Atmanand Prakash Pustak 028 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531333/1

Page #1

પુ ૦ ૨૮ મું
અખાડ અંક ૧૨ એ.
પ્રકારા, શ્રી જૈન આત્મરન સભા
@ાવનગર,
વીર સં.૨૪૫૭ આત્મ સં'. ૩૬. વિ.સં.૧૯૮૭
મૂલ્ય રૂા. ૧)
પે ૦ ૪ અના ,

Page #2

વિષય-પરિચય.
૨૮૯
૧. બ્રહ્મચર્ય મહાવ્રતમ ... ... મુનિશ્રી હિમાંશુવિજયજી .
૨૮૩ ૨ અજોડ
છગનલાલ હીનચંદ નાણાવટી . ૨૮૪ ૩ શ્રી તીર્થકર ચરિત્ર .... ... મુનિશ્રી દર્શનવિ૦ મહારાજ .૨ ૨૮૫ ૪ અધ્યાત્મજ્ઞાન નિરૂપણ પ્રશ્નોત્તર ... આત્મવલ્લભ ... ... ૫ મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયંત્રણ ...વિઠ્ઠ Kદાસ મૂલચંદ શાહ ૬ ભગવાન મહાવીર સંબંધી થોડીક હકીકતો મુનિશ્રી જયંતવિજયજી ૨૯૮ ૭ સયા તર ગ .
| ... વેલચંદ ધનજી ... ૩૩ ૮ હિંદુ સમાજનાજ અંગભૂત જૈને છે ... ...
૩૦પ ૯ પ્રશ્નોત્તર ... ૧૦ સ્વીકાર સમાલોચના
૩૦૭
૮% અમારું સાહિત્ય પ્રકાશન ખાતું.”
નીચેના ગ્રંથો તૈયાર છે અને છપાય છે.
સંસ્કૃત ગ્રંથે. (થોડા વખત માં પ્રગટ થશે. ) ૧ વૃહતક૯પ પીઠિકા.
૨ કમગ્રંથચાર દેવેદ્રસૂરિકૃત ટીકા સાથે ૩ વિલાસવઈકહા. (અપભ્રંશ ભાષામાં)
ગુજરાતી ભાષાંતરના ગ્રંથે. ૧ સુકૃતસાગર–પેથડકુમાર ચરિત્ર ( ઇતિહાસિક ગ્રંથ ) તૈયાર છે.
૧-૦-૦ ૨ ધમપરિક્ષા—ધર્મનું સ્વરૂપ કથાઓ સહિત, ( છપાય છે ). ૩ શ્રીપ્રભાવક ચરિત્ર—અનેક મહાન આચાર્યોશ્રીના ઇતિહાસિક દૃષ્ટિએ જીવન વૃત્તાંત
તૈયાર થાય છે. ૪ શ્રી મહાવીર ચરિત્ર-( પ્રાચીન ગ્રંથ ઉપરથી. ) છપાય છે. ૫ શ્રી સુરસુંદરી સતી ચરિત્ર-અતિ રસમય ચરિત્ર. ( લખાય છે ).
નં. ૧ તૈયાર છે. બાકીના છપાય છે, યોજાય છે.
નં. ૨ અને ન. ૪ માં આર્થિક સહાયની અપેક્ષા છે. સહાય આપનાર બંધુની ઈચ્છા પ્રમાણે સદ્દવ્યય કરવામાં આવશે. આ સભા તરફથી પ્રગટ થતાં દરેક ગ્રંથના કાગળે, ટાઈપ, આઈડીંગ એ તમામ ઉંચા પ્રકારના થતાં હોવાથી દરેક ગ્રંથાની સુંદરતા માટે લાઇક મેમ્બરો અને વીઝીટર વગેરે બંધુઓએ સંતોષ બતાવેલ છે.
ભાવનગર ધી “ આનંદ ” પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાં–શાહ ગુલાબચંદ લલુભાઈએ છાપ્યું.

Page #3

L
amadamadamiamouTum-माता
TomTMILITANT
AM
-
-
Codematoessagesgade
आत्मानन्द प्रकाश.
M AHARAMERAMERAMALARIAAPLAINShantILAAMRATE
(पुस्त: २८ मुं)
--* *
॥ वंदे बोरम् ॥ यदुत भो भद्राः सद्धर्मसाधनयोग्यत्वमात्मनोऽभिलषद्भिर्भवद्भिस्ताव दिदमादौ कर्तव्यं भवति यदुत सेवनीया दयालुता न 18 र विधेयः परपरिभवः मोक्तव्या कोपनता वर्जनीयो दुर्जनसंसर्गः व विरहितव्यालीकवादिता अभ्यसनीयो गुणानुरागः न कार्या 10 चौर्यबुद्धिः त्यजनीयो मिथ्याभिमानः बारणीयः परदाराभिलाषः र परिहर्तव्यो धनदि गर्वः।। ततो भविष्यति भवतां सर्वज्ञोपज्ञ सद्धर्मानुष्ठानयोग्यता ॥
उपमिति भवप्रपञ्चा कथा-सप्तम प्रस्ताव.
ETTIMIMIMRITTENTIATRImauli ndianrial in Hindi PPPPPPPPPPPPPPPPPPeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee NAWAMILARLANDLATFAMILAILABILARIANIRAJMANTRAPHILAILAAAAAAAAAHITIATIALANATIMILAINTAINLAINITA AMARATHI
भागता मला सापालामापागात
M पायावागालातलागला.NE
ARATHUNILIYA
(१०२८ )वीर स.२४५२-५७. मात्भ स. 34-36 २०१थी १२.
3
ISePeppeoppppppaDDOOD
8 શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર.
वार्षिः मुख्य ३. १-०-० पास पर्थ ०-४-०

Page #4

વાર્ષિક અનુક્રમણિકા.
*
2.
•
-
-93નં. વિષય.
લેખક. ૧ મંગલધ્વનિ ( કાવ્ય )
વેલચંદ ધનજી. ૨ નૂતનવર્ષનું મંગળમય વિધાન. માસિક કમીટી. ૩ જ્ઞાતિ અને તેને ઉદય.
કલ્યાણભાઈ દલસુખભાઈ ઝવેરી B. A.
૯, ૫૮, ૮૪, ૧૧૦, ૧૩૬ ૪ લક્ષ્મીને વાસ કયાં હોઈ શકે ? સદ્વ કપૂરવિજયજી મહારાજ. ૫ પંચ જિનરાજની સ્તુતિ (કાવ્ય). સંગ્રા. કસ્તુરચંદ હેમચંદ દેશાઈ. ૬ અહિંસા-ધર્મ.
શંકરલાલ ડાયાભાઈ કાપડીયા. ૭ આત્માના છે ભયાનક શત્રુ. વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ B. A. ૮ વસ્તીપત્રકમાં આવતી સાલના
• આંકડાઓની ગણતરી. નરોત્તમ બી. શાહ. ૯ સ્વીકાર અને સમાચના. (સભા). ૨૮, ૫૧, ૭૬, ૧૦૦, ૧૪૪, ૧૭૬, ૨૦૨, ૨૨૬, ૧૦ માફી. ( કાવ્ય ).
વેલચંદ ધનજી. ૨૯ [ ૨પર, ૨૭૯, ૩૦૬, ૩૦૭ ૧૧ બીજી બધી ઉંધી વળે. ( કાવ્ય ). છગનલાલ નાનચંદ નાણાવટી. ૧૨ ગૃહસ્થનો સામાન્ય ધર્મ.
( આત્મવલ્લભ ). ૧૩ ભાવનાનું બળ.
કસ્તુરચંદ હેમચંદ દેશાઈ. ૧૪ જગતમાં જે શાંતિ કયાંય હોય તે દુ:ખીઓના અશ્રુ લુંછવામાં છે.
એક મુનિશ્રી. ૧૫ તમારી જીંદગી તમે વાંચે.
એક મુનિશ્રી. ૧૬ સંગ્રહીત સૂક્ત વચનો.
સ૬૦ કપૂરવિજયજી મહારાજ. ૧૭ નયરેખા દર્શન.
પ્રયોજક-શંકરલાલ ડાયાભાઈ કાપડીયા. ૪૧ ૧૮ શ્રી કલિકાલ સર્વજ્ઞ હેમચંદ્રાચાર્ય
ગુણવર્ણન ( કાવ્ય ). " સદ્ગત આ૦ શ્રી અજિતસાગરસૂરિ. ૪૫ ૧૯ સમવસરણ રચના.
માસિક કમીટી.
૪૭, ૬૮, ૯૨ ૨૦ અધ્યાત્મવાદ.
વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ. B. A. ૪૯-૬પ ૨૧ સાચી સમઝ ( કાવ્ય ). વેલચંદ ધનજી.
૫૩ ૨૨ અમિતા. મુનિ દર્શનવિજયજી મહારાજ.
૫૪ ૨૩ શ્રી શત્રુંજય તીર્થ ઉદ્ધાર પ્રબંધ. સંગ્રાઆત્મવલ્લભ.
૬૯, ૮૯, ૧૧૯. ૧૩૧, ૧૫૯, ૧૯૩, ૨૧૧ ૨૪ કુમારપાળકૃત રહસ્યાત્મકપદ્યાનુવાદ(કાવ્ય) -કસ્તુરચંદ હેમચંદ દેશાઈ. ૭૨, ૯૮
૩૦

Page #5

૦
૦
૧૦૯
૧૨
૨૫ વર્તમાન સમાચાર.
૭૫, ૯૭, ૧૪૪, ૧૭૪, ૨૨૭, ૨૫૦, ર૭૫ ૨૬ અનુપમ યાદ ( કાવ્ય ). અભિલાષી.
૭9 ૨૭ શ્રી તીર્થંકર ચરિત્ર,
મુનિશ્રી દર્શનવિજ્યજી મહારાજ.
૭૮, ૧૦૩, ૧૬૨,૧૮૨, ૨૦૭, ૨૩૧, ૨૫૫, ૨૮૫ ૨૮ સુધારો.
૮૦, ૨૨૮ ૨૯ વ્યગુણું પર્યાય-વિવરણ.
શંકરલાલ ડાયાભાઈ કાપડીયા.
૮૧, ૧૦૬, ૧૬૭, ૧૮૬, ૨૨૩ ૩૦ સશુરૂ તથા સછાસ્ત્રોના વચનેમાં શ્રદ્ધા. વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ B. A. ૩૧ જીવન સફલતા ( કાવ્ય ). અભિલાષી. ૩૨ મહાવીર જિન સ્તવન ( કાવ્ય ). ઝવેરચંદ છગનલાલ. ૩૩ શાસને રસિક શુદ્ધ મુનિઓ કેવા હોય ? સદ્દ કપૂર વિ. મહારાજ. ૩૪ ખરા પંડિત કેવા હોય ?
૧૧૫ ૩૫ જૈન અને કેળવણી. નરોત્તમ બી. શાહ.
૧૧૬ ૩૬ અંતસમાગમ દુર્લભ છે. સદ્દ કપૂરવિ૦ મહારાજ,
૧૨૧ ૩૭ પુસ્કાલય વિષે કંઈક. સંગ્રા. ગાંધી.
૧૨૨ ૩૮ શ્રી સિદ્ધાચલજી સ્તવન (કાવ્ય). ઝવેરચંદ છગનલાલ.
૧૨૫ ૩૯ મથુરાને કંકાલીટીલો.
અનુ. મુનિશ્રી જ્ઞાનવિજયજી. ૪૦ સેવાધર્મના મં.
વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ B. A. ૧૪૦
૧૬૯, ૧૯૦ ૪૧ આ સભાની વર્તમાન સ્થિતિ.
૧૪૫ કર મુનિવિહારથી થતા લાભો.
૧૫૩ ૪૩ તાત્વિક રેખાંશ. (કાવ્ય) વેલચંદ ધનજી.
૧૫૫ ૪૪ જીવદયા ધર્મ એક મુનિશ્રી.
૧૭૨ ૪૫ શ્રી શાંતિનાથ સ્તુતિ (કાવ્ય). ન્યાયતીર્થ મુનિ હિમાંશુ વિ. “અનેકાન્તી”. ૧૭૯ ૪૬ શ્રી પાર્શ્વનાથ સ્તુતિ (કાવ્ય).
૧૮૦ ૪૭ શ્રી મહાવીર પરમાત્મ સ્તુતિ (કાવ્ય).
૧૮૧ ૪૮ કદાગ્રહ (કાવ્ય). છગનલાલ નહાલચંદ નાણાવટી.
૧૮૯ ૪૯ અધ્યાત્મ જ્ઞાનનિરૂપણ પ્રશ્નોત્તર. યોજક. ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ. ૧૯૫
૨૧૪, ૨૩૯, ૨૫૮, ૨૮૯ ૫૦ જૈન સમાજને નમ્ર નિવેદન.
२०४ ૫૧ શ્રી મહાવીર પ્રશસ્તિ (કાવ્ય). ન્યાયતીર્થ મુનિ હિમાશુ વિ. “ અનેકાંતી” ૨૦૫ પર મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયંત્રણ. વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ B. A. ૨૧૭
૨૪૪, ૨૭૧, ૨૯૫ ૫૩ નવપદ આરાધન (કાવ્ય). વેલચંદ ધનજી.
૨૨૨ ૫૪ હૃદયગુંજને (કાવ્ય).
૨૨૯

Page #6

૫૫ પંડીતવર્ય શ્રી વીરવિજયજી મહારાજ. ગાંધી.
૨૩૫ ૫૬ પાછો હઠ. (કાવ્ય).
છગનલાલ નહાનચંદ નાણાવટી. ૨૩૮ પ૭ સહર્ષ નાં.
૨૪૯ ૫૮ ધન્યવાદ અમારો સત્કાર.
૨૫૧ ૫૯ જયન્તિ. (કાવ્ય). વેલચંદ ધનજી.
૨૫૩ ૬૦ ભગવાન શ્રી પાર્શ્વનાથજી. સંચાઇ ગાંધી.
૨૬૨ ૬૧ ભગવાન મહાવીર સંબંધી મુખ્ય થડી સંગ્રા. મુનિશ્રી જયંત વિ. મહારાજ. ૨૬૭૨૯૮
બાબતો. ૬૨ ગુરૂ જયંતી મહોત્સવે.
૨૮૧ ૬૩ બ્રહ્મચર્ય મહાવ્રતમ્ (કાવ્ય). ન્યાયતીર્થસુનિહિમાંશ વિજયજી “અનેકાંતિ'. ૨૮૩ ૬૪ અજોડ (કાવ્ય).
શા છગનલાલ નાનચંદ નાણાવટી. ૬૫ સંધ્યા તરંગ (કાવ્ય). વેલચંદ ધનજી.
૩૦૩ ૬૬ હિંદુ સમાજના જ અંગભૂત જૈન છે.
૦૫ ૬૭ પ્રશ્નોત્તર.
३०६
૨૮૪
*
.
ક
* *
*

Page #7

Ne>>DOGE श्री DOGEOGY
માન છે. શ.
॥ वंदे धोरम् ॥ यदुत भो भद्राः सद्धर्मसाधनयोग्यत्वमात्मनोऽभिलषद्भिर्भवद्भिस्तापदिदमादौ कर्तव्धं भवति यदुत सेवनीया दयालुता न विधेयः परपरिभवः मोक्तव्या कोपनता वर्जनीयो दुर्जनसंसर्गः विरहितशालीकवादिता अनसनीयो गुणानुरागः न कार्या
चोपबुद्धिः स्वजनीयो मिथ्याभिमानः वारणीयः परदाराभिलापः - परिहर्तव्यो धनदि गर्वः।। ततो भाविष्यति भवतां सर्वज्ञोपज्ञ सद्धर्मानुष्ठानयोग्यता ।।
उपमिति भवप्रपश्चा कथा-सप्तभ प्रस्ताय. TopNDowgira पुस्तक २८ । वीर सं. २४५७. ज्येष्ठ. आत्म सं. ३६. १ अंक ११ मो. occooooooxxccooxoxoxooooooooooooo<>COOococcocococcoom
ब्रह्मचर्यं महाव्रतम्.
( संदब्धा ) न्यायतीर्थ मुनि हिमांशुविजयः ( अनेकान्ती ) शिवपुरी.
Bes-on-nehageX
आरोग्यलाभो यशसश्च भावो, दुःखेऽपि धैर्य मनसश्ववीर्यम् ।। ओजोविकाशः प्रतिभाप्रकाशो ब्रह्मवतात् पुष्यति चन्द्रिकेव ॥
(२) तिलेषु तैलं च मणौ सुकान्ति,-वनस्पतौ सच्चपरिस्थितिश्च । यथा तथास्त्याऽऽत्मनि वीर्यसत्ता नष्टे तु वीर्ये क्षयमति सोऽपि ।।
१ उत्साहः । २ ब्रह्मचर्यतः । ३ यथा द्वितीयाचन्द्रकला क्रमतोवईते तथा ।

Page #8

૨૮૪
શ્રી માત્માન પ્રકાશ.
यजने विद्यते ब्रह्म तस्योच्चैश्च यशस्तथा । दोषास्तमांसि नश्यन्ति भासमाने रवाविव ।।
यद्विना नाप्नुयाजीवः प्रकामाः सौख्यसंपदः। नीराद्विना यथा मत्स्यो भजेऽहं ब्रह्म तद्वतम् ।।
–- - -= –
અજોડ. થઈ ગયા થાશે ઘણા, લખેશ્વરી ધનવંત; પણ શ્રીમંત સાચા થયા, અજોડ એક અરિહંત. ૧ યેગી તાપસ અતિ ઘણું, થયા ઘણું અણગાર; પણ અજોડ તમે એકલા, લવિંત સુખકાર. ૨ અનેક પુરૂ થઈ ગયા, બુદ્ધિમાં બળવંત; પણ અજોડ એકજ જાણીએ, અભયકુમારધીમંત. ૩ સદ્ધિ પામ્યા બહુ પરે, પુણ્યવંત કોડાકોડ; પણ શાલિભદ્ર એકજ હુવા, રદ્ધવંત અજેડ. ૪ સિભાગ્યમાં સરસા ઘણું, એકથી એક ચઢત; પણ કવન્ના એકજ થયા, અજોડ સૌભાગ્યવંત. ૫ પ્રસિદ્ધ થયા પુરૂષે ઘણું, શરીરથી બળવાન; પણ અજોડ બળવંત એકલા, બાહુબઈ જગમાં જાણ. ૬ મુનિવર આદિ જાણુએ, શિયળમાં વિખ્યાત; પણ અજોડ બ્રહ્મચારી એકલા, સ્યુલિભદ્ર સાક્ષાત. ૭ ઉત્તમ આ પુરૂ તણુ, અહનિશ ગુણ ગવાય; અજોડ થયા અવનિ વિષે, પ્રબળ પુણ્ય પસાય. ૮ અજોડ થાવા આપણે, કરીએ પુણ્ય વિશેષ;
ઇચ્છિત વસ્તુ પામીએ, શંકા નહિ લવલેશ. ૯ સંવત ૧૯૮૭ ના શાહ છગનલાલ નહાનચંદ નાણાવટી ચૈત્ર સુદ ૧
વેજલપુર- ભરૂચ.

Page #9

શ્રી તીર્થકર ચરિત્ર.
અગિઆર અંગેમાં નિરૂપણ કરેલ []
શ્રી તીર્થકર ચરિત્ર. (ગતાંક પૃષ્ટ ૨૫૭ થી શરૂ )
==
૩૦ તે શ્રાવસ્તી નગરીમાં અત્યંપુલ નામે આજીવિકમતને ઉપાસક શ્રાવક રહેતો હતો, તે ધનિક ચાવત કેઈથી પરાભવ ન પામે તે અને હાલાહલા કુંભારણની પેઠે યાવત આજીવિકના સિદ્ધાન્તવડે આત્માને ભાવિત કરતે વિહરતો હતો, ત્યારપછી તે અચંપુલ નામે આજીવિકપાસકને અન્ય કઈ દિવસે કુટુંબ જાગરણ કરતા મધ્યરાત્રિના સમયે આવા પ્રકારને આ સંકલ્પ યાવત ઉત્પન્ન થયે કે—કેવા આકારે હલ્લા (કીટ વિશેષ ) કહેલા છે ? ત્યારપછી તે અચંપુલ નામે આજીવિકપાસકને બીજીવાર આવા પ્રકારને આ રાંક૯૫ ઉત્પન્ન થયો કે–એ પ્રમાણે ખરેખર મારા ધર્માચાર્યો અને ધર્મોપદેશક સંબલિપુત્ર ગે શાલક ઉત્પન્ન થયેલા જ્ઞાનદર્શનને ધારણ કરનાર યાવત્ સર્વજ્ઞ અને સર્વદર્શી તેઓ આજ શ્રાવસ્તી નગરીમાં હાલાહલા કુંભારણના કુંભકારાપણુ-હાટમાં આજીવિક સંઘસહિત આજીવિકના સિદ્ધાન્ત વડે આત્માને ભાવિત કરતા વિહરે છે, તે માટે મારે આવતીકાલે યાવત્ સૂર્યોદય થયે મંખલિપુત્ર ગોશાલકને વંદન કરી પર્યું પાસના કરી આવા પ્રકારને આ પ્રશ્ન પૂછ શ્રેયરૂપ છે. એમ વિચારી કાલે યાવત સૂર્યોદય થયે સ્નાન કરી બલિ કમ કરી અલ્પ અને મહા મુલ્ય આભરણુવડે શરીરને અલંકૃત કરી પોતાના ઘર થકી બહાર નીકળી પગે ચાલી શ્રાવસ્તી નગરીના મધ્ય ભાગમાં થઈ જ્યાં હાલાહલા નામે કુંભારણનું કુંભકારાપણું છે ત્યાં આવી તે હાલાહલા નામે કુંભારણના કુંભારાપણુમાં જેના હાથમાં આમ્રફેલ રહેલું છે એવા યાવત્ હાલાહલા કુંભારણને અંજલિ કર્મ કરતા અને શીતલ માટી મિશ્રિત જલ વડે યાવત શરીરના અવયવને સિંચતા મંખલિપુત્ર ગોશાલકને જુએ છે, જોઈને તે લજિજત વિલ અને વીડિત થઇ ધીમે ધીમે પાછો જાય છે. ત્યારપછી તે આજીવિક સ્થવિરેએ લજિજત ચાવત પાછા જતા આજીવિકે પાસક અચંપુલને જોઈ એમણે કહ્યું, હે અચંપુલ, અહિં આવ. જ્યારે આજીવિક સ્થવિરેએ એ પ્રમાણે કહ્યું ત્યારે તે અયંપુલ જ્યાં આજીવિક સ્થવિરે હતા ત્યાં આવ્યું, અને ત્યાં આવી આજીવિક સ્થવિરેને વંદન નમસ્કાર કરી અત્યન્ત પાસે નહિ તેમ અત્યંત દૂર નહિ એમ બેસી પર્ય પાસના કરવા લાગ્યું. હે અચંપુલ ? એમ કહી, આજીવિક સ્થવિરાએ આજીવિકે પાસક અચંપુલને

Page #10

૩૮
શ્રી માત્માન પ્રકાશ
એ પ્રમાણે કહ્યુ, હું અપુલ ? ખરેખર તને મધ્યરાત્રિના સમયે યાવત કેવા આકારવાળી હલ્લા કહેલી છે, ( અેવા સંકલ્પ થયા હતા ) ત્યારપછી તને બીજી વાર આવા પ્રકારના આ સંકલ્પ થયા હતા, ઇત્યાદિ પૂર્વકત સર્વાં કહેલું. ચાવત શ્રાવસ્તી નગરીના મધ્ય ભાગમાં જ્યાં હાલાહલા કુંભારણનુ કુંભકારાપણ છે અને જ્યાં આ સ્થાન છે ત્યાં તુ શીઘ્ર આવ્યે. હું અયપુલ ? ખરેખર આ વાત સત્ય છે ? હા સત્ય છે. હે અયપુલ ? વળી તારા ધર્માચાર્ય અને પપિદેશક મ’ખલિપુત્ર ગેાશાલક હાલાહલા કુંરણના કુંભકારાપણુમાં આમ્રફલ હાથમાં લઈ ચાવત્ અ ંજલિ કરતા વિહરે છે તેમાં પણ તે ભગવાન આઠ ચરમની પ્રરૂપણા કરે છે તે આ પ્રમાણે “ ૧ ચરમપાનક॰ યાવત સ દુઃખને અન્ત કરશે. ” વળી હું અયપુલ ? તારા ધર્માચાર્ય અને ધર્મોપદેશક મખલિપુત્ર ગોશાલક શીતલ માટીના પાણીવડે યાવત શરીરને છાંટતા વિહરે છે તેમાં પણ તે ભગવાન ચાર પાનક અને ચાર અપાનક પ્રરૂપે છે. પાનક કેવા પ્રકારે છે યાવત ત્યારપછી તે સિદ્ધ થાય છે ચાવત સદુઃખાના અન્ત કરે છે.” તે માટે હું અયંપુલ ? તું જા અને તારા ધર્માંચા અને ધર્મપ દેશક મ’ખલિપુત્ર ગેાશાલકને આવા પ્રકારના આ પ્રશ્ન પૂછજે.
(C
૩૧ ત્યારબાદ તે અયપુલ આજીવિક સ્થવિરાએ એ પ્રમાણે કહ્યુ એટલે હૃષ્ટ અને સ ંતુષ્ટ થઈ ઉઠયા. ઉડીને જ્યાં મ`ખલિપુત્ર ગેાશાલક હતા ત્યાં જવા તેણે વિચાર કર્યાં. ત્યારે તે આજીવિક સ્થવિરાએ મ`ખલિપુત્ર ગેાશાલકને આમ્રફુલ એક સ્થળે મૂકાવવા માટે સ ંકેત કર્યાં, ત્યારબાદ તેમ...ખલિપુત્ર ગેાશાલક આજીવિક સ્થવિરેના સ ંકેત જાણી આમ્રલને એક સ્થળે મૂકે છે. ત્યારપછી તે આજીવિકાપાસક અય પુલ જ્યાં મખલિપુત્ર ગોશાલક હતા ત્યાં આવી મખલિપુત્ર ગેાશાલકને ત્રણવાર પ્રદક્ષિણા કરી ચાવત યુપાસના કરે છે. હું અયપુલ ? એ પ્રમાણે કહી મ ખલિપુત્ર ગોશાલકે આજીવિક ઉપાસક અય પુલને આ પ્રમાણે કહ્યું. હું અય પુલ ? ખરેખર તને મધ્યરાત્રિના સમયે ચાવત તને સંકલ્પ થયા હતા અને જયાં હું છું. ત્યાં મારી પાસે તુ શીઘ્ર આબ્યા. હું અય પુલ ! ખરેખર આ વાત સત્ય છે ? હા સત્ય છે. તે માટે ખરેખર આ આમ્રની ગેટલી નથી, પરન્તુ તે આમ્રફલની છાલ છે. કેવા આકારવાળી હલ્લા હોય છે ? ( આવા જે સંકલ્પ થયેા હતેા તેના ઉત્તરમાં ) વાંસના સ્કૂલના આકાર જેવી હહ્યા હોય છે ( વળી વચ્ચે ગેશાલક ઉન્માદ કહે છે) હે વીરા ! વીણા વગાડ. હું વીરા ! વીણા વગાડે. ત્યારબાદ મખલિપુત્ર ગેાશાલકે આવા પ્રકારના આ પ્રશ્નને ઉત્તર આપ્યા એટલે પ્રસન્ન સંતુષ્ટ અને જેનુ ચિત્ત આકર્ષિત થયુ છે એવા આવિકા પાસક અય પુલ મખલિપુત્ર શૈાશાલકને વંદનનમરકાર કરી પ્રશ્નો પૂછે છે. પ્રશ્નો પૂછીને

Page #11

શ્રી તીર્થકર ચરિત્ર.
૨૮૭
અર્થ ગ્રહણ કરે છે. અર્થગ્રહણ કરી ઉઠી ( પુનઃ ) મંખલિપુત્ર શાલકને વંદન અને નમસ્કાર કરી યાવતું તે ( સ્વસ્થાનકે) પાછો જાય છે.
૩૨ ત્યારબાદ સંબલિપુત્ર ગોશાલકે પિતાનું મરણ (નજીક) જાણીને આજીવિક સ્થવિરોને બોલાવ્યા અને બેલાવી તેણે એ પ્રમાણે કહ્યું–હે દેવાનુ પ્રિયો ! જ્યારે મને કાલધર્મ પ્રાપ્ત થયેલે જાણે ત્યારે સુગંધી ગાદક વડે સ્નાન કરાવજે, સ્નાન કરાવી છેડાવાળી અને સુકુમાલ ગધકાષાય ( સુગંધીભગવા) વઢ વડે શરીરને સાફ કરો. શરીરને સાફ કરી સરસ ગોશીષચન્દન વડે શરીરને વિલેપન કરજો. વિલેપન કરી મહામૂલ્ય હંસના ચિહ્નવાળા પટશાટકને પહેરાવજે. પહેરાવી સર્વાલંકારથી વિભૂષિત કરજે વિભૂષિત કરી હજાર પુરૂષથી ઉપડવા લાયક શીબિકામાં બેસાડ, શીબિકામાં બેસાડી શ્રાવસ્તીનગરીમાં શૃંગાટકના આકારવાળા યાવતું રાજમાર્ગમાં મેટા મેટા શબ્દથી ઉદ્ઘોષણા કરતા આ પ્રમાણે કહેજે. “એ પ્રમાણે ખરેખર હે દેવાનુપ્રિયે! મંખલિપુત્ર ગોપાલક જિન જિનપ્રલાપી યાવત જિન શબ્દને પ્રકાશ કરતા વિહરીને આ અવસર્પિણીના ચાવીશ તીર્થકરમાં છેલ્લા તીર્થંકર થઈને સિદ્ધ થયા, યાવત સર્વ દુ:ખ રહિત થયા.” આ પ્રમાણે ત્રાદ્ધિ અને સત્કારના સમુદાયથી મારા શરીરને બહાર કાઢજે. ત્યારે તે આજીવિક વિરેએ મખલિપુત્ર ગોશાલકની એ વાતને વિનય પૂર્વક સ્વીકાર કર્યો.
- ૩૩ હવે તે સંખલિપુત્ર શૈશાલકને સાત રાત્રી પરિણયતાં-વ્યતીત થતાં સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત થયું અને તેને આવા પ્રકારના અધ્યવસાય સંક૯પ ઉત્પન્ન થયે કે “હું ખરેખર જિન નથી તો પણ જિનપ્રલાપી યાવત જિન શબ્દને પ્રકા શો વિહર્યો છું. હું શ્રમણને ઘાત કરનાર “શ્રમણને મારનાર, શ્રમણને પ્રત્યક વિધી, આચાર્ય અને ઉપાધ્યાયને અપયશ કરનાર, અવર્ણવાદકારક અને અપકીતિ કરનાર મંખલીપુત્ર ગોશાલક છું. તથા ઘણી અસદભાવનાવડે અને મિથ્યાત્વાભિનિવેશવડે પિતાને, પરને અને બન્નેને વ્યગ્રાહિતભ્રાન્ત કરતો, વ્યુત્પાદિત (મિથ્યાત્વયુકત) કરતે, વિહરીને મારી પિતાની તે વેશ્યા વડે પરાભવ પામી સાત રાત્રીના અન્ત પિત્ત જવરથી વ્યાપ્ત શરીરવાળો થઈ દાહની ઉત્પત્તિથી છારથાવસ્થામાં જ કાલ કરીશ. શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જિન છે અને જિનપલાવી ચાવત જિન શબ્દને પ્રકાશિત કરતા વિહરે છે. ” એમ વિચારી તે (ગોશાલક) આજીવિક સ્થવિરેને બોલાવે છે, બોલાવીને અનેક પ્રકારના સોગન આપે છે. સોગન આપીને તે આ પ્રમાણે બે “હું ખરેખર જિન નથી પણ જિનપ્રલાપી યાવત જિન શબ્દને પ્રકાશ કરતો વિહર્યો છું, હું શ્રમણને ઘાત કરનાર મંખલિપુત્ર ગોશાલક છું. ચાવત્ છદ્મસ્થાવ

Page #12

૨૮૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
સ્થામાં કાળ કરીશ, શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જિન, જિનપ્રલાપી યાવત જિન શબ્દનો પ્રકાશ કરતા વિહરે છે.” તે માટે હે દેવાનુપ્રિયે ! તમે મને કાળ ધર્મ પામેલે જાણીને મારા ડાબા પગને દેરડાવતી બાંધી ત્રણવાર મુખમાં થુંકજે. થુંકીને શ્રાવસ્તી નગરીમાં શૃંગાટકના આકારવાળા યાવત્ રાજમાર્ગને વિષે ઘસડતા અત્યન્ત માટે શબ્દ ઉલ્લેષણ કરતા કરતા એમ કહે કે હે દેવાનુપ્રિયે ! મખલિપુત્ર ગોશાલક જિન નથી, પણ જિનપ્રલાપી અને જિન શબ્દને પ્રકાશિત કરતે વિહર્યો છે. આ શ્રમણને ઘાત કરનાર સંખલિપુત્ર શાલક યાવત છદ્મસ્થાવસ્થામાં જ કાળધર્મ પામ્યા છે. શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જિન અને જિનપ્રલાપી થઈ યાવત વિહરે છે એમ ત્રાદ્ધિ અને સત્કારના સમુદાય સિવાય મારા શરીરને બહાર કાઢજો” એમ કહીને તે (શાક) કાળ ધર્મ પામ્યા.
૩૪ ત્યારપછી આજીવિક સ્થવિરાએ સંખલિપુત્ર શૈશાલકને કાળધર્મ પામેલ જાણીને હાલાહલા કુંભારણના કુંભકારાપણુના દ્વાર બન્ધ કર્યા, બારણા બન્ધ કરીને હાલાહલા કુંભારણના કુંભકારાપણના બરાબર મધ્ય ભાગમાં શ્રાવસ્તી નગરીને આલેખીને મંબલિપુત્ર ગોશાલકના શરીરને ડાબે પગે દેરડા વડે બાંધીને ત્રણવાર મુખમાં થુકીને શ્રાવતી નગરીના ગંગાટકના આકારવાળા યાવત રાજમાર્ગને વિષે ઘસડતા ધીમા ધીમા શબ્દથી ઉદ્ઘેષણ કરતા કરતા આ પ્રમાણે છેલ્યા –હે દેવાનુપ્રિયે ! મંખલિપુત્ર ગોશાલક જિન નથી પણ જિનપ્રલાપી થઈને યાવત વિહર્યો છે. આ શ્રમણઘાતક સંબલિપુત્ર ગોશાલક ચાવત છઘસ્થાવસ્થામાં જ કાળધર્મ પામ્યો છે. શ્રમણ ભગવાન મહાવીર જિન અને જિનપ્રલાપી થઈને યાવત વિહરે છે. એ પ્રમાણે તેઓ શપથથી છુટા થાય છે. અને બીજીવાર તેની પૂજા અને સકારને સ્થિર કરવા માટે મંખલિપુત્ર ગોશાલક ડાબા પગથી દેરડું છેડી નાખે છે. છેડી નાખી હલાહલા કુંભારણના કુંભકારાપણના દ્વાર ઉઘાડને મંખલિપુત્ર શૈશાલકના શરીરને સુગંધિ ગંદકવડે સ્નાન કરાવે છે. 'ઈત્યાદિ પૂર્વોકત કહેવું. યાવત અત્યંત મેટી ઋદ્ધિ અને સરકારના સમુદાયથી મખલિપુત્ર ગોશાલકના શરીરને બહાર કાઢે છે.
( ચાલુ. )

Page #13

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
અધ્યાત્મજ્ઞાન નિરૂપણ પ્રશ્નોત્તર
૨૮૯ FFFFFFFFFFFFFFFFFFFF;
અધ્યાત્મ જ્ઞાનનિરૂપણ પ્રશ્નોત્તર. એ કંFFFFFFFFFFFFFFFFFFFી
(ગતાંક પૃષ્ટ ર૬૨ થી શરૂ )
બારમે અધિકાર. પ્રશ્ન-જગતના છ કમ પ્રમાણે સુખદુઃખ ભોગવે છે તે કમળને પ્રેરણ કરનાર કર્તા, વિધિ, ગ્રહ, યમ, પરમેશ્વર અથવા ભગવાન કોઈ હોવા જોઈએ. જીવ સ્વાભાવિક રીતે સુખને રાગી અને દુ:ખને હેપી હોય તે સ્વેચ્છાએ શુભ અને અશુભ કર્મોને કેમ ભેગવે ?
ઉત્તર–જીવનો સ્વભાવ છે કે તે શુભાશુભ કર્મોને ગ્રહણ કરે. જીવને સુખદુઃખને આપનાર સ્વકમ વિના બીજે કંઈ નથી. કર્મના સિદ્ધાન્તને જાણ નારા કમને જ ભાગ્ય, સ્વભાવ, ભગવાન, અદ, કાલ, યમ, દેવત, દેવ, દિષ્ટ, વિધાન, પરમેશ્વર, કિયા, પુરાકૃત, વિધા, વિધિ, લેક, કૃતાન્ત, નિયતિ, કર્તા પ્રાફકીર્ણ લેખ, પ્રાચીન લેખ, વિધાતાના લેખ ઈત્યાદિ નામેથી શાસ્ત્રમાં પ્રતિપાદન કરે છે.
પ્રશ્ન–કમને કોઈ પ્રેરણા કરનાર તે હવે જોઈએ. કર્મ અજીવ અને જડ છે તે શું કરી શકે ?
ઉત્તર–કમને એ સ્વભાવ જ છે કે તે સદા કેઈની પણ પ્રેરણા વિના પિતાની મેળે આત્માને સ્વસ્વરૂપ એગ્ય ફલ પમાડે. જે જીવ અજીવશરીરની સાથે સંબંધ રાખી હાલ જીવે છે, પૂર્વે જીવતા હતા અને ભવિષ્યમાં જીવશે, તે સર્વને કર્મોની સાથે સૈકાલિક સંગમ હોવાનું ધ્યાનમાં રાખવું. આ સમસ્ત જગત્ પદ્ધવ્ય અને પંચ સમવાયમય છે. નદચ (તે વિના બીજુ ) કંઈ નથી. જીવ અને ધર્માસ્તિકાયાદિ પાંચ અજીવ એ છ દ્રવ્યું છે. ધર્માસ્તિકાય જીવને ચાલવામાં સહાય કરે છે, અધર્માસ્તિકાય સ્થિતિ કરવાની પ્રેરણા કરે છે, આકાશાસ્તિકાય અવકાશ આપે છે અને પુદગલાસ્તિકાયવડે જીવ આહારવિહારાદિ કરે છે. પુદ્ગલાસ્તિકાયમાં કર્મોને અંતર્ભાવ થાય છે. કાળ આયુષ્યાદિ સર્વ પ્રમાણયુક્ત વસ્તુનું પ્રમાણ કરવામાં ઉપગી છે. કાલાદિ પંચસમવાયના સામર્થ્યથી જીવ કર્મોનું ગ્રહણ, ધારણ, ભેગ અને શમન કરે છે, અર્થાત આત્માની અજાગૃત દશામાં જીવો કરતાં અછો સબળ છે, જેમનાથી પ્રેરાઈને જીવો સુખદુઃખના ભાગી થાય છે. જી શુભાશુભ કર્મોને ગ્રહણ કરે છે અને કર્મો સ્વકાલમર્યાદા પામીને જીને સુખદુઃખ આપે છે–એ એમને સ્વભાવ છે.

Page #14

૨૯૦
શ્રી આત્માની પ્રકારા.
કરવાના સ્વ
પ્રશ્ન-જીવ શુભાશુભ કર્મોને ગ્રહણ કરે છે અને ગ્રહણ ભાવથી ગ્રહણ કરતા જાણે છે કે હું' રવાભિપ્રાય પ્રમાણે ઇષ્ટ કરૂ છું. એ વાત માન્ય કરવા જેવી છે. પરન્તુ કર્માં જડ હાવાથી ભાગકાળને કેવી રીતે જાણે કે તે પ્રગટ થાય ? આત્મા પણ શું દુઃખ ભાગવવાને કામી છે કે તે દુષ્કર્મોને આગળ કરે ? માટે કેટલાક લાંખાકાળ સુધી વિલંબ કર્યા પછી કર્મા રવકર્તા જીવને સુખદુઃખ પમાડે છે તે પ્રેરક વિના કેવી રીતે અને
ઉત્તર-કર્માં જડ છે, નિજ ભાગકાળને જાણતા નથી અને આત્મા દુઃખ ભાગવવાના કામી નથી તથાપિ જીવ દુઃખને આશ્રિત થાય છે અને મે જડ છતાં દ્રવ્યક્ષેત્રકાળભાવ- સામગ્રીની તથાપ્રકારની નવાય શક્તિથી પ્રેરાઇને પ્રગટ થઇ સ્વકર્તા આત્માને અલાકારે દુ:ખ દે છે. દૃષ્ટાન્ત તરીકે, કોઇ પુરૂષ ઉષ્ણ કાળમાં શીતળ વસ્તુનુ સેવન કરે અને તે ઉપર મીઠા ખાટા કરંભ ખાય તે તેના શરીરમાં વાયુ ઉત્પન્ન થાય, જે વર્ષારૂતુ પ્રાપ્ત થતાં પ્રાયઃ અત્યંત કાપાયમાન થઈ શરદ્ ૠતુના સંયોગ થવાની સાથે જ પિત્તના પ્રભાવથી પ્રાયઃ શાન્ત થાય. સ્વેચ્છિતભાજનથી વાત ( વાયુ ) ની ઉત્પત્તિ, વૃદ્ધિ ( સ્થિતિ ) અને શાંતિ ( નાશ ) એ ત્રણ દશા થવામાં જેમ કાળ હેતુ છે તેમ આત્માને કર્માનું ગ્રહણ, સ્થિતિ અને શાંતિ થવામાં કાળજ કારણ છે. એ રીતે આત્માએ ઉપાર્જન કરેલાં કર્મોના કાળે કરીને ભાગ અને શાંતિ થાય છે તેપણ જેમ ઉગ્ર ઉપાયથી કાળ પ્રાપ્ત થયા પહેલાં જ વાતાદિ ગ્રાન્ત થાય છે તેમ કર્મો પણ શાંત થાય છે અને જેમ કેટલીક વખત સ્વાદિષ્ટ ભેાજન શરીરમાં તત્કાળ ઉગ્ર વાતાદિ ઉત્પન્ન કરે છે તેમ ઉગ્ર કર્યા પણ આત્માને કાઇની પ્રેરણા વિના તત્કાળ ફળ આપે છે. બીજું દૃષ્ટાંત. કાઇ સ્ત્રી બીજાની પ્રેરણા વિના સ્વેચ્છાએ પુરૂષની સાથે સભાગ કરે તેના વિપાકકાળ પરિપૂર્ણ થયે પ્રસવતાં જેમ તેને સુખ અથવા દુ:ખ થાય તેમ જીવે કરેલાં સારાં નરસાં કર્મો કોઇની પણ પ્રેરણા વગર સ્વસમય પામીને પ્રગટ થતાં જીવને સુખ અથવા દુ:ખ આપે છે. કોઇ રાગી ઔષધ લે છે ત્યારે તે હિતકારી છે અથવા અહિતકારી છે એમ જાણતા નથી તેપણ જેમ તેને પરિપાકકાળ થતાં તે સુખ અથવા દુઃખ આપે છે તેમ કર્મોને ગ્રહણ કરતાં તે શુભ છે અથવા અશુભ છે એમ જીવ જાણે નહિ તે પણ કમૅના પરિપાકકાળ થાય ત્યારે તે સુખ અથવા દુઃખ આપે છે. કૃત્રિમ વિષ જેમ તત્કાળ નાશ કરનારૂ અથવા હેિને, બે મહિને, છ મહિને, વર્ષે એ વર્ષે કે ત્રણ વર્ષે નાશ કરનારૂ હાય છે તેમ કર્યાં પણ ઘણા પ્રકારનાં અને ભિન્ન ભિન્ન સ્થિતિનાં હાય છે, જે પેતપેાતાના કાળ પ્રાપ્ત થયે પેાતાની મેળે જ પેાતાના કરનાર જીવને તાદશ ફળ આપે છે. સિદ્ધ અથવા અસિદ્ધ પારા કોઇ રાગીના ખાવામાં આવે તેના પરિણામકાળ પ્રાપ્ત થતાં જેમ તે રેગી સુખ અથવા

Page #15

અધ્યાત્મજ્ઞાન નિરૂપણ પ્રશ્નોત્તર.
ર૯૨
દુઃખ પામે છે, શરીરમાં થયેલા ફેલ્લા, વાળા, દુર્વાત, શીતાગક અને સન્નિપાત જેમ કાળબળ પામીને પોતાની મેળે તે તે રેગથી યુક્ત જીવને દુઃખ દે છે અને સર્વે હતુઓ જેમ પિતપેતાને કાળ પામીને મનુષ્યલકવતિ પ્રાણીઓને સુખદુઃખ આપે છે તેમ કર્મો પણ પેતપેતાનો કાળ પામીને બીજાની પ્રેરણું વિના આત્માને સત્વર સુખદુઃખ આપે છે. શીતલા, ઓરી, અછબડા વગેરે બાળરોગની ગરમીની અસર એમ છ મહીના સુધી શરીરમાં રહે છે તેમ કર્મો પણ પિતાની મેળે આવીને રિથતિ પ્રમાણે જીવને આશ્રય લે છે. જેમ ક્ષય, અક્ષિબિન્દુ ( મોતીઓ ), ઉદ્ધત પક્ષઘાત, અર્ધાગ અને શીતાગ વગેરે રોગોનો પરિપાક હજાર દિવસે શાસ્ત્રવિશારદ (શાસ્ત્રમાં પ્રવીણ) વૈદ્ય જ્ઞાનબળથી જણાવે છે તેમ સેદ્રાન્તિકમાં હસ્તિસમાન પંડિતોએ કર્મોને પરિપાકડાળ પણ કહે છે. જેમ પિત્તથી થયેલે જવર દશ દિવસ, કફથી થયેલે બાર દિવસ, વાતથી થયેલે સાત દિવસ અને ત્રિ ષથી થયેલે પંદર દિવસ રહે છે અર્થાત જેમ એ જ્વરનો પરિપાકકાળ જુદે જુદે હોય છે તેમ કરેલાં કર્મોને પણ રિથતિકાળ જુદે જુદે હોય છે. આત્માએ જે પ્રમાણે પૂર્વે આચરણ કર્યું હોય તે પ્રમાણે જન્મકુંડળીમાં ગ્રહો આવે છે, તે ગ્રહનું ફલ જેમ મહાદશા તથા અન્તર્દશાદિએ સહિત સ્થિતિ પ્રમાણે કેઈની પણ પ્રેરણા વિના સ્વભાવથી ભેગવાય છે, તેમ અન્ય કર્મોથી અંતરિત (અંતરાયેલાં) જે કર્મો આત્માએ કર્યા હોય તેમનું ફળ પરિપાકકાળ પ્રાપ્ત થયે કેઈની પણ પ્રેરણા વિના ભગવાય છે.
પ્રશ્ન–કમ કેટલા પ્રકારે (ભાગે) ઉદયમાં આવે છે?
ઉત્તર–કર્મ ચાર પ્રકારે ભેગવાય છે. પહેલા પ્રકાર–અહીં કરેલું સારું અથવા નરસું કર્મ અહીંજ ઉદયમાં આવે છે. જેમકે કેઇ સિદ્ધપુરૂષને, સાધુ પુરૂષને અથવા રાજાને આપેલી સ્વ૫ વસ્તુ પણ લક્ષમી મેળવી આપે છે અને ચારી પ્રમુખ અપ્રશસ્ત કામ અહીં જ નાશને માટે થાય છે. બીજે પ્રકાર–અહીં કરેલું કામ પરલોકમાં ઉદય પામે છે. જેમ તપત્રતાદિ પ્રશસ્ય ( વખાણવા લાયક ) આચરણથી દેવતત્વાદિ મળે છે અને તેથી વિરૂદ્ધ આચરણ નરકાદિ આપે છે. ત્રીજે પ્રકાર- પરજન્મમાં કરેલું કર્મ આ જન્મમાં સુખદુઃખ
પનારૂં છે. જેમ એક પુત્ર જન્મે છતે તેણે કરેલા કમને લીધે દારિદ્રય અને માતા પ્રમુખને વિયોગ થાય છે અને તેની જન્મકુંડલીમાં રહે પણ સારા આવતા નથી. બીજો પુત્ર જન્મે છતે તેના સુકર્મથી સંપત્તિ પ્રભુતા અને માતા વગેરેનું સુખ થાય છે અને તેની જન્મપત્રિકામાં ગ્રહે પણ સારા પડે છે. ચોથા પ્રકાર-પરજન્મમાં કરેલું કમ પરજમાં ફલદાયી થાય છે અર્થાત્ આ ભવમાં
જ સતીનું સત્વ અને શરાનું શૌર્ય પરજન્મમાં ભેગ આપે છે–લોકતિ.

Page #16

૨૯૨
હા આત્માનંદ પ્રકાશ.
કરેલું કર્મ આ ભવમાં અથવા બીજા ભવમાં નહીં પણ ત્રીજા ભવમાં આત્માને ફલદાયી થાય છે. દાખલા તરીકે –કેઈ આ જન્મમાં ઉગ્રવ્રત ( તપસ્યાદિ ) કરે પણ તે પહેલાં તે મનુષ્ય, દેવ અથવા તિર્યંચાદિના ભવનું ટુંકું આયુષ્ય બાંધ્યું હોય તે વ્રતના પ્રભાવથી દીર્ધાયુષ્ય સહિત ભોગવવા
ગ્ય મેટું ફળ તેને તે પછીના ભવમાં દ્રવ્યાદિ સામગ્રીને તથા પ્રકારને ઉદય થાય ત્યારે પ્રાપ્ત થાય છે. કેઈ પુરૂષે કઈ વસ્તુ સવારે ચાલશે એમ જાણીને તે દિવસે સંજોગે જઈને વધારે વાપરી ન હોય અને સાચવી રાખી હોય તો તે જેમ બીજી વખતે ભેગાવી શકાય તેવીજ રીતે કમનું પણ સમજવું. એ રીતે ચતુર્ભગીથી સ્વકમ ભેગવાય છે એવું આપ્તવચન છે. કર્મનું સ્વરૂપ યથાર્થ નિવેદન કરવાને કેવળી વિના કોઈ સમર્થ નથી.
પ્રશ્ન-કર્મો કેટલા પ્રકારની અવસ્થાવાળાં હોય છે ?
ઉત્તર–કર્મો ત્રણ પ્રકારની અવસ્થાવાળાં હોય છે. ભુકત ભાગ્ય અને ભુજયમાન. શુભ અને અશુભ સર્વને માટે એ સરખું સમજવું. પૃથ્વી ઉપર પીને સુકાઈ ગયેલાં વરસાદનાં બિન્દુ જેવાં ભુકત કમ સમજવાં. પૃથ્વી ઉપર હવે પછી પડવાનાં અને સુકાઈ જવાનાં બિંદુ જેવાં ભોગ્ય કર્મ સમજવાં. પડતાં પડતાં સુકાઈ જતાં બિંદુ જેવાં ભુજયમાન કમ સમજવાં. અથવા, મુખમાં ગ્રહણ કરેલા આહારના કેળિયા જેવાં ભુકત કર્મ, ગ્રહણ કરવાના કળિયા જેવાં ભાગ્ય કર્મ અને ગ્રહણ કરાતા કેળિયા જેવા ભુજયમાન કર્મ સમજવાં. વતી અથવા અવ્રતી સર્વે સંસારી જીને ભુકત, ભાગ્ય અને ભુજ્યમાન કર્મ હોય છે. કેવળજ્ઞાની મહત્તાને બંધાતાં કર્મો શિલાગ્ર ( પથ્થરની ખડકની ટોચ) ઉપર પડતાં વરસાદના બિંદુ જેવાં અપસ્થિતિવાળાં હોય છે. તેમાં પણ તે ત્રણ અવસ્થા સમજવી. અંતના પહેલા સમયમાં કેવળજ્ઞાનીને ભાગ્ય કર્મ હોતાં નથી, ભુકત અને ભુજ્યમાન કર્મ હોય છે અને અંત સમયે તે સર્વ કમને ક્ષય કરવાથી માત્ર મુકત કર્મ હોય છે. કર્નાદિ બીજાની પ્રેરણા વિના દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવના તેવા સ્વભાવથી કર્મની ભુકતાદિ ત્રણ દશા થાય છે. સિદ્ધાત્માએ કર્મોને પૂર્વે નાશ કરે હોવાથી એ ત્રણ દશા તેમને સંભવતી નથી. ભુકત કર્મ એવી દશા પણ કેવળજ્ઞાન થયું ને ભવના અંત સુધી સમજવી, સિદ્ધાવસ્થામાં નહિ. કમ સંબંધી આ વિચાર સામાન્ય લોકોને પ્રતિબોધ થાય એટલા માટે લોક પ્રસિદ્ધ દષ્ટાતાવડે કહેવામાં આવ્યું છે. પ્રવીણ પુરૂષોએ પ્રાચીન યુકિતઓ વડે સમજી લે. બીજાની પ્રેરણા વિના કર્મો ભેગવવાની બાબતમાં એવાં અનેક ઉદાહરણે વિચારનિપુણેએ વિચારી લેવાં. પરમેશ્વરની વાણું પ્રમાણ છે.

Page #17

અધ્યાત્મજ્ઞાન નિરૂપણ પ્રશ્નોત્તર તેરમા અધિકાર,
૧૯૩
પ્રશ્ન—કેટલાક કહે છે—પુણ્ય નથી, પાપ નથી, સ્વર્ગ નથી, નરક નથી, મેક્ષ નથી, પુનર્જન્મ નથી,મનથી કંઈ ગ્રહણ થઈ શકતું નથી અને જેમાં પાંચે ઇન્દ્રિયાના વિષય હોય એવા પ્રત્યક્ષ સિવાય અન્ય પ્રમાણ માનવા ચેાગ્ય નથી. એ શુ યુકિતમત્ છે ?
ઉત્તર—જે વસ્તુ દ્રશ્ય ( ઇન્દ્રિયગેાચર ) હોય તે જ સત્ અને બીજી અસત્ એવી માન્યતા ચેગ્ય નથી. જેમાં પાંચે ઇન્દ્રિયાના વિષય હાય એવી કઇ વસ્તુ છે તે તેમણે વિચારવું. જે કહે કે, શું રામાદિ (સ્ત્રી વગેરે) વસ્તુમાં સર્વાં ઇન્દ્રિયાનો વિષય નથી ? તે વિચારવાનું કે, રાત્રિના વખતે શબ્દરૂપથી સરખી પણ જે પૂર્વે કહેલી રામાદિ વસ્તુ નથી તેમાં તે રામાદિ વસ્તુને ભ્રમ શુ નથી થતે ? જો કડુ કે રાત્રિના વખતે સઇન્દ્રિયે અવબેાધ ( જ્ઞાન ) ની હાનિ થવાથી પ્રાયઃ મેહ પામે છે અને તેને લીધે અતદ્વસ્તુમાં તદ્વસ્તુના રામાદિ નહિ એવી વસ્તુમાં રામાદિ વસ્તુના ભ્રમ થાય છે, ત્યારે તા સિદ્ધ થયું કે ઇન્દ્રિયેાદ્વારા થતુ જ્ઞાન હંમેશાં સત્ય હાતુ નથી. નિરાગી પુરૂષ શખ સફેદ છે એમ જોઇને લે છે. પછી તેનેજ જ્યારે કાચકામની ( આંખના ) રોગ થાય છે ત્યારે તે શંખ બહુ રંગવાળા છે એમ શું તે નથી કહેતા ? પુરૂષનુ મન જ્યારે સ્વસ્થ હાય છે ત્યારે તે સ્વબંધુઓને આળખે છે પણ તેજ જ્યારે મદિરાથી ઉન્મત્ત થયેા હાય છે ત્યારે શુ' ઓળખી શકે છે? આ બે દાન્તમાંના પુરૂષામાં ઇન્દ્રિયે તેની તે જ છતાં એટલેા વિપર્યાસ ( ઉલટા પિરણામ ) શાથી થયે ? એ પુરૂષનું કયું જ્ઞાન સાચું પ્રમાણુ ? પુરાતન-રાગાદિ થતા પહેલાનુ કે આધુનિક રાગાદિ થયા પછીનુ ? આધુનિક નહિ પણ પુરાતન સાચું એમ જે કહે તેા ઇન્દ્રિયા તેની તેજ છતાં વિશેષતા શાથી થઇ પૂર્વે મન અવિકારી હતુ તે પાછળથી વિકારી થવાથી એટલે ભેદ પડયા એવા જો ખુલાસા કરે તે એ ભેદ શેમાં થયેા ? જો એ ભેદ માનસિક હોય તે મન દશ્ય નથી તેમ વર્ણંવડે પણ તે નિવેદન કરી શકાતુ નથાં અને જે દૃશ્ય નથી તે નાસ્તિકની માન્યતા પ્રમાણે છે જ નહિં. વિકાર તેા સાક્ષાત્ થયા છે, તે કેમ થયે ? દૃશ્ય પદાર્થોમાં જ જો ઇન્દ્રિયો મેહુ પામે છે તે કયા . સત્પુરૂષ કહેશે કે, ઇન્દ્રિયજ્ઞાન સર્વ સત્ય છે ? દિવ્યદ્રષ્ટિ નિઃસ્પૃહ ઉપકારી પુરૂષોએ જે ઉપદ્દિશ્યું છે તે જ સત્ય છે. સ્વસ્થચિત્તે

Page #18

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. તત્ત્વદષ્ટિથી વિચાર કરે કે, જ્ઞાનવતે ઉપદેશેલા આનંદ શેકાદિ ઘણું શબ્દોને નારિતક આસ્તિક સરખી રીતે યથાર્થ માને છે.
આ શબ્દો જિલ્લાદિવત શબ્દવાળા નથી, સ્વર્ણાદિની પિઠે રૂપવાળા નથી, પુષ્પાદિની પેઠે સુગંધવાળા નથી, શર્કરાદિની પેઠે રસવાળા નથી, અને પવનાદિની પિઠે સ્પર્શવાળા નથી, પરંતુ તાત્વિઝ-જિહાદિ (તાળવું, આઠ જીભ વગેરે) સ્થાનકેથી બેલાય છે, એક કણેન્દ્રિયદ્વારા એમના વર્ષો ગ્રહી શકાય છે, એમનાથી થતી ચેષ્ટદિવડે વિશેષ બોધ થાય છે, અને સ્વાભ્યાસ ( પિતાના અનુભવ ) માં થયેલા ફળ ઉપરથી અનુમાન થઈ શકે છે. એ શબ્દો સ્વ વિ. રાધીને નાશ કરે છે અને સ્વવિધીનો જન્મ થતાં વાર જ પોતાના નામને શશીધ્ર નાશ કરે છે. સ્વકીય ( પિતાના ) ઉચ્ચારની સાથે ઉત્પન્ન થતા ગુણ વિશિષ્ટ એ શબ્દને સર્વે એક સરખી રીતે વાપરે છે, જે આવા સિદ્ધ શબ્દોને સાક્ષાત્કાર ( અનુભવ ) સ્વ ઇંદ્રિાવડે થતો નથી તે અપ્રત્યક્ષી પુણ્ય પાપાદિ વસ્તુમાં કેની ઇન્દ્રિયની પ્રવૃત્તિ થઈ શકે ?
-- અપૂર્ણ.
આનંદ, શાક, વ્યવહાર, વિદ્યા, આજ્ઞા, કલા, જ્ઞાન, મન, વિનોદ, ન્યાય, અન્યાય, ચોરી, જરી, ચાર વર્ણ, ચાર આશ્રમ, આચાર, સત્કાર, વાયુ, સેવા, મંત્રી, યશ, ભાગ, બલ, મત્વ, શબ્દ, અર્થ, ઉદય, ભંગ ભક્તિ, દ્રોહ, મોહ, મદ, શક્તિ, શિક્ષા, પરોપકાર ગુણ, ક્રીડા, ક્ષમા, આલોચ, સંકોચ, વિકાચ, લોચ, રાગ, રતિ, દુઃખ સુખ વિવેક, જ્ઞાતિ, પ્રિય, અપ્રિય, પ્રેમ, દિશા, દેશ, ગામ, પુર, વન વાર્ધક્ય (ધડપણ), સિદ્ધિ આસ્તિક, નાસ્તિક, કષાય, મેષ (ચારીને માલ), વિષય, પરમુખ, ચાતુર્ય, ગાંભીર્ય, વિષાદ, કપટ, ચિન્તા, કલંક, શ્રમ, ગાલિ, લજજા, સંદેહ સંગ્રામ, સમાધિ, બુદ્ધિ, દીક્ષા, પરીક્ષા, દમ સંયમ, માતાઓ, અધ્યાત્મ, કુશીલ શીલ, સુધા, તૃષા, મૂલ્ય, મુદ્ર, પર્વ, સુકાલ, દુકાલ, વિકરાલ, આરેય, દારિદ્ય, રાજ્ય, અતિશય, પ્રતીતિ પ્રસ્તાવ, હાનિ, સ્મૃતિ, વૃદ્ધિ, ગૃદ્ધિ, પ્રસાદ, દૈન્ય વ્યસન અસૂયા, (અદેખાઈ,) શેભા, પ્રભાવ, પ્રભુતા, અભિયોગ, નિયોગ બેગ, આચરણ, તેમજ બીજા ભાવ પ્રત્યયાન ( ભાવવાચક પ્રત્યયવાળા ) શબ્દો.

Page #19

મનનું રહસ્ય.
૨૯૫ 96909630993009202990 છે. મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયંત્રણ. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@
ગતાંક પૃષ્ટ ર૭૫ થી શરૂ.
અનુ:–વિ. મૂ. શાહજે વાસ્તવિક સત્વગુણથી મનને શુદ્ધ રાખવામાં આવે તો આખા શરીરમાં અનાયાસે પ્રાણ સંચાલન થશે, ભોજનને ઠીક ઠીક પરિપાક થશે અને કોઈ પણ રોગ ઉત્પન્ન નહિ થાય.
સત્ય, ધાર્મિક તથા શુદ્ધ કર્મો તેમજ સત્સંગથી મનની શુદ્ધિ જરૂર થાય છે. આ રીતે મન શુધ્ધ થાય છે ત્યારે એક જાતને અપૂર્વ આનંદ પેદા થાય છે.
મન વિદ્યુત છે અને વિચાર એક મહાનું શકિત છે. મન અનેક તરેહના સંકલ્પ કર્યા કરે છે તેને સંસ્કૃતમાં “મને રથ કહે છે, જે ધ્યાનમાં એક મહાન વિક્વરૂપ છે. વિચારદ્વારા એને રેકવા જોઈએ.
પ્રાણાયામ અથવા તે પ્રાણ-સંયમથી મનની ગતિને અવરોધ થાય છે અને ચિંતનમાં ઘટાડો થાય છે, એ મનમાંથી રાજસ તથા તામસ દે દૂર કરે છે.
| મનમાં એક સમયે કેવળ એકજ ભાવ રહી શકે છે. પરંતુ એ વિજળીની માફક એટલી બધી તીવ્ર ગતિથી અહિં તહિં જાય છે કે સાધારણ મનુષ્ય એમ સમજે છે કે તે એક સમયમાં અનેક ભાવે ગ્રહણ કરી શકે છે.
આધ્યાત્મિક સાધના, વિચાર, ધ્યાન, પ્રાણાયામ, જપ, શમ તથા દમથી સાધકમાં તદ્દન નવું જ મન ઘડાય છે જેની સાથે જ નવા ભાવ, નવા સ્નાયુતંતુ, અને નવા મગજની રચના થાય છે. પછી તે આત્મકલાઘા કે અહંમન્યતા તરફ ઝુકાવનારા વિચારે જ નહિ કરે. એ તો આખા વિશ્વના કલ્યાણનું ચિંતન કરે છે. તે એકતાને વિચાર કરે છે અને તેને માટે જ કામ કરે છે.
એક નાટક લખવા પહેલાં લેખકના મનમાં તેનું એક સાફ માનસિક ચિત્ર ઉત્પન્ન થાય છે, પછી તે તેના અમુક ભાગ પાડી દે છે અને જ્યારે તે નાટક રંગભૂમિ પર ભજવાય છે ત્યારે ભજવનારા તેના ભાગ પ્રમાણે ભજવે છે. ઇશ્વરને નથી ભૂત કે નથી ભવિષ્ય. તેને તો બધું “વર્તમાન” જ છે. તેને નથી “નજીક' કે નથી ‘દર’ તેને તે સઘળું “અત્ર” જ છે. પ્રત્યેક કાળ તેને તે “અધુના' જ છે. સમયક્રમ પ્રમાણે આ વિશાલ વિશ્વનાટકની ઘટનાઓ રંગભૂમિ ઉપર આવે જાય છે. પરમાણુ નિરંતર ગતિમાન છે. જુના

Page #20

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પરમાણુ નવા બને છે અને નવા પરમાણુ જુના બને છે. ખરી રીતે એવી કઈ વસ્તુ નથી કે જેને જુની કહી શકાય. તેમજ એવી કઈ વસ્તુ નથી કે જેને અદ્વિતીય કહી શકાય. જીવ પોતાના વ્યકિતગત મનવડે એ ઘટનાઓનું ક્રમવાર નિરીક્ષણ કરે છે પરંતુ ઈશ્વર બધી ઘટનાઓને એકી સાથે એક નિમિષ માત્રમાં જુએ છે, તે સર્વજ્ઞ ( બધું જાણનાર ) તેમજ સર્વવિત્ ( બધું સમજનાર ) છે.
જ્યારે મન ખાલી રહે છે ત્યારે ખરાબ વિચારે તેમાં પ્રવેશ કરવાને પ્રયત્ન કરે છે. ખરાબ વિચારોથી વ્યભિચારનો ઉપક્રમ થાય છે. વાસનામય દ્રષ્ટિથી માનસિક વ્યભિચારનું પાપ લાગે છે. યાદ રાખો કે માનસિક કમ જ વાસ્તવિક કર્મ છે. મનુષ્યનાં કર્મોનો નિર્ણય તેની મનોવૃત્તિ અનુસાર જ થાય છે. સાંસારિક મનુષ્ય બાહ્ય શારીરિક કર્મો વડે નિર્ણય કરે છે. નિર્ણય કરતી વખતે મનુષ્યની માનસિક પ્રવૃત્તિ ઉપર ધ્યાન આપવાથી ભૂલ થવાનો સંભવ નથી. મનને હમેશાં કર્મપરાયણ રાખે, કે જેથી ખરાબ વિચારે એમાં પ્રવેશ કરવા ન જ પામે. તન્દ્રિત મનમાં સેતાનનો નિવાસ હોય છે. મહાત્મા ગાંધીજી પિતાનાં મનને હમેશાં કર્મમય રાખે છે. તે ખરેખરા વીર છે. તે એટલે સુધી કે પિતે જ્યારે પિતાની ઓરમાં એકલા હોય છે ત્યારે પણ કંઈક વાંચે છે અથવા લખે છે અથવા કાંતતા હોય છે. મનની દેખરેખ દરેક ક્ષણે રાખતા રહો. તેને કાંઈપણ કામ આપે. બગીચામાં કામ કરવું, વાસણ સાફ કરવા, પાણી ભરવું, વાંચવું, લખવું, ધ્યાન ધરવું, માળા ફેરવવી, ગાવું, વૃધ્ધોની સેવા કરવી, રેગીની માવજત કરવી એવા એવા કામમાં મન લગાડી દે. નકામી વાતચીતમાં ન પડે, મનને ઉંચા પ્રકારના જ્ઞાનથી ભરેલું રાખે.
જેવા વિચારો તમે સેવતા હે છે તેવાજ તમે બને છે. તમે બળવાન થવાનું ચિંતન કરશે તે તમે બળવાન બનશે. પોતાની જાતને દુર્બળ માનશે તે તમે દુર્બળ થતા જશે. તમારી જાતને મૂર્ખ માનશે તો તમે મૂર્ણ થઈ જશે. અને ઈશ્વર સમજશે તે ઈશ્વર થઈ જશે. પ્રતિપક્ષ ભાવનાને અભ્યાસ કરો. જ્યારે તમને ક્રોધ થવા લાગે ત્યારે મનમાં પ્રેમના ભાવે ભરે, જ્યારે તમને કાંઈ વ્યથા થતી હોય ત્યારે તમારા મનને આનન્દ અને ઉત્સાહના ભાવોથી ભરો, જ્યારે તમે માંદા હે ત્યારે તમારા મનમાં આરોગ્ય, બળ, શક્તિ તથા જીવનના ભાવે ભરે. એને અભ્યાસ કરો. એ અભ્યાસથી તમને અક્ષયનિધિ પ્રાપ્ત થશે.
જો તમે મનની સાથે મળી ગયા હશે, તેની સાથે અભેદ રાખતા હશે તે તમને તેના દોષ નહિ જ જણાય. પણ જો તમે સાક્ષી અથવા મનની ગતિના નિરીક્ષક હશે અને જો તમે સ્વતંત્રરૂપે અંત:પ્રેક્ષણને અભ્યાસ કરતા હશે તે તમે તમારા અનેક દોષ સમજી શકશે, અને તમને એ દોષ દૂર કરવાની આવશ્યકતા જણાવા લાગશે. તમારે તમારા સ્વભાવે બદલવા જોઈએ,

Page #21

મનનું રહસ્ય..
૨૯૭ એ દેશે નિર્મૂળ કરવા માટે સાચી સાધના કરવી જોઈએ; ત્યારે જ તમારું જીવન ઉન્નત થશે.
મન સંસ્કારના સમૂહ સિવાય બીજું કાંઈ નથી. એ કેવળ અભ્યાસને સમૂહ છે. જે ઇચ્છાઓ જુદા જુદા વિષયના સંસર્ગથી ઉત્પન્ન થાય છે તે ઈચ્છાઓના સંકલનનું મન ઘડાયેલ છે. મન એ ભાવનો સમૂહ છે કે જે જુદા જુદા વિષયથી એકત્રિત બને છે. એ વિચારે, ભાવ તથા અનુભવે હમેશાં બદલાયા કરે છે. કેટલાક જુના ભાવો અને વિચારે પોતાના નિવાસસ્થાન મનમાંથી પ્રસ્થાન કરે છે અને તેઓનું સ્થાન નવા વિચાર અને ભાવે લે છે.
આ સતત પરિવર્તનથી માનસિક કિયામાં જરાપણ વિક્ષેપ પડતું નથી. માત્ર કેટલાક જુના વિચાર, ભાવ તથા અનુભવ ચાલ્યા જાય છે અને બાકી રહેલા વિચારે નવા આવેલા વિચારના સહવાસ તથા સહકારથી કામ કરવા લાગે છે. નવા આવેલા વિચારે જુના વિચારો કરતાં ઘણું વધારે આકર્ષક હોય છે. અને પ્રકારના વિચારો એકરસ થઈને કામ કરે છે અને એ એકરસતાથી માનસિક સ્થિતિની એકતા બની રહે છે.
મન જ ભ્રમાત્મક વિષયમાં મેહ ઉત્પન્ન કરે છે. મન જ બધા કર્મોનું મૂળ છે. એજ આપણા શરીરને હમેશાં કામ કરવા માટે તથા ભેગ ઉપભેગ માટે જુદા જુદા સુખદાયક વિષયની પ્રાપ્તિ માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે.
સાચે સન્યાસ મનની ઉપેક્ષામાં રહેલું છે. સંસારના અસ્તિત્વમાં નહિં. અહંકાર તથા બધી કામનાઓને દૂર કરવી એજ સન્યાસ છે. ત્યારે જ જીવન અમરત્વ પ્રાપ્ત કરે છે અને અહંકાર મુક્ત અવસ્થાને અપૂર્વ આનંદ ભોગવે છે.
મનને વાસ્તવિક સ્વભાવ વાસનામય હોય છે. વાસના અને મન એક બીજાના પર્યાય છે. “ હે' ની ભાવના જ મનરૂપી વૃક્ષનું બીજ છે. અહંકારના એ બીજમાંથી જે પહેલો અંકુર ઉત્પન્ન થાય છે તે “બુદ્ધિ છે. એ અંકુરમાંથી નીકળેલી શાખાઓ “સંકલ્પ” નામ ધારણ કરે છે. એટલા માટે એ મન રૂપી ભચાનક વૃક્ષમાંથી હમેશાં સંકલ્પરૂપી શાખાઓ કાપતા જાઓ અને છેવટે મનના વૃક્ષને તદ્દન નષ્ટ કરી દ્યો. શાખાઓનું કાપવું એ ગૌણ કર્મ છે. વૃક્ષને એના મૂળ “હું” ની સાથે ઉખેડી નાંખવું એજ મુખ્ય કર્મ છે. તેથી જો તમે શુભ કર્મોવડે મનરૂપી વૃક્ષના મૂળ “હું” ની ભાવનાને નાશ કરી દેશે તે તે ફરી નહિ ઉગે. સમ્યગજ્ઞાનથી “હું” ના યથાર્થ સ્વરૂપનું અન્વેષણ થાય છે. જે મનને નાશ કરનાર એક અગ્નિરૂપ છે. “જ્ઞાનાઝિર સમક્ષ મમતાસૉ તથા
જ્ઞાનાગ્નિ સર્વ કમેને ભસ્મીભૂત કરી દે છે. મનની અંદર અનુકરણની મહાન શક્તિ રહેલી છે. એટલા જ માટે

Page #22

૨૯૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
POSIBENSGESCLESedaacSDEMOQCKSB2aeg
ભગવાન મહાવીર સંબંધી થોડી હકીકત.
૫૮૧
૬૧૨
શ્રી મહાવીર ચરિત્રમાં આવતાં મનુષ્ય, દેશ, નગર અને
નદીઓ વગેરેના વિશેષ નામે. પદ્ધEાઉEqExggછે ( ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૭૧ થી શરૂ. ) હ@GEવEઉદારૂ સગ. લોક.
પછ૩ જંબુખંડગ્રામ. ૫૭૫ તુંબીક ગ્રામ. ૫૭૬ નન્દિષેણસૂરિ પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શિષ્ય તુંબક પ્રામમાં.
કૂપિકા ગ્રામ ગુપ્તચર બ્રાન્તિથી ભગવાન પકડાયા ૫૮ ૩ પ્રગભા ઉપરક્ત ગ્રામમાં પાર્શ્વનાથ શિષ્યા તાપસણી.
વિજયા. ૫૮૭
વિશાલીનગરી. ૬૧૧ ગ્રામકશ્રામ.
બિભેલિક યક્ષનું મંદિર પ્રામકશ્રામમાં. ૬ ૧૪ શાલિશીર્થ ગ્રામ, ૬૧૫ કટપૂતના બાણુમન્તરિકા (વાણુ વ્યંતરી ) શીતપર્ણ કરનારી
ઉપરોક્ત ગ્રામમાં. ૬૨૫ ભદ્રિકાપુરી છઠું ચોમાસું.
મગધદેશ. આલલિકાપુરી સાતમું ચોમાસું. કંડકગ્રામ. મદનગ્રામ. બહુશાલગ્રામ, લોહાગંલપુર
જિતશત્રુ ( ઉપકા ) ગામનો રાજા. આધ્યાત્મિક સાધકને ગૃહસ્થાશ્રમીના સહવાસનો નિષેધ કર્યો છે, કેમકે એમ કરવાથી તેનું મન સાંસારિક પુરૂષનું અનુકરણ કરવા લાગશે અને ત્યારે તેના અધપતનની શરૂઆત થઈ જશે.
તમને માનસિક બ્રહાચર્ય મુશ્કેલ લાગતું હોય તો પણ ઓછામાં ઓછું જ્યારે કેઈપણ વાસનાને વિકાર થાય ત્યારે શરીરને સંયમ જરૂર કરજો. એ દુસ્સાધ્ય રોગ મટાડવામાં પ્રકાશ, સાત્વિક આહાર, ઉપવાસ, પ્રાણાયામ, જપતપ, પ્રાર્થના અને વિવેક અત્યંત સહાયક બને છે.
---ચાલુ.
می فر
ع
ب
م
م
ع

Page #23

ભગવાન મહાવીર સંબંધી કેડી હકીકતો.
૨૯
૧૯
૪૬ પર ૫૪ ૬૭
છ૮ ૧૨૫ ૧૨૯ ૧૩૫
૧૩૮
પુરિમતાલપુર. વાગુરથી ભાભાય ઉપરોકત નગરવાસી મહિનાથ ભગવાનના ચૈત્યને ઉદ્ધાર કરાવનાર, શકટમુખઉદ્યાન, ઉપકત નગરમાં ઉપરોકત ચૈત્યવાળું, ઉષ્ણાક ગ્રામ. ગભૂમિ રાજગૃહનગર, આઠમું માસું. વજીભૂમિ-શુદ્ધભૂમિ-લાટાદિ સ્વેચ્છભૂમિ, નવમું ચોમાસું. સિદ્ધાર્થપુરકૂર્મગ્રામ, ગેબગ્રામ ચંપારાજ ગૃહાન્તરે ( વૈશિ.કાયનનું જન્મસ્થાન ) ખટકગ્રામ ઉપરોકત ગ્રામની પાસેજ , , સિદ્ધાર્થપુર નગર. શ્રાવસ્તી નગરી ગોશાલાએ તેજોલેસ્યા સાધી. શોણ-કલિંદ-કર્ણિકાર–અછિદ્ર–અગ્નિશાન–અજુન આ છએ શ્રી પાર્શ્વનાથભ૦ના શિષ્ય હતા, દીક્ષા છેડી દીધેલી હતી, તેની પાસે ગશાલક અષ્ટાંગ નિમિત્ત ભો. વિશાલી નગરી. શંખ ઉપરોક્ત નગરીને રાજા–ભ૦ ને પિતૃસુહદ્ ગણરાટ. વાણિજક ગ્રામ મંડિકિકા નદી વૈશાલી અને વાણિજકગ્રામની વચ્ચે ભગવાન નાવથી ઉતર્યા. ચિત્ર શંખગણરાને ભાણેજ. વાણિજક ગ્રામ. આનન્દશ્રાવક. વાણિજક ગ્રામમાં અવધિજ્ઞાની. શ્રાવસ્તી નગરીમાં દશમું ચોમાસું (કોષ્ટક ઉદ્યાન તે નગરીમાં છે ) સાયષ્ટિક ગ્રામ, આનંદગૃહી ઉપરોકત ગ્રામમાં ભ૦ ને પારણું કરાવનાર. બલા દાસી ઉપરોકત ઘરની દાસી પારણું કરાવનાર. દભૂમિ ફેર લેકની. પેઢાલ ગ્રામ તેની પાસે પાલારામમાં પાલાસ ચૈત્યમાં સંગમક દેવની ઉપસર્ગ.. વાલુકા ગ્રામ. ગેલ. તેમાં વત્સપાલ સ્થવિરાએ ભ૦ ને પારણું કરાવ્યું. પુરી આલંભિકાં.
શેતવીં. શ્રાવસ્તી નગરી કંદ પૂજા
૧૩૯
૧૪૧ ૧૪૩ ૧૪૪ ૧૪૮ ૧૪૯ ૧૫૫ ૧૫૬
૧૬૧
૨૮૪
૩૧૯
૩૨૨
૩૨૮

Page #24

૩૦૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
૩૩૮ ૩૪૦ ૩૪૧ ૩૪૨ ૩૪૩ ૩૪૬ ૩૫૬ ૩૭૨ ૩૭૪ ४१७ ४९८ ૪૭૧
૪૭૨ ४७४ ४७४ ૪૭૫
કૌશાંબી નગરી સર્યચંદ્રાગમન. વારાણુથી નગરી. ......રાજગૃહનગર. મિથિલા નગરી જનકરાજા. ...... વિશાલી નગરી. સમરઘાનમાં ૧૧ મું ચોમાસું. જિનદત્ત શ્રાવક છકી વિશાલી નગરીમાં. અભિનવશેકી
, ભ૦ને પારણું કરાવનાર સંસમારપુર. અશોકખંડેઘાને અશોકવૃક્ષે ચમરેંદ્રપાત. વિભેલ ગ્રામ. વિંધ્યાચલના મૂલમાં ચમરેંદ્રના પૂર્વભવનું ગામ. ભોગપુર નગર. મહેન્દ્ર ક્ષત્રિય. ઉપરોકત નગરમાં. ભ૦ ને ઉપસર્ગ કરનાર. નન્ટિગ્રામ. નદિ ઉપરોકત ગ્રામમાં ભજ ને પિતૃસુહ. મેંદકામ. ગોપાલપસર્ગ. કૌશાંબી નગરી. શતાનીક રાજ કૌશાંબી નગરીને. ચેટક રાજા વિશાલીને રાજા. શતાનીકનો શ્વશુર. મૃગાવતી શ્રાવિકા. શતાનીકની સ્ત્રી એટકની પુત્રી. સુગુપ્તમંત્રી. કૌશાંબીમાં શતાનીકને મંત્રી. નન્દા શ્રાવિકા, ઉપરોકત મંત્રીની સ્ત્રી. મૃગાવતીની સખી. ધનાવહaછી. કૌશાંબીમાં ચંદનબાલાને પાલક પિતા. મૂલા ઉપરોકત શ્રેણીની ત્રી. ચંપાનગરી. દધિવાહન તે નગરીનો રાજા. ધારિણે તે રાજાની સ્ત્રી. વસુમતી તેની પુત્રી (ચંદનબાળા) સુમંગલગ્રામ. સક્ષેત્રગ્રામ. પાલકઝામ ભાયલાગે વાણિયાનો ઉપસર્ગ ચંપાનગરી. સ્વાતિદત્તવિકની અગ્નિહોત્રશાલામાં ચંપાનગરીમાં ૧૨ મું ચોમાસું. જંભકગ્રામ શકે નાટ્ય વિધિ દેખાડી.
४७६
४७७
૫૧૬ ૫૧૭ ૫૧૯
૬ ૦૧
૬ ૦૫
૬૧૪ ૬૧૬ ૬૧૮
મેંદકગ્રામ.
વમાની ગ્રામ. કણકીલકેપસર્ગ. (મધ્યમાં ) અપાપાનગરી. સિદ્ધાર્થ વણિફ તે નગરીમાં.
૬૨૭
ભ૦ ને પારણું કરાવનાર.

Page #25

ભગવાન મહાવીર સંબંધી ઘોડી હકીકત
૩૦૧
૬૨૮
ખરકવૈદ્ય
તેને મિત્ર તેજ નગરીમાં
કીલકકર્ષક.
સર્ગ.
ક.
૬૫૮
૪૯.
પર
મહાભરોદ્યાન અપાપાનગરીમાં કોલ કર્પણ સ્થાન. જભક ગ્રામ. સજુપાલિકા નદી તે ગામની પાસે નદી. યામાકનામાગૃહી તે નદીને કાંઠે ઉપરોક્ત ગ્રામમાં. અવ્યક્ત ચૈત્ય તે ગામમાં તે નદીને કાંઠે. અપાપા નગરી. મહાનવન અપાપા નગરીમાં. વસુભૂતિ વિપ્ર ગૌતમગોત્ર ગોબરગ્રામમાં. પૃથિવી તેની સ્ત્રી. ઇન્દ્રભૂતિ તે બન્નેના પુત્રે. અગ્નિભૂતિ ) વાયુભૂતિ , કલાકગ્રામ. ધનુર્મિત્ર વિપ્ર પિતા વારૂણીમાતા વ્યક્ત પુત્ર છે ઉપરોકત ધમિલ વિપ્ર પિતા ભદિલામાતા સુધમાંપુત્ર ઈ ગ્રામમાં. મૌર્ય ગ્રામ ધદેવ વિપ્ર છે તે ગામમાં બને માસીઆઈ ભાઈ. મૌર્ય વિપ્ર વિજયદેવા ધનદેવની પત્ની. તેમનો પુત્ર મંડક. મૌર્ય અને વિજયદેવાને પુત્ર મોર્યપુત્ર. વિમલાપુરી (મિથિલાપુરી-પાઠાન્તર) દેવિપ્ર પિતા જયન્તી માતા અકંપિત પુત્ર ઉપરોક્ત નગરીમાં. કેશલાપુરી વસુવિપ્ર પિતા નન્દા માતા અલભ્રાતાપુત્ર. વસુદેશે. તુંગિકાગ્રામે દત્તવિપ્ર અને કરૂણાને પુત્ર મેતાર્યા નામના ગણધર. અલવિપ્ર પિતા અતિભદ્રા માતા પ્રભાસ પુત્ર રાજગૃહમાં. સોમિલવિપ્ર અપાપાનગરીમાં યજ્ઞકરાવનાર. કુશાગ્રપુરનગર (રાજગૃહથી એક ગાઉ દૂર.) પ્રસેનજિત્ રાજા તે નગરને રજા શ્રેણિકનો પિતા. ધારિણે તેની રાણી. શ્રેણિક તે બન્નેનો પુત્ર. નાગસારથી ઉપરોક્ત રાજાનો સારથી તેજ નગરમાં. સુલસા નાગસારથીની સ્ત્રી. વેણુતટપુર. ભદ્રશ્રેણી તે નગરને શેઠ અભયકુમારને માતામહ.
૫૩
૫૫
૫૬
૫૭ ૫૮
૬૧
૪૫
૪૬
४८ ૧૨૦ ૧૨૧

Page #26

૬૦૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
૧૨૬ ૧૪૩ ૧૮૨ ૧૮૭
૧૯૦ ૧૯૦
૧૯૧
૩૦૬ ૩૧૦
૩૧૪ ૩૧૫
૩૧૦
૩૧૬
૩૨૦ ૩૩૭ ૩૬૧ ૩૬ ૨ ૩૬ ૩
નન્દા તે શેઠની પુત્રી અભયકુમારની માતા. અભયકુમાર શ્રેણિકનો પુત્ર. સુસેના શ્રેણિકની બેન અભયકુમારની સાસુ તથા ફેઈ. પ્રભાવતી ૧ પદ્માવતી ૨ મૃગાવતી ૩ શિવા ૪ જયેષ્ઠા ૫ સુભેછા ૬ ચિલ્લણા છે આ સાતે વિશાલીના ચેટક રાજાની પુત્રીઓ છે. વીતભયનગરના રાજા ઉદાયનને પ્રભાવતી આપી. ચંપાનગરીના રાજા દધિવાહનને પદ્માવતી આપી. કૌશાંબીના રાજા શતાનીકને મૃગાવતી આપી. ઉજ્જયિનીના રાજા ચંડપ્રદ્યોતને શિવા આપી. ક્ષત્રિયકુંડ ગ્રામના રાજા નંદિવર્ધનને છા આપી, સુઝાએ દીક્ષા લીધી અને ચિલ્લણને શ્રેણિક પર. અશોકચંદ્ર (કૃણિક ) શ્રેણિકપુત્ર. ફૂલ્લ ૧ શ્રેણિક અને વિલ / ચિલણાના પુત્રો. પદ્માવતી રાજપુત્રી કણિકની સ્ત્રી. ધારિણી શ્રેણિકની સ્ત્રી. ચિલણ.
શ્રેણિક અને ધારિણીનો પુત્ર. નન્દિષણ શ્રેણિકને પુત્ર. સેચનક હસ્તિ. શ્રેણિક રાજાને. કાલ વિગેરે શ્રેણિકના પુત્ર. રાજગૃહનગર. ગુણશિલચૈત્ય રાજગૃહનગરીમાં ભગવાન સમોસર્યા. મેઘકુમાર-નંદિપેણ દીક્ષા. રાજગૃહ નગરમાં ફરી ભગવાન સમોસર્યા. ફરી ભ. સમ. આદ્રદેશ સમુદ્ર મધ્યે. આદ્રનગર. આદ્રક રાજા અને આદ્રક રાણી એજ નગરમાં. આદ્રકકુમાર આર્કકરાજાનો પુત્ર. - વસન્તપુર નગર. દેવદત્ત તે નગરને શેઠ આદ્રકકુમારને સાસરો. ધનવતી તેની સ્ત્રી.
, ની સાસુ. શ્રીમતી તેઓની પુત્રી , ની સ્ત્રી. હતિ તાપસાશ્રમ, રાજગૃહીની પાસે. રાજગૃહીમાં ભગવાન ફરી મેસર્યા. બ્રાહ્મણકુંડ ગ્રામમાં ભગવાન સામેસર્યા દેવાનંદર્ષભદત્ત દીક્ષા.
૧૦
૧૨૭ ૧૭9
૧૭૮ ૧૭૯
૨૬૩
૨૬૪
૩૩૦
૩૫૬

Page #27

સયા તરંગ,
૩ર૩
૨૯ ૭૫
१८४ ૨૩૬ ૨૩૭ ૨૩૮ ૨૪૦
બહુશાલાભિધોઘાન બ્રાહ્મણકુંડમાં. ક્ષત્રિયકુંડ ગ્રામમાં ભગવાન સમોર્યા-જમાલિપ્રિયદર્શના દીક્ષા. પરિચંપાયાં પૂર્ણભદ્રવને. . ટંકકુલાલ (કુંભાર) પરમશ્રાવક શ્રાવસ્તિ નગરીમાં. ઉદયન- શતાનીક મૃગાવતીને પુત્ર કૌશાંબીનો રાજા. કૌશાંબી નગરીમાં ભગવાન સમોસર્યા. મૃગાવતી દીક્ષા. જિતશત્ર વાણિજક ગામનો રાજ. આનન્દગૃહી વણિક ગામમાં. શિવનદા તેની ત્રી. કલાકાખ્યોપપત્તન વાણિજક ગ્રામથી ઉત્તર પ્રાયમદિશિ. વણિજકગ્રામ પ્રતિપલાશ વનમાં ભગવાન સમોસર્યા. જિતશત્રુ ચંપાનગરીને રાજા. કામદેવ ગૃહપતિ ચંપાનગરીમાં ભદ્રા તેની બ્રા.
( ચાલુ )
૨૪૧
२९६
૨૬૭ २६८
તે સંધ્યા તરંગ. છે
હરિગીત.
સહજ વિચારણા
અને સામાન્ય પ્રશ્ન સરલ-ઉત્તર.
(૧) ગત સમયની કરવી મીમાંસા સાર સત્ય શું મેળવ્યું?
વન ગુમાવ્યું? અગર સાર્થક સમય તે તે કેળવ્યું ? આશા અને તૃષ્ણ તણી પિપાસમાં રઝળી રહ્યો ! વળી રાગ દ્વેષ ને મેહની જંજીરમાં જકડી પડ્યો !
(૨) આ હૃદય વારિધિ વિષે કલ્પના રૂપ કાલની, વિધ વિધતાથી સ્થિરતા મનની ન ક્ષણભર થેભતી; જીવન નિરાશામાં નહીં પ્રેરક અને ઉત્સાહી કે ! પાસ તિમિર છવાયલું ઉદ્યત કર નહીં વ્યકિત કે!

Page #28

૩૦૪
શા
જે દિવ્ય મનહર શકિત વહુણી ચાલ
સમતાલ માનસ ના “ સાઠે કહે નાઠી -
93
( ૪ )
જીવનની સૂચવે ",
“ આ દશ્ય ધોળા વાળનુ સંધ્યા પરલેાક પથ પ્રયાણની આગાહી અન્તર મૂલવે ! વ્યકિત વિશેષે વિષમતા બદલાય છે તે કારણે, સર્વાંગે નહીં. દષ્ટાન્ત શાણા ! મહાળતાએ એ ગણે.
ર
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
(3)
સંયુત શરીર આ પલટી ગયું, શ્વાસે શ્રમિત ગાત્ર ગળી ગયું; માના ખરેખર માનવી,
રહ્યું
એ ન્યાયે બુદ્ધિ ઘટતી જાણવી;
( ૫ )
અતિ પ્રભાપુરણ વ્યકિત કા ! કે ! મૂર્તિમાન વિદ્ધએ, વાચા પ્રમાણે વના સમ-શીલ-સત્ય વિશુદ્ધએ; સાચું એ મારૂ સૂત્ર જેવુ કદાગ્રહ કદી નાં કરે, વાત્સલ્યતા પ્રાણી પરત્વે પ્રેમી સાહન મન હરે”.
CC
22
( ૬ )
ગઇ મહેાત રહી થાડી હવે સાફલ્ય જીવન કાજ તુ, અશાન્ત અહિં સ`સારમાં શાન્તિ ઝરણુ ઝલકાવતું ! અસુરા રહે રણકાર જ્યાં મતભેદ સેજે સ‘ભવે, ત્યાં તાલબધ ને ઐકયતાને ધ્વનિ મનહર કર હવે,
66
( ૭ )
સજ્જન કથે સન્માર્ગ સાચા પ્રેમ પૂરણ ભાવથી, અધિકાર કેરી ચેાગ્યતા સ`પ્રાપ્ય કર સદ્ભાવથી; કુદરત કૃતિ પહિચાનવા સત્સંગ કરે આનંદથી ”, હું છેલ્લા પ્રહર સાક અને મતિ ચેાગ્ય ગતિ
અન્તે કથી ’”.
( વેલચંદ ધનજી. )
બધે સ્થળે આમ ન હોય.
આવુ પણ ાય છે
માટે હવે.
પરિણામ.

Page #29

હિંદુ સમાજના જ અંગભૂત જેને છે.
૩૦૫
99999999999 09393930 છે. હિંદુ સમાજના જ અંગભૂતો જૈનો છે. તે
બાસા (આફ્રિકા) ના કેટલાક હિંદુ ભાઈઓ જૈનોને હિંદુ તરીકે ગણવાની ના પાડવાથી જેનો હિંદુ સમાજના જ અંગભૂત છે કે તે હિંદુ સમાજથી તદ્દન સ્વતંત્ર છે એ પ્રશ્ન હાલમાં ઉપસ્થિત થયે છે. જૈનોના આચાર, વ્યવહાર, નીતિ, ધર્મ, રહેણી કરણ અને બીજી બધી બાબતોમાં હિંદુ કેમ અને જેને વચ્ચે કોઈપણ મહત્વનો ભેદ જ નથી છતાં કેટલાક વખતથી સરકાર તરફથી થતાં વસ્તીપત્રકમાં જૈનોની સંખ્યા કેટલી છે તે જાણવાના આશયથી જુદુ ખાનું રખાવતાં કેટલાકના દિલમાં જેનોને હિંદુ તરીકે ગણવા કે કેમ તેવી શંકા (ઉપરોકત આશય સમજ્યા વગર) રાખવામાં આવે છે. આવી સંકુચિત મનોદશાના ભંગ મબાસાના હિંદુઓ થઈ પડ્યા છે એમ મેંબાસાની જૈન સમિતિ અને કોન્ફરન્સ વચ્ચે ચાલેલા કેટલાક પત્ર વ્યવહારથી જણાય છે. જેને કેન્ફરન્સના સેક્રેટરી સાહેબોએ મેંબાસાની જોન સમિતિને સ્પષ્ટ શબ્દમાં જણાવ્યું છે કે આજસુધીનું જૈન સમાજનું વલણ હિંદુ સમાજ સાથે મિત્રીભાવ અને એકમેકતાવાળું જ રહ્યું છે. અને તેની ખાત્રી માટે કેન્ફરન્સ પિતાના બારમા અધિવેશનમાં એક ઠરાવ પસાર કરી જેનો હિંદુ સમાજના અંગભૂત હોવાનું ખુલ્લી રીતે જાહેર કર્યું છે. જેથી જેનો હિંદુ સમાજના અંગભૂતે જ છે, બીજી રીતે કેઈએ નહિ ગણવા એમ સાફ જણાવવામાં આવેલ છતાં જેનો અને હિંદુઓને લડાવી મારવાની બુરી નેમથી કોઈએ આ ખટપટ ચલાવી હોય એમ જૈન સમાજ માને છે. માટે કેઈએ તેવી ભ્રમણામાં ન પડતાં જૈન સમાજ એ હિંદુ સમાજથી અભિન્ન અને અંગભૂત છે એમજ ભારતવષય આખી જૈન સમાજ માને છે અને કોઈ બીજી કોમ જુદુ' મનાવા માંગતી હોય તે તે ન માનવા અમે ખાસ ભલામણ કરીયે છીયે. આટલા ઉપરથી મેંબાસાના જે હિંદુભાઈઓએ આ ગંભીર પ્રશ્ન ઉપાડ છે તેથી તેમના મનનું આટલેથી સમાધાન થશે. આ મહત્વના પ્રશ્નના અંગે જૈન કન્ફરન્સના સેક્રેટરી સાહેબએ સમયેચિત લાગણીપૂર્વક ઉત્સાહથી જે વસ્તુ સ્વરૂપ પ્રગટ કર્યું છે તેથી તે ધન્યવાદને પાત્ર છે.

Page #30

૩૦૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. ===g=d=05o
પ્રશ્નોત્તર. 8
====== વાસદ ગામથી શાહ ત્રિભુવનદાસ ગંગાદાસે આ સભાને પુછેલા પ્રશ્ન તેના ઉત્તર સાથે તેમની સુચનાનુસાર આ માસિર કમાં નીચે પ્રમાણે પ્રગટ કરવામાં આવે છે. (કમીટી)
પ્રશ્ન–કેરી બારે માસ આવે છે, તે આદ્રા નક્ષત્ર પછી બીજી રૂતુની કરી (મદ્રાસી
ટોટી કેરી) ખાઈ શકાય કે કેમ? ઉત્તર–આ નક્ષત્ર પછી થતી કેરી જે દેશમાં થતી હોય ત્યાં ખાઈ શકાય, પરંતુ
આ નક્ષત્ર પહેલાં થતી કેરી જે પ્રદેશમાં થતી હોય ત્યાં ખાઈ ન શકાય, કારણ કે ત્યાં આદ્રા નક્ષત્ર બેસતાં વાતાવરણ એવું બને છે કે તેમાં જીવની ઉત્પત્તિ
થઈ જાય છે. પ્રમ–૨ દેરાસર સાંકડું હોય ને બદલવાના કપડાં દેરાસરજીમાં રહેતાં હોય તો તે કપડાં
દેરાસરજીમાં બદલાવી શકાય કે કેમ ? ઉત્તર–દેરાસર સાંકડું હોય તે પણ તેના ગર્ભદ્વાર કે મંડપમાં બદલવાનાં કપડાં પ્રભુની
દૃષ્ટિ આગળ બદલી ન શકાય. પ્રશ્ન–૩ દેરાસરજીના ભંડારમાંથી કાઢેલા ચોખા ચારણુવડે ચાળીને આપતાં તેમજ દેરાસરમાં
તોળતાં અતિચાર લાગે કે કેમ ? ઉત્તર-દેરાસરજીના ગર્ભદ્વાર કે મંડપ સિવાયના બીજા ભાગમાં ચોખા ચાળે કે તે
તેમાં બાધ નથી. પ્રશ્ન–૪ દેરાસરમાં ચૈત્યવંદન કરતી વખતે કરેલો ચોખાને સાથીઓ સૅયવંદન કરી
રહ્યા પછી કરનાર ધણી ભાંગે તો કાંઈ દોષ લાગે? ઉત્તર–ચૈત્યવંદન કરી રહ્યા પછી સાથીઓ શામાટે ચૈત્યવંદન કરનાર ધણીએ ભાંગ
જોઈએ ? બાકી સ્વાભાવિક તેમ બને તે પછી દોષ નથી. પ્રશ્ન—૫ દેરાસરમાં મુકેલ ફળ-બદામ પાછી કિંમત આપીને લઈ શકાય કે કેમ ? અને
લે તે દેષ લાગે કે કેમ ? ઉત્તર–દેરાસરજીમાં મુકેલ ફળ કિંમત આપીને પણ શ્રાવકે ખરીદ કરાય નહિં. ખરીદ - કરે તે દોષ લાગે.
૧ જૈન ગૂર્જર કવિઓ ભાગ ૨ ભેટ મળેલ છે. સમાલોચના હવે પછી.

Page #31

સ્વીકાર અને સમાચના.
૩૦૭
કે સ્વીકાર અને સમાલોચના. eeeeeeee__
18 ૧ સિન્દર પ્રકર—પ્રયોજક માવજી દામજી શાહ. ધાર્મિક શિક્ષક પી. પી. જૈન હાઇસ્કુલ મુંબઈ. નૈતિક વિષય ઉપર ઉપદેશ આપતા સે લેકના સંગ્રહવાળા આ લઘુ ગ્રંથની આ ત્રીજી આવૃત્તિ તેજ તેની ઉપયોગીતા બતાવે છે. ભાષાંતર યોજક બંધુએ સરલતાથી કર્યું છે. જન સમાજને ઉપયોગી બનાવેલ છે. પ્રકાશક ઝવેરી મણિલાલ સુરજમલની કુ. નં. ૧૧ ઘનજી સ્ટ્રીટ-મુંબઈ
૨ વિચાર સંસ્કૃતિ–લેખક-ન્યાય વિશારદ ન્યાય તીર્થ શ્રીન્યાયવિજયજી મહારાજ
જુદાજુદા બાર વિષયો ઉપર જમાનાને અનુસરતી શૈલીથી વિદ્વત્તા પૂર્ણ લેખોને આ બુકમાં સંગ્રહ કરેલો છે. લેબોમાં શાસ્ત્રીય પ્રમાણે સાથે મુનિશ્રીને અનુભવ દરેક લેખમાં દષ્ટિમાં આવે છે. હાલના જમાનાને આવા લેખોની જરૂરીયાત છે. મનનપૂર્વક વાંચવા જેવા બધા લે છે. મુનિરાજશ્રીને વિનંતિ કરીએ છીએ કે આ જાતની પ્રવૃતિ વિશેષ કરે.
3 અનેકાન વિભૂતિ–ાત્રિશિકા-ન્યાય વિશારદ ન્યાયતીર્થ મુનિરાજ શ્રી ન્યાયવિજયજી મહારાજની સ્વકૃતિનું સંસ્કૃત મૂળ અને ભાવાનુવાદ છે. બત્રીસ લોકના આ લધુ ગ્રંથમાં જે વીશ વિષયને સમાવેશ કર્યો છે તે જ મહારાજશ્રીની વિદ્વતા, સંસ્કૃત ભાષા અને શાસ્ત્રીય ઉંચા પ્રકારનું જ્ઞાન બતાવે છે. જૈન દર્શન જે સ્યાદાદ દર્શન કહેવાય છે, જેથી અનેકાન્તનું સ્વરૂપ સંક્ષિપ્તમાં આ લઘુ બુકમાં જણાવેલ હોવાથી
અનેકાન્ત વિભૂતિ બુકનું નામ સાર્થક થયેલ છે. આ કાત્રિશિકા લઘુબુક શાંત ચિત્ત પન કરવા જેવી છે. પ્રકાશક શ્રી જન યુવક સંધ ઘડીયાળી પોળ, વડોદરા.
૪ શ્રીવાંચન સાર સંગ્રહ---છપાવી પ્રસિદ્ધ કરનાર શેઠ ફકીરચંદ ખેમચંદ સુરત. કિંમત પઠન, પાઠન અને મનન. પિતાને મળેલ સુકૃતની લક્ષ્મીને લાભ આવા ઉપયોગી વિષયવો ગ્રંથ પિતાને ખર્ચે છપાવી વગર કિંમતે જૈનબંધુઓ લાભ લે તેવા શુભ ઇરાદાથી છપાવી પ્રકટ કરનાર શેઠ ફકીરચંદભાઈને ધન્યવાદ ઘટે છે. સાથે પિતાના ઉપકારી ગુરૂ શાંતમૂતિ પ્રવર્તાકજી મહારાજશ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજના ગુણનુવાદ કરતાં તેઓની છબી આ ગ્રંથમાં આપી ગુરૂભકિત પણ પ્રકટ કરનાર બંધુએ જણાવી

Page #32

૩૦૮
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. છે. આ ગ્રંથની આ બીજી આવૃત્તિમાં પ્રથમ કરતાં ઘણું જ વધારે વિપાને કર્યો છે. ઉપયોગી ચિત્યવંદને, સ્તવને, સજઝા વધારે દાખલ કરવા સાથે કેટલીક જાણવા
ગ્ય ઘણી બાબતેને સંગ્રહ કુલ ૧ર૭ ) ને આ બુકમાં કર્યો છે તે જાણવા લાયક સંગ્રહ છે. તાનારાધનનું આ કાર્ય ફકીરચંદભાઈનું પ્રશંસનીય હોઈ અન્યને અનુકરણીય છે. મળવાનું સ્થળ પ્રકટ કર્તાને ત્યાં–વાચૌટા કબુતરખાના સુરત.
પ માતા તથા બાળકોના ભલા માટે બાળહિત પત્રિકા–વિદ્વાન ઠેકટરએ તૈયાર કરેલા રોપાનીયાને ટુંક સાર. પ્રકટકત્તાં–જેન સેનેટરી એસોસીએશનની આરોગ્ય પ્રચાર–કમીટી મુંબઈ આ આરોગ્ય પ્રચારક કમીટી જૈન કામ માટે તંદુરસ્તીને લગતા વાલને અભ્યાસ-અનુભવ કરી તે માટે પ્રશંસનીય પ્રયત્ન કરે છે. વ્યવહારમાં પ્રથમ સુખ સારી તન્દુરસ્તી ગણાય છે. અને તેમ હોય તેજ ધર્મ અને વ્યવહાર બંને સુખે સાધી શકાય છે. માટે કોઈ પણ કામ માટે તેની પ્રજા નબળી ન રહે, મરણ પ્રમાણ કુદરતી રીતે ( ઓછું ) આવે તેને માટેના પ્રયત્ન કરવા તે કામની, ધર્મની સમાજની આબાદિ માટે પ્રથમ પગલું છે. આ કમીટી તે માટે પ્રચારકાર્ય સારું કરે છે આ લઘુ અકમાં મનુષ્યની પ્રથમાવસ્થા બાળપણ તેના હિત માટેના પ્રયત્નો, પ્રથમ ગર્ભાવસ્થાથી માંડીને જન્મ થયા પછી બાળકોને જે જે વ્યાધિઓ થાય છે તેના કારણે, ન થવાના અને થયા પછી તેના ઉપચાર કરવા, તેને આપવામાં આવતા દુધના ગુણ દે, રોગની માવજતો કરવા વદક શાસ્ત્રના નિયમો પ્રમાણે અનુભવપૂર્ણ આપેલા છે આ લઘુ બુક છતાં તે માટેનાં બાળહિતના વિષયો જાણવા જેવા છે. આ બુકમાં લખવા પ્રમાણે સમજી માવજત કરવામાં આવે તો બાળકે સારી તંદુરસ્તી ભોગવી શકે તે નિર્વિવાદ છે. તેની કમીટીના આ પ્રયત્ન માટે ધન્યવાદ આપતાં બીજી આવી પત્રિકાઓ પ્રકટ કરવા અને તેમાં જૈન સમાજે આર્થિક સહાય આપવા નિવેદન કરીએ છીએ.

Page #33

આજના અંકનો વધારો.
SECO&83
RBG Keseoses
I DDEKO DOBO QEDOG sakso
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા–ભાવનગર
તરફથી
પ્રક્ટ થયેલ ગ્રંથોનું ( જેમાં સંસ્કૃત, માગધી, ગુજરાતી ભાષાના તથા જૈન
ઐતિહાસિક વિગેરે છે.)
અસહ્ય થી
ત્રા
TS
©® 32
390SDODOCEDESOBERRIDO COS
આત્મ સંવત ૩૩
વીર સંવત ૨૪૫૫
વિક્રમ સંવત ૧૯૮૫
સને ૧૯૨૯
-
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા–ભાવનગર.
OG CIDADE BOEDHOU
E RS BERSEN

Page #34

-૧૨
( સંસ્કૃત માગધી અને મૂળ ટીકાના ગ્રંથે.) +૧ શ્રી સમવસરણ સ્તવઃ ... ૦-૧-૦ ૨૫ ચદૂતમ્ .. .. . ૦-૬-૦ ના લુલ્લક ભવાવલિ પ્રકરણમ ... ૦–૧–૦ -૨૬ શ્રી : પર્યુષણ પર્વછાત્વિકા +૩ શ્રી લેક લિત્રિશિકા .... ૦--૦
વ્યાખ્યાનમ્ ... ... ... - શ્રી યોનિસ્તવઃ ... ... ૦-૧-૦ +૨૭ ચંપકમાલા કથા ... ... ૦-૬-૦
૫ શ્રી કાલસપ્તતિકાભિધાન પ્રકરણ ૧-૧-૬ +૨૮ સમ્યક્ત્વ કૌમુદી .. ૦-૧૨-૦ + દેહ સ્થિતિ સ્તવઃ ... ... ૦–૧-૦
+૨ ૯ શ્રાદ્ધ ગુણવિવરણમ • ૧-૦-૦ +૭ શ્રી સિદ્ધદડિકા ... ... ૦–૧–૦
+૩૦ ધમ રન પ્રકરણમ ... ... +૮ શ્રી કાસ્થિતિ સ્તોત્રાભિધાન
+૩૧ શ્રી કલ્પસૂવમ્ સુબાધિકા ••• -~પ્રકર ... ... ... ... ૦-૨-૦
૦–૨-૦ +૩૨ ઉત્તરાધ્યયનમૂત્ર ... ... પ-૦-૦ +૯ ની ભાવપ્રકરણમ. ... ... ૦૨-૦
-૩૩ ઉપદેશ સતિકા ... ... ૦-૧૩-૦ +૦ નવતત્વભાષ્ય .. . ૦-૧ર-૦ +૩૪ કુમારપાળ પ્રબન્ધ ... ... ૧-૦-૦ +૧૧ વિચાર પંચાર્શિકા ... ... ૦-૬-૦ +૩૫ શ્રી આચારપદેશ :
+૩૫ શ્રી આચારોપદેશ ... ... ૧-૩-૦
- +૧૨ બંધ ષત્રિશિકા .. ... ૦–૨-૦ + ૬ શ્રી રોહિણી-અશોકચંદ્ર કથા ૦-ર-૦ +૧૩ પરમાણુ ખન્ડ પત્રિશિકા
+ ૭ ગુરુ ગુણવત્ ત્રિશત્ વિિશકા પુદગલ ત્રિશિકા-નિગોદ પટ્ટ
કુલકમ્ ... ... ... ૮-૧૦-૦ ત્રિશિકા ... ... ... ૮-૩-૦
૧૩૮ શ્રી જ્ઞાનસાર સૂત્રમ... ... ૧-૪-૦ +1 સાવરકું શ્રાવકત્રતભંગ
૩૯ સમયસાર પ્રકરણમ ... ૦–૧૦-૦ પ્રકરણમ .. ••• ... e-૨–૦
+૪૦ સુકૃત સાગર... . ... -૧૨-૦ ૧૫ દેવ વન્દન-ગુરૂવન-પ્રત્યાખ્યાન
૧૪૧ ધીમેલ કથા... . ભાખ્યત્રયમ્ .. ••• ••• ૦૫-૦ • ૦-૫૦ ૪૨ પ્રતિમા શતકમ
૦–૮–૦ ૧૬ સિદ્ધ પંચાશિકા ... ... ૦–૨-૦ +૪૩ ધન્ય થાનકમ .
૦–૨-૦ ૧૭ અજાય ઉછળ ફલકમ ... ૦૨ +૪૪ ચતુર્વિશતિ જિનસ્તુતિ સંગ્રહ ૦-૬-૦ ૧૮ વિચાર સપ્તતિકા ... ... ૮-૩-૦ +૪૫ રૌહિણેય-કથાનકમ... ... ૦-ર૧૯ અ૫ બહુગભિત શ્રી મહાવીર +૪૬ લઘુક્ષેત્ર સમાસ પ્રકરણમ્ ...
• ૦–૨-૦ +૪૭ ખસંગ્રણી ... ... ૨૦ પંચસૂત્રમ્ ... ... ... ૦-૬-૦ +૪૮ શ્રાદ્ધ વિધિ ... ... ... ૨-૮-૦ ૨૧ શ્રી જબૂસ્વામિ ચરિતમ.
+૪૯ વ દર્શન સમુચ્ચય:
૩-૦-૦ ૨૨ શ્રી રત્નપાલ નૃપકથાનકમ્ ... ૦-૫-૦ ૫૦ ૫ચ સ ગ્રહ ... ••• ૨૩ સૂક્ત ૨નાવલી .. ... ૦૪-૦ ૫૧ સુકૃત સંજીત નમ ... ... ૦-૮- ૦ ૨૪ મેધત સમસ્યા લેખ: ... ૧-૪-૦ પર સટીકાશ્વત્વા:પ્રાચીના: કર્મ ઝન્યા ૨-૮-૦
૦-૨-
૧-૦-૦
Ā
- આ નીશાનીવાળા પુસ્તકે સીલકે નથી.

Page #35

+૫૩ સઓધ સપ્તતિઃ ... ... ૦–૧૦–૦ +૫૪ કુવલયમાલા કથા ... ... ૧-૮-૦ ૫ સામાચારી પ્રકરણું આરાધક વિ.
રાધકચનુ ભગી પ્રકરણમ્ - ૦-૮-૦ ૫૬ કરૂણ વયુદ્ધ નામ .. ૦–૮–૦ +પ કુમારપાળ ચરિત્ર,મહાકાવ્યમ ૦-૮-૦ ૫૮ મહાવીર ચરિયું ... .. ૧-૦-૦ ૫૯ કૌમુદી માનન્દમ... .... ૦-૬-૦ ૬૦ પ્રબુદ રોહિણેયમ ... ... ૦-પ-૦૦ ૬૧ ધર્માભ્યદયમ... ... ... ૦-૪-૦ ૬૨ પંચનિગ્રન્યોપ્રજ્ઞાપનોપાંગ તૃતીય
પદ સંગ્રહણી પ્રકરણ ... ૦-૬-૦ ૬૩ રયણસેહરી કહા .. .. ૦–૬– ૬૪ સિદ્ધ પ્રાભૂતં સટીકમ- ... ૦-૧૦-૦૦ કંપ દાનપ્રદીપ ... ... ... ૨-૦-૦ ૬ ૬ બંધતૃદય ત્રિભંગી પ્રકરણ ૧-૧૦-૦
૬૭ ધર્મ પરીક્ષા ... ... ... ૧-૦–૦ ૬૮ સપ્તતિશત સ્થાન પ્રકરણમ... ૧–૧–૦ ૬૯ ચેઇઅ વંદણ મહાભાસં ... ૧-૧૨-૦ ૦૦ પ્રશ્ન પદ્ધતિના માં ગ્રન્થ: ... ૦-૨-૦ +9૧ શ્રી કલ્પસૂત્રમ કિરણાવલી ... ૦-૦૦ ૭ર યોગદર્શન તથા યોગવિંશિકા ૧-૮-૦ 93 મંડલ પ્રકરણું ... :- ૦-૪-૦ ૭૪ દેવેન્દ્ર નરકેન્દ્ર પ્રકરણમ ... ૦ ૧૨-૦ ૫ ચન્દ્રવીર શુભા-ધનધર્મ-સિદ્ધ
દત્તકપિલ-સુમુખ પાદિમિત્ર
ચતુષ્ક-કથા ચતુમ ... ૦-૧૧-૦ ૧૦૬ જૈન મેઘદુત... ... ... ૨-૦-૦ ૭૭ શ્રાવકધમ વિધિ પ્રકરણ ... ૦-૮-૦ ૦૮ ગુરૂતર વિનિશ્ચયઃ ... ... ૩-૦-૦
ચતુર્વિશતિ“ઐકસ્તુતિ” .. –૪–૦ વસુદેવ હીંડી. ભાગ ૧ લે... પાય છે.
( વગર નંમરના ) ૧ સુસઢ ચરિત્ર ... ... ૦૨-૦ +9 સાધુ આવશ્યક ક્રિયાના +ર જપ મંજરી.... ... .... ૦-૨-૦ ૮ નપદેશ ... ... ....... +૩ સુદશના ચરિત્ર (પ્રથમ ભાગ) ૦-૬- ૯ શ્રી પાળ ચરિત્ર ... ... ૪ અનુત્તરાવવાઈ મુત્ર... ... ૦-૬-૦ ૧૦ ગાંગેય ભંગ પ્રકરણ ... .... ૫ નળ દમયંતી મુળ ... ... ભેટ. ૧૧ મૃગાંક ચરિત્ર ... ... . ; જેન વૃત્ત ક્રિયા વિધિ. . ભેટ.
ભેટ. ૧-૦-૦ ૧-૪-૦ ૦-૪-૦ ૦-૬-૦
પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી જૈન ઐતિહાસિક ગ્રંથે.
+1 વિજ્ઞપ્તિ ત્રિવેણી .. .. ૧-૦-૦ +ર કૃપાસાગર કષ ... ... ૧-૦-૦ +૩ શત્રુંજય તીર્થોદ્વાર પ્રબંધ. ૦-૧૦-૧ +૪ પ્રાચીન જૈન લેખ.સંગ્રહ ભાગ ૧ લો.
••• • • ૧-૦-૦.
૫ દ્રોપદી સ્વયંવરમ્ ... ... ૮-૪-૦ ૬ પ્રાચીન જૈન લેખ સંગ્રહ ભા.ર જે ૭-૮-૦ " જૈન ઐતિહાસિક ગૂર્જર કાવ્ય
સંચય. ... ... . ૨-૧૨-૦
કે આ નીશાનીવાળા પુસ્તકે સીલ નથી.

Page #36

ગુજરાતી ભાષાના-ભાષાંતર વિગેરેના ગ્રંથે.
...
, ૧ભાગે .
૧૦
૧ શ્રી જેન તવાદર્શ ... ... પ-૦-૦ ૨૯ શ્રી સમ્યકત્વ સ્વરૂપ સ્તવ. ક. ૦-૪-૦ ૨ શ્રી નવતત્વનો સુંદરબેધ. . ૦-૧૦-૦ +૩૦ શ્રી શ્રાદ્ધગુણ વિવરણ ભાષાંતર ૨-૦-૦ + દેવસિરાઈ પ્રતિક્રમણ સત્રાર્થ ૦-૩-૦ ૩૧ શ્રી ચંપકમાળા ચરિત્ર ... –૮–૦ ૪ શ્રી જીવવિચાર વૃત્તિ ... ... ૦-૬-૦૦
+૩૨ કુમારપાળ ચરિત્ર ... .... ૦-૬-૦ ૫ શ્રી અજ્ઞાનતિમિર ભાસ્કર ... ૨-૮-૦ + શ્રી જૈનવમે વિપયિક પ્રશ્નોત્તર ૦-૮-૦
૩૩ સમ્યકત્વ કૌમુદી ભાષાંતર ... +૭ વિવિધ પુજા સંગ્રહ .. .. ૧-૮-૦
૩૪ શ્રી પ્રકરણે પુષ્પમાળા .. ૮ શ્રી દંડક વૃત્તિ... ... ... ૮-૮-૦
(દ્વિતીય પુષ) ... ... ૯ શ્રી નયમાર્ગ દર્શક ... ... ...૧૨-૦ +પ શ્રી અનુગદ્વાર સત્ર... .. ૦-પ-૦ ૧૦ હંસ વિનોદ ... ... ... ૦૧-૦ ૩૬ શ્રી અધ્યાત્મમત પરિક્ષા ... ૯-૪-૦ +૧૧ વિવિધ પૂજાસંગ્રહ બીજી આવૃત્તિ ૧-૮-૦
૨૭ શ્રી ગુરુ ગુણમાળા ... ..... ૦-૬-૦ ૧૨ કુમાર વિહાર શતક ... ... ૧-૮-૦
૩૮ શ્રી રાલુંજય તીર્થ સ્તવનાવલી. ૦-૫-૦ ૧૩ શ્રી જે. ધર્મ વિપયિક પ્રશ્નોત્તર
+૯ શ્રી આમ કાન્તિ પ્રકાશ ... ૦-૪-૦ બીજી આવૃત્તિ... ... ... ૦-૮-૦
૪૦ શ્રી જ્ઞાનામૃત કાવ્યકુંજ ... ૦–૮-૦ ૧૪ શ્રી જૈન તત્તવસાર મૂળ તથા
+૪૧ શ્રી દેવભક્તિમાળા પ્રકરણ - ૧-૦-૦ ભાષાંતર. ... ... ... ૦-૬-૦ ૪૨ શ્રી ઉપદેશ સપ્તતિકા ... .. ૧–૦-૦ +૧૫ . ભાષાંતર ... ... ૮-૨-૮ ૪૩ શ્રી સં ધ સપ્તતિકા ... ... ૧-૦-૦ ૧૬ શ્રી અામ વલ્લભ જૈન ..
૪૪ શ્રી પંચ પરમેષ્ટિ ગુણ રત્નમાળા ૧-૮-૦ સ્તવનાવલી ... ... ... ૦-૬ - ૦ ૪૫ સુમુખનૃપદિ ધર્મ પ્રભાવકની ૧૭ શ્રી મેક્ષિપદ સમાન ... ... ૦-૧૨-૦
કથા. ... ... ... ... ૧-૦ ૧૮ ધર્મ બીન્દુ ગ્રંથ આવૃતી બીજી ૨-૦-૦
૪૬ શ્રી નેમિનાથ પ્રભુનું ચરિત્ર ... ૨-૦-૦ ૧૯ શ્રી પ્રશ્નોત્તર પુષ્પમાળા ... ૦-૧૪-૦
૪૭ શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા ૧લે ૨-૦-૦ +૨૦ ધ્યાન વિચાર ... ... ... 0-૦-૦ ૪૮ આદર્શ જૈન સ્ત્રી નો ... ૧-૧૨૧ શ્રી શ્રાવક કલ્પતરૂ ... ... ૦-૬-૦ ૨૯ શ્રી સુપાનાથ ચરિત્ર ભા રજે ૨-૮-૦ ૨૨ શ્રી અમપ્રબોધ ભાષાંતર ... ૨-૮-૦ ૫૦ શ્રીદાનપ્રદીપ... ... ... ૩-૦-૦ ૨૩ શ્રી આત્મોન્નતિ .. ..
૫૧ શ્રીનવપદજી પૂજા અર્થ સહિત) ૧–૪– +૨૪ શ્રી પ્રકરણ પુષમાળા ...
પર કાવ્ય સુધાકર ... ... ... ૨-૮-૦ ૨૨ જી જંબુસ્વામિ ચરિત્ર ... – ૫૩ શ્રી આચારોપદેશ ... ... - ૮-૦ ૨૬ જેન ગ્રંથ ગાઈડ, ... ... ૧-૦ -૦ - ૫૪ ધર્મરત્ન પ્રકરણ ... ૧-૦-૦ ૨૭ શ્રી નવા પ્રકારી પૂજા ...
૫૫ શ્રી પંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર (અર્થ ( અર્થ સહિત ) ... ... --૮૦ સહિત ) ... ... ... ૧-૧૨-૦ ૨૮ શ્રી તપોરત્ન મહોદધિ ભા.૧-૨, ૧-૦-૦ ૫૬ શ્રી આત્મવિશુદ્ધિ ... ... ૦-૬-•
+ ના નિશાનીવાળા પુસ્તકો શીલી કમ નથી.

Page #37

૫૭ કુમારપાળ પ્રતિષ ૫૮ જૈન નરરત્ન ભામાશાહ ૫૯ આત્માનંદ સભાની લાબ્રેરીનુ અક્ષરાનુક્રમ લીસ્ટ....
તત્ત્વનિ ય પ્રાસાદ ... અભયકુમાર ચરિત્ર ભા, ૧ લેા.
અભયકુમાર ચર્ચાત્ર ભા. ૨ બેં.
..
સર
સદર
સદર
સાયમાળા ભાગ ૧ થી ૪ દરેકના...
'ગ્રંથ હિંદી ભા. ૧ લા
ભા. ૨ જો. ભા. ૨ ì.
ભા. ૪ થા.
દડક
વિતરાગ સ્તાત્ર
સજ્જન સન્મિત્ર
સિદ્ધાંત મુકતાવલી જૈનભાનુ વિમલ વિનેદ
વિશેષ નિર્ણય
૩-૧૨-૦
... ૨-૦
(હીંદી)
(,,)
(,,)
(,,)
(..) (..)
0--94-0
૧૦-૦-૦
૨-૪-૦
૩-૦-૦
--
૧-૪-૦
અન્ય ગ્રન્થો.
૦-૧૨-૦
g*}-૦
૨-૦-૦
01219
C1310
૪-૦-૦
૦-૧૦૦
-2-2
૦-૧૦-૦
અવિદ્યા અધકાર મા ડ
01810 01810
શ્રી નવપદજી પૂજા શ્રી ગંભીર વિકૃત ૦૨-૦ પૂજાસંગ્રહ શાસ્ત્રી વિજ્યાનંદ સરિ–
9-6--0
વિજયવલ્લભસૂરિ -શ્રીહસવિ. મ. કૃત.૧-૪-૦ આત્મવલ્લભ પૂજા સંગ્ર સત્તરભેદી પુજા ( હારમેાનીયમ નેટી સન સારીગમ સાથે...
જૈનસતી રત્ને! ( {ચત્ર )
જૈનગીતા ...
પ્રમેય રત્ન કાર
૬૦ શ્રી વિમલનાથ ચરિત્ર
-2-.
શ્રી પ્રભાવક ચરિત્ર છપાય છે. શ્રી ચંદ્રપ્રભુ ચરિત્ર
";
શ્રી મહાવીર્ સ્વામિ ચરિત્ર...
ચૈત્યવંદન ચેાવીશી
પ્રાણપ્રેમ પુષ્પમાળા ધર્મ અને જીવન
ઉત્તમ કુમાર ( ચિત્ર )
ના રચન્દ્ર જયાતિષ
...
ભદ્રાહુ સહિતા વિવેક વિલાસ (સચિત્ર) સમરાદિત્ય કેવળ ચરિત્ર
***
મહિલા મહાદય ભા. ૧-૨ દરેકના
જૈન ગહાભારત સચિત્ર
(-0-0
રાજકુમારી સુદર્શના...
૩-૦-૬
મલયા સુંદરી
૨-૮-૦
શ્રીપાળ રાજાના રાસ (સા` ચિત્ર) ૨-૦-૦ સમ્મેતશિખર ચિત્રાવલી
૨-૮૦
પ્રજા સગ્રહ ચિત્ર ભા. ૧ થી ૭ નવપદ આળ વિધિ... નવપદજી મડળની છબી સિદ્ધચક્રજીના યંત્રની છી ચૌદ રાજલેક પુજા ... સમ્યકત્વ દર્શન પૂજા... પંચપ્રતિક્રમણ સુત્ર, ગુજરાતી (,,) શાસ્ત્રી
--૪-૭
૧-૪-૦
૧-૦-૦♦ દેવસીરા/ પ્રતિક્રમણ, ગુજરાતી
(,,)
શાસ્ત્રી
...
૧-૧૨-૦
...
---૦
9-8-0 01310
૦-૩-ટ્
૧-૪-૦
31110
21010
૨-૦-૭
૫-૭-૭
૧-૦-૦
૦-૧૨-૦
0-8-0
૦-૩-૦
01910
૦-૧-૦
૦-૧૦૦
૦-૧૦-૦
૪-૦ e =Y-p

Page #38

સુંદર ફોટાઓ (છબીઓ). મુનિ મહારાજાઓના દરેક સાઈઝની છબીઓ તથા તીર્થોના રંગીન નકશા અને ડેટા.
તથા કલક્તાવાળા નથમલ ચાંડાલીયા ફોટોગ્રાફરે હાલમાં એવા વિવિધ રંગથી તૈયાર કરેલા સુંદર, મનહર અને આકર્ષક ફોટાઓ બહાર પાડયા છે.
૦-૮-૦
શ્રી કેસરીયાજી મહારાજ
૧૫+ 1 શ્રી ચંદ્રગુપ્તના સાળ સર્વન (સમજણ સહિત) . મધુ બિંદુ વડલેશ્યા શ્રી જનદત્તસૂરિજી-( દાદાસાહેબ) કે, છે પાવાપુરીનું જીન મંદિર
૧૨-૨૦
૦-૬-૦ ૦-૬-૦
૦-૪-૦
પુના ચિત્રશાળા પ્રેસની રંગીન બી.
૦-૧૦૯૦
શ્રી ગૌતમસ્વામીજી મહારાજ શ્રી મહાવીર સ્વામી ભગવાન
૧૫+ ૦ ૧૫+ ૦
સૂચના–સિવાય અમારે ત્યાં જે ધર્મનાં તમામ ગ્રંથ, જેવા કે--શાહ ભીમશી માણેક મુંબઈ, શા મેઘજી હીરજ-મુંબઈ, શ્રી જૈનધર્મ પ્રસારક સભા -જેન ઓફીસ -ભાવનગર શેઠ દેવચંદ લાલભાઈ પુસ્તકોદ્ધાર ફંડ-મુંબઈ, શાહ હીરાલાલ હંસરાજ-જામનગર, સલોત અમૃતલાલ અમરચંદ-પાલીતાણું, શ્રી જેન સતી વાંચનમાળા-ભાવનગર, નથમલ ચાંડાલીયા ફોટોગ્રાફર–કલકત્તા. વિગેરે પુ તકે પ્રકટકર્તાને તમામ પુસ્તકે, તેમજ અન્યના પુસ્તકે, નકશાઓ, અને મુનિરાજ તથા સાથેના તેમજ શ્રી તીર્થકર ભગવાન તથા શ્રીગૌતમસ્વામીના ફોટો માફ (બી) અમારે ત્યાંથી મળશે. ન જ્ઞાનખાતામાં જાય છે, જેથી મંગાવનારને તે પણ લાભ થાય છે.
લો:– શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા–
ભાવનગર.

Page #39

લાઇફ મેમ્બર. કોઇપણ “વેતાંબર મૂર્તિપૂજક જૈન આ સભામાં સભાસદ તરીકે દાખલ થઈ શકે છે. એક સાથે ફી ૫૦૦) આપનાર ગૃહસ્થ આ સભાના પેટ્રન (માનવતા મુરબ્બી) થઈ શકશે. એક સાથે રૂા ૧૦૦) આપનાર પહેલા વર્ગના લાઇફ મેમ્બર થર શકશે. એક સાથે રૂા ૫૦) આપનાર બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર થઈ શકશે.
જેન લાઈબ્રેરી, શાળા કે સંસ્થા મેમ્બર તરીકે રજીસ્ટર્ડ થવા માગે તે રૂ ૫૦) ભરવાથી બીજા વર્ગના લાઈફ મેંમ્બરના હક્કો માગવી શકશે.
પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરોને સભા તરફથી પ્રગટ થતા પુસ્તકની એક એક નકલ તથા આત્માનંદ પ્રકાશ માસિક તેમની જીદગી સુધી ભેટ આપવામાં આવશે.
બીજા વર્ગનાં લાઈફ મેમ્બરોને સભા તરફથી પ્રકાશિત થતા બે રૂપીઆની કિંમત સુધીના દરેક ગ્રંથની એક એક નકલ ભેટ આપવામાં આવશે, તેમજ આત્માનંદપ્રકાશ માસિક પણ તેમની જીંદગી સુધી ભેટ મળશે.
આત્માનંદ પ્રકાશ. ઉપરોક્ત માસિક સભા તરફથી છવીશ વર્ષથી પ્રકટ થાય છે. તેમાં ધાર્મિક, ઐતિહાસિક, સામાજીક અને નૈતિક ઉપરાંત સ્ત્રી કેળવણી અને વિદ્યાર્થી વિભાગ વાંચનના લેખો પણ આવે છે, કે જેથી સ્ત્રી જાતિનું ગૌરવ તેમનું માતા તરીકેનું સ્થાન અને બાળકોને ઉત્તમ સંસ્કાર કેમ આપી શકાય ? તે તથા સમવની ભાવિ ઉન્નતિમાં સ્ત્રીઓ અને વિદ્યાર્થીઓ કેમ આદર્શ બને તે માટે ઉત્તમ લેખો આપવામાં આવે છે. જેથી વાંચન માટે સમાજની રૂચી વધતા તે માટે અનેક પ્રશંસાના પત્ર આવેલ છે. મગાવી ખાત્રી કરે !
વાષિક લવાજમ રૂા ૧-૪-૦૦ વાક બેટનું સુંદર દળદાર પુસ્તક તથા પંચાંગ ભેટ આપવામાં આવે છે.
પુસ્તક પ્રકાશન ખાતું. આ સભા તરફથી આજે ત્રીશ વર્ષથી ચાલુ છે. અમારા તરફથી પ્રકટ થતા ગુજરાતી સંસ્કૃત, માગધી, હીંદી વિગેરે પુસ્તકાની સાહિત્યરસીક સાક્ષર મુકતકંઠ પ્રશંસા કરે છે, જેથી તેને લાભ લેવા ન ચુકશે, ન જ્ઞાનખાતામાં જાય છે. સીરીઝ સિવાયના અન્ય ગ્રંથો પત કિંમતે આપવામાં આવે છે
લખે:શ્રી જેન આત્માનંદ સભા--ભાવનગર,

Page #40

મારા
હા તમારું નામ અમર કરવું હોય તો
આટલું વાંચી નિર્ણય કરી લે.
૦૦૦૦૦૦૦૦%૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦—
૦૦%9%
૦૦૦cઋ૮૦%
િપ આ જગતમાં જન્મ કે મરણ પ્રત્યેક પ્રાણીને માટે સર્જાયેલ છે, જ્યારે મનેગોને હું
પરમામાએ જ્ઞાન અને બુદ્ધિ આપેલ હોવાથી તે પિતાના માટે
માર્ગ શોધી કાઢે છે. જેથી તમારે આ જીવનમાં તમારું નામ અમર રાખવું | Mિી હય, જ્ઞાનભકિત કરવી હોય જેન સાહિત્ય સેવા કરી જ્ઞાન ઉપાર્જન કરવું છું 3 હેય તો નીચેની યોજના વાંચી, વિચારી આજેજ આપ નિર્ણય કરો. અને આપના નામની ? 3 ગ્રંથમાલા પ્રસિદ્ધ કરાવી તે અમૂલ્ય લાભ મેળવો.
ચેજના, છે જે ગૃહસ્થ ઓછામાં ઓછા રૂા. ૧૦૦૦) એક હાર આ સભાને આપે તેમના નામથી જૈ 3 ગ્રંથમાળા ' સીરીઝ) (ગ્રંથ) આ સભાએ દરેક વખતે નીચેની શરતે પ્રકટ કરવા, $ ૨ સીરીઝનો પ્રથમ ગ્રંથ છપાવવાને માટે વધારેમાં વધારે રૂા. ૧૦૦૦) સુધી આ છે કે સમાએ ખરચવા.
૪ અમુક સંખ્યામાં જાહેર લાઈબ્રેરી કે ભંડાર તેમજ સાધુ સાધ્વી મહારાજ વગેરેને આ સિરિઝના ગ્રંથો સભાના નિયમ મુજબ જે જે ભેટ અપાય તે તે “ સિરઝવાલાની વતી સભા મારફત ભેટ” એવી ચીઠ્ઠી છપાવી પુસ્તક ઉપર ચોડી ભેટ મોકલવામાં આવશે.
૭ તે સીરીઝની છપાતી દરેક બુકની પચીશ કાપી ને ગૃહસ્થના તરફથી આ ગ્રંથમાળા સીરીઝ છપાય તેમને ભેટ આપવામાં આવશે.
૮ તે સીરીઝના પ્રથમ અડધા ગ્રંથે ખપી ગયા હોય તે સમયે ઉપજેલી તે રકમના પ્રમાણમાં તે ગૃહસ્થના નામથી બીજે ગ્રંથ (સિરિઝન ) સભાએ છપાવવો એજ કમ સાચવી સિરિઝના બીજા ગ્રંથ સભાએ નિરંતર છપાવવા.
૧૦ ગ્રંથમાળાના પ્રથમના એકજ ગ્રંથમાં સીરીઝવાળા ગૃહસ્થનું ટુંકે જીવન છે ફેટોગ્રાફ અને અર્પણ પત્રિકા તેમની ઇચ્છાનુસાર (એકજવાર ) આપવામાં આવશે.
નીચેના પ્રમાણેના મહાશયના નામથી ગ્રંથમાળાઓ પ્રકટ થઈ ચુકી છે. છે ૧ શેઠ આણંદજી પુરૂષોતમદાસ.
૨ વોરા હઠીચંદ ઝવેરચંદ ૩ શ્રીમાન સુખસાગરજી મહારાજ
૪ શ્રીમાન આચાર્યશ્રી બુદ્ધિસાગરજી મહારાજ { ૫ વકીલ હરીચંદ નથુભાઈ
૬ શ્રી આત્મવલ્લભ ગ્રંથમાળા છે ૭ શેઠ નાગરદાસભાઈ પુરૂષોતમદાસ રાણુપુર. ૮ શેઠ ઝવેરભાઈ ભાઈચંદ ૨ ૯ શાહ મગનલાલ ઓધવજી
૧૦ શેઠ અમરચંદ હરજીવનદાસ 3 ૧૧ શેઠ દીપચંદ ગાંડાભાઈ
ઉપરના મહાશયોએ પોતાની લીમીને સદ્વ્યય કર્યો છે. આપ પણ વિચારી તે રસ્તે ૪ છું ચાલવા પ્રયત્નશીલ થઈ સાહિત્યના ક્ષેત્રમાં આપનું નામ અમર કરશે. તેમ ઈચ્છીએ છીએ.
લખશ્રી જૈન આત્માનંદ સભા –ભાવનગર. ©009–
000x00000××00cc000ષ્ટ અાનંદ પ્રી, પ્રેમ-ભાવનગર,
0:0000000000000~~~~~~~~

Page #41

શ્રીવિમલનાથ પ્રભુનું ચરિત્ર. શ્રી મિળનાથ મહારાજના પૂર્વભવો સહિતનું સંપૂર્ણ ચરિત્ર; સાથે ધમને પ્રભાવ, ભેદે, શ્રાવકના ત્રતાના અધિકાર અને જૈન ધર્મના શિક્ષણને સુંદર ઉપદેશ વિવિધ પાંત્રીશ કથાઓ સહિત આપેલ છે. ગ્રંથની રચના અલોકિક હોઈ વાચકના આત્માને શાંત રસ પ્રગટાવી, મા સનમુખ લઈ જાય છે. કિ. રૂા ૧-૧૨-૦
શ્રી ચંદ્રપ્રભુસ્વામીનું ચરિત્ર. પ્રભુજીના પ્રથમ ગણધર દત્તના પૂર્વભવનું અલૌકિક વૃત્તાંત, શ્રી ચંદ્રપ્રભસ્વામીના ત્રણ ભવોનું સુંદર અને મન ાહર ચરિત્ર, સાથે દેવાએ કરેલ પ્રભુના જન્મમહોત્સવ વગેરે પંચકલ્યાણકાનું અને તે વખતની અપૂર્વ ભક્તિનું રસિક, ચિત્તાકર્ષક અને વિસ્તારપૂર્વક વર્ણન, પ્રભુજીએ દાન, શીયલ, તપ, ભાવ, બારવ્રત અને તત્ત્વો ઉપર અપૂર્વ દેશના સાથે જણાવેલ અનેક કથાઓ, વિવિધ ઉપદેશથી ભરપૂર એક દર ત્રીશ બોધપ્રદ કથાઓ સહિત આ ચરિત્રની રચના છે. કિં. રૂા. ૧-૧૨-૦
કલકત્તાવાળાના વિવિધ રંગોથી મનહર ફોટાઓ. નામ સાઇઝ.
કીંમત. શ્રી નેમનાથ સ્વામીના લગ્નનો વરઘોડો. ૧૫૪૨૦
૦-૧૨-૦ શ્રી મહાવીર સ્વામીનું સમવસરણુ તથા શ્રેણિક રાજાની સવારી.
૦-૧૨-૦ શ્રી કેસરિયાજી મહારાજ.
૦-૮-૦ શ્રી ચંદ્રગુપ્તના સાળ સ્વપ્ન.
૦-૮-૦ શ્રી ત્રિશલા માતાના ચૌદ સ્વM.
0-C-0 શ્રી ગૌતમ સ્વામી.
૦–૮-૦ શ્રી સમેતશિખરજી સિદ્ધક્ષેત્ર
૦-૮૦ શ્રી રાજગિરિ સિદ્ધક્ષેત્ર.
૦-૬-૦ શ્રી પાવાપુરીજી સિદ્ધક્ષેત્ર.
૦-૬-૦ શ્રી ગિરનારજી સિદ્ધક્ષેત્ર.
૦-૬-૦ શ્રી જીનદત્ત સૂરિજી (દાદા સાહેબ )
૦-૬-૦ -છ લેસ્યા.
૦-૬-૦ મધુબિંદુ.
૦-૬-૦ શ્રી પાવાપુરીનું જલમંદિર, ૧૬૪૧૨
૦-૪-૦ ચિત્રશાળા પ્રેસ પુનાવાળાના ફોટાઓ. શ્રી મહાવીર સ્વામી. ૧૫૪૨૦
૦-૮-૦ શ્રી ગૌતમ સ્વામી મહારાજ,
૦–૮-૦ સમેતશિખર તીથ ચિત્રાવળી–સોનેરી બાઇન્ડીંગ સાથે.
૨-૮-૭ જ બુદ્દીપના નકશા રંગીન. ૧૬૪૨૨
૦-૬-૦ નવતત્વના ૧૫૫ ભેદના નકશા. રંગીન ૧૬ ૪૧૧
૦–૨–૦ મળવાનું થળ, શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર,

Page #42

Reg. No. B. 481.
Geeseeeeeeeeeeeeeeeeee
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
શે
治整心弦独运匠的琴水架空心空陰感動
દર માસની પૂર્ણિમાએ પ્રગટ થતું માસિક પત્ર.
પુ. ૨૮ મું. વીર સ. ૨૪પ૭.
અષાડે. આત્મ સ, ૩૬. અંક ૧૨ મા.
પં. જવાહરલાલની સાદાઇ.
લડી રાહદારણકરસંકલન કરી રે
હહહશહરલ૯૬azહરણ -૮ (દર હરણફાઇલહહહહહહહ્યલ@Eટહશહહહહહહહહહ હહ્ય હ
“ અત્યારના જવાહરલાલ એટલે પહેરણ ઉપર ખાંડીયુ', ચારેય છેડે પહેરેલું ખાદીનું ધાડીયું, પગમાં ચપેલ અને માથે ચાર આનાની ‘ ગાંધી ટોપી પહેરેલ નવ યુવાન. જેમ પાષા - કમાં માદા પરિવર્તન થયું છે તેમ આંતર વિચારમાં પહેલાંના કરતાં આજે આભ-જમીનને ફેર પડયા છે. માહા સાદાઈ એ અંતરના વિચારોને અનુસરીને આવે છે. જે સર્વદા ટકનારી વરતુ હોય છે. એમાં ડેાળ ને દંભ નથી હોતાં. તે સ્વાભાવિક રૂપ ધારણ કરે છે. છેલ ગોલ તેમણે સાદાઈમાંથી સંયમ કેળવ્યા છે. સાધારણ માણસ તો સાદાઈ ૨ા છે, પણ આ લ૯મીના માળામાં જ ઉછરેલા જ = હિરલાલ આટલી સાદાઈ રાખે ત્યારે તો હદ જ કહેવાય. 's Je s તેમની સાદાઈમાં સુઘડતા અને સ્વછતા છે. તેમની પહેરેલી ખાદી ચાંદની શી ઉજજવળ હાય છે, પછી ભલે તે ફાટલી અગર ખરબચડી હાય, સ્વચ્છતામાં તેમની બરાબરી કરી શકે એમ જે કઈ હોય તો તે મહાત્માજી
લી. ન, મા. દવે,

Page #43