. e temanA lohIthI kharaDAyeluM che. basa, rANajIe dhAra AMsue raDavA mAMDyuM. rAjAe pUchyuM, kema zuM che? rANujIe kahyuM, mahArA bhAI sAdhu thayA che. te ahIM AvyA che. Aje A nagaramAM temane koIka duSTa mAryA che. temanA lohIthI kharaDAyela A odyo ne muhapatti ahIM AvyAM che. A sAMbhaLatAM ja rAjA camakaH huM ! zuM e tamArA bhAI hatA? e sAdhu thayA hatA? arere! meM duSTa ja ISyavazIbhUta thaI A ghora pApa karyuM che. dhikkAra che mahArI ajJAnatAne ane mahine ! rAja ane rASTra munivaranA deha pAse Ave che. rAjA khUba ja pazcAtApa karI, AtmaniMdA karI rahela che. evuM AkaruM rUdana ane pazcAtApa kare che ke e pazcAttApanI bhaThThImAM tenAM karma baLIne bhasma thAya che. ane tene tyAM ja kevalajJAta maTe che, ane zuddha AtmasvarUpa prApta thAya che. pazcAttApa e to eka pavitra jharaNuM che jemAM AtmA snAna karI zuddha thAya che. rAjAe yathArtha pazcAttApa karI zuddhi meLavI AtmakalyANa sAdhyuM. dhanya che e munivaratI samatAne ! dhanya che temanI ziyalavratanI daktAne ane dhanya che e zuddha pazcAttApa karI zuddha thanAra rAjAne! N. For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra bhAI zrI jugalakizorajI, vande mAtaram / www.kobatirth.org 'anekAnta' nA vicitra pracArano purAvo [ paMDita zrI becaradAsajIpa zrI jugalakizorajIne lakhela patra ] * zrI jaina satya prakAza 'nA gayA aMka-kramAMka 103 mAM ame zrImAna bAbU bahAdurasihajI sidhIe vIrasevAmadiranA adhiSThAtA 5. zro. jugalakizArajI mukhtArane lakhela putra pragaTa karyAM hatA. Aje evA ja khIjo putra ame ahIM pragaTa karIe chIe. A patra paMDita zrI meyarahAsa lavarAna hosIye ' anekAnta 'nA samyAha zrI lugalakizorakane sajese che. zrI lugAdvizerila tara3zrI vIrazAsana - jayantI utsava pracAra kArya karavAmAM AvyuM che ane hajI paN karavAmAM Ave che te keTaluM vicitra ane pAyAvagaranuM che te A uparathI jaNAI Ave che. A patra eTaleA spaSTa che ke e sabaMdhI vizeSa kaMI lakhavAnI jarUra nathI. A ja rIte bIjA patrA avasare pragaTa karavAnI AzA sAthe A patra ahIM pragaTa karIe chIe. amadAvAda tA. 7-4-1944 12/ba bhAratInivAsa sosAyaTI, elisabrija Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maiMne jAnA hai ki aba Apa itihAsakA viparyAsa karanemeM lage hue haiM aura digaMbara tathA zvetAMbara ina donoM bandhusamAjameM aikyakI apekSA anaikya baDhAne ke aniSTa prayatna meM agrasara hote jA rahe haiN| mujako ApakI aisI paristhiti jAna kara adhika kheda huA hai aura Apake prati sarvathA upekSAbhAva A gayA hai / isI kAraNa se Apake kaI patra Ane para bhI maiM ekakA bhI uttara nahIM de sakA huuN| maiM samajatA thA ki Apa merA upekSAbhAva svayaM samaja jAyeMge aura phira phira patra likha kara sAmAjika dhanako barabAda nahIM kareMge, paraMtu merI dhAraNA galata huI aura Apake patra phira phira Ate hI rahe aura Apake ' anekAnta 'meM bhI merA nAma Apa bAra bAra chApate hI rhe| ataH yaha patra likha kara Apako, Apake kArya kI prati merA sarvathA upekSAbhAva hai isakI sUcanA detA hUM tAki Apa merA manobhAva samaja jAya / mAnavatAke nAte Apa hamAre bhAI haiM to bhI satyakI dRSTise Apa hamAre lie upekSaNIya haiM ataH ApakI kisI bhI prakArakI sAhityika vA dhArmika pravRtti meM merA leza bhI sahakAra va sadbhAva nahIM hai isakI Apa noMdha kara lenA aura yaha samAcAra 'anekAMta 'meM chApa bhI denA / "" Apake ' anekAnta ' meM Apa kaI daphe merA nAma likhakara likhate haiM ki amuka kamiTimeM paMDita becaradAsajI niyukta kiye gaye haiM vA amuka kArya paMDita becaradAsajIko soMpA gayA hai " ityAdi / aba Apa pesA likhanekA kaSTa ma uThAveM aura merA nAma likhakara samAjameM bhrama phailAnekA prayatna choDa deveM / isa sAre patrako 'anekAnta' meM avazya prakaTa kara deveM jisase samasta digaMbara baMdhuoMko aura samasta zvetAMbara baMdhuoMko mere viSayameM saccA hAla mAlUma ho jAya / ApakA becaradAsa For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vikrama-vizeSAMkano satkAra === =======abhiprAyA =abhiprAya == vartamAnapatro [ "prajAbaMdhu' sAptAhika amadAvAda tA. 30-4-44-nA aMkamAM]. zrI cImanalAla gokaLadAsa zAhanA taMtrIpada nIce cAlatA "zrI jaina satya prakAza mAsike pitAnA somA eka prasaMge vikramAditya aMka bahAra pADIne jaina temaja jainetara samAjanI kImatI sevA bajAvI che. A daLadAra aMkamAM mAtra laukika najare nahi paNa etihAsika najare paNa vikrama tathA tenA samakAlIna para sAdhAra prakAza pADavAmAM Avyo che, je vikramanA samagratayA abhyAsa mATe yogya saMdarbha pUruM pADI rahe tema che." [ saMdeza nikaH amadAvAda tA. 8-5-44 nA aMkamAM] "zrI jainadharma satyaprakAzaka samitinA mAsika mukhapatra "zrI jaina satya prakAzanA A "vikrama-vizeSAMkamAM samrATa vikramAditya viSenA saMkhyAbaMdha aitihAsika ullekho ne rasapUrNa mAhitIonA nIDa rUpa aneka jJAnapUrNa lekhono saMgraha thayo che. temAM jaina AcAryo, munivara ane vidvAna lekhakee ucca zreNInA sarasa lekhe ApyA che. ane khAsa karIne pUjya muni mahArAja darzanavijayajI mahArAjano "samrATa vikramAditya" ane "jena sAhitya," pUjya muni mahArAja zrI suzIlavijayajIne "mahAna jyotirdhara siddhasena divAkara" e lekhe vidvAna lekhakanI jJAnapUrNa daSTi ane temanI saMzodhana pravRttine accho khyAla Ape che. be hajAra varSanI prAcInatAnA garbhamAM je samrATa Aje samAI gayA che ane jene saMvatsara haju lagI bhAratanI prajA umaMgabhera ujavI rahI che tenA upara AvA prakAza pheMkatAM mananIya lekho kharekhara vAMcakonI jJAnatRSAne tRpta kare tevA che. "vaLI jANItA kalAkAra zrI kanu desAIe dorelA samrATuM vikramAdityanA citrathI aMkanuM mukhapRSTha AkarSaka banyuM che; ane e vIra vikramanI dharmapriyatA, jJAnapriyatA, dAnapriyatA, zuravIratA ane paropakAraparAyaNatAnuM uddabodhana karatAM suMdara pratIke paNa aMkanI suzobhana kaLAne sArA jevA paricaya ApI rahyAM che. A suMdara vizeSAMka kharekhara zrI jaina satya prakAzanuM apUrva sAhasa che, ane sAce ja te prazaMsanIya che." | [ "zAsana sudhAkara" pAkSika ThaLiyA tA. ra9-4-4 nA aMkamAM zrI jaina satya prakAza samiti taraphathI tAjetaramAM prasiddha thaela "vikrama-vizeSAMka nAmanuM pustaka ane maLela che. ame sAbhAra svIkAra karela che. samAjane bhaviSyane mATe aneka mahattvanI vastuone vAra pIrasavA rUpa temAMnA keI kaI aMge jarUra che. pU. darzanavijayajI tripuTI mahArAjano prathama lekha e mATe agra bhAva bhajave che. pro. hIrAlAla rasikadAsa kApaDIyA ema. e. lekha paNa ethI alpAMzeya utarate lakhavA hiMmata cAle tema nathI. bIjA paNa e aMkamAM aneka vidvAnonA lekho vicAraNIya cheekaMdare aMka suMdara che. aitihAsika daSTie saMgraha karavA lAyaka gaNAya." For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 388 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa [" hAMDIyo " sAptAhi: surata tA. 11-5-44 nAmAM] " zrI jaina satya prakAza mAsika A eka vikramasihastrAbdi mahotsava aMge khAsa aMka tarIke bahAra paDayA che. emAM jaina vidvAnA ane abhyAsIenA mananIya lekhAne suMdara saMgraha thayA che. aMka pAchaLa lIdhelo jahemata phaLI che e aMkanA uThAva jotAM spaSTa jaNAI Ave che. vikrama viSe keTaluMka upayogI sAhitya raju karI jaina satya prakAze hidanI sArI sevA bajAvI che. te mATe enA taMtrI ene saMcAlakA dhanyavAdane pAtra che. ' [" jainamiMtra " sAratAdiGa : suzta tA. 11-5-44 ] "" hamAre zve. jaina bhAIyoMne ahamadAbAdameM 'jainadharma satyaprakAzaka samiti ' avimatake itihAsa aura purAtattvako prakAzita karanekI bhAvanAse sthApita kara rakkhI hai, aura usakI orase 'zrI jaina satya prakAza' nAmakA eka mAsika patra 9 varSase zAha cImanalAlajI ke sampAdakatvameM prakAzita hotA hai| abhI hI usakA kramAMka 100 ' vikrama vizeSAMka' ke nAmase pragaTa huA hai / isa bRhad vizeSAMkameM jaina sAhitya meM samrAT vikramAdityake viSayameM jo bhI sAmagrI upalabdha hai vaha saMgraha kI gaI hai / rAyala sAijake 234 pRSThoMmeM bahumUlya lekhoMse susajita yaha sacitra vizeSAMka avazya eka saMgrahaNIya vastu hai aura isa saphalatA para hama sampAdaka mahodayako vadhAI dete hai / " cAhiye Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " isa vizeSAMka ke pAThase yaha spaSTataH pramANita hotA hai ki isvosanale pUrva pahalI zatAbdimeM bhAratameM vikramAditya nAmakA eka mahAn rAjA huA thA / jisane zakoMko parAsta karake bhAratakA uddhAra kiyA thA / apane antima jIvana meM vaha jaina ke samparka meM AyA thA aura sambhavataH jainI ho gayA thA / << yaha vizeSAMka upayogI lekhoMse otaprota hai / pAThakoMko maMgAkara paDhanA - kAmatAprasAda jaina / 19 patro [ zrI sUryanArAyaNa vyAsa, taMbhI 'vibha': ujjaina, tA. 10-4-44] << 'jaina satya prakAzakA vikrama- vizeSAMka milA, itanA bhavya, AkarSaNa yukta, suMdara, aura adhyayanapUrNa vikrama - sAhitya prastuta karaneke lie Apake zrama, aura surucikI jitanI prazaMsA kI jAye thoDI hai / Apane apane dRSTikoNale vibhinna rUpeNa vicAra vyakta kiye haiM / Apa yadi eka pariziSTa aMka aura nikAla kara jaina dRSTise kisa niSkarSa para pahuMcA jA sakatA hai, aura kitane abhimata vibhinna AcAryoMke haiM, isa para prakAza DAle, aura apanA mata bhI sabhI matoMke sAmaMjasyake sAtha vyakta kareM to uttama hogaa| tathApi Apako aise suMdara aMkake lie badhAI / [ma. bha. zrI gaurIza12 hI yaha bhoja bhanabhera, tA. 3-5-44 ] 'zrI jaina satya prakAza 'kA vikrama vizeSAMka prApta huaa| ukta vizeSAMkako maiMne avalokana kiyaa| mahArAjA vikramake saMbaMdha meM ukta vizeSAMka meM acchA prakAza DAlA gayA hai, aura lekha saba gaveSaNApUrNa haiM / " [ pU. thaM. sumativinya gazi: yAMyAMpara, vi. sa. 2000 caitra vahi 4 ] 66 tamArA taraphathI meArakhImAM TapAla mAraphata kramAMka 100 vikrama-vizeSAMka maLyuM che, For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAma suMdara thayuM che. lekhA paNa aMdara sArA sArA che. vikramAditya mATe lekhakAe prayAsa ' karIne judA judA pramANo ApIne prakAza sArA paDayA che. '' [ pU. 5, mANekavijayajI gaNi : khIhArazarIpha, sa. 2000 catra vadi pa ] '' vikama-vizeSAMka mace. lekhono saMgraH sAro hovAthI dareke saMgraha karavA yogya che." | [ pU. mu. ma. dhuraMdharavijayajI : baTAda. sa. 2000 caitra vadi 3 ]. * vikramAMka vila be pragaTa thayA. chatAM ekadaMra sAdhana-sAmagrInA sagaDa sArA thayA, che. rasavatIne taiyAra karatAM vAra lAge tyAre sahaja sahanazIla thayuM paDe, paNa chevaTa te sarasa bane, tenA AsvAdathI apUrva saMtoSa poSaNa ne tRpti thAya che. " [ pU. mu. ma. dhamasAgarajI : A gara tA 17-4-44 ] . _" vizeSAMka mathe vAMcI atyAnaMda. ghaNA ja suMdara ane manamohaka che. lekhA paNa atihAsika ane mahattvapUrNa che. AvA vizeSAMkA je samaya samaya para prakaTa thatA jAya te jainadharma viSenI khoTI mAnyatAonA samUla nAza thavA saMbhava che. " [ ke hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA ema. e : surata, tA. 10-4-44 ] ** vikrama vizeSAMka eka sadragrasthane tyAMthI lAvI upara uparathI ja 5 gayo chuM. prayAsa sAra thayA che. keTalAka lekhe upayogI nIvaDaze. ekaMdara rIte je saphaLatA maLI che te badala dhanyavAda. " | [ zrI. popaTalAla puMjAbhAI zAhu bI. e. : vAMkAnera tA. 20-4-44 ] jaina satya prakAza ne vikrama vizeSAMka ? vAcana a ne vicAra mAgI le tevA jarUra banyA che. atihAsika daSTi ja AvA akAnI khAsa zAbhA gaNAya, ane e apekSAne lakSamAM rAkhIne keTalAka lekhe lakhAyA che, te A aMkane rasaprada ane vAcanayegya banAvI rahe che. 'mahArAjA vikrama saMbaMdhI vicAraNA, vikramasaMvatanA uddagama ane vikrama mahArAjanA jIvana saMbaMdhamAM AgaLa pAchaLanI mAhitI ApatI pU. A. zrI kAlikAcAya saMbaMdhI anveSaNa ane pU. A. zrI siddhasena divAkaranI jIvanAta vagere sAmagrI sarasa rIte rajI thaI che. Adhunika abhyAsa daSTie pahelA lekha bahu sarasa chaNAvaTa pUrvaka raju thayA che, ane ItihAsa temaja sAhityanI najare bIjA be lekhe paNa abhyAsa pUrNa banyA che. te traNe vikrama mahArAjA saMbaMdhe vividha dRSTibiMdu raju kare che, ane vikrama mahArAjAnA atitva paratve UbhI thayelI bhrAMti vageka aMze dUra kare che. 'bIjA lekhe te uparokta lekhanI anubhUti karI rahe che, vA tenuM samarthana karI rahe, che. gujarAtI vibhAga vAMcyA pachI hiMdI vibhAga kAMI savizeSa ajavALuM" pADatA hoya ema khAsa jaNAtuM nathI. jo ke caritravibhAga, daMtakathA, camatkAvarNana ane zAstrajyAne ThIka ThIka batAvI rahe che; AjanA yuganuM nakkara viziSTa lakSaNa etihAsika vAstavikatA che. te paNa A aMkamAM ThIka vikAsa pAmyuM che. | 'saMvatasarA saMbaMdhIno ullekha abhyAsIne upayogI bane tevA che, ane e saMvatsarA zA mATe, kayAre ane kevI rIte cAlu thayA te viSenI hakIkata paNa vicAravA yogya abhyAsanI sAmagrI kaMIka pUrI kare che, ane vizeSa abhyAsArthe preraNA ApI rahe che. | * prastuta aMkamAM mahArAjA vikramanA samayanuM rAjakAraNa ane rAjyabhadhAraNa jo AlekhAyuM hota to te hajI vizeSa dIpI nIkaLata. ", For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Jaina Satya Prakasha. Regd. No. B. 3801 zrI jaina satya prakArA, dareke vasAvavA cogya, A jene sutya prakAzanA cAra vizeSAMka (1) zrI mahAvIra nirvANa vizeSAMka | bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvana saMbaMdhI aneka lekhethI samRddha aMka : mUlya che. AnA (TapAlakharcane eka AnA vadhu . zrI paryuSaNa parva vizeSAMka bhagavAna mahAvIrasvAmI pachInAM 1 0 00 varSanA jaina itihAsane lagatA lekhethI samRddha aMka : mRdaya eka rUpiyA. dIpotsavI aMka bhagavAna mahAvIrasvAmI pachInAM 1000 varSa pachInAM sAta varSanA jaina itihAsane lagatA lekhethI samRddha sacitra akaH mUla savA rUpiyA. kramAMka 100 : vikrama-vizeSAMka samrATa vikramAditya saMbaMdhI aitihAsika bhinnabhinna lekhethI supRSTha 240 pAnAMne daLadAra sacitra aMka ; mUlya dADha rUpiye. | zrI jaina satya prakAzanA be viziSTa akA [1] kramAMka 43-jainadarzanamAM mAMsAhAra hovAnA AkSepono javAbarUpa lekhAthI samRddha aMka : mUlya cAra AnA. [2] kramAMka 4pa-ke. sa. zrI hemacaMdrAcAryanA jIvana sakha"dhI aneka lekhAthI samRddha aMka : mUlya traNu AnA. | kAcI tathA pAkI phAIla " zrI jaina satya prakAza nI trIjA, cothA, pAMcamA, sAtamA, AThamA varSa nI kAcI tathA pATI phAIlo tayAra che. mUlya darekanuM kAcInA e rUpiyA, pAkInA aDhI rUpiyA. bhagavAna mahAvIra svAmInuM triraMgI citra gujarAtanA suprasiddha citrakAra zrI kanubhAI desAIe doreluM suMdara citra. 10"x14''nI sAIjha, senerI barDara. mUlya cAra AnA ( TapAla kharca nA doDha AnA ). - 9 -- zrI jainama satyaprakAzaka samiti jekriAgabhAInI vADI, ghIkAMTA, amadAvADha. For Private And Personal use only