________________
કથન સ્વજાતિ-વિજાતિ ઉપચરિત અસભૂત વ્યવહાર ઉપનયનું છે એમ સમજવું.
એ પ્રમાણે ત્રીજો ઉપચરિત અસભૂત વ્યવહાર ઉપનય ત્રણ ભેદવાળો જાણવો.
આ ઉપરાંત અધ્યાત્મનયના મૂળ બે ભેદમાં પણ વ્યવહાર નયનું સ્થાન છે. જુઓ
નયચક્ર વગેરે ગ્રંથોમાં અધ્યાત્મનયના મૂળ બે ભેદ જણાવ્યા છે. નિશ્ચયનય અને વ્યવહારનય. તેમાં નિશ્ચયનયને આશ્રયીને (૧) શુદ્ધ નિશ્ચયનય અને (૨) અશુદ્ધ નિશ્ચયનય એમ બે ભેદનિશ્ચયનયના કહ્યા છે, અને વ્યવહારને આશ્રયીને (૧) સભૂત વ્યવહાર અને (૨) સિદ્દભૂત વ્યવહાર એમ બે ભેદ વ્યવહારનયના પણ કહેલા છે. - સભૂત વ્યવહારનયના (૧) ઉપચરિત સભૂત વ્યવહાર અને (૨) અનુપચરિત સભૂત વ્યવહાર, એમ બે ભેદ જણાવ્યા છે. તથા અસદ્ભુત વ્યવહાર નયના (૧) ઉપચરિત અસભૂત વ્યવહાર અને (૨) અનુપચરિત અસભૂત, વ્યવહાર એમ ભેદ પ્રતિપાદન કર્યો છે. આ નયનો વિષય મુખ્ય વિશેષ છે. વળી આ નય ભેદગ્રાહી છે અને દ્રવ્યાર્થિક નયના ત્રણ ભેદ પૈકીનો છે. | (૪) હજુસુચનય
ઋજુ એટલે વર્તમાન કાળની વસ્તુ, અને સૂત્ર એટલે ગુંથવુંજાણવું. અર્થાત્ વર્તમાન કાળમાં વર્તતી વસ્તુને જ જે જાણે તે) ઋજુસૂત્ર કહેવાય.
આ નયના લક્ષણમાં પણ એજ વાતનું સમર્થન નીચે પ્રમાણે છે.
[
4
]
-
--
-
-
-
-
--
