Book Title: Avashyak sutrana Karta Kon
Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249238/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakasUtranA kartA koNa? [15] cha varSa pahelAM AtmAnaMda jene pustaka maMDala, AgrA taraphathI "hindI paMcapratikramaNa' prasiddha thayeluM. tenI be hajAra prati kADhavAmAM AvelI ane te kalakattAvALA bAbu DAlacaMdajI siMghI taraphathI bheTarUpe vaheMcavAmAM AvelI. te nakale jotajotAmAM khalAsa thaI gaI. pAchaLathI kiMmata ApIne pustaka meLavavAnI hajAre mAgaNIo AvI, ane koI udAra gRhastha te pitAnA kharce pharI tevI AvRtti taiyAra karI chapAvI bheTa ApavA mATe amuka moTI rakama kharcavAnI paNa spaSTa IcchA darzAvI; tema ja e AvRttinAM be anukaraNe paNa thayAMH (1) hindImAM ja kharatara gacchanA pratikramaNa rUpe, ane (2) gUjarAtImAM AtmAnaMda sabhA taraphathI. lekanI adhika mAgaNI ane thayelAM anukaraNo e sAmAnya rIte koI paNa saMskaraNanI lokapriyatA agara vizeSatAnA sUcaka manAya che; paraMtu e bane bAbate hovA chatAM huM e dRSTie e AvRttine saphaLa mAnavA lalacAyo nathI. saphaLatAnI mArI kasoTI te bhAre AtmasaMtoSa che. game teTalI mAgaNIo AvI ane anukaraNe paNa thayAM, chatAM e AvRttithI mane pUrNa saMtoSa thayo ja che ema nathI; tethI mAre kasoTIe e AvRttinI saphaLatA adhUrI ja che. tema chatAM e AvRttimAMthI mane je thoDoghaNe AzvAsa maLe che te eTalA sAruM ke meM te vakhate te AvRtti mATe mArAthI je zakya hatuM te karavAmAM leza paNa upekSA karI na hatI. te AvRttimAM meM keTalIka navInatAo dAkhala karI che. temAMnI eka navInatA te jaina samAja mATe e che ke atyAra sudhImAM Avazyaka jevA manAtA viSe tathA te viSayanA sAhitya upara zAstrabhASAmAM ke lekabhASAmAM navIna dRSTie kazuM lakhAyuM nahotuM tenA zrIgaNeza thayA, ane praratAvanA dvArA e dazAmAM vicAra karavAnI pahela karI.. pratipAdaka selIe AvazyakanAM mUla tattva samajAvavAM ane etihAsika dRSTie Avazyaka sUtranA samayane tema ja kartAne vicAra kare, tema ja vaLI hamaNAM hamaNuM vinmAnya thayelI tulanAtmaka paddhatie Avazyakagata vicAra ane tenAM pratipAdaka sUnuM jainetara saMpradAyonA nirma sAthe telana karavuM e hindI prastAvanA lakhatI vakhate mArI prakRtinuM 47. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 738 ] darzana ane ciMtana dhyeya hatuM. te vakhate meM te mATe ja zrama paNa puSkaLa kare. tema chatAM paNa temAM ApavAnA ghaNA muddAo ane bIjI ghaNuM vigato mArI mAMdagI ane bIjA kAraNasara rahI ja gaI tene bIjI AvRttimAM dAkhala karuM ane prathamanI AvRttinI truTionuM saMzodhana karuM te pahelAM ja huM eka bIjA ja, mAthuM UMcuM na karI zakAya evA, kAryabhAra nIce dabAye. | daramiyAna hindI prastAvanA vAMcanAra keTalAka e tarapha AkarSAyA ane keTalAkane te prastAvanA mAMhenA amuka muddAo sAthe virodha paNa jaNAvA lAgyuM. joke madabheda nahi dharAvanAra avidhIonI saMkhyA moTI hatI ane hajI paNa che, te paNa matabheda dharAvanAra TIkAkArenI nAnI saMkhyA tarapha ja mAruM dhyAna AdarapUrvaka gayeluM. meM je vicAryuM che ane je lakhyuM che te ja satya che, temAM kazuM ja parivartana karavA jevuM na hoI zake, evo dAvo te huM tyAre ja karI zakuM ke jo mane sAtizaya jJAna ke divyadRSTi prApta thayAnuM abhimAna heya. e prastAvanA lakhatI vakhatanA keTalAka muddAo saMbaMdhamAM mArA je vicAro hatA temAM Aje DuM parivartana paNa thayuM che ane te ja bAbate je atyAre mAre lakhavAnI hoya te bIjI ja rIte lakhuM ema mane lAgyA ja kare che; tema ktA AvazyakasUtranA kartA vizene mAre vicAra hajI badalAya nathI, e mAre spaSTapaNe jaNAvI devuM joIe. prastAvanAmAM karAyelA AvazyakakriyAnA samarthana sAme te kaI paNa rUDhigAmI sAMpradAyika sAdhu ke gRhasthane leza paNa virodha ke matabheda na hoya e dekhItuM che. evA leke mATe te matabheda ke virodhanA viSaya mAtra be cheH (1) AvazyakatranA kartA vizene mAre mata, ane (2) jaina Avazyaka kriyAnI jainetara nityakarma sAthe sarakhAvavAnI mArI paddhati. bIjA muddAnA bacAva khAtara mAre TIkAkAne eTaluM ja kahevuM joIe ke Aje je tulanAtmaka paddhatie abhyAsa zarU thayo che ane lagabhaga sArvatrika thatuM jAya che tethI DaravAne kazuM ja kAraNa nathI. je ApaNI vastu sarvottama hoya to tulanAmAM te batAvI zakAya, ane je tenI sarvottama vastune eka abhyAsI barAbara sarakhAmaNI karI tenI sarvottamatA sAbita na karI zake te te kArya keI bIje kare, paratuM jyAM sudhI sarakhAmaNImAM koI paNa vastune utAravAmAM na Ave tyAM sudhI tenI sarvottamatA e te mAtra potAnI mAnI lIdhelI sarvottamatA jevI ja mAtra che. ane vaLI ApaNI prAcIna prathAmAM paNa sarakhAmaNane avakAza kyAM ochA che jyAre sAdhuo vyAkhyAna vAMce che tyAre jANye-ajANye paNa pitAnA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakasUtranA kartA kANu ? [ 939 dharma tattvAnuM khIjAnAM dharmAMtattva sAthe yadhAnkta tAlana kare ja che. alabatta, e kharuM che ke prAcIna prathA anusArI tAlanano uddeza game te rIte potAnI vastune zreSDa ane bIjAnI vastune kaniSTha batAvavAne hoya che, tyAre A Adhunika prathAmAM e ekAMgIpaNuM kAMIka dUra thayeluM jovAmAM Ave che. AcArya zrI. haribhadrajI ane upAdhyAya zrI. yavijayajInI kRtiomAMthI evA saMkhyAbaMdha vicAro tAravI zakAya ema che ke je mAtra taTastha tulanAtmaka dRSTie karAyelA che. vaLI, ApaNe prAcIna kALamAM thayeluM e ja badhuM kAM karIe chIe ? dhaNuMye junu cheADIe chIe ane navuM svIkArIe chIe. jo tulanAtmaka paddhati sagAhya thatI jatI hoya to te dRSTie AvazyakakriyAnuM teAlana karavAmAM huM tenuM mahattva jouM chu. samabhAva e mukhya jainatva che. tene AvirbhAva mAtra kuLa-jaina ke rUDha-jainamAM ja hoya ane anyatra na hAya ema te jaina zAstra kahetuM ja nathI. jaina zAstra udAra ane satyagrAhI che, tethI te jAti, deza, kALa ke rUDhinuM bandhana na gaNakAratAM jyAM jevuM tattva sa'bhave tyAM tevuM ja varNave che. A kAraNathI jaina AvakriyAnI jainetara nitya ka' ke sandhyA Adi sAthe tulanA karavAmAM je bIjA dUSaNa mAne che tene huM bhUSaNa mAnu chuM, ane A vAtane vadhAre te samaya ja siddha karaze. pahelA matabhedane viSaya kartAnA samayane che. upalabdha saMpU AvazyakasUtra gadhakRta nahi, paNa anya kAI vistRta che evA mArA vicAranuM tAtpa ne kAI TIkAkAra evuM kADhatA hoya ke A vicAra AvazyakanI prAcInatA viSayaka lazraddhAnA lApa kare che ane te dvArA AvasyakakriyAnI mahattA ghaTADI ante tenA hAsamAM nimitta thAya che, te kharekhara te TIkAkArA mArA karatAM satyane ja vadhAre anyAya karaze, huM saMpUrNa mULa Avazyakane gaNadharakRta nathI mAnato, paNa tenA kartA virAne lagabhaga guNadhara samakAlIna agara lagabhaga teTalA ja prAcIna mAnuM chuM, ane tethI AvazyakasUtranI prAcInatA jarAye lupta thatI nathI. kadAca kAI aMzamAM prAcInatA vize jo lokavizvAsa che thAya to tethI DaravAnuM zuM? ne vastu sArI ane zreSTha na hoya te tene kevaLa prAcInatAne poSAka paherAvI jagatamAM kAI paNu vizeSa pratiSThita nahi karI zake. tethI UlaTu, je vastu sArI che ane je satya che tenA para prAcInatAne! poSAka nahi hoya topaNa te pratiSThita ja thavAnI, ane kALakrame te ja vastu prAcIna banavAnI. parantu A pralAbhaka tarka baLamAtrathI huM koIne mArA vicAra tarapha AkarSavA nathI icchatA. prastAvanA prasiddha thaye ATalAM varSe vyatIta thayAM. te daramiyAna Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''] darzana ane ciMtana AvazyakasUtranA kartA sabadhA muddAone age me pAte paNa vicAra karyAM che, anya vidvAna mitro sAthe paNa niSpakSapAta carcA karI che ane matabheda dharAvanAra TIkAkAranAM pramANe! para paNa jijJAsApUrvaka vicAra karyAM che; graMthane pUrvApara saMbaMdha paNa vicAryA che ane tema chatAM mane mArA abhiprAya adalavAne kAraNa maLyuM nathI. AthI UlaTu, matabheda dharAvanAra TIkAkAroe je pramANo TAMka che temAM paNa mane te mArA vicAranuM poSaNa thatu spaSTa lAge che ane cit tema nathI dekhAtu paNa tevAM pramANo mArA abhiprAyane spaSTa rIte bAdha karatAM to jaNAtAM nathI ja. te uparAnta keTalAMka evAM pramANe mane navAM maLyAM che ke je mArA vicAranA spardhA sAdhaka che ane sAmA pakSanA vicArane bAdhaka che. huM A sthaLe e badhAM pramANeAne TUMkamAM ApI te tarapha vicArAnuM dhyAna kheMcuM chuM ke jo have pachI koI A viSaya upara samabhAva ane sahanazIlatApUrvaka vizeSa vicAra karaze ane potAnA pakSanAM sAdhaka pramANone spaSTa rIte mUkaze te huM tenA para sAcI jijJAsAbuddhie jarUra vicAra karIza ane temAMthI tathya jANe te svamata karatAM tenI ja kiMmata vadhAre AMkIza. saMpUrNa Avazyakazrutaskandha e gaNadharakRta nathI, paNa gaMdharabhinna anya prAcIna ane pratiSThita zrutasthavirakRta che, evA mAre abhiprAya je pramANone AdhAre me' prakaTa karyo che te pramANA nIce pramANe che-- < (1) 3 zrI. umAravAtijI potAnA tatvArthasUtra-bhASyamAM zrutanA "gapraviSTa ane agamAya e be bhedanuM varNana ApatAM aMgakhAdyanA aneka prakArA khatAve che, temAM teoe * sAmAyika, tuvi zatistava, vandana, pratikramaNa, kAryAtma ane pratyAkhyAno cha AvazyakanAM ayanAne agabAhya tarIke gaNAvyAM che. bhASyanA pArDa A pramANe cheH aGgabAhyamanekavidham / tathA-ma pratima, yajyusa :, pratyAyAma, hArau, nizIthamRSibhASitAnItyevamAdi / vi titavaH, vana, '', sattarAdhyAyA:, vAA:, paMcala - de0 lA0 pu0 prakAzita tattvArthebhASya, 10 90 tyAra bAda teozrI pote ja aMgavizva ane agakhAdya e banne prakAranA zrutanI bhinnatAnA kAraNa vize prazna uThAvI kahe che ke je tIthaMkara bhagavAnanA upadezane AdhAre teonA sAkSAt ziSya gaNadharAe rambu' te aMgavizva ane je Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakasUtranA kartA keTajI : 741 gaNadhara-anantarabhAvI re arthAt gaNadharavAja nAma medhAvI AcAyoe racyuM te aMgakhA, ke talanA bhASyanA pATha A pramANe cheH : atha zrutajJAnasya dvividhamanekaM dvAdazavidhamiti kiM kRtaH prativizeSa iti ? vaktRvizeSAd dvaividhyam / yad bhagavadbhaH sarvajJaiH sarvadarzibhiH paramavibhirarhadbhistatsvAbhAyyAt paramazubhasya ca prAcanapratiSThApanaphalasya tIrthakara nAmakarmaNo'nubhAvAdukta bhagavacchiSyairatizayavadbhirutamAtizayavAgbuddhisampannairgeNadha gaNadharAnantaryAdibhistvatyanta vizudvAganaiH parama prakRdavAG matibuddhi tadaGgaSTam / zaktibhirAcAryaiH kAla saMhananAyurdoSAdalpazaktInAM ziSyANAmanugrahAya yat prota tadaGgabAhyamiti // -te na taravArthamAdhya, pR. 61-2 vAcakIne A ullekha bIjA khavA ullekhA karatAM vadhAre prAcona ane mahattvanA che. anya pramANenuM khaLAmaLa tapAsatI vakhate paNa eTaluM tA jyAnamAM rAkhavuM ja joI e ke vAcakazrI pote je Avazyakane dharakRta mAnatA heta agara gaNadhara tathA anya vira ema bhakRta mAnatA hata to teo mAtra ' LabapazcAt mI ' vagere AcArya kRta kadI kaheta nahi, aMgabAhyamAM gaNAtA Avasyaka, dazavaikAlika, uttarAdhyayana pade sUtronA ka sabaMdhI khIjA badhA karatAM teozrIne ja vadhAre spaSTa mAhitI hevAtA sabhara che; kema ke (1) teozrI AgamanA khAsa abhyAsI hatA, (2) teozrI ane bhagavAna mahAvIra vacce kha u lAMbhu antara nahi, ane (3) jaina paraMparAmAM te vakhate jaina zAstranA kartA saMbadhI je mAnyatA cAlI AvatI tethI jarA paNa ADuMavaLuM lakhavAne temane kazuM ja kAraNu saMbhavatuM nathI. A kAraNothI vAcakazrIne jarA paNa saMdeha vinAnA ullekha mAM mArA abhi prAya AMdhavAmAM prathama nimittabhUta thaye (2) vAyakazrInA upara TAMkela bhASpa upara cIso gaNanI moTI TIkA che, je hajAra karatAM vadhAre varSa jeTalI jUnI to che ja. te TIkA pahelAM paNa tattvA bhASya para khIjI TIkA hatI; tenAM pramANa maLe che. prAcIna TIkAone AdhAre ja ukta bhASyanI vyAkhyA tee e karelI hovI joi e, je prAcIna TIkAo karatAM temane mana judo hota to jema tattvArtha bhASyanAM aneka sthAmAM prAcIna mata batAvI pachI potAnA aMtabheda batAve che tema prastuta bhASyanI TIkAmAM paNa tee cIna ke kArAnA matabheda ta; paNa teoe tema kyuM nathI. haMsarathI e te spaSTa che ke siddhasena che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2] darzana ane ciMtana > < gaNine prastuta bhASya uparanI prAcIna TIkAmAM pote vyAkhyA karavA dhAre che te karatAM kAMI paNa matabhedavALu jaNAyeluM nahi. Aja kAraNathI zrIsiddhasena gaNinuM prastuta bhAnuM vivecana e emanA vakhata sudhInI aMgaviSTa ane aMgAstranA bheda saMbaMdhI cAlatI jaina paraMparAnuM spaSTa nirdezaka che, ema kabUla karyAM vinA cAlatu' nathI. zrI. siddhasena gaNi bhASyagata * sAmAyika... pratyAkhyAna Adi zabdonA artha spaSTa rIte - sAmAyika adhyayana...pratyA dhyAna adhyayana'e pramANe ja kare che; ane LavAnantaIphimiH' e padA artha spaSTapaNe gaNadharaziSya jammU, prabhava vagere eTalo ja phare che, ane te dvArA teozrI potAnuM khAsa mantavya mucave che ke agamANu, jemAM samagra Avazyaka paNa sammilita che te, gadharakRta nahi, paNa gaNadharaziSya jaMbU tathA prabhava Adi anya AcArya kRta che. tenI prastuta bhASyanI TIkA A pramANe cheH - samabhAvo yatrAdhyayane vaNyate tattena varNyamAnenArthena nirdizati -- sAmAyikamiti / eva sarveSu vakSyamANeSvarthasambandhAd vyapadezo dRzyaH / caturviMzatInAM pUraNasyArA dupa. kAriNo yatra stavaH zeSANAM ca tIrthakRtAM varNyate sa caturviMzatistava iti / vandanam - praNAmaH sa mai kAryaH kasmai ca naiti yatra vaNyate tat vandanam / asaMyamasthAnaM saptasya yatastasmAt pratinivartanaM yatra vaNyate tat pratikramaNam / kRtasya pArasya yatra kAya parityAgena kriyamANena vizuddhigakhyAyate sa kAyavyutsargaH / pratyAkhyAnaM yatra bhUlaguNA uttaraguNAva dhAraNIyA ityayamarthaH khyApyate tat pratyAkhyAnam / -De0 lA0 pu0 prakAzita tatvArthabhASyaTIkA, pru0 9. . ' keTalAka evI lIla kare che ke bhASyamAM je sAmAyika, caturviM zatistava... pratyAkhyAta ' Adi zabda che te AvasyakanA adhyayana-meAdhaka nahi, paranta te te adhyayananI niyuktinA medhaka che; arthAt agabAhyamAM Avazyaka-niyu Mkta ja gaNavI joIe. tenI A dalIla keTalI TakI zake che te paNa joIe. (6) jo vAcakazrIne sAmAyikAde pothI sAmAyika adhyayana aAdinI niyukti ja vivakSita hoya te teozrI pote ja niyuktinuM spaSTa kathana na karatAM lAkSaNika prayoga zA mATe kare? (6) kAI paNa zabdane lAkSaNika atha karavAmAM mULa arthanA Adha aa ja joIe. jyAM sudhI zabda mULa artha bAdhita na thatA hoya tyAM. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakasUtranA kartA kANu ? [ $43 sudhI tene lAkSaNika artha mAnavA e zabdazAstra, alaMkArazAstra ane nyAyazAstranA niyameAnuM utthApana karavA jevuM che. (1) ghaDIvAra mULa arthanA khAdha vinA paNa lAkSaNika artha karavAnI dhRSTatA karI laIe, tepaNa e prazna to thAya ja che ke zrI. siddhasenagaNi, je potAnA pUrva TIkAkArAne anusaryo che tee, zuM tevA lAkSaNika atha karavAnuM nahAtA naNatA athavA khIjI koI paNa rIte bhASyanA e zabde niyuktiodhaka che evuM sAbita karI zakatA na hatA? (5) dhaDIvAra ema paNa mAnI laIe ke vAcakazrI zabdaprayoga rALa na hatA, TIkAkAra zrI. siddhusaina Nu paNa bhUlyA, parantu eTaluM badhuM mAnyA pachI paNa sAmAyika Adi padonA niryuktiparaka artha kADhavA jatAM eka mahAna virAdha upasthita thAya che je niyuktinA lAkSaNika athanI lIlane kSaNamAtra paNa TakavA detA ja nathI, te virAdha te A H-- < agabAhyamAM vAcakazrIe ' Avazyaka ' prathama gALyu che, ane AvazyakatA artha virodhI TIkAkAza - niyukti ' phare che, eTale tenA kathana pramANe agabAhyamAM prathama Avazyakaniyukti Ave che. have agAhanA racayitA tarIke bhASyakAra ane TIkAkAra ane gaLadharAnA~yimiH ' e pathI zrI. jammUsvAmI tathA zrI. praNavavAmIne nirdeza kare che; eTale agAjImAM prathama gaNAvela Avazyakaniyukti e zrI. jakhUsvAmI ke zrI. prabhavasvAmIkRta hAya evu bhAna thAya che ke je asaMgata che, kAraNa ke niyuktikAra tA zrI. bhadrakhAhusvAmI ja che, e vAta jANItI ja che. eTale Avazyaka padathI Avazyakaniyukti vivakSita hoya te zrI. bhadrabAhusvAmInu nAma chevaTe TIkAmAM tA AvavuM ja joIe, ke je karyAMya paNa nirdiSTa nathI. (3) bhASya ane tenI TIkA e bannenAM upara TAMkelAM pramANA je mata darzAve che te ja mata bhASyanA chellAmAM chelA ane moTAmAM moTA TIkAkAra upAdhyAya zra. yazAvijayajI paNa svIkAre che, e teonI bhASya uparathI vRtti jovAthI asaMdigdhapaNe spaSTa thAya che. teo potAnI bhASya uparanI vRttimAM sAmAyika pratyAkhyAna' Adi AvasyakanAM chae adhyayanAne ' Avazyaka zrutaskandhu ' e prakAranA atha spaSTa zabdomAM kare che, ane aMgakhAdya jemAM teozrI pAte prathama ja * Avazyaka zrataskandha' te samAveza kare che tene gadharapazcAdbhAvI zrI. jamUvAmI Adi vaDe racAyAnuM pratipAdana kare che. tenI vRttinA te bhAga nIce pramANe che H-- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -744 ] darzana a, caMtana gaNadharA indrabhUnyAdayaH, teSAmanantare ye sAdhavaste'nantaryAH ziSyA ityrthH| te gaNadharAnantaryAH jambUnAmAdayaH AdiyeSAM prabhavAdInAM te gaNadharAnantaryAdayaH / / sAmAyikaM samabhAvo yatrAdhyayane varNyate, caturvizatInAM pUraNasyArAdupakAriNo yatra stavaH zeSANAM ca tIrthakRtAM sa caturvizatistavaH / vandanaM guNavataH praNAmo yatra varNyate tat vandanam / asaMyamasthAna prAptasya yatestasmAt pratinivartana yatra varNyate tat pratikramaNam / kRtasya pApasya yatra sthAnamaunadhyAnarUpakAyatyAgena vizuddhirAkhyAyate sa kAyavyutsargaH / mUlottaraguNadhAraNIyatA yatra khyApyate tat pratyAkhyAnam / etairabhyayanarAvazyakazrutaskandha uktH|| -manasukhabhAI bhagubhAI prakAzita zrIyazovijayajIkRta tatvArtha vyAkhyA, pR. 50 upAdhyAya zrI yazovijayajI jevA zAbdika, AlaMkArika, nayAyika ane Agamika vize koI paNa ema kahevAnuM sAhasa bhAgye ja karaze ke teo cAlatI zrutaparaMparA karatAM kAMI navuM ja lakhI gayA che athavA te teone lAkSaNika artha karavAnuM sUjhayuM nahi. upAdhyAyajI vizeSAvazyakabhASya vagere anya samagra Agama graMthanA UMDA abhyAsI hatA ane vaLI bhaladhArI zrI. hemacaMdranI vRtti paNa teonI sAme hatI, tethI ja teone Avazyaka artha niryukti paraka karavAnuM gya lAgyuM hatuM te teozrI pitAnI tatvArthabhASyanI vRttimAM te pramANe jarUra karata; paraMtu tema na karatAM je sIdhe artha karyo che te vAcakazrInA bhASya ane zrI. siddhasena gaNinI TIkAnA vicArane pioSaka che ema kabUla karavuM ja paDaze. (4) tattvArthabhASya ane te uparanI be TIkAo e traNe pramANenuM saMvAdI ane balavata spaSTa pramANe eka ethuM paNa che, ane te che senapraznanuM. senapraznanA pR. 19 prazna 13 AvazyakasUtranA kartA saMbaMdhamAM ja che. temAM pUchavAmAM AvyuM che ke AcArAMganA bIjA adhyayananI TIkAmAM legasa sUtrane zrI. bahusvAmIkRta karyuM che; to zuM e eka ja sUtra zrI. bhadrabAhusvAmIkRta che ke AvazyakanAM badhAM sUtro zrI. bhadrabAhusvAmIkRta che agara te e badhAM sUtra gaNadharakRta che? Ane utara senapraznamAM je ApavAmAM AvyuM che te khAsa dhyAna ApavA jevo che. temAM kahyuM che ke "AcArAMga Adi aMgapraviSTa kRta gaNudharee raceluM che ane Avazyaka Adi aMgabAhya zrata zratasthavirAe raceluM che, ane e vAta vicArAmRtasaMgraha, AvazyakavRtti AdithI jaNAya che. tethI logassasutranI racanA zrI, bhadrabAhusvAmInI che ane anya AvazyakasUtronI racanA niryuktirUpe te teonI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvakasUtrane kartA koNa ? [ 745 ja che, arthAt logassanuM mULa sUtra zrI. bhadrabAhuvAmIkRta che ane bAkInAM AvazyakasUtrAnI niyukti ja mAtra zrI. bhadrabAhusvAmIkRta che. parantu legassa sivAyanAM anya AvazyakanAM sUtre te zrI. bhAhusvAmIthI bhinna anya zrutaviAnAM racelAM che.' e te praznanA uttarakathanano sAra che. senapraznanA saMpUrNa pAr3e A pramANe che H-- AvazyakAntabhUtazcaviMzatistavasvArAtIya kAlabhAvinA zrImadrabAhusyAminAGakArItyAcArAGgavRta dvitIyAdhyayanasyAdau tasya kimeimeva sUtra bhadrabAhunAkAre samvaNi vA AvazyakasUtrANi kRtAnyuna pUrvagagadha e: kRtAnIti kiM tattvamiti praznaH ! atrottaraM - AcArAGgAdikamaGgapraviSTaM gaNabhUdbhiH kRtam, AvazyakAdikamanaGgapraviSTamaGgekadezopajIvanena sthaviraiH kRtamiti vicArAmRta prahA''vazyaka vRttyAdyanusAreNa jJAyate, tena bhadrAvAminA''vazyakAntarbhUtavaturviMzatistavaracanamaparA''vazyakaracanaM ca niryu kismatayA kRtamiti bhAvArtha: zrIAcArAGgata 'tatraivAdhikAre'stIti bodhyamiti // menazra, pR. 11, 4 12 uparanAM cAre pramANeo jyAM sudhI khATAM sAbita na thAya tyAM sudhI huM mArA abhiprAya badaluM to tenA artha e ja thAya ke vicAra * vinAnI kAI paNa eka rUDhimAtrane svIkArI levI. Avazyakatra gadharaSkRta nahi, parantu anya vikRta che e abhiprAyanuM samarthana karanArAM je pramANA mArA jovAmAM AvyAM te upara DhAMkayA pachI have AvazyakasUtrane gaNadharaSkRta mAnanAra pakSanAM pramANAnuM parIkSaNa karavAnuM kArya mAtra bAkI rahe che. mArA A matanA virodhI tarIke je pramANI TAMkavAmAM Ave che. te AgamAdhyamiti dvArA prakAzita thayela vizeSAvazyakabhASyanA gujarAtI anuvAda bhA. 1 mAM upodghAtanA pR. 2 upara jovAmAM Ave che. A pramANeAnI parIkSAnI sagavaDa khAtara huM te sarvane cAra vibhAgamAM vaheMcI nAkhuM chuM: (1) Avazyaka kANe karyuM... e praznanA uttara mATe jainata dvAranuM vivaraNa, ( 2 ) bhagavAna pAsethI zrIgautamAdine sAmAyika Adi sAMbhaLavAnA prayAjananuM varNana, ( 3 ) bhagavAnathI sAmAyika pragaTa thayAnuM vaNaeNna, ane (4) agapraviSTa tema ja aMgamAla zrutanI vyAkhyA. (1) sAmAyika Avazyaka kANe racyuM ? e praznanA uttaramAM bhASyakAra zrI. jinabhagaNi kSamAtramaNanI gAthA nIce pramANe che : Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazana ane ciMtana keNakayaM ti ya kvahArao jiNideNa gaNaharehiM ca / tassAmiNA u nicchayanayassa tatto jao'NannaM // -vizeSAvazyakasUtra, gAthA 3392 vizeSAvazyakabhASyanA e gUjarAtI anuvAdanI upeghAtanI TippaNamAM A gAthAne artha A pramANe karyuM che: "sAmAyika, je AvazyakasUtrane eka pahele bhAga che te arthathI zrI jinendra bhagavAne kahyuM ane sUtrathI zrI gaNadhara mahArAje karyuM che." paraMtu mAre kahevuM joIe ke A artha nathI gAthAmAMthI nIkaLato ke nathI tenI mAladhArI zrI. hemacaMdrakRta TIkAmAMthI. UlaTuM A nakRta dvAranuM varNana te sAmA pakSakAranI tarapheNamAM nahi, paraMtu viruddhamAM ja jAya che, A dvAramAM ema kahevAmAM AvyuM che ke sAmAyika koNe karyuM?" ane tene uttara ukta gAthAmAM e pramANe Ape che ke " vyavahArathI sAmAyika zrI tIrthakare ane gaNudharee karyuM che, paraMtu nizcayadaSTie sAmAyikanA kartA tenA svAmI arthAta tenA anuSThAna karanArAo che. sAmAnya abhyAsIo sAthuM mAni , sUrta janyarita kALa nA e sarvavidita kathana anusAra jarUra ema mAnavA prerAya ke sAmAyika e vasturUpe zrI tIrthakaree upadezya ane sutrarUpe zrI gaNadharee racyuM; parantu jenavRtta dvAranI e gAthAno e artha ja nathI, ene bhAva judo ja che. e gAthAmAM artha dvArA sAmAyika keNe karyuM ane satra dvArA keNe racyuM e praznano uttara ja nathI. emAM to sAmAyika, je jJAna, darzana, cAritrarUpa Atmika pariNAma che, tenA vyavahAra ane nizcayadaSTie karanAranuM nirUpaNa che. e gAthAmAM kahevAmAM AvyuM che ke sAmAyikarU5 Atmika pariNAmanA nizcayaSTithI kartA tenA anuSThAna karanArAo che " ane vyavahAradaSTithI tenA kartAo eTale upadezake, prerake arthAt sAmAyikarUpa AcAranuM upadeza dvArA pravartana karAvanArAo zrI tIrthaMkara, zrI gaNadhara Adi che. te ja vyavahAradaSTie tenA kartA kahevAya. A artha ke gAthAmAM vaparAyelA "svAmI ' zabdathI spaSTa thAya che, chatAM tenI TIkAmAM te e arthe eTale badhe spaSTa karyo che ane te gAthAnI AgaLapAchaLanuM prakaraNa tathA te uparanI TIkAmAM A mAre kahele ja artha asaMdigdha rIte pratipAdana karavAmAM Avyo che. sA. za e che ke jenA dvAranI prastuta gAthA sAmAyika adhyayananA kartanuM pratipAdana nathI karatI, paraMtu sAmAyikarUpa Amika guNanA vyAvahArika ane naiRyika karyAnuM nirUpaNa kare che, jene zabdAtmaka sAmAyika adhyayananA kartAnA nirUpaNa sAthe kaze ja saMbaMdha nathI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakatranA kartA keNu? [74 (2) sAmAyika adhyayanane zrIgaNadharakRta batAvavA mATe bIjuM pramANa upara sUcavela gUjarAtI anuvAdanA TippaNamAM je mUkavAmAM AvyuM che te e che ke jemAM bhagavAnanA sAmAyika paranA bhASaNanuM prayojana batAvyA bAda gaNadharoe sAmAyika sAMbhaLyAnA prayajananuM varNana che. te A pramANe che : goyamamAI sAmAiyaM tu kiM kAraNa nisAmeti / nANasa taM tu sundaramaMgulamAvANa uvaladdhI // --vizeSAvazyakasUtra, mAthA 2125 sAmenA pakSakAra A gAthAo uparathI ema kahevA lAge che ke sAmAyika upadezya te bhagavAne, paNa racyuM gaNadharee, paraMtu koI paNa vicAraka A gAthAo kADhI tene artha vAMcI AgaLapAchaLanuM prakaraNa vicArI joze to tene jaNAze ke evo artha karavAmAM keTalI bhUla thAya che. ahIM te eTaluM ja uddiSTa che ke sAmAyika-AcAranuM prathama nirUpaNa bhagavAne zA mATe karyuM ane te AcAranuM zravaNa gaNadharee prathama zA mATe karyuM ? arthAt sAmAyikarUpa jaina dharmanA AtmAnuM prathama prathama gaNudharee je zravaNa karyuM tenuM prayojana paraMparAe mokSa che evuM A gAthAomAM batAvavAmAM AvyuM che. temAM traNa dharae sAmAyika sUtra racAnI gaMdha sarakhI paNa nathI. sAmAyika-AcAra sAMbhaLa, tene jIvanamAM utAre, tenuM phaLa meLavavuM, tene vicAra kare e judI vAta che ane sAmAyika sUtranI zAbdika racanAne vicAra e judI vAta che. sAmAyika-AcAranA zravaNa sAthe sAmAyika sUtranI zAbdika racanAne bheLavI devI ane sAmAyika-AcAranA prathama sAMbhaLanArane sAmAyikasUtranA racayitA kahevA e brAMti nathI zuM? (3) e ja gUjarAtI anuvAdanA upodaghAtanI TippaNuMmAM trIjAM pramANa nimAra vizenuM che. tene lagatI gAthA A che: micchattAitamAo sa nimgo jaha ya kevalaM patto / jaha ya pasUrya tatto sAmAiyaM taM pakkkhAmi // -viroNAcavarka jAthA 142 Ane artha sAmA pakSakAranI jarAye tarapheNamAM nathI ja. A mAthAmAM te bhagavAna zrI mahAvIranuM mithyAtvathI nirgamana thayuM, teoznI je prakAre kevaLajJAna pAmyA ane teozrIthI sAmAyika je rIte pragaTa thayuM tenuM varNana karavAnI pratijJA mAtra che. AmAM te eTaluM ja kathana che ke bhagavAnathI sAmAvika-AcAra zI rIte udbhavyo, paraMtu A Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha48 ] darzana ane ciMtana gAthAmAM sAmAyika sUtra ke anya AvazyakasUtranI zAbdika racanA saMbaMdhamAM kazuM ja sUcana ke kathana nathI. sAmAyikadharma bhagavAne pragaTAvyo ane zrI gaNudharee jhIlyo, tenI te kaNa nA pADe che? prazna sUtraracanAne che. tenI sAthe AcAranA upadezane saMbaMdha nathI. tethI A pramANa paNa grAhya thaI zakatuM nathI. (4) cothuM pramANa aMgapraviSTa ane aMgabAhya zratanI vyAkhyAo vizenuM te ja TippaNamAM TAMkavAmAM AvyuM che. tenI gAthA A che : gaNahara-therakayaM vA AesA mukkavAgaraNao vA / dhuva-calavisesao vA aMgA-Nagesu nANatta / / -vizeSA racavatra, nAthA para A gAthAmAM aMgapraviSTa ane aMgabAhya zratanI traNa vyAkhyAo che, ane A vyAkhyAo zabdAtmaka zratane lAgu paDatI hovAthI te ja Avazyaka sUtranA kartAne nirNaya karavAmAM vadhAre, badhe khAsa, upayogI che. tethI e vyAkhyA vizenI prastuta bhASyagAthA ane tenA uparanI maladhArIta TIkA e bannene A sthale prastuta prazna paratve jarA vistArathI UhApoha karI le jarUrano che. * vizeSAvazyakabhASyanA praNetA zrI. jinabhadragaNi kSamAzramaNa tattvArthabhASyanA praNetA vAcaka zrI. umAsvAtinA pachI thayelA che, eTale vAcakazrI sAme e bhASya nahi, paNa tene mUlabhUta graMtha (Avazyakaniryukita) hate. te vakhatanI AvazyakaniryuktinI kaI prAcIna vyAkhyA agara te te vakhatanI cAlu arthaparaMparA vAcakazrI sAme hatI ema mAnavuM joIe. AvazyakaniryuktinI prastuta gAthA A pramANe che : azkharasaNIsamma sAiyaM khalu sapajjavasiya ca / gamiyaM aMgaviTTha satta vi ee sapaDivakhA // -vizeSAvazyakasUtra, gAthA 454 A uparyukta mULa gAthAmAM aMgapraviSTa ane aMgabAhya zratane nirdeza che. te gAthAnI te vakhatanI koI prAcIna vyAkhyA agara cAlu arthaparaMparAne AdhAre ja vAcakazrIe pitAnA tattvArthasUtranA bhASyamAM aMgapraviSTa ane aMgabAhya viveka karele have joIe, athavA te ochAmAM ochuM e viveka karatI vakhate AvazyakaniyuktitI e gAthAne arthe emanA dhyAna bahAra na ja have joIe. eTale vAcakazrIe aMgabAhyanuM je svarUpa batAvyuM che Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakasUtranA kartA kezu? [ 749 ane jene meM pramANa tarIke upara prathama ja Takela che te svarUpa ukta AvazyakaniryukitanI mUlagAthAnI arthaparaMparAne anusaratuM ja hovuM joIe, ema mAnavAmAM jarAye asvAbhAviktA nathI. A uparathI je kahevAnuM che te e ke AvazyakanikitanI e gAthAmAM nirdiSTa thayela aMgabAhya zratanA svarUpano nirNaya karavAmAM jUnAmAM jUne AdhAra ApaNI pAse tattvArtha. bhASya sivAya bIjo eke nathI, ane tatvArthabhASya te spaSTa rIte aMgabAhya zratane gaNadharapazcAdbhAvI AcAryapraNIta kahe che ane aMgabAhya zratamAM sauthI prathama AvazyakanAM cha adhyayanane gaNAve che, je pahelAM batAvavAmAM AvyuM che. tethI aMgabAghanI vyAkhyA saMbaMdhIne Avazyaka niryukitanI gAthAne upayoga karavo ja hoya te te tattvArthabhASyanA vaktavya karatAM bIjuM kAMI vadhAre athavA bhinna sUcavI zake tema nathI. have laIe e niyukita-gAthA uparanuM vizeSAvazyakabhALyuM. A bhASya ja atyAre ApaNI sAme niryuktinI jUnAmAM jUnI ane moTAmAM meTI vyAkhyA che. bhASyamAM aMgapraviSTa ane aMgabAhya zratane spaSTa viveka karavAmAM Avyo che. A viveka traNa prakAre karavAmAM Avyo che, arthAta kSamAzramaNatrIe aMgapraviSTa ane aMgabAhya zratano bheda sUcavatI traNa vyAkhyAo ApI che. A traNe vyAkhyA ApyA chatAM mUla bhASAmAM bhASyakAre aMgapraSTi ane aMgabAhya zrutanA udAharaNa tarIke koI graMthane nirdeza karyo nathI. udAharaNa tarIkenA graMthane nideza bhAganA TIkAkAra maladhArI zrI. hemacaMdra pitAnI TIkAmAM karyo che. sAmAnya rIte bhAratIya TIkAkAronI ane khAsa karIne jaina AcAryonI prakRtiparaMparA jotAM ema mAnavAmAM kazI aDacaNa nathI ke maladhArIe je udAharaNe TAMkyAM che te potAnI pUrvavatI bhASyanI TIkAone anusaratAM ja hovAM joIe. mAladhArIzrInI TIkA pahelAM bhASya upara je TIkAo hovAnAM pramANa maLe che temAM eka te paNa arthAta kSamAzamaNabInI pitAnI ane bIjI kohyAcAryanI. tatvArthabhASyanA TIkAkAra zrI. siddhasena gaNui mAladhArIzrInA pUrvavartI che. temanI sAme ochAmAM ochuM vizeSAvazyaka bhASya ane tenI svopajJa TIkA e be te avazya hevAM ja joIe. tethI zrI siddhasena gaNinI aMgabAhyanA kavabedhaka "jaLadharAnAmi e tatvArthabhASyagata padanI vyAkhyA, je pahelAM upara TakI che te prAcIna paraMparAnI viruddha hoya ema na mAnI zakAya, ane zrI. siddhasenagaNi te e padane artha gaNadharavaMzaja zrI. jaMbU Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 950 ] darzana ane ciMtana svAmI, zrI. prabhavasvAmI vagere AcAya evA spaSTa kare che. te uparathI vizeSAvazyakabhASya ane tenI svapana TIkAnA aMgamAghunA kartA vize Azaya kADhavA ja hAya ! e ja kADhI zakAya ke gaMdharabhinna zrI. jammU, prabhava vagere sthavirAe je zruta racyuM te ja aMgakhAla. vizeSAvazyakabhASyanI upalabdha ane ativistRta TIkA maladhArIkRta che. e TIkAmAM bhASyagata traNa vyAkhyAonAM udAharaNo paNa ApelAM che. upAdhyAya zrI yazovijayajI ane senapraznanA praNetA sAme mUlaniyukti, te uparanuM vizeSAvazyakabhASya ane e bhASyanI maladhArIkRta TIkA eTalAM te chAmAM ochAM hatAM ja. tethI upAdhyAyatrInI tattvArthaM bhASya uparanI TIkAmAM tathA senapraznamAM aMgabAhya zrutanA kartA saMbadhe je vicAra che ane jene upara TAMkayo che te prAcIna graMthakAra nA abhiprAyane lakSamAM rAkhyA sivAya te lakhAyela na ja hovA joI e. upAdhyAyazrInI tti ane senA te spaSTa rIte aMgakhAdyane gaNadharabhinna AcArya praNIta sUcave che, je upara batAvavAmAM AvyuM che. pUrvopara AyAaunA vicArasAmyanI kalpanA upara UbhI karela anumAnAtmaka lIlane cheDI have sIdhI rIte .maladhArIkRta TIkAne laI tenA upara vicAra karIe. bhASyanI prastuta gA0 550 mInI maladhArIkRta TIkA nIce pramANe cheH aMgAnaM praviSTazrutayoridaM nAnAtvametad bhedakAraNam / vim ityAha gaNadharA gautama svAmyAdayaH, tatkRtaM zruta dvAdazAMgarUpamagapraviSTamucyate / sthavirAstu bhadrabAhusvAmyAdayaH, tatkRtaM zrutamAvazyaka niyuktyA dikamanaM gapraviSTamagabAhyamucyate / athavA vAstrayaM gaNadharapRSTasya tIrthakarasya saMbandhI ya AdezaH prativacanamutpAda-vyaya-praumya vAcakaM padatrayamityarthaH, tasmAd yanniSpannaM tadaMgapraviSTaM dvAdazAMgameva, mukkaM mutkalamapraznapUrvakaM ca yad vyAkaraNamarthapratipAdanaM, tasmAsminanane trAdhAmaghoyo, taccAvazyakAdikam / vA zabdoMsgADana ga praviSTatve pUrvoktamedakAraNAdanyatvasUcakaH / tRtIyabhedakAraNamAha 'dhruva-calavisesao vatti sarvatIrthakara tIrtheSu niyataM nizcayabhAvi zrutamaM praviSTamucyate dvaadshaaNgmiti / yat punazcalamaniyata bhAvi tat tanduvaikA likaprakaraNAdizrutama gabrAhyam / vA zabdo'trApi bhedakAraNAntaratvasUcakaH / idamuktaM bhavati - gaNadharakRtaM, padatrayalakSaNatIrtha karA deza niSpannaM dhruvaM ca yacchutaM tadgapraviSTa mucyate tacca dvAdazAMgIrUpameva / yatpunaH sthavirakRtaM, mutkalArthAbhidhAnaM balaM ca tadAvazyaka prakIrNAdizrutama gavAhya ' miti / . . Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakasUtranA kartA kANu ? [ 751 A TIkAmAM aMgapraviSTa ane agabAhya zrutanA bhASyakAre karela vivekanA spaSTIkaraNa uparAnta traNe vyAkhyAnAM judAM judAM traNa udAharaNo che, je khAsa dhyAna kheMce che. (4) pahelI vyAkhyAmAM agapraviSTane zrI. gautama Adi guNadharakRta tarIke oLakhAvI tenA udAharaNa tarIke dvAdazAMga jItane mUkayu che, ane aMgakhAdyane zrI. bhadrabAhu Adi virakRta tarIke oLakhAvI tenA udAharaNa rUpe Avazyakaniyukti vagere zrata darzAvyuM che. ( la IjI vyAkhyAmAM gaNadharanA praznanA uttaramAM tIrthaMkara dvArA upadezAyela tripadI uparathI racAyela zrutane aMgaviSTa tarIke oLakhAvI tenuM udAharaNa ApatAM e zruta te dvAdazAMgI rUpaja che evA khAsa bhAra mUkI maladhArIe mAtra dvAdazAMgIne aMgapraviSTa kahyuM che ane Tu vAyu tema ja prazna vinA je apratipAdana thayuM... hAya tenA uparathI racAyela zrutane aMgakhAdya tarIke oLakhAvI tenA udAharaNamAM Avazyaka Adi zruta aMgakhAdya che ema kahevAmAM AvyuM che. (T) trIjI vyAkhyAmAM dareka tIthaMkarAnA tItha'mAM avazyaMbhAvI tarIke khatAvIne ja aMgapraviSTa kahevAmAM AvyuM che ane dareka tIthamAM niyamathI na hAnAra zrutane aMgakhAla tarIke oLakhAvI tenA udAharaNamAM tandulavaikAlika Adine mUkayu che. pahelI vyAkhyAnA udAharaNamAM zrI. bhadrakhAhusvAmI Adi ane Avazyakaniyukti Adie e pado khAsa dhyAna kheMce che. jyAM sudhI saMpU Avasyakatra zrI, bhadrakhAhusvAmIkRta che e matalabanuM sAdhaka pramANa na maLe tyAM sudhI Avazyakaniyukti e sAmAsikapadane ndra samAsane khale sAmA pakSane anukUla evA tatpuruSa samAsa ja levA joIe; ane e samAsa letAM tenA artha eTalA ja thAya ke Avazyakaniyukti vagere je zruta zrI. bhadrabAhu vagerenuM anAveluM che tene aMgabAjI samajavuM. niyukti zrI. bhadrabAhusvAmInI hovAnI prasiddhi AbAlavRd jANItI che, tethI ja tenuM udAharaNa ApyuM che. A prathama vyAkhyAnA udAharaNa uparathI mUla AvasyakasUtranA kartA vize kaze ja prakAza paDato nathI. khIjI vyAkhyAmAM agakhAlanA udAharaNa tarIke Avazyakane mukhyapaNe mUkeluM che, ane ene chUTAchavAyA OM prazna vinAnA ja bhagavAnanA upadeza uparathI racAyeluM kahevAmAM Avyu che. jyAM sudhI gaNadharane AvazyakanA kartA tarIke asa MdigdhapaNe sAbita karatA prAcIna ullekha maLI na Ave tyAM sudhI AvazyakasUtrane arUpe tIya karakathita mAnavA chatAM tene zabdarUpe gaNadharakRta kema mAnI zakAya? Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana ane ciMtana ane vaLI jyAre UlaTAM aneka vidhI pramANA AvazyakasUtrane gaMdharabhinna AcArya praNIta khatAvanArAM maLatAM hoya tyAre ema mAnavuM e te spaSTa pramANAnI avamAnanA karavA jevuM thAya. alabatta, sthavira zabda guNadharane paNa lAgu paDe che, paNa tethI AvazyakasUtra gadharakRta ja che ema kAMI lita thatuM nathI. maladhArInI TIkAnA ullekha uparathI ( tattvArthaM bhASya AdinA ullekhAne dhyAnamAM laI) atha kADhavA jaIe te saralapaNe eTalA ja atha nIkaLI zake ke vagara prazne jatI karnA upadeza uparathI racAyela je Avazyaka vagere zruta te aMgakhArthe. ATalA artha AvazyakanA kartA tarIke kAI vyaktine nirNaya karavA khasa nathI. tevA nirNaya mATe te vivAdathrasta sthaLamAM spaSTa pramANe joIe. jo tattvArthabhASya AdinAM upara TAMkelAM cAra spaSTa pramANe ApaNI sAme na heta te maladhArInI TIkAno adhyAhAravALA ullekha gaNadharane AvasyakanA kartA tarIke manAvavA ApaNane lalacAvata. trIjI vyAkhyA ane temAM TAMkela udAharaNa ApaNane prastuta carcAmAM kAMI upayeAgI nathI, tethI te para vicAra karavA e asthAne che. ekaMdara upara Apela maladhArI zrI. hemacaMdranI TIkA Avazyakane gaNadharakRta sAbita karavA kAI spaSTa purAvA pUre! pADatI nathI. tethI mUla niyukti, tenu bhASya ane malabArIkRta TIkA e badhAM, tattvA bhASya AdinA prathama TAMkela ullekhAne savAdI ane e rIte ja ghaTAvavAM joI e. para chelle eka prazna rahe che ane te e ke bhagavAna zrImahAvIre pratikramaNadharma upadezyo. jyAre teozrIe potAnA ziSyaparivArane pratikramaNanuM vidhAna avazyakatA vya tarIke upadacyuM tyAre te ziSyaparivAra e vidhAnanuM pAlana karatI vakhate kAMI ne kAMI zabdo, vAkayo ke sUtro khelatAM ja haze. jo e ziSyaparivAra samakSa pratikramaNavidhAyI zabdapATha na hoya tA te pratikramaNa kare ja kevI rIte? ane jo zabdapATha hoya te te pATha gaNadhara sivAya anya racita mAnavAmAM zuM pramANa che? alabatta, A prazna mane pahelAM paNa thayelA, ane atyAre paNa thAya che; chatAM jyAre saMpUrNa Avazyaka gaNadhara kRta ja che e matalabanu kAI spaSTa pramANa ja nathI maLatuM ane gaNadharabhinnakRta hovAnAM ekathI vadhAre spaSTa pramANo maLe che tyAre ema ja samanvaya karavAnI pharaja paDe che ke atyAre je AvazyakasUtranA kartAne prazna cavAmAM Ave che te AvazyakasUtra e samajavuM joI e ke jenA upara zrI. bhadrabAhusvAmInI niyukti maLe che te. khadhAM sUtro niyuktithI prAcIna te che ja ane e sUtreAnA kartAnI ja A sthaLe carcA che. Avazyaka tarIke Aje manAtAM badhAM sUtro akSarazaH niyuktipUrvabhAvI nathI. dhaNAM sUrve deza, kAla Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakasUranA kartA kezu? [ 53 AdinA parivartana sAthe lAbhanI saMbhAvanAthI niti pachI paNa racAyelAM che ane umerAyelAM paNa che; ane Aje ApaNe e sUtrone niyaMtipUrvabhAvI sUtra jeTalAM ja agatyanA mAnIe chIe. tevI rIte gaNadhara sudhamAMthI mAMDI zrI. bhadrabAhusvAmI sudhI aneka sUtro racAyelAM hevAM ja joIe. tethI ja zrI. siddhasena gaNi vagere Avazyakatrane zrI jaMbu, prabhava Adi AcArya praNaMta kahe che. alabatta, e sUtrasamUhamAM kaI kaI satra gautamAdi gaNadharata paNuM hoya evI saMbhAvanAne khAsa sthAna che, paNa ahIM mAro muddo saMpUrNa upalabdha AvakanA kata saMbaMdhe che. huM pahelAM ja sUcita karI gayo chuM ke upalabdha pramANe mAtra eTaluM ja sAbita karI zake che ke upalabdha saMpUrNa Avazyaka zrutaskaMdha gaNadharata nathI. AthI koI amuka sUtra gaNadharakRta heya ema mAnavAmAM kazuM ja bAdha nathI ane tethI ja zrI. haribhadrasUrinA IriyAvahiya sUtra gaNudharakathita che" evA matalabane ullekhane paNa vaTAvI zakAya tema che. saMpUrNa AvazyakanAM sUtro kaI eka ja kartAnI kRti hoya tema nathI. tenA kartA zrI. jaMbu, prabhava Adi aneka sthavire hoya te saMbhava che, ane tema chatAM te AvazyakanuM prAcInatva ane mahattva jarAye ghaTatuM nathI. have pachI I vicAraka saMpUrNa Avazyakamutrane gaNadharakRta sAbita kare evA spaSTa ulekhe raju karaze te te saMbaMdhamAM jarA paNa pUrvagraha rAkhyA sivAya pramANe nusArI vicAra karavA ane pharI pramANenuM balabala tapAsavA prayatna thaze. saMpUrNa upalabdha Avazyaka zrutaskaMdha gaNadharakRta nathI, tema ja tenAM badhAM sUtro koI eka kartAnI kRti nathI e vAta je uparanI vicArasaraNIthI sAbita thatI hoya te keTaluMka khAsa vicAravAnuM ane parIkSaNa karavAnuM kAma bAkI rahe che. jema ke bhagavAna mahAvIranA samayamAM kayAM kayAM Avazyakane lagatAM sUtre vyahavAramAM AvatAM ane kayAM kayAM te vakhate racAyelAM, tema ja te prAcIna sutro cAlu rahIne navIna sUtro kayAM kayAM kyAre umerAyAM, tema ja navIna su dAkhala thatAM kayAM ane keTalAM prAcIna sutra vyavahAramAMthI adrazya thayAM agara te rUpAntara pAmyAM; tema ja pratyeka prAcIna ke uttarakAlIna sUtra konI konI kati che ? -A ane AnA jevA aneka vicAraNIya prazno che. tene UhApoha karavAnuM mana nathI ema to nahi ja, paNa atyAre e kAma karavA sAvakAza na hovAthI vicAraka ane aitihAsika vidvAnenuM A bAbata tarapha lakSa kheMcuM chuM. AzA che ke vidyArasike A bAbatamAM vadhAre mahenata karI navuM ghaNuM jANavA jevuM upasthita karaze. -jaina sAhitya saMzodhaka kha 3, aMka 2. 48