________________
-
નય સમબધી સંક્ષિપ્ત પ્રશ્નોત્તરીનયનું જ્ઞાન સંક્ષેપમાં જાણવા માટે નય સમ્બન્ધી પ્રશ્નોત્તરી નીચે પ્રમાણે છે.
(૧)
પ્રશ્ન - નય કોને કહેવાય?
ઉત્તર - અનેક ધર્મવાળી વસ્તુમાં અન્ય અપેક્ષાઓનો વિરોધ કર્યા વિના એક અપેક્ષાએ વસ્તુને જાણવી કે કહેવી તેનું નામ "નય" કહેવાય છે. અર્થાત્ વસ્તુના એક દેશને જાણવાવાળું જે જ્ઞાન તેને "નય" કહેવામાં આવે છે.
પ્રશ્ન-નય એક છે કે અનેક? ઉત્તર - નય એક નથી પણ અનેક છે.
“વિશેષાવશ્ય -માણ” માં કહ્યું છે કે - “ગાવત્તો રયાપદ, વિન્તો વા નથી વિસામો ”
અર્થ અથવા અપિ શબ્દથી - જેટલા વચનના વ્યવહારો છે તેટલા નય છે.
(૩) પ્રશ્ન- સર્વનયોનું જ્ઞાન કઈ રીતે થઈ શકે?
ઉત્તર - સર્વનયોનું સંપૂર્ણજ્ઞાન સર્વસિવાય અન્ય કોઈને પણ થઈ શકતું નથી. આમ છતાં પણ જ્ઞાની ભગવંતોએછવાસ્થ જીવોને નયોનું સ્વરૂપ સમજાય અને વિશ્વમાં સત્ય વ્યવહાર ચાલે એમ સમજી, તે સર્વનયોની પૃથગુ પૃથગુ વહેંચણી કરવા પૂર્વક તેઓનો મુખ્ય સાત નયમાં સમાવેશ કર્યો છે. તેના દ્વારા નયનું જ્ઞાન થઈ શકે છે.
--
-
-
---
-
