Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA dadhimAM nayavALI viziSTA 0 : lekhaka 5.pU. AcAryadeva zrImad vijaya suzIla sUrIzvarajI ma.sA.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina darzanamAM yavAdanI viziStA : lekhaka : pratiSThA ziromaNi - gacchAdhipati 5.pU. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya suzIlasUrIzvarajI ma.sA. : saMpAdaka BU jIrNoddhAra preraka - sumadhura pravacanakAra 5.pU. AcAryadeva zrImad vijaya jinottama sUrIzvarajI ma.sA. : prakAzaka : zrI suzIla-sAhitya prakAzana samiti jodhapura (rAja.)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustaka: jaina darzanamAM nayavAdanI viziSTatA prati : 1000 AvRtti : dvitIya mUlya H paThana-pAThana prAMta sthAna tIrthaM zrI aSTapada suzIla vihAra, varakANA roDa mu. rAnI sTezana pina H 306 115. ji. pAlI (rAja.) Ph.: (02934) 222715 Fax: 223454 zrI suzIla-sAhitya prakAzana samiti C/o. saMghavI zrI guNadayAlacaMdajI bhaMDArI rAikA bAga, purAnI pulisa lAina, po. jodhapura - 342 006 (rAja.) Ph.: (0291) 2511829, 2510621 Fax : 2511674 zrI jaina zAsana sevA Trasa C/o. zA. devarAjajI jaina 125, mahAvIra nagara, po. pAlI - 306,401 Ph.: (02932) (0) Fax : 231667 (R) 230146 Mobile : Devrajji - 94141 19667 Rakesh - 90290 20657 AcArya zrI suzIla sUrijI jJAna maMdira zAnti nagara po. sirohI - 307 003 (rAja.) suzIla saMdeza prakAzana maMdira jI-4/6, rAnI satI nagara, pahele mALa esa. bI. roDa, malADa (pazcima) po. muMbai - 400 064 (rAja.) Ph.: (022) 28897779, 28723362 lobile : 098200 67121 suzIla phAunDezana C/o. Mangilal MangalChand Tater 52, Maddox Street, Vepery CHENNAI - 600 007 Ph.: (044) 26422632, 26422773 Fax : 26427698 zrI suzIla gurubhakta maMDala C/o. zA. jugarAjajI dAnamalajI zrIzrImAla C/o. S. K. & Co. 51/53, New Hanuman Lane, Haru Bhawan MUMBAI - 400 002 (M.H.) Ph.: (0) 22015157 (R) 23712546 Mobile : 98690 07161
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAhitya samrAT II namAmi sAdara lAvaNya sUrIzuM II zAsana samrAT I] namAmi sAdI nemi sUrIzI II pratiSThA ziromaNi - gacchAdhipati II namAmi sAdara suzIla sUrIzuM I saMyama samrAT II namAmi sAdara dakSa sUrIzaM // jIrNoddhAra preraka sumadhura pravacanakAra II namAmi sAdara jinottama sUrIzuM I
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa zeTha AsthA ke AyAma guNoM ke nidhAna kavitva ke ajasota jJAna guNa ota-prota paramopakArI-bhavodadhitAraka-paramakRpAlu merI jIvana naiyA ke sukAnI parama pUjya gurudeva AcArya bhagavaMta zrImad vijya suzIlasUrIzvarajI ma.sA. nA kara-kamalomAM savinaya sAdara samarpita... -vijya jinottamasUri kRpA chatra mujha para sadA, rakhanA dIna dayAla yahI jinottama bhAvanA, rakhanA pUrNa kRpAla II
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5.pU. zAsana samrATu samudAyanA vaDila-gacchAdhipati parama pUjya AcArya bhagavaMta zrImad vijaya suzIlasUrIzvarajI ma.sA. nAma : jIvana paricaya : ma : vi.saM. 1973, bhAdrapada zukala dAdazI, 28 jUna 1617, cANasmA (u.gu.) mAtA : zrImatI caMcalabena mehatA pitA zrI caturabhAI mehatA : godaDabhAI parivAra gautra : cauhANa gautra vIzA zrImAlI saMyamI parivAra : pitAjI tathA be bhAI ane bahene jaina bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI : vi.saM. 1688 kArtika (mArgazIrSa) kRSNA-2, tA.27 navembara 1931 zrI padmanAbha svAmI jaina tIrtha, udayapura (rAja.) dIkSA nAma : pU. muni zrI suzIla vijayajI ma.sA. baDI dI : vi.saM. 1288, mahA sudI paMcamI, zerIsA tIrtha (gujarAta) gaNipadavI : vi.saM. 2007, kArtika (mArgazIrSa) kRSNA 6, tA. 1 Disembara 1950 verAvala (gujarAta) paMnyAsa padavI : vi.saM. 200 vaizAkha zukalA-3, tA.6 me 1651, amadAvAda (gujarAta) upAdhyAya pada : vi.saM. 2021, mAgha zuklA-3, tA.4 phebruArI 1925, muMDArA (rAjasthAna) rAthAI paI : vi.saM. 2021, mAgha zukalA-5, tA.phebruArI 1945, muMDArA (rAjasthAna) sAhitya sarjana : lagabhaga 150 graMtha pustakonuM lekhana, pustakonuM anuvAda, granthonuM sampAdana pratiSThA : 171 thI vadhu jaina maMdironI pratiSThA ane aMjanazalAkA (vi.saM. 2017 thI vi.saM. 2058 sudhI). na tIrtha vimavi : zrI aSTApada jaina tIrtha - suzIla vihAra, rAnI (rAjasthAna) avakaraNa ': sAhityaratna, zAstra vizArada tathA kavibhUSaNa, muMDArA (rAjasthAna) rAdhama divAkara : vi.saM. 2027, jaisalamera (rAjasthAna) mAra dezoddhAraka : vi.saM. 2028, rAnI sTezana (rAjasthAna) rAjasathAna dIpaka : vi.saM. 2031, pAlI-mAravADa (rAjasthAna) zAsana ratna : vi.saM. 2031, jodhapura (rAjasthAna) zrI jaina zAsana zaNagAra: vi.saM. 2046, meDatA siTI (rAjasthAna) pratiSThA ziromaNi : vi.saM. 2050, zrI nAkoDA jaina tIrtha, mevAnagara (rAjasthAna) na zAsana ziromaNi : vi.saM. 2055, pAlI zaheramAM pa paraparA : zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmI paramAtmAnA vartamAna jaina zAsanamAM temanA ja paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjanI suvihitA paraMparAnI 77mI pATa para suzobhita tapAgacchAcArya
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpA sumadhura pravacanakAra pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya Iojinottama sUrIzvarajI ma.sA. 'mitAkSarI paricaya mAtA zrI dADamIbAI (vartamAnamAM pa.pU. sAdhvIzrI divyaprazAzrIjI ma.) pitA : zrI uttamacandajI amIcandajI maraDIyA (prAgvATa) janma H jAvAla, saM. 2018, caitra vada-6, zanivAra, 27 mArca 1962 sAMsArika nAmaH jayantIlAla zamaNa nAma : pU. munirAja zrI jinottama vijayajI ma.sA. gurudeva pa.pU. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya suzIlasUrIzvarajI ma.sA. dIkSA : jAvAla, saM. 2028, jyeSTha vada-5, ravivAra, 15 me 1971 baDI dIkSA : udayapura, saM. 2028, ASADha zukla-10. gaNipada : sojata siTI, saM.2046, mAgazara zukla-6, somavAra 4 Disembara 1986 paMnyAsa pada : jAvAla, saM.2046, jyeSTha zukla-10, zanivAra, 2 jUna 1990 ] upAdhyAya pada koselAva, vi.saM. 2053, mRgazIrSa vada-2, budhavAra 27 navembara 1996 AcArya pada lATADA, vi.saM. 2014, vaizAkha zukla-6, 12 me 1997 na parivAramAM dIkSita ?) dAdA : pU. muni zrI arihaMta vijayajI ma. dAdI : pU. sAdhvI zrI bhAgyalatAzrIjI ma. mAtA : pU. sAdhvI zrI divyaprazAzrIjI ma. A pU. sAdhvI zrI snehalatAzrIjI ma. bhuA : pU. sAdhvI zrI bhavyaguNAzrIjI ma.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaya aSTApada !3hI namo ti-ssA dhanya tIthI rAjasthAna zaNagAra.. bhArata bhUSaNa... goDarADa gaurava... saMpUrNa bhArata varSamAM prathama prayAsa... zrI ANauda jaLa tIrtha suzIla vihAra, varANA roDa, rAnI - 306115 ji. pAlI (rAja.) Ph.: (02934) (O) 222715 Fax: 23454 kAya T 3. dU essesses amage syswAbAvAda : (zubha preraNA 5.pU. AcAryadeva zrImad vijaya suzIlasUrIzvarajI ma.sA. pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya jinottama sUrIzvarajI ma.sA. sevA-pUjA-bhaktinuM anupama dharmasthAna | suvidhAo : bhojana ane bhAtAzALA, Adhunika yAtrI nivAsa, yAtAyAta sAdhana. darzanArthe padhArI Atma-zAti prApta karo. -
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajana hitAya - sarvajana sukhAyanI sapreraNAthI prakAzIta hindI patrikA.. avazya vAMco... avaraca DhAMco... zazi zazaza : mAnada sampAdakaH zrI namala vinayacaMdrajI surANA, sirohI * zuM Apa ApanA jIvanane susaMskArothI suvAsita karavA mAMgo cho? * zuM Apa jaina dharmanA rahasya, jaina itihAsa-tatvajJAna, jaina AcAra-preraNAdAyI vArtAo vAMcIne jIvanane dharmathI suvAsita karavA mAMgo cho? * hoM! to Aje ja suzIla-sandazanA AjIvana sabhya bano. anekavidha vizeSatAothI paripUrNa jIvanamAM sadAcAra-pavitratAno sanDeza mokalanAra.. chelA 18 varSothI nicAmita prakAzita AjIvana zazIla-zadeza /aSano sadasya (sabhya). mAtra rUpiyA) nA sadaratha avazya bano...( 711/ : samparka sUtraH suzIla saza prakAzana maMdira jI-4/6, rAnI satI nagara, pahele mALe, esa. bI. roDa, malADa (pazcima), mu. muMbaI - 400 064. sakyora avaya prAsa thAo.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jana zAsana sevA dra8 (raji.) kAryAlayaH 125, mahAvIra nagara, pAlI (rAja.) sadabhAvanA sahayoga... sevA... saMskAra.* rUA. 1,111 no sahayoga ApI puNyAnubaMdhI puNya upArjana karo.. . zubha Azoda) pratiSThA ziromaNi pa.pU. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya suzIla sUrIzvarajI ma.sA. pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya jinottama sUrIzvarajI ma.sA. pAvana preraNA pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya ArihaMtasiddha sUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAnuvatinI pU.sAdhvI zrI lalitaprabhAzrIjI ma.sA.nI kiANA pAvIzrI ehalatAzrIjI ma.sA.nI ziSyA pU. sAdhvIzrI bhavyaguNAzrIjI ma.sA., pU.sAbIjhI divyapraNAstrIjI ma.sA. (pU. mAtAjI ma.) pU. sAdanIzrI zIlaguNAzrIjI ma.sA., pU.yAdavIstrI prahalaprazAstrIjI ma.sA. Adi ThANA TrasTa maMDala) adhyakSa : zA. hastimalajI devIcaMdajI muThaliyA, takhatagaDha (muMbaI) upAdhyakSa : zA. hukamIcaMdajI tArAcaMdajI, kailAzanagara (cennAI) zA. dilIpakumArajI pukharAjajI, zivagaMja (simogA) mahAsaciva : zA. bAbulAlajI hasimalajI koThArI, rAnI (pAlI) saciva H zA. maMchAlAlajI kuMdanamalajI, takhatagaDha (muMbaI) koSAdhyakSa : zA. devarAjajI dIpacaMdajI rAThoDa, javAlI (pAlI) saha-koSAdhyakSaH zA. mahAvIracaMdajI devIcaMdajI pAlarecA, dudADA (bAlotarA) TrasTI : zA. prakAzacaMdajI genamalajI, javAla(cennaI). zA. pannAlAlajI rikhabacaMdajI, jAvAla (cennaI), zA. ghevaracaMdajI bhUramalajI, agavarI (nelvara) saMghavI zrI hasamukhabhAI dhanarAjajI, maMDAra (dillI), zA. azokakumArajI thIsalAlajI rAThoDa, cAMcoDI (pUnA), zA. devarAjajI kisturacandajI, rAmAjI guDA (bhivaDI). '
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OM TrIgarhatmyo namo namaH / / jainadarzanamAM nayavAdanI viziSTatA vizvamAM aneka prakAranA vAdo che. jainadarzanamAM jema syAdvAda-anekAntavAdanI sarvotkRSTatA ane karmavAdanI sarvottamatA suprasiddha che tema nayavAdanI paNa viziSTatA suvikhyAta che. jainadarzanamAM e nayavAdanI viziSTatAnuM ja mAtra atre digdarzana karAvAya che. samasta vizvanA sarva bhAvo hastAmalakavata kSaNe kSaNe pratyakSa karanAra sarvajJa evA kevalajJAnIne arthAt pUrNajJAnIne nayajJAnanI apekSA hotI nathI. teone to pramANajJAna ja apekSita che. jeo jagatamAM apUrNajJAnI eTale adhurAjJAnI che teone to nayajJAnanI atyaMta AvazyakatA rahe che. nayanuM lakSaNa "nIti nayaH"-lai jAya te "naya" kahevAya. khAvA nayanA sAdhAraNa lakSaNathI sahaja prazna thAya ke- kone kya lai jAya ? tyAre jaNAvavuM joie ke, vizvanI koi paNa vastu aneka rmAtmaka che. AvI aneka avayavothI samanvita vastune sva abhipreta (potAne iSTa) avayavamAM lai javI tene "naya" kahevAmAM Ave che. Aja vastune vistRta karI vicArIe to judI judI rIte paNa lakSaNo dRSTigocara thAya che. juo
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) nAnAsvabhAvebhyo vyAvRttpaikasmin svabhAve vastu nayati prApnotIti nayaH / -vastune aneka bhinna bhinna svabhAvamAMthI vyAvRtta (dUra) karI eka svabhAvamAM lAvavI, prApta te "naya" kahevAya che. | (2) anantadharmAdhyAsitaM vastu svAmipretaikadharma viziSTaM nayati prApayati saMvedanakoTimArohayatIti nyH| ...|| -anaMta dharmathI samanvita vastune potAne iSTa koI eka dharmamAM laI javI, arthAt potAnA jJAnano viSaya banAvavI te "naya" kahevAya che. (3) sarvatrAnantadharmAdhyAsite vastuni ekAMza-grAhako bodho nayaH / -vastumAtramAM anaMta dharmano adhyAsa rahelo che, temAMthI eka aMza grahaNa karanAra je jJAna te "naya" kahevAya che. (4) pramANena saMgRhItArthekAMzo nayaH / -pramANa vaDe karIne saMgraha karelA arthano je eka aMza te "naya" kahevAya che. (5) jJAturabhiprAyaH zrutavikalpo vA ityeke| -jJAtAno abhiprAya athavA zratano vikalpa te "nA" kahevAya che. (ema keTalAka kahe che.) (6) nIyate yena zrutAravyapramANaviSayIkRtasvArthasyAMzastaditarAMzaudAsInyataH sa pratipatturabhiprAya-vizeSo nayaH | pratyakSAdi pramANa vaDe karIne nizcita karela vastunA aMzane - - - 1 2
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ je grahaNa kare, ane bAkInA aMzo aMge udAsIna rahe, arthAt aMzono niSedha na kare te "naya" kahevAya che. A rIte nayanA aneka lakSaNo che. te sarveno sArAMza eja che ke eka ja vastune judA judA dRSTikoNathI jovI. Aja nayanuM kArya che. nayanA bhedo naya anaMta che. kAraNake pratyeka vastumAM anaMta dharmo rahelA hovAthI pratyeka dharmane jaNAvanArA nayo paNa anaMtA che. bhinna vastuomAM rahelA anaMta aMzonA ekeka aMzane kathana karanArA vaktanA je vacana te sarve naya che. A aMge kahyuM che ke "jAvaIyA vayaNapahA tAvaIyA ceva huMti nyvaayaa| jAvaIyA nayavAyA tAvaIyA ceva parasamayA // " (sammati sUtra, 3-47) "jeTalA vacanapatha che teTalA ja nayavAda che, ane jeTalA nayavAda che teTalA ja parasamaya che." A rIte anaMtA nayonuM jJAna chadmastha AtmA karavA mATe ke jANavA mATe zaktimAna thai zake nahIM. mATe ja jJAnI mahApuruSo e saMkSepamAM tenA prakAro-bhedono samAveza karyo che. te A pramANe naya be prakAre che. dravyArthika ane paryAyArthika, A aMge kahyuM che ke 3
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Nicchaya-vavahAranayA mUlimabhedA NayANa savANaM NicchayasAhaNaheU dabbayapajjadiyA muNaha // " sarvanayonA mULabhedanizcayanaya ane vyavahAranaya che temAM nizcaya nayanA sAdhana hetu dravyArthika ane paryAyArthika jANo. dravyArthikanaya-eTale "paryAyava8tha" (tattvArtha 6, jU0 rU7) guNa ane paryAyavALuM dravya che, arthAt guNa ane paryAya jene hoya te dravya kahevAya che. A dravya ja che artha ke prayojana jenuM te dravyArthikanayA kahevAya che. -- digambara matAnusAra AdravyArthikanayanAdaza bheda che temAM traNa zuddha dravyArthika, traNa azuddhadravyArthika ane zeSa cAra bannethI, pRthar svataMtra che. te dazonA nAmo nIce pramANe che(1) kapAdhinirapekSa zuddha dravyArthika naya, (2) utpAdana vyaya gauNatvena sattAgrAhaka zuddha dravyArthikanaya, (3) bhedakalpanA gauNatvenasattAgrAhaka zuddha dravyArthikanaya, (4) karmopAdhi sAkSepa azuddha dravyArthikanaya, (5) utpAdavyaya sApekSa sattAgrAhaka azuddha dravyArthika naya, (9) bhedakalpanA sApekSa azuddhadravyArthika naya, (7) anvayadravyArthika naya, (8) sva-dravyAdi grAhaka dravyArthika naya, (9) paradravyAdi grAhaka dravyArthika naya ane (10) paramabhAva grAhaka dravyArthika naya. have kramazaH A daza bhedonuM yatkiMcit svarUpavicArIe.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) karmopAdhi nirapekSa (rahita) zuddhadravyArthika naya karmanI upAdhinI apekSA vinA dravya aMge je kahevuM te karmopAdhinirapekSa zuddhadravyArthika naya kahevAya che. A zuddha dravyArthika naye zuddhAtma svarUpane AgaLa kare che, paNa karmavaza thatI bhinnabhinnasthitione AgaLa karato nathI. nIvaH siddhasatvazaH zuddhAtmiA" -jIva che te siddhamAna zuddhAtmA che. arthAt Anaya sarva saMsArI jIvone siddha samAna gaNe che. A ja hakIkata nIcenI gAthAthI puSTa thAya che. "maggaNa-guNaThANehiM ya, caudasahi havaMti taha asuddhnnyaa| vichoyA saMsArI save suddhA hu suddhAthI za" (vyasaMgraha thA-3) cauda mArgaNA ane caudaguNasthAnakanI vicAraNA azuddha nayane AzrayIne che. zuddhanayane AzrayIne to sarva saMsArI jIvo kharekhara zuddha che ema jANavuM. zuddhadravyArthika naya no A bheda che. (1) (2) utpAda thaya gaNatvena sattAgrAhaka - zuddhavyArthika naya utpAda ane vyayane gauNa karI sattA (dhrovya) ne mukhyapaNe je grahaNa kare te utpAda vyaya gauNatvena sattAgrAhaka zuddhabhyArthika naya kahevAya che. = 5 FE
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ A naya kahe che ke- "caM nityadravya nitya che. tenA svarUpamAM koI paNa kALe pheraphAra thato nathI. bhale pratisamaya utpAda vyayarUpa paryAyomAM parivartana thatuM hoya to paNa dravyanuM mULabhUta svarUpa arthAt dravyanI mULa sattA traNe kAlamAM avicalita rahe che. sadA kAyama ja rahe che. || zuddha dravyArthika naya no A bheda che. (2) | (3) bheda kalpanA nirapekSa zuddha dravyAyika naya | bhedanI kalpanAnI apekSA jena rAkhe te bheda kalpanAnirapekSa zuddha dravyArthika naya kahevAya che. A zuddha dravyArthika naya te te dravyanA guNaparyAyo te te dravyasvarUpa mAne che, paraMtu bhinna-judA mAnato nathI. mATe ja kahyuM che ke "ninAmAvatrAmajaM " potAnA guNa, paryAya svabhAvathI abhinna te dravya. AtmA jJAnAdi guNo ane paryAyo AtmA karatAM bhinna nathI, temaja pugalanA rUpAdi guNo ane ghaTapaTAdika paryAyo pugala karatAM bhinna nathI, arthAt abhinna che e ja vAtanuM samarthana A naya kare che. bhedanI arpaNA nahIM karatAM abhedanI arpaNa kare che. zuddha dravyArthika naya no A bheda che. (3) (4) karmopAdhi sApekSa azuddha dravyArthika naya. karmanI upAdhinI apekSA rAkhIne dravya aMge je kahevuM te kapAdhi sApekSa azuddha dravyArthika naya kahevAya che. A naya AtmAmAM karmanI upAdhithI je pheraphAra thAya che
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - arthAt parivartana thAya che, tenI apekSA AgaLa karIne AtmAnA te svarUpane mAnya rAkhe che. mATe ja kahyuM che ke"jodhArminamAva mAtmA krodhAdi karmabhAvavALo AtmA. ahIM AtmAne krodhAdi svabhAvavALo kahyo, te karmanI upAdhine laine, arthAt karmane laIne krodhAdi bhAvamAM vartato AtmA krodhAdi bhAvavALo kahevAya che. lohapiMDa ane agni bhinna che, chatAM paNa agnithI lAlacoLa banelA loDhAnA goLAne agnino goLo kahevAmAM Ave che. e ja pramANe AtmA paNa je samaye jevA bhAve pariName, te samaye tevA bhAvarUpe kahevAya che. AthI ja AtmAnA tevA krodha mohanIyAdi karmanA udayathI thatA parAvartanonI apekSAne vaza thatA bhedone mAnya rAkhIne siddhAMtakAre siddhAMta (zAstra) mAM jaNAvelA ATha prakAranA AtmAnA bhedo prasiddha che. (5) utpAda-vyaya sApekSa sattAgrAhaka azuddha dravyArthika nI utpAda (utpatti) ane vyaya (vinAza) nI apekSA rAkhIne sattAnuM je grahaNa karavuM te "utpAda-vyaya sApekSa sattAgrAhaka azuddha dravyArthika naya" kahevAya che. sattAnA kSetramAM kAma karI rahela A dravyArthika naya utpAda ane vyayane paNa jyAre mAnya rAkhe che tyAre ja te azuddha tarIke kahevAya che. AthI ja A nayaazuddha che. tene gauNabhAve paNa utpAda ane vyayanI apekSA mAnya rAkhI che. - - - - -
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ juo- sonAnI kaMThI hoya, tene bhAMgIne kaDuM karavAmAM Ave tyAre sonuM kAyama rahe che e to vyAjabI che, paraMtu sonAnI kaMThIno vinAza ane sonAnA kaDAMnI utpatti je thAya che te paNa A nayane mAnya rAkhavuM paDyuM che. nyAyavizArada nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma.zrIe dravyaguNa paryAyanA rAsamAM AvatI DhALa pAMcamImAM eTalA ja mATe kahyuM che ke"te azuddha valI pAMcamo, vyaya-utpatti sApekho re utpAda vyaya dhruva eka che, samai dravya jina pekho re." (gyAna) 14) | mukhyapaNe naya potanA arthone grahaNa karavAmAM paNa saptabhaMgIne AgaLa karIne te pravRtti kare che eTale dravyArthika naya paryAyArthika nayanA viSayane gauNabhAve mAnya rAkhe temAM tenA nayapaNAne hAni pahoMcI zake nahIM. AthI A azuddha dravyArthika naya utpAda, vyaya ane dhrauvya e traNene mAnya rAkhe che chatAM tene naya tarIke sambodhI zakAya che. (6) bhedakalpanA sApekSa azuddha dravyArthika naya bheda kalpanAnI apekSA je rAkhe te "bheda kalpanA sApekSa azuddha dravyArthika naya" kahevAya che. guNa ane guNImAM je bheda che te vAstavika nathI, paNa kAlpanika che. A kAlpanika bheda paNa dravyArthika nayane gauNabhAve mAnya rAkhavo paDe che. tethI ja A naya azuddha che. "jJAna ane AtmA" abhinna che arthAt judA nathI. ema
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ je mAnavAmAM Ave to jJAnavALo AtmA athavA AtmAnuM jJAna e pramANe je kahevAya che te asatya-mithyA thaze. e ja pramANe "rUpa ane pudgala" paNa judA nathI ema jo mAnavAmAM Ave to rUpavALA pudgalo athavA pugalonuM rUpa pramukha je kahevAya che te paNa asatya-mithyA thaze e asatyamithyA che ema dravyArthika naya kaheto nathI, paNa tyAM bhedanI avasthAne te mAnya rAkhe che. juo- "mikSa patrama, suvarNaca haTam" sAdhunuM pAtra ane sonAnuM karyuM. ahIM bhedamAM SaSThI vibhakti hovA chatAM paNa banne sthaLe phera che. "mikSa pAtrama" tyAM je bheda che te mukhya che ane "sva stha rahe " tyAM je bheda che te gauNa che, kAlpanika che. A kAlpanika bheda gauNabhAve hovA chatAM paNa A naye mAnyo che. nyAyavizArada nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma. zrIe "dravyaguNa paryAyarAsa" mAM DhALa pAMcamImAM eTalA ja mATe jaNAvyuM che ke "gahata bhedanI kalpanA, chaThTho teha azuddho re, jima AtamanA bolii, jJAnAdika guNa zuddho re." (gyAna) 15) (6) anvaya dravyArthika naya guNa ane paryAyanA viSayamAM dravyano je anvaya karavo te "anvayadravyArthikanaya" kahevAya che. je dravyarUpa eka svabhAvane kahe che. A naya anvaya svabhAvane AgaLa karIne sarvadravyone | 9 :
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNa-paryAya svarUpe jANe che. "muLaparyAyavat dravyam / (tattvArtha. g. !, sU.rU)" -guNa ane paryAyavALuM dravya che. eTale guNa ane paryAya jene hoya te "dravya" kahevAya che. (37) AthI dravyano svabhAva guNaparyAya che, guNa ane paryAyanA viSayamAM dravyano anvaya che. tethI karIne dravyArthadeze dravyane jANe che te sAthe tadnugata sarva guNa ane paryAyone paNa jANe che. (8) svadravyAdi grAhaka dravyArthika naya svadravya, svakSetra, svakALa ane svabhAvane je grahaNa kare te "svadravyAdi grAhaka dravyArthika naya" kahevAya che. A naya koipaNa dravyanI vicAraNA karatAM svadravya, svakSetra, svakAla ane svabhAvanA vicArapUrvaka tene dravya sattA-satpaNuM sthira kare che, jemake AtmA. e dravyanI vicAraNA karatAM AtmA-jIvanuM cetana e svadravya che, urdhvaloka, adholoka ke tIrAloka paikI je kSetramAM te vartato hoya e tenuM svakSetra che, utsarpiNI Adi je kALamAM tenI sthiti hoya te teno svakALa che ane jJAnAdika guNo e teno svabhAva che. e pramANe AtmAnI eTale jIvanI sattAno nirNaya A svadravyAdigrAhaka dravyArthika naya kare che. e ja pramANe ghaTa-paTAdika padArthomAM paNa A naya nIce pramANe nirNaya kare che. juo jyAre koi paNa prANI ghaTa dravyano vicAra kare tyAre te ghaTa (ghaDo) je mATIrUpa dravyathI banelo hoya te mATIrUpa dravya te 10
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaTanuM svadravya che, je kSetramAM banelo hoya te kSetra e ghaTanuM svakSetra che, je kALamAM banAvavAmAM Avyo hoya te kALa e ghaTano svakALa che, ane lAla athavA kALo je prakArano ghaDo hoya e teno svabhAva che. | e pramANe ghaTanI sattAno paNa nirNaya A naye karyo. A rIte paTa vageremAM paNa samajI levuM. | (9) paradravyAdi grAhaka-dravyArthika naya padravya, parakSetra, parakALa ane parabhAvane je grahaNa kare te paradravyAdi grAhaka dravyArthikanaya kahevAya che. A naya paNa pUrvanA nayanI jema jyAre jagatanA koi paNa dravyanI vicAraNA kare che tyAre tenA paradravya, parakSetra, parakALa ane parasvabhAvanI paNa vicAraNA karavApUrvaka dravyanI asattAo nirNaya kare che, arthAt te te dravyo asatu che ema A naya jaNAve che. juo padravyacatuSTayADAthI DhacaM nArita" paradravya, parakSetra, parakALa ane parabhAva e parajAtinI apekSAe dravya asatu che. mATInA banAvelA ghaTamAM tasu e paradravya che, mahAgujarAtanA banAvelA ghaTamAM mahArASTra vagere kSetra e parakSetra che, grISmakALamAM banAvelA ghaTamAM zatakALa eparakALa che, ane zyAma banAvelA ghaTamAM zveta e parabhAva che. | e pramANe A naya para dravyAdi cAranI vicAraNA karavA pUrvaka te te dravyamAM asatupaNuM pratipAdana kare che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ - (10) paramabhAvagrAhaka dravyArthika naya dravyamAM rahelA aneka bhAvo paikIparabhAvane grahaNa karanAra je hoya te parabhAvagrAhaka dravyArthika naya kahevAya che. pratyeka dravyamAM bhAvo to aneka che, paNa temAM paramabhAva to eka hoya che, tenAthI te dravya oLakhAya che ane anyathI juduM paDe che. juo-"jJAnamaya gAtmA" jJAnavALo te AtmA. ahIM AtmadravyamAM jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya, vezyA, sukha pramukha anaMtabhAvo-anaMta guNo che. te sarvamAM jJAna e mukhya che-parama che. mATe ja A naya AtmAnA jJAnaguNane parama bhAva svarUpa grahaNa kare che. _ "darzanamaya AtmA, cAritramaya AtmA, yAvat sukhamaya vAtmA" ema paNa kahevAya, to paNa A parabhAvagrAhaka naye, "nama 3mAtmA" grahaNa karela hovAthI ema ja kahevAya che. pugala vagere ajIvadravyathI AtmadravyanI bhinnatA jaNAvanAra jJAna che. pudgalamAM paNa rUpa-rasa-gaMdha-sparzavagere anaMtAguNo che. te sarvamAM rUpa e mukhya che. mATe ja A naya pudgalanA rUpaguNane parama bhAvasvarUpa grahaNa kare che. arthAta temAM rahelA anya guNone A naya grahaNa karato nathI. A pramANe dravyArthika nayanA daza bheda jaNAvyA. have paryAyanuM lakSaNa, paryAyArthika nayanuM svarUpa ane tenA cha bhedo nIce pramANe jaNAvAya che. = 12 E
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryAyanuM lakSaNa"pryeti utpAdamutpatiM vipatiM ca prApnotIti paryAyaH" utpatti eTale utpAda ane vipatti eTale vinAza. arthAt utpatti ane vinAzane je pAme te paryAya kahevAya che. athavA "svabhAva-vibhAvatA yAti parveti pariNamatati paryAyaH -svabhAva-vibhAvarUpe je pariName te paryAya kahevAya che. A aMge kahevAmAM AvyuM che ke"anaadinidhne dravye, svaparyAyAH pratikSaNam / unmajjanti nimajjanti, jalakallolavajjale // " anAdi anaMta evA dravyamAM tenA paryAya pratikSaNe utpanna thAya che ane vinAza pAme che. jema jaLamAM taraMga utpanna thAya che ane vinAza pAme che tema. A rIte prathama paryAyanuM lakSaNa samajavuM. e paryAya be prakAre che. sahabhAvI ane kramabhAvI. temAM (1) sahabhAvI paryAya te guNa kahevAya che. jemake, AtmAnA jJAna vagere. ahIM AtmAno guNa jJAna Adi che. te jJAnAdi guNa koImAM vyaktirUpe, ane koImAM zaktirUpe che. juokevalimAM jJAnAdi guNa saMpUrNa vyakta-pragaTa thayA che, ane sUkSma nigodanA jIvamAM jJAnAdi guNa sattArUpe je arthAt zaktirUpe ja rahelA che. (2) kramabhAvI paryAya te paryAya kahevAya che. jemake-sukha ane duHkha, harSa ane zoka vagere AtmAnA paryAya che. = i3 |
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre ApaNe sukha anubhavIe tyAre temAM sukha paryAya che, ane e sukhanuM jJAna paNa paryAya che. kSaNAttara pachI ApaNe duHkha anubhavIe tyAre temAM duHkha paNa paryAya che, ane e duHkhanuM jJAna paNa paryAya che. AmAM prathama kSaNe je sukha paryAya hato te dvitIya kSaNe duHkha|| paryAya thayo. AthI ja sukha-duHkha kramabhAvI paryAya gaNAya che. anubhavavA paryAya to sukha-duHkha bannemAM te rUpa ja che, mATe sahabhAvI paryAya manAya che. vaLI bIjI rIte paNa paryAyanA be bheda che. arthaparyAya ane vyaMjanaparyAya. temAM arthaparyAyane grahaNa karanAra dravya mAtra che, ane vyaMjanaparyAyane grahaNa karanAra jIva ne pudgala che. artha paryAya sUkSma sUkSma vartamAna kAlasparzi che, ane vyaMjanaparyAya trikALavartI che. vaLI paryAya cAra prakAre che. te A pramANe(1) savabhAvadravya vyaMjanaparyAya jIva dravya AzrayIne-carama zarIrathI kiMcatu nyUna siddha paryAya. tathA pudgala dravya AzrayIne-avibhAgi pugala paramANu. (2) svabhAva guNa vyaMjana paryAya jIvadravya AzrayIne-jIvanI jJAnAdika anaMta catuSTayI tathA pudgala dravya AzrayIne-pugala paramANunA eka rasa, eka gaMdha, eka varNa ane be aviruddha sparza.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) vibhAva dravya vyaMjana paryAya jIvadravya AzrayIne-jIvanI cAragati athavA corAzI lAkha jIvAyoni. pudgala dravya AzrayIne-dviaNu, triaNu ityAdi. (4) vibhAva guNa vyaMjana paryAya jIvadravya AzrayIne-jIvanA mati vagere. tathA pudgala dravya AzrayIne-rasathI rasAMtara, gaMdhathI gaMdhAMtara, varNathI varSAMtara ane sparzathI sparzAtara. ukta e cAra vyaMjanaparyAya jANavA. vaLI ekatva ane pRtha pramukha paNa paryAyanAM lakSaNa che. Aja kathanane spaSTa karI zrI uttarAdhyayana sUtramAM AvatI gAthA nIce pramANe che - "egattaM ca puhattaM ca saMkhA saMThANameva ca / saMjogo ya vibhAgo ya pajjavANaM tu lakkhaNaM // " ekatva, pRthaktva, saMkhyA, saMsthAna, saMyoga, vibhAga ane (2) thI para, apara, dUra, najIka, navuM, junuM e vagere paryAyanAM lakSaNa che. bhinna bhinna paramANuno banAvelo chatAM A ghaTa che, evA prakAranuM ekatva rUpa jJAna jenA dvArA thAya te "ekatva paryAya" jANavo. tathA A vastu AnAthI bhinna che, athavA ATalI saMkhyAmAM che, athavA AvA prakAranA AkAranI che, athavA AnI sAthe saMyukta che, athavA AthI viyukta che, navI ke junI che; ityAdi jJAna jeNe pharIne thAya che te dravyanA paryAya samajavAnA che. A pramANe paryAyanA aneka lakSaNa che. 15
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryAyAdhika nayanuM savarUpa paryAya ja che prayojana jenuM, athavA paryAya ja che artha jeno te paryAyArthika naya kahevAya che. A paryAyArthika nayanA paNa cha prakAra (bheda) che. te A pramANe (1) anAdi nitya zuddha paryAyArthika naya. samasta vizvamAM keTalAekapadArtho zAzvata ane pugalanA paryAya svarUpa che. teno paNa A zuddha paryAyArthika naya svIkAra kare che. juo-"putaparyAyo mejinityaH" meru vagere pudgala paryAya nitya che. arthAtuvizvamAM vartI rahelameruparvata, zAzvatI siddhazilA ane ratnaprabhAdika pRthvIo, zAzvata vimAno ane zAzvata jinapratimAo vagere sarva anAdikAlathI che ane anaMtakALa paryata rahevAnA che. te sarva pudgala paryAyo nitya che. bhale temAM paraspara pugalonuM saMkrama (pheraphAra) thayA kare, to paNa tenA saMsthAnAdikamAM phera paDato nathI. mATe ja uparokta e sarva paryAyo vAstavika che. jo ke zuddha paryAyArthika naya dareka paryAyane anitya mAne che to paNa uparokta meru Adi pudgala paryAya nitya che ema paNa A anAdi nitya paryAyArthika naya svIkAre che mATe te zuddha che. (2) sAdi nitya zuddha paryAyArthika naya siddhaparyAyo nityaH" -siddhaparyAya nitya che. jyAre sakalakarmano kSaya karIne AtmA mokSamAM jAya che, siddhapada prApta
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che, tyAre siddha paryAya utpanna thAya che. utpanna thayela siddha paryAyano prAraMbha e Adi che, ane koipaNa kALe e siddha paryAya vinAza pAmavAno nathI, mATe nitya che. AthI ja siddha paryAya sAdi nitya kahevAya che. vAstavika zuddha hovAthI sAdi nitya zuddha paryAyArthika evA nayane e mAnya che. (2) anitya zuddha paryAyArthika naya sattAne gauNa karI utpAda ane vyayane mukhya grahaNa karanAro je svabhAva te A anitya zuddha paryAyArthika nayano che. A naya utpAda ane vyayane mukhya mAne che, paNa dhrauvyane mAnato nathI. sarva paryAya pharyA ja kare che ema A naya jaNAve che. mATe ja kahyuM che ke mukhya "samayaM samayaM prati paryAyA vinAzinaH / " paryAyo je che te samaye samaye vinAzI che. AmAM kathana karAela vinAza e zabdathI teno pratipakSI utpAda paNa samajI levo. kAraNeke, utpAda ane vinAza e banneno sambandha avinAbhAvI che. ahIM pravatA-sattA gauNapaNe che. mATe sattA gauNatvena utpAda vyaya grAhaka evo A anityazuddha-paryAyArthikanaya vizeSa vyApaka che. (4) nitya azuddha paryAyArthika naya A naya paryAyane mAne che. "smina samaye tyAtmaya dhrauvyAtmajaH paryAyaH 1" eka samayamAM utpAda, vyaya ane dhrauvya svarUpa paryAya che. 17
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - arthAt eka samayamAM paryAya utpAda, vyaya ane prauvya e traNe karIne sahita che. A rIte kahevuM na joIe, kAraNake paryAyanuM zuddha rUpa to sattA na dekhAya tyAre ja kahI zakAya. ahIM to mULa sattA paNa jaNAya che, mATe nitya chatAM A naya azuddha che. paryAya sat che ke asatu? enA pratyuttaramAM paNa tene kahevuM ja paDe ke paryA, satu che. have jyAre paryAya e satu che, to pachI temAM sanuM lakSaNa ghaTavuM ja joie. "utpA-thatha-ghoLa puruM sata" arthAt utpAda-vyaya ane dhrauvya yukta je hoya te sat kahevAya che. AthI utpAda-vyayane ja mAnanAra A nayane paNa paryAya dhrauvya yukta paNa che ema mAnavuM paDe che ane kahevuM paNa paDe che. tethI te azuddha kahevAya che. A rIte dhrauvya eTale nityatene paNa mAnya rAkhanAra evo A naya sattA sApekSa nitya azuddha paryAyArthika kahevAya che. (5) kapAdhi nirapekSa nitya zuddha paryAyArthika nayaA naya pratyeka AtmAnA jJAna-darzana-cAritra-virya vagere paryAyo eka sarakhA che, temAM kAMI bheda nathI ema jaNAve che. jema pratyeka pugalanA paryAyo rUpa-rasa-gaMdha-sparza che, tema siddhAtmAnA jJAnAdi paryAyo ane saMsArI AtmAnA jJAnAdi paryAyo paNa eka sarakhA che. nitya che. zAzvata mATe ja kahyuM che ke - - - 1
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ "saMsArI jIvaH siddhasadRku shuddhaatmaa|" -saMsArI jIva-AtmA che, te siddha samAna zuddha AtmA che. saMsArI jIvane karmopAdhi hovA chatAM, tenI vivakSA A naya karato nathI, eTale jIvanI jJAnAdi zuddha nitya paryAyanI vivikSAe karmopAdhi nirapekSa (rahita) nitya zuddha paryAyArthika kahevAya che. (6) koMpAdhi sApekSa anitya azuddha paryAyArthika naya je dravyanA je paryAyo vAstavika na hoya to paNa paryAyone mAne tyAre te azuddha kahevAya che. evA azuddha paryAyo anitya hoya che. kapAdhinI apekSAvALA hoya che mATe ja A naya, kapAdhi sApekSa anitya azuddha paryAyArthika kahevAya che. "saMsAranAmuttimaro te" saMsArI jIvone janmamaraNa che.. ahIM janma-jarA-maraNAdi paryAyo jIvanA svAbhAvika svaparyAyo nathI, paNa karmarUpI upAdhinA saMyogane laIne che. jIvanA e azuddha paryAyo che. tenAthI chUTavA mATe-mokSa meLavavA mATe jIva prayatna kare che. arthAtu-kapAdhithI utpanna thayela evA janma-maraNAdi rUpa azuddha ane anitya paryAyone dUra karavA mATe ja AtmArthI, mokSArthInuM pravartana che. - uparokta e paryAyArthikanayanA cha bheda jANavA. pUrve kathana karela dravyArthikanayanA daza bheda ane A paryAyArthikanayana che bheda digambara matAnusAra jaNAvyA che. jagatamAM aneka vicAradhArAo bhinna-bhinna apekSAe = 19 | - -- - - -
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAle che. te sarva asatya che, mithyA che e pramANe ekAMte kahevAya kemanAya paNa nahiM. temaja bhinna-bhinnavicAradhArAo sarva satya ja che ema paNa kahI zakAya che mAnI zakAya nahiM. kAraNake-nayavicAraNA ghaNI ja gaMbhIra ane ghaNA ja vistAravALI che. tenuM svarUpa samajavA mATe jIjJAsuoe svabuddhine sthira ane sUkSma rAkhavAnI ati AvazyakatA che. dvavyArthika nayanA ane paryAyArthika nayanA bhedo aMge uparokta digambara matAnusAra je kathana karavAmAM AvyuM che. || temAM je kAMI yuktiyukta hoya te mAnya rAkhavuM ane je yuktisaMgata na hoya tenuM pramArjana karavuM e ucita che. A sambandhamAM nyAyavizArada nyAyAcArya mahAmaho-|| pAdhyAya zrI yazovijayajI ma. zrIe "dravyaguNa paryAya rAsa"| mAM ane svaracita anya graMthomAM yukti yukta vizuddha pramArjana karyuM che. temaja digambara prakriyA pramANe nava nayo che. tenuM paNa yuktisaMgata suMdara pramArjana karyuM che. ahIM teno nirdeza karyo nathI, mATe jIjJAsu mahAnubhAvone te te graMthonuM avalokana karavA bhalAmaNa che. (3) naigamAdi sAta navo nayo anaMtA hovA chatAM paNa tenuM jJAna chadmastha AtmAo karavA zaktimAna na hovAthI, teno saMkSepamAM sAta nayomAM samAveza jJAnI mahApurUSoe karyo che. vastunA anaMta dharmonuM kathana sAta ja nayothI kevI rIte | zakya bane? A pramANe koine zaMkA thAya to tenuM samAdhAna e che ke keTalAka no arthapradhAna che, ane keTalAka navo = 20 :
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdapradhAna che. arthapradhAna nayo arthanI prarUpaNA karanArA che. tenA dvArA arthanA aMzanuM kathana karAya che. zabdapradhAna nayo zabdathanI prarUpaNA karanArA che. arthAt zabda dvArA svAbhiprAya vyakta karanArA che. tenAthI zabdanuM pratipAdana thAya che. - arthapradhAna ane zabdapradhAna e banne nayone abhiprAya bhego karavAthI vastu mAtranuM paripUrNa pratipAdana thatuM hovAthI (naigamAdi) sAtanayo dvArA ja saMpUrNa pratyeka vastunuM jJAna thaI zake che. mATe sAta karatAM vizeSa nayonI AvazyakatA rahetI nathI. have naigamAdi sAta nayonuM svarUpa nIce pramANe jaNAvAya che. sAtanayo (1) naigama, (2) saMgraha (3) vyavahAra, (4) RjusUtra, (5) zabda, (6) samabhirUDha ane (7) evaMbhUta. A sAta nayo che. sUtramAM paNa mUlanayo sAta ja kahyA che, "sattabhUlathI pattA" kramazaH tenuM svarUpa vicArIe. (1) maigamanaya "nave nama: ti nainamaH" nathI ekajene game te naigama. arthAt jene vastunuM jJAna karavA mATe eka prakAra nathI. paNa aneka prakAra che tene naigamanaya kahevAmAM Ave che. AvA ja prakAranI naigamanayanI vyutpatti "nAgadvAra ane tenI vRtti AdimAM paNa prakAzela che. juo"nnegehiN mANehiM miNaitti Negamassa ya nirutI / sesANaM pi NayANaM lakukhaNamiNamo suNaha vocchaM // 1 // = 21 E - - - - - - -
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthAtu-aneka pramANa (sAmAnya-vizeSa jJAnAdi) vaDe je naya mApe (grahe, vastuno nizcaya kare) te naigama. AnaigamanI niryukti eTale vyutpatti che. anyanayonuM lakSaNa paNa A pramANe kahIzuM. (1) "nAma" zabda mukhya rAkhIne "da" no "pUchazakitva ne laIne lopa thavAthI "naima" zabda bane che. teno artha e thAya che ke- je naya aneka pramANothI vastunI vicAraNA kare te naigamanaya kahevAya che. athavA "niyAno vistAra mAM namaH" -nigama eTale vikalpa, temAM je hoya te naigamanaya kahevAya che. A naya lokaprasiddha vastuno pratipAdaka che. vastumAM rahelA sAmAnya aMzane paNa mAne che ane vastumAM rahelA vizeSa aMzane paNa mAne che. temaja vastunA sAmAnya aMza ane vizeSa aMza e bannee gauNa mukhyabhAve paNa mAne che. arthAt A naya vastune sAmAnyathI vicAre che, vizeSathI vicAre che, ane sAmAnya vizeSathI paNa vicAre che. juo (1) ghaTa banAvavA mATe jaMgalamAM mATI levA jatA evA prajApati kuMbhArane pUchavAmAM Ave ke, "are cetanajI!hAlamAM tamArI zuM pravRtti cAle che?" A rIte pUchavAmAM Ave tyAre te javAba Apaze ke, "mATInA ghaDA banAvavAnI pravRtti cAle che." cetanajI kuMbhAranI A pravRtti prAraMbhamAM jaMgalamAMthI mATI lAvavAnI kriyAthI mAMDIne ghaDo taiyAra karavA sudhInI e samasta pravRtti ghaTa (ghaDA) nI che. - - - - --- - -- - --- - - = 22 ]
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM Anaigamanaya ghaDAmAM rahela sAmAnya aMza mATIne paNa satya mAne che, ane vizeSa aMza AkRtine paNa satya mAne che. sAmAnya sivAya vizeSa ane vizeSasivAya sAmAnya koI paNa sthaLe dRSTigocara thatuM nathI. jyAM joIe tyAM sAmAnyathI yukta vizeSa, ane vizeSathI yukta sAmAnya ja dRSTigocara thAya che. arthAtu dekhAya che. AthI e spaSTa thAya che ke A naya sAmAnya ane vizeSa e banne aMzone gauNamukhya paNe mAnanAra che. vizeSane mukhya rAkhIne Anaigamanaya vyavahAra calAve che, temaja tene mAnya paNa rAkhe che. A dAMta vizeSanI mukhyatA jaNAve che. (2) ekadA rAmajI nAmano prajApati-kuMbhAra potAnA gAmanI sImamAM Avyo, ane tyAMthI dhIredhIre cAlatAM potAnA ghare pahoMcavA thayo. tyAM sudhImAM koIe tene pUchayuM ke, "kyAM Avyo?" tyAre teNe kahyuM ke mArA gAmamAM. ahIM sAmAnyane pradhAna rAkhIne kahevAmAM AvyuM che tene paNa A naigamanaya mAnya rAkhe che. A dRSTAMta sAmAnyanI mukhyatA jaNAve che. (3) sItArAma nAmano eka buddhizAli sUtradhAra-suthAra hato. tene caMdananA kASThamAMthI eka manohara maMjuSA-peTI, banAvI. e samaye koIe tene pUchayuM ke "A zuM che?" tyAre teNe kahyuM ke A padArtha che, A acetana vastu che, A pudgala dravya che, [ 23
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ A dArika pudgala che, A vanaspatikAya che, A kASTha che. ne prAMte A maMjuSA-peTI che. A pramANe apAyelA e sarvapratyuttaro satya che. kAraNa ke, temAM sAmAnya ane vizeSa e banne kramazaH uttarottara cAlyA Ave che. te sarvane Anaigamanaya mAnya rAkhe che. A deNaMta sAmAnya ane vizeSa e bannenI uttarottara mukhyatA-gauNatA jaNAve che. A nigamanayanA traNa bheda draSTigocara thAya che. te A pramANe (1) dharmadrayagocara naigamanaya, (2) dharmedraya-gocara nigamanaya, ane (3) dharma-dharmIgocara naigamanaya (1) dharmayagocara naigamanayadharmadrayane grahaNa karanAra A naya che. juo "satu caitanyatmini AtmAmAM sat caitanya dharma (eTale vyaMjana paryAya) che. AmAM AtmA dravyanA sat ane caitanya e be dharmanuM kathana karyuM che temAM sat nAmano vyaMjana paryAya vizeSarUpe hovAthI amukhya eTale gauNa che, ane caitanya nAmano vyaMjanaparyAya vizeSya rUpe hovAthI mukhya che. A pramANe eka dharmanI mukhyatA ane bIjA dharmanI amukhyatAne karIne padArthano piDitArtha pratipAdana karanAra naigama nayano A prathama (pahelo) bheda che. (2) dharmIya gocara gamanaya - dharmedrayane grahaNa karanAra A naya che. juo- "vastupathathavat dravyama" -vastu paryAyavALuM e dravya (che.). 24
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmAM dravyanuM kathana dravya ane vastu paryAyavat ema be dharmI vaDe karyuM che. temAM "dravya" nAmano dharmI vizeSyarUpe hovAthI mukhya che, ane "vastu" nAmano dharma vizeSaNarUpe hovAthI amukhya che. arthAt te gauNa che. A pramANe eka dharmI (dravya) nA mukhyapaNAe ane bIjA dharmInA gauNapaNAe karIne vastuno samUhArtha je kathana rUpa che te ja naigamanayano A dvitIya (bIjo) bheda che. (3) dharma-dharmI gocara naigamanaca-dharma ane dharmI ubhayane grahaNa karanAra A naya che. juo "kSaLame suzrI viSayAsanIvaH" viSayamAM Asakta thayela AtmA-jIva eka kSaNa sukhI che. AmAM vastunuM kathana sukhI (dharma) ane viSayAsakta jIva (dharmI) ema dharma ane dharmI banne vaDe karyuM che. temAM viSayAsakta jIva dravya (dharmI) vizeSyarUpe hovAthI mukhya che ane sukhI vyaMjana paryAya (dharma) vizeSarUpe hovAthI amukhya che. arthAt te gauNa che. A pramANe dharmInI mukhyatA ane dharmanI gauNatAe karIne vastuno samUhArtha je kathanarUpa che te ja naigamanayano A tRtIya (trIjo) bheda che. vaLI A naigamanayanA bIjI rIte paNa traNa prakAra draSTi gocara thAya che. te A pramANe (1) bhUtanaigama, (2) bhAvinaigama ane (3) vartamAna naigama. 25
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ (1) bhUtanagama (mRtArthe vartamAnApopaTAvara naiyAma:) bhUtamAM eTale je prasaMgo banyA hoya ane tene keTalAya varSo vItI gayA hoya, to paNa prativarSa te prasaMgonI ujavaNI karatA ja hoya che. juo "Aja divALI parvanA divase arthAt Aso vadi amAvasyAnA divase zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmA mokSe padhAryA. pU. sUrisamrATu zrI vijaya nemisUrIzvarajI guru mahArAjA svarge sidhAvyA." - - bhUtakALanI e vAta Aja paNa e divasanuM ArAdhana karatAM e prasaMga ApaNI dRSTi sAme khaDo thAya che. bhUtakALanA e vAstavikadIpAvali (divAlI) nAdivasamAM AjanA divALInA divasane Aropita karavo e ja A bhUtanaigamanuM kArya che. arthAt bhUtakALanI vAta vartamAnamAM Aropita thatI hoya, tene paNa A naya mAnya rAkhe che. () bhAvinegama - (mavidhArthe bhUtAthaSi-ra) bhaviSyamAM je hajI thavAnuM che, tenuM thaI gayA rUpe je kahevuM te bhAvinaigama kahevAya che. juo- "ahaMta siddha thayA ja." | je AtmA arihaMta terame sayogI guNasthAnake vartatA jIvanmukta kevalI-bhavastha kevalI dehAtIta nathI thayA, paNa thavAnA che te thayA rUpe arthAt tene A siddha che ema kahevAmAM Ave to te vAstavika-vyAjabI che. e pramANe A naigamanaya jaNAve che. paMdara prakAranA siddha paikI gRhasthaliMga kevalajJAna pAmelA bharata mahArAjA, tathA anyaliMga kevalajJAna pAmelA 1 26 E
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ = = valkalacIrI siddha thayA che ema kahevAmAM lezamAtra paNa anucitapaNuM nathI. kAraNake, bhavastha kevaLI esiddhastha thavAnA ja che emAM zaMkAne sthAna ja nathI. bhAvisiddha thavAnA che teno javartamAnamAM Aropa karavAmAM Avyo che. e vAtane A bhAvinegama mAnya rAkhe che. (3) vartamAna baigama-(mUta-bhaviSArthe vartamAnAroravarnAma:) karavA mAMDeluM kArya hajI thoDuM thayuM che, pUrNa thayuM nathI, tyAM je kahevuM ke kArya thayuM te vartamAna baigama kahevAya che. juo- "odana eTale bhAta raMdhAya che" athavA "bhAta rAMdhe che" ahIM cUlA upara caDAvelA cokhA che. temAM keTalAka dANA sIjI gayA che arthAturaMdhAI gayA che ane keTalAka dANA sIjI rahyA che arthAtu raMdhAya che, temaja keTalAka dANA sIjavAnA che arthAtu raMdhAvAnA che. Ama hovA chatAM paNa cUlA upara caDatA cokhA bhAtane koI paNa vyakti ema nathI kahetuM ke thoDA dANA raMdhAyA che, thoDA raMdhAya che ane thoDA raMdhAze tyAM to bhUtakriyA ane bhAvikiyA e bannene vartamAnamAM samAvI daIne odana-bhAtacokhA raMdhAya che, ema vyavahAramAM bolAya che. e vAtane A vartamAna baigama mAnya rAkhe che. || A rIte saMkSepamAM naigamanayanuM svarUpa samajavuM. (2) saMgrahanaya-saM tati saMgraha:" je meLavI le te saMgraha kahevAya. "sAmavinatrizAhI varSamAM saMgraha sAmAnyane ja
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ grahaNa karanAra je parAmarza eTale bodha te saMgrahAya kahevAya che. "svajAteSTeSTAbhyAmavirodhena vizeSANA-mekarupatayA yadgrahaNaM saMgrahaH / " -svajAtine dRSTa (pratyakSa) thI ane iSTa (parokSa, zAstra, Agama, anumAna, lokavyavahAra) thI aviruddhapaNe vizeSanuM ekarUpapaNe je grahaNa karavuM te saMgrahanaya kahevAya che. A saMgrahanayanI niyukti eTale vyutpatti "zrInuyogadvAra" mAM paNa nIce pramANe jaNAvI che. "saMgahiyapiMDiyatthaM saMgahavayaNaM samAsao biMti|| -samyagu prakAre grahaNa karela je eka piMDa (samUha, jAti) rUpa thayelo artha viSaya (padArtha, dravya) te saMgrahAyanuM vAkya saMkSepathI (zrI tIrthakarAdi) kahe che. arthAt saMgRhIta eka jAtirUpa je artha te saMgrahAya kahevAya che. A rIte saMgrahanayanI vyAkhyAo jovAya che. vizvamAM anaMtA padArtho paDelA che. pratyekanuM vyaktitvasvataMtra hovA chatAM paNa A naya vizvano te te padArthanuM vyaktitva gauNa karI ekabIjA padArthone eka rUpe oLakhavAnuM ane oLakhAvavAnuM kArya kare che. arthAt A naya vizvanA samasta jaDa ane cetana padArthonA sarUpeNa saMgraha karavApUrvaka akhilavizvane ekarUpa mAne che. dravyarUpeNa sarva jaDa-cetana dravyone, AtmArUpe sarva = 28 E
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ - AtmAone, devarUpe sarva devone, manuSyarUpe sarva manuSyone tiryaMcarUpe sarvatiryaMcone, nArakIrUpe sarvanArakIone, trasarUpe sarva trasone ane sthAvararUpe sarva sthAvarone eka mAne che. jagatamAM sAmAnya (satu) aMzane choDIne vizeSa jevuM kaMI ja nathI. bheda jevI vastune A naya mAnavA taiyAra nathI. jIvane choDI saMsArI ane mukta e rIte bheda ja kyAM che? jIvavaubhayamAM (saMsArI ane muktamAM) samAna hovAthI bheda ja kema mAnI zakAya? bhedane nahIM mAnanAra evo A saMgrahanaya vastunA ubhaya aMzamAMthI mAtra sAmAnya aMzano grAhaka che. A saMgrahanayanA be bheda che. (1) oghasaMgraha ane (2) vizeSasaMgraha. (1) oghasaMgraha eTale sAmAnya saMgraha- sarva dravyo paraspara avirodhI che, eka che, sarvamAM sattApaNuM samAna che, ema A naya mAne che. | (2) vizeSa saMgraha- sarva jIvo paraspara avirodhI che. arthAt sarva jIvomAM caitanya eka sarakhuM hovAthI sarva samAna che, avirodhI che, ema A naya mAne che. vizvanA samasta padArtho ekamAM AvI jAya e sarvathI utkRSTa saMgraha che. e eka ja prakArano che. thoDA thoDA padArthone ekamAM samAveza karanAra e avAjora saMgraha che. tenA aneka bhedo che. vaLI saMgrahanaya bIjI rIte paNa be prakArano che. (1) para-saMgrahanaya ane (2) aparasaMgrahanaya. L 29
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ = (1) parasaMgrahanaya - pUrNapaNe vizeSomAM udAsInatA bhajato sattAmAtradravyane je mAne te parasaMgrahanaya kahevAya che. abhedapaNe sat hovAthI vizva eka che ema A naya kahe che. kAraNake, "satu" e jJAnarUpa sAmAnya hetajaniya sattAnA abhedane laine vizvanI ekatArUpatA grahaNa karI che mATe. | (2) aparasaMgrahanaya -dravyatva, guNatva, karmatva, paryAyatva vagere avAnsara sAmAnyane mAne ane tenA bhedamAM udAsInatAnuM AlaMbana je kare te aparasaMgraha-naya kahevAya che. A naya dharma, adharma, AkAza, kAla, pudgala ane jIvanuM dravyapaNAnI abhedatAne laIne aikya mAne che. ahIM jIvAdi pratyeka dravyamAM dravyatva sAmAnya hovAthI abhedapaNe e sarvanuM aikya grahaNa thAya che; ane dharma, guNa, svabhAva vagere vizeSa bhedamAM gajanimIlikAnI jema upekSA karavAmAM Ave che. dravyArthikanayanA traNa bhedapaikI bIjA bhedatarIke A saMgraha naya che. A rIte saMkSepamAM saMgrahanayanuM svarUpa samajavuM. (3) vyavahAra naya - "saMgraheNa gRhItAnAM gocarIkRtAnAmarthAnAM vidhipUrvakamavaharaNaM yonAbhisandhinA kriyate sa vyavahAra: " -saMgrahAye grahaNa karela sattvAdi (dravyavAdi) piDitArthanuM vidhipUrvaka vivecana-beMcaNa jenA vaDe karAya te vyavahAra naya kahevAya che. 30
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI, "meTropavA tathA vastu vyahigata rUti vyavahAra :", -bhedanA upacAra karIne vastunI vaheMcaNI je karAya te "vyavahAra naya" kahevAya che. "zrI nathadvAra" mAM paNa vyavahAra nayanI niyukti || jaNAvI che. te A pramANe"vaSyati (3) viLachi (8) yayaM vavahAro savyatvesu " jato rahyo che piMDarUpa sAmAnya jemAMthI evA vizeSarUpa arthamAM je varte te vyavahAra-sarvadravyamAM (jANavo.). jyAre saMgrahanayabhinnabhinna padArthono saMgraha karavA pUrvaka vicAra kare che tyAre A vyavahAra naya pratyeka padArthone pRtha karavApUrvaka vicAra kare che. arthAt saMgrahanayanI sAmI bAjue rahIne A naya saMgrahanaye grahaNa karela vastunuM vidhipUrvaka pRthakkakaraNa kare che. A ja vAtanI puSTi nIceno zloka kare che. "saMgraheNa gRhItAnAmarthAnAM vivipUrvakaH / vyavahAro bhavedyasmAd vyavahAranayastu saH // " - (tattvArtha sAra pITiza, ka6) -saMgrahana grahaNa karela padArthono vidhipUrvaka jenA dvArA vyavahAra thAya te vyavahAra naya che. A naya ema kahe che ke"jagatusatu che" ema bolavA mAtrathI teno khyAla AvI zakato nathI. mAtra jIva ke sat ATaluM kahevA mAtrathI vastuno bodha thaI zakato nathI, temaja vastuno abAdhita vyavahAra paNa thai zakato nathI. tethI karIne A naya tenA vibhAga karI samajAve
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- -- che. vyavahAropayogI vastu kema bane emAM A naya prayatnazIla rahe che. juo je satu che, te dravya athavA paryAya, paNa hoya, dravyamAM paNa koI dravya cetanavaMta hoya to koI dravya acetanavaMta paNa hoya. e ja pramANe paryAyamAM paNa koI paryAya sahabhAvI hoya ane koI paryAya kramabhAvI paNa hoya. udAharaNa tarIke vicArIye to paNa samajAze ke, satu dravyanA be bheda che. eka jIvasvarUpa ane bIjuM ajavasvarUpa temAM jIvanA paNa be bheda che. eka saMsArI ane bIjA mukta (siddha) temAM paNa saMsArI jIvanA be bheda che. eka trasa ane bIjA sthAvara. e pramANe pratyekanA bhedo karIne arthAt padArthone chUTA karIne A vyavahAranaya samajAve che. vaLI saMgrahanayanAviSayanuM vibhAgIkaraNa karavA pUrvaka vastune vyavahAropayogI banAve saMgrahanaya jema be prakAre jaNAvyo tema A vyavahAranayA paNa be prakAre jaNAvAya che. te A pramANe sAmAnya saMgrahabhedaka vyavahAra ane vizeSa saMgrahabhedaka vyavahAra. sAmAnya saMgrahane chUTo pADanAra je vyavahAranayate sAmAnya saMgrahabhedaka vyavahAra kahevAya che ane vizeSa saMgrahane chUTo pADanAra je vyavahAra naya te vizeSasaMgrahabhedaka vyavahAra kahevAya che. A bannemAM "sAmAnya saMgrahabhedaka vyavahAra" eka prakAre
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, ane "vizeSa saMgrahabhedaka vyavahAra aneka prakAre che. vaLI vyavahAranayanA anya paNa aneka bhedo jovAmAM Ave che. saMkSepamAM te nIce pramANe che, nayAnAM samIpe 35nayA" -nayAnI najIka ja rahe te upanayo kahevAya che. e upanayo traNa prakAre che. (1) sabhUta vyavahAra upanaya, (2) asabhUta vyavahAra upanaya, ane (3) upacarita asaddabhUta vyavahAra upanaya. A traNe upAyo vyahArane AzrayIne hovAthI teno samAveza vyavahAra nayamAM thAya che. (1) pahelo sadabhUta vyavahAra upanaya guNa ane guNI, dravya ane paryAya, saMjJA ane saMjJI, kAraka ane kArakI, kriyA ane kriyAvatu, svabhAva ane svabhAvavatu enA bhedathI bhedanuM je kathana kare te sabhUta vyavahAra upanaya kahevAya che. dharma ane dharmino bheda batAvanAra A sabhUta vyavahAra | upanaya che. te paNa be prakAre che. (1) zuddha sadbhuta vyavahAra upanaya, ane (2) azuddha | sadbhuta vyavahAra upanaya. dharmimAM zuddha dharmano bheda jaNAvanAra zuddha kahevAya che. ane || dharmimAM azuddha dharmano bheda jaNAvanAra azuddha kahevAya che. Atma dravya sabhUta che, kevaLajJAna e AtmAno guNa zuddha che. chaThThI vibhaktino prayoga karavA pUrvaka e zuddha sabhUta vyavahAra temAM bheda sthApana kare che e ja pramANe pudgala dravyamAM i = 33
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- paNa e zuddha sabhUta vyavahAra kahe che ke-pudgala dravya sabhUta che, teno rUpaguNa zuddha che, chaThThI vibhaktinA prayoga karavA pUrvaka temAM paNa vyavahAra bheda sthApana kare che. A sambandhamAM azuddha sadbhuta vyavahAra ema jaNAve che ke matijJAna e AtmAno guNa che, paNa te zuddha nathI. e ja pramANe pItarUpa e pugalano guNa che, paNa te zuddha nathI. kAraNa ke, te te dravyanA mULabhUta guNo zuddha kahevAya che, guNo te zuddha gaNAtA nathI. AthI matijJAnAdi ke pItarUpAdi guNo e zuddha guNo nathI, paNa azuddha guNo che. (2) bIjo asabhUta vyavahAra upanaya eka dravyanA dharmanuM bIjA dharmamAM je AropaNa karavuM te || asaddabhUta vyavahAra upanaya kahevAya che. tenA nava prakAra che. te A pramANe (1) dravyamAM dravyano upacAra, (2) guNamAM guNano upacAra, (3) paryAyamAM paryAyano upacAra, (4) dravyamAM guNano upacAra, (5) dravyamAM paryAyano upacAra, (9) guNamAM dravyano upacAra, (7) paryAyamAM dravyano upacAra, (8) guNamAM paryAyano upacAra ane (9) paryAyamAM guNano upacAra. ukta e nava prakAranI kramazaH vicAraNA nIce pramANe che. (1) dravyamAM dravyano upacAra Agama graMthamAM kahyuM che ke- "kSIranIranI jema jIva pudgala sAthe maLela che. mATe jIva dravyamAM pugalano upacAra thAya
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ che tethI jIvane pudgala kahI zakAya. A dravyamAM dravyano upacAra thayo. (2) dravyamAM guNano upacAra "AtmAnI kRSNa lezyA." AmAM lezyA e AtmAnI pariNati arthAt AtmAno bhAva che ane arUpI guNa che. temAM je kRSNa varNa che te pudgalano guNa che. ahIM lezyArUpI AtmaguNamAM kRSNavarNa e pudgalano upacAra karavAmAM Avyo che. e ja pramANe AtmAnI nIla lezyAmAM, kApota lezyAmAM, tejo lezyAmAM, padmalezyAmAM ane zukalalezyAmAM paNa samajavuM. A dravyamAM guNano upacAra thayo. (3) paryAyamAM paryAyano upacAra "hAthI-azvano skaMdha." AmAM hAthI-ghoDA e AtmadravyanA asamAna jAti dravya paryAya che. temAM je skaMdha che te pudgalanA paryAya che. teno upacAra ahIM karavAmAM Avyo che. arthAta te paryAyane pudgala skaMdharUpe oLakhAvA e AtmA-dravya paryAyamAM pudgala dravya paryAyano upacAra karyo che, ema kahevAya. A paryAyamAM paryAyano upacAra thayo. (4) dravyamAM guNano upacAra "huM gauravarNo chuM., huM zyAmavarNo chuM." eTale huM ujaLo chuM, huM kALo chuM ema kahevAya che. AmAM huM e Atmadravya che. temAM je gauravarNa ke zyAmavarNa che te pudgala dravyano guNa che. teno ke upacAra ahIM karavAmAM Avyo che. arthAt-AtmA arUpI che. te kAMi dhoLo ke kALo nathI. dhoLA ke kALA to pudgalo che. 35
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama chatAM AtmAne mATe "huM ujaLo chuM, huM dhoLo chuM." A rIte je kahevAya che te upacArathI che. mATe ja AtmadravyamAM pudgala guNano upacAra thayo che, ema kahevAya. A dravyamAM guNano upacAra thayo. (5) dravyamAM paryAyano upacAra "huM deha zarIra chuM." AmAM huM e Atmadravya che. temAM jenI deha-zarIra che te pudgalano jAtidravya paryAya che. teno upacAra ahIM karavAmAM Avyo che. - arthAt deha-zarIra e pula paryAya che. huM tethI paNa te AtmadravyamAM pugala paryAya evA zarIrano upacAra karyo che. tethI huM deha-zarIra chuM." ema kahevAya. A dravyamAM paryAyano upacAra thayo. (6) guNamAM dravyano upacAra "e goravarNa e AtmA che." AmAM goravarNa e pudgala dravyano guNa che. temAM AtmArUpI anyadravya che. teno upacAra ahIM karavAmAM Avyo che. arthAtu-pugala dravyanA guNamAM Atmadravyano upacAra thayo che. tethI goravarNavALI vyaktine uddezIne ujaLo A... che, ema kahevAya. e ja pramANe zyAmavarNavALI vyaktine uddezIne kALo A... che, ema kahevAya. "A guNamAM dravyano upacAra thayo." (7) paryAyamAM dravyano upacAra "deha-zarIra e AtmA." AmAM deha-zarIra e pugaladravyano paryAya che. temAM anya dravya AtmA che. teno 6 |
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - upacAra ahIM karavAmAM Avyo che. arthAtu-pugalaparyAyarUpa zarIramAM Atmadravyano upacAra karyo che. tethI "zarIra e AtmA" ema kahevAya che. A paryAyamAM dravyano upacAra thayo. (8) guNamAM paryAyano upacAra"matitana" eTale "matijJAna e zarIra che." -AmAM matijJAna e Atmadravyano guNa che. temAM zarIra e to pugalano paryAya che teno upacAra ahIM karavAmAM Avyo che. arthAtu-matijJAna e AtmAnA guNamAM zarIrarUpapudgala paryAyano upacAra karyo. tethI "matijJAna e zarIra che." ema | kahevAya. A guNamAM paryAyano upacAra thayo. (9) paryAyamAM guNAno upacAra "tanumati" eTale zarIra e matijJAna." AmAM zarIra e pugalano paryAya che. temAM matijJAna e Atmadravyano guNa che. teno upacAra ahIM karavAmAM Avyo che. arthAt-zarIrarUpa pugala paryAyamAM matijJAna-rUpa AtmaguNano upacAra karyo. tethI "zarIra e matijJAna" ema kahevAya. ja A paryAyamAM guNano upacAra thayo. e pramANe nava bhedo asabhUta vyavahAranA jANavA. vaLI tenA traNa bhedo judI rIte jovAya che. te A pramANe (1) svajAti addabhUta vyavahAra, (2) vijAti asabhUta vyavahAra ane (3) svajAti-vijAti asabhUta vyavahAra. - - --- - - -----
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) svajAti asadbhUta vyavahAra potAnI jAtinI apekSAe je vyavahAra thAya te svajAti asadbhUta vyavahAra kahevAya che. jemake-paramANu jyAre skaMdhamAM joDAyelo hoya tyAre te pradeza tarIke kahevAya che. aneka pradezo sAthe sambandhavALo hovAthI te bahupradezI tarIke paNa kahI zakAya. bahupradezI thavAnI yogyatA lakSyamAM laine kevala svataMtra paramANune bahupradezI tarIke jo kahIe to te svajAti asadbhUta vyavahAra kahevAya. ahIM to kevala svataMtra paramANu che. skaMdhamAM joDAela nathI mATe apradeza che Ama hovA chatAM paNa te kevala svataMtra paramANune tenI jAtinI apekSA lakSyamAM rAkhIne je bahupradezI tarIke kahyo te svajAti asadbhUta vyavahAra thayo ema samajavuM. (2) vijAti asadbhUta vyavahAra vijAtinI apekSAe je vyavahAra thAya te vijAti asadbhUta vyavahAra kahevAya che. jemake-matijJAna e arUpI AtmAno guNa che. ane mUrtapaNuM e rUpI pudgalano guNa che. Ama hovA chatAM paNa temAM upacAra karavA pUrvaka "matijJAna mUrta che." ema je kahevuM te vijAti asadbhUta vyavahAra che. arthAt-matijJAnane utpanna karanArA sAdhano indriyo ane viSayanA sambandho vagere sarva mUrta che, mATe amUrta evuM matijJAna paNa mUrta che evo je upacAra karAya che te vijAtIya che. A vijAti-asadbhUta vyavahAra samajavo. 38
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- (3) svajati-vijata asalkata vyavahAra svajAtinI ane vijAtinI ema bannenI apekSAe je vyavahAra thAya te svajAti vijAti asabhUta vyavahAra kahevAya che. jemake-jIva e jJAnanI svajAti che, ane ajIva e vijAti che. Ama hovA chatAM paNa jIvAjIva eviSayaka jJAna che. ema je kahevuM te svajAti-vijAti asabhUta vyavahAra che. ahIM vyavahArano niyAmaka viSayatA sambandha nathI, to paNa teno vyavahAra karavAmAM Avyo che. mATe te svajAtivijAti asabhUta vyavahAra samajavo. (ahIM viSayatA saMbaMdhane AzrayIne kahevAmAM AvyuM che paNa te viSayanA sambandha kAlpanika che.) epramANe bIjo asabhUta vyavahAra upanayanavamedavALo ane prakArAntaraNa traNa bhedavALo jANavo. (3) trIjo upacarita asabhUta vyavahAra upanaya eka upacArathI bIjo upacAra karavAmAM je Ave te Iupacarita asabhUta vyavahAra upanaya kahevAya che. AnA paNa traNa prakAra che. te A pramANe- (1) svajAtiupacarita asaddabhUta vyavahAra upanaya, (2) vijAtiupacarita asaddabhUta vyavahAra upanaya ane (3) svajAtivijAti upacarita asabhUta vyavahabhUta upanaya have kramazaH e traNe prakAra-bhedane vicArIe. (1) ravajAti upacarita asabhUta vyavahAra upAya eTale, 39
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ svajAtimAM upacarita vyavahAra je karavo te. jemake- "putra, strI Adi mArAM che" ahIM putra, strI Adi mArA che evo je vyavahAra thAya che te upacAre che, mArAM evo AtmAno sambandha e paNa upacarita che, kintu vAstavika nathI. temAM putrAdika paNa AtmA che ane kathana karanAra paNa AtmA che. e banne paraspara sajAti che. mATe ja A kathana svajAti-upacarita asadbhUta vyavahAra upanayanuM che ema jANavuM. (2) vijAti-upacarita asadbhUta vyavahAra upanayaeTale vijAtimAM upacarita vyavahAra je karavo te, jemake "vastra, bhUSaNAdika mArAM che" AmAM vastra, bhUSaNAdika e pudgalano paryAya che. eTale vastra, bhUSaNAdika evuM je nAma ApavAmAM AvyuM che te upacarita che. arthAt kAlpanika che. AtmAne mATe to vijAtIya che. Ama chatAM paNa temAM "mArAM" evo svasambandha jaNAvelo hovAthI A kathana vijAtiuparita asadbhUta vyavahAra upAyanuM che ema samajI levuM. (3) svajAti-vijAti upacarita asadbhUta vyavahAra upanaya eTale svajAti ane vijAti e bannemAM upacarita vyavahAra je karavo te. jemake "A deza mAro che." ityAdi je kahevAmAM Ave che te paNa uparita che. temAM AtmAno sambandha e paNa upacarita che. vaLI jIva-ajIva e bannenuM svarUpa hovAthI kathana karanAra AtmAne te svajAti ane vijAti ema banne che. mATe ja A 40
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathana svajAti-vijAti upacarita asabhUta vyavahAra upanayanuM che ema samajavuM. e pramANe trIjo upacarita asabhUta vyavahAra upanaya traNa bhedavALo jANavo. A uparAMta adhyAtmanayanA mULa be bhedamAM paNa vyavahAra nayanuM sthAna che. juo nayacakra vagere graMthomAM adhyAtmanayanA mULa be bheda jaNAvyA che. nizcayanaya ane vyavahAranaya. temAM nizcayanayane AzrayIne (1) zuddha nizcayanaya ane (2) azuddha nizcayanaya ema be bhedanizcayanayanA kahyA che, ane vyavahArane AzrayIne (1) sabhUta vyavahAra ane (2) siddabhUta vyavahAra ema be bheda vyavahAranayanA paNa kahelA che. - sabhUta vyavahAranayanA (1) upacarita sabhUta vyavahAra ane (2) anupacarita sabhUta vyavahAra, ema be bheda jaNAvyA che. tathA asadbhuta vyavahAra nayanA (1) upacarita asabhUta vyavahAra ane (2) anupacarita asabhUta, vyavahAra ema bheda pratipAdana karyo che. A nayano viSaya mukhya vizeSa che. vaLI A naya bhedagrAhI che ane dravyArthika nayanA traNa bheda paikIno che. | (4) hajusucanaya Rju eTale vartamAna kALanI vastu, ane sUtra eTale guMthavuMjANavuM. arthAt vartamAna kALamAM vartatI vastune ja je jANe te) RjusUtra kahevAya. A nayanA lakSaNamAM paNa eja vAtanuM samarthana nIce pramANe che. [ 4 ] - -- - - - - --
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Rju vartamAnakSaNasthAyi paryAyamAtraM prAdhAnyataH sUtrayannabhiprAya RjusuutrH|" arthAt -Rju vartamAna kSaNa sthAyi paryAyane ja mukhyapaNe je Iccha, grahaNa kare te "jusUtra" kahevAya che. "zrI anuyogadvAra" mAM 28jusUtranayanI niyukti eTale vyutpattimAM paNa kahyuM che ke"pccuppnngaahii Ujjusuo NayavihI muNeyavyo / " vyutpannagrAhI-vartamAnane grahaNa karanAro te rajusUtra nathavidhi jANavo. A naya bhUtakALamAM vartatA padArthonA ke bhaviSyakALamAM vartatA padArthonA vicAra karato nathI. kintu kevala vartamAna kAlamAM vartatA padArthono vicAra kare che. temAM paNa potAne anurUpa je vicAra hoya te kare che, paraMtu pArako vicAra karato nathI. enayanuM maMtavya evA prakAranuM che ke-vartamAna-kAlIna vastu ja vidyamAna che, sat che. bhUtakAlIna vastu ke bhaviSyakAlIna vastu vartamAnakAlamAM vidyamAna nathI ja tethI karIne A naya vartamAnakAlIna svakIya vastune ja satu mAne che. bhUtakAlIna bhaviSya-kAlIna ane parakIya vastune sat mAnato nathI. jemakebhUtakALamAM koI rAjA, mahArAjA ke pradhAna hoya, athavA bhaviSyakALamAM koI rAjA, mahArAjA ke pradhAna thavAno hoya to tene A sUtra naya rAjA, mahArAjA ke pradhAna kaheto nathI. 42
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartamAnamAM je rAjA, mahArAjA ke pradhAna hoya tene ja rAjA, mahArAjA ke pradhAna kahe che jevI rIte vyavahAranaya sAmAnyane vyavahAropayogI na hovAthI sata tarIke mAnato nathI, tevI rIte vyavahAra nayanA viSayabhUta atIta, Anagat ane parakIya vastune paNa vyavahAropayogI na hovAthI A RjusUtra naya paNa sat tarIke mAnato nathI. arthAt-prayojana sAdhaka nathI, mATe atIta, anAgata ke parakIya vastu asata che. sAMpratakAlIna svakIya vastu ja sat che. AthI RjusUtra naya ema kahe che ke-mAre to bhUtakALanuM ke bhaviSyakALanuM zuM kAma che ? bhUta ane bhaviSya e to kuTilapaNAnAM lakSaNa che. mAre to kAma che kevala vartamAnakALanuM ja. temAMya svakIya vastunuM ja, nahIM ke parakIya vastunuM. A naya paNa be prakAre che. te A pramANe - (1) sUkSma RjusUtranaya ane (2) sthUla RjusUtranaya. temAM (1) sUkSma RRjusUtra naya - sarva paryAya ne kSaNika mAne che.jemake- "paryAya eka samaya ja rahe che." arthAt pratikSaNe pratyeka phare che. samaya pharatAM paryAya phare e kathana sUkSma dRSTipUrvaka vicAra karavAthI spaSTapaNe jaNAya che. (2) sthUla RRjusUtra naca - dIrdhakALa paryaMta eTale lAMbA kALa sudhI rahetA paryAyane paNa mAnya rAkhe che. jemake"manuSyAdi paryAya tenA AyupramANa kAla Take che" arthAt manuSya-deva vagere paryAyo che. tene A sthUla RjusUtranaya mAnya rAkhe che. paryAyarthikanayano A prathama prakAra (pahelo bheda che.) 43
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) zabdanaya"shbdyte-aahuuyte'nenaabhipraayennaarthH iti zabdaH / " -zabda dvArA je svAbhiprAya eTale potAno abhiprAya vyakta kare te zabdanaya kahevAya che. vaLI zabdanayanuM lakSaNa nIce pramANe paNa che. "hAnArimena dhvanarartha mepratipAdyamAnaH zakI -kAlAdibheda vaDe karIne dhvaninA arthabhedanuM pratipAdana karanAra je hoya te zabdanaya kahevAya che. "zrI anuyogakAra" mAM zabdanayanI niyukti eTale vyutpatti paNa nIce pramANe jaNAvI che. "cchati visesithatAM vuipanna no so " -A pratyutpanna-vartamAnane vadhAre vizeSitapaNe eTale vizeSa bhedathI je Icche te zabdanAya che. A naya zabdathI vAcya vastune ja mukhyarUpe grahaNa kare che. vyAkaraNa-vyutpatti dvArA siddha thayelA sarvazabdone svIkAre che.) prakRtti-pratyayAdithI paNa arthamAM rUDha thayelA evA sarvazabdone mAnya rAkhe che. jyAM liMgabheda ke vacanabheda thayelAya tyAM samAna artha che ema A naya svIkArato nathI. evA sthalamAM to artha bheda mAne che. RjusUtranI jema liMga, vacana, kAlAdinA bhedathI zabdane abhinna na mAnatAM A naya bhinna judA mAne che. vaLI A naya 28jusUtranI jema cAre nikSepAne nahIM mAnatAM mAtra bhAvanikSepone ja satu mAne che. temaja paryAya bhede arthabheda mAnavA paNa A naya taiyAra nathI. 3 44 E
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka paryAyothI vAcya vastune ekaja mAne che. e savI nIce jaNAvelA draSTAMtothI samajAze. (1) liMgabheda athavA jAtibhedanuM draSTAMta - "taTa, taTI, taTA" - AmAM kevo kevI, kevuM" e traNenA liMgaparyAya judA che. tethI karIne dhvaninA arthamAM paNa pheraphAra jaNAya che. AthI e traNenA artha judA judA che ema A naya kahe che. (2) saMgAbheda athavA vacanabhedanuM draSTAMta - "dArA, kalatram" e banne samanArthika hovA chatAM paNa tenI saMkhyAmAM ane tenA vacanamAM phera che. juo- "dArA" (strIo-bahuvacana), ane "kalatram" (strI-ekavacana.) e ja pramANe "Apa" (pANI-bahuvacana) ane "jalamu" (pANI-ekavacana) e banne draSTAMtamAM ekA(r)vAcI chatAM saMkhyA bhedane laIne A naya bannene bhinna mAne che. (3) kALabhedanuM draSTAMta - "sumerU hato, che ane haze"|| AmAM "hato" e bhUtaparyAya, "che" e vartamAna paryAya, ane | "haze" e bhAviparyAya. kALatrayarUpa paryAyanA bhedane laIne "sumerU" e dhvaninA arthamAM paNa bheda jaNAya che. arthAtuche. kALatrayanA bhedane laIne sumerU dravyanA bhedanuM paNa A naya che. dvArA pratipAdana thAya che. ahIM kalatrayanI mukhyatA che ane sumerUnuM dravyapaNe je abhedapaNuM tenI gaNatA che. II (4) kArakabhedanuM udAharaNa -"te kuMbha kare che, ane tenAthI kuMbha bharAya che" AmAM "te kuMbha kare che" ane "tenAthI kuMbha bharAya che" e banne kArakaparyAya bhinna bhinna hovAthI, "kuMbha" - 5
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ = = - e dhvaninA arthamAM paNa bheda jaNAya che. ahIM kArakaparyAyanI mukhyatA che, ane kuMbha dravyanI gauNatA che. (5) purUSabhedanuM draSTAMta - "gacchAmi" (huM jAuM chuM ), "gacchasi" (tuM jAya che), ane "gacchati" (te jAya che.) AmAM "mi" eTale huM e pahelo puruSa che, "si" eTale tuM e bIjo puruSa che, ane "ti" eTale te e trIjo purUSa che. e purUSabhedarUpa paryAyabheda thayo. e ja pramANe "huM modaka lADavo) khAIza, te to atithi khAI gayo." ahIM paNa "huM" pahelo purUSa che, ane "atithi" e trIjo purUSa che. e purUSabhedarUpa paryAya bheda thayo. () upasarga bhedanuM draSTAMta -"te saMsthita che. te avasthita che" ahIM "sthiti" dhvanimAM "sa" ane "ava" e rUpa upasargI paryAyathI bheda jaNAya che. kavacit arthanA bhedanuM paNa mukhyapaNe grahaNa karAya che. juo hariputine yaH je karNAdikamAM prakAzita athavA sthita che. ahIM "tiSThate" thI arthabhedanI pratIti thAya che. catu dhvani eno ehoya to paNa arthabheda pradhAnapaNe grahaNa karAya che. jemake "navakambalaH zAlibhadraH" AmAM dhvanieno echatAM be bhinnabhinna artha mukhyapaNe pratIta thAya che. 1-navakAMbaLI jenI pAse che evo zAlibhadra. ra-nava eTale navI kAMbaLa jenI pAse che evo zAlibhadra.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe zabdanuM liMga, vacana ItyAdi pharavAthI arthabheda A zabda naya mAne che. AgaLa jaNAvAtA samabhirUDha nayanI mAphaka vyutpatti bhedathI arthabheda A naya mAnatA nathI. A zabda naya paryAyArthika nayano bIjo bheda che. () samabhirUTa naya "paryAyazabdeSu niruktibhedena bhinnamarthaM samabhirohA (jJAna) samaDha: " -vyutpattibhede karIne paryAyavAcI zabdomAM je bhinna artha utpanna kare arthAt vastuno bheda jANe-mAne te samabhirUDhanaya kahevAya che. | "zrI anuyogadvAra mAM A samabhirUDhanayanI niryukti eTale vyutpatti aMge kahyuM che ke"vtthuo saMkamaNaM hoi avatthu Nae samabhiruDhe " arthAtu-vastu thakI je saMkramaNa te samabhirUDha-nayanA matamAM avastu che. A naya zabdabhede paNa artha mAne che. ane paryAya zabdonuM arthathI abhedapaNuM che tenI upekSA kare che arthAt tene gauNa rAkhe che. AthI A nayanuM maMtavya evA prakAranuM che ke "indra" zabdano artha ane "zaka vagere zabdano artha bhinna che. "ghaTa" zabdano artha ane "kuMbha" vagere zabdano artha judo che. juo2 nAn Du- aizvaryane lai indra. 2 rAvanAt - zaktine laI zakra. E
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ | rU pUMAt pura:-pU. nAmanA rAkSasano vinAza karavAthI puraMdara. | ka "zA patiH zAMtiH- zacino pati zacipati. || AmAM Indra, zaka, puraMdara ane zacipati e sarve paryAya vAcaka zabdo che temAM ekArthapaNuM hovA chatAM paNa tene gauNa karI zabda paryAyanA bhede tenA arthanuM paNa bhinnapaNe A nayana mAne che. | e ja pramANe "ghaTa", "kuMbha", "kalaza" AdimAM paNa jANavuM | "ghaTa" zabdano artha ane "kuMbha" zabdano artha judo che. lokamAM je eka artha che te to zabda nayanI apekSAe che. A nayanI apekSAe nathI. "ghaTa", "kuMbha", "kalaza" ityAdi zabdo paNa "paTa", "maTha", "stasma" vegere zabdonI jema bhinna bhinna vyutpattivALA hovAthI te judA judA arthanA vAcaka che kAraNake, eka zabdathI eka ja vastu vAcya thaI zake, paNa eka arthamAM aneka zabdanI pravRtti nahoI zake. juo "ghaTa", zabdathI "ghaTa". vAcya banI zake, paNa "kalaza"ke"kuMbha" nahi e ja rIte "kuTa" zabdathI "kuTa" vAcya banI zake, paNa kuMbha" ke "ghaTa" nahi. mATe ja kahevAya che ke- "ghaTanAtu ghaTa" "kuTanA, kuTa" ityAdi. A samabhirUDha naya paryAyArthika nayano trIjo bheda che. evaMbhUtanaya "zabdAnAM svapravRttinimittabhUtakriyAviziSTamarthaM vAcyatvenAbhyupagacchannevaM bhUtaH / " -je kriyAne laIne zabdanI pravRtti thAya che, te ja kriyA viziSTa arthane vastu prakAze tyAre ja evaMbhUtanaya kahevAya che.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ A naya ema jaNAve che ke- jyAre zabdathI vAcya arthanI pravRtti thatI hoya tyAre ja te vastuno te zabdathI vyavahAra thai zake. arthAt jyAM te te zabda arthanI pravRtti thatI hoya to ja tyAM te te zabdano upayoga karavo e ucita che. te te zabdanI vyutpatti pramANe te samaye te vastumAM kriyA thatI hoya to ja tene sata tarIke A naya mAne che. kriyA zabdane ja svIkAre che. juo (1) tIrthaMkara paramAtmA jyAre dezanA ApI rahyA hoya tyAre ja te tIrthaMkara kahevAya, paNa devachaMdAmAM birAjamAna tIrthaMkara paramAtmAne tIrthaMkara na kahevAya ema A naya kahe che. (2) rAjA jyAre chatra-cAmarAdikathI zobhato hoya tyAre ja te rAjA kahevAya, paNa snAna karato hoya ke bhojana karato hoya te vakhate tene rAjA na kahevAya ema A naya jaNAve che. (3) aizvarya anubhavavAnI kriyA karato hoya tyAre ja indra kahevAya. zakti kriyAmAM pariNata hoya tyAre ja zakra kahevAya. purune vidAravAmAM pravartelo hoya tyAre ja puraMdara kahevAya. e traNe dRSTAMta A evaMbhUta nayanAM jANavAM. e uparAMta A avabhUta naya (1) jAti, (2) guNa (3) kriyA, (4) saMbaMdha ane (5) yadacchA e pAMca prakAranI zabda pravRttine nizcayathI nahiM, paNa vyavahAra mAtrathI ja svIkAre che. te A pramANe (1) jAtizabda e kriyA zabda ja che. jemake- "gacchatIti gauH" javAnI kriyA kare te gAya. e ja 49
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANe "AzugAmitvAdazvaH" jaladI javAnI kriyA kare te azva (ghoDo). ahiM gauH tyAM gAyapaNuM ane azvaH tyAM azvapaNuM evA jAtivAcaka zabdonuM kriyA vAcaka zabda hovAthI. A pramANe anya jAtizabdomAM paNa jANavuM. (2) guNa zabda paNa e kriyA zabda ja che. jemake- "zucobhavanAt zuklaH" pavitra hovAnI kriyAne laine zukla. e ja pramANe "nIlabhavAt nIlaH" nIlananI kriyAne laine nIla. ahIM zukla ane nIla evA guNa zabdonuM kriyA zabda hovAthI. A rIte anya guNa zabdomAM paNa samajavuM. (3) kriyA e paNa kriyA zabda ja che. "hovApaNuM" "thavApaNuM", "javApaNuM", "devApaNuM" vagere kriyA sAmAnyanuM sarvavyApipaNuM hovAthI. (4) saMyoga sambandhI zabda paNa kriyA zabda ja che. jemake- "daNDoDasyAtIti daNDI" enI pAse daMDa che mATe daMDI e daMDa ane daMDInA saMyoga sambandharUpa zabda kriyAzabda che. e ja pramANe samavAya sambandhI zabda paNa kriyAzabda ja che. jemake- "viSANamasyAstIti viSANI" viSANa eTale ziMgaDuM Ane che mATe viSANI. arthAt ziMgaDAvALuM. ahIM viSANa ne viSANInA samavAya sambandharUpa zabda kriyAzabda ja che. AthI hovArUpa kriyAnuM mukhyapaNuM hovAthI eno bodha thAya che. 50
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ : evaMbhU - -yo upajanuM varNana (5) yadacchA zabda paNa kriyA zabda ja che. jemake "deva! ena deyAtu iti devadattaH" he deva! ene Apo. e ja pramANe "yajJa! ene deyAt iti yajJadattaH" yajJa ! ene Apo. e banne sthaLamAM yaddacchA zabdanuM kriyAzabda hovAthI. ukta e pAMca prakAranI zabda pravRttine vyavahAra mAtrathI ja A evaMbhUta naye svIkArI che. A pramANa evaMbhUta nayanuM svarUpa samajavuM. digambaro ukta e sAta nayo uparAMta dravyArthika ane paryAyArthikae be nayone paNa svataMtra mAne che. jenuM varNana pUrve jaNAvyuM che. AthI digambaranA matamAM nava no thAya che. te navaniyonA peTA bheda 28 mAne che. te A pramANe mULa gayo ane tenA bhedo (1) dravyArthikanaya (2) paryAyArthikanaya (3) naigamanaya (4) saMgrahanaya (5) vyavahAranaya (6) jusUtranaya (7) zabdanaya (8) samabhirUDha (9) evaMbhUtanaya che ja 0 0 0 0 0 0 S
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ A nava gayo ane tenA 28 bhedo uparAMta paNa digambaro traNa upanaya mAne che. tenuM svarUpa paNa pUrve jaNAvyuM che. e sarvamAM jeTaluM satya hoya teTaluM svIkAravuM. kAraNake satyano svIkAra karavAthI AtmAmAM sAcA zrutajJAnanI vRddhi thAya che. zvetAmbaro kahe che - dravyArthikanaya ane paryAyArthikanaya e banne svataMtra nayo nathI. naigamAdi sAta nayomAM e banne samAI jAya che. e banne nayo antabhavita hovAthI tene judA mAnI zakAya nahIM. ziSTa-saMmata e naigamAdi sAtaja nayo che. sUtramAM paNa mUla nayo sAta ja pratipAdana karyA che. juo- "sattamUlaNayApannatA" e pramANe sUtra che. te sUtrathI virUddha navanayanI prarUpaNA e utsutra che. AthI nayonI saMkhyA nava kahenAra devasena digambara usUtrabhASI che. tenuM vacana mithyA che. nayo to sAta ja che. e ja satya che. vAstavika che ane yathArtha che. e sAte nayomAM pUrva pUrvanA nayo karatAM uttarottara nayano viSaya sUma, sUkSmatara, sUkSatama che. prathamanA naigAmAdi cAra, nayo arthane ja pradhAna mAnatA hovAthI te arthanayo kahevAya che. pachInA zabdAdi traNa nayo zabdane ja pradhAna mAnatA hovAthI te zabdanayo kahevAya che. e naigamAdi sAte nayo sAcA to tyAre ja kahevAya ke pote iitara naya sApekSa rahI svaviSaya grAhaka bane tyAre ja.nahIMtara ekAMta potAnA ja aMzanI kalpanA rUpa kalaMka paMkatI to malina ja che. na 52
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthAt eka svayameva kalpelo dharma ja svIkAre ane anya aMzono niSedha kare to te naya nahIM paNa durnaya che. ekAMta potAnA ja viSayane satya mAnI anya nayonuM khaMDana karanAra sunaya nahIM paNa kunaya kahevAya che. zrI jinendradevanA zAsanamAM yatkiMcita kathana paNa naya rahita nathI. tIrthaMkara paramAtmAe je kahyuM che te sarvasva sApekSa ja kahyuM che. e vAtanuM samarthana vizeSAvazyaka graMthamAM maLe che. juo- "vizeSAvazyaka" mAM kahyuM che ke"ntthi naehiM vihaNaM suttaM attho a jiNamae kiMci / / mAjha 3 nodhAvaM nA nathaviDiyo tUya " -jinamatamAM sUtra tathA artha naya vinA nathI, mATe naya vizArada eTale nayanA jANakAra purUSoe naya anusAra kahevuM. arthAt zrotAe yogya sApekSa je rIte ghaTI zake te rIte kahevuM. AthI ja e sAte nayo bhegA maLI saMpUrNa vastu svarUpanuM vAstavika yathArtha pratipAdana kare che. kAraNake-bhagavAna jinezvaroe pratyeka nayane potAnuM vaktavya raju karavAno adhikAra Apyo che, paraMtu anya nayone mAnya viSayano tiraskAra karavAno ke khaMDana karavAno adhikAra Apyo nathI. e ja jainadarzananA nayavAdanI viziSTatA che. nayanA sAtaso bheda jagatamAM jeTalA vacananA vyavahAro che teTalA nayanA mArgo che. te jANavA mATe nayo sAta athavA pAMcapratipAdana karavAmAM AvyA che. juo-"sata mUnanI prakhya tyAzAttaram " [ 53 =
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ c (1) naigama, (2) saMgraha, (3) vyavahAra, (4) jusUtra (5) zabda, (6) samabhirUDha ane (7) evaMbhUta A pramANe mUlanayo sAta che. chellA zabdAdi traNa nayone sthAne zabdanaya eka ja mAnavAmAM Ave to naya pAMca che. naigamAdi e mUlanayanA pratyekanA so so bhedo "Avazyaka sUtra" mAM jaNAvyA che. tethI karIne e sAte nayanA uttarabhedo sAtaso athavA e pAMce nayanA pAMcaso thAya che. A aMge "AvazyakasUtra" mAM kahyuM che ke"ikkikko ya sayaviho, sattasayA gayA havaMti emev| aNNo vi hu Aeso, paMceva sayA gayANaM tu // " arthAtu-ekekanA so bheda eTale naigamAdi e sAtanA sarva maLI 700 bheda thAya che. te A pramANe (1) naigamanayanA - 100 bheda (2) saMgrahanayanA - 100 bheda vyavahAranayanA - 100 bheda 28jusUtra nayanA - 100 bheda zabda nayanA - 100 bheda samAbhirUDha nayanA - 100 bheda (7) evaMbhUta nayanA - 100 bheda 700 e sAtanA sarva maLI 700 bheda jANavA chellA zabdAdi traNa nayane eka zabdanayamAM ja jo gaNIe to naigamAdika pAMca bheda thatAM te darekanA so so bheda karatAM 500 bheda thAya che. T 54
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayone jANavA mATe A zailI vyAjabI che. vaLI sAmAnyagrAhI maigamanayano saMgrahanayamAM ane vizeSagrAhI naigamanayano vyavahAra nayamAM samAveza karIe to mULa naya cha thatAM te darekanA so so bheda karatAM 600 bheda thAya che. vaLI naigama-saMgraha-vyavahAra e traNa arthanaya ane cotho zabdanaya ema cAra mULa naya gaNIe to te pratyekanA so so bheda karatAM 400 bheda thAya che. A sivAya bIjI rIte paNa 400 bheda athavA 200bheda jovAmAM Ave che. te A rIte (1)naigamanaya, (2) saMgraha-vyavahAra-jusUtralakSaNa eka arthanaya, (3) eka zabdanaya ane (4) eka paryAyArthika naya e cAra mULa bheda svIkArIe to darekanA so so bheda karatAM bheda thAya che. athavA dravyArthika ane paryAyArthika e bannene ja mULanaya svIkArIe to te pratyekanA so so bheda karatAM 200 bheda thAya che. naya viSayaka mukhya-gauNa bhAvanI vicAraNA| vizvamAM pUrNajJAnIne nayajJAnanI apekSA bhale nahoya, paNa apUrNa jJAnIne to nayajJAnanI atyaMta AvazyakatA che. samasta jagatanA samasta padArtho utpAda-vyayane dhruva svarUpa che. e satya hakIkata jJAnadaSTie nirIkSaNa karanArA-jonArA jANI zake. bIjA to bhramaNAmAM ja paDe. gothAM khAdhA ja kare. duniyAne jJAnI AtmAo paNa jove che ane mUrkha-jaDa AtmAo paNa jove che. Ama chatAM paNa bannenA nirIkSaNamAM - - 55
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - jovAmAM ghaNuM ja aMtara hoya che. vastunI vAstavika kiMmata tenuM svarUpa jANato hoya te ja AMkI zake. mUrkhake jaDa vyakti AMkI zake nahiM. pramANavAdIjIvake ajIva, ghaTa kepaTa emavizvanA pratyeka padArtha dravya-guNa ane paryAya rUpa che ema mukhyapaNe kahe ane mAne, paNa mukhya-gauNabhAva na kare. nayavAdI paNa pratyeka padArthane dravya-guNa ane paryAya rUpa traNa svarUpa mAne, paNa te mukhya-gauNabhAve. arthAtu ekanaya potAnA maMtavyane mukhyapaNe svIkAre ane bIjA nayanA maMtavyane gauNapaNe svIkAre juo dravyArthika naya padArthane dravyarUpe kahe che ane mAne che tema ja mukhyapaNe ane gauNapaNe te padArtha guNaparyAya svarUpa che eno paNa te svIkAra kare che. e ja pramANe paryAyArthika naya mukhyapaNe guNaparyAya svarUpa ema mAne che ane kahe paNa che. tema ja gauNarUpe te dravya svarUpa che eno paNa te svIkAra kare che. koI paNa naya gauNapaNe anya nayanA viSayane mAnya rAkhe to ja tenuMnayapaNuM che. ekanayabIjA nayanAviSayane gauNabhAve svIkAre che e viSayanI spaSTatA vizeSAzyaka sUtramAM ane sammati tarka mahAgraMtha vageremAM paNa karelI che. vizeSa jIjJAsuone e naviSayaka mukhya-gauNa bhAvanI sUkSma vicAraNA jANavA mATe uparokta pramANabhUta graMtho jovA joIe. 3 56
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayAbhAsanuM svarUpa pUrve nayonuM saMkSipta svarUpa jaNAvyuM. have nayAbhAsanuM paNa saMkSipta svarUpa nIce pramANe jaNAvAya che. jyAre "svArthaprAdI kRtAMzapratikSepI sunayaH" eTale-potAnA arthane svIkAranAra ane anyanA arthano tiraskAra nahi karanAra sunaya che. tyAre "svArthaprAho hatAMzapratikSepI durrayaH" eTale potAnA arthane svIkAranAra ane anyanA arthano tiraskAra karanAra durnaya che. sunaya gauNabhAve paNa bIjA nayanA viSayane mAnya rAkhe che, mATe te sunaya kahevAya che. durnaya-kunaya gauNabhAve paNa bIjA nayanA viSayane mAnya rAkhato nathI, mATe te durnaya-kunaya kahevAya che. durnaya kaho, kunaya kaho ke nayAbhAsa kaho e sarve eka ja che. nayAbhAsanu lakSaNa"svaabhipretpaadN zAditarAMzApalApI nayAbhAsa " -svAbhipreta eTale pote grahaNa karelo arthAt icchelo evo je arthano aMza te sivAya anya aMzano apalApa (niSedhavipratipatti) karato chato nayanI jema je bhAse te nayAbhAsa kahevAya che. arthAt svaiSTa aMzane mAnya rAkhI anya nayonA abhiprAyano apalApa karanAra nayane nayAbhAva kahevAmAM Ave che. tenA bhedo A pramANe che 57
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1)naigamAbhAsa, (2) saMgrahAbhAsa, (3) vyavahArabhAsa, (4) RjusUtrAbhAsa, (5) zabdAbhAsa, (2) samabhirUDhabhAsa, ane (7) evaMbhUtAbhAsa. e sAte prakAranA nayAbhAsone nirupaNa dvArA kramazaH vicArIe. (1) naigamAbhAsa dharmadrayane, dharmedrayane athavA dharma-dharmIne ekAMta je bhinna bhinna mAne te naigamAbhAsa kahevAya che. jenA draSTAMto nIce pramANe che. (1) "bhAmani sat caitanyaparaspara matyanta pathamUte "! -AtmAmAM sattva ane caitanyae banne dharma paraspara atyaMta bhinna che. ahIM sattva ane caitanya dharmadrayane paraspara ekAMta bhinna mAnavA rUpa dharmadraya naigamAbhAsa che. (2) "vastuparyAyava dravyam" -vastu-paryAyavALuM edravya - - - - ahIMdravya ane vastuebanne dharmI che. te dharmedrayane paraspara ekAMta bhinna mAnavArUpa dharmIya naigamAbhAsa che. | (3) "kSADha suddhA viSayAsagavaDa" -viSayAsaktA jIva eka kSaNa sukhI che. ahIM "sukhI" e dharma che, ane "viSayAsakta jIva" dharmI che. emAM dravya ane paryAyane paraspara ekAMta bhinna mAnavA rUpa dharma-dharmI naigamAbhAsa che. vizvamAM ekAMta nayo upara bhinna bhinna darzanonI utpatti thayelI che. te paikI nyAyadarzana ane vaizeSika darzana paNa che. e banne darzano naigamanayane mAne che. = 58 - - -- -
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAyadarzana- saMzaya, prameya vagere soLa padArtha jaNAve che. temAM prameya je dravya vastuno svabhAva che; tene dravyathI ekAMta bhinna mAne che. mATe e naigamanayAbhAsa che. vaizeSikadarzana- dravya, guNa, karma, sAmAnya, vizeSa, samavAya ane abhAva e sAta padArtha jaNAve che. temAM dravya ane guNa paraspara ekAMta bhinna padArtha mAne che, mATe e naigamanayAbhAsa che. nyAyadarzana ane vaizeSika darzana e banne vizvamAM pRthvItva, ghaTatva, sattA sAmAnyanuM svataMtra astitva mAne che. temaja paramANu e paNa svataMtra vizeSa nAmano padArtha che. e rIte jaNAve che. AthI nyAyadarzana ane vaizeSikadarzana e banne naigamAbhAsI che ema samajavuM. - (2) saMgrahAbhAsa vizeSamAtrano parihAra karI, ekAMta sAmAnya je mAnavuM te saMgrahAbhAsa kahevAya che. athavA paryAyano niSedha karI ekAMta dravyane mAnavuM te paNa "saMgrahAbhAsa" kahevAya che. te be prakAre che. (1) parasaMgrahAbhAsa ane (2) aparasaMgrahAbhAsa... (1) para saMgrahAbhAsa- vizeSa mAtrano niSedha karI, ekAMta sattA sAmAnyane svIkAranAra arthAt sattAdvaitane mAnanAra A para saMgrahAbhAsa che. te kahe che ke- "sattA" mAtra ja tattva che. arthAt jagatamAM bIjuM kAMi tattva ja nathI. AvI mAnyatAvALA sarve advaitavAdI darzano para saMgrahAbhAsa tarIke jANavA. 59
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemake vedAnta darzana vagere. vedAntadarzana saMgrahanayane mAne che. eka ja satu evA parama brahmane ekAMte pAramArthika tattva tarIke e vedAntadarzana svIkAre che. dravyanuM "sattva" svIkAre che e barAbara che, paNa ekAMta sattva, sattvavyatirikta anya kaMija nahi. e mAnyatA hovAthI te vedAMtadarzana paNa para saMgrahAbhAsa che. AthI para saMgrahAbhAsI vedAntadarzana che ema jANavuM. (2) apara saMgrahAbhAsa- - - dravyatva, guNatva Adine ja ekAMte mAnanAra ane tenA vizeSano niSedha karanAra apara saMgrahAbhAsa che. te kahe che ke-"dravyatva eja mahatva che." arthAt dravyamAM rahelA guNa vagere tattva nathI. sAmAnyapaNe vastu che, paNa sAmAnya-vizeSa ubhayapaNe nathI. (3) vyavahArAbhAsa aparamArthika dravyaparyAyanA vibhAgane grahaNa karanAra A vyavahArAbhAsa che. nAstika cArvAkadarzana pratyakSa-parokSa pramANathI siddha evA jIva, puSya, pApa, svarga, naraka, mokSa vagerene mAnatuM nathI. lokapratyakSathI jIvapaNuM dRSTigocara nathI mATe jIva nathI, ema jAhera karI svakalpanAe skUla dRSTie lokavargane kumArge pravartAve che. arthAt te jIvanA dravyaparyAya vibhAgane e to kalpanArUpa che. evA Aropa karIne tenuM asamarthana kare che ane bhUtacatuSTaya 60
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pRthvI, pANI, teja, vAyu) vibhAganuM samarthana kare che. carmacakSuthI jeTaluM dekhAya teTaluM dravya che ema e mAne che. A pramANe svakalpanAe cArvAkadarzananI dravya aMge je vicAradhArA che te vitatha che-asatya che. AthI ja vyavahArane anusarasAra e nAstika cArvAkadarzana vyavahArAbhAsI che. (4) hajugAbhAsadravyano sarvathA apalApa (niSedha) karI vartamAna paryAyane grahaNa karanAra A RjutrAbhAsa che. tathAgata eTale gauddha darzana kSaNavinAzI paryAyane ja mukhyapaNe mAne che, paNa te paryAyanA AdhArabhUta dravyane mAnatuM nathI. AthI ja RjusUtrane anusaranAra e bauddhadarzana28jusUtrAbhAsI che. (5) zabdAbhAsa "tabhedaMna tasya tameva smrthymaanstdaabhaasH|"kAlAdi bheda vaDe karIne vibhinna zabdanA arthanuM paNa ekAnta bhinnatva je mAne te zabdAbhAsa kahevAya che. arthAt kAla-liMga-purUSa-saMkhyA-kAraka bhedane ja grahaNa karanAra AzabdAbhAsa che. "sumeruhato che ane haze" ItyAdi. bhinna kAlanA zabdo ekAMta bhinna artha ja jaNAve che, kAraNake bhinnakALavAcI hovAthI tevA siddha thayela anya zabdanI jema. A pramANe zabdabhedane ekAMta arthabheda je mAnavo te zabdAbhAsa che.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) samabhirUbhAsa"pryaaydhvniinaambhidheynaanaatvmev-kkssiikurvaannstdaabhaasH|" paryAyadhvaninA abhidheya judAjudA ja ema ekAMta kahenAra A samabhirUDhabhAsa che. te ekAryavAcI evA bhinnabhinna rUDha zabdonA vyutpattibheda pUrvaka bhinna artha karI te te zabdomAM pratIta thatA evA rUDha ekArthane ekAMta niSedha kare che. juo jema kari, kuraMga,karabhavagere zabdo bhinna hovAthI bhinnArthavAMcI che. tema Indra, zakra, puraMdara vagere zabdonAmaikyatAvALA hovA chatAM paNa bhinna zabda hovAthI bhinna arthavALA ja che. (6) evaMbhUtAbhAsa"kriyaanaavisstte vastuzabdavAcyatayA pratikSipaM stu tdaabhaasH|" -zabdamAM je kriyAno vAcyArtha hoya ane te kriyA yukta je vastu hoya, tene ja e zabda lagADAya e kriyA zUnyane nahIM ja evA prakArano niSedha je kare te evaMbhUtAbhAsa kahevAya che. arthA-kriyAzUnya vastu zabdavAcya nathI ja ema kahenAra A evaMbhUtAbhAsa che. jemake viziSTaceSTAzUnya evI ghaTa nAmanI vastu ghaTa zabda vAcya nathI, kemake ghaTa evA zabdanI pravRtti jenAthI thaI zake evA nimittavALI kriyA temAM nathI, paTanI jema. ahIM svakriyAzUnya, ghaTAdi vastune ghaTAdi zabdanalagADavo ema ekAMta niSedha je karAya che te pramANabAdhita che. A pramANe evaMbhUtanayAbhAsa samajavo. ukta enaigamAdi sAta nayAbhAsa jaNAvyA have e sivAya anya nayAbhAsa paNa jaNAvAya che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) dravyArthikAbhAsa- dravyane ja grahaNa karI paryAyano pratikSepa karanAra A dravyArthikAbhAsa che. | (9) paryAyArthikAbhAsa-paryAyane ja grahaNa karI dravyano pratikSepa karanAra A paryAyArthikAbhAsa che. (10) arthanayAbhAsa - arthane ja grahaNa karI zabdano pratikSepa karanAra A arthanayAbhAsa che. | (11) zabdanayAbhAsa - zabdane ja grahaNa karI arthano pratikSepa karanA A zabdanayAbhAsa che. (12) arpitanayAbhAsa - arpitane ja svIkArI anarpitano anAdara karanAra A arpitanayAbhAsa che. . (13) anarpitanayAbhAsa - anarpitane svIkAra arpitano anAdara karanAra A anarpitanayAbhAsa che. (1) vyavahArAbhAsa - loka vyavahArane ja Agala karI tattvano niSedha karanAra A vyavahArAbhAsa che. (15) nizcayAbhAsa - tattvano ja abhyapagama karI vyavahArano niSedha karanAra A nizcayAbhAsa che. * (16) jJAnanayAbhAsa - jJAnano ja Agraha karI kriyAno, apalApa karanAra A jJAnanayAbhAsa che. (10) kriyAnayAbhAsa -kriyAno ja Agraha karI jJAnano apalApa karanAra A kriyAnayAbhAsa che. A pramANe e sarvenayAbhAsa sva ISTa aMzane mAnya rAkhI bIjA nayonA abhiprAyano apalApa karanArA che. "cAta" zabdathI lAMchita no ja pramANabhUta che. jyAM cA" zabdathI samalaMkRta naya hoya che tyAM anya nayonA viSayono te virodha karato nathI.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemake- (1) maigamanaya jyAre ApaNe koIpaNa vastunuM sAmAnya ane vizeSa svarUpAtmaka ane lakSaNAtmaka varNana karIzuM, tyAre te banne svarUpano naigamana svIkAra karaze, paNa teno paricaya te judIjudI rIte Apaze. vizvanA sarva vyavahAramAM naigamanayanI pradhAnatA che. | "syAtu" padathI samalaMkRta A naigamanayane mAnanAra ane te pramANe cAlanAra jo anyanayono virodha na kare to jainadarzananI dRSTie te samyagudRSTi kahevAya che, ane naigamanaya sivAya anya nayono jo virodha kare to te mithyASTi kahevAya che. vido Hi 241 4014 447 "Fognrative knowledge" ema paNa kahe che. | (2) saMgrahanaya - A nava vastunA sAmAnya svarUpano paricaya Ape che. naigamayamAM ApaNe sAmAnya ane vizeSa evA be svarUpo joyA. temAMthI vastunA sAmAnya svarUpane ja svIkAranAra A naya che. have jyAre A naya "syAtu padathI samalaMkRta bane che tyAre te vastunA sAmAnya svarUpane ja mAtra oLakhAve che, chatAM paNa anyanayono virodha karato nathI. aMgrejImAM A saMgrahanayane "Colletive or synthetle approach" ema kahe che. (3) vyavahAranaya- A naya vastunA vizeSa svarUpane ja mAtra mAne che. jyAre naigamanaye vastunA sAmAnya ane vizeSa evA be svarUpone judA judA batAvyA, saMgrahAye emAMnA sAmAnya svarUpanuM nirUpaNa karyuM, tyAre A vyavahAra naya vastunuM
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya rUpathI je saMgrahIkaraNa saMgrahAye karyuM che tenA vibhAga karIne vastumAM rahelA vizeSArthane pRthagu karI, ApaNane te "vizeSa" svarUpano paricaya Ape che. vaLI A naya vizeSathI bhinna evA koi sAmAnya tarapha dRSTi ja karato nathI. have jyAre A naya "cAtu"padathI samalaMkRta bane che, tyAre vastunA vizeSa svarUpanI vAta karaze to paNa te anya nayono virodha karaze nahIM. aMgrejImAM A vyavahAra nayane "Practicol indigeduv Distributi or Analyteal ahhroach" ema kahe che. () julusanaya - A naya vartamAnakALavArtA ane potAnI ja vastune mAne che. sUkSma ane sthaLa prakAre paNa vastunI vartamAna avasthAne svIkAre che. koIpaNa vastunI bhUtake bhAvI avasthAne mAnato nathI. have jyAre A naya "cAtu" padathI samalaMkRta bane che, tyAre vastunA potAnA vartamAnaparyAyone (svarUpone) ja mAnavAchatAM paNa te anya nayono virodha karaze nahIM. aMgrejI bhASAmAM A RjusUtranayane "The Thuighiu presult condition" ema kahevAmAM Ave che. (5) zabdanaya -A naya aneka zabdoe karIne oLakhAtA evA eka padArthane eka ja mAne che. e pramANe hovA chatAM, zabdanA liMga ane vacana judA judA hoya to paNa te padArthane judA judA grahaNa kare che, - 1 -
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI je zabda je artha jaNAvato hoya, te arthane jaNAvavA mATe te ja zabda vApare che. | liMga (jAti), vacana, kALAdika dvArA vastumAM je pheraphAra thato hoya, tene paNa te pheraphAra mujabanA arthamAM jaNAve che. arthAtu- "A naya vyAkaraNabhede arthabheda batAve che" have jyAre A naya "cA" padathI samalaMkRta bane che tyAre aneka zabdo vaDe karIne oLakhAtA evA eka padArthane eka ja mAnavA chatAM paNa te anya nayone virodha karaze nahIM. aMgrejI bhASAmAM A zabdanayane 'Yvammatico Ahhrooch" ema kahevAmAM Ave che. (6) samAbhirUTanaya - A naya zabdabhede arthabheda mAne che. bhinna bhinna zabdonA vyutpattithI thatA bhinna bhinna arthane mAnya rAkhI, zabdabhede vastune pRtha mAne che. jyAre zabdanaya kuMbha-kaLaza-ghaTa vagere bhinna zabdothI oLakhAtA evA padArthane ekaja mAne che. tyAre A samabhirUDha nayakuMbha-kaLaza-ghaTa e traNe zabdothI oLakhAtA padArthane eka nahi paNa bhinna bhinna mAne che. A nayanI viziSTatA e che ke, zabdanA pracalita arthane nahi, paNa tenA mULa arthane te batAve che. have jyAre A naya "syA padathI samalaMkRta bane che tyAre zabdabhede arthabheda mAnavA chatAM paNa te anya nayono virodha karaze nahIM. zidlo Hi 241 242 2436 447 "Speciale Knowledge" e pramANe kahe che. = 66 E
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ () evaMbhUtanaya - A naya zabdanA kriyAtmaka arthane grahaNa kare che. je samaye kriyA thatI hoya te ja samaye kriyAnAte) ja arthamAM te zabdane ghaTADe che. tethI karIne A naya kriyAzIla (Active) naya kahevAya che. jyAre "zabdanaya vyAkaraNabhede arthabheda" jaNAve che. tyAre "A evaMbhUtanaya kriyA bhede arthabheda" batAve che. have jyAre A naya"syAtu" padathI samalaMkRta bane che tyAre kriyAbhede arthabheda mAnavA chatAM paNa te anya nayono virodha karaze nahIM. have e naigamAdi sAte nayo pote Itara naya sApekSa rahI svaviSaya grAhaka banyA kahI zakAya. AthI ja e sAte nayo bhegA maLI saMpUrNa vastu svarUpanuM vAstavika yathArtha pratipAdana karI zake che. A sAte naya maLIne je zruta jaNAve che te pramANa zruta"| kahevAya che. maitramAdi e sAte nayo paraspara sApekSa jyAM sudhI che tyAM sudhI ja te satya-sAcA che. anyathA mithyA che. durnaya che. | naigamAdinaconI mULabhUta mAnyatA naigamAdi sAte nayonI mULabhUta mAnyatA nIce pramANe che. juo1 naigamana - vastunA sAmAnya ane vizeSa ema ubhaya arthane jaNAve che. 2 saMgrahanaya- mAtra sAmAnya arthane ja svIkAre che. 3 vyavahAranaya - lokavyavahAramAM upayogamAM AvatA evA vizeSa arthane ja batAve che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - 4 28jusUtranaya - kevaLa vartamAna kSaNane ja svIkAre che. vartamAna kriyAnA upayogI arthanuM ja nirUpaNa kare che. (e cAre arthapradhAna naya tarIke prasiddha che.) 5 zabdanaya - rUDhi dvArA zabdonI pravRttine svIkAre che. 6 samabhirUDhanaya-vyAkhyA dvArA zabdonI pravRttine mAne che. 7 evaMbhUtanaya - kriyAzIla vartamAnane svIkAre che. arthAtu vastu jyAre kriyAzIla hoya, tyAre ja tene te vastu tarIke mAnya rAkhe che. (e traNe zabdapradhAna naya tarIke prasiddha che.) sAte nacamAM draSTAMtanI ghaTanA naigamAdi sAte nayamAM daSTAMtanI ghaTanA nIce pramANe che. bhASyamAM traNa daSTAMta pratipAdana karavAmAM AvyA che. paheluM nilayanuM, bIjuM prasthakanuM ane trIjuM gAmanuM te A pramANe(1) daSTAMta paheluM gharanuM (1) prazna - eka vidvAna mANase bIjA vidvAna mANasane pUchyuM ke "tame kyAM raho cho?" pratyuttara- tyAre bIjA vidvAn mANase javAba Apyo ke "huM lokamAM rahuM chuM" (2) prazna- (azuddha naigamavALAe pUchayuM ke-) loka to traNa che. urdhvaloka, tIcchaloka ane adholoka "temAM tame kyAM raho cho?" pratyuttara - (vizuddha naigamavALAe kahyuM keH) "huM tIccha lokamAM rahuM chuM." = - =
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - || (3) prazna - (azuddha nigamavALAe pUchayuM ke-) tIcchI lokamAM aneka dvIpa samudra che. "temAM tame kyA dviIpamAM raho cho?" pratyuttara - vizuddha naigamavALAe kahyuM ke-) "huM jambudvIpamAM ja rahuM chuM." (4) prazna - (azuddha naigamavALAe pUchayuM ke-) || jambudvIpamAM aneka kSetro che. temAM tame kayA kSetramAM raho cho?" pratyuttara - (vizuddha naigamavALAe kahyuM ke-) "huM bharata kSetramAM rahuM chuM." (5) prazna- (azuddha naigamavALAe pUchyuM ke-) bharata kSetramAM cha khaMDa che. temAM tame kayA khaMDamAM raho cho?" pratyuttara - vizuddha naigamavALAe kahyuM ke-) "huM madhya khaMDamAM rahuM chuM." (9) prazna- (azuddhanagamavALAe pUchayuM ke-) madhyakhaMDamAM aneka deza che. "temAM tame kayA dezamAM raho cho?" pratyuttara - (vizuddha naigamavALAe kahyuM ke-) "huM bhArata hiMdustAna dezamAM rahuM chuM." (7) prazna- (azuddha naigamavALAe pUchayuM ke-) bhArata hiMdustAna dezamAM aneka vibhAgo che. temAM tame kayA vibhAgamAM raho cho?" pratyuttara - (vizuddha naigamavALAe kahyuM ke, "huM gujarAta vibhAgamAM rahuM chuM."
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) prazna - (azuddhanaigamavALAe pUchyuM ke-) gujarAta vibhAgamAM aneka nagara, zahera che. temAM kayA nagara-zaheramAM raho cho?" pratyuttara- (vizuddha naigamavALAe kahyuM ke-) "huM rAjanagara-amadAvAdamAM rahuM chuM." (9) prazna- (azuddha naigamavALAe pUchayuM ke-) amadAvAdamAM aneka poLa che. temAM tame kaI poLamAM raho cho?" pratyuttara - vizuddha naigamavALAe kahyuM ke-) "huM pAMjarA poLamAM rahuM chuM." (10) prazna- (azuddha naigamavALAe pUchayuM ke-) pAMjarA poLamAM aneka ghara che temAM tame kayA gharamAM raho cho?" pratyuttara - "huM jinamaMdira upAzraya-jJAnazALAnI pAse AvelA gharamAM rahuM chuM." ahIM sudhI maigamanaya ghaTI zake che. tyAra pachI saMgraha nayavALAe kahyuM ke- "huM mArA potAnA zarIramAM rahuM chuM." vyavahAranayavALAe kahyuM ke - "huM Asana-gAdI para beTho chuM.", RjusUtranayavALAe kahyuM ke - "huM mArA AtmAnA asaMkhyAtA pradezamAM rahuM chuM." zabdanayavALAe kahyuM ke "mArA svabhAvamAM rahuM chuM." samabhirUDha nayavALAe kahyuM ke huM mArA guNamAM rahuM chuM." evaMbhUtanayavALAe kahyuM ke huM jJAna-darzana-guNamAM rahuM chuM."chavaTe "mAro AtmA che teTalA pradezomAM huM rahuM chuM." 70 E
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe pratyeka padArthamAM pratyeka naya potapotAnI apekSA svIkAre che e spaSTa jaNAi Ave che. (2) dRSTAMta bIjuM prasthakanuMprasthaka-eTale lAkaDAnuM dhAnya mApavAnuM mApa vizeSa. koi eka suthAra kASTha lAvavA mATe gherathI nIkaLI jaMgala tarapha cAlyo jAya che. rastAmAM koie pUchyuM ke- "zuM levA jAva cho ?" tyAre teNe kahyuM ke- "huM prasthaka levA jAuM chuM." tyAra pachI te jaMgalamAM jaine lAkaDuM kApI rahyo che. te samaye pUchayuM ke- "zuM kApo cho ?" tyAre kahyuM ke- "huM prasthaka kApuM chuM." lAkaDuM laine potAnA ghera AvatAM pUchyuM ke- "zuM lAvyA?" tyAre paNa kahyuM ke- "huM prasthaka lAvyo." A pramANe lAkaDAMne cIratAM, cholatAM, ghaDatAM ane prasthakano AkAra banAvatAM sudhI prazna pUchatAM paNa javAbamAM te suthAra prasthaka zabdathI ja saMbodhI rahyo che. prasthaka banyA pachI paNa prazna pUchatAM javAbamAM pUrvanI jema prasthaka zabdano ja prayoga karI rahyo che. A dRSTAMtamAM suthAre sarva sthaLe prasthakanuM je uccAraNa karyuM che te naigamanayane AzrayIne che. AmAM vizeSanI pradhAnatA jaNAi Ave che. (3) dRSTAMta trIjuM gAmanuM tIrthAdhirAja zrI siddhagiri mahAtIrthanI yAtrAe nIkaLelo charI pALato saMgha aneka sthaLe musApharI karatAM karatAM jyAre pAlItANAnI sarahadamAM praveza kare tyAre teomAMthI pahela vahelo yAtrArthe Avelo evo koi yAtrALu jANakAra anya 71
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrikane pUche ke, bhAi ApaNe kyAM AvyA? javAbamAM kahe ke pAlItANA-zatruMjaya mahAtIrthamAM. nagaranI nikaTamAM AvatAM, nagaramAM praveza karatAM, cauTAmAM AvatAM dharmazALAmAM jatAMtaLeTIe pahocatAM, siddhagiri upara caDhatAM ane dAdAzrI AdinAtha bhagavAnanA darabAre pahoMcatAM sudhI praznanA javAbamAM pAlItANA zatruMjaya mahAtIrthamAM AvyA ema kahe. A rIte upara jaNAvela sarva sthaLe praznanA pratyuttaramAM "pAlItANA-zatruMjaya mahAtIrthamAM AvyA" ema je kahevAyuM che te naigamanayane AdhAre samajavuM. sAte nayanI ghaTanAvALuM pradezanuM draSTAMta paNa nIce pramANe che. eka sthaLe aneka vidvAno bhegA thaIne paraspara jJAnacarcA karI rahyA hatA. temAM koIe pUchayuM ke A pradeza kayA dravyano che? javAbamAM - (1) maigamavALAe kahyuM ke- "e pradeza che e dravyano che." kAraNa ke ke-te AkAzapradezamAM cha e dravyanI sAthe che. (2) saMgrahanayavALAe kahyuM ke- ema nahIM. sarvalokamAM eka samaya samAna hovA chatAM paNa te eka AkAza dravyanA pradezamAM judo nathI. kALadravya to apradeza che. mATe "kALadravya sivAya pAMca dravyano A pradeza che." ema samajavuM. . (3) vyavahAra nayavALAe kahyuM ke "je dravya mukhyapaNe dekhAya che teno ja A pradeza che." na 72 ==
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4)-jusUtranayavALAe kahyuM ke "jedravyano upayoga hoya te dravyano A pradeza che." (5) zabdanayavALAe kahyuM ke- "je dravyanuM nAma lezo te dravyano A pradeza kahevAya." | (2) samabhirUDhanayavALAe kahyuM ke- "eka AkAza pradezamAM dharmAstikAyano eka pradeza che, adharmAstikAyano eka pradeza che, jIvanA anaMta pradeza che ane pugalanA paNa anaMta pradeza (7) evuM bhUtanayavALAe kahyuM ke "A pradezane je dravyanI|| kiyA guNa paryAyanA aMgIkAra sAthe dekhAya te samaye te pradeza te dravyano che ema kahI zakAya." che. A sivAya paNa AvatA sAte nayanI ghaTanAnA dAMtoudAharaNomAM paNa ghaTanA karavA pUrvaka samajI levuM. AtmAmAM sAta nayanI ghaTanA jIva-AtmAmAM naigamAdi sAta nayanI ghaTanA nIce pramANe che juo (1)naigamanaya kahe che ke- "je guNa paryAyavaMta zarIra yukta hoya te jIva-AtmA kahevAya che. AthI A naigamanaye zarIramAM jIva-AtmA sivAya je anya pudgala ane dharmAstikAya vagere dravya paDelA che te sarvano jIva-AtmAmAM samAveza karyo. (2) saMgrahanaya kahe che ke- "je asaMkhyAta pradezI hoya te jIva kahevAya che." AthI A saMgrahanaye eka AkAzapradeza ocho karyo. anya sarvadravya emAM gaNyA. = 73 :
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) vyavahAranaya kahe che ke - "je viSayavAsanA sahita zarIravaMta che te jIva kahevAya che. AthI A vyavahAranaye dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkazAstikAya tathA anya pugala ochA karyA. mAtra jIvamAM pAMca indriyo, mana ane lezyAnA pudgalo mAnyA. valI vyavahAra nayathI mokSanA astitvano ane azarIrI AtmAno paNa niSedha thayo. " (4) RjusUtranaya kahe che ke - "je upayogavaMta hoya te jIva-AtmA che" AthI RjusUtranaye IndriyavagerenAviSayano paNa abhAva batAvyo. tethI jJAna-ajJAnano bheda kAyama rahyo. (5) zabdanaya kahe che ke- "jIva eTale nAmajIva, sthApanA jIvadravyajIva ane bhAvajIva." AthI zabdanaya jIvanA guNanirguNano bheda karI zakyo nahIM. (6) samabhirUDhanaya kahe che ke - "jJAnAdi guNavALo je hoya te jIva kahevAya che." AthI samabhirUDhanaye matijJAna, zrutajJAna vagere sAdhaka guNano samAveza karI lIdho. (7) evaMbhUtanaya kahe che ke- "anaMtajJAna, anaMta darzana, anaMta cAritrazuddha sattAvaMta je che te jIva kahevAya che. AthI evaMbhUtanaye siddhAvasthAnA guNa grahaNa karyA. e pramANe jIva AtmAmAM ghaTatI sAta nayanI ghaTanA samajavI. : 14
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmamAM sAta nayanI ghaTanAdharmamAM naigamAdi sAtanayanI ghaTanA nIce pramANe ghaTI zake che. juo(1) naigamanaya - dharmanA sambandhamAM kahe che ke vizvanA sarva prANI dharmane cAhe che, mATe sarva che. AthI naigamanaye asarUpa dharmane dharma evuM nAma kahyuM. (2) saMgrahanaya - dharmanA sambandhamAM kahe che ke- "je vaDIloe calAvyo te dharma." AthI anAcArano tyAga ane phulAcArane grahaNa karavAnuM saMgrahAye jaNAvyuM. (3) vyavahAranaya - dharmanA sambandhamAM kahe che ke - "sukhanuM je kAraNa te dharma." AthI vyavahAranapuNyakaraNIne grahaNa karavAnuM batAvyuM. (4) 28jusUtranaya - dharmanA sambandhamAM kahe che ke - "upayoga yukta vairAgyarUpe je pariNAma te dharma." AthI RjusUtranaye samyakatvaprApti pUrvenI sthitinA pariNAmano samAveza thato, jaNAvyo. (5) zabdanaya - dharmanA sambandhamAM kahe che ke - "dharmanuM mULa samyakatva - samakita che, mATe samyakatva-samakita e ja dharma." (6) samabhirUDhanaya - dharmanA sambandhamAM kahe che ke - "jIvaajIvAdi navatattvane tathA Sa dravyane jANI je AtmasattAne oLakhe ane paravastuno tyAga kare tevA zuddha pariNAma te dharma." AthI samabhirUDhanaya sAdhakasiddhanA pariNAmane svIkAre che. (7) evaMbhUtanaya - dharmanA sambandhamAM kahe che ke- "zukla dhyAna rUpAtItanA ativizuddha pariNAma tathA kSapaka zreNI vigere - 75
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmakSayanuM je kAraNa te dharma." arthAtu - jIva AtmAno mULa svabhAva je mokSarUpI kAryane kare te dharma kahevAya che. e pramANe dharmamAM ghaTatI sAtanayanI ghaTanA jANavI. sAte nayathI ghaTatuM siddhapaNuM. naigamAdi sAte nayathI siddhapaNuM ghaTAvI zakAya che. te A pramANe (1) naigamanaya kahe che ke - saMsArI sarva jIva AtmAnA ATha rucakapradeza siddhAtmAnA jevA nirmaLa che, mATe saMsAranA paNa sarva jIvasiddha che. (2) saMgrahanaya kahe che ke - saMsArI sarva jIva AtmAnI sattA siddhAtmAnI samAna che. AthI saMgrahanadravyArthikanayanI avasthAne svIkArI ane paryAyArthikanayathI karmayukta avasthAne TALI. (3) vyavahAranaya kahe che ke vidyA labdhi vagere vaDe karIne je siddha thayA te siddha. AthI vyavahAranaye bAhyatapakriyAdikane svIkArI. (4) RjusUtranaya kahe che ke jeNe nijAtmAnI siddhapaNAnI sattA pIchAnI ane dhyAnanA upayogamAM paNa tejavartato hoya te te samaye siddha kahevAya. A jusUtranaye samyakatvavaMtane arthAta samItI jIva-AtmAne siddhanI samAna kahyo. (5) zabdanaya kahe che ke- nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nipekSAe karIne je AtmAnA zuddha zukala dhyAnanA pariNAma te siddha.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) samabhirUDhanaya kahe che ke - je jIva-AtmA kevalajJAna, kevaladarzana ane yathAkhyAta cAritrAdika guNe karIne yukta hoya te siddha. (7) evaMbhUtanaya kahe che ke - je jIva-AtmAe sakala karmano kSaya karyo che, anaMtajJAnAdika ATha guNe karIne samalaMkRta che ane lokanA aMte je birAjamAna che te siddha. e pramANe sAte nayathI siddhapaNuM ghaTAvyuM. prabhu bhaktimAM maigamAdi sAte nayanI ghaTanA - zrIcaMdraprabhasvAmI bhagavAnanA stavanamAM munirAja zrI devacaMdrajI mahArAje prabhubhaktipUrvaka naigamAdi sAte nayanI ghaTanA nIce pramANe karI che. juo zrI caMdraprabhavAmI bhagavAnanuM stavana zrIcaMdraprabha janapadasevA, hevAe je haliyAjI; Atama anubhava guNathI maliyA, te bhavabhayathI TaliyAjI. zrI caMdraprabha0 1 // dravya seva vaMdana namanAdika, arcana vaLI guNagrAmojI; bhAva abheda thavAnI ihA, parabhAve niHkAmojI. IIzrI caMdraprabha0 2 bhAva seva apavAde naigama, prabhuguNane saMkalpejI; saMgraha sattA tulyArope, bhedAbheda vikalpejI. 77 IIzrI caMdraprabha0 gA
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahAre bahumAna jJAnanija, caraNe jina guNa ramaNAjI; prabhuguNa AlaMbI pariNAme, RjupadadhyAne smaraNAjI. zrI caMdraprabha0 4. zabda zukala dhyAnArohaNa, samabhirUDha guNa dazamejI; bIe zukala avikalpa ekatve, evaMbhuta te amamejI. zrI caMdraprabha0 pA utsarge samakita guNa pragaTayo, naigama prabhutA aMzejI; saMgraha Atama sattAlaMbI, munipada bhAva prazaMsejI. zrI caMdraprabha0 do. RjusUtre je zreNI padastha, Atamazakti prakAzejI; yathAkhyAta pada zabda svarUpe, zuddha dharma ullAsejI. zrI caMdraprabha0 7. bhAva sayogi ayogi leze, aMtima duganaya jANojI; sAdhanatAe nija guNa vyakti, te sevanA vakhANojI. zrI caMdraprabha0 8 kAraNa bhAva teha apavAde, kAryarUpa utsargejI; AtmabhAva te bhAvadravyapada, bAhyapravRttinisargejI. zrI caMdraprabha09 kAraNa bhAva paraMparA sevana, pragaTe kAraja bhAvojI; kAraja siddha kAraNatAvyaya, zuci pariNAmika bhAvojI. zrI caMdraprabha0 10 parama guNI sevana tanmayatA, nizcaya dhyAne dhyAvejI; zuddhAtama anubhava AsvAdI, devacaMdra padapAvejI. zrI caMdraprabha0 11II - = 78 - E - - -
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ - naya samabadhI saMkSipta praznottarInayanuM jJAna saMkSepamAM jANavA mATe naya sambandhI praznottarI nIce pramANe che. (1) prazna - naya kone kahevAya? uttara - aneka dharmavALI vastumAM anya apekSAono virodha karyA vinA eka apekSAe vastune jANavI ke kahevI tenuM nAma "naya" kahevAya che. arthAt vastunA eka dezane jANavAvALuM je jJAna tene "naya" kahevAmAM Ave che. prazna-naya eka che ke aneka? uttara - naya eka nathI paNa aneka che. "vizeSAvazya -mANa" mAM kahyuM che ke - "gAvatto rayApada, vinto vA nathI visAmo " artha athavA api zabdathI - jeTalA vacananA vyavahAro che teTalA naya che. (3) prazna- sarvanayonuM jJAna kaI rIte thaI zake? uttara - sarvanayonuM saMpUrNajJAna sarvasivAya anya koIne paNa thaI zakatuM nathI. Ama chatAM paNa jJAnI bhagavaMtoechavAstha jIvone nayonuM svarUpa samajAya ane vizvamAM satya vyavahAra cAle ema samajI, te sarvanayonI pRthagu pRthagu vaheMcaNI karavA pUrvaka teono mukhya sAta nayamAM samAveza karyo che. tenA dvArA nayanuM jJAna thaI zake che. -- - - --- -
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ G! prazna-te sAta nayanA nAma kaho? uttara-(1)naigamanaya, (2) saMgrahanaya, (3) vyavahAranaya, (4) rajusUtranaya, (5) zabdanaya, (6) samabhirUDhanaya ane (7) evaMbhUtanaya. - - prazna- sAta naya paikI pahelAM naigamananuM svarUpa zuM? uttara - nigama eTale loka athavA saMkalpa temAMthI jeno .. prAdurbhAva-utpatti che te "naigamanaya" kahevAya che. "vidyate ho gamo thI ja taiyAma. " jeno eka eka gama jaNAto nathI te naigama. arthAt vastune jANavA mATeno mAge eka nathI paNa aneka che e rIte kahenAra je je naya te "naigamanaya" kahevAya che. vastunA bodhamAM sAmAnya dharma ane vizeSa dharmaemabanne dharmane pradhAnapaNe mAnanAra A "naigamana" che. zabdArthanA jJAnanuM dezathI ke sarvathI grahaNa karanAra A "naigamanaya" che. vizvanA sarva vyavahAramAM A naigamanI mukhyatApradhAnatA che. prazna- A nagamanayanA prakAra keTalA? ane te kayA kayA? uttara - tenA traNa prakAra che. (1) bhUta, (2) bhaviSya ane (3) vartamAna. prazna-bhUta maigama eTale zuM? uttara - bhUtakALamAM thaI gayelI vastuno vartamAnarUpe je vyavahAra karavo che. - - - - -
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemake-te ja Acaitra suda terasano divasa che ke je divase zrI mahAvIra svAmI bhagavAna janmyA hatA. te ja A divALIno divasa che ke je divase zrI mahAvIra svAmI bhagavAna nirvANa pAmyA hatA. arthAta mokSamAM padhAryA hatA. prazna- bhaviSya naigama eTale zuM? uttara - bhaviSyamAM hajI thavAnuM che, tenuM thaI gayA rUpe je, kahevuM te. jemake - terame sayogI guNasthAnake vartatA evA arihaMta dehAtIta nathI thayA paNa thavAnA che te thayA rUpe "ahaMta siddha thayA ja" ema je kahevAmAM Ave to te vyAjabI che ema A bhAvI naigama naya kahe che. prazna- vartamAna baigama eTale zuM? uttara - karavA mAMDeluM kAryahajI thoDuM thayuM che, pUrNa thayuM nathI, tyAM je kahevuM ke kArya thayuM te. jemake - cUlA upara bhojanamAM caDAvelA cokhA haju pUrA raMdhAyA na hoya chatAM raMdhAyA kahevuM. prazna-naigamanayane keTalA nikSepA abhimata che? uttara - nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSepA nigamanayane abhimata che. prazna-naigamanayane anusaranArA kayA kayA darzane che? uttara - A nayane anusaranArA taiyAyika darzana ane vaizeSika darzana banne che. e banne darzano vyavahArane upayogI padArthonuM pratipAdana kare che. tethI karIne temanI mAnyatA nigamanayane AdhAre mAnya karavA lAyaka che. 81 =
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ A banne darzano naigamanaya sivAya anya nayonA vicArone mithyA mAnatA hovAthI e banne (naiyAyika ane vaizeSika darzana) mithyA che. prazna - naigamanayane mAnanAra ane te pramANe cAlanAra samyag-dRSTi ke mithyArdaSTi kahevAya ? uttara - naigamanayane anusaranAra jo anya nayono virodha - na kare to te samyagdaSTi kahevAya che ane naigamanaya vinA anya nayono je virodha kare to te mithyArdaSTi kahevAya che. (EUR) prazna - sAta naya paikI bIjA saMgrahanayanuM svarUpa zuM ? uttara - "sama" eTale samyaka" prakAra ane "graha" eTale grahaNa" karavuM arthAt- je samyak prakAre grahaNa karAya tene saMgraha naya kahevAmAM Ave che. "saMgRhaLAtIti saMgrahaH / " "je saMgraha kare te saMgraha saMgrahanaya kahevAya che. "caryAnAM sarvedezapradaLa saMgrahaH" "sarva sAmAnya eka deza vaDe karIne padArthono je saMgraha karavo te bannenI upayogitA svIkArI che tyAre A saMgrahanayamAM vizeSane gauNa karI mAtra sAmAnyane mukhya-pradhAna tarIke mAnela che. AthI A saMgrahanaya sAmAnya dharma vaDe sarva vastuono ekamAM samAveza kare che. jemake - (1) koi eka zeThe potAnA nokarane kahyuM ke- "dAtaNa lAvo" tyAre te nokara dAtaNa, pANIno loTo ane rUmAla vigere lAvyo. ahIM zeThe to dAtaNa ja maMgAvyuM hatuM, chatAM nokara sarvano 82
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ = saMgraha karI uparyukta pANIno loTo ane rUmAla vigere paNa sAthe laI Avyo te saMgrahanayane AzrayIne che. (2) koi eka zrImanta gRhastha dukAnethI jamavAne mATe potAnAghera Avyo. jamavA mATe zetruMjI upara besI rasoiyAne kahyuM ke - "rAmacaMdra ! bhojana lAvo" sAMbhaLatAnI sAthe rasoIAe rasoDAmAM taiyAra karela dudhapAka, purI, zAka, bhajIyAM, bhAta, kaDhI, pApaDa vigere vastuo lAvI, zeThanI pAse, pATalA upara rahela thALI-vATakImAM pIrasI zeThe sAnaMda bhojana ahIM bhojanamAM khAvAnI sarvavastuono je samAveza thAya che te A saMgrahanayane AzrayIne che. (3) zaheramAMthI keTalAka mitrobahAranA bagIcAmAM gayA. tyAM ekamitre kahyuM ke- phaLa lAvo. tyAM bIjA mitrebagIcAmAMthI kerI, keLAM, papaiyuM, nAraMgI, mosaMbI, cIku, dADama, sapharajana, sItAphaLa, phanasa, ane nasa, zrIphaLa vigere lAvIne ApyAM. ahIM phaLamAM sarva phaLono saMgraha karavAmAM Avyo e saMgrahanayanA AdhAre. (4) kevaladravya kahevAtI temAM jIva, ajIva, dharma, adharma, AkAza, kALa e pramANe sarva dravyano saMgraha thAya che. e saMgrahanayanA AdhAre. (5) kevalajIvAstikAya kahevAthI temAM deva, manuSya, tiryaMca ane nAraka ityAdi sarva jIvono samAveza thAya che e saMgrahanayanA AdhAre. uparokta udAharaNo-draSTAMtothI saMgrahanaya sarva vastuono saMgraha kare che, e vAta spaSTa siddha thAya che. - 5 -
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna - saMgrahanayanA keTalA prakAra che ane kayA kayA ? uttara - sAmAnya saMgraha (ogha saMgraha) ane vizeSa saMgraha ema be prakAra (bheda) saMgrahanayanA che. athavA parasaMgraha ane apara saMgraha ema be prakAra (bheda) saMgrahanayanA che. prazna - saMgrahanayane nikSepA keTalA abhimata che ? N uttara - nAma, sthApanA, dravya ane bhAva ema cAre nikSepA saMgrahanayane abhimata che. prazna - saMgrahanayane anusaranArA kayA kayA darzana che ? uttara - A saMgrahanayane anusaranArA "sAMkhya darzana" ane "(advaita) vedAnta darzana" che. sAMkhya darzana pAMca bhUta pAMca tanmAtrAmAM, pAMca tanmAtrAdi soLa padArtho ahaMkAramAM ahaMkAra buddhimAM ane buddhiprakRtimAM zamI jAya che. e pramANe sAMkhya darzana sampUrNa vizvane prakRti ane AtmAmAM saMgRhIta karI le che e saMgrahanayane AzrayIne che. vaLI vizvanA sarva padArthone brahmasvarUpa mAnI "brahmatatva jJAnuM mithyA" pramANe advaita vedAnta darzana je kahe che te paNa saMgrahanayane avalaMbIne ja. A banne darzano saMgrahanaya sivAya anya nayonI mAnyatA mAnatA na hovAthI e (sAMkhya ane vedAnta) banne darzano mithyA che. (6) prazna - sAta naya paikI trIjA vyavahAranayanuM svarUpa zuM ? uttara - vi-vizeSaLa, avajJati-prakhyAti, pAyanu kRti vyavahAraH / vizeSe karIne je padArthonuM nirUpaNa kare che te "vyavahAranaya" kahevAya che. 84
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokavyavahArane anusarato je adhyavasAyavizeSa te "vyavahAranaya" kahevAya che. sarvadravyanAvinizcayArthe je vaheMcaNa kare che, te "vyavahAranaya kahevAya che. A vyavahAranayavastunuM bAhyasvarUpadekhItenA bheda kare. temAM bAhya dekhAtA guNane jamAne paNa aMtaragata sattAne mAne nahIM. jyAre saMgrahanaya sAmAnyadharmane mAnI sarvane ekabIjAmAM samAve che tyAre tenAthI viparIta AvyavahAranayavizeSadharmane mukhya karI sarva padArthone chUTA pADI samajAve che. A vyavahAranayamAM AcAra ane kriyA mukhya che. temAM aMtaraMga pariNAmano upayoga nathI. jJAna rUpa dhyAnanA pariNAma vinA naigamanaya aMzagrAhI che ane saMgrahAya sattAgrAhI che. eja pramANe AvyavahAranayamAM paNakiyAnI prAdhAnyatAmukhyatA che. vyavahAranayathI vyavasthA aneka prakAre ghaTI zake che. juo te A pramANe - - vyavahArathI jIva-AtmAnA be bheda che. (1) mukta ane (2) saMsArI. temAM saMsArInA be bheda che. (1) ayogI ane (2) sayogI. temAM sayogInA be bheda che. (1) kevaLI ane (2) chaghastha. temA chavasthanA be bheda che. (1) kSINamoha ane (2) upazAMtamoha, temAM upazAMtamohanAbebheda che. (1) akaSAyI ane (2) sakaSAyI, temAM sakaSAthInA be bheda che. - -- - = - 85 :
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) zreNIpratipanna ane (2) zreNI apratipanna, temAM zreNI apratipanA be bheda che. (1) apramatta ane (2) pramatta. temAM pramattanAbebheda che. (1) sarvavirati ane (2) avirati. temAM aviratinA be bheda che. (1) samyakatvI ane (2) mithyAtvI. temAM mithyAtvInA be bheda che. (1) bhavya ane (2) abhavya. temAM bhavyanA be bheda che. (1) graMthabhedI ane (2) graMthIabhedI. temAM graMthabhedInA be bheda che. (1) parita (eTale alpasaMsArI) ane (2)-aparita (eTale bahu saMsArI). e pramANe je jIva jevo dekhAya che tene tevo A vyavahAranaya mAne che. Aja pramANe vyavahAranayathI ajIva pudgala dravyamAM paNa ghaTanA karI zakAya che. juo te A pramANe - pudgala dravyanA be bheda che. (1) aNu ane (2) skaMdha. temAM skaMdhanA be bheda che. (1) sUkSmaskaMdha ane (2) bAdaraskaMdha. e bannenA vaLI babbe bheda che. (1) saciraskaMdha ane (2) acittaskaMdha. vaLI e bannenA paNa banne bheda che. (1) jIvagRhIta ane (2) | ajIvagRhIta. AmAM paNa je jevo dekhAya che tene tevo A vyavahAranaya mAne che. uparokta jIva ane pulanA udAharaNo uparathI A vyavahAranaya sarvapadArthone vizeSa karIne varNave che. ema spaSTa jaNAi Ave che. prazna-vyavahAranayanA keTalA bheda che? uttara - vyavahAranayanA be bheda che. (1) "sAmAnya saMgraha bhedaka vyavahAra" ane (2) "vizeSa saMgraha bhedaka vyavahAra." 3 6
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ' --- temAM sAmAnya saMgraha bhedaka vyavahAra eka prakAre che ane vizeSa saMgraha bhedaka vyavahAra aneka prakAre che. prazna- zuddha vyavahAranaya kone kahevAya? uttara - jJAna, darzana ane cAritra e traNe guNa eka rUpa hovA chatAM paNa samajAvavAne mATe tenA judA-judA bheda karIne je kahevuM te "zuddha vyavahAranaya" kahevAya che. athavA-nIcenAM guNasthAnakane choDI uparanA guNasthAnaka javuM tene paNa "vyavahAranaya" kahevAmAM Ave che. prazna - azuddha vyavahAranaya kone kahevAya? uttara - je kriyA karavAthI jIva uMcasthitimAMthI nIce paDe ane te dvArA rAga-dveSa-ajJAnanI abhivRddhi thAya te azuddha vyavahAranaya" kahevAya che. prazna- zubha vyavahAranaya kone kahevAya? uttara - je kriyA karavAtI jIvane aneka prakAranA puNyarUpa zubhakarmano baMdha thAya te "zubha vyavahAranaya" kahevAya che. prazna- azubha vyavahAranaya kone kahevAya? uttara - je kriyA karavAthI jIvane aneka jAtanA pAparUpa azubha karmano baMdha thAya te "azubha vyavahAranaya" kahevAya che. prazna- upacarita vyavahAranaya kone kahevAya? uttara - AtmAthI zarIra kuTuMmbAdika paudgalika padArtho bhinna che, chatAM paNa ajJAnatAthI AtmA-jIva temAM mamatva bhAvane dhAraNa kare che. te "upacarita vyavahAranaya" kahevAya che. - - - - - -
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna- anupacarita vyavahAranaya kone kahevAya? uttara - dehAdika paulika padArtho jo ke AtmAthI judA che to paNa kSIranIranI peThe AtmAnI sAthe karmamaLelA che tethI karIne AtmA dehAdika pailika padArthone potAnA karI je mAne che te "anupacarita vyavahAranaya" kahevAya che. prazna - vyavahAranayane nikSepA keTalA abhimata che? uttara-nAma, sthApanA, dravya ane bhAva ema cAra nikSepA|| vyavahAranayane abhimata che. - prazna - sAtanaya paikI cothA RjusUtranayanuM svarUpa zuM? uttara - ">8ju" eTale sarala vartamAnakALanI vastu ane "sUtra" eTale guMthavuM-jANavuM. arthAt vartamAna kALamAM vartatI vastune ja je jANe te "jusUtranaya" kahevAya che. "-pAMgataM vartamAnakApAM sUrayatIti gusUtraH " "je vicAraNA vartamAna kALane guMthe teathavA "Rju" eTale saralapaNe padArthanuM je nirUpaNa kare te "jusUtranaya"| kahevAya che. koI sthaLe "RjusUtra" ne sthAne ">8juzruta" paNa jovAmAM Ave che tyAM ">8ju" eTale avakasarala ane "kRta" eTale bodha evo artha thAya che. arthAta- jIvane avakra-saralapaNe je bodha kare te "juzrutanaya" kahevAya che. sArAMza e samajavo ke - bhUtakALa ane bhAvIkALamAM padArthanI je sthiti vartatI hoya tenuM lakSya rAkhyA sivAya
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartamAnakALamAM je sthiti vartatI hoya te padArtha-vastune je mAne te ">8jusUtranaya" kahevAya che. ARjusUtranayabhUta ane bhaviSyakALanA paryAyono tyAga karIne kevala vartamAnakALanA paryAyone ja svIkAre che. jemake- hAla rAjasthAnanA marudhara pradezamAM Avela pAlI zaheramAM nAgoranA dalapatabhAI nAmanA dharmaniSTha eka zrAvaka che. gRhasthaveSamAM hovA chatAM paNa tenA aMtaraMga pariNAma bhalene muninA jevA hoya to paNa aMtamuni nahIM kahetAM gRhastha kahevo. e ja pramANe sAdhunA veSamAM rahela koI muni sAdhunA AcAra nahIM pALatAM gRhasthanA pariNAma rAkhe to paNa tene gRhastha nahIM kahetAM muni kahevo ema traRjusUtranayanI mAnyatA che. vaLI A naya vartamAna samayagrAhI che. te padArthanA navA navA rUpAMtaro tarapha lakSya khece che. dAkhalA tarIke sonAnA banAvela kaDA, kuMDaLa, kaMThI, vIMTI vagere je paryAyo che te tarapha AnayanI dRSTi che. paryAyo sivAya) sthAyI dravya tarapha A nayanI dRSTi rahetI nathI. tethI ema samajI zakAya che ke paryAyo vinezvara hovAne lIdhe sarvadA sthAyI dravya A 28jusUtranayanI draSTie nathI ja. prazna -RjusUtranayanA keTalA prakAra che? uttara - A RjusUtranayanA be prakAra che. (1) sUkSmaRjusUtra ane (2) sthUlaRjusUtra. temAM sUkSmaRjusUtra nayaparyAyamAtrane kSaNasthAyI mAne che. koIpaNa paryAya eka kSaNathI vizeSa rahI zakato ja nathI. bIje samaye to e paryAya badalAi jAya che. = = 89
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUla RjusUtranaya-vartamAna paryAya aneka samaya sudhI rahe che e pramANe mAne che dAkhalA tarIke jIva-AtmAnA deva, manuSyAdika aneka paryAyo che. te paikI devaparyAyamAM jIva jaghanyathI daza hajAra varSa sudhI ane utkRSTa tetrIza sAgaropama sudhI rahe che. manuSya paryAyamAM jaghanyathI aMtamuhUrta ane utkRSTa traNa palyopama sudhI rahe che. e pramANe A sthUla RjusUtranaya svIkAre che. prazna - RjusUtranayane anusaranAra kyuM darzana che ? uttara - RjusUtranayane anusaranAra bauddha darzana che. "vat sat tat kSaLim" -je sat che kSaNamAtra sthAyI che. e pramANe bauddha darzananI mAnyatA A sUkSma RjusUtranayane AdhAre che. anya nayonuM khaMDana ke virodha A RjusUtranaya karato nathI. bauddha darzana to anya nayonuM khaMDana che. potAnuM ja satya che ane anyanuM mithyA che. ema mAne che mATe te bauddha darzana mithyA che. prazna - RjusUtranayane keTalA nikSepA abhimata che ? uttara - nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSepA e RjusUtranayane abhimata che. (9) prazna - sAtanaya paikI pAMcamA zabdanayanuM svarUpa zuM ? uttara - "gabbate-mAdUyate'nenAbhiprAyegArtha: kRti zabdaH / " zabda dvArA je potAno abhiprAya vyakta kare te "zabdanaya" kahevAya che. "zanvata-vacananonIyite vastu yena sa zabdaH / " 90
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenA vaDe padArtha vacananA viSayabhUta je karAya te "zabdanaya" kahevAya che. vizvamAM sarva vyavahAro bhASAnA AdhAre cAle che. koipaNa padArthanuM kathana karavuM hoya to zabda sivAya thai zakatuM nathI. arUpI padArtho vacanathI kahI zakAtA nathI chatAM paNa tenI amuka saMjJA karI zabdathI kahevAya che. A naya zabdathI vAcya vastune ja mukhya rUpe grahaNa kare che vyAkaraNa-vyutpatti dvArA siddha thayelA sarva zabdone svIkAre che. prakRti-pratyayAdikathI paNa arthamAM rUDha thayelA evA sarva zabdone paNa mAnya rAkhe che. jyAM liMgabheda ke vacanabheda thayelA hoya tyAM samAna artha che ema A zabdanaya svIkArato nathI. evA sthaLamAM to arthabheda mAne che. RjusUtranI jema liMga, vacana, kAlAdinA bhedathI zabdane abhinna nahIM mAnatAM A naya bhinna judA mAne che. prazna - A zabdanaya kayA nikSepAne abhimata che ? uttara - A naya RjusUtranI jema cAre nikSepAne nahIM mAnatAM, mAtra bhAva nikSepAne ja sat mAne che. arthAt - A zabdanaya bhAvanikSepane abhimata padArthono mukhyapaNe bodha kare che. jemake -"jina" zabdamAM cAre nikSepA ghaTe che. jenuM jina evuM nAma ApyuM hoya te "nAmajina" mUrtipratimA-bimbamAM ke citrapaTamAM je jinanI sthApanA karela hoya te sthApanAjina, je jIvo bhaviSyajina thavAnA che te jIvo dravyajina ane jeo bhUmitala upara kevalIpaNe vicaratA hoya te bhAvajina kahevAya che. 91
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - - - - - uparokta e cAre nipAmAMthI mAtra bhAvajinane ja A zabdanaya mAne che. nAmajina, sthApanAjinakedravyajinane nahIM. prazna-yogarUDha zabdo kono kahevAya che? uttara - yoga ane rUDha ema be zabdo maLIne "yogarUDha zabda" banela che. je zabdomAM avayavazakti ane samudAyazakti ema banne zaktinI apekSA rahetI hoya te zabdo, "yogarUDha zabdo"| kahevAya che. - evA yogarUDha zabdomAM avayavazakti ane samudAyazakti e banne zaktio sva artha samajAvavA uparAMta arthane saMkocavAnuM paNa kArya kare che.. jemake dAMta tarIke "paMkaja" zabda che. paMka ane ja e banne maLIne paMkaja zabda banela che. "pake-ja: paMkAkjhAyata Iti vA paMkaja" e pramANe vyutpatti hovAthI kAdavamAM utpanna thanAra athavA kAdavathI utpanna thanAra evo teno avayavArtha che. AthI "paMkaja" zabda avayavazakti dvArA kAdavathI utpanna thanAra kamaLane sambodhe che. samudAyazakti paNa teno artha kamaLane ja sambodhe che. arthAtu banne zakti "paMkaja" zabdano artha kamaLa ja kare che. te banne zaktio sAthe hovAthI ane paraspara arthamAM saMkoca karelo hovAthI kAdavamAM utpanna thatAM evAM deDakAM, sevAla vagereno tathA vizeSarUpe utpanna thatAM jaLa-kamaLa, sthaLakamaLAdikano paNa saMkoca karAvIne kAdavamAM utpanna thatAM evA kamaLane ja "paMkaja" zabda jaNAvI rahyo che. [ 92
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI karIne te yogarUDha zabda kahevAya che. e pramANe je je zabdo avayavazakti ane samudAyazakti ema banne zaktithI ekaja arthane jaNAvatA hoya te te zabdo sarve "yogarUDha zabdo" samajavA. prazna-yaugikarUDha zabdo kone kahevAya che? uttara-yaugika ane rUDha ema be zabdo maLIne "yogikarUDha" zabda banela che. temAM yaugika zabdano artha avayavazaktijanya, ane rUDha zabdano artha samudAyazaktijanya thAya che. je zabda yaugika che ane rUDha paNa che te "yaugikarUDha" kahevAya che. jyAre yogarUDha zabda avayava ane samudAya ema banne zaktithI eka ja arthane jaNAve che, tyAre AyaugikarUDha zabda avayavazaktithI je artha jaNAyate artha ane samudAyazaktithI je artha jaNAya te artha e banne bhinna hoya che ema spaSTapaNe kahe che. yogarUDha ane yaugikaraDhamAM eTalo ja pheraphAra che. yaugikarUDhamAM aneka zabdo Ave che. temAM "ubhi" zabda paNa che. "bhi" dhAtu ane "ut" upasargathI banela che. "utu urdhvabhinattIti bhi" eTale uparanA talane bhedIne je bahAra nIkaLe te "ubhi" kahevAya che. have ahIMavayavArthathI "ubhi" zabdano artha vRkSa thAya che ane samudAyazaktithI teno artha "ubhidra" nAmano yajJa thAya che. samudAyazaktithI karelAyajJa arthamAM avayavazaktinI aMzamAtra paNa apekSA nathI. vedamAM evuM vAkya paNa Ave che ke pAna 3mitA vageta !" pazunI abhilASAvALo [ 93 =
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ "ubhi" nAmanA yajJane kare. ' A pramANe "ubhi zabda banne arthane batAvI rahyo che. avayavazaktithI vRkSarUpa arthane ane samudAyazaktithIyArUpa arthane. eka ja "ubhi" zabda vRkSarUpa arthane ane yatrarUpa arthane ema judA judA arthane jaNAvato hovAthI te "ubhi" zabda "yaugikarUDha zabda" kahevAya che. e pramANe je je zabdo yaugika zaktithI svataMtra arthane ane rUDhi zaktithI paNa svataMtra arthane jaNAvatA hoya te te zabdo sarve yaugikarUDha" samajavA. A zabdanayano viSaya vyApaka eTale vistAravALo che. (10) prazna-sAta naya paikI chaThThA samabhirUDha nayanuM svarUpa zuM che? uttara -sa, abhi ane ruDha e traNe maLIne "samabhirUDha" zabda banelo che. tenI vyAkhyA karatAM kahyuM che ke"sN-smyk prakAreNa abhi-samIpaM (arthasya) rohitIti samiDha: " artha:- sArI rIte (arthanI) samIpe je jAyate "samabhirUDha naya" kahevAya che. | jemAM amuka guNa pragaTayA hoya ane bhaviSyamAM vizeSa guNa pragaTAvAno saMbhava hoya tene je ekarUpa kahete "samabhirUDha naya" kahevAya che. cAra prakAranA zabdo paikI mAtra yaugika zabdo je rIte kahe che te rIte pratyeka zabdonA avayavArthane ja mukhya mAnI zabdano vyavahAra karanAra A "samabhirUDha naya" che. te arthanI pradhAnatAe vyavahAra kare che. 94
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Anaya zabdabhede paNa arthabheda mAne che ane paryAya zabdonuM arthathI abhedapaNuM che tenI upekSA kare che. juo dRSTAMta paheluM 2. rUdranAt H aizvaryane laI Indra. 2. zahenAta zAka -zaktine laI zaka. rU. pUratuM purA: -pU. nAmanA rAkSasano vinAza karavAthI puraMdara. 4. zavyApatiH zavipatiH - zacino pati zacipati. AmAM Indra, zaka, puraMdara ane zacipati e sarve paryAya vAcaka zabdo che. temAM ekArthapaNuM hovA chatAM paNa tene gauNa karI zabda paryAyanA bhede tenA arthanuM paNa bhinnapaNe A nayI mAne che. | juo daSTAMta bIjuM - che. jayati rAmakizanUna ti ninaH rAga vagere aMtarazatruone jIte che mATe "jina" kahevAya. 2 arhati pUjAmityarhan pUjAne yogya hovAthI "ahetu" kahevAya. 3 tIrthaM caturvidhasaMgha prathamagaNadharaM vA karoti / ? "yaM bheMte? titya, tiyaMvara tibhaM! goyamAM? marikA tAva niyama " 2. "titthaMkare, titthaM puNa cAuvaNNe samaNasaMghe, paDhamAdaravA " prazna- he bhagavaMta! tIrtha e tIrtha che ke tIrthakara tIrtha che? uttara - he gautama! arihaMta to nizcayapUrvaka tIrthakara che, ane tIrtha to caturvidha zramaNa saMgha athavA prathama gaNadhara che. == 95 |
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthaMsthApayatIti tiirthkrH| artha - tIrthane, caturvidha saMghane athavA prathama gaNadharane karatA hovAthI eTale sthApana karatA hovAthI tIrthakara kahevAya che. AmAM jina, ahaMtu, tIrthakara vagere e sarve zrI jinezvara bhagavAna mATe vaparAtA paryAyavAcakazabdo che. temAM ekArthapaNuM hovA chatAM paNa tene gauNa karI, A naya zabda-paryAyanA bhede tenA arthanuM bhinnapaNuM mAne che. - juo daSTAMta trIjuM - ghaTa, kuMbha, kuTa, kalaza ityAdi zabdo paNa paTa, maDha, rUkSma vagere zabdonI jema bhinnabhinna vyutpattivALA hovAthI te judAjudA arthanA vAcaka che. kAraNa ke, eka zabdathI eka ja vastu vAcya thaI zake paNa eka arthamAM aneka zabdanI pravRtti na hoI zake. jemake ghaTa zabdathI ghaTa vAcya banI zake, paNa kalazake kuMbha vAcya thaI zake nahIM. e ja pramANe kuTa zabdathI kuTa vAcya thaI zake, paNa kuMbha ke ghaTa vAcya thaI zake nahIM. tethI karIne kahevAya che ke- "ghaTanAtu ghaTaH" "kuTanAt kuTaH" ityAdi. A samabhirUDha nayano viSaya vyApya eTale alpa vistAravALo che. prazna-sAta naya paikI sAtamA evaMbhUta nayanuM svarUpa zuM che? uttara - evam ane bhUta e be zabdothI banelo evaMbhUta zabda che. evam eTale e prakAre ane bhUta eTale yathArtha.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ "zabdAnAM svapravRttinimittabhUtakriyAviziSTamarthaM vAvyatvenApupagacchava mUta" je kriyAne laine zabdanI pravRtti thAya che, te ja kriyA viziSTa arthane prakAze tyAre ja evaMbhUta naya" kahevAya che. A nayanI mAnyatA evA prakAranI che ke je zabdono je arthamAM upayoga karavAmAM Ave te arthane te padArtha te samaye yathArtha anubhavato hoya to ja tene mATe te zabda vAparavo joie. arthAtu-potAnuM kAma karatI evI pratyakSa-sAkSAt dekhAtI vastune te vastu tarIke mAnavAnuM A evaMbhUta naya sUcave che. udAharaNa tarIke juo - (1) jyAre rAga-dveSAdika atyaMtara zatruone jItatA hoya tyAre ja "jina" kahevAya. (2) jyAre sura-asura-narendrAdikathI pUjAtA hoya tyAre ja "ahetu" kahevAya. (3) jyAre devoe racelA divya samavaraNamAM birAjI caturvidha zramaNa saMghanI ane prathama gaNadharanI sthApanA karatA hoya tyAre ja"tIrthakara" kahevAya. (4) jyAre aizvarya anubhavavAnI kriyA karato hoya tyAre ja "indra" kahevAya. | (5) jyAre zaktikriyAmAM pariNata hoya tyAre ja zakra" kahavAya. (6) jyAre purane vidAravAmAM pravartelo hoya tyAre ja"puraMdara" kahevAya. -
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) jyAre chatra-cAmarAdikathI zobhato hoya tyAre ja "rAjA", kahevAya. e pramANe anya udAharaNomAM paNa jANavuM. A evaMbhUta nayano viSaya vyApya eTale alpa vistAravALo che. e rIte evaMbhUta nayanuM svarUpa samajavuM. prazna- zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta e traNa nayonI ghaTanA dAMtamAM kevI mAnyatA che? - uttara - (1) jemAM jaLa-pANI bharI zakAya, goLAkAravALo, sAMkaDA mukhavALo ane moTA peTavALo je hoya tene "ghaTa" kahevAmAM Ave che. kaLaza-kuMbha vagere e ghaTanA paryAyavAcaka zabdo che. e pramANe zabda nayanI mAnyatA che. ' (2) jaLa-pANI te "jaLAdhAra" kahevAya, paNa ghaTa na kahevAya. zabda kare to ja "ghaTa" kahevAya. pRthvIne pUre to ja "kuMbha" kahevAya. ghaTa-kaLaza-kuMbhane eka ja vastu mATe vaparAtA zabdo paNa bhinnArthaka che. e pramANe samabhirUDha nayanI mAnyatA che. (3) jyAre koI caMcala netravALI panIhArI nArInI keDa upara jaLa-pANIthI bharelo je samaye hoya ane chalakAtA chalakAtA zabda-avAja karato hato tyAre ja tene "ghaTa" kahevAmAM Ave che. jyAre pRthvIne pUrato hoya tyAre ja "kuMbha" kahevAmAM Ave che. | #
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuMbhAranA nIbhADAmAM paDayo hoya ke gharanA khUNAmAM paDelo hoya tyAre te nathI kahevAto "ghaTa" ke nathI kahevAto "kaLaza". e pramANe evaMbhUta nayanI mAnyatA che. (13) prazna - dravya kone kahevAya ? uttara - mULa padArthane "dravya" kahevAya che. guNa ane paryAyavALuM dravya che. arthAt guNa ane paryAya jene hoya te "dravya" kahevAya che. (14) prazna - paryAya kone kahevAya che ? uttara - dravyanA pariNAmane "paryAya" kahevAmAM Ave che. arthAt - utpatti ane vinAzane je pAme te "paryAya" kahevAya che. (15) prazna - dravyArthika naya kone kahevAya? uttara - A ja dravya che artha ke prayojana jenuM te "dravyArthika naya" kahevAya che. dravyano guNa mukhyapaNe ane gauNapaNe utpAda-vyayarUpa paryAyathI sattAne je grahaNa kare tene "dravyArthikanaya" kahevAmAM Ave che. (16) prazna - paryAyArthika naya kone kahevAya ? uttara - paryAya che prayojana jenuM, athavA paryAya ja che artha jeno te "paryAyArthika naya" kahevAya che. 99
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthAtu - je paryAyane grahaNa kare tene "paryAyArthika naya" kahevAmAM Ave che. prazna- dravyArthikanayanA keTalA bheda che? ane te kayA kayA? uttara - dravyArthikanayanA daza bheda che. te A pramANe (1) nityadravyArthikanaya-sarvadravyanitya che ema je jaNAve te "nityadravyArthikanaya" kahevAya che. - (2) eka dravyArthikanaya - agurulaghu ane kSetranI apekSA sivAya mULaguNane piMDarUpe je grahaNa kare te "ekadravyArthikanaya" kahevAya che.. (3) satu dravyArthikanaya - jJAnAdikaguNo vaDe karIne sarva jIvo samAna che, mATe sarvajIvo guNa vaDe karIne eka je kahevAya te "satudravyArthikanaya" kahevAya che. vaLI svadravyAdikane je grahaNa kare te paNa "satu dravyArthika" kahevAya che. (4) vakatavya dravyArthikanaya - dravyamAM kahevA lAyaka guNane je svIkAre te "vakatavya dravyArthikanaya" kahevAya che. (5) azuddhadravyArthikanaya-AtmAne je ajJAnI kahevo te "azuddha dravyArthikanaya" kahevAya che. (6) anvaya dravyArthikanaya - sarva dravyo guNa ane paryAya vaDe karIne sahita che ema je kahevuM te anvaya dravyArthikanaya" kahevAya che. (7) parama dravyArthikanaya - sarva jIvadravyanI mULa sattA eka che ema je kahevuM te "parama dravyArthikanaya" kahevAya che. SAna 10.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) zuddhadravyArthikanaya-sarva jIvonA ATha pradezo vizuddhanirmaLa che ema je mAnavuM te "zuddha dravyArthikanaya" kahevAya che. (9) sattA dravyArthikanaya - sarva jIvonA asaMkhyAtA pradeza samAna je mAnavA te "sattA dravyArthikanaya" kahevAya che. (10) parabhAvagrAhaka dravyArthikanaya - AtmA sAnaMdarUpa che, mATe guNa guNI dravyane eka jANavuM te "parabhAvagrAhaka dravyArthinaya" kahevAya che. prazna-paryAyArthika nayanA keTalA bheda che? uttara - paryAyArthika nayanA cha bheda che. te A pramANe - (1) dravyaparyAya-jIvane bhavyapaNuM ane siddhapaNuM je kahevuM te "dravyaparyAya" kahevAya che. . (2) dravya vyaMjana paryAya - dravyanA pradezanuM je mAna karavuM te "dravya vyajana paryAya" kahevAya che. (3) guNa paryAya-eka guNamAMthI anekapaNuM thAyate"guNa paryAya" kahevAya che. juo - dharmAstikAya dravya potAnA calaNa guNe karIne gatipariNata aneka jIva ane pugalane calAvavAmAM sahAya kare che. e ja pramANe adharmAstikAya dravya paNa potAnA sthitaguNe karIne sthira pariNAmane pAmela aneka jIva ane pudgalane sthira rahevAmAM sahAya kare che. | (4) guNa vyaMjana paryAya - eka guNanA aneka bheda je thAya te "guNa vyaMjana paryAya" kahevAya che. mAtA . te (5) svabhAva paryAya - eTale agurulaghupaNuM = 101 |
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - (9) vibhAva paryAya - jethI jIva cAre gatimAM navA navA bhavane dhAraNa kare te "vibhAva paryAya" kahevAya che. vaLI jethI pugalamAM skaMdhapaNuM hoya te paNa "vibhAva paryAya" kahevAya che. | . uparokta e chae paryAyomAMthI pahelA pAMca paryAya savA dravyamAM hoya che. chello chaThTho vibhAva paryAya te jIva ane pudgala e be jadravyamAM hoya che. bIjI rIte paNa paryAyanA cha bheda kahyA che te A pramANe - (1)anAdinityaparyAya-jedravya anAdikALathI paryAya rUpe rahela hoya te "anAdinitya paryAya" kahevAya che. jemake pudgala dravyano paryAya, meruparvatAdi. (2) sAdi nitya paryAya- je dravyanI Adi kahevAtI hoya to paNa te dravyanityaparyAyarUpe je rahe te "sAdinityaparyAya" kahevAya che. jema ke- jIva, dravya jyAre sakala karmano kSaya karavApUrvaka siddhapaNuM prApta kare che tyAre tenI Adi thAya che ane pachI te siddhapaNuM nitya paryAya rUpe sarvadA rahe che. (3) anitya paryAya - pratyeka samaye paryAyanI je utpatti ane vinAza thAya te "anitya paryAya" kahevAya che. (4) azuddha anitya paryAya - dravyanA je paryAya anitya paNa hoya ane azuddha paNa hoya te "azuddha anitya paryAya"| kahevAya che. jemake saMsAramAM vartI rahelA jIvanA janma ane maraNa je thAya che te jIva dravyanA anitya ane azuddha paryAya che. = 102 E
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta (5) upAdhi paryAya - jethI jIva dravyane upAdhi vadhe te "upAdhi paryAya" kahevAya che. jemake - jIvane karmanA sambandhathI upAdhi vadhe che. (6) zuddha paryAya-mULa paryAyato sarvadravyane ekaja sarikhA || je hoya te "zuddha paryAya" kahevAya che. ' (19) prazna - maigamAdika sAme nayomAMthI dravyArthika naya keTalA || kahevAya che? uttara - naigamAdika sAme nayomAMthI naigama, saMgraha ane vyavahAra e traNe nayo "dravyArthikanaya" kahevAya che. . (20) prazna- maigamAdika sAme nayomAMthI paryAyArthika naya keTalA |kahevAya che? || uttara - naigamAdika sAme nayomAMthI jusUtra, zabda, 1 samabhirUDha ane evaMbhUta e cAre nayo "paryAyArthika naya" kahevAya che. . (21) prazna-nizcayanaya kone kahevAya? - uttara - "tatvArthazAdI no nizcaya tattva artha eTale vAstavika artha, yuktisiddha padArtha, tene grahaNa karanAra je naya te "nizcaya naya" kahevAya che. arthAtu-je naya mULabhUtapadArthone mAnya rAkhe ane samajAve tene "nizcayanaya kahevAmAM Ave che. ja 103
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) prazna - vyavahAranaya kone kahevAya ? uttara - "noAmimatArthaprAdI vyavahAra: !" lokAbhitama eTale loka-vyavahAramAM prasiddha padArtha, tene grahaNa karanAra je naya te "vyavahAranaya" kahevAya che. arthAt - je naya lokaprasiddha padArthone mAnya rAkhe ane samajAve tene "vyavahAranaya" kahevAmAM Ave che. (23) prazna - sUtramAM mUla nayo keTalA kahyA che ? uttara - "sattamUnanayA pravruttA" e pramANe sUtra che. temAM mUla nayo sAta kahyA che. ziSTavaMta sAta nayomAM sarvano samAveza che. dravyArthika nayanA daza bhedo ane paryAyArthika nayanA cha bhedo paNa e sAte nayomAM samAi jAya che. (24) prazna - nayapaNuM kyAre kahevAya ? uttara - koipaNa naya gauNapaNe anya nayanA viSayane mAnya rAkhe to ja tenuM nayapaNuM kahevAya. (25) prazna - sunaya kone kahevAya ? uttara - sunaya gauNa bhAve paNa bIjA nayanA viSayane mAnya rAkhe che, mATe te "sunaya" kahevAya che. (26) prazna - sunaya kevo che ? uttara - potAnA arthane svIkAranAra ane anyanA arthano tiraskAra nahi karanAra evo "sunaya" che. 104
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) prazna - kunaya kone kahevAya che ?. uttara - kunaya gauNabhAve paNa bIjA nayanA viSayane mAnya rAkhato nathI, mATe te "kunaya-durraya" kahevAya che. (28) prazna - kunaya kevo hoya che ? uttara - potAnA arthane svIkAranAra ane anyanA arthano tiraskAra karanAra evo "durnaya" che. (29) prazna - nayAbhAsa kone kahevAya ? uttara - potAne iSTa aMzane mAnya rAkhI anya nayonA abhiprAyano apalApa karanAra nayane "nayAbhAsa" kahevAmAM Ave che. (30) prazna - nayAbhAsanA keTalA prakAra che ? ane tenA nAma kayA kayA che? - uttara - nayA bhAsanA mukhyapaNe sAta prakAra che. tenA nAma nIce pramANe che. (1)naigamAbhAsa, (2) saMgrahAbhAsa, (3) vyavahArAbhAsa (4)RjusUtrAbhAsa, (5) zabdAbhAsa, (6) samabhirUDhAbhAsa ane (7) evaMbhUtAbhAsa. (31) prazna - naigamAbhAsa kone kahevAya ? uttara - dharmadrayane dharmedrayane athavA dharma-dharmIne ekAMta je bhinna bhinna mAne te "naigamAbhAsa" kahevAya che. 105
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32) prazna - saMgrahAbhAsa kone kahevAya ? uttara - vizeSa mAtrano parihAra karI, ekAMta sAmAnya je mAnavuM te "saMgrahAbhAsa" kahevAya che. athavA paryAyano niSedha karI ekAMta dravyane mAnavuM te paNa "saMgrahAbhAsa" kahevAya che. (1) parasaMgrahAbhAsa ane (2) aparasaMgrahAbhAsa ema be prakAre saMgrAhAbhAsa che. (33) prazna - vyavahArAbhAsa kone kahevAya ? uttara - aparamArthika dravyaparyAyanA vibhAgane grahaNa karanAra je hoya te "vyavahArAbhAsa" kahevAya che. (34) prazna - RjusUtrAbhAsa kone kahevAya ? uttara - dravyano sarvathA apalApa eTale niSedha karI vartamAna paryAyane je grahaNa kare te "RjusUtrAbhAsa" kahevAya che. " (35) prazna - zabdAbhAsa kone kahevAya ? uttara - kAlAdi vaDe bheda karIne bhinna bhinna zabdanA arthanuM paNa ekAnta bhinnapaNuM je mAne te "zabdAbhAsa" kahevAya che. (36) prazna - samabhirUDhAbhAsa kone kahevAya ? uttara -paryAyadhvaninA abhidheya judA judA ja ema ekAMta kahenAra je hoya te "samabhirUDhAbhAsa" kahevAya che. 106
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ - (37). prazna - evabhUtAbhAsa kone kahevAya? uttara - zabdamAM je kriyAno vAcyArtha hoya, ane te kriyA yukta je vastu hoya, tene ja e zabda lagADAya ekriyA zUnyane nahIM ja, evA prakArano niSedha je kare te "evaMbhUtA bhAsa" kahevAya che. nagamAdikae sAta nayAbhAsa jaNAvyA. have esivAyanA anya nayAbhAsapaNa jaNAvAya che. (38) prazna- dravyArthikAbhAsa kone kahevAya? uttara-dravyane ja grahaNa karI paryAyano je prati kSepa karanAra hoya te "dravyArthikAbhAsa" kahevAya che. (39) prazna-paryAyArthikAbhAsa kone kahevAya? uttara -paryAyane ja grahaNa karI dravyano je pratikSepa karanAra hoya te "paryAyArthikAbhAsa" kahevAya che. (40) prazna- arthanayAbhAsa kone kahevAya? uttara- arthane ja grahaNa karI zabdano je pratikSepa karanAra hoya te "arthanayAbhAsa" kahevAya che. (41) prazna - zabdanayAbhAsa kone kahevAya? uttara - zabdane ja grahaNa karI arthano je pratakSepa karanAra hoya te "zabdanayAbhAsa" kahevAya che. = 101 ]
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (42) prazna - arpitanayAbhAsa kone kahevAya ? - uttara - arpitane ja svakArI anarpitAno je anAdara karanAra hoya te "arpitanayAbhAsa" kahevAya che. (43) prazna - anarpitAbhAsa kone kahevAya ? uttara - anarpitane ja svIkArI arpitano je anAdara karanAra hoya te "anarpita nayAbhAsa kahevAya che. uttara - A aMge "Avazyaka sUtra" mAM kahyuM che ke"ikkikko ya sayaviho, sattasayA gayA havaMti emeva / aNNo vihu Aeso, paMceva sayA gayANaM tu // " arthAt - ekekanA so bheda eTale naigamAdi e sAtanayanA sarva maLI 700 bheda thAya che. te A pramANe - (1) naigamanayanA (2) saMgrahanayanA (3) vyavahAranayanA (4) RjusUtranayanA (5) zabdanayanA (6) samAbhirUDhanayanA (7) evaMbhUtanayanA 100 bheda 100 bheda 100 bheda 100 bheda 100 bheda 100 bheda 100 bheda 700 e sAte nayanA sarva maLI 700 bheda eTale uttara bheda samajavA. chellA zabdAdi traNa nayane eka zabdanayamAM ja jo gaNIe 108
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ to naigamAdikanayonA pAMca bheda thatAM te darekanA so so bheda karatAM 500 bheda thAya che. prazna-vyavahArAbhAsa kone kahevAya? uttara -lokavyavahArane ja AgaLa karI tattvano je pratikSepa karanAra hoya te "vyavahArAbhAsa" kahevAya che. prazna- nizcayAbhAsa kone kahevAya? uttara-tattvano ja abhyapagama karI vyavahArano je niSedha karanAra hoya te "nizcayAbhAsa" kahevAya che. prazna - jJAnanayAbhAsa kone kahevAya? uttara - jJAnano ja Agraha karI kriyAno je niSedha karanAra hoya te "jJAnanayAbhAsa" kahevAya che. (47) prazna - kriyAnayAbhAsa kone kahevAya? uttarakriyAno ja Agraha karI jJAnano je pratikSepa karanAra hoya te "kriyAnayAbhAsa" kahevAya che. (48) prazna-e sarvenayAbhAsa kevA che? uttara - sva ISTa aMzane mAnya rAkhI bIjA nayanA abhiprAyano ApalApa karanArA che. 109.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (49) prazna - naigamAdi sAte nayanA uttarabhedo keTalA che ? (50) prazna - naigamAdi e sAte nayomAM sthUla ane sUkSma kone kone samajavA ? A aMge kahyuM che ke "jju pUrva: pUrve nayaH pravuaucara, paraH para stu parimitaviSayaH / " uttara - e sAte nayamAM pUrva pUrva naya je che te sthUla (pracura gocara) che, ane uttarottara naya che te sUkSma (parimitaviSaya) che. arthAt-naigamanayathI saMgrahanaya, saMgrahanayathI vyavahAranaya, vyavahAranayathI RjusUtranaya, RjusUtranayathI zabdanaya, zabdanayathI samabhirUDhanaya ane samabhirUDhanayathI evaMbhUtanaya uttarotara sUkSma che. e pramANe naya sambandhI saMkSipta praznottarI jANavI. Wan 110 Bei
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - - upasaMhAra nayanI AvicAraNA ati sUma che. buddhithI ciMtana manana karavA yogya che. koIpaNa vastunuM jJAna be rIte thaI zake che. eka pramANathI ane bIjuM nathI. zrI umAsvAtivAcakaviracita "tattvAthadhAmasUtra" mAM paNa kahyuM che ke "punA-navaidhAmaH" (350 2, rajU. 6) -pramANa ane naya vaDe jJAna thAya che. zAstrakAra bhagavaMtoe nayane pramANano aMza mAnyo che. pramANamAM paNa Agama athavA zruta (zAstro pramANano e aMza che. syAdvAda (anekAntavAda) ane naya e banne vacceno sambandha siMdhu ane biMdu jevo che. jema biMdu e sivu nathI. tema simpathI juduM paNa nathI. sindhano (samudrano) e eka aMza che. eja pramANe naya e syAdvAda-anekAntavAdathI bhinnanathI, sasyAdvAda svarUpa nathI, paNa syAdvAdanuM e eka aMga che. sarva nadIo jema sAgaramAM maLe che tema e sarva nadI arupI navo syAdvAda-anekAntavAdarupI sindhamAM bhaLI jAya che. | A sAte naya pratyeka vastu mATe potapotAnI mAnyatAnA abhiprAyo dharAve che. e abhiprAyo ekabIjAthI bhinna hovA chatAM paNa, e ja sAteyo bhegA thaIne syAdvAda-anekAntavAda = in E
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutarUpI Agama-siddhAMtanI sevA kare che. jema judA-judA svabhAvanA ane paraspara virodha karatAM evA eka rAjAnA ke rAjyanA sevako paNa te rAjAnI ke rAjyanI sevA karatA hoya che, tema e sAte gayo paNa syAdvAdaanekAntavAda kRtarUpI Agama-siddhAMtanI sevA karatA hovAthI samagrapaNe syAdvAda-anekAntavAdanA sevako che. e ja vAtanuM samarthana karato juo A zloka-."stthe samiti samma, vegavasAo nayA viruddhA vi / nizca vavahAriNo iva rAo dAsANa vasavattI // " arthAtu- paraspara viruddhavartI evA naya paNa ekatra thaye) samyakatva thAya che, ekajinane vazavartI thavAthI rAjAnA judAjudA abhiprAyavALA sevako nokaronI peThe. jema mANaso koI kAraNosara paraspara eka bIjA laDatA jhagaDatA teo nyAyakarAvavA mATe niSpakSapAta nyAyAdhIza pAse ekaThA thaIne jAya ane pakSapAta rahita nyAyAdhIza yuktipUrvaka jhaghaDAne maTADI paraspara laDatA-jhagaDatA ekaThA thaIne nyAya karAvavA mATe niSpakSapAta nyAyAdhIza evA jinezvara prabhu pAse AvatAM teone yuktipUrvaka samajAvI, virodha TALI ane jhagaDAne samAvI paraspara teono meLApa karAve che. vaLI paraspara virodhI bhinna bhinna nayorupI viSanI kaNIyuM paNa zrI jinezvara rupa prauDha maMtravAdInA sApekSavAdarUpa prayogathI avirodharUpanirviSapaNAne pAme che ane haDha-kadAgrahAdikarUpa koDhAdikanA rogathI atyaMta pIDA pAmatA evA prANIne amRtarUpe pariName che. ~ - lun
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAMte "jena darzanamAMnayavAdanI viziSTatA" e heDIMgavALA A lekhamAM mArA patidoSathI jANatA ke ajANatAM kAMi paNa viparIta ke aspaSTa lakhAyuM hoya, teno trikaraNayoge micchAmi dukkaDaM Apato viramuM chuM. vIra saM. 2497 vikrama saM. 2020 phAgaNa sudi 4, ravivAra tA. 28-2-71 : sthaLa : zrI jesalamera tIrtha, mahAvIra bhavana (rAjasthAna) (jesalamera tIrthamAM zrI dharmanAtha Adi, zrI vimalanAtha Adi ane zrI goDI pArzvanAtha Adi jinabimbonI pratiSThAno divasa) - ckhaka :zAsana samrA-sUricakravarti-tapogacchAdhipati-bhAratIya, bhavyavibhUti sva. pU. A. zrImadvijaya nemisUrIzvarajI ma. nA paTTAlaMkAra sAhitya samrA-vyAkaraNa vAcaspatizAstra vizArada-kaviratna sva. pa.pU. A. zrImadvijaya lAvayA sUrIzvarajI ma. nA paTTadhara zAstravizArada-kavidivAkara-vyAkaraNa ratna pa.pU. A. zrImadvijaya dakSasUrIzvarajI ma. nA paTTadhara, sAhityaratna-zAstra vizArada-kavibhUSaNa AcArya zrImavijaya suzIlasUri. // zrIrastu // zubhaM zrI saMghasya // [ li3
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ tya has -2mAhiS = zrI suzI S , samini miti . EF ' WEya ni cel gvImo - namo nArirasa che TrasTa maMDala * saMghavI zrI guNadayAlacaMdajI bhaMDArI jodhapura * zA. hatimalajI devIcaMdajI muThaliyA takhatagaDha (muMbai) * saMghavI zrI prakAzacaMdrajI genamalajI maraDIyA jAvAla (cennaI) * saMghavI zrI mAMgIlAlajI cunIlAlAjI takhatagaDha (cennaI) * zA. nanamalajI vinayacaMdrajI surANA sirohI (muMbaI) * zA. mAMgIlAlajI tAteDa meDatAsiTI (cennaI) * zA. devarAjajI dIpacaMdajI rAThauDa javAlI (pAlI) * zA. ramaNIkalAlajI milApacaMdajI novI (surata) * zA. pArasamalajI sarApha bilADA * zA. gaNapatarAjajI copaDA pacapadarAsiTI (muMbaI) * zA. sukhapAlacaMdajI bhaMDArI jodhapura kAryAlaya zrI suzIla-sAhitya prakAzana samiti clo. saMghavI zrI guNadayAlacaMdajI bhaMDArI rAikA bAga, purAnI pulisa lAina pAse mu.po. jodhapura - 342 006 (rAja.) Ph. : (0231) 2511829, 2510621 Printing by : Ambica Card Centre, A'bad-4. Ph.: (0) 2160989 (R) 7439106