________________
(પૃથ્વી, પાણી, તેજ, વાયુ) વિભાગનું સમર્થન કરે છે. ચર્મચક્ષુથી જેટલું દેખાય તેટલું દ્રવ્ય છે એમ એ માને છે.
આ પ્રમાણે સ્વકલ્પનાએ ચાર્વાકદર્શનની દ્રવ્ય અંગે જે વિચારધારા છે તે વિતથ છે-અસત્ય છે.
આથી જ વ્યવહારને અનુસરસાર એ નાસ્તિક ચાર્વાકદર્શન વ્યવહારાભાસી છે.
(૪) હજુગાભાસદ્રવ્યનો સર્વથા અપલાપ (નિષેધ) કરી વર્તમાન પર્યાયને ગ્રહણ કરનાર આ ઋજુત્રાભાસ છે. તથાગત એટલે ગૌદ્ધ દર્શન ક્ષણવિનાશી પર્યાયને જ મુખ્યપણે માને છે, પણ તે પર્યાયના આધારભૂત દ્રવ્યને માનતું નથી.
આથી જ ઋજુસૂત્રને અનુસરનાર એ બૌદ્ધદર્શન28જુસૂત્રાભાસી છે. (૫) શબ્દાભાસ
"तभेदंन तस्य तमेव समर्थयमानस्तदाभासः।"કાલાદિ ભેદ વડે કરીને વિભિન્ન શબ્દના અર્થનું પણ એકાન્ત ભિન્નત્વ જે માને તે શબ્દાભાસ કહેવાય છે.
અર્થાત્ કાલ-લિંગ-પુરૂષ-સંખ્યા-કારક ભેદને જ ગ્રહણ કરનાર આશબ્દાભાસ છે. "સુમેરુહતો છે અને હશે" ઈત્યાદિ. ભિન્ન કાલના શબ્દો એકાંત ભિન્ન અર્થ જ જણાવે છે, કારણકે ભિન્નકાળવાચી હોવાથી તેવા સિદ્ધ થયેલ અન્ય શબ્દની જેમ.
આ પ્રમાણે શબ્દભેદને એકાંત અર્થભેદ જે માનવો તે શબ્દાભાસ છે.
