________________
"ઉભિ" નામના યજ્ઞને કરે. ' આ પ્રમાણે "ઉભિ શબ્દ બન્ને અર્થને બતાવી રહ્યો છે. અવયવશક્તિથી વૃક્ષરૂપ અર્થને અને સમુદાયશક્તિથીયારૂપ અર્થને. એક જ "ઉભિ" શબ્દ વૃક્ષરૂપ અર્થને અને યત્રરૂપ અર્થને એમ જુદા જુદા અર્થને જણાવતો હોવાથી તે "ઉભિ" શબ્દ "યૌગિકરૂઢ શબ્દ" કહેવાય છે.
એ પ્રમાણે જે જે શબ્દો યૌગિક શક્તિથી સ્વતંત્ર અર્થને અને રૂઢિ શક્તિથી પણ સ્વતંત્ર અર્થને જણાવતા હોય તે તે શબ્દો સર્વે યૌગિકરૂઢ" સમજવા. આ શબ્દનયનો વિષય વ્યાપક એટલે વિસ્તારવાળો છે.
(૧૦) પ્રશ્ન-સાત નય પૈકી છઠ્ઠા સમભિરૂઢ નયનું સ્વરૂપ શું છે?
ઉત્તર -સ, અભિ અને રુઢ એ ત્રણે મળીને "સમભિરૂઢ" શબ્દ બનેલો છે. તેની વ્યાખ્યા કરતાં કહ્યું છે કે“सं-सम्यक् प्रकारेण अभि-समीपं (अर्थस्य)
રોહિતીતિ સમિઢ: ” અર્થ:- સારી રીતે (અર્થની) સમીપે જે જાયતે "સમભિરૂઢ નય" કહેવાય છે. | જેમાં અમુક ગુણ પ્રગટયા હોય અને ભવિષ્યમાં વિશેષ ગુણ પ્રગટાવાનો સંભવ હોય તેને જે એકરૂપ કહેતે "સમભિરૂઢ નય" કહેવાય છે. ચાર પ્રકારના શબ્દો પૈકી માત્ર યૌગિક શબ્દો જે રીતે કહે છે તે રીતે પ્રત્યેક શબ્દોના અવયવાર્થને જ મુખ્ય માની શબ્દનો વ્યવહાર કરનાર આ "સમભિરૂઢ નય" છે. તે અર્થની પ્રધાનતાએ વ્યવહાર કરે છે.
94
