Book Title: Agam 01 Aayaro Padhamam Angsuttam Mulam PDF File
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003701/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नमो नमो निम्मलदसणस्स पू. आनंद-क्षमा-ललित-सुशील-सुधर्मसागर गुरुभ्यो नमः आयारो-पढम अंगसुत्तं मुनि दीपरत्नसागर Date: //2012 Jain Aagam Online Series-1 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गंथाणक्कमो कमको विसय अणुक्कमो | पिढेको १ सत्थ परिणा २ लोगविजओ ३ सीओसणिज्जं ४ सम्मत्तं लोगसारो 0 पढमो सुयक्खंधो0 उद्देसगा सुत्त गाहा १-७ १-६२ - ६३-१०५१-३ १- ४ १ ०६-१२६ ४-१२ १- ४ १२७-१४० - १-६ १४१-१७२ १३१७३-१९३ १४-१६ १-६२ ६३-१०८७ १०९-१३८ १३९-१५३ १४ १५४-१८५ ध्यं १८६-२०९ ७ अज्झयणं विवन्नं ८ विमोक्खो ९ उवहाण सुयं २२ २१०-२६४ २६५-३३४ २८ १८ १९४-२२३ १ ७-४१ १-४ ४२-१११ । 0बीओ सुयक्खंधो0 १-११ २२४-२८६ १-३ २८७-३३३ - १-३ ३३४-३५४ १-२ ३५५-३६३ ३३५-३९७ ३९७-४४४ ४४५-४६५ ४६६-४७४ ४७५-४८५ ५७ ६४ ३६४-३७४ ६८ १-२ १-२ ३७५-३७७ ४८६-४८८ ७३ ७६ ४८९-४९६ ३७८-३८५ ३८६ ____- -४९७ १ पिंडेसणा २ सेज्जा ३ इरिया ४ भासज्जातं वत्थेसणा पाणेसणा ओग्गह पडिमा ठाण सत्तिक्कयं निसिहिया सत्तिक्कयं उच्चार पासवण सत्तिक्कयं सद्द सत्तिक्कयं रूव सत्तिक्कयं १३ परकिरिया सत्तिक्कयं १४ अणण्णकिरिया सत्तिक्कयं १५ भावना १६ विमुत्ति ३८७ __-४९८ ३८८-३९० ४९९-५०१ ३९१-३९३ ५०२-५०४ ३९४ -५०५ - ३९५-३९६ ३९७ ३९८-४०२ ५०६-५०७ -५०८ -५४० ८६ ८८ ८९ ९८ ११२-१३५ १३६-१४७ ५४१-५५२ ।। [दीपरत्नसागर संशोधितः] [१-आयारो] Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बालब्रह्मचारी श्री नेमिनाथाय नमः नमो नमो निम्मलदसणस्स ॐ ह्रीं नमो पवयणस्स आयारो-पढम अंगसुत्तं पढमं अज्झयणं-सत्थपरिण्णा ० पढमो उद्देसो. [१] सयं मे आउसं! तेणं भगवया एवमक्खायं इहमेगेसिं नो सण्णा भवइ । [२] तं जहा - पुत्थिमाओ वा दिसाओ आगओ अहमंसि, दाहिणाओ वा दिसाओ आगओ अहमंसि, पच्चत्थिमाओ वा दिसाओ आगओ अहमंसि, उत्तराओ वा दिसाओ आगओ अहमंसि, उड्ढाओ वा दिसाओ आगओ अहमंसि , अहे वा दिसाओ आगओ अहमंसि, अन्नयरीओ वा दिसाओ अनुदिसाओ वा आगओ अहमंसि, एवमेगेसिं नो नातं भवति ।। [३] अत्थि मे आया उववाइए, नत्थि मे आया उववाइए, के अहं आसी ? के वा इओ चुए इह पेच्चा भविस्सामि ? | [४] से ज्जं पुण जाणेज्जा-सहसम्मुइयाए परवागरणेणं अन्नेसि वा अंतिए सोच्चा, तं जहा- पुत्थिमाओ वा दिसाओ आगओ अहमंसि, दक्खिणाओ वा दिसाओ आगओ अहमंसि, पच्चत्थिमाओ वा दिसाओ आगओ अहमंसि, उत्तराओ वा दिसाओ आगओ अहमंसि उड्ढाओ वा दिसाओ आगओ अहमंसि अहे वा दिसाओ आगओ अहमंसि, अन्नयरीओ वा दिसाओ अनदिसाओ वा आगओ अहमंसि एवमेगेसिं जं नायं भवइ अत्थि मे आया उववाइए, जो इमाओ दिसाओ अदिसाओ वा अनुसंचरइ सव्वाओ दिसाओ सव्वाओ अदिसाओ, सोऽहं ।। [१] से आयावादी लोगावादी कम्मावादी किरियावादी । [६] अकरिस्सं चऽहं, कारवेस् चऽहं, करओ यावि समणण्णे भविस्सामि | [७] एयावंति सव्वावंति लोगंसि कम्म-समारंभा परिजाणियव्वा भवंति । [८] अपरिण्णायकम्मे खलु अयं पुरिसे जो इमाओ दिसाओ वा अनुदिसाओ वा अनुसंचरइ, सव्वाओ दिसाओ सव्वाओ अदिसाओ साहेति । [९] अनेगरुवाओ जोणीओ संधेइ विरुवरुवे फासे पडिसंवेदेइ । [१०] तत्थ खलु भगवता परिण्णा पवेइया । [११] इमस्स चेव जीवियस्स परिवंदन-मानन-पूयणाए जाई-मरण-मोयणाए दुक्ख-पडिघायहे [१२] एयावंति सव्वावंति लोगंसि कम्म-समारंभा परिजाणियव्वा भवंति | [१३] जस्सेते लोगंसि कम्मसमारंभा परिणाया भवंति से ह मनी परिण्णायकम्मे । त्तिबेमि पढमे अज्झयणे पढ़मो उद्देसो समत्तो ० बीओ-उद्देसो . [दीपरत्नसागर संशोधितः] [2] [१-आयारो] Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [१४] अट्टे लोए परिजुण्णे दुस्संबोहे अविजाणए अस्सि लोए पव्वहिए तत्थ तत्थ पुढो सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-१, उद्देसो-२ पास आतुरा परितावेति । [१५] संति पाणा पुढो सिया लज्जमाणा पुढो पास अनगारा मोत्ति एगे पवयमाणा जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं पुढवि-कम्म-समारंभेणं पुढवि-सत्थं समारंभेमाणा अनेगरुवे पाणे विहिंसति । ___ [१६] तत्थ खलु भगवया परिण्णा पवेइया, इमस्स चेव जीवियस्स परिवंदन-मानन-पूयणाए जाई-मरण-मोयणाए दुक्खपडिघायहेउं से सयमेव पुढवि-सत्थं समारंभइ अन्नेहिं वा पुढवि-सत्थं समारंभावेइ अन्ने वा पुढवि-सत्थं समारंभंते समाजाणइ ।। [१७] तं से अहिआए तं से अबोहीए से तं संबज्झमाणे आयाणीयं समट्ठाए सोच्चा खल भगवओ अनगाराणं वा अंतिए इहमेगेसिं नातं भवति एस खलु गंथे एस खलु मोहे एस खलु मारे एस खलु निरए इच्चत्थं गढिए लोए जमिणं विरुवरुवेहिं सत्येहिं पुढवि-कम्म-समारंभेणं पुढवि-सत्थं समारंभेमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसइ, से बेमि-अप्पेगे अंधमब्भे अप्पेगे अंघमच्छे अप्पेगे पायमब्भे अप्पेगे पायमच्छे अप्पेगे गुप्फमब्भे अप्पेगे गुप्फमच्छे, अप्पेगे जंघमब्भे (२), अप्पेगे जानमब्भे (२), अप्पेगे ऊरुमब्भे (२), अप्पेगे कडिमब्भे (२), अप्पेगे नाभिमब्भे (२), अप्पेगे उदरमब्भे (२), अप्पेगे पासमब्भे (२), अप्पेगे पिट्ठिमब्भे (२), अप्पेगे उरमब्भे (२), अप्पेगे हिययमब्भे (२), अप्पेगे थणमब्भे (२), अप्पेगे खंधमब्भे (२), अप्पेगे बाहुमब्भे (२), अप्पेगे हत्थमन्भे (२), अप्पेगे अंगुलिमब्भे (२), अप्पेगे नहमब्भे (२), अप्पेगे गीवमब्भे (२), अप्पेगे हनुमब्भे (२), अप्पेगे होहमब्भे (२), अप्पेगे दंतमब्भे (२), अप्पेगे जिब्भमब्भे (२), अप्पेगे तालमब्भे (२), अप्पेगे गलमब्भे (२), अप्पेगे गंडमब्भे (२), अप्पेगे कण्णमब्भे (२), अप्पेगे नासमब्भे (२), अप्पेहे अच्छिमब्भे (२), अप्पेगे भमुहमब्भे (२), अप्पेगे निडालमब्भे (२), अप्पेगे सीसमब्भे (२), अप्पेगे संपमारए अप्पेगे उद्दवए, एत्थ सत्थं समारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा अपरिण्णाता भवंति । [१८] एत्थं सत्थं असमारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा परिण्णाता भवंति, तं परिण्णाय मेहावी नेव सयं पुढवि-सत्थं समारंभावेज्जा, नेवऽन्नेहिं पुढवि-सत्थं समारंभावेज्जा, नेवऽन्ने पुढवि-सत्थं समारंभंते समणुजाणेज्जा, जस्सेते पुढवि-कम्म-समारंभा परिण्णाता भवंति, से हु मुनी परिण्णातकम्मे - त्ति बेमि । पढमे अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो तइओ - उद्धेसो . [१९] से बेमि - से जहावि अनगारे उज्जकडे निकायपडिवन्ने अमायं कव्वमाणे वियाहिए। [२०] जाए सद्धाए निक्खंतो तमेव अन्पालिया विजहित्ता विसोत्तियं । [२१] पणया वीरा महावीहिं । [२२] लोगं च आणाए अभिसमेच्चा अक़तोभयं । [२३] से बेमि- नेव सयं लोगं अब्भाइक्खेज्जा नेव अत्ताणं अब्भाइक्खेज्जा, जे लोयं अब्भाइक्खड़ से अत्ताणं अब्भाइक्खइ, जे अत्ताणं अब्भाइक्खड़ से लोयं अब्भाइक्खड़ । [२४] लज्जमाणा पुढो पास अनगारा मोत्ति एगे पवयमाणा जमिणं विरूवरुवेहिं सत्थेहिं उदय-कम्म-समारंभेणं उदय-सत्थं समारंभमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसति । तत्थ खल भगवता [दीपरत्नसागर संशोधितः] [3] [१-आयारो] Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ स्यक्खंधो-१, अज्झयणं-१, उद्देसो-३ परिण्णा पवेदिता । इमस्स चेव जीवियस्स परिवंदन-मानन-पूयणाए जाई-मरण-मोयणाए दुक्खपडिघायहेउं से सयमेव उदय-सत्थं समारंभति अन्नेहिं वा उदय-सत्थं समारंभावेति अन्ने वा उदय-सत्थं समारंभंते समणजाणति, तं से अहियाए तं से अबोहीए, से तं संबज्झमाणे आयाणीयं समट्ठाए सोच्चा भगवओ अनगाराणं वा अंतिए इहमेगेसिं नायं भवति । एस खल गंथे एस खल मोहे एस खल मारे एस खल निरए इच्चत्थं गढिए लोए जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं उदय-कम्म-समारंभेणं उदयसत्थं समारंभमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसति । से बेमि-संति पाणा उदयनिस्सिया जीवा अनेगे । [२५] इहं च खल भो! अनगाराणं उदयं-जीवा वियाहिया । सत्थं चेत्थं अणवीइ पास | [२६] पुढो सत्थं पवेइयं । [२७] अदुवा अदिन्नादाणं । [२८] कप्पड़ णे कप्पड़ णे पाउं अद्वा विभूसाए | [२९] पुढो सत्थेहिं विउस॒ति । [३०] एत्थऽवि तेसिं नो निकरणाए | [३१] एत्थ सत्थं समारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा अपरिण्णाया भवंति, एत्थ सत्थं असमारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा परिण्णाया भवंति, तं परिण्णाय मेहावी नेव सयं उदयसत्थं समारंभेज्जा नेवऽन्नेहिं उदय-सत्थं समारंभावेज्जा उदय-सत्थं समारंभंतेऽवि अन्ने न समणुजाणेज्जा, जस्सेते उदयसत्थ-समारंभा परिण्णाया भवंति से हमनी परिण्णात-कम्मे, त्तिबेमि । पढमे अज्झयणे तइओ उद्देसो समत्तो ० चउत्थो- उद्देसो. [३२] से बेमि नेव सयं लोगं अब्भाइक्खेज्जा नेव अत्ताणं अब्भाइक्खेज्जा, जे लोगं अब्भाइक्खड़ से अत्ताणं अब्भाइक्खइ जे अत्ताणं अब्भाइक्खड़ से लोगं अब्भाइक्खड़ । [३३] जे दीहलोगसत्थस्स खेयण्णे से असत्थस्स खेयण्णे, जे असत्थस्स खेयण्णे से दीहलोग सत्थस्स खेयण्णे | [३४] वीरेहिं एयं अभिभूय दिहें संजतेहिं सया जत्तेहिं सया अप्पमत्तेहिं । [३५] जे पमत्ते गुणट्ठिए से ह दंडेत्ति पवुच्चति । [३६] तं परिणाय मेहावी इयाणिं नो जमहं पव्वमकासी पमाएणं । [३७] लज्जमाणा पुढो पास अनगारा मोत्ति एगे पवदमाणा जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं अगनि-कम्मसमारंभेणं अगनिसत्थं समारंभमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसति, तत्थ खल भगवता परिण्णा पवेइया, इमस्स चेव जीवियस्स परिवंदन-मानन-पूयणाए जाई-मरण-मोयणाए दुक्खपडिघायहे से सयमेव अगनिसत्थं समारभइ अन्नेहिं वा अगनिसत्थं समारंभावेइ अन्ने वा अगनिसत्थं समारंभमाणे समणजाणइ, तं से अहियाए तं से अबोहीयाए, से तं संबज्झमाणे आयाणीयं समुट्ठाए सोच्चा भगवओ अनगाराणं वा अंतिए इहमेगेसिं नायं भवति-एस खलु गंथे एस खलु मोहे एस खलु मारे एस खलु निरए इच्चत्थं गढिए लोए जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं, अगनिकम्म-समारंभेणं अगनिसत्थं समारंभमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसति ।। [दीपरत्नसागर संशोधितः] [4] [१-आयारो] Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-१, उद्देसो-४ [३८] से बेमि संति पाणा पुढविनिस्सिया तणनिस्सिया पत्तनिस्सिया कट्ठनिस्सिया गोमयनिस्सिया कयवर - निस्सिया संति संपातिमा पाणा आहच्च संपयंति, अगनिं च खलु पुट्ठा एगे संघायमावज्जंति; जे तत्थ संघायमावज्जंति, ते तत्थ परियावज्जंति, जे तत्थ परियावज्जंति ते तत्थ उद्यायंति । [३९] एत्थ सत्थं समारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा अपरिण्णाया भवंति, एत्थ सत्थं असमारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा परिण्णाया भवंति, तं परिण्णाय मेहावी नेव सयं अगनिसत्थं समारंभेज्जा नेवन्नेहिं अगनिसत्थं समारंभावेज्जा अगनिसत्थं समारंभमाणे अन्ने न समणुजाणेज्जा जस्सेते अगनि-कम्म-समारंभा परिण्णाया भवंति से हु मुनी परिण्णाय-कम्मे - त्ति बेमि । पद अज्झयणे चरत्थो उद्देसो समत्तो • पंचमो - उद्देसो • [४०] तं णो करिस्सामि समुट्ठाए मत्ता मइमं, अभयं विदित्ता, तं जे णो करए एसोवरए, एत्थोवरए एस अनगारेत्ति पवुच्चइ । [४१] जे गुणे से आवट्टे, जे आवट्टे से गुणे । [४२] उड्ढं अहं तिरियं पाईणं पासमाणे रुवाई पासति, सुणमाणे सद्दाइं सुणेति । [४३] उड्ढं अहं तिरियं पाईणं मुच्छमाणे रुवेसु मुच्छति, सद्देसु आवि । एस लोए वियाहिए एत्थ अगुत्ते अणाणाए । [४४] पुणो-पुणो गुणासाए, वंकसमायारे । [४५] पमत्तेऽगारमावसे । [४६] लज्जमाणा पुढो पास, अनगारा मोत्ति एगे पवदमाणा जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं वणस्सइ-कम्मसमारंभेणं वणस्सइसत्थं समारंभमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसति, तत्थ खलु भगवया परिण्णा पवेदिता, इमस्स चेव जीवियस्स परिवंदन - मानन - पूयणाए जाती - मरण - मोयणाए दुक्खपडिघायहेउं से सयमेव वणस्सइसत्थं समारंभइ अन्नेहिं वा वणस्सइसत्थं समारंभावेइ अन्ने वा वणस्सइसत्थं समारंभमाणे समणुजाणइ, तं से अहियाए, तं से अबोही । से तं संबुज्झमाणे आयाणीयं समुट्ठाए सोच्चा भगवओ अनगाराणं वा अंतिए इहमेगेसिं नायं भवति- एस खलु गंथे, एस खलु मोहे एस खलु मारे एस खलु निरए, इच्चत्थं गढिए लोए । जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं वणस्सइ-कम्म-समारंभेणं वणस्सइ-सत्थं समारंभमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसति । [४७] से बेमि इमंपि जाइधम्मयं एयंपि जाइधम्मयं इमंपि वुड्ढधम्मयं एयंपि वुढधम्मयं इमपि चित्तमंतयं एयंपि चित्तमंतयं इमंपि छिन्नं मिलाति एयंपि छिन्नं मिलाति इमंपि आहारगं एयंपि आहारगं इमंपि अनिच्चयं एयंपि अनिच्चयं इमपि असासयं एयंपि असासयं [इमपि अधुवं एयंपि अधुवं ] इमंपि चयावचइयं एयंपि चयावचइयं इमंपि विपरिणामधम्मयं एयंपि विपरिणामधम्मयं । [४८] एत्थ सत्थं समारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा अपरिण्णाया भवंति, एत्थ सत्थं असमारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा परिण्णाया भवंति, तं परिण्णाय मेहावी नेव सयं वणस्सइ-सत्थं समारंभेज्जा नेवन्नेहिं वणस्सइ-सत्थं समारंभावेज्जा नेवन्ने वणस्स - सत्थं समारंभंते समणुजाणेज्जा, [दीपरत्नसागर संशोधितः] [१- आयारो] [5] Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-१, उद्देसो-५ जस्सेते वणस्सइ-सत्थ समारंभा परिण्णाया भवंति से हु मुनी परिण्णायकम्मे । त्तिबेमि । पढमे अज्झयणे पंचमो उद्देसो समत्तो • छट्टो - उद्देसो • [४९] से बेमि संतिमे तसा संमुच्छिमा उब्भिया ओववाइया एस संसारेत्ति [५० ] मंदस्स अवियाणओ । पाणा तं जहा- अंडया पोतया जराउया रसया संसेयया वुच्चति । [५१] निज्झाइत्ता पडिलेहित्ता पत्तेयं परिनिव्वाणं सव्वेसिं पाणाणं सव्वेसिं भूयाणं सव्वेसिं जीवाणं सव्वेसिं सत्ताणं अस्सायं अपरिनिव्वाणं महब्भयं दुक्खं, तिबेमि । तसंति पाणा पदिसो दिसासु य। [५२] तत्थ-तत्थ पुढो पास आतुरा परितावेंति । [५३] संति पाणा पुढो सिया, लज्जमाणा पुढो पास अनगारा मोत्ति एगे पवयमाणा जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं तसकाय-समारंभेणं तसकाय सत्थं समारंभमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसति, तत्थ खलु भगवया परिण्णा पवेइया, इमस्स चेव जीवियस्स परिवंदन - मानन- पूयणाए जाई - मरण-मोया दुक्खपडिघायहेउं से सयमेव तसकाय सत्थं समारंभति अन्नेहिं वा तसकाय सत्थं समारंभावेइ अन्ने वा तसकाय-सत्थं समारंभमाणे समणुजाणइ, तं से अहियाए तं से अबोहीए, से तं संबुज्झमाणे आयाणीयं समुट्ठाय सोच्चा भगवओ अनगाराणं वा अंतिए इहमेगेसिं नायं भवति, एस खलु गंथे एस खलु मोहे स खलु मारे एस एस खलु निरए इच्चत्थं गढिए लोए जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं तसकाय-समारंभेणं तसकाय-सत्थं समारंभमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसति । [ ५४ ] से बेमि- अप्पेगे अच्चाए वहंति, अप्पेगे अजिणाए वहंति, अप्पेगे मंसाए वहंति, अप्पेगे सोणियाए वहंति, अप्पेगे हिययाए वहंति, अप्पेगे पित्ताए वहंति, अप्पेगे वसाए वहंति, अप्पेगे पिच्छाए वहंति, अप्पेगे पुच्छाए वहंति, अप्पेगे बालाए वहंति, अप्पेगे सिंगाए वहंति, अप्पेगे विसाणा अप्पेगे दंताए वहंति अप्पेगे दाढाए वहंति अप्पेगे नहाए वहंति अप्पेगे ण्हारुणीए वहंति अप्पेगे अट्ठीए वहंति, अप्पेगे अट्ठिमिंजाए वहंति, अप्पेगे अट्ठाए वहंति, अप्पेगे अणट्ठाए वहंति, अप्पेगे हिंसिसु तिवा वहंति अप्पेगे हिंसंति मेत्ति वा वहंति अप्पेगे हिंसिस्संति मेत्ति वा वहति । [ ५५ ] एत्थ सत्थं समारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा अपरिण्णाया भवंति, एत्थ सत्थं असमारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा परिण्णाया भवंति, तं परिण्णाय मेहावी नेव सयं तसकाय-सत्थं समारंभेज्जा नेवन्नेहिं तसकायसत्थं समारंभावेज्जा नेवऽन्नेहिं तसकाय - सत्थं समारंभंते समणुजाणेज्जा, जस्सेते तसकाय-सत्थ-समारंभा परिण्णाया भवंति से हु मुनी परिण्णायकम्मे, त्तिबेमि । पढमे अज्झयणे छठ्ठो उद्देसो समत्तो • सत्तमो - उद्देसो • [५६] पहू एजस्स दुगंछणाए । [५७] आयंकदंसी अहियं ति नच्चा, जे अज्झत्थं जाणइ से बहिया जाणइ जे बहिया जाणइ से अज्झत्थं जाणइ, एयं तुलमन्नेसिं । [ ५८ ] इह संतिगया दविया नावकंखति जीविरं । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [6] [१-आयारो] Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [५९] लज्जमाणा पढो पास अनगारा मोत्ति एगे पवयमाणा जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-१, उद्देसो-७ वाउकम्म-समारंभेणं वाउसत्थं समारंभमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसति । तत्थ खल भगवया परिण्णा पवेइया । इमस्स चेव जीवियस्स परिवंदन-मानन-पूयणाए जाई-मरण-मोयणाए दुक्खपडिघायहेउं से सयमेव वाउ-सत्थं समारंभति अन्नेहिं वा वाउ-सत्थं समारंभावेति अन्ने वा वाउ-सत्थं समारंभंते समणजाणति, तं से अहियाए तं से अबोहीए, से तं संबज्झमाणे आयाणीयं समुट्ठाए सोच्चा भगवओ अनगाराणं वा अंतिए इहमेगेसिं नायं भवति, एस खलु गंथे एस खल मोहे एस खलु मारे एस खल निरए इच्चत्थं गढिए लोए जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं वाउकम्म-समारंभेणं वाउ-सत्थं समारंभेमाणे अन्ने अनेगरुवे पाणे विहिंसति । [६०] से बेमि-संति संपाइमा पाणा आहच्च संपयंति य फरिसं च खल पुट्ठा एगे संघायमावज्जंति, जे तत्थ संघायमावज्जंति ते तत्थ परियावज्जंति, जे तत्थ परियावज्जति ते तत्थ उद्दायंति, एत्थ सत्थं समारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा अपरिण्णाया भवंति, एत्थ सत्थं असमारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा परिणाया भवंति, तं परिण्णाय मेहावी नेव सयं वाउ-सत्थं समारंभेज्जा नेवन्नेहिं वाउसत्थ समारंभावेज्जा नेवऽन्ने वाउ-सत्थं समारंभंते समणजाणेज्जा | जस्सेते वाउ-सत्थ-समारंभा परिणाया भवंति, से ह मनी परिण्णायकम्मे, त्तिबेमि | [६१] एत्थं पि जाणे उवादीयमाणा जे आयारे न रमति आरंभमाणा विनयं वियंति छंदोवणीया अज्झोववन्ना आरंभसत्ता पकरेंति संगं । [६२] से वसुमं सव्व-समन्नागय-पण्णाणेणं अप्पाणेणं अकरणिज्जं पावं कम्मं नो अन्नेसिं, तं परिण्णाय मेहावी नेव सयं छज्जीव-निकाय-सत्थं समारंभेज्जा नेवऽन्नेहिं छज्जीव-निकाय-सत्थं समारंभावेज्जा नेवsन्ने छज्जीवनिकाय-सत्थं समारंभंते समणजाणेज्जा, जस्सेते छज्जीवनिकाय-सत्थसमारंभा परिण्णाया भवंति, से ह मनी परिण्णायकम्मे, त्तिबेमि । पढमे अज्झयणे सत्तमो उद्देसो समत्तो ० मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादित्तश्च पढमं अज्झयणं समत्तं . बीअं अज्झयणं - लोगविजओ ० पढमो - उद्देसो . [६३] जे गुणे से मूलढाणे, जे मूलट्ठाणे से गुणे इति, से गुणट्ठी महता परियावेण पुणो पुणो वसे पमत्ते, माया मे पिया मे भाया मे भइणी मे भज्जा मे पुत्ता मे घूया मे एहसा मे सहि-सयण-संगंथसंथुआ मे विवित्तोवगरण-परियट्टण-भोयण-अच्छायणं मे, इच्चत्थं गढिए लोए-वसे पमत्ते अहो य राओ य परितप्पमाणे कालाकाल-समट्ठाई संजोगट्ठी अट्ठालोभी आलंपे सहसाकारे विनिविट्ठचित्ते एत्थ सत्थे पुणोपुणो अप्पं च खलु आउं इहमेगेसिं मानवाणं तं जहा [६४] सोय-परिणाणेहिं परिहायमाणेहिं, चक्खु-परिणाणेहिं परिहायमाणेहिं, घाणपरिणाणेहिं परिहायमाणेहिं, रस-परिणाणेहिं परिहायमाणेहिं, फास-परिण्णाणेहिं परिहायमाणेहिं, अभिक्कंतं च खल वयं सपेहाए तओ से एगया मूढभावं जनयंति । [६५] जेहिं वा सद्धिं संवसति तेऽवि णं एगदा नियगा पुट्विं परिवयंति सो वि ते नियगे [दीपरत्नसागर संशोधितः] [१-आयारो] [7] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-२, उद्देसो- १ पच्छा परिवएज्जा नालं ते तव ताणाए वा सरणाए वा तुमं पि तेसिं नालं ताणाए वा सरणाए वा से न हस्साए न किड्डा न रतीए न विभूसाए । [६६] इच्चेवं समुट्ठिए अहोविहाराए अंतरं च खलु इमं संपेहाए धीरे मुहुत्तमवि नो पमाय, वओ अच्चेति जोव्वणं च । [६७] जीविए इह जे पमत्ता से हंता छेत्ता भेत्ता लुंपित्ता विलुंपित्ता उद्दवित्ता उत्तासइत्ता अकडं करिस्सामित्ति मन्नमाणे जेहिं वा सद्धिं संवसति तेऽवि णं एगया नियगा तं पुव्विं पोसेंति सोऽवि ते नियगे पच्छा पोसेज्जा नालं ते तव ताणाए वा सरणाए वा तुमंपि तेसिं नालं ताणाए वा सरणाए वा । [ ६८ ] उवाइय-सेसेण वा सन्निहि- सन्निचओ कज्जइ इहमेगेसिं असंजयाण भोयणाए तओ से गया रोग समुप्पाया समुप्पज्जंति जेहिं वा सद्धिं संवसति ते वा णं एगया नियगा तं पुव्विं परिहरति सो वा ते नियगे पच्छा परिहरेज्जा, नालं ते तव ताणाए वा सरणाए वा तुमंपि तेसिं नालं ताणाए वा सरणाए वा । [६९] जाणित्तु दुक्खं पत्तेयं सायं । [७०] अनभिक्कतं च खलु वयं सपेहाए । [ ७१] खणं जाणाहि पंडिए । [७२] जाव सोय-परिण्णाणा अपरिहीना जाव नेत्त-परिण्णाणा अपरिहीना जाव घाणपरिण्णाणा अपरिहीना जाव जीह-परिण्णाणा अपरिहीना जाव फास-परिण्णाणा अपरिहीना इच्चेतेहिं विरुवरुवेहिं पण्णाणेहिं अपरिहीनेहिं आयट्ठे संमं समणुवासिज्जासि त्तिबेमि । बीए अज्झयणे पढमो उद्देसो समत्तो • बीओ - उद्देसो • [७३] अरइं आउट्टे से मेहावी, खणंसि मुक्के । [७४] अणाणाए पुट्ठा वि एगे नियति, मंदा मोहेण पाउडा, अपरिग्गहा भविस्सामो समुट्ठाए लद्धे कामे अभिगाहंति, अणाणाए मुणिणो पडिलेहंति, एत्थ मोहे पुणो पुणो सण्णा नो हव्वाए नो पाराए । [ ७५ ] विमुक्का हु ते जणा जे जणा पारगामिणो, लोभं अलोभेण दुगंछमाणे लद्धे कामे नाभिगाइ । [७६] विणइत्तु लोभं निक्खम्म एस अकम्मे जाणति पासति पडिलेहाए नाव अनगारेत्ति पवुच्चति, अहो य राओ य परितप्पमाणे कालाकालसमुट्ठाई संजोगट्ठी अट्ठालोभी आलूंपे सहसक्कारे विनिविट्ठचित्ते एत्थ सत्थे पुणो- पुणो से आयबले से नाइबले से सयणबले से मित्तबले से पेच्च-बले से देव-बले से राय-बले से चोर-बले से अतिहि-बले से किवण-बले से समण-बले इच्चेतेहिं विरुवरुवेहिं कज्जेहिं दंड - समायाणं सपेहाए भया कज्जति पावमोक्खोत्ति मन्नमाणे अदुवा आसंसाए । [ ७७] तं परिण्णाय मेहावी नेव सयं एएहिं कज्जेहिं दंडं समारंभेज्जा नेवऽन्नं एएहिं कज्जेहिं दंडं समारंभावेज्जा नेवऽन्नं एएहिं कज्जेहिं दंडं समारंभंतं समणुजाणेज्जा, एस मग्गे आरिएहिं पवेइए जहेत्थ कुसले नोवलिंपिज्जासि - त्तिबेमि । बीए अज्झयणे बी.ओ उद्देसो समत्तो [8] [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [१-आयारो] Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ स्यक्खंधो-१, अज्झयणं-२, उद्देसो-३ तइओ उद्देसो[७८] से असई उच्चागोए असई नीयागोए, नो हीणे नो अइरित्ते नोs पीहए इति संखाय के गोयावादी ? के माणावादी ? कंसि वा एगे गिज्झे ? तम्हा पंडिए नो हरिसे नो कज्झे ? भूएहिं जाण पडिलेह सातं । [७९] समिते एयाणपस्सी तं जहा-अंधत्तं बहिरत्तं भूयत्तं काणत्तं कुंटत्तं खुज्जत्तं वडभत्तं सामत्तं सबलत्तं सह पमाएणं अनेगरुवाओ जोणीओ संधावइ विरुवरुवे फासे पडिसंवेदेइ ।। [८०] से अबुज्झमाणे हतोवहते जाइ-मरणं अनुपरियट्टमाणे, जीवियं पुढो पियं इहमेगेसिं माणवाणं खेत्त-वत्थ् ममायमाणाणं, आरत्तं विरत्तं मणिकंडलं सह हिरण्णेण इत्थियाओ परिगिज्झ तत्थेव रत्ता न एत्थ तवो वा दमो वा नियमो वा दिस्सति, संपण्णं बाले जीविउकामे लालप्पमाणे मुढे विप्परियासमवेइ । [८१] इणमेव नावकंखंति जे जणा घ्वच्चारिणो | जाती-मरणं परिणाय चरे संकमणे दढे ।। [८२] नत्थि कालस्स नागमो, सव्वे पाणा पियाउया सुहसाया दुक्खपडिकूला अप्पियवहा पियजीविणो जीविउकामा, सव्वेसिं जीवियं पियं, तं परिगिज्झ दुपयं चउप्पयं अभिजंजिया णं संसिचिया णं तिविहेणं जाऽवि से तत्थ मत्ता भवइ-अप्पा वा बहगा वा से तत्थ गढिए चिट्ठइ भोयणाए, तओ से एगया विपरिसिढे संभूयं महोवगरणं भवइ, तं पि से एगया दायाया वा विभयंति, अदत्तहारो वा से अवहरति, रायाणो वा से विलुपंति, नस्सति वा से विनस्सति वा से, अगारदाहेण वा से डज्झइ, इति से परस्स अट्ठाए कूराई कम्माइं बाले पकुव्वमाणे तेण दुक्खेण मूढे विप्परियासमुवेइ, मुणिणा हु एयं पवेइयं अनोहंतरा एते, नो य ओहं तरित्तए, अतीरंगमा एते नो य तीरं गमित्तए, अपारंगमा एते नो य पारं गमित्तए, आयाणिज्जं च आयाय तंमि ठाणे न चिट्ठइ, वितहं पप्पऽखेयण्णे तम्मि ठाणंमि चिट्ठइ । [८३] उद्देसो पासगस्स नत्थि, बाले पुण निहे कामसमणुण्णे असमियदुक्खे दुक्खी दुक्खाणमेव आवढे अणुपरियट्टइ - त्तिबेमि । बीए अज्झयणे तइओ उद्देसो समत्तो चउत्थो - उद्देसो . [८४] तओ से एगया रोग-समुप्पाया सम्प्पज्जति जेहिं वा सद्धिं संवसति ते वा णं एगया नियया पुव्विं परिवयंति सो वा ते नियगे पच्छा परिवएज्जा नालं ते तव ताणाए वा सरणाए वा तुमंपि तेसिं नालं ताणाए वा सरणाए वा जाणित्त दुक्खं पत्तेयं सायं, भोगा मे व अनसोयंति इहमेगेसिं माणवाणं । [८५] तिविहेण जाऽवि से तत्थ मत्ता भवइ अप्पा वा बहगा वा से तत्थ गढिए चिट्ठति भोयणाए, ततो से एगया विपरिसिटुं संभूयं महोवगरणं भवति तं पि से एगया दायाया विभयंति अदत्तहारो वा से अवहरति रायाणो वा से विलंपति नस्सइ वा से विणस्सइ वा से अगारडाहेण वा से डज्झइ इति से परस्स अट्ठाए कूराइं कम्माई बाले पकुव्वमाणे तेण दुक्खेण मूढे विप्परियासमवेइ । [८६] आसं च छंदं च विगिंच धिरे ! तुमं चेव तं सल्लमाहटु, जेण सिया तेण नो सिया इणमेव नावबज्झंति जे जना मोहपाउडा, थीभि लोए पव्वहिए, ते भो ! वयंति - एयाई आयतणाई से [दीपरत्नसागर संशोधितः] [9] [१-आयारो] Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-२, उद्देसो-४ दुक्खाए मोहाए माराए नरगाए नरग- तिरिक्खाए सततं मूढे धम्मं नाभिजाणइ उदाहु वीरे अप्पमादो महामोहे, अलं कुसलस्स पमाएणं, संतिमरणं संपेहाए भेउरधम्मं संपेहाए नालं पास अलं ते एएहिं । [८७] एयं पास मुनी ! महब्भयं नाइवाएज्ज कंचणं, एस वीरे पसंसिए जे न निविज्जति आदानाए, न मे देति न कुप्पिज्जा, थोवं लघुं न खिंसए पडिसेहिओ परिणमिज्जा, एयं मोनं समणुवासेज्जासि - तिबेमि । [८८] जमिणं विरुवरुवेहिं सत्थेहिं लोगस्स कम्म-समारंभा कज्जंति, तं जहा- अप्पणो से पुत्ताणं धूयाणं सुण्हाणं नातीणं धातीणं राईणं दासाणं दासीणं कम्मकराणं कम्मकरीणं आएसाए ढो पहेणाए सामासाए पायरासाए सन्निहि- सन्निचओ कज्जइ इहमेगेसिं माणवाणं भोयणाए । [८९] समुट्ठिए अनगारे आरिए आरियपणे आरियदंसी अयंसंधिति अक्खु से नाइ नाइयाव न समणुजाणए सव्वामगंधं परिण्णाय निरामगंधो परिव्वए । बीए अज्झयणे चउत्थो उद्देसो समत्तो • पंचमो उद्देसो • [९०] अदिस्समाणे कय- विक्कएस से न किणे न किणावए किणंतं न समणुजाण, से भिक्खू कालण्णे बलण्णे मायण्णे खेयण्णे खणयण्णे विणयण्णे ससमयण्णे परसमयण्णे भावण्णे परिग्गहं अममायमाणे कालाणुट्ठाई अपडणे । [९१] दुहओ छेत्ता नियाइ वत्थं पडिग्गहं कंबलं पायपुंछणं उग्गहं च कडासणं एते व जाणिज्जा । [९२] लद्धे आहारे अनगारे मायं जाणेज्जा, से जहेयं भगवया पवेइयं, लाभो त्ति न मज्जेज्जा, अलाभो त्ति न सोएज्जा, बहुं पि लघुं न निहे, परिग्गहाओ अप्पाणं अवसक्केज्जा । [९३] अन्नहा णं पासए परिहरेज्जा, एस मग्गे आरिएहिं पवेइए, जहेत्थ कुसले नोवलिंपिज्जासि त्ति बेमि । [९४] कामा दुरतिक्कमा, जीवियं दुप्पडिवूहगं, कामकामी खलु अयं पुरिसे, से सोयति जूरति तिप्पति परितप्पति । [९५] आयतचक्खू लोगविपस्सी लोगस्स अहो भागं जाणइ, उड्ढं भागं जाणइ, तिरयं भागं जाणइ, गढिए लोए अनुपरियट्टमाणे संधिं विदित्ता इह मच्चिएहिं, एस वीरे पसंसिए जे बधे पडिमोयए, जहा अंतो तहा बाहिं जहा बाहिं तहा अंतो, अंतो अंतो पूतिदेहंतराणि पासति पुढोवि सवंताई पंडि पडिलेहाए । [९६] से मइमं परिण्णाय मा य हु लालं पच्चासी, मा तेसु तिरिच्छमप्पाणमावातए, कासंकासे खलु अयं पुरिसे, बहुमाई कडेण मूढे, पुणो तं करेइ लोभं वेरं वड्ढेति अप्पणो, जमिणं परिकहिज्जइ इमस्स चेव पडिबूहणयाए, अमरायइ महासड्ढी, अट्टमेतं तु पेहाए अपरिण्णाए कंदति । [९७] से तं जाणह जमहं बेमि, तेइच्छं पंडिते पवयमाणे से हंता छेत्ता भेत्ता लुंपइत्ता विलुंपइत्ता उद्दवइत्ता, अकडं करिस्सामित्ति मन्नमाणे, जस्स वि य णं करेइ, अलं बालस्स संगेणं, जे वा से कारेइ बाले, न एवं अनगारस्स जायति - तिबेमि । बीए अज्झयणे पंचमो उद्देसो समत्तो [10] [दीपरत्नसागर संशोधितः] [१-आयारो] Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ स्यक्खंधो-१, अज्झयणं-२, उद्देसो-६ • छहो - उद्देसो . [९८] से तं संबुज्झमाणे आयाणीयं समुट्ठाए तम्हा पावं कम्मं नेव कुज्जा न कारवेज्जा । [९९] सिया तत्थ एगयरं विप्परामसइ छस् अन्नयरंसि कप्पति सुहट्ठी लालप्पमाणे सएण दुक्खेण मूढे विप्परियासमवेति, सएण विप्पमाएण पुढो वयं पकुव्वति, जंसिमे पाणा पव्वहिया पडिलेहाए नो निकरणाए, एस परिण्णा पवुच्चइ कम्मोवसंति ।। [१००] जे ममाइय-मतिं जहाति से जहाति ममाइयं, से ह दिट्ठपहे मनी जस्स नत्थि ममाइयं, तं परिण्णाय मेहावी विदित्ता लोग वंता लोगसण्णं से मइमं परक्कमेज्जासि, त्तिबेमि | [१०१] नारतिं सहते, वीरे वीरे नो सहते रतिं । जम्हा अविमणे वीरे, तम्हा वीरे न रज्जति ।। [१०२] सद्दे य फासे अहियासमाणे, निव्विंद नंदि इह जीवियस्स | मनी मोनं समादाय, घुणे कम्म-सरीरगं । [१०३] पंतं गुहं सेवंति वीरा समत्तदंसिणो एस ओघंतरे मुनी तिण्णे मुत्ते विरते वियाहिते, त्ति बेमि । [१०४] दुव्वसु मुनी अणाणाए तुच्छए, गिलाए वत्तए, एस वीरे पसंसिए अच्चेइ लोयसंजोयं एस नाए पवुच्चइ । [१०५] जं दुक्खं पवेदितं इह माणवाणं तस्स दुक्खस्स कुसला परिण्णमुदाहरंति इति कम्म परिण्णाय सव्वसो, जे अनन्नदंसी से अनन्नारामे जे अनन्नारामे से अनन्नदंसी, जहा पुण्णस्स कत्थइ तहा तुच्छस्स कत्थइ जहा तुच्छस्स कत्थइ तहा पुण्णस्स कत्थइ । [१०६] अवि य हणे अनादियमाणे एत्थंपि जाण सेयंति नत्थि, के यं पुरिसे कं च नए ?, एस वीरे पसंसिए जे बद्धे पडिमोयए उड्ढं अहं तिरियं दिसासु, से सव्वतो सव्वपरिणचारी न लिप्पई छणपएण, वीरे से मेहावी अनग्घायणस्स खेयण्णे जे य बंधप्पमोक्खमन्नेसी, कुसले पण नो बद्धे नो मक्के । [१०७] से जं च आरंभे जं च नारभे अनारद्धं च नारभे छणं छणं परिण्णाय लोगसण्णं च सव्वसो | [१०८] उद्देसो पासगस्स नत्थि, बाले पुण निहे कामसमणुण्णे असमियदुक्खे दुक्खी दुक्खाणमेव आवर्ल्ड अनपरियट्टइ - त्तिबेमि । बीए अज्झयणे छटो उद्देसो समत्तो मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च बीअं अज्झयणं समत्तं तइयं अज्झयणं -सीओसणिज्जं • पढमो - उद्धेसो. [१०९] सुत्ता अमुनी सया मुणिणो सया जागरंति । [११०] लोयंसि जाण अहियाय दुक्खं, समयं लोगस्स जाणित्ता एत्थ सत्थोवरए जस्सिमे सद्दा य रुवा य गंधा य रसा य फासा य अभिसमन्नागया भवंति । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [11] [१-आयारो] Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सयक्खंधो-१, अज्झयणं-३, उद्देसो-१ [१११] से आयवं नाणवं वेयवं धम्मवं बंभवं पण्णाणेहिं परियाणइ लोयं, मनीति वच्चे धम्मविउ उज्जू आवदृसोए संगमभिजाणति । [११२] सीओसिणच्चाई से निग्गंथे अरइ-रइ-सहे फरुसियं नो वेदेति जागर-वेरोवरए वीरे एवं दुक्खा पमोक्खसि जरामच्चवसोवणीए नरे सययं मूढे धम्मं नाभिजाणति । [११३] पासिय आउरे पाणे अप्पमत्तो परिव्वए, मंता य मइमं पास, आरंभजं दुक्खमिणं ति नच्चा, माई पमाई पुणरेइ गब्भं, उवेहमाणो सद्द-रुवेस उज्जू माराभिसंकी मरणा पमच्चति अप्पमत्तो ___ कामेहिं उवरतो पावकम्मेहिं वीरे आयगुत्ते खेयण्णे, जे पज्जवजाय-सत्थस खेयण्णे से असत्थस्स खेयण्णे जे असत्थस्स खेयण्णे, से पज्जवजायसत्थस्स खेयण्णं, अकम्मस्स ववहारो न विज्जइ, कम्मणा उवाही जायइ कम्मं च पडिलेहाए | [११४] कम्ममूलं च जं छणं, पडिलेहिय सव्वं समायाय दोहिं अंतेहिं अदिस्समाणे तं परिणाय मेहावी विदित्ता लोग वंता लोगसण्णं से मेहावी परक्कमेज्जासि- त्तिबेमि | तइए अज्झयणे पढमो उद्देसो समत्तो बीओ - उद्देसो. [११५] जातिं च वुद्धिं च इहज्ज! पासं भूतेहिं जाणे पडिलेह सातं । तम्हा तिविज्जं परमंति नच्चा समत्तदंसी न करेति पावं ।। [११६] उम्मुंच पास इह मच्चिएहिं आरंभजीवी उभयाणुपस्सी । कामेसु गिद्धा निचयं करेंति संसिच्चमाणा पुणति गब्भं ।। [११७] अवि से हासमासज्ज ता नंदीति मन्नति । अलं बालस्स संगेण वेरं वडढेति अप्पणो । [११८] तम्हा तिविज्जो परमंति नच्चा आयंकदंसी न करेति पावं । अग्गं च मूलं च विगिच धीरे पलिच्छिंदिया णं निक्कम्मदंसी ।। [११९] एस मरणा पमुच्चइ, से हु दिट्ठभए मुनी लोयंसी परमदंसी विवित्तजीवी उवसंते समिते सहिते सया जए कालकंखी परिव्वए बहुं च खलु पावकम्म पगडं ।। [१२०] सच्चंसि धितिं कव्वहा एत्थोवरए मेहावी सव्वं पावकम्मं झोसेति । [१२१] अनेगचित्ते खलु अयं परिसे, से केयणं अरिहए पूरित्तए से अन्नवहाए अन्नपरियावाए अन्नपरिग्गहाए जणवयवहाए जणवयपरियावाए जनवयपरिग्गहाए । एतमट्ठ इच्चेवेगे समुट्ठिया तम्हा तं बिइयं नो सेवए निस्सारं पासिय नाणी उववायं चवणं अनन्नं चर माहणे, से न छणे न छणावए छणंतं नानजाणइ निव्विंद नंदि अरते पयास अनोमदंसी निसन्ने पावेहिं कम्मेहिं । [१२३] कोहाइमानं हणिया य वीरे लोभस्स पासे निरयं महंतं । तम्हा हि वीरे विरते वहाओ छिंदेज्ज सोयं लहभूयगामी ।। [१२४] गंथं परिण्णाय इहेऽज्ज वीरे सोयं परिण्णाय चरेज्ज दंते । उम्मग्ग लघु इह माणवेहिं नो पाणिणं पाणे समारभेज्जासि ।। त्तिबेमि [दीपरत्नसागर संशोधितः] [12] [१-आयारो Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-३, उद्देसो-३ तड़ए अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो • तइओ उद्देसो • [ १२५] संधि लोगस्स जाणिता आयओ बहिया पास तम्हा न-हंता न विधायए, जमिणं अन्नमन्न वितिगिच्छाए पडिलेहाए न करेइ पावं कम्मं किं तत्थ मुनी कारणं सिया ? | [१२६] समयं तत्थुवेहाए अप्पाणं विप्पासयए I अनन्नपरमं नाणी नो पमाए कयाइ वि । आयगुत्ते सया वीरे जायामायाए जावए || [१२७] विरागं रुवेहिं गच्छेज्जा महया खुड्डएहि वा आगतिं गतिं परिण्णाय दोहिं वि अंतेहिं अस्सिमाणेहिं से न छिज्जइ न भिज्जइ न डज्झइ न हम्मइ कंचनं सव्वलोए । [१२८] अवरेण पुव्वं न सरंति एगे, किमस्स तीतं ? किं वागमिस्सं ? | भासंति एगे इह माणवा उ, जमस्स तीतं तमागमिस्सं । [१२९] नातीतमट्ठे न य आगमिस्सं, अहं नियच्छंति तहागया उ । विधूत कप्पे एयाणुपस्सी निज्झोसइत्ता खवगे महेसी || [१३०] का अरई के आनंदे ? एत्थपि अग्गहे चरे, सव्वं हासं परिच्चज्ज, आलीण-गुतो परिव्वए । पुरिसा ! तुममेव तुमं मित्तं किं बहिया मित्तमिच्छसि ?। [१३१] जं जाणेज्जा उच्चालइयं तं जाणेज्जा दूरालइयं जं जाणेज्जा दूरालइयं तं जाणेज्जा उच्चालइयं, पुरिसा अत्ताणमेव अभिनिगिज्झ एवं दुक्खा पमोक्खसि पुरिसा सच्चमेव समभिजाणाहि, सच्चस्स आणाए उवट्ठिए से मेहावी मारं तरति, सहिए धम्ममादाय सेयं समनुपस्सति । [१३२] दुहओ जीवियस्स परिवंदन - मानन पूयणाए जंसि एगे पमादेंति । [१३३] सहिए दुक्खमत्ताए पुट्ठो नो झंझाए, पासिमं दविए लोयालोय - पवंचाओ मुच्चई, तिमि । तड़ए अज्झयणे तड़ओ उद्देसो समत्तो • चउत्थो - उद्देसो • [१३४] से वंता कोहं च मानं च मायं च लोभं च एयं पासगस्स दंसणं उवरयसत्थस्स पलियंतकरस्स आयाणं सगडब्भि । [१३५] जे एगं जाणइ से सव्वं जाणइ जे सव्वं जाणइ से एगं जाणइ । [१३६] सव्वतो पमत्तस्स भयं सव्वतो अप्पमत्तस्स नत्थि भयं, जे एगं नामे से बहु ना जे बहुनामे से एगं नामे, दुक्खं लोयस्स जाणित्ता वंता लोगस्स संजोगं जंति वीरा महाजाणं परेण परं जंति, नावकखंति जीवियं । [१३७] एगं विगिंचमाणे पुढो विगिंचइ, पुढो विगिंचमाणे एगं विगिंचइ, सड्ढी आणाए मेहावी लोगं च आणाए अभिसमेच्चा अकुतोभयं, अत्थि सत्थं परेण परं, नत्थि असत्थं परेण परं । [१३८] जे कोहदंसी से मानदंसी, जे मानदंसी से मायादंसी जे मायादंसी से लोभदंसी, जे लोभदंसी से पेज्जदंसी, जे पेज्जदंसी से दोसदंसी, जे दोसदंसी से मोहदंसी, जे मोहदंसी से गब्भदंसी, जे [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [13] [१-आयारो] Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गब्भदंसी से जम्मदंसी, जे जम्मदंसी से मारदंसी, जे मारदंसी से निरयदंसी, जे निरयदंसी से तिरियदंसी, जे तिरियदंसी से दुक्खदंसी । सयक्खंधो-१, अज्झयणं-३, उद्देसो-४ से मेहावी अभिनिवट्टेज्जा कोहं च मानं च मायं च लोहं च पेज्जं च दोसं च मोहं च गब्भं च जम्मं च मारं च नरगं च तिरियं च दुक्खं च । एयं पासगस्स दंसणं उवरयसत्थस्स पलियंतकरस्स आयाणं निसिद्धा सगडब्भि, किमत्थि उवाही पासगस्स न विज्जइ । नत्थि, त्तिबेमि | तइए अज्झयणे चउत्थो उद्देसो समत्तो । मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च तइयं अज्झयणं समत्तं चउत्थं - अज्झयणं... "सम्मत्तं" • पढमो - उद्देसो . [१३९] से बेमि - जे अईया जे य पड़प्पन्ना जे य आगमेस्सा अरहंता भगवंतो ते सव्वे एवमाइक्खंति एवं भासंति एवं पन्नति एवं परुति- सव्वे पाणा सव्वे भूया सव्वे जीवा सव्वे सत्ता न हंतव्वा न अज्जावेयव्वा न परिधेतव्वा न परितावेयव्वा न उद्दवेयव्वा, एस धम्मे सुद्धे निइए सासए समिच्चा लोयं खेयण्णेहिं पवेइए, तं जहा- उढिएस् वा अनुट्ठिएस् वा उवढिएस् वा अनुवट्ठिएस् वा उवरयदंडेसु वा अनुवरयदंडेसु वा सोवहिएसु वा अनोवहिएसु वा संजोगरएसु वा असंजोगरएसु वा तच्चं चेयं तहा चेयं, अस्सिं चेयं पवच्चइ । __ [१४०] तं आइत्तु न निहे न निक्खिवे, जाणित्तु धम्म जहा तहा, दिडेहिं निव्वेयं गच्छेज्जा, नो लोगस्सेसणं चरे । [१४१] जस्स नत्थि इमा जाई अन्ना तस्स कओ सिया ? दिटुं सुयं मयं विण्णायं जमेयं परिकहिज्जइ, समेमाणा पलेमाणा पुणो-पुणो जातिं पकप्पेंति । [१४२] अहो य राओ य जयमाणे वीरे सया आगयपण्णाणे पमत्ते बहिया पास अप्पमत्ते सया परक्कमेज्जासि -त्तिबेमि | चइत्थे अज्झयणे पढ़मो उद्देसो समत्तो. बीओ - उद्वेसो . [१४३] जे आसवा ते परिस्सवा जे परिस्सवा ते आसवा, जे अनासवा ते अपरिस्सवा जे अपरिस्सवा ते अणासवा, एए पए संबज्झमाणे लोयं च आणाए अभिसमेच्चा पढो पवेइयं । [१४४] आधाइ नाणी इह माणवाणं संसारपडिवन्नाणं संबज्झमाणाणं विण्णाणपत्ताणं अट्टा वि संता अदुआ पमत्ता अहासच्चमिणं ति बेमि, नाणागमो मच्चुमुहस्स अत्थि, इच्छा पणीया वंकानिकेया कालग्गहीआ निचए निविट्ठा पुढो-पढो जाइं पकप्पयंति । [१४५] इहमेगेसिं तत्थ-तत्थ संथवो भवति, अहोववाइए फासे पडिसंवेदयंति, चिटुं कूरेहिं कम्मेहिं चिटुं परिचिट्ठति, अचिटुं कूरेहिं कम्मेहिं नो चिट्ठ परिचिट्ठति, एगे वयंति अद्वा वि नाणी नाणी वयंति अदुवा वि एगे । [१४६] आवंति केयावंति लोयंसि समणा य माहणा य पढो विवादं वदंति, से दिटुं च णे स्यं च णे मयं च णे विण्णायं च णे उड्ढं अहं तिरियं दिसास सव्वतो सुपडिलेहियं च णे-सव्वे पाणा [दीपरत्नसागर संशोधितः] [14] [१-आयारो] Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सव्वे भूया सव्वे जीवा सव्वे सत्तां हंतव्वा । अज्जवेयव्वा परिघेतव्वा परियावेयव्वा उद्दवेयव्वा, एत्थ वि जाणह नत्थित्थ दोसो, अनारियवयणमेयं, तत्थ जे ते आरिया ते एवं वयासी ___ से दुद्दिद्वं च भे दुस्सुयं च भे दुम्मयं च भे व्विण्णायं च भे उड्ढं अहं तिरियं दिसासु स्यक्खंधो-१, अज्झयणं-४, उद्देसो-२ सव्वतो दुप्पडिलेहियं च भे, जण्णं तुब्भे एवमाइक्खह एवं भासह एवं परुवेह एवं पण्णवेहसव्वे पाणा सव्वे भूया सव्वे जीवा सव्वे सत्ता हंतव्वा अज्जावेयव्वा परिघेतव्वा परियावेयव्वा उद्दवेयव्वा, एत्थ वि जाणह नत्थित्थ दोसो, अनारियवयणमेयं । वयं पण एवमाइक्खामो एवं भासामो एवं परुवेमो एवं पण्णवेमो सव्वे पाणा सव्वे भूया सव्वे जीवा सव्वे सत्ता न हंतव्वा न अज्जावेयव्वा न परिघेतव्वा न परियावेयव्वा न उद्दवेयव्वा एत्थ ि जाणह नत्थित्थ दोसो आरियवयणमेयं, पव्वं निकाय समयं पत्तेयं पच्छिस्सामो- हंभो पावाद्या ! किं भे सायं दुक्खं उदह असायं ? समिया पडिवन्ने यावि एवं बूया- सव्वेसिं पाणाणं सव्वेसिं भूयाणं सव्वेसिं जीवाणं सव्वेसिं सत्ताणं असायं अपरिनिव्वाणं महब्भय दुक्खं, त्तिबेमि | चउत्थे अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो तइओ - उद्वेसो . [१४७] उवेहि णं बहिया य लोयं से सव्वलोगंसि जे केइ विण्णू, अनुवीइ पास निक्खित्तदंडा, जे केइ सत्ता पलियं चयंति, नरा मुयच्चा धम्मविदु त्ति अंजू, आरंभजं दुक्खमिणंति नच्चा, एवमाहु संमत्तदंसिणो, ते सव्वे पावाइया दुक्खस्स कुसला परिण्णमुदाहरंति इति कम्म परिण्णाय सव्वसो । [१४८] इह आणाकंखी पंडिए अनिहे, एगमप्पाणं संपेहाए धुणे सरीरं कसेहि अप्पाणं जरेहि अप्पाणं जहा जण्णाई कट्ठाई हव्ववाहो पमत्थति, एवं अत्तसमाहिए अनिहे विगिंच कोहं अविकंपमाणे । [१४९] इमं निरुद्धाउयं संपेहाए दुक्खं च जाण अवागमेस्सं, पुढो फासाइं च फासे, लोयं च पास विप्फंदमाणं, जे निव्वडा पावेहिं कम्मेहिं अनिदाणा ते वियाहिया तम्हा अतिविज्जो नो पडिसंजलिज्जासि, तिबेमि | चउत्थे अज्झयणे तइओ उद्देसो समत्तो चउत्थो - उद्देसो . [१५०] आवीलए पवीलए निप्पीलए जहित्ता पुव्वसंजोगं हिच्चा उवसमं, तम्हा अविमणे वीरे सारए समिए सहिते सया जए, दुरन्चरो मग्गो वीराणं अनियट्टगामीणं विगिंच मंस-सोणियं, एस परिसे दविए वीरे आयाणिज्जे वियाहिए जे धणाइ समस्सयं वसित्ता बंभचेरंसि । [१५१] नेतेहिं पलिछिन्नेहिं आयाणसोय-गढिए बाले अव्वोच्छिन्नबंधने अनभिक्कंतसंजोए तमंसि अविजाणओ आणाए लंभो नत्थि, त्तिबेमि । [१५२] जस्स नत्थि पुरा पच्छा मज्झे तस्स कुओ सिया ? से हुं पण्णाणमंते बुद्धे आरंभोवरए सम्ममेयंति पासह जेण बंधं वहं घोरं परितावं च दारुणं, पलिछिंदिय बाहिरगं च सोयं निक्कम्मदंसी इह मच्चिएहिं, कम्मणा सफलं दहूं तओ निज्जाइ वेयवी । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [15] [१-आयारो] Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [१५३] जे खल भो! वीरा समिता सहिता सदा जया संघडदंसिणो आतोवरया अहातहा लोयं उवेहमाणा पाईणं पड़ीणं दाहिणं उदीणं इति सच्चंसि परिचिट्ठिस, साहिस्सामो नाणं वीराणं समिताणं सहिताणं सदा जयाणं संघडदंसिणं आतोवरयाणं अहा-तहा लोगं उवेहमाणाणं किमत्थि उवाधी पासगस्स ? न विज्जति ? नत्थि, त्तिबेमि । चउत्थे..अज्झयणे चउत्थो उद्देसो. समस्तो मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च चउत्थं अज्झयणं समत्तं सयक्खंधो-१, अज्झयणं-५, उद्देसो-१ 0 पंचमं अज्झयणं - लोगसारो0 ० पढमो - उद्देसो . [१५४] आवंती केआवंति लोयंसि विप्परामसंति अट्ठाए अणट्ठाए वा, एएस् चेव विप्परामसंति गुरु से कामा तओ से मारस्स अंतो, जओ से मारस्स अंतो, तओ से दूरे, नेव से अंतो नेव से दूरे। [१५५] से पासति फुसियमिव कुसग्गे पणन्नं निवतितं वातेरितं, एवं बालस्स जीवियं । मंदस्स अविजाणओ, कूराणि कम्माई बाले पकुव्वमाणे तेण दुक्खेण मूढे विप्परियासमुवेइ, मोहेण गब्भं मरणाति एति, एत्थ मोहे पणो-पणो । [१५६] संसयं परिजाणतो संसारे परिण्णाते भवति, संसयं अपरिजाणतो संसारे अपरिण्णाते भवति । [१५७] जे छेए से सागारियं न सेवए, कट्ट एवं अविजाणओ बितिया मंदस्स बालया [पा० जे खलु विसए सेवइ सेवित्ता वा नालोएइ, परेण वा पुट्ठो निण्हवइ, अहवा तं परं सएण वा दोसेण पाविट्ठयरेण वा दोसेणं उवलिंपिज्जत्ति] लद्धा हरत्था पडिलेहाए, आगमित्ता आणविज्जा अनासेवणयाए - त्तिबेमि । ___[१५८] पासह एगे रुवेसु गिद्धे परिणिज्जमाणे एत्थ फासे पुणो-पुणो आवंती केआवंती से आरंभजीवी, एएस चेव आरंभजीवी, एत्थ वि बाले परिपच्चमाणे रमति पावेहिं कम्मेहिं असरणे सरणं ति मन्नमाणे, इहमेगेसिं एगचरिया भवति- से बहुकोहे बहुमाने बहुमाए बहुलोए बहुरए बहुनडे बहुसढे बहुसंकप्पे आसवसत्ती पलिउच्छन्ने उट्ठियवायं पवयमाणे मा मे केइ अदक्खू, अन्नाण-पमायदोसेणं सययं मूढे धम्मं नाभिजाणइ, अट्टा पया माणव ! कम्मकोविया, जे अनवरया अविज्जाए पलिमोक्खमाहु आवढू एव अनुपरियटॅति, त्तिबेमि । पंचमे अज्झयणे पढ़मो उद्देसो समत्तो बीओ - उद्देसो . [१५९] आवंती केआवंती लोयंसि अनारंभजीविणो तेस्, एत्थोवरए तं झोसमाणे, अयं संधीति अदक्ख, जे इमस्स विग्गहस्स अयं खणेत्ति मन्नेसी, एस मग्गे आरिएहिं पवेदिते, उठ्ठिए नो पमायए, जाणित्त दुक्खं पत्तेयं सायं, पुढोछंदा इह मानवा, पुढो दुक्खं पवेदितं, से अविहिंसमाणे अणवयमाणे, पुट्ठो फासे विप्पणोण्णए । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [16] [१-आयारो] Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [१६०] एस समिया-परियाए वियाहिते जे असत्ता पावेहिं कम्मेहिं, उदाह ते आयंका फुसंति, इति उदाहु धीरे ते फास पुट्ठो अहियासए, से पुट्विं पेयं पच्छा पेयं भेउर-धम्म विद्धंसण-धम्म अधुवं अनितियं असासयं चयावचइयं विपरिणाम-धम्म पासह एयं रुवं संधिं । ___ [१६१] समुप्पेहमाणस्स एगायतण-रयस्स इह विप्पमुक्कस्स नत्थि मग्गे विरयस्स, त्तिबेमि । [१६२] आवंती केआवंती लोगंसि परिग्गहावंती - से अप्पं वा बहं वा अणं वा थूलं वा चित्तमंतं वा अचित्तमंतं वा एतेस् चेव परिग्गहावंती, एतदेवेगेसिं महब्भयं भवति लोगवित्तं च णं उवेहाए सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-५, उद्देसो-३ एए संगे अविजाणतो । [१६३] से सुपडिबद्धं सूवणीयं ति नच्चा परिसा परमचक्खू विपरक्कमा एतेस् चेव बंभचेरं, से स्यं च मे अज्झत्थियं च मे बंध-पमोक्खो, अज्झत्थेव एत्थ विरते अनगारे दीहरायं तितिक्खए, पमत्ते बहिया पास अप्पमत्तो परिव्वए, एयं मोनं सम्मं अनवासिज्जासि - त्तिबेमि | पंचमे अज्झयणे बीओ उद्धेसो समत्तो ० तईओ - उद्धेसो . [१६४] आवंती केआवंती लोयंसि अपरिग्गहावंती, एएस् चेव अपरिग्गहावंती सोच्चा वई मेहावी पंडियाण निसामिया समियाए धम्मे आरिएहिं पवेदिते जहेत्थ मए संधी झोसिए एवमण्णत्थ संधी दुज्झोसिए भवति तम्हा बेमि नो निहेज्ज वीरियं । [१६५] जे पुव्वुहाई नो पच्छानिवाई, जे पुव्वुढाई पच्छानिवाई, जे नो पुवुढाई नो पच्छानिवाई, सेऽवि तारिसए सिया जे परिणाय लोगमन्नेसयंति । [१६६] एयं नियाय मणिणा पवेदितं- इह आणाकंखी पंडिए, अनिहे, पव्वावरायं जयमाणे सया सीलं स्पेहाए, णिया भवे अकामे अझंझे, इमेणं चेव जुज्झाहि किं ते जुज्झेण बज्झओ ? | [१६७] जुद्धारिहं खलु दुल्लहं जहेत्थ कुसलेहिं परिणा-विवेगे भासिए, चुए हु बाले गब्भाइएसु रज्जइ, अस्सिं चेयं पव्वुच्चति रुवंसि वा छणंसि वा, से हु एगे संविद्धपहे मुनि अन्नहा लोगं उवेहमाणे, इति कम्मं परिण्णाय सव्वसो से न हिंसति संजमति नो पगब्भति उवेहमाणो पत्तेयं सायं, वण्णाएसी नारभे कंचनं सव्वलोए, एगप्पमहे विदिसप्पइण्णे निविण्णचारी अरए पयास् । [१६८] से वसमं सव्व-समन्नागय-पन्नाणेणं अप्पाणेणं अकरणिज्जं पावकम्मं तं नो अन्नेसिं, जं सम्मं ति पासहा तं मोणं ति पासहा, जं मोणं ति पासहा तं सम्म ति पासहा, न इमं सक्कं सिढिलेहिं अद्दिज्जमाणेहिं गुणासाएहिं वंकसमायारेहिं पमत्तेहिं गारमावसंतेहिं, मुनी मोनं समायाए धुणे कम्म-सरीरगं, पंतं लूहं सेवंति वीरा समत्तदंसिणो, एस ओहंतरे मनी तिण्णे मुत्ते विरए वियाहिए - त्तिबेमि । पंचमे अज्झयणे तइओ उद्देसो समत्तो चउत्थो- उद्देसो [१६९] गामाणुगामं दूइज्जमाणस्स दुज्जातं दुप्परक्कंतं भवति अवियत्तस्स भिक्खुणो । [१७०] वयसा वि एगे बुझ्या कुप्पंति माणवा, उन्नयमाणे य नरे महता मोहेण मुज्झति, संबाहा बहवे भुज्जो-भुज्जो दुरतिक्कमा अजाणतो अपासतो, एयं ते मा होउ एयं कुसलस्स दंसणं, तद्दिट्टीए [दीपरत्नसागर संशोधितः] [17] [१-आयारो] Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तम्मोत्तीए तप्परक्कारे तस्सण्णी तन्निवेसणे जयं विहारी चित्तनिवाती पंथनिज्झाती, पलीबाहरे पासिय पाणे गच्छेज्जा । [१७१] से अभिक्कममाणे पडिक्कममाणे संकुचेमाणे पसारेमाणे विणिवट्टमाणे संपलिज्ज माणे एगया गणसमियस्स रीयतो कायसंफासं समचिण्णा एगतिया पाणा उद्दायंति इहलोग-वेयण वेज्जावडियं, जं आउट्टिकयं कम्मं तं परिणाए विवेगमेति, एवं से अप्पमाएणं विवेगं किट्टति वेयवी । [१७२] से पभूयदंसी पभूयपरिन्नाणे उवसंते समिए सहिते सया जए दटुं विप्पडिवेदेति अप्पाणं, किमेस जणो करिस्सति ? एस से परमारामो जाओ लोगंमि इत्थीओ, मुणिणा हु एतं पवेदितं स्यक्खंधो-१, अज्झयणं-५, उद्देसो-४ उब्बाहिज्जमाणे गामधम्महिं- अवि निब्बलासए अवि ओमोयरियं कज्जा अवि उड्ढं ठाणं ठाइज्जा अवि गामाण्गामं दूइज्जेज्जा अवि आहारं वोच्छिंदेज्जा, अवि चए इत्थीस मण्णं, पव्वं दंडा पच्छा फासा पव्वं फासा पच्छा दंडा, इच्चेते कलहा संगकरा भवंति, पडिलेहाए आगमेत्ता आणवेज्जा अनासेवणाए । त्तिबेमि से नो काहिए नो पासणिए नो संपसारणिए नो मामए नो कयकिरिए वइगत्ते अज्झप्पसंवड़े परिवज्जए सदा पावं, एतं मोणं समणवासिज्जासि। - त्तिबेमि | पंचमे अज्झयणे चउत्थो उद्देसो समत्तो पंचमो-उद्देसो . [१७३] से बेमि - तं जहा अवि हरए पडिपण्णे चिट्ठइ समंसि भोमे उवसंतरए सारक्खमाणे, से चिट्ठति सोयमज्झगए, से पास सव्वतो गुत्ते, पास लोए महेसिणो जे य पण्णाणमंता पबुद्धा आरंभोवरया, सम्ममेयंति पासह, कालस्स कंखाए परिव्वयंति, त्तिबेमि | [१७४] वितिगिच्छ समावन्नेणं अप्पाणेणं नो लभति समाधिं, सिया वेगे अनुगच्छंति, असिया वेगे अनगच्छंति, अनुगच्छमाणेहिं अननगच्छमाणे कहं न निव्विज्जे ? | [१७५] तमेव सच्चं नीसंकं जं जिणेहिं पवेइयं । [१७६] सढिस्स णं समणण्णस्स संपव्वयमाणस्स:- समियंति मन्नमाणस्स एगया समिया होइ, समियंति मन्नमाणस्स एगया असमिया होइ, असमियंति मन्नमाणस्स एगया असमिया होइ, असमियंति मन्नमाणस्स एगया असमिया होइ, समियंति मन्नमाणस्स समिया वा असमिया वा समिया होइ उवेहाए, असमियंति मन्नमाणस्स समिया वा असमिया वा असमिया होइ उवेहाए, उवेहमाणो अणुवेहमाणं बूया उवेहाहि समियाए इच्चेवं तत्थ संधी झोसितो भवति, उट्ठियस्स ठियस्स गतिं समन्पासह, एत्थवि बालभावे अप्पाणं नो उवदंसेज्जा | [१७७] तुमंसि नाम सच्चेव जं हंतव्वं ति मन्नसि, तुमंसि नाम सच्चेव जं अज्जावेयव्वं ति मन्नसि, तुमंसि नाम सच्चेव जं परितावेयव्वं ति मन्नसि, तमंसि नाम सच्चेव जं परिघेतव्वं ति मन्नसि, तुमंसि नाम सच्चेव जं उद्दवेयव्वं ति मन्नसि, अंजू चेय पडिबुद्ध-जीवी तम्हा न हंता न वि घायए अणुसंवेयणमप्पाणेणं जं हंतव्वं ति नाभिपत्थए । [१७८] जे आया से विण्णाया जे विण्णाया से आया, जेण विजाणति से आया, तं पडुच्च पडिसंखाए एस आयावादी समियाए- परियाए वियाहिते, तिबेमि । पंचमे अज्झयणे पंचमो उद्देसो समत्तो • छहो - उद्धेसो. [दीपरत्नसागर संशोधितः] [18] [१-आयारो] Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [१७९] अणाणाए एगे सोवट्ठाणा आणाए एगे निरुवट्ठाणा एतं ते मा होउ एयं कुसलस्स दंसणं तद्दिट्ठीए तम्मुत्तीए तप्पुरक्कारे तरसण्णी तन्निवेसणे । [१८०] अभिभूय अदक्खू, अणभिभूते पभू निरालंबणयाए, जे महं अबहिमणे पवाएणं पवायं जाणेज्जा सहसंमइयाए परवागरणेणं अन्नेसिं वा अंतिए सोच्चा । [१८१] निद्देसं नातिवट्टेज्जा मेहावी सपडिलेहिया सव्वतो सव्वप्पणा सम्मं समभिण्णाय, इहारामं परिणाय अल्लीणगत्तो आरामो परिव्वए,निट्ठियट्ठी वीरे आगमेण सदा परक्कमेज्जासि, त्तिबेमि [१८२] उड्ढं सोता अहे सोता, तिरियं सोता वियाहिया । सयक्खंधो-१, अज्झयणं-५, उद्देसो-६ एते सोया वियक्खाया, जेहिं संगति पासहा ।।। [१८३] आवट्टं तूं उवेहाए एत्थ विरमेज्ज, वेयवी, विणएत्तु सोयं, निक्खम्म एस महं अकम्मा जाणति पासति पडिलेहाए नावकंखति इह आगतिं गतिं परिण्णाय । [१८४] अच्चेइ जाई-मरणस्स वट्टमग्गं विक्खाय-रए, सव्वे सरा नियटुंति तक्का जत्थ न विज्जइ, मई तत्थ न गाहिया, ओए अप्पतिढाणस्स खेयन्ने, से न दीहे न हस्से न वट्टे न तंसे न चउरंसे न परिमंडले, न किण्हे न नीले न लोहिए न हालिद्दे न सुक्किल्ले, न सुरभिगंधे न दुरभिगंधे, न तित्ते न कड्ए न कसाए न अंबिले न महरे, न कक्खडे न मउए न गरुए न लहए न सीए न उण्हे न णिद्धे न लुक्खे न काऊ न रुहे, न संगे न इत्थी न परिसे न अन्नहा, परिण्णे सण्णे उवमा न विज्जए, अरुवी सत्ता, अपयस्स पयं नत्थि । [१८५] से न सद्दे न रुवे न गंधे न रसे न फासे इच्चेव, त्तिबेमि | • पंचमे अज्झयणे छट्ठो उद्देसो समत्तो - पंचमं अज्झयणं समत्तं . मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च चउत्थं अज्झयणं समत्तं छद्रं अज्झयणं - धुयं • पढमो - उद्देसो . [१८६] ओबुज्झमाणे इह माणवेसु आघाइ से नरे, जस्सिमाओ जाइओ सव्वओ सुपडिलेहियाओ भवंति, आघाइ से नाणमनेलिसं, से किट्टति तेसिं समुट्ठियाणं निक्खित्तदंडाणं समाहियाणं पण्णाणमंताणं इह मत्तिमग्गं एवं एगे महावीरा विप्परक्कमंति, पासह एगे अवसीयमाणे अणत्तपण्णे, से बेमि- से जहा वि कुम्मे हरए विनिविट्ठचित्ते पच्छन्नपलासे उम्मग्गं से नो लहइ भंजगा इव सन्निवेसं, नो चयंति एवं एगे अनेगरुवेहिं कुलेहिं जाया रुवेहिं सत्ता कलणं थणंति, नियाणाओ ते न लभंति मोक्खं, अह पास तेहिं- कुलेहिं आयत्ताए जाया । [१८७] गंडी अद्वा कोढी, रायसी अवमारियं । काणियं झिमियं चेव, कुणियं खुज्जियं तहा ।। [१८८] उदरिं पास मूयं च, सूणिअं च गिलासिणिं । वेवई पीढसप्पिं च, सिलिवयं महर्मोहणिं ।। [१८९] सोलस एते रोगा, अक्खाया अणुपुव्वसो । अह णं फुसंति आयंका, फासा य असमंजसा ।। [दीपरत्नसागर संशोधितः] [19] [१-आयारो] Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [१९०] मरणं तेसिं संपेहाए उववायं चयणं च नच्चा । परियागं च संपेहाए । तं सुह जहा तहा संति पाणा अंधा तमंसि वियाहिया तामेव सइं असई अतिअच्च उच्चावयफासे पडिसंवेदेंति, बुद्धेहिं एयं पवेदितं संति पाणा वासगा रसगा उदए उदयचरा आगासगामिणो, पाणा पाणे किलेसंति, पास लोए महब्भयं । [१९१] बहुदुक्खा हु जंतवो, सत्ता कामेसु माणवा, अबलेण वहं गच्छंति सरीरेण पभंगुरेण, अट्टे से बहुदुक्खे, इति बाले पगब्भइ, एते रोगे बहू नच्चा आउरा परितावए, नालं पास, अलं तवेएहिं, एवं पास मुनी ! महब्भयं नातिवाएज्ज कंचनं । सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-६, उद्देसो-१ [१९२] आयाण भो, सुस्सूस, भो धूयवादं पवेदइस्सामि, इह खलु अत्तत्ताए तेहिं-हिं कुलेहिं अभिसेएण अभिसंभूता, अभिसंजाता अभिनिव्वट्टा अभिसंवुड्ढा अभिसंबुद्धा अभिनिक्खंता अणुपुवेण I [१९३] महामुनी ! तं परक्कमंतं परिदेवमाणा मा चयाहि इति ते वदंति, छंदोवणीया अज्झोववन्ना अक्कंदकारी जणगा रुयंति। अतारिसे मुनी, नो ओहंतरए जणगा जेण विप्पजढा, सरणं तत्थ नो समेति, किह नाम से तत्थ रमति ? एयं नाणं सया समणुवासिज्जासि - त्तिबेमि । छद्वे अज्झयणे पढमो उद्देसो समत्तो • बीओ - उद्देसो • [१९४] आतुरं लोयमायाए चइत्ता पुव्वसंजोगं हिच्चा उवसमं वसित्ता बंभचेरंसि वसु वा अनुवसु वा जाणित्तु धम्मं अहा तहा, अहेगे तमचाइ कुसीला । [१९५] वत्थं पडिग्गहं कंबलं पायपुंछणं विउसिज्जा, अनुपुव्वेण अणहियासेमाणा परीसहे दुरहियासए, कामे ममायमाणस्स इयाणिं वा मुहुत्तेण वा अपरिमाणाए भेदे, एवं से अंतराइएहिं कामेहिं आकेवलिएहिं, अवितिण्णा चेए । [१९६] अहेगे धम्ममादाय आयाणप्पभिइसु पणिहिए चरे अप्पलीयमाणे दढे सव्वं गेहिं परिण्णाय, एस पणए महामुनी अइअच्च सव्वतो संगं, न महं अत्थित्ति इति एगो अहं, अस्सिं जयमाणे एत्थ विरते अनगारे सव्वओ मुंडे रीयंते जे अचेले परिवुसिए संचिक्खति ओमोयरियाए, से अक्कुट्ठे वा ह वा लूसिए वा पलियं पगंथे अदुवा पगंथे अतहेहिं सद्द - फासेहिं, इति संखाए एगतरे अन्नयरे अभिण्णाय तितिक्खमाणे परिव्वए, जे य हिरी जे य अहिरीमणा । [१९७] चिच्चा सव्वं विसोत्तियं फासे समियदंसणे, एते भो नगिना वुत्ता जे लोगंसि अनागमनधम्मिणो आणाए मामगं धम्मं, एस उत्तरवादे इह माणवाणं वियाहिते, एत्थोवरए तं झोसमाणे आयाणिज्जं परिण्णाय परियाएण विगिंचइ, इहमेगेसिं एगचरिया होति तत्थियराइयरेहिं कुलेहिं सुद्धेसणाए सव्वेसणाए से मेहावी परिव्वए सुब्भिं अदुवा दुब्भिं, अदुवा तत्थ भेरवा पाणा पाणे किलेसंति, ते फासे पुट्ठो धीरो अहियासेज्जासि । - त्ति बेमि । छट्ठे अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो • तडओ - उद्देसो • [१९८] एयं खु मुनी आयाणं सया सुअक्खायधम्मे विधूतकप्पे निज्झोसइत्ता जे अचेले परिवुसिए तस्स णं भिक्खुस्स नो एवं भवइ परिजुण्णे मे वत्थे वत्थं जाइस्सामि सुत्तं जाइस्सामि सूई [दीपरत्नसागर संशोधितः] [20] [१-आयारो] Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ जाइस्सामि संधिस्सामि सीवीस्सामि उक्कसिस्सामि वोक्कसिस्सामि परिहिस्सामि पाउणिस्सामि, अद्वा तत्थ परक्कमंतं भुज्जो अचेलं तणफासा फुसति सीयफासा फुसंति तेउफासा फुसंति दंसमसगफासा फुसंति एगयरे अन्नयरे विरुवरुवे फासे अहियासेति अचेले लाघवं आगममाणे तवे से अभिसमन्नागए भवति जहेयं भगवता पवेदितं तमेव अभिसमेच्चा सव्वतो सव्वत्ताए संमत्तमेव समभिजाणिया, एवं तेसिं महावीराणं चिरराइं पव्वाइं वासाणि रीयमाणाणं दवियाणं पास अहियासियं । [१९९] आगयपण्णाणाणं किसा बाहवो भवंति पयणुए य मंससोणिए विस्सेणिं कट्ट परिणाए, एस तिण्णे मुत्ते विरए वियाहिए, त्तिबेमि । [२००] विरयं भिक्खू रीयंतं चिररातोसियं अरती तत्थ किं विधारए ? संघेमाणे समुट्ठिए, सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-६, उद्देसो-३ जहा से दीवे असंदीणे एवं से धम्मे आयरिय-पदेसिए ते अणवकंखमाणा पाणे अणतिवाएमाणा जइया मेहाविणो पंडिया, एवं तेसिं भगवओ अणट्ठाणे जहा से दियापोए एवं ते सिस्सा दिया य राओ य अनपव्वेण वाइय - त्तिबेमि । छढे अज्झयणे तइओ उद्देसो समत्तो • चउत्थो - उद्देसो . [२०१] एवं ते सिस्सा दिया य राओ य अनुपव्वेण वाइया तेहिं महावीरेहिं पण्णाणमंतेहिं, तेसिमंतिए पण्णाणमवलब्भ हिच्चा उवसमं फारुसियं समादियंति वसित्ता बंभचेरंसि आणं तं नो त्ति मन्नमाणा, अग्घायं तु सोच्चा निसम्म समणुण्णा जीविस्सामो, एगे विडज्झमाणा कामेहिं गिद्धा अज्झोववन्ना समाहिमाघायम झोसयंता सत्थारमेव फरुसं वदंति । [२०२] सीलमंता उपवसंता संखाए रीयमाणा, असीला अनुवयमाणा बितिया मंदस्स बालया [२०३] नियट्टमाणा वेगे आयार-गोयरमाइक्खंति, नाणभट्ठा दंसणलूसिणो । [२०४] नममाणा वेगे जीवितं विप्परिणामेंति, पुट्ठा वेगे नियटुंति जीवियस्सेव कारणा, निक्खंतं पि तेसिं दुन्निक्खंतं भवति, बालवयणिज्जा हु ते नरा पुणो-पुणो जाति पकप्पेंति, अहे संभवंता विद्दायमाणा अहमंसीति विउक्कसे उदासीने फरुसं वदंति, पलियं पगंथे अदुवा पगंथे अतहेहिं, तं वा मेहावी जाणिज्जा धम्म । [२०५] अहम्मट्ठी तुमंसि नाम बाले आरंभट्ठी अनुवयमाणे हणमाणे घायमाणे हणओ यावि समणजाणमाणे, घोरे घम्मे, उदीरिए उवेहइ णं अणाणाए, एस विसण्णे वितद्दे वियाहिते, तिबेमि । [२०६] किमनेन भो जणेण करिस्सामित्ति मन्नमाणा- एवं एगे वइत्ता मातरं पितरं हिच्चा नातओ य परिग्गहं वीरायमाणा समुट्ठाए अविहिंसा सव्वया दंता, अहेगे पस्स दीणे उप्पइए पडिवयमाणे, वसट्टा कायरा जना लूसगा भवंति, अहमेगेसि सिलोए पावए भवइ, से समणो भवित्ता विभंते विभंते पासहेगे समन्नागएहिं सहअसमन्नागए नममाणेहिं अनममाणे विरतेहिं अविरते दविएहिं अदविए, अभिसमेच्चा पंडिए मेहावी निट्ठियढे वीरे आगमेणं सया परक्कमेज्जासि, त्तिबेमि | छड़े अज्झयणे चउत्थो उद्देसो समत्तो पंचमो - उद्वेसो. [२०७] से गिहेसु वा गिहतरेसु वा गामेसु वा गामंतरेसु वा नगरेसु वा नगरंतरेसु वा जनवएसु वा जनवयंतरेसु वा गामनयरंतरे वा गामजनवयंतरे वा नगरजनवयंतरे वा संतेगइया जना लूसगा [दीपरत्नसागर संशोधितः] [21] [१-आयारो] क Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ भवंति अदुवा फासा फुसंति ते फासे पुट्ठो वीरो अहियासए, ओए समियदंसणे, दयं लोगस्स जाणता पाईणं पडीणं उदीणं आइक्खे, विभए किट्टे वेयवी, जे खलु समणे बहुस्सु बज्झाग आहरणहेउकुसले धम्मकहालद्धिसंपन्ने खेत्तं कालं पुरिसं समासज्ज केऽयं पुरिसे ? कं वा नए ? से उट्ठिएस वा अनुट्ठिएस वा सुस्सूसमाणेसु पवेदए-संति विरतिं उवसमं निव्वाणं सोयवियं अज्जवियं मद्दवियं लाघवियं. अणइवत्तियं सव्वेसिं पाणाणं सव्वेसिं भूयाणं सव्वेसिं जीवाणं सव्वेसिं सत्ताणं अनुवीइ भिक्खू घम्ममाइक्खेज्जा । [२०८] अनुवीइ भिक्खू घम्ममाइक्खमाणे नो अत्ताणं आसाएज्जा नो परं आसाएज्जा नो अन्नाइं पाणाइं भूयाइं सत्ताई आसाएज्जा, से अनासादए अनासादमाणे वज्झमाणाणं पाणाणं भूयाणं सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-६, उद्देसो-५ जीवाणं सत्ताणं जहा से दीवे असंदीणे एवं से भवइ सरणं महामुनी, एवं से उट्ठिए ठियप्पा अनि अच चले अबहिलेस्से परिव्वए, संखाय पेसलं धम्मं दिट्ठिमं परिनिव्वुडे, तम्हा संगं ति पासह, गंथेहिं गढिया नरा विसण्णा कामविप्पिया, तम्हा लूहाओ नो परिवित्तसेज्जा, जस्सिमे आरंभा सव्वतो सव्वत्ता सुपरिण्णाया भवंति, जेसिमे लूसिणो नो परिवित्तसंति, सेवंता कोहं च मानं च मायं च लोभं च एस तुट्टे वियाहिते, त्तिबेमि । [२०९] कायस्स वियावाए एस संगामसीसे वियाहिए, से हु पारंगमे मुनी अवि हम्ममाणे फलगावयट्ठि कालोवणीते कंखेज्ज कालं जाव सरीरभेउ तिबेमि । छट्ठे अज्झयणे पंचमो उद्देसो समत्तो मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च छटुं अज्झयणं समत्तं सत्तमं अज्झयणं - aai विमोक्खो अट्टमं अज्झयणं - ० • पढमो - उद्देसो • [२१०] से बेमि-समणुण्णस्स वा असमणुण्णस्स वा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा नो पाएज्जा नो निमंतेज्जा नो कुज्जा वेयावडियं- परं आढायमाणे, त्तिबेमि । [२११] धुवं चेयं जाणेज्जा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा वत्थं वा पडिग्गहं वा पायपुंछणं वा लभिया नो लभिया भुंजिया नो भुंजिया पंथं विउत्ता विउक्कम्म विभत्तं धम्मं झोसेमाणे समेमाणे चलेमाणे पलेमाणे पाएज्जा वा निमंतेज्ज वा कुज्जा वेयावडियं परं अनाढायमाणे, त्तिबेमि । [२१२] इहमेगेसिं आयार - गोयरे नो सुनिसंते भवति ते इह आरंभट्ठी अनुवयमाणा हणमाणा घायमाणा हणतो यावि समणुजाणमाणा अदुवा अदिन्नमाइयंति अदुवा वायाओ विरंजंति तं जहा- अत्थि लोए नत्थि लोए धुवे लोए अधुवे लोए साइए लोए अनइए लोए सपज्जवसिते लोए अपज्जवसिते लो सुकडेत्ति वा दुक्कडेत्ति वा कल्लाणेत्ति वा पावेत्ति वा साहुत्ति वा असाहुत्ति वा सिद्धीति वा असिद्धीत्ति वा निरएत्ति वा अनिरएत्ति वा जमिणं विप्पडिवण्णा मामगं धम्मं पन्नवेमाणा एत्थवि जाणह अकस्मात् एवं तेसिं नो सुअक्खाए धम्मे नो सुपन्नत्ते धम्मे भवति । [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [22] [१-आयारो] Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [२१३] से जहेयं भगवया पवेदितं आसुपन्नेण जाणया पासया अदुवा गुत्ती वओगोयर, त्तिबेमि । सव्वत्थ संमयं पावं तमेव उवाइक्कम्म एस महं विवेगे वियाहिते, गामे वा अदुवा रणे नेव गामे नेव रण्णे घम्ममायाणेह - पवेदितं माहणेण मईमया, जामा तिन्नि उदाहिया जेसु इमे आयरिया संबुज्झमाणा समुट्ठिया, जे निव्वुया पावेहिं कम्मेहिं अनियाणा ते वियाहिया । [२१४] उड्ढं अहं तिरयं दिसासु सव्वतो सव्वावंति च णं पाडियक्कं जीवेहिं कम्मसमारंभेणं तं परिन्नाय मेहावी नेव सयं एतेहिं काएहिं दंडं समारंभेज्जा नेवऽन्नेहिं एतेहिं काएहिं दंडं समारंभावेज्जा नेवऽन्ने एतेहिं काएहिं दंड समारंभंते वि समणुजाणेज्जा, जेऽवन्ने एतेहिं काएहिं दंडं समारंभंति तेसिं पि वयं लज्जामो, तं परिण्णाय मेहावी तं वा दंडं अन्नं वा दंडं नो दंडभी दंडं समारंभेज्जासि - त्तिबेमि । अट्ठमे अज्झयणे पढमो उद्देसो सम्मत्तो सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-८, उद्देसो-२ • बीओ - उसो [२१५] से भिक्खू परक्कमेज्ज वा चिट्ठेज्ज वा निसीएज्ज वा तुयट्टेज्ज वा सुसाणंसि वा सुन्नागरंसि वा गिरिगुहंसि वा रुक्खमूलंसि वा कुंभारायतणंसि वा हुरत्था वा विहरमाणं तं भिक्खुं उवसंकभित्तुं गाहावती बूया आउसंतो समणा ! अहं खलु तव अट्ठाए असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा पाणाइं भूयाइं जीवाई सत्ताई समारब्भ समुद्दिस्स कीयं पामिच्चं अच्छेज्जं अनिसट्ठे अभिहडं आहट्टु चेतेमि आवसहं वा समुस्सिणोमि से भुंजह वसह आउसंतो समणा ! भिक्खू तं गाहावति समणसं सवयसं पडियाइक्खे-आउसंतो ! गाहावती नो खलु ते वयणं आढामि नो खलु ते वयणं परिजाणामि जो तुमं मम अट्ठाए असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबल वा पायपुंछणं वा पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं समारब्भ समुद्दिस्स कीयं पामिच्चं अच्छेज्जं अनिसट्टं अभिहडं आहट्टु चेएसि आवसहं वा समुस्सिणासि, से विरतो आउसो गाहावती! एयस्स अकरणाए । [२१६] से भिक्खू परक्कमेज्ज वा [चिट्ठेज्ज वा निसीएज्ज वा तुयट्टेज्ज वा सुसाणंसि वा जाव हुरत्था वा कहिंचि विहरमाणं तं भिक्खु उवसंकमित्तु गाहावती आयगयाए पेहाए असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा जाव चेएइ आवसहं वा समुस्सिणाति तं भिक्खूं परिघासेउं, तं च भिक्खू जाणेज्जा- सहसंमइयाए परवागरणेणं अन्नेसिं वा अंतिए सोच्चा अयं खलु गाहावई मम अट्ठाए असनं वा पानं वा आवसहं वा समुस्सिणाति, तं च भिक्खू पडिलेहाए आगमेत्ता आणवेज्जा अनासेवणाए, त्तिबेमि । [२१७] भिक्खूं च खलु पुट्ठा वा अपुट्ठा वा जे इमे आहच्च गंथा फुसंति से हंता हणह खह छिंदह दहह पचह आलुंपह विलुंपह सहसाकारेह विप्परामुसह, ते फासे धीरे पुट्ठो अहियासए अदुवा आयारगोयरमाइक्खे तक्किया नमणेलिसं अदुवा वइगुत्तीए अनुपुव्वेण सम्मं पडिलेहाए आयतगुत्ते बुद्धेहिं यं पवेदितं । [२१८] से समणुन्ने असमणुन्नस्स असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा वत्थं वा पडिग्गहं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा नो पाएज्जा नो निमंतेज्जा नो कुज्जा वेयावाडियं परं आढायमाणे, त्ति बेमि । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [23] [१-आयारो] Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [२१९] घम्ममायाणह पवेइयं माहणेण मतिमया समणुण्णे समणुण्णस्स असनं वा जाव कुज्जा वेयावडियं परं आढायमाणे त्तिबेमि । अहमे अज्झयणे. बी.ओ. उद्देसो समत्तो. • तइओ - उद्देसो • [२२०] मज्झिमेणं वयसा वि एगे संबुज्झमाणा समुट्ठिता, सोच्चा मेहावी पंडियाणं निसामिया समियाए घम्मे आरिएहिं पवेदिते, ते अनवकंखमाणा अनतिवाएमाणा अपरिग्गहमाणा नो परिग्गहावंती सव्वावंती च णं लोगंसि निहाय दंडं पाणेहिं पावं कम्मं अकुव्वमाणे एस महं अगंथे वियाहिए ओए जुतिमस्स खेयण्णे उववायं चवणं च नच्चा । [२२१] आहारोवचया देहा परिसह - पभंगुरा पासहेगे सव्विंदिएहिं परिगिलायमाणेहिं । सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-८, उद्देसो-३ [२२२] ओए दयं दयइ, जे सन्निहाण - सत्थस्स खेयण्णे, से भिक्खू कालण्णे बलण्णे मायणे खणण्णे विणयण्णे समयण्णे परिग्गहं अममायमाणे कालेणुट्ठाई अपडिण्णे दुहओ छेत्ता नियाइ | [२२३] तं भिक्खुं सीयफास-परिवेवमाणगायं उवसंकमित्तुं गाहावई बूया - आउसंतो समणा! नो खलु ते गामधम्मा उब्बाहंति ? आउसंतो गाहावई ! नो खलु मम गामधम्मा उब्बाहंति, सीयफासं च खलु अहं संचाएमि अहियासित्तए नो खलु मे कप्पति अगनिकायं उज्जालेत्तए वा पज्जालेत्तए वा कार्य आयावेत्तए वा पयावेत्तए वा अन्नेसिं वा वयणाओ, सिया स एवं वदंतस्स परो अगनिकायं उज्जालेत्ता पज्जालेत्ता कायं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा तं च भिक्खू पडिलेहाए आगमेत्ता आणवेज्जा अनासेवणा - त्तिबेमि । [२२४] जे भिक्खू तिहिं वत्थेहिं परिवसिते पायचउत्थेहिं तस्स णं नो एवं भवति- चउत्थं वत्थं जाइस्सामि, से अहेसणिज्जाइं वत्थाइं जाएज्जा अहापरिग्गहियाइं वत्थाइं धारेज्जा नो धोएज्जा नो रएज्जा नो घोय-रत्ताइं वत्थाइं धारेज्जा अपलिउंचमाणे गामंतरेसु ओमचेलिए ए खु वत्थधारिस्स सामग्गियं । अट्ठमे अज्झयणे तइओ उद्देसो समत्तो • चउत्थो - उद्देसो ० [२२५] अह पुण एवं जाणेज्जा उवाइक्कंते खलु हेमंते गिम्हे पडिवन्ने अहापरिजुणाई वत्थाइं परिट्ठवेज्जा अदुवा संतरुत्तरे अदुवा एगसाडे अदुवा अचेले । [२२६] लाघवियं आगममाणे तवे से अभिसमन्नागए भवति । [२२७] जमेयं भगवया पवेदितं तमेव अभिसमेच्चा सव्वतो सव्वत्ताए समत्तमेव समभिजाणिज्जा । [२२८] जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवति पुट्ठो खलु अहमंसि नालमहमंसि सीय- फासं अहियासित्तए से वसुमं सव्व - समन्नागय- पण्णाणेणं अप्पाणेणं केइ अकरणाए आउट्टे तवस्सिणो हु तं सेयं जमेगे विहमाइए, तत्थावि तस्स कालपरियाए से वि तत्थ विअंतिकारए, इच्चेतं विमोहायतणं हियं सुहं खमं निस्सेयसं आनुगामियं - तिबेमि । अट्ठमे अज्झयणे चउत्थो उद्देसो समत्तो [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [24] [१-आयारो] Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ • पंचमो - उद्वेसो. [२२९] जे भिक्खू दोहिं वत्थेहिं परिवसिते पायतइएहिं तस्स णं नो एवं भवति तइयं वत्थं जाइस्सामि, से अहेसणिज्जाइं वत्थाई जाएज्जा जाव एयं खु तस्स भिक्खुस्स सामग्गियं अह पुण एवं जाणेज्जा उवाइक्कंते खलु हेमंते गिम्हे पडिवन्ने, अहापरिजुण्णाइं वत्थाइं परिद्ववेज्जा, अहापरिजुण्णाई वत्थाइं परिद्ववेत्ता, अदुवा संतरुत्तरे, अदुवा ओमचले अदुवा एगसाडे अदुवा अचेले, लाघवियं आगममाणे तवे से अभिसमन्नागए भवति, जमेयं भगवता पवेदितं तमेव अभिसमेच्चा सव्वतो सव्वत्ताए समत्तमेव समभिजाणिया, जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवति - पुट्ठो अबलो अहमंसि नालमहमंसि गिहतरसंकमणं भिक्खायरिय-गमणाए, से एवं वदंतस्स परो अभिहडं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा आहट्ट दलएज्जा से पव्वामेव आलोएज्जा आउसंतो ! गाहावती नो खल मे कप्पइ अभिहडे असनं वा पानं खाइम सयक्खंधो-१, अज्झयणं-८, उद्देसो-५ ३६सा-५ वा साइमं वा भोत्तए वा पायए वा अन्ने वा एयप्पगारे । [२३०] जस्स णं भिक्खुस्स अयं पगप्पे अहं च खलु पडिण्णत्तो अपडिण्णत्तेहिं गिलाणो अगिलाणेहिं अभिकंख साहम्मिएहिं कीरमाणं वेयावडियं सातिज्जिस्सामि अहं वा वि खल अपडिण्णत्तो पडिण्णत्तस्स अगिलाणो गिलाणस्स अभिकंख साहम्मिअस्स कुज्जा वेयावडियं करणाए आहट्ट पइण्णं आणखेस्सामि आहडं च सातिज्जिस्सामि आहट्ट पइण्णं आणखेस्सामि आहडं च नो सातिज्जिस्सामि, आहट्ट पइण्णं नो आणक्खेस्सामि आहडं च सातिज्जिस्सामि, आहट्ट पइण्णं नो आणक्खेस्सामि आहडं च नो सातिज्जिस्सामि, एवं से अहाकिट्टियमेव धम्म समहिजाणमाणे संते विरते सुसमाहितलेसे तत्थावि तस्स कालपरियाए, से तत्थ विअंतिकारए, इच्चेतं विमोहायतणं हियं सुहं खमं निस्सेयसं आनुगामियं - त्तिबेमि । अङ्कमे अज्झयणे पंचमो उद्देसो समत्तो ० छट्टो - उद्देसो . [२३१] जे भिक्ख एगेण वत्थेण परिवसिते पायबिईएण तस्स नो एवं भवइ-बिइयं वत्थं जाइस्सामि, से अनेसणिज्जं वत्थं जाएज्जा अहापरिग्गहियं वत्थं धारेज्जा जाव हेमंते गिम्हे पडिवन्ने अहापरिजण्णं वत्थं परिडवेज्जा अहापरिजण्णं वत्थं परिद्ववेत्ता- अद्वा अचेले लाधवियं आगममाणे जाव समत्तमेव समभिजाणिया । [२३२] जस्स णं भिक्खस्स एगे भवइ- एगो अहमंसि, न मे अत्थि कोइ, न याहमवि कस्सइ, एवं से एगागिणमेव अप्पाणं समभिजाणिज्जा, लाधवियं आगममाणे तवे से अभिसमन्नागए भवइ जाव समभिजाणिया । [२३३] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा आहारेमाणे नो वामाओ हणुयाओ दाहिणं हणुयं संचारेज्जा आसाएमाणे, दाहिणाओ वामं हणुयाओ वामं हणुयं नो संचारेज्जा आसाएमाणे, से अनासायमाणे लाधवियं आगममाणे तवे से अभिसमन्नागए भवइ, जमेयं भगवता पवेइयं तमेवं अभिसमेच्चा सव्वतो सव्वत्ताए समत्तमेव समभिजाणिया । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [25] [१-आयारो] Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [२३४] जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवति- से गिलामि च खल अहं इमंसि समए इमं सरीरगं अनुपुव्वेण परिवहित्तए से आनुपुव्वेणं आहारं संवट्टेज्जा, आनुपुव्वेणं आहारं संवदे॒त्ता कसाए पयणुए किच्चा समाहियच्चे फलगावयट्ठी उट्ठाय भिक्खू अभिनिव्वडच्चे ।। [२३५] अनुपविसित्ता गाम वा नगरं वा खेडं वा कब्बडं वा मडंबं वा पट्टणं वा दोणमहं वा आगरं वा आसमं वा सन्निवेसं वा निगमं वा रायहाणिं वा तणाई जाएज्जा, तणाई जाएत्ता से तमायाए एगंतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता अप्पंडे अप्प-पाणे अप्प-बीए अप्प-हरिए अप्पोसे अप्पोदए अप्पत्तिंगपणग-दग मट्टिय-मक्कडासंताणए पडिलेहिय-पडिलेहिय पमज्जिय-पमज्जिय तणाई संथरेज्जा तणाई संथरेत्ता एत्थ वि समए इत्तरियं कुज्जा तं सच्चं सच्चावादी ओए तिण्णे छिन्न-कहकहे आतीतट्टे अनातीते चिच्चाण भेउरं कायं संविहणिय विरुवरुवे परिसहोवसग्गे अस्सिं विस्संभइत्ता भेरवमचिण्णे, तत्थावि तस्स कालपरियाए जाव आनगामियं - त्तिबेमि । अहमे अज्झयणे छटो उद्देसो समत्तो सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-८, उद्देसो-७ ० सत्तमो - उद्देसो . [२३६] जे भिक्खू अचेले परिवुसिते तस्स णं भिक्खुस्स एवं भवति- चाएमि अहं तणफासं अहियासित्तए सीयफासं अहियासित्तए तेउफासं अहियासित्तए दंस-मसगफासं अहियासित्तए एगतरे अन्नतरे विरुवरुवे फासे अहियासित्तए हिरिपडिच्छादणं चऽहं नो संचाएमि अहियासित्तए एवं से कप्पति कडिबंधणं घारित्तए । [२३७] अदुवा तत्थ परक्कमंतं भुज्जो अचेलं तणफासा फुसंति सीयफासा फुसंति तेउफासा फुसंति दंस-मसगफासा फुसंति एगयरे अन्नयरे विरुवरुवे फासे अहियासेति अचेले लाधवियं आगममाणे तवे से अभिसमन्नागए जाव समत्तमेव समभिजाणिया । [२३८] जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवति- अहं च खल अन्नेसिं भिक्खूणं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा आहट्ट दलइस्सामि आहडं च नो सातिज्जिस्सामि, जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवतिअहं च खल अन्नेसिं भिक्खणं असनं वा पानं वा खाइम वा साइमं वा आहट्ट दलइस्सामि आहडं च नो सातिज्जिस्सामि, जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवति-अहं च खलु अन्नेसिं भिक्खूणं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा आह९ नो दलइस्सामि आहडं च सातिज्जास्सामि । जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवति- अहं खलु अन्नेसिं भिक्खूणं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा आहट्ट नो दलइस्सामि आहडं च नो सातिज्जिस्सामि, अहं च खलु तेण अहाइरित्तेणं अहेसणिज्जेणं अहापरिग्गहिएणं असणेण वा पाणेण वा खाइमेण वा साइमेण वा अभिकंख साहम्मियस्स कुज्जा वेयावडियं करणाए, अहं वावि तेन अहातिरित्तेणं अहेसणिज्जेण अहापरिग्गहिएण असणेण वा पाणेण वा खाइमेण वा साइमेण वा अभिकंख साहम्मिएहिं कीरमाणं वेयावडियं सातिज्जिस्सामि लाधवियं आगममाणे जाव समत्तमेव समभिजाणिया । [२३९] जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवति- से गिलामि च खल अहं इममि समए इमं सरीरगं अनुपव्वेण परिवहित्तए से आनुपव्वेणं आहारं संवदे॒ज्जा आनुपव्वेणं आहारं संवदे॒त्ता कसाए पयणुए किच्चा समाहिअच्चे फलगावयट्ठी उट्ठाय भिक्खू अभिनिव्वुडच्चे अनुपविसित्ता गाम वा जाव रायहाणिं वा [दीपरत्नसागर संशोधितः] [26] [१-आयारो Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तणाई जाएज्जा जाव संथरेत्ता एत्थ वि समए कायं च जोगं च इरियं च पच्चक्खाएज्जा तं सच्चं सच्चावादी ओए तिन्ने छिन्न-कहकहे आतीतढे अनातीते चिच्चाण भेउरं कायं संविहणिय विरुवरुवे परिसहोवसग्गे अस्सिं विस्सं भइत्ता भेरवमनचिण्णे तत्थवि तस्स कालपरियाए, से तत्थ विअंतिकारए, इच्चेतं विमोहायतणं हियं सुहं खमं निस्सेयसं आनगागामियं, - त्तिबेमि | अङ्कमे अज्झयणे .सत्तमो उद्धेसो.समत्तो अहमो- उद्धेसो . [२४०] आनपुव्वी-विमोहाइं, जाइं घीरा समासज्ज । वसमंतो मइमंतो, सव्वं नच्चा अनेलिसं ।। [२४१] दुविहं पि विदित्ताणं, बुद्धा धम्मस्स पारगा । अनुपुव्वीए संखाए, आरंभाओ तिउति ।। [२४२] कसाए पयणए किच्चा, अप्पाहारो तितिक्खए । अह भिक्खू गिलाएज्जा, आहारस्सेव अंतियं ।। स्यक्खंधो-१, अज्झयणं-८, उद्देसो-८ [२४३] जीवियं नाभिकंखेज्जा, मरणं नोवि पत्थए । दुहतो वि न सज्जेज्जा, जीविते मरणे तहा ।। [२४४] मज्झत्थो निज्जरापेही, समाहिमनपालए । अंतो बहिं विउसिज्ज, अज्झत्थं सुद्धमेसए ।। [२४५] जं किंचुवक्कम जाणे, आउक्खेमस्स अप्पणो । तस्सेव अंतरद्धाए, खिप्पं सिक्खेज्ज पंडिए || [२४६] गामे वा अवा रणो, थंडिलं पडिलेहिया । अप्पपाणं तु विन्नाय, तणाई संथरे मनि ।। [२४७] अणाहारो तुअट्टेज्जा, पुट्ठो तत्थहियासए । नातिवेलं उवचरे, माणुस्सेहिं वि पुद्दुओ ।। [२४८] संसप्पगा य जे पाणा, जे य उड्ढमहेचरा । भंजंति मंस-सोणियं, न छणे न पमज्जए ।। [२४९] पाणा देहं विहिंसंति, ठाणाओ न विउब्भमे । आसवेहिं विवित्तेहिं, तिप्पमाणोऽहियासए । [२५०] गंथेहिं विवित्तेहिं, आउ-कालस्स पारए ।। पग्गहियतरगं चेयं, दवियस्स वियाणतो [२५१] अयं से अवरे धम्मे, नायपत्तेण साहिए । आयवज्जं पडीयारं, विजहिज्जा तिहा तिहा ।। [२५२] हरिएसु न निवज्जेज्जा, थंडिलं मुणिआ सए । विउसिज्ज अणाहारो, पट्ठो तत्थऽहियासए ।। [२५३] इंदिएहिं गिलायंते, समियं आहरे मनी । तहावि से अगरिहे, अचले जे समाहिए । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [27] [१-आयारो] Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [२५४] भक् [२५५] [२५६ ] [२५७] [२५८] [२५९] पडिक्कमे संकुच काय-साहारणट्ठाए, एत्थ वाsवि परक्कमे परिकिलंते, अदुवा चिट्ठे अहायते ठाणेण परिकिलंते, निसिएज्जा य अंतसो || आसीनेलिसं मरणं, इंदियाणि समीर I कोलावासं समासज्ज, वितहं पाउरेस || जओ वज्जं समुप्पज्जे, न तत्थ अवलंब I ततो उक्कसे अप्पाणं, सव्वे फासे तत्थऽहियासए ।। अयं चायततरे सिया, जो एवं अनुपाल सव्वगायनिरोधेऽवि, ठाणात न विभ || अयं से उत्तमे धम्मे, पुव्वद्वाणस्स पग्गहे । अचिरं पडिले हित्ता विहरे चिट्ठ माहणे || सुयक्खंधो-१, अज्झयणं-८, उद्देसो-८ [२६१] [२६०] अचित्तं तु समासज्ज, ठावए तत्थ अप्पगं I वोसिरे सव्वसो कार्य, न मे देहे परीसहा ॥ जावज्जीवं परीसहा, उवसग्गा य संखया I संवुडे देहभेयाए, इति पण्णेहियास || [२६२ ] भेउरेसु न रज्जेज्जा, कामेसु बहुत व I इच्छा - लोभं न सेवेज्जा, धुववन्नं सपेहिया [ २६३ ] सासएहिं निमंतेज्जा, दिव्वं मायं न सद्दहे । तं पडिबुज्झ माहणे, सव्वं नूमं विधूणिया ।। [२६४] सव्वद्वेहिं अमुच्छिए, आउकालस्स || पसारए I अचेयणे || [२६८] [दीपरत्नसागर संशोधितः ] पारए I तितिक्खं परमं नच्चा विमोहन्नतरं हितं || त्ति बेमि अट्ठमे अज्झयणे अट्टमो उद्देसो समत्तो मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च अट्ठमं अज्झयणं समत्तं • नवमं अज्झयणं -उवहाणसुयं • • पदमो - उद्देसो • [२६६ ] [२६५] अहासुयं वदिस्सामि, जहा से समणे भगवं उट्ठाए । संखाए तंसि हेमंते, अहुणा पव्वइए रीयत्था || नो चेविमेण वत्थेण, पिहिस्सामि तंसि हेमंते । से पारए आवकहाए, एयं खु अनुधम्मियं तस्स || चत्तारि साहिए मासे, बहवे पाण-जाइया आगम्म I अभिरुज्झ कायं विहरिंसु, आरुसियाणं तत्थ हिंसि ।। संवच्छरं साहियं मासं, जं न रिक्कासि वत्थगं भगवं । [२६७ ] [28] [१-आयारो] Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अचेलए ततो चाई तं वोसज्ज वत्थमनगारे ।। [२६९] अद् पोरिसं तिरियं भित्तिं, चक्खुमासज्ज अंतसो झायइ । अह चक्ख-भीया संहिया, तं हंता हंता बहवे कंदिस् ।। [२७०] सयणेहिं वितिमिस्सेहिं, इत्थीओ तत्थ से परिण्णाय । सागारियं न सेवेइ, से सयं पवेसिया झाति ।। [२७१] जे के इमे अगारत्था, मीसीभावं पहाय से झाति । पुट्ठो वि नाभिभासिंसु, गच्छति नाइवत्तइ अंजू ।। [२७२] नो सुकरमेतमेगेसिं, नाभिभासे य अभिवायमाणे । हयपुव्वो तत्थ दंडेहि, लूसियपुव्वे अप्पपुण्णेहिं ।। [२७३] फरुसाइं दुत्तितिक्खाई, अतिअच्च मुनी परक्कममाणे । आधाय-नट्ट-गीताई, दंडद्धाइं ट्ठिद्धाइं ।। [२७४] गढिए मिहो-कहासु समयंमि, नायसुए विसोगे अदक्खू । स्यक्खंधो-१, अज्झयणं-९, उद्देसो-१ एताई से उरालाई गच्छइ, नायपत्ते असरणयाए ।। [२७५] अवि साहिए दुवे वासे, सीतोदं अभोच्चा निक्खंते । एगत्तगए पिहियच्चे से, अहिण्णायदंसणे संते ।। [२७६] पुढविं च आउकायं, तेउकायं च वाउकायं च । पणगाई बीय-हरियाई, तसकायं च सव्वसो नच्चा ।। एयाई संति पडिलेहे, चित्तमंताई से अभिन्नाय । परिवज्जिया न विहरित्था, इति संखाए से महावीरे ।। [२७८] अद् थावरा तसत्ताए, तसजीवा य थावरत्ताए । अदु सव्वजोणिया सत्ता, कम्मुणा कप्पिया पुढो बाला ।। [२७९] भगवं च एवं मन्नेसिं, सोवहिए हु लुप्पती बाले । कम्मं च सव्वसो नच्चा तं, पडियाइक्खे पावगं भगवं ।। [२८०] दुविहं समिच्च मेहावी, किरियमक्खायऽनेलिसं नाणी । आयाण-सोयमतिवाय-सोयं, जोगं च सव्वसो नच्चा ।। [२८१] अइवत्तियं अनाउट्टे, सयमन्नेसिं अकरणयाए । जस्सित्थिओ परिण्णाया, सव्वकम्मावहाओ से अदक्खू ।। [२८२] अहाकडं न से सेवे, सव्वसो कंमणा य अदक्खू । जं किंचि पावगं भगवं, तं अकुव्वं वियर्ड भुंजित्था ।। [२८३] नो सेवइ य परवत्थं, परपाए वि से न भंजित्था । परिवज्जियाण ओमाणं, गच्छति संखडिं असरणाए ।। [२८४] मायण्णे असन-पानस्स, नागिद्धे रसेस् अपडिण्णे । अच्छिंपि नो पमज्जिया, नोवि य कंडूयये मुनी गायं ।। [२८५] अप्पं तिरियं पेहाए, अप्पं पिट्ठओ उपेहाए । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [29] [१-आयारो] Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अप्पं बुइए पडिभाणी, पंथपेही चरे जयमाणे ।। [२८६] सिसिरंसि अद्धपडिवन्ने, तं वोसज्ज वत्थमनगारे । पसारित्तु बाई परक्कमे, नो अवलंबियाण कंधंसि ।। [२८७] एस विही अणुक्कतो, माहणेण मईमया । अपडिण्णेण वीरेण, कासवेण महेसिणा - त्तिबेमि ।। नवमे अज्झयणे पढ़मो उद्देसो समत्तो ०बीओ - उद्देसो . [२८८] चरियासणाई सेज्जाओ, एगतियाओ जाओ बुइयाओ । आइक्ख ताई सयणासणाई, जाइं सेवित्था से महावीरो ।। [२८९] आवेसण-सभा-पवासु, पणियसालासु एगदा वासो । अदुवा पलियट्ठाणेस्, पलालपंजेस् एगदा वासो ।। [२९०] आगंतारे आरामागारे, तह य नगरे वि एगदा वासो । स्यक्खंधो-१, अज्झयणं-९ उद्देसो-२ सुसाणे सुन्नगारे वा, रुक्खमूले व एगदा वासो ।। [२९१] एतेहिं मनी सयणेहिं, समणो आसी पतेरस वासे । राइं दिवं पि जयमाणे, अप्पमत्ते समाहिए झाति ।। [२९२] निदं पि नो पगामाए, सेवइ भगवं उट्ठाए । जग्गावती य अप्पाणं, ईसिं साई य अपडिन्ने ।। [२९३] संबुज्झमाणे पुनरवि, आसिंसु भगवं उढाए । निक्खम्म एगया राओ, बहिं चंकमिया महत्तागं ।। [२९४] सयणेहिं तत्थुवसग्गा, भीमा आसी अनेगरुवा य । संसप्पगाय जे पाणा, अद्वा जे पक्खिणो उवचरंति ।। अद् कुचरा उवचरंति, गामरक्खा य सत्तिहत्था य । अद् गामिया उवसग्गा, इत्थी एगतिया परिसा य ।। [२९६] इहलोइयाई परलोइयाई, भीमाइं अनेगरुवाइं । अवि सुब्भि-दुब्भि-गंधाइं, सद्दाइं अनेगरुवाइं ।। [२९७] अहियासए सया समिए, फासाइं विरुवरुवाइं । अरई रइं अभिभूय, रीयई माहणे अबहवाई ।। स जणेहिं तत्थ पुच्छिंसु, एगचरा वि एगदा राओ । अव्वाहिए कसाइत्था पेहमाणे, समाहिं अपडिण्णे ।। [२९९] अयमंतरंसि को एत्थ ? अहमंसित्ति भिक्खु आहट्ट । अयमुत्तमे से धम्मे, तुसिणीए स कसाइए झाति ।। [३००] जंसिऽप्पेगे पवेयंति, सिसिरे मारुए पवायंते । तंसिऽप्पेगे अनगारा हिमवाए निवायमेसंति ।। [३०१] संघाडिओ पविसिस्सामो, एहा य समादहमाणा । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [30] [१-आयारो] Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [३०२] [ ३०३] [ ३०४] [ ३०५ ] [ ३०६ ] लाढेहिं सुयक्खंधो-१, अज्झयणं ९ उद्देसो-३ [३०७] [ ३०८] अह लूहदेसिए भत्ते, कुक्कुरा तत्थ हिंसिंसु नितिं अप्पे जने निवारेइ, लूसणए सुणए दसमाणे | छुछुकारंति आहंसु समणं, कुक्कुरा डसंतुति ॥ एलिक्खए जना भुज्जो, बहवे वज्जभूमि फरुसासी । लट्ठि गहाय नालीयं, समणा तत्थ एव विहरिं ।। एवं पि तत्थ विहरंता, पुट्ठपुव्वा अहेसि सुणएहिं । संलुंचमाणा सुणएहिं दुच्चराणि तत्थ लाढेहिं ।। निधाय दंड पाणेहिं तं कायं वोसज्जमनगारे । अह गामकंटए भगवं, ते अहियासए अभिसमेच्चा नागो संगामसीसे वा, पारए तत्थ से महावीरे । एवं पि तत्थ लाढेहिं, अलद्धपुव्वो वि एगया गाम ।। उवसंकमंतमपडिण्णं, गामंति पि अप्पत्तं I पडिनिक्खमित्तु लूसिंसु एत्तो परं पलेहित्ति || [३१३] हयपुव्वो तत्थ दंडेण, अदुवा मुट्ठिणा अदु कुंतफलेण । अदु लेलुणा कवालेणं, हंता हंता बहवे कंदिंसु ।। [ ३१४] मंसाणि छिन्नपुव्वाइं, उटुंभिया एगया कार्य I परीसहाई लुंचिसु, अहवा पंसुणा उवकिरिंसु || || [ ३१५] उच्चालइय निहणिंसु, अदुवा आसणाओ खलइंसु । वोसट्ठकाए पणयाऽऽसी, दुक्खसहे भगवं अपडणे ।। [३१६] सूरो संगामसीसे वा, संवुडे तत्थ से महावीरे । पडिसेवमाणे फरुसाई, अचले भगवं रीइत्था || एस विही अणुक्कंतो, माहण मईया I [ ३०९] [३१०] [३११] पिहिया व सक्खामो अतिदुक्खं हिमग-संफास || तंसि भगवं अपडिण्णे, अहे वियडे अहियासए दविए । निक्खम्म एगदा राओ, चाएइ भगवं समियाए || एस विही अणुक्कंतो, माहण मईया I अपडणेण वीरेण, कासवेण महेसिणा त्तिबेमि ॥ नवमे अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो • तइओ उद्देसो • तणफासे सीयफासे य, तेउफासे य दंस-मसगे य अहियास सया समिए, फासाइं विरुवरुवाइं || अह दुच्चर-लाढमचारी, वज्जभूमिं च सुब्भभूमिं च । पंतं सेज्जं सेविंसु, तस्सुवसग्गा, आसणगाणि चेव पंताई || बहवे जाणवया लूसिं । [३१२] [३१७] [दीपरत्नसागर संशोधितः ] - [31] [१-आयारो] Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अपडिण्णेण वीरेण, कासवेण महेसिणा, त्ति बेमि ॥ नवमे अज्झयणे तइओ उद्देसो समत्तो • चउत्थो - उद्देसो • ओमोदरियं चाएति अपुट्ठे वि भगवं रोगेहिं I नो से सातिज्जति इच्छं ।। पुट्ठे वा से अपुट्ठे वा [३१९] संसोहणं च वमनं च, गायब्भंगणं च सिणाणं च । संबाहणं च न से कप्पे, दंतपक्खालणं च परिण्णाए । विर गामधम्मेहिं, यति माहणे अबहुवई । सिसिरंमि एगदा भगवं, छायाए झाइ आसी य || आयावइ य गिम्हाणं अच्छइ उक्कुडुए अ अदु जाव इत्थ लूहेणं, ओयण-मंथु-कुम्मासेणं ।। एयाणि तिन्नि पडिसेवे, अट्ठ मासे य जावए भगवं । । [३१८] [३२०] [३२१] [३२२] सुयक्खंधो-१, अज्झयणं ९ उद्देसो-४ अपिइत्थ एगया भगवं, अद्धमासं अदुवा मासं प ।। [३२३] अवि साहिए दुवे मासे, छप्पि मासे अदुवा अपिबित्ता । रायोवरायं अपडणे, अन्नगिलायमेगया भुंजे || [३२४] छट्टेण एगया भुंजे, अदुवा अट्ठमेण दसमेणं I दुवालसमेण एगया भुंजे, पेहमाणे समाहिं अपडणे ।। [ ३२५ ] नच्चा णं से महावीरे नोऽवि य पावगं सयमकासी । अन्नेहिं वा न कारित्था, कीरंतं पि नाणुजाणित्था ।। [३२६] गामं पविसे नयरं वा, घासमेसे कडं परट्ठाए T सुविसुद्धमेसिया भगवं, आयत-जोगयाए सेवित्था || [३२७] अदु वायसा दिगिंछत्ता जे अन्ने रसेसिणो सत्ता । घासेसणाए चिट्ठते सययं, निवतिते य पेहा || [३२८] अदु माहणं व समणं वा गामपिंडोलगं च अतिहिं वा । सोवागमूसियारं वा कुक्कुरं वाऽवि विहं ठियं पुरतो ।। [३२९] वित्तिच्छेदं वज्जंतो, तेसप्पत्तियं परिहरतो I मंदं परक्कमे भगवं, अहिंसमाणो घासमेसित्था || [३३०] अवि सूइयं वा सुक्कं वा, सीयपिंडं पुराणकुम्मासं । अदु बुक्कसं पुलागं वा, लद्धे पिंडे अलद्धए दविए ।। [३३१] अवि झाति से महावीरे, आसणत्थे अक्कु झाणं । उड्ढं अहे तिरियं च, पेहमाणे समाहिमपडिण्णे ।। [ ३३२] अकसाई विगयगेही य सद्दरुवेसुमुच्छिए झा I छउमत्थेऽवि परक्कममाणे नो, पमायं सई पि कुव्वित्था ।। सयमेव अभिसमागम्म, आयतजोगमायसोहीए I [३३३] [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [32] [१-आयारो] Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अभिनिव्वुडे अमाइल्ले आवकहं भगवं समिआसी || [३३४] एस विही अणुक्कंतो, माह मईमया I अपडिण्णेण वीरेण, कासवेण महेसिणा, त्तिबेमी || नवमे अज्झयणे चरत्थो उद्देसो समत्तो मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च नवमं अज्झयणं समत्तं 0 पढमो सुयक्खंधो समत्तो 0 [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [33] [१-आयारो] Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नमो नमो निम्मलदंसणस्स 0 बीओ सुयक्खंधो 0 पढमं अज्झयणं - पिंडेसणा • पढमो उद्देसो ० [३३५] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ - कुलं पिंडवाय-पडियाए अनुपविट्ठे समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा पाणेहिं वा पणएहिं वा बीएहिं वा हरिएहिं वा संसत्तं उम्मिस्सं सीओदएण वा ओसित्तं रयसा वा परिघासियं तहप्पगारं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा - परहत्थंसि वा परपायंसि वा- अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभेऽवि संते नो पडिग्गाहेज्जा | - से य आहच्च पडिग्गाहिए सिया से तं आयाय एगंतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता- अहे आरामंसि वा अहे उवस्सयंसि वा अप्पंडे अप्पपाणे अप्प - बीए अप्प-हरिए अप्पोसे अप्पुदए अप्पुत्तिंगपणग-दग-मट्टिय-मक्कडासंताणए विगिंचिय-विगिंचिय उम्मिस्सं विसोहिय-विसोहिय तओ संजयामेव भुंजेज्ज वा पीएज्ज वा, जं च नो संचाएज्जा भुत्तए वा पायए वा से तमायाय एगंतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता- अहे झाम - थंडिलंसि वा अट्ठि-रासिंसि वा किट्ट -रासिंसि वा तुस - रासिंसि वा गोमयरासिंसि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि पडिलेहिय-पडिलेहिय पमज्जिय-पमज्जिय तओ संजयामेव परिद्ववेज्जा | [३३६] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ- कुलं पिंडवाय-पडियाए अणुपविट्ठे समाणे सेज्जाओ पुण ओसहीओ जाणेज्जा-कसिणाओ सासिआओ अविदलकडाओ अतिरिच्छच्छिन्नाओ अव्वोच्छिन्नाओ तरुणियं वा छिवाडिं अनभिक्कताऽभज्जियं पेहाए अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमा लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खु वा जाव पविट्ठे समाणे से जाओ पुण ओसहीओ जाणिज्जा अकसिणाओ असासियाओ विदलकडाओ तिरिच्छच्छिन्नाओ वुच्छिन्नाओ तरुणियं वा छिवाडिं अभिक्कतं भज्जियं पेह फासुयं एसणिज्जंति मन्नमाणे लाभे संते पडिग्गाहिज्जा । [३३७] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ जाव पविट्ठे समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा - पियं वा बहुरजं वा भुज्जियं वा मंथु वा चाउलं वा चाउल - पलंबं वा सई भज्जियं अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा | [३३८] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ - कुलं जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा पहु वा जाव चाउलं वा चाउल - पलंबं वा असई भज्जियं दुक्खुत्तो वा भज्जियं तिक्खुत्तो वा भज्जियं फासुयं एसणिज्जं जाव पडिगाहेज्जा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ-कुलं [पिंडवाय-पडियाए] पविसितुकामे नो अन्नउत्थिएण वा गारत्थिएण वा परिहारिओ अपरिहारिएण वा सद्धिं गाहावइकुलं पिंडवाय-पडिया पविसेज्ज वा निक्खमेज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा बहिया वियारभूमिं वा विहारभूमिं वा निक्खममाणे वा पविसमाणे वा नो अन्नउत्थिएण वा गारत्थिएण वा परिहारिओ अपरिहारिएण वा सद्धिं बहिया वियार [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [१-आयारो] [34] Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-१ 13101 भूमि वा विहार-भूमि वा निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा । से भिक्ख वा भिक्खणी वा गामाणगामं दइज्जमाणे नो अन्न-उत्थिएण वा गारत्थिएण वा परिहारिओ अपरिहारिएण वा सद्धिं गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । [३३९] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा [गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अनुपविढे] समाणे नो अन्नउत्थियस्स वा गारत्थियस्स वा परिहारिओ अपरिहारिअस्स वा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा देज्जा वा अनुपदेज्जा वा । [३४०] से भिक्खू वा भिक्खणी वा जाव समाणे सेज्जं पण जाणेज्जा-असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अस्सिंपडियाए एगं साहम्मियं समद्दिस्स पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं समारब्भ समद्दिस्स कीयं पामिच्चं अच्छेज्जं अनिसटुं अभिहडं आहट्ट चेएइ तं तहप्पगारं असनं वा पानं वा खाइम वा साइमं वा परिसंतरकडं वा अपरिसंतरकडं वा बहिया नीहडं वा अनीहडं वा अत्तट्ठियं वा अनत्तट्ठियं वा परिभत्तं वा अपरिभत्तं वा आसेवियं वा अनासेवियं वा-अफास्यं जाव नो पडिगाहेज्जा | एवं बहवे साहम्मिया, एगं साहम्मिणिं, बहवे साहम्मिणीओ समद्दिस्स चत्तारि आलावगा भाणियव्वा । [३४१] से भिक्खू वा भिक्खुणी जाव पविढे समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा-असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा बहवे समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीमए पगणिय-पगणिय समुद्दिस्स पाणाई वा भूयाई वा जीवाइं वा सत्ताई वा समारब्भ समुद्दिस्स जाव नो पडिगाहेज्जा | [३४२] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जाव पविढे समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा - असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा बहवे समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीमए समुद्दिस्स जाव चेएइ तं तहप्पगारं असनं वा पानं वा खाइम वा साइमं वा अपरिसंतरकडं अबहिया नीहडं अणत्तट्ठियं अपरिभत्तं अनासेवितं- अफास्यं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा, अह पण एवं जाणेज्जापुरिसंतरकडं बहिया नीहडं अत्तट्ठियं परिभुत्तं आसेवियं - फासुय एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा । [३४३] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए पविसितुकामे से जाइं पुण कुलाइं जाणेज्जा-इमेसु खलु कुलेसु नितिए पिंडे दिज्जइ नितिए अग्ग-पिंडे दिज्जइ नितिए भाए दिज्जड़ नितिए अवड्ढभाए दिज्जइ तहप्पगाराई कलाई नितियाई नितिउमाणाई नो भत्ताए वा पाणाए वा पविसेज्ज वा निक्खेमेज्ज वा एयं खलु तस्स भिक्खस्स वा भिक्खणीए वा सामग्गियं जं सव्वद्वेहिं समिए सहिए सया जए, त्तिबेमि ।। बीए सुयक्खंधे पढ़मे अज्झयणे पढ़मो उद्देसो समत्तो ०बीओ - उद्देसो. [३४४] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अनुपविढे समाणे सेज्ज पुण जाणेज्जा-असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अट्ठमिपोसहिएसु वा अद्धमासिएसु वा मासिएसु वा दोमासिएसु वा तिमासिएसु वा चाउमासिएसु वा पंचमासिएसु वा छमासिएसु वा उउसु वा उउसंधीसु वा उउपरियट्टेसु वा बहवे समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीमगे एगाओ उक्खाओ परिएसिज्ज-माणे पेहाए दोहिं उक्खाहिं परिएसिज्जमाणे पेहाए तिहिं उक्खाहिं परिएसिज्जमाणे पेहाए चउहिं उक्खाहिं [दीपरत्नसागर संशोधितः] [35] [१-आयारो] Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-२ परिएसिज्जमाणे पेहाए कुंभीमहाओ वा कलोवाइओ वा सन्निहि संनिचयाओ वा परिएसिज्जमाणे पेहाए तहप्पगारं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अपुरिसंतरकडं जाव अनासेवितं अफासुयं अनेसणिज्जं जाव पडिगाहेज्जा । __ अह पुण एवं जाणेज्जा-पुरिसंतरकडं बहिया नीहडं अत्तट्ठियं परिभुत्तं आसेवियं-फासुयं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा | [३४५] से भिक्खू वा जाव समाणे से जाइं पुण कुलाइं जाणेज्जा, तं जहा-उग्ग-कुलाणि वा भोग-कुलाणि वा राइण्ण-कुलाणि वा खत्तिय-कुलाणि वा इक्खाग-कुलाणि वा हरिवंस-कुलाणि वा एसियकुलाणि वा वेसिय-कुलाणि वा गंडाग-कुलाणि वा कोट्टाग-कुलाणि वा गामरक्ख-कुलाणि वा बोक्कासालियकुलाणि वा अन्नयरेसु वा तहप्पगारेसु कुलेसु अदुगुंछिएसु अगरहिएसु असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा फासुयं एसणिज्जं जाव पडिगाहेज्जा | ___ [३४६] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अणुपविढे समाणे से ज्जं पुण जाणेज्जा- असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा समवाएसु वा पिंड-नियरेसु वा इंद-महेसु वा खंदमहेसु वा रुद्द-महेसु वा मुगुंद-महेसु वा भूय-महेसु वा जख-महेसु वा नाग-महेसु वा थूभ-महेसु वा चेतियमहेसु वा रुक्ख-महेसु वा गिरि-महेसु वा दरि-महेसु वा अगड-महेसु वा तडाग-महेसु वा दह-महेसु वा नईमहेसु वा सर-महेसु वा सागर-महेसु वा आगर-महेसु वा-अन्नयरेसु वा तहप्पगारेसु विरुवरुवेसु महामहेस् वट्टमाणेस् बहवे समण-माहण-अतिहि-किविण-वणीमए एगाओ उक्खाओ परिएसिज्जमाणे पेहाए दोहिं जाव संनिहि-संनिच्चयाओ वा परिएसिज्जमाणे पेहाए-तहप्पगारं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अपुरिसंतरकडं जाव नो पडिगाहेज्जा, अह पुण एवं जाणेज्जा - दिन्नं जं तेसिंदायव्वं, अह तत्थ भंजमाणे पेहाए-गाहावइ-भारियं वा गाहावइ-भगिनिं वा गाहावइ-पुत्तं वा गाहावइधूयं वा सुण्हं वा धाई वा दासं वा दासिं वा कम्मकरं वा कम्मकरिं वा से पव्वामेव आलोएज्जा-आउसित्ति वा भगिनि त्ति वा दाहिसि मे एत्तो अन्नयरं भोयणजायं, से सेवं वदंतस्स परो असनं वा पानं वा खाइम वा साइमं वा आहट्ट दलएज्जा-तहप्पगारं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा सयं वा जाएज्जा परो वा से देज्जा फास्यं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा । [३४७] से भिक्खू वा भिक्खणी वा परं अद्धजोयण-मेराए संखडि नच्चा संखडि-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए, से भिक्खू वा भिक्खणी वा - पाईणं संखडिं नच्चा पडीणं गच्छे अणाढायमाणे पडीणं संखडिं नच्चा पाईणं गच्छे अणाढायमाणे, दाहिणं संखडि नच्चा उदीणं गच्छे अणाढायमाणे उदीणे संखडि नच्चा दाहिणं गच्छे अणाढायमाणे, जत्थेव सा संखडी सिया तं जहा-गामंसि वा नगरंसि वा खेडंसि वा कब्बडंसि वा मडंबंसि वा पट्टणंसि वा दोणमुहंसि वा आगरंसि वा निगमंसि वा आसमंसि वा सन्निवेसंसि वा रायहाणिंसि वा- संखडि संखडि-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए, केवली बूया आयाणमेयं- संखडिं संखडि-पडियाए अभिसंघारेमाणे आहाकम्मियं वा उद्देसियं वा मीसजायं वा कीयगडं वा पामिच्चं वा अच्छेज्जं वा अनिसिटुं वा अभिहडं वा आहट्ट दिज्जमाणं भुजेज्जा, असंजए भिक्खू-पडियाए खुडिय-दुवारियाओ महल्लियाओ कुज्जा महल्लिय दुवारियाओ खुडियाओ कुज्जा, समाओ सिज्जाओ विसमाओ कुज्जा, विसमाओ सिज्जाओ समाओ कुज्जा, पवायाओ [दीपरत्नसागर संशोधितः] [36] [१-आयारो] Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-२ सिज्जाओ निवायाओ कुज्जा, निवायाओ सिज्जाओ पवायाओ कुज्जा, अंतो वा बहिं वा उवस्सयस्स हरियाणि छिंदिय-छिंदिय दालिय-दालिय संथारगं संथरेज्जा । एस खल भगवया सेज्जाए अक्खाए, तम्हा से संजए नियंढे तहप्पगारं परे-संखडिं वा पच्छा-संखडिं वा संखडिं संखडिंपडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए, एयं खलु तस्स भिक्खुस्स भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वद्वेहिं समिए सहए सया जए- त्तिबेमि । पदमे अज्झयणे बीओ. उद्धेसो.समत्तो • तइओ - उद्देसो . [३४८] से एगइओ अन्नतरं संखडिं आसित्ता पिबित्ता छड्डेज्ज वा वमेज्ज वा भुत्ते वा से नो सम्मं परिणमेज्जा अन्नतरे वा से दुक्खे रोयातंके समप्पज्जेज्जा, केवली बूया आयाणमेयं । [३४९] इह खलु भिक्खू गाहावइहिं वा गाहावइणीहिं वा परिवायएहिं वा परिवाइयाहिं वा एगज्जं सद्धिं सोंड पाउं भो वतिमिस्सं हरत्था वा उवस्सयं पडिलेहमाणे नो लभेज्जा तमेव उवस्सयं संमिस्सि भावमावज्जेज्जा अन्नमन्ने वा से मत्ते विप्परियासियभए इत्थिविग्गहे वा किलीबे वा तं भिक्खं उवसंकमित्तं बूया आउसंतो समणा अहे आरामंसि वा अहे उवस्सयंसि वा राओ वा वियाले वा गामधम्मनियंतियं कट्ट रहस्सियं मेहणधम्म-परियारणाए आउट्टामो, तं चेवगईओ सातिज्जेज्जा अकरणिज्जं चेयं संखाए एते आयाणा संति संविज्जमाणा पच्चावाया भवंति, तम्हा से संजए नियंठे तहप्पगारं पुरे-संखडिं वा पच्छा-संखडि वा संखडि संखडि-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । [३५०] से भिक्खू वा भिक्खणी वा अन्नयरं संखडि सोच्चा निसम्म संपहावइ उस्स्य-भूएणं अप्पाणेणं धवा संखडी, नो संचाएड तत्थ इतरेतरेहिं कलेहिं सामदानियं एसियं वेसियं पिंडवायं पडिगाहेत्ता आहारं आहारेत्तए, माइद्वाणं संफासे, नो एवं करेज्जा, से तत्थ कालेण अनपविसित्ता तत्ति कुलेहिं सामुदानियं एसियं वेसियं पिंडवायं पडिगाहेत्ता आहारं आहारेज्जा । [३५१] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण जाणेज्जा-गामं वा जाव रायहाणिं वा इमंसि खलु गामंसि वा जाव रायहाणिसि वा संखडी सिया तं पि य गामं वा जाव रायहाणिं वा संखडि संखडिपडियाए नो अभिसंघारेज्जा गमणाए, केवली बूया आयाणमेयं, आइण्णाऽवमाणं संखडिं अनुपविस्समाणस्स पाएण वा पाए अक्कंत पव्वे भवइ हत्थेण वा हत्थे संचालियपव्वे भवइ पाएण वा पाए आवडियपव्वे भवइ सीसेण वा सीसे संघट्टियपुव्वे भवइ काएण वा काए संखोभियपुव्वे भवइ दंडेण वा अट्ठिण वा मुट्ठीण वा णा वा कवालेण वा अभिहयपव्वे भवड़, सीओदएण वा ओसित्तपव्वे भवइ रयसा वा परिघासिय-पव्वे भवइ अनेसणिज्जे वा परिभत्तपव्वे भवइ अन्नेसिं वा दिज्जमाणे पडिगाहियपव्वे भवइ- तम्हा से संजए निग्गंथे तहप्पागरं आइन्नावमाणं संखडि संखडि-पडियाए नो अभिसंधारेज्ज गमणाए । [३५२] से भिक्खू वा भिक्खणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अण्पविढे समाणे सेज्जं पण जाणेज्जा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा एसणिज्जे सिया अनेसणिज्जे सिया- वितिगिच्छ समावण्णेणं अप्पाणेणं असमाहडाए लेस्साए तहप्पगारं असनं वा जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा ।। [३५३] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए पविसितुकामे सव्वं भंडगमायाए गाहावह-कुलं पिंडवाय-पडियाए पविसेज्ज वा निक्खमेज्ज वा, से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-३ । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [37] [१-आयारो] Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बहिया विहार-भूमिं वा वियार-भूमिं वा निक्खममाणे वा पविसमाणे वा सव्वं भंडगमायाए बहिया विहारभूमिं वा वियारभूमिं वा निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा, से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्ज - माणे सव्वं भंडगमायाए गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । [३५४] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अह पुण एवं जाणेज्जा तिव्वदेसियं वासं वासमाणं पेहाए तिव्वदेसियं वा महियं संनिचयमाणिं पेहाए महावाएण वा रयं समुद्धयं पेहाए तिरिच्छं संपाइमा वा तसा-पाणा संथडा संनिचयमाणा पेहाए, से एवं नच्चा नो सव्वं भंडगमायाए गाहावइ - कुलं पिंडवाय-पडिया पविसेज्ज वा निक्खमेज्ज वा बहिया विहार-भूमिं वा वियार-भूमिं वा पविसेज्ज वा निक्खमेज्ज वा गामागामं वा इज्जेज्जा | [३५५] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जाइं पुण कुलाई जाणेज्जा तं जहा - खत्तियाण वा राईण वा कुराईण वा रायपेसियाण वा रायवंसट्ठियाण वा अंतो वा बहिं वा गच्छंताणं वा सन्निविट्ठाण वा निमंतेमाणाण वा अनिमंतेमाणाण वा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा, त्तिबेमि । पढमे अज्झयणे तइओ उद्देसो समत्तो • चउत्थो - उद्देसो • [३५६] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ- कुलं पिंडवाय-पडियाए अनुपविट्ठे समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा- मंसादियं वा मच्छादियं वा मंसखलं वा मच्छखलं वा आहेणं वा पहेणं वा हिंगोलं वा संमेलं वा हीरमाणं पेहाए अंतरा से मग्गा बहुपाणा बहुबीया बहुहरिया बहुओसा बहुउदया बहुउत्तिंग पणगदग-मट्टिय-मक्कडासंताणगा बहवे तत्थ समण-माहण-अतिथि-किवण वणीमगा उवागता उवागमिस्संति तत्थाइण्णावित्ती नो पण्णस्स निक्खमणपवेसाए नो पण्णस्स वायण-पुच्छण-परियट्टणाणुप्पेहधम्माणुओगचिंताए, से एवं नच्चा तहप्पगारं पुरे संखडिं वा पच्छा - संखडि वा संखडिं संखडि-पडियाए नो अभिसंधारेज्ज गमणाए । से भिक्खु वा भिक्खुणी वा गाहावइ- कुलं पिंडवाय-पडियाए अनुपविट्ठे समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा मंसादियं वा मच्छादियं वा जाव हीरमाणं पेहाए अंतरां से मग्गा अप्पा पाणा जाव संताणगा नो तत्थ बहवे समण-माहण जाव उवागसमिस्संति अप्पाण्णा वित्ती पन्नस्स निक्खमण - पवेसाए पन्नस्स वायण-पुच्छण-परियट्टणाणुपेह-धम्माणुओगचिंताए, सेवं नच्चा तहप्पगारं पुरे संखडिं वा पच्छा-संखडिं वा संखडि संखडि -पडियाए अभिसंधारेज्ज गमणाए । [३५७] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ- कुलं [पिंडवाय-पडियाए] पविसितुकामे सेज्जं पुण जाणेज्जा- खीरिणियाओ गावीओ खीरिज्जमाणीओ पेहाए असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा उवसंखडिज्जमाणं पेहाए पुरा अप्पजूहिए सेवं नच्चा नो गाहावइ - कुलं पिंडवाय-पडियाए निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा, से तमायाए एगंतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता अनावायमसंलोए चिट्ठेज्जा, अह पुण एवं जाणेज्जा- खीरिणियाओ गावीओ खीरियाओ पेहाए असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा उवक्खडियं पेहाए पुरा जूहिए से एवं नच्चा तओ संजयामेव गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए निक्खमेज्ज पविसेज्ज वा । [३५८] भिक्खागा नामेगे एवमाहंसु- समाणे वा वसमाणे वा गामाणुगामं दूइज्जमाणेसुयक्खंधो-२, अज्झयणं- १ उद्देसो-४ [दीपरत्नसागर संशोधितः] [38] [१-आयारो] Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ खुड्डाए खलु अयं गामे संनिरुद्धाए नो महालए से हंता भयंतारो बाहिरगाणि गामाणि भिक्खायरियाए वयह, संति तत्थेगइयस्स भिक्खुस्स पुरे-संथया वा पच्छा-संथुया वा परिवति, तं जहा- गाहावई वा गाहावइणीओ वा गाहावइ-पुत्ता वा गाहावड़-धूयाओ वा गाहावइ-सुण्हाओ वा धाईओ वा दासा वा दासीओ वा कम्मकरा वा कम्मकरीओ वा, तहप्पगाराई कुलाई पुरे-संथुयाणि वा पच्छा-संथुयाणि वा पुवामेव भिक्खायरियाए अनपविसिस्सामि, अवि य इत्थ लभिस्सामि- पिंड वा लोयं वा खीरं वा दधिं वा नवनीयं वा घयं वा गुलं वा तेल्लं वा महं वा मज्जं वा मंसं वा संकलिं वा फाणियं वा पूयं वा सिहरिणिं वा, तं पव्वामेव भोच्चा पेच्चा पडिग्गहं संलिहिय संमज्जिय तओ पच्छा भिक्खूहिं सद्धिं गाहावइ कुलं पिंडवाय-पडियाए पविसिस्सामि निक्खमिस्सामि वा माइट्ठाणं संफासे, तं नो एवं करेज्जा, से तत्थ भिक्खुहिं सद्धिं कालेण अनुपविसित्ता तत्थितरेतरेहिं कुलेहिं सामुदानियं एसियं वेसियं पिंडवायं पडिगाहेत्ता आहारं आहारेज्जा, एयं खल तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खणीए वा सामग्गियं [जं सव्वढेहिं समिए सहिए सया जए - त्तिबेमि] पढ़मे अज्झयणे चउत्थो उद्देसो समत्तो ० पंचमो- उद्देसो . [३५९] से भिक्खू वा जाव पविढे समाणे सेज्जं पण जाणेज्जा- अग्गपिंडं उक्खिप्पमाणं पेहाए अग्गपिंडं निक्खिप्पमाणं पेहाए अग्गपिंड हीरमाणं पेहाए अग्गपिंडं परिभाइज्जमाणं पेहाए अग्गपिंड परिभज्जमाणं पेहाए अग्ग-पिंड परिट्ठवेज्जमाणं पेहाए पुरा असिणाइ वा अवहाराइ वा पुरा जत्थपणे समणमाहण-अतिहि-किविण वणीमगा खद्धं-खद्धं उवसंकमंति- से हंता अहमवि खलु उवसंकमामि, माइट्ठाणं संफासे, नो एवं करेज्जा । [३६०] से भिक्खू वा जाव पविढे समाणे- अंतरा से वप्पाणि वा फलिहाणि वा पागाराणि वा तोरणाणि वा अग्गलाणि वा अग्गल-पासणाणि वा-सइ परक्कमे संजयामेव परक्कमेज्जा, नो उज्जयं गच्छेज्जा, केवली बूया आयाणमेय- से तत्थ परक्कममाणे पयलेज्ज वा पक्खलेज्ज वा पवडेज्ज वा से तत्थ पयलमाणे वा पक्खलमाणे वा पवडमाणे वा तत्थ से काये उच्चारेण वा पासवणेण वा खेलेण वा सिंधाणेण वा वंतेण वा पित्तेण वा पूएण वा सुक्केण वा सोणिएण वा उवलित्ते सिया, तहप्पगारं कायं नो अनंतरहियाए पुढवीए नो ससिणिद्धाए पढवीए नो ससरक्खाए पुढवीए नो चित्तमंताए सिलाए नो चित्तमंताए लेलुए कोलावासंसि वा दारुए जीवपइट्ठिए सअंडे सपाणे जाव ससंताणए नो आमज्जेज्ज वा नो पमज्जेज्ज वा नो संलिहेज्ज वा नो निल्लिहेज्ज वा नो उव्वलेज्ज वा नो उवट्टेज्ज वा नो आयावेज्ज वा नो पयावेज्ज वा, से पव्वामेव अप्पससरक्खं तणं वा पत्तं वा कटुं वा सक्करं वा जाइज्जा, जाइत्ता से तमायाए एगंतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता अहे झामथंडिलंसि वा जाव अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि पडिलेहिय-पडिलेहिय पमज्जिय-पमज्जिय तओ संजयामेव आमज्जेज्ज वा जाव पयावेज्ज वा । [३६१] से भिक्खू वा [भिक्खुणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अणुपविढे] समाणे सेज्जं पण जाणेज्जा- गोणं वियालं पडिपहे पहाए महिसं वियालं पडिपहे पेहाए, एवं मणस्सं आसं हत्थिं सीहं वग्धं विगं दीवियं अच्छं तरच्छं परिसरं सियालं विरालं सुणयं कोलस्णयं कोकंतियं चित्ताचिल्लड़यंवियालं पडिपहे पेहाए सह परक्कमे संजयामेव परक्कमेज्जा, नो उज्जुयं गच्छेज्जा, से भिक्खू वा जाव समाणे-अंतरा से ओवाओ वा खाणू वा कंटए वा घसी वा भिलगा वा [दीपरत्नसागर संशोधितः] [39] [१-आयारो] Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-५ विसमे वा विज्जले वा परियावज्जेज्जा, सति परक्कमे संजयामेव, परक्कमेज्जा नो उज्जयं गच्छेज्जा | [३६२] से भिक्ख वा भिक्खणी वा गाहावइ-कलस्स दवार-बाहं कंटक-बोंदियाए परिपिहियं पेहाए तेसिं पव्वामेव उग्गहं अणणण्णविय अपडिलेहिय अपमज्जिय नो अवंगणिज्ज वा पविसेज्ज वा निक्खमेज्ज वा तेसिं पव्वामेव उग्गहं अणण्णविय पडिलेहिय-पडिलेहिय पमज्जिय-पमज्जिय तओ संजयामेव अवंगणिज्ज वा पविसेज्ज वा निक्खमेज्ज वा । [३६३] से भिक्खू वा जाव समाणे सेज्जं पण जाणेज्जा- समणं वा माहणं वा गामपिंडोलगं वा अतिहिं वा पव्वपविटुं पेहाए नो तेसिं संलोए सपडिद्वारे चिढेज्जा [प०-केवली बूया आयाणमेयं-पुरा पेहाए तस्सट्ठाए परो असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा आहट्ट दलएज्जा, अह भिक्खूणं पव्वोवदिट्ठा एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो जं नो तेसिं संलोए सपडिद्वारे चिटेज्जा] से तमायाए एगंतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता अनावायमसंलोए चिटेज्जा, से से परो अनावायमसंलोए चिट्ठमाणस्स असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा आहट्ट दलएज्जा, से य एवं वदेज्जा- आउसंतो समणा इमे भे असणे वा पाणे वा खाइमे वा साइमे वा सव्वजणाए निसट्टे तं भुंजह वा णं परिभाएह वा णं, तं चेगइओ पडिगाहेत्ता तसिणीओ उवेहेज्जा, अवियाई एयं मम मेव सिया, माइट्ठाणं संफासे, नो एवं करेज्जा, से तमायाए तत्थ गच्छेज्जा तत्थ गच्छेत्ता से पुव्वामेव आलोएज्जा आउसंतो समणा! इमे भे असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा सव्वजनाए निसिढे तं भुंजह वा णं परिभाएह वा णं, सेणमेवं वदंतं परो वएज्जा - आउसंतो समणा, तुमं चेव णं परिभाएहि, से तत्थ परिभाएमाणे नो अप्पणो खद्ध-खद्धं डायं-डायं ऊसढं-ऊसढं रसियं-रसियं मणण्णं-मणण्णं निद्धं-निद्धं लक्खं-लक्खं से तत्थ अमुच्छिए अगिद्धे अगढिए अणज्झोववन्ने बहसममेव परिभाएज्जा, से णं परिभाएमाणं परो वएज्जा- आउसंतो समणा! मा णं तमं परिभाएहि सव्वे वेगतिया ठिया उ भोक्खामो वा, पाहामो वा से तत्थ भंजमाणे नो अप्पणो खद्धं खद्धं डायं डायं ऊसढं उसढं रसियं रसियं मणन्नं मणन्नं निद्धं निद्धं लक्खं-लक्खं से तत्थ अमच्छिए जाव बहसममेव भंजेज्ज वा पीएज्जा वा । [३६४] से भिक्खू वा [भिक्खुणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अनुपविढे] समाणे सेज्जं पण जाणेज्जा-समणं वा माहणं वा गाम-पिंडोलगं वा अतिहिं वा पव्वपविढे पेहाए नो ते उवाइक्कम्म पविसेज्ज वा ओभासेज्ज वा, से तमायाए एगंतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता अनावायं चिढेज्जा अह पुणेवं जाणेज्जा- पडिसेहिए वा दिन्ने वा, तओ तंमि नियत्तिए संजयामेव पविसेज्जा वा ओभासेज्ज वा एयं सामग्गियं जाव सया जए-त्तिबेमि । पढमे अज्झयणे पंचमो उद्देसो समत्तो ० छटो -उद्देसो [३६५] से भिक्खू वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा- रसेसिणो बहवे पाणा घासेसणाए संथडे सन्निवइए पेहाए तं जहा- कुक्कुड-जाइयं वा सूयर-जाइयं वा अग्गपिंडसि वा वायसा संथडा संनिवइया पेहाए सइ परक्कमे संजयामेव परक्कमेज्जा नो उज्ज्यं गच्छेज्जा । [३६६] से भिक्खू वा जाव समाणे-नो गाहावइ-कुलस्स वा दुवार-साहं अवलंबिय-अवलंबिय चिढेज्जा, नो गाहावइ-कुलस्स दगच्छड्डणमत्ताए चिढेज्जा, नो गाहावइ-कुलस्स चंदनिउयए चिटेज्जा, [दीपरत्नसागर संशोधितः] [40] [१-आयारो] Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-६ नो गाहावइ-कुलस्स सिणाणस्स वा वच्चस्स वा संलोए सपडिद्वारे चिढेज्जा, नो गाहावइ-कुलस्स आलोयं वा थिग्गलं वा संधिं वा दग-भवनं वा बाहाओ पगिज्झिय-पगिज्झिय अंगलियाए वा उद्दिसिय-उद्दिसिय अवनमिय-अवनमिय उन्नमिय-उन्नमिय निज्झाएज्जा, नो गाहावई अंग जाएज्जा, नो गाहावई अंगलियाए चालिय-चालिय जाएज्जा, नो गाहावई अंगलियाए तज्जिय-तज्जिय जाएज्जा, नो गाहावई अंगुलियाए उक्खलुंपिय-उक्खलुंपिय जाएज्जा, नो गाहावई वंदिय-वंदिय जाएज्जा, नो चेव णं फरुसं वएज्जा । [३६७] अह तत्थ कंचि भंजमाणं पेहाए तं जहा- गाहावई वा जाव कम्मकरिं वा से पव्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा दाहिसि मे एत्तो अन्नयरं भोयणजायं ? से सेवं वयंतस्स परो हत्थं वा मत्तं वा दव्विं वा भायणं वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पहोएज्ज वा, से पव्वामेव आलोएज्जा-आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा, मा एयं तमं हत्थं वा मत्तं वा दव्विं वा भायणं वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेहि वा पहोएहि वा अभिकंखसि मे दाउं एवमेव दलयाहि से सेवं वयंतस्स परो हत्थं वा मत्तं वा दव्विं वा भायणं वा सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता पहोइत्ता आहट्ट दलएज्जा, तहप्पगारेण परेकम्मकएण हत्येण वा मत्तेण वा दव्वीए वा भायणेण वा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अफासुयं [अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा । अह पुण एवं जाणेज्जा- नो परेकम्मकएणं जाव उदउल्लेणं तहप्पगारेणं वा उदउल्लेण हत्थेण वा जाव भायणेण वा असनं वा जाव साइमं वा अफास्यं जाव नो पडिगाहेज्जा । अह पुण एवं जाणेज्जा- नो उदउल्लेण ससिणिद्धेण सेसं तं चेव, एवं ससरक्खे उदउल्ले, ससिणिद्ध मट्टिया ऊसे । हरियाले हिंगलुए, मनोसिला अंजणे लोणे । गेरुय वन्निय सेडिय सोरट्ठिय पिट्ठकुक्कुस उक्कुट्ठ संसटेण | अह पूण एवं जाणेज्जा नो असंसढे संसढे तहप्पगारेण संसटेण हत्थेण वा जाव भायणेण वा असनं वा जाव साइमं वा फास्यं जाव पडिगाहेज्जा | [३६८] से भिक्खू वा जाव समाणे से ज्जं पुण जाणेज्जा-पिहुयं वा बहुरयं वा [भज्जियं वा मंथं वा चाउलं वा] चाउलपलंबं वा अस्संजए भिक्खु-पडियाए चित्तमंताए सिलाए जाव संताणाए कोडेस् वा कोटिंति वा कोहिस्संति वा उप्फणिंस वा उप्फणिति वा उप्पणिस्संति वा तहप्पगारं पिहयं वा जाव चाउलपलंबं वा-अफास्यं [अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा । [३६९] से भिक्खू वा जाव समाणे से ज्जं जाणेज्जा-बिलं वा लोणं उब्भियं वा लोणं अस्संजए भिक्खु-पडियाए चित्तमंताए सिलाए चित्तमंताए लेलुए कोलावांससि वा दारुए जीवपइट्ठिए सअंडे सपाणे सबीए सहरिए सउसे सउदए सउत्तिंग-पणग-दग-मट्टिय-मक्कडा संताणाए भिंदिस् वा भिंदंति वा भिंदिस्संति वा रुचिंस् वा रुचिंति वा रुचिस्संति वा-बिलं वा लोणं उब्भियं वा लोणं-अफास्यं जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । [३७०] से भिक्खू वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा- असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अगनिनिक्खित्तं तहप्पगारं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अफास्यं [अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे] लाभे संते नो पडिगाहेज्जा केवली बूया आयाणमेयं, अस्संजए भिक्खु-पडियाए उस्सिंचमाणे वा [दीपरत्नसागर संशोधितः] [41] [१-आयारो] Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ निस्सिंचमाणे वा आमज्जमाणे वा पमज्जमणे वा ओयारेमाणे वा उव्वत्तेमाणे वा अगनिजीवे हिंसेज्जा, अह सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-६ भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एसुवएसे जं तहप्पगारं असनं वा जाव अगनिनिक्खित्तं-अफासुयं अनेसणिज्जं [ति मन्नमाणे] लाभे संते नो पडिगाहेज्जा एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणी वा सामग्गियं, त्तिबेमि । पढ़मे अज्झयणे छट्टो उद्देसो समत्तो • सत्तमो - उद्देसो • [३७१] से भिक्खू वा [भिक्खुणी वा गाहावइ - कुलं पिंडवाय-पडियाए अणुपविट्ठे] समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा- असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा खंधंसि वा थंभंसि वा मंचंसि वा मालंसि वा पासायंसि वा हम्मियतलंसि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि अंतलिक्खजायंसि उवनिक्खित्तं सियातहप्पगारं मालोहडं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अफासुयं [अनेसणिज्जं ति मन्नम संते] नो पडिगाहेज्जा केवली बूया आयाणमेयं - अस्संजए भिक्खु-पडियाए पीढं वा फलगं वा निस्सेणं वा उदूहलं वा अवहट्टु उस्सविय दुरुहेज्जा । से तत्थ दुरुहमाणे पयलेज्ज वा पवडेज्ज वा से तत्थ पयलमाणे वा पवडमाणे वा हत्थं वा पायं वा बाहुं वा ऊरुं वा उदरं वा सीसं वा अन्नयरं वा कायंसि इंदिय - जालं लूसेज्ज वा पाणाणि वा भूयाणि वा जीवाणि वा सत्ताणि वा अभिहणेज्ज वा वत्तेज्ज वा लेसेज्ज वा संघेसेज्ज वा संघट्टेज्ज वा परियावेज्ज वा किलामेज्ज वा ठाणाओ ठाणं संकामेज्ज वा तं तहप्पगारं मालोहडं असनं वा जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा कोट्ठियाओ वा कोलज्जाओ वा अस्संजए भिक्खु-पडियाए उक्कुज्जिय अवउज्जिय ओहरिय आहट्टु दलएज्जा-तहप्पगारं असनं वा मालोहडं ति नच्चा लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । [३७२] से भिक्खू वा जाव समाणे से ज्जं जाणेज्जा - असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा मट्टिओलित्तं-तहप्पगारं असनं वा जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा केवली बूया आयाणमेय-अस्संज भिक्खू-पडियाए मट्टिओलित्तं असनं वा जाव उब्भिंदमाणे पुढवीकायं समारंभेज्जा तह तेउ वाउ-वणस्सइतसकायं समारंभेज्जा, पुनरवि ओलिंपमाणे पच्छाकम्मं करेज्जा, अह भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा [एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो] जं तहप्पगारं मट्टिओलित्तं असनं वा लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । भिक्खू वा भिक्खुणी वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा पुढविकाय-पइट्ठियं-तहप्पगारं असनं वा जाव- अफासुयं जाव नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा आउकाय-पइट्ठियं-तहप्पगारं असनं वा जाव- अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा | से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ- कुलं पिंडवाय-पडियाए अनुपविट्ठे समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अगनिकाय पट्ठियं जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा केवली बूया आयाणमेयं - अस्संजए भिक्खु-पडियाए अगनिं ओसक्किय निस्सक्किय ओहरिय आह [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [१-आयारो] [42] Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ दलएज्जा अह भिक्खणं पव्वोवदिट्ठा [एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एसउवएसे जं तहप्पगारं असनं वा जाव अगनिकाय-पइट्ठियं अफासयं जाव नो पडिगाहेज्जा । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-७ [३७३] से भिक्खू वा भिक्खणी वा जाव समाणे सेज्जं पण जाणेज्जा- असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अच्चुसिणं अस्संजए भिक्खु-पडियाए सुप्पहेण वा विह्यणेण वा तालियंटेण वा पत्तेण वा साहाए वा साहा-भंगेण वा पिहुणेण वा पिहुण-हत्थेण वा चेलेण वा चेलकन्नेण वा हत्थेण वा मुहेण वा फुमेज्ज वा वीएज्ज वा, से पुव्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भगिनि त्ति वा मा एयं तुम असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा अच्चुसिणं सूप्पेण वा जाव मुहेण वा फुमाहि वा वीयाहि वा अभिकंखसि मे दाउं एमेव दलयाहि। से सेवं वदंतस्स परो सूप्पेण वा फमित्ता वा वीइत्ता वा आहट्ट दलएज्जा-तहप्पगारं असनं वा जाव अफास्यं वा जाव नो पडिगाहेज्जा ।। [३७४] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जाव से ज्जं पण जाणेज्जा-असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा वणस्सइकायपइट्ठियं-तहप्पगारं असनं वा जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा. [से भिक्खू वा भिक्खणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अणपविढे समाणे सेज्जं पण जाणेज्जा-असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा तसकाय पइट्ठिय-तहप्पगारं असनं वा जाव तसकाय पइट्ठियं अफास्यं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा) | ___ [३७५] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जाव सेज्जं पुण पानग-जायं जाणेज्जा, तं जहा-उस्सेइमं वा संसेइमं वा चाउलोदगं वा अन्नयरं वा तहप्पगारं पानग-जायं अहणा-धोयं अणंबिलं अव्वोक्कंतं अपरिणयं अविद्धत्थं- अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा, अह पुण एव जाणेज्जा-चिराधोयं अंबिलं वक्तं परिणयं विद्धत्थं फास्यं [एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] पडिगाहेज्जा. से भिक्ख वा भिक्खणी वा समाणे सेज्जं पण पानग-जायं जाणेज्जा तं जहा-तिलोदगं वा तुसोदगं वा जवोदगं वा आयामं वा सोवीरं वा सुद्ध-वियडं वा-अन्नयरं वा तहप्पगारं पानगजायं पव्वामेव आलोएज्जा-आउसो त्ति वा भगिनी त्ति वा दाहिसि मे एत्तो अन्नयरं पानग-जायं ?, से सेवं वदंतं परो वदेज्जा आउसंतो समणा तमं चेवेदं पानग-जायं पडिग्गहेण वा उस्सिंचियाणं ओयत्तियाणं गिण्हाहितहप्पगारं पानग-जायं सयं वा गिण्हेज्जा परो वा से देज्जा, फास्यं जाव लाभे संते पडिगाहेज्जा । [३७६] से भिक्खू वा जाव से ज्जं पण पानग-जायं जाणेज्जा-अनंतरहियाए पढवीए जाव संताणए ओद्धट्ट निविखत्ते सिया, असंजए भिक्खु-पडियाए उदउल्लेण वा ससिणिद्धेण वा सकसाएण वा मत्तेण वा सीओदएण वा संभोएत्ता आहट्ट दलएज्जा, तहप्पगारं पानग-जायं अफास्यं लाभे संते नो पडिगाहेज्जा, एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं [जं सव्वढेहिं समिए सहिए सया जए - त्तिबेमि] । पढ़मं अज्झयणे सत्तमो उद्देसो समत्तो अहमो- उद्धेसो . [३७७] से भिक्खू वा भिक्खणी वा [गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अण्पविद्वे] समाणे सेज्जं पुण पानग-जायं जाणेज्जा तं जहा अंब-पानगं वा अंबाडग-पानगं वा कविट्ठ-पानगं वा मातलिंग-पानगं वा [दीपरत्नसागर संशोधितः] [43] [१-आयारो] Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ मुद्दिया-पानगं वा दाडिम-पानगं वा खज्जूर-पानगं वा नालिएर-पानगं वा करीर-पानगं वा कोल-पानगं वा आमलग-पानगं वा चिंचा-पानगं वा-अन्नयरं वा तहप्पगारं पानग-जायं सअट्ठियं सकणयं सबीयगं अस्संजए भिक्ख-पडियाए छब्बेण वा दूसेण वा वालगेण वा आवीलियाण वा परिपीलियाण वा सयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-८ परिस्सावियाण आहट्ट दलएज्जा, तहप्पगारं पानग-जायं-अफासुयं [अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे] लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । [३७८] से भिक्खू वा जाव समाणे से आगंतारेस् वा आरामागारेस् वा गाहावइ-कुलेस् वा परियावसहेस् वा-अन्न-गंधाणि वा पान-गंधाणि वा सुरभि-गंधाणि वा अग्घाय-अग्घाय- से तत्थ आसायपडियाए मुच्छिए गिद्धे गढिए अज्झोववन्ने अहोगंधो-अहोगंधो नो गंधमाधएज्जा । ___ [३७९] से भिक्खु वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा सालुयं वा बिरालियं वा सासवनालियं वा-अन्नतरं वा तहप्पगारं आमगं असत्थपरिणयं अफास्यं जाव नो पडिगाहेज्जा | से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा- पिप्पलिं वा पिप्पलि-चुण्णं वा मिरियं वा मिरिय-चुण्णं वा सिंगबेरं वा सिंगबेर-चुण्णं वा-अन्नतरं वा तहप्पगारं आमगं असत्थपरिणयं-अफासुयं अनेसणिज्जं [ति मन्नमाणे] लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जाव समाणे सेज्जं पुण पलंब-जायं जाणेज्जा, तंजहा- अंबपलंबं वा अंबाडगपलंबं वा तालपलंबं वा झिज्झिरिपलंबं वा सुरभिपलंबं वा सल्लइ पलंबं वा-अन्नयरं वा तहप्पगारं पलंबजायं आमगं असत्थपरिणयं-अफासुयं अनेसणिज्जं [ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जाव समाणे सेज्जं पुण पवाल-जायं जाणेज्जा, तं जहाआसोत्थ-पवालं वा नग्गोह-पवालं वा पिलंख-पवालं वा नीपूर-पवालं वा सल्लइ-पवालं वा अन्नयरं वा तहप्पगारं पवाल-जायं आमगं असत्थपरिणयं अफास्यं अनेसणिज्जं जाव नो पडिगाहेज्जा | से भिक्खू वा जाव समाणे सेज्जं पुण सरडुयं-जायं जाणेज्जा तं जहा-अंब सरडुयं वा अंबाडग-सरडुयं वा कविट्ठ सरडुयं वा दाडिम-सरडुयं वा बिल्ल-सरडुयं वा अन्नयरं वा तहप्पगारं सरडुयंजायं आमगं असत्थपरिणयं अफासुयं जाव नो पडिगाहेज्जा । ___ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा [गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अनुपविढे] समाणे सेज्जं पुण मंथ-जाय जाणेज्जा तं जहा-उंबर-मंथं वा नग्गोह-मंथं वा पिलखं-मंथं वा आसोत्थ-मंथं वा-अन्नयरं वा तहप्पगारं मंथं-जायं आमयं दुक्कं साणबीयं-अफास्यं जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । [३८०] से भिक्खू वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा-आमडागं वा पूइपिण्णागं वा महुं वा मज्जं वा सप्पिं वा खोलं वा पुराण गंवा एत्थ पाणा अनुप्पसूयाइं जायाइं संवुड्ढाइं अव्वुक्कंताई अपरिणया एत्थ पाणा अविद्धत्था-अफास्यं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । [३८१] से भिक्खू वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा-उच्छु-मेरगं वा अंक-करेलुयं वा कसेरुगं वा सिंघाडगं वा पूतिआलुगं वा- अन्नयरं वा तहप्पगारं आमगं असत्थपरिणयं [अफास्यं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [44] [१-आयारो] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से भिक्खू वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा- उप्पलं वा उप्पल-नालं वा भिसं वा भिसमुणालं वा पोक्खलं वा पोक्खल - विंभंगं वा अन्नतरं वा तहप्पगारं [आमगं असत्थपरिणयं- अफासुयं असणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा | [३८२] से भिक्खू वा [भिक्खुणी वा गाहावइ- कुलं जाव अनुपविट्ठे] समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा-अग्ग-बीयाणि वा मूल बीयाणि वा खंधबीयाणि वा पोर - बीयाणि वा अग्ग-जायाणि वा मूलसुयक्खंधो-२, अज्झयणं - १ उद्देसो-८ जायाणि वा खंध जायाणि वा पोर-जायाणि वा नन्नत्थ तक्कलि मत्थएण वा तक्कलि-सीसेण वा नालि - एरि-मत्थएण वा खज्जूरि-मत्थएण वा ताल - मत्थएण वा अन्नयरं वा तहप्पगारं आमं असत्थपरिणयं[अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा - उच्छु वा कानगं अंगारियं संमिस्सं विग दूमियं वितग्गगं वा कंदलीऊसुयं वा अन्नयरं वा तहप्पगारं आमं असत्थपरिणयं अफासुयं जाव नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा जाव जाणेज्जा लसुणं वा लसुण - पत्तं वा लसुण-नालं वा लसुण-कंदं वा लसुण-चोयगं वा-अन्नयरं वा तहप्पगारं आमं असत्थपरिणयं जाव नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा जाव समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा - अत्थियं वा कुंभिपक्कं तिंदुगं वा वेलुगं वा कासवालियं वा - अन्नतरं वा तहप्पगारं आमं असत्थपरिणयं जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा समाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा कणं वा कण-कुंडगं वा कण-पूयलियं वा चालं वा चाउल-पिट्टं वा तिलं वा तिल-पिट्ठ वा तिल-पप्पडगं वा अन्नतरं वा तहप्पगारं आमं असत्थपरिणयं अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं [जं सव्वट्ठेहिं समिए सहिए सया ज] - तिबेमि । पढमे अज्झयणे अइमो उद्देसो समत्तो • नवमो - उद्देसो • [३८३] इह खलु पाईणं वा पडीणं वा दाहिणं वा उदीणं वा संतेगइया सड्ढा भवंति गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा, तेसिं च णं एवं वुत्तपुव्वं भवइ- जे इमे भवंति समणा भगवंतो सीलमंता वयमंता गुणमंता संजया संवुडा बंभचारी उवरया मेहुणाओ धम्माओ, नो खलु एएसिं कप्पड़ आहाकम्मि असणे वा पाणे वा खाइमे वा साइमे वा भोत्तए वा पायए वा, सेज्जं पुण इमं अम्हं अप्पणो अट्ठा निट्ठियं तं जहा- असनं वा जाव सव्वमेय समणाणं निसिरामो, अवियाइं वयं पच्छा वि अप्पणो अट्ठाए असनं वा जाव चेइस्सामो, एयप्पगारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म तहप्पगारं असनं वा जाव अफासुयं असणिज्जं [ति मनमाणे] लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । [३८४] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा समाणे वा वसमाणे वा गामाणुगामं वा दूइज्जमाणे सेज्जं पुण जाणेज्जा-गामं वा [नगरं वा खेडं वा कब्बडं वा मडंबं वा पट्टणं वा दोणमुहं वा आगरं वा निगमं वा आसमं वा सन्निवेसं वा] रायहाणिं वा इमंसि खलु, गामंसि वा जाव रायहाणिसि वासंतेगइयस्स भिक्खुस्स पुरेसंथुया वा पच्छासंथुया वा परिवसंति, तं जहा- गाहावई वा जाव कम्मओ वा तहप्पगाराइं कुलाइं नो पुव्वामेव भत्ताए वा पाणा वा निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा, केवली बूया [दीपरत्नसागर संशोधितः] [45] [१-आयारो] Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ आयाणमेयं, पुरा पेहाए तस्स परो अट्ठाए असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा उवकरेज्ज वा उवक्खडेज्ज वा, अह भिक्खूणं पव्वोवदिट्ठा एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो जं नो तहप्पगाराइं कुलाइं पव्वामेव भत्ताए वा पाणाए वा पविसेज्ज वा निक्खमेज्ज वा से तमायाए एगंतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता अनावायमसंलोए चिद्वेज्जा । से तत्थ कालेण अनुपविसेज्जा अनुपविसेत्ता तत्थियरेयरेहिं कुलेहिं सामुदानियं एसियं सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-९ वेसियं पिंडवायं एसित्ता आहारं आहारेज्जा, सिया से परो कालेण अनुपविट्ठस्स आहाकम्मियं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा उवकरेज्ज वा उवक्खडेज्ज वा तं चेगइओ तुसिणीओ उवेहेज्जा, आहडमेव पच्चाइक्खिस्सामि, माइट्ठाणं संफासे, नो एवं करेज्जा, से पव्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भगिनि त्ति वा, नो खल मे कप्पइ आहाकम्मियं असनं वा जाव साइमं वा भोत्तए वा पायए वा मा उवकरेहि मा उवक्खडेहि, से सेवं वयंतस्स परो आहाकम्मियं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा उवक्खडेत्ता आहट्ट दलएज्जा तहप्पगारं असनं वा० अफास्यं० लाभे संते नो पडिगाहेज्जा | [३८५] से भिक्खू वा [भिक्खुणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अणुपविढे] समाणे सेज्जं पण जाणेज्जा- मंसं वा मच्छं वा भज्जिज्जमाणं पेहाए तेल्लपूयं वा आएसाए उवक्खडिज्जमाणं पेहाए नो खद्धं-खद्धं उवसंकमित्त ओभासेज्जा नन्नत्थ गिलाणणीस्साए । [३८६] से भिक्खू वा जाव समाणे अन्नतरं भोयण-जायं पडिगाहेत्ता सुब्भि-सुब्भिं भोच्चा दुब्भिं-दुन्भिं परिहवेइ, माइट्ठाणं संफासे, नो एवं करेज्जा, सुन्भिं वा दुन्भिं वा सव्वं भुंजे न छड्डए । [३८७] से भिक्खू वा जाव समाणे अन्नतरं वा पानगजायं पडिगाहेत्ता पुप्कं पुप्कं आविइत्ता कसायं कसायं परिद्ववेइ, माइट्ठाणं संफासे, नो एवं करेज्जा, पुप्फ पप्फेति वा कसायं कसाए त्ति वा सव्वमेयं भुजेज्जा, नो किंचि वि परिद्ववेज्जा । [३८८] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा बहुपरियावण्णं भोयण-जायं पडिगाहेत्ता बहवे साहम्मिया तत्थ वसंति संभोइया समणण्णा अपरिहारिया अदूरगया, तेसिं अनालेइया अणामंतिया परिट्ठवेइ० माइट्ठाणं संफासे नो एवं करेज्जा, से तमायाए तत्थ गच्छेज्जा गच्छेत्ता से पव्वामेव आलोएज्जा- आउसंतो समणा इमे मे असणे वा पाणे वा खाइमे वा साइमे वा बहपरियावण्णे तं भंजह णं से सेवं वयंतं परो वएज्जाआउसंतो समणा, आहारमेयं असनं वा जाव साइमं वा जावइयं-जावइयं परिसडइ तावइयं तावइयं भोक्खामो वा पाहामो वा सव्वमेयं परिसडइ सव्वमेयं भोक्खामो वा पाहामो वा । [३८९] से भिक्खू वा जाव सेज्जं पण जाणेज्जा-असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा परं समुद्दिस्स बहिया नीहडं जं परेहिं असमणुण्णायं अनिसिद्धिं अफास्यं [अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा जं परेहिं समणुण्णायं सम्म निसिह-फासुयं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा, एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं [जं सव्वढेहिं समिए सहिए सया जए, त्तिबेमि] । पढमे अज्झयणे नवमो उद्देसो समत्तो ० दसमो उद्देसो. [३९०] से एगइओ साहारणं वा पिंडवायं पडिगाहेत्ता ते साहम्मिए अनापच्छित्ता जस्सजस्स इच्छइ तस्स-तस्स खद्धं-खद्धं दलइ, माइट्ठाणं संफासे, नो एवं करेज्जा । से तमायाए तत्थ [दीपरत्नसागर संशोधितः] [46] [१-आयारो] Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गच्छेज्जा गच्छेत्ता एवं वएज्जा- आउसंतो समणा! संति मम पुरे-संथ्या वा पच्छा-संथ्या वा तं जहाआयरिए वा उवज्झाए वा पवित्ती वा थेरे वा गणी वा गणहरे वा गणावच्छेइए वा अवियाइं एएसिं खद्धंखलु दाहामि, से नेवं वयंतं परो वएज्जा- कामं खलु आउसो! अहापज्जत्तं निसिराहि जावइयं-जायइयं परो वयइ तावइयं-तावइयं निसिरेज्जा, सव्वमेयं परो वयइ सव्वमेयं निसिरेज्जा । [३९१] से एगइओ मणन्नं भोयण-जायं पडिगाहेत्ता पंतेण भोयणेणं पलिच्छाएति, मा मेयं सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-१० दाइयं संतं, दहणं सयमाइए आयरिए वा जाव गणावच्छेइए वा, नो खल मे कस्सइ किंचि वि दायव्वं सिया माइट्ठाणं संफासे, नो एवं करेज्जा | से तमायाए तत्थ गच्छेज्ज | गच्छेत्ता पव्वामेव उत्ताणए हत्थे पडिग्गहं कट्ट- इमं खलु इमं खलुत्ति आलोएज्जा नो किंचि वि निगृहेज्जा | से एगइओ अन्नतरं भोयणजायं पडिगाहेत्ता भद्दयं भद्दयं भोच्चा, विवण्णं विरसमाहरइ, माइहाणं संफासे नो एवं करेज्जा । [३९२] से भिक्खू वा० सेज्जं पुण जाणेज्जा-अंतरुच्छुयं वा उच्छु-गंडियं वा उच्छु-चोयगं वा उच्छु-मेरुगं वा उच्छ-सालगं वा उच्छु-डगलं वा सिंबलिं वा सिंबलि थालगं वा अस्सिं खल पडिग्गहियंसि अप्पे सिया भोयणजाए बहुउज्झियधम्मिए तहप्पगारं अंतरुच्छुयं वा जाव सिंबलि-थालगं वा-अफासुयं [अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा जाव सेज्जं पुण जाणेज्जा- बह अट्ठियं वा मंसं वा मच्छं वा बह कंटगं अस्सिं खल पडिग्गाहियंसि अप्पेसिया भोयण-जाए बहउज्झियघम्मिए तहप्पगारं बह-अट्ठियं वा मंसं बहु कंटगं-अफास्यं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा जाव समाणे सिया णं परो बह- अद्विएण मंसेण वा मच्छेण वा उवनिमंतेज्जा आउसंतो समणा ! अभिकंखसि बह-अट्ठियं मंसं पडिगाहित्तए ?, एयप्पगारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म से पव्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा नो खल मे कप्पड़ से बह-अट्ठियं मंसं पडिगाहित्तए, अभिकंखसि मे दाउं जावइयं तावइयं पोग्गलं दलयाहि, मा अट्ठियाइं, से सेवं वयंतस्स परो अभिहट्ट अंतो-पडिग्गहगंसि बहु-अद्विय मंसं परिभाएत्ता निहट्ट दलएज्जा, तहप्पगारं पडिग्गहं परहत्थंसि वा परपायंसि वा अफास्यं अनेसणिज्जं [ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से आहच्च पडिगाहिए सिया तं नो हित्ति वएज्जा नो अणहित्ति वएज्जा, से तमायाए एगंतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता अहे आरामंसि वा अहे उवस्सयंसि वा अप्पंडे संताणए मंसगं मच्छगं भोच्चा अट्ठियाइं कंटए गहाय से तमायाए एगंतमवक्कमेज्जा एगंतवक्कमेत्ता अहे झामथंडिलंसि वा जाव पमज्जिय-पमज्जिय तओ संजयामेव परिहविज्जा । [३९३] से भिक्खु वा जाव समाणे सिया से परो अभिहट्ट अंतो-पडिग्गहे बिलं वा लोणं उब्भियं वा लोणं परिभाएत्ता नीहट्ट दलएज्जा, तहप्पगारं पडिग्गहं परहत्थंसि वा परपायंसि वा- अफास्यं अनेसणिज्जं [ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा । से आहच्च पडिग्गाहिए सिया तं च नाइदूरगए जाणेज्जा, से तमायाए तत्थ गच्छेज्जा गच्छेत्ता पव्वामेव आलोएज्जा- आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा इमं ते किं जाणया दिन्नं उदाह अजाणया ? से य भणेज्जा- नो खल मे जाणया दिन्नं, अजाणया दिन्नं, कामं खल आउसो, इदानि निसिरामि तं भुंजह वा णं परिभाएह वा णं, तं परेहिं समणुन्नायं समणुसिटुं तओ संजयामेव भुजेज्ज वा पीएज्ज वा, [दीपरत्नसागर संशोधितः] [47] [१-आयारो] Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ जं च नो संचाएति भोत्तए वा पायए वा साहम्मिया तत्थं वसंति संभोइया समणन्ना अपरिहारिया अदूरगया तेसिं अनप्पदातव्वं सिया, नो जत्थ साहम्मिया सिया जहेव बहपरियावन्ने कीरति तहेव कायव्वं सिया, एवं खल तस्स भिक्खस्स वा भिक्खणीए वा सामग्गियं [जं सव्वढेहिं समिए सहिए सया जए] - त्तिबेमि | पढ़मे अज्झयणे दसमो उद्देसो समत्तो स्यक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-११ ० एगारसमो- उद्देसो . [३९४] भिक्खागा नामेगे एवमाहंसु समाणे वा वसमाणे वा गामाणुगामं वा दूइज्जमाणे मणुन्नं भोयण-जायं लभित्ता से भिक्खू गिलाइ, से हंदह णं तस्साहरह, से य भिक्खू नो भुजेज्जा तुम चेव णं भुजेज्जासि, से एगइओ भोक्खामित्ति कट्ट पलिउंचिय-पलिउंचिय आलोएज्जा तं जहा इमे पिंडे इमे लोए इमे तित्ते इमे कड्यए इमे कसाए इमे अंबिले इमे महरे नो खल् एत्तो किंचि गिलाणस्स सयति त्ति माइट्ठाणं संफासे, नो एवं करेज्जा तहाठियं आलोएज्जा जहाठियं गिलाणस्स सदति-त्ति, तं तित्तयं तित्तएत्ति वा कडुयं कटुएत्ति वा कसायं कसाएत्ति वा अंबिलं अंबिलेत्ति वा महुरं महुरेत्ति वा । [३९५] भिक्खागा नामेगे एवमाहंस् समाणे वा वसमाणे वा गामाणगामं दूइज्जमाणे वा मणन्नं भोयण-जायं लभित्ता से य भिक्ख गिलाइ से हंदह णं तस्स आहरह, से य भिक्ख नो भंजे आहरेज्जा, से णं नो खल मे अंतराए आहरिस्सामि इच्चेयाई आयतणाई उवाइकम्म | [३९६] अह भिक्खू जाणेज्जा सत्त पिंडेसणाओ सत्त पाणेसणाओ, तत्थ खल इमा पढमा पिंडेसणा-असंसटे हत्थे असंसढे मत्ते-तहप्पगारेण असंसटेण हत्थेण वा मत्तेण वा असनं वा जाव साइमं वा सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा-फास्यं [एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] पडिगाहेज्जापढमा पिंडेसणा | ___ अहावरा दोच्चा पिंडेसणा-संसढे हत्थे संसढे मत्ते-तहहप्पगारेण संसटेण हत्थेण वा मत्तेण वा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा फास्यं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा]- दोच्चा पिंडेसणा । अहावरा तच्चा पिंडेसणा-इह खल पाईणं वा पडीणं वा दाहिणं वा उदीणं वा संतेगइया सड़ढा भवंति- गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा तेसिं च णं अन्नतरेस विरुवरुवेस् भायण-जाए । उवनिक्खित्तपव्वे सिया तं जहा-थालंसि वा पिढरंसि वा सरगंसि वा परगंसि वा, वरगंसि वा, अह पुणेवं जाणेज्जा- असंसढे हत्थे संसढे मत्ते, संसढे वा हत्थे असंसढे मत्ते, से य पडिग्गहधारी सिया पाणिपडिग्गहिए वा, से पुत्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भगिनि त्ति वा एएणं तुमं असंसट्टेण हत्थेण संसटेण मत्तेण संसटेण वा हत्थेण असंसटेण मत्तेण अस्सिं पडिग्गहगंसि वा पाणिसि वा निहट्ट उचित्तुं दलयाहि तहप्पगारं भोयण-जायं सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा-फास्यं एसणिज्जं लाभे संते पडिगाहेज्जा । तच्चा पिंडेसणा । हावरा चउत्था पिंडेसणा- से भिक्खू वा जाव से ज्जं पण जाणेज्जा-पिहयं वा [बहरजं वा भुज्जियं वा मंथु वा चाउलं वा] चाउल-पलंबं वा अस्सिं खलु पडिग्गहियंसि अप्पे पच्छाकम्मे अप्पे [दीपरत्नसागर संशोधितः] [48] [१-आयारो] Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ पज्जवजाए, तहप्पगारं पिहयं वा जाव चाउल-पलंबं वा सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा-[फास्यं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] पडिगाहेज्जा। चउत्था पिंडेसणा । अहावरा पंचमा पिंडेसणा- से भिक्ख वा जाव समाणे उग्गहितमेव भोयण-जायं जाणेज्जा तं जहा सरावंसि वा डिंडिमंसि वा कोसगंसि वा, अह पण एवं जाणेज्जा- बहपरियावन्ने पाणीस् दगलेवे, तहप्पगारं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा सयं वा णं जाएज्जा [परो वा से देज्जा-फास्यं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा । पंचमा पिंडेसणा । अहावरा छट्ठा पिंडेसणा- से भिक्ख वा जाव पग्गहियमेव भोयण-जायं जाणेज्जा- जं च सयक्खंधो-२, अज्झयणं-१ उद्देसो-११ सयट्ठाए पग्गहियं जं च परढाए पग्गहियं, तं पाय-परियावन्नं तं पाणि परियावण्णं- फासुंय [एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] पडिगाहेज्जा | छठ्ठा पिंडेसणा | ___अहावरा सत्तमा पिंडेसणा- से भिक्खु वा जाव समाणे बहुउज्झिय-धम्मियं भोयण-जायं जाणेज्जा, जं चऽन्ने बहवे दुपय-चउप्पय-समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीमगा नावकंखंति तहप्पगारं उज्झिय-धम्मियं भोयण-जायं सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा-फासयं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा । सत्तमा पिंडेसणा इच्चेयाओ सत्त पिंडेसणाओ, अहावराओ सत्त पाणेसणाओ । तत्थ खलु इमा पढमा पाणेसणा- असंसढे हत्थे असंसढे मत्ते० अहावरा दोच्चा पाणेसणा संसढे हत्थे संसढे मत्ते० अहावरा तच्चा पाणेसणा- इह खलु पाईणं वा पडीणं वा दाहिणं वा उदीणं वा संतेगइया सड्ढा भवंतिक अहावरा चउत्था पाणेसणा-से भिक्ख वा जाव समाणे सेज्जं पण पाणग-जायं जाणेज्जा तं जहा-तिलोदगं वा तसोदगं वा जवोदगं वा आयामं वा सोवीरं वा सद्धिवियर्ड वा अस्सिं खलं पडिग्गहियंसि अप्पे पच्छाकम्मे अप्पे पज्जवजाए तहप्पगारं तिलोदगं वा तुसोदगं वा जवोदगं वा आयामं वा सोवीरं वा सुद्धवियड वा सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा-फास्यं एसणिज्जं जाव पडिगाहेज्जा । अहावरा पंचमा पाणेसणा- से भिक्खू वा जाव समाणे उग्गहितमेव पानग-जायं जाणेज्जा । अहावरा छट्ठा पाणेसणा-से भिक्खू वा जाव समाणे पग्गहियमेव पानग-जायं जाणेज्जा अहावरा सत्तमा पाणेसणा- से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए अणुपविढे समाणे बहुउज्झिय-धम्मिय पानग-जायं जाणेज्जा । [३९७] इच्चेयासिं सत्तण्हं पिंडेसणाणं सत्तण्हं पानेसणाणं अन्नतरं पडिमं पडिवज्जमाणे नो एवं वएज्जा- मिच्छा पडिवन्ना खल् एते भयंतारो अहमेगे सम्म पडिवन्ने, जे एते भयंतारो एयाओ पडिमाओ पडिवज्जित्ताणं विहरंति जो य अहमंसि एयं पडिमं पडिवज्जित्ताणं विहरामि सव्वेऽवि ते 3 जिणाणाए उवट्ठिया अन्नोन्नसमाहीए एवं च णं विहरंति, एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं० त्तिबेमि] । पढमे अज्झयणे एगारसमो उद्देसो समत्तो पढमं अज्झयणं - समत्तं मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च पढमं अज्झयणं समत्तं [दीपरत्नसागर संशोधितः] [49] [१-आयारो] Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बीयं अज्झयणं - सेज्जा • पढमो उद्देसो ० [३९८] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा उवस्सयं एसित्तए अनुपविसित्ता गामं वा [नगरं वा खेडं वा कब्बडं वा मडंबं वा पट्टणं वा दोणमुहं वा आगरं वा निगमं वा आसमं वा सन्निवेसं वा] रायहाणिं वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- सअंडं [सपानं सबीयं सहरियं सउस सउदयं सउत्तिंग-पणगदग-मट्टिय-मक्कडा] संताणयं तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-२ उद्देसो-१ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- अप्पंडं अप्पपानं जाव अप्प संताणगं तहप्पगारे उवस्सए पडिलेहित्ता पमज्जित्ता तओ संजयामेव ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा - अस्सिंपडियाए एगं साहम्मियं समुद्दिस्स पाणाइं भूयाई जीवाइं सत्ताइं समारब्भ समुद्दिस्स कीयं पामिच्चं अच्छेज्जं अनिसट्ठे अभिहडं आहट्टु चेतेति, तहप्पगारे उवस्सए पुरिसंतरकडे वा अपुरिसंतरकडे वा जाव अनासेविते वा नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- अस्सिंपडियाए बहवे साहम्मिया समुद्दिस्स पाणाइं भूयाई जीवाइं सत्ताइं समारब्भ समुद्दिस्स कीयं पामिच्चं अच्छेज्जं अनिस अभिहडं आहट्टु चेतेति तहप्पगारे उवस्सए पुरिसंतरकडे वा अपुरिसंतरकडे वा अत्तट्ठिए वा अनत्तट्ठिए वा परिभुत्ते वा अपरिभुत्ते वा आसेविते वा अनासेविते वा नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- अस्सिंपडियाए एगं साहम्मिणं समुद्दिस्स पाणाइं भूयाई जीवाइं सत्ताइं समारब्भ समुद्दिस्स कीयं पामिच्चं अच्छेज्जं अनिस अभिहडं आहट्टु चेतेति तप्पा उवस्सए पुरिसंतरकडे वा अपुरिसंतरकडे वा जाव अनासेविते वा नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा - अस्सिंपडियाए बहवे साहम्मिणीओ समुद्दिस्स पाणाई भूयाई जीवाइं सत्ताइं समारब्भ समुद्दिस्स कीयं पामिच्चं अच्छेज्जं अनिसट्ठे अभिहडं आहट्टु चेतेति तहप्पगारे उवस्सए पुरिसंतरकडे जाव अनासेविते वा नो ठाणं वा से ज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा] - से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- बहवे समण-माहण-अतिहिकिवण-वणीमए पगणिय - पगणिय समुद्दिस्स पाणाई भूयाइं जीवाई सत्ताइं समारब्भ समुद्दिस्स की पामिच्चं अच्छेज्जं अनिस अभिहडं आहट्टु चेएइ तहप्पगारे उवस्सए पुरिसंतरकडे वा अपुरिसंतरकडे जाव अनासेविए वा नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा - बहवे समण-माहण-अतिहिकिवण - वणीमए समुद्दिस्स पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं जाव अनासेविए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा अह पुणेवं जाणेज्जा- पुरिसंतरकडे जाव आसेविए पडिलेहित्ता पमज्जित्ता तओ संजयामेव ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [50] [१-आयारो] Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुणं उवस्सयं जाणेज्जा- अस्संजए भिक्खुपडियाए कडिए वा उक्कंबिए वा छन्ने वा लित्ते वा घटे वा मढे वा संमढे वा संपघूमिए वा तहप्पगारे उवस्सए अपरिसंतरकडे [अनत्तट्ठिए अपरिभत्ते] अनासेविए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा, अह पुणेवं जाणेज्जा परिसंतरकडे आसेविए पडिलेहित्ता पमज्जित्ता तओ संजयामेव ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [३९९] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- अस्संजए भिक्खुपडियाए खुडियाओ द्वारियाओ महल्लियाओ कुज्जा, जहा पिंडेसणाए जाव संथारगं संथारेज्जा बहिया वा निन्नक्खु तहप्पगारे उवस्सए अपुरिसंतरकडे [अणत्तट्ठिए अपरिभुत्ते] अनासेविते नो ठाणं वा सेज्जं वा स्य खंधो-२, अज्झयणं-२ उद्देसो-१ निसीहियं वा चेतेज्जा, अह पुणेवं जाणेज्जा- पुरिसंतरकडे आसेविए पडिलेहित्ता पमज्जित्ता तओ संजयामेव ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण उवस्सयं जाणेज्जा- अस्संजए भिक्ख-पडियाए उदगप्पसूयाणि कंदाणि वा मूलाणि वा पत्ताणि वा पप्फाणि वा फलाणि वा बीयाणि वा हरियाणि वा ठाणाओ ठाणं साहरति बहिया वा निन्नक्ख तहप्पगारे उवस्सए अपरिसंतरकडे जाव नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा अह पुणेवं जाणेज्जा-परिसंतरकडे [अत्तट्ठिए परिभुत्ते आसेविए पडिलेहित्ता पमज्जित्ता तओ संजयामेव ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा] चेतेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुणं उवस्सयं जाणेज्जा- अस्संजए भिक्खुपडियाए पीढं वा फलगं वा निस्सेणिं वा उदूहलं वा ठाणाओ ठाणं साहरइ बहिया वा निन्नक्खु तहप्पगारे उवस्सए अपरिसंतरकडे जाव नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा अह पुणेवं जाणेज्जा- पुरिसंतरकडे जाव चेतेज्जा । [४००] से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण उवस्सयं जाणेज्जा- तं जहा-खंधंसि वा मंचंसि वा मालंसि वा पासायंसि वा हम्मियतलंसि वा अन्नतरंसि वा तहप्पगारंसि अंतलिक्खजायंसि, नन्नत्थ आगाढानागाढेहिं कारणेहिं ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । से य आहच्च चेतिते सिया नो तत्थ सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा हत्थाणि वा पादाणि वा अच्छीणि वा दंताणि वा मुहं वा उच्छोलेज्जा वा पहोएज्जा वा। नो तत्थ ऊसढं पगरेज्जा, तं जहा-उच्चारं वा पासवणं वा खेलं वा सिंधाणं वा वंतं वा पित्तं वा पति वा सोणियं वा अन्नयरं वा सरीरावयवं वा, केवली बूया आयाणमेयं, से तत्थ ऊसढं पगरेमाणे पयलेज्ज वा पवडेज्ज वा से तत्थ पयलमाणे वा पवडमाणे वा हत्थं वा [पायं वा बाहं वा ऊरुं वा] उदरं वा सीसं वा अन्नतरं वा कायंसि इंदिय-जालं लूसेज्ज वा पाणाणि वा भूयाणि वा जीवाणि वा सत्ताणि वा अभिहणेज्ज वा [वत्तेज्ज वा लेसेज्ज वा संघसेज्ज वा संघट्टेज्ज वा परियावेज्ज वा किलामेज्ज वा ठाणाओ ठाणं संकामेज्ज वा जीविआओ] ववरोवेज्ज वा अह भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा एस पइण्णा [एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो] जं तहप्पगारे उवस्सए अंतलिक्खजाए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [४०१] से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण उवस्सयं जाएज्जा- सइत्थियं सखुड्डं सपसभत्तपानं तहप्पगारे सागारिए उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा आयाणमेय भिक्खुस्स गाहावइ-कुलेण सद्धिं संवसमाणस्स अलसगे वा विसूइया वा छड्डी वा उव्वाहेज्जा अन्नतरे वा [दीपरत्नसागर संशोधितः] [51] [१-आयारो] Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से दुक्खे रोगातं समुप्पज्जेज्जा, अस्संजए कलुण -पडियाए तं भिक्खुस्स गातं तेल्लेण वा घणा नवनीएण वा वसाए वा अब्भंगेज्ज वा मक्खेज्ज वा सिणाणेण वा कक्केण वा लोद्धेण वा वण्णेण वा चुण्णेण वा पउमेण वा आघंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा उव्वलेज्ज वा उव्वट्टेज्ज वा सीओदग वियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पहोएज्ज वा सिणावेज्ज वा सिंचेज्ज वा दारुणा वा दारुपरिणामं कट्टु अगनिकायं उज्जालेज्ज वा पज्जालेज्ज वा उज्जालेत्ता पज्जालेत्ता कायं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, अह भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा एस पइण्णा एस उवएसो जं तहप्पगारे सागारिए उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [४०२] आयाणमेयं भिक्खुस्स सागारिए उवस्सए संवसमाणस्स - इह खलु गाहावई वा सुयक्खंधो-२, अज्झयणं - २ उद्देसो- १ [गाहावइणीओ वा गाहावइ - पुत्ता वा गाहावइ-धूयाओ वा गाहावइ सुण्हाओ वा धाईओ वा दासा वा दासीओ वा कम्मकरा वा] कम्मकरीओ वा अन्नमन्नं अक्कोसंति वा बंधंति वा रुंभंति वा उद्दवेंति वा, अह भिक्खू णं उच्चावयं मणं नियच्छेज्जा - एते खलु अन्नमन्नं अक्कोसंतु वा मा वा अक्कोसंतु जाव मा वा उद्दवेंतु, अह भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा एस पइण्णा जाव जं तहप्पगारे सागारिए उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [४०३] आयाणमेयं भिक्खुस्स गाहावईहिं सद्धिं संवसमाणस्स, इह खलु गाहावई अप्पणो सअट्ठाए अगनिकायं उज्जालेज्जा वा पज्जालेज्ज वा विज्झावेज्ज वा, अह भिक्खू उच्चावयं मणं नियच्छेज्जा- एते खलु अगनिकायं उज्जालेंतु वा मा वा उज्जालेंतु पज्जालेंतु वा मा वा पज्जालेंतु विज्झावेंतु वा मा वा विज्झावेंतु, अह भिक्खुणं पुव्वोवदिट्ठा एस पइण्णा जं तहप्पगारे सागारिए उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [४०४] आयाणमेयं भिक्खुस्स गाहावईहिं सद्धिं संवसमाणस्स इह खलु गाहावइस्स कुंडले वा गुणे वा मणी वा मोत्तिए वा हिरण्णे वा सुवण्णे वा कडगाणि वा तुडियाणि वा तिसरागाणि वा पालंबाणि वा हारे वा अद्धहारे वा एगावली वा मुत्तावली वा कनगावली वा रयणावली वा तरुणियं वा कुमारं अलंकिय-विभूसियं पेहाए, अह भिक्खू उच्चावयं मणं नियच्छेज्जा- एरिसिया वा सा नो वा एरिसिया - इति वाणं बूया इति वाणं मणं सापज्जा, अह भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा [एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो] जं तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [४०५] आयाणमेयं भिक्खुस्स गाहावईहिं सद्धिं संवसमाणस्स - इह खलु गाहावइणीओ वा गाहावइ-धूयाओ वा गाहावइ- सुण्हाओ वा गाहावइ-धाईओ वा गाहावइ - दासीओ वा गाहावइ-कम्मकरीओ वा तासिं च णं एवं वुत्तपुव्वं भवइ- जे इमे भवंति समणा, भगवंतो [सीलमंता वयमंता गुणमंता संजया संवुडा बंभचारी] उवरया मेहुणाओ धम्माओ, नो खलु एतेसिं कप्पड़ मेहुणं धम्मं परियारणाए आउट्टित्तए, जा य खलु एएहिं सद्धिं मेहुणं धम्मं परियारणाए आउट्टेज्जा पुत्तं खलु सा लभेज्जा - ओयस्सिं तेयस्सिं वच्चस्सिं जसस्सिं संपराइयं आलोयणदरिसणिज्जं एयप्पगारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म तासि च णं अन्नयरी सड्ढी तं तवस्सिं भिक्खुं मेहुणं धम्मं पडियारणाए आउट्टावेज्जा, अह भिक्खुणं पुव्वोवदिट्ठा [ पइण्णा जाव उवएसो] जं तहप्पगारे सागारिए उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा, एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गिय [जं सव्वट्ठेहिं समिए सहिए सयाजए त्तिबेमि ] | [दीपरत्नसागर संशोधितः] [52] [१-आयारो] Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बीए अज्झयणे पढमो उद्देसो समत्तो • बीओ - उद्देसो • [ ४०६] गाहावई नामेगे सुइ- समायारा भवंति, भिक्खू य असिणाणए मोयसमायारे से तग्गंधे दुग्गंधे पडिकूले पडिलोभे यावि भवइ, जं पुव्वकम्मं तं पच्छाकम्मं जं पच्छाकम्मं तं पुव्वकम्मं तं भिक्खु-पडियाए वट्टमाणे करेज्जा वा नो वा करेज्जा, अह भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा [एस पइण्णा जाव एस उवएसो] जं तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा [सेज्जं वा निसीहियं वा] चेतेज्जा । [४०७] आयाणमेयं भिक्खुस्स गाहावईहिं सद्धिं संवसमाणस्स- इह खलु गाहावइस्स अप्पणो सअट्ठाए विरूवरूवे भोयण-जाए उवक्खडिए सिया अह पच्छा भिक्खु पडियाए असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा उक्खडेज्ज वा उवकरेज्ज वा तं च भिक्खू अभिकंखेज्जा भोत्तए वा पायए वा वियसुयक्खंधो-२, अज्झयणं-२ उद्देसो-२ ट्टित्तए वा, अह भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा [एस पइण्णा जाव जं] जं तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा जाव चेज्जा | [४०८] आयाणमेयं भिक्खुस्स गाहावइणा सद्धिं संवसमाणस्स - इह खलु गाहावइस्स अप्पणो सयट्ठाए विरूवरूवाइं दारुयाइं भिन्न- पुव्वाइं भवंति, अह पच्छा भिक्खुपडियाए विरूवरूवाइं दारुयाइं भिंदेज्ज वा किणेज्ज वा पामिच्चेज्ज वा दारुणा वा दारुपरिणामं कट्टु अगनिकायं उज्जालेज्ज वा पज्जालेज्ज वा तत्थ भिक्खू अभिकंखेज्जा आयावेत्तए वा पयावेत्तए वा वियट्टित्तए वा, अह भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा [एस पइण्णा जाव जं] जं तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा जाव चेतेज्जा । [४०९ ] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा उच्चार पासवणेणं उव्वाहिज्जमाणे राओ वा विआले वा गाहावइ-कुलस्स दुवारबाहं अवंगुणेज्जा, तेणे य तस्संधिचारी अनुपविसेज्जा, तस्स भिक्खुस्स नो कप्पड़ एवं वइत्तए - अयं तेण पविसइ वा नो वा पविसइ उव्वलियइ वा नो वा उवल्लियइ अइपतति वा नो वा अइपतति वदति वा नो वा वदति तेण हडं अन्नेण हडं तस्स हडं अन्नस्स हडं अयं तेणे अयं उवचरए अयं हंता अयं एत्थमकासी, तं तवस्सिं भिक्खुं अतेणं तेणं ति संकति, अह भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा [स पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो जं तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा] चेतेज्जा | [४१०] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा-तण-पुंजेसु वा पलालपुंजेसु वा सअंडे [सपाणे सबीए सहरिए सउस सउदए सउत्तिंग- पणग-दग मट्टिय-मक्कडा ] संता तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुणं उवस्सयं जाणेज्जा - तण-पुंजेसु वा पलाल-पुंजेसुं वा अप्पंडे [अप्पपाणे जाव अप्पुत्तिंग- पणग- दग - मट्टिय - मक्कडासंताणए तहप्पगारे उवस्सए पडिलेहिता पमज्जित्ता तओ संजयामेव ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा] चेतेज्जा । [४११] से आगंतारेसु वा आरामगारेसु वा गाहावइ-कुलेसु वा परियावसहेसु वा अभिक्खणंअभिक्खणं साहम्मिएहिं ओवयमाणेहिं नोवएज्जा | [४१२] से आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावइ-कुलेसु वा परियावसहेसु वा जेभयंता उडुबद्धियं वा वासावासियं वा कप्पं उवातिणावित्ता तत्थेव भुज्जो संवसंति, अयमाउसो ! कालाइक्कंतकिरिया वि भवइ । [ दीपरत्नसागर संशोधितः ] [53] [१-आयारो] Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [४१३] से आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावइ-कुलेसु वा परियावसहेसु वा जे भयंतारो उडुबद्धियं वा वासावासियं वा कप्पं उवातिणावित्ता तं दुगुणा तिगुणेण वा अपरिहरित्ता तत्थेव भुज्जो संवसंति अयमाउसो ! उवट्ठाण-किरिया वि भवइ । [४१४] इह खल पाइणं वा पड़ीणं वा दाहीणं वा उदीणं वा संतेगइया सड्ढा भवंति, तं जहागाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा तेसिं च णं आयार-गोयरे नो सनिसंते भवइ, तं सद्दहमाणेहिं तं पत्तियमाणेहिं तं रोयमाणेहिं बहवे समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीमए समुद्दिस्स तत्थ-तत्थ अगारीहिं अगाराइं चेतिताई भवंति, तं जहा-आएसणाणि वा आयतणाणि वा देवकुलाणि वा सहाओ वा पवाणि वा पणिय-गिहाणि वा पणिय-सालाओ वा जाण-गिहाणि वा जाण सालाओ वा सहकम्मंताणि वा दब्भकम्मंताणि वा बद्धकम्मंताणि वा वक्ककम्मंताणि वा वनकम्मंताणि वा इंगालकम्मंताणि वा कट्ठकम्मसयक्खंधो-२, अज्झयणं-२ उद्देसो-२ ताणि वा ससाणकम्मंताणि वा संतिकम्मंताणि वा गिरिकम्मंताणि वा कंदरकम्मंताणि वा सेलोवट्ठाणकम्मंताणि वा भवणगिहाणि वा जे भयंतारो तहप्पगाराइं आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा तेहिं ओवयमाणेहिं ओवयंति अयमाउसो अभिक्कंत-किरिया वि भवइ ।। [४१५] इह खल पाईण वा पडीणं वा दाहीणं वा उदीणं वा संतेगइया सड्ढा भवंति तं जहागाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा तेसिं च णं आयार-गोयरे नो निसंते भवइ तं सद्दहमाणेहिं तं पत्तियमाणेहिं] तं रोयमाणेहिं बहवे समण-माहण-अतिहि-किविण-वणीमए समुद्दिस्स तत्थ-तत्थ अगारीहिं अगाराइं चेतिआई भवंति, तं जहा- आएसणाणि वा जाव भवनगिहाणि वा, जे भयंतारो तहप्पगाराई आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा तेहिं अनोवयमाणेहिं ओवयंति अयमाउसो ! अनभिक्कंत-किरिया वि भवति । [४१६] इह खल पाईणं वा जाव कम्मकरीओ वा, तेसिं च णं एवं वृत्तपव्वं भवइ, जे इमे भवंति समणा भगवंतो सीलमंतो उवरया मेहणाओ धम्माओ, नो खलु एएसिं भयंताराणं कप्पड़ आहाकम्मिए उवस्सए वत्थए, से जाणिमाणि अम्हं अप्पणो सअट्ठाए चेतिताइं भवंति, तं जहा-आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा, सव्वाणि ताणि समणाणं निसिरामो, अवियाई वयं पच्छा अप्पणो सअट्ठाए चेतिस्सामी तं जहा- आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा एयप्पगारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म जे भयंतारो तहप्पगाराइं आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा, उवागच्छंति उवागच्छित्ता इतरेतरेहिं पाहुडेहिं वटुंति, अयमाउसो ! वज्ज-किरिया वि भवइ । [४१७] इह खल पाईणं वा पडीणं वा दाहीणं वा उदीणं वा संतेगइया सड्ढा भवंति, तं जहागाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा, तेसिं च णं आयार-गोयरे नो सुनिसंते भवइ तं सद्दहमाणेहिं तं पत्तियमाणेहिं तं रोयमाणेहिं बहवे समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीमगे पगणिय-पगणिय समुद्दिस्स तत्थतत्थ अगारीहिं अगाराइं चेतिताइं भवंति तं जहा-आएसणाणि वा जाव भवनगिहाणि वा जे भयंतारो तहप्प-गाराइं आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा उवागच्छंति उवागच्छित्ता इतरेतरेहिं पाहुडेहिं वटुंति, अयमाउसो ! महावज्ज-किरिया वि भवइ । [४१८] इह खल पाईणं वा पडीणं वा दाहीणं वा उदीणं वा संतेगइया सड्ढा भवंति तं जहागाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा तेसिं च णं आयार-गोयरे नो सुनिसंते भवइ तं सद्दहमाणेहिं तं पत्तियमाणेहिं तं रोयमाणेहिं बहवे समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीमगे समुद्दिस्स तत्थ-तत्थ अगारीहिं [दीपरत्नसागर संशोधितः] [54] [१-आयारो] Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अगाराइं चेतिआई भवंति, तं जहा- आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा, जे भयंतारो तहप्पगाराई आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा उवागच्छंति उवागच्छित्ता इतरेतरेहिं पाहुडेहिं वटुंति, अयमाउसो! सावज्ज-किरिया वि भवइ । [४१९] इह खल पाईणं वा पडीणं वा दाहीणं वा उदीणं वा संतेगइया जाव तं रोयमाणेहिं एग समणजायं समद्दिस्स तत्थ-तत्थ अगारीहिं अगाराइं चेतिताई भवंति, तं जहा- आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा महया पढविकाय-समारंभेणं जाव महया तसकाय-समारंभेणं महया विरूवरूवेहिं पावकम्मकिच्चेहिं तं जहा- छायणओ लेवणओ संथार-द्वार-पिहणओ सीतोदए वा परिद्ववियपव्वे भवइ अगनिकाए वा उज्जालियपव्वे भवइ, जे भयंतारो तहप्पगाराइं आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा उवागच्छंति उवागच्छित्ता इयराइयरेहिं पाहडेहिं० दुपक्खं ते कम्म सेवंति, अयमाउसो! महासावज्ज-किरिया सयक्खंधो-२, अज्झयणं-२ उद्देसो-२ वि भवइ । [४२०] इह खल पाईणं वा पडीणं वा दाहीणं वा उदीणं वा संतेगइया सड्ढा भवंति तं जहागाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा तेसिं च णं आयार-गोयरे नो सनिसंते भवइ तं सद्दहमाणेहिं तं पत्तियमाणेहिं तं रोयमाणेहिं अप्पणो सअट्ठाए तत्थ-तत्थ अगारीहिं अगाराइं चेतिताई भवंति तं जहाआएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा महया पुढविकाय-समारंभेणं जाव महया तसकाय-समारंभेणं महया विरूवरूवेहिं पावकम्म-किच्चेहिं तं जहा- छायणओ लेवणओ संथार-दुवार-पिहणओ सीतोदए वा परिट्ठवियपव्वे भवइ अगनिकाए वा उज्जालियपुव्वे भवइ, जे भयंतारो तहप्पगाराइं आएसणाणि वा जाव भवणगिहाणि वा उवागच्छंति उवागच्छित्ता इयराइयरेहिं पाहुडेहिं एगपक्खं ते कम्म सेवंति, अयमाउसो! अप्पसावज्ज-किरिया वा भवइ एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं [जं सव्वेटेहिं समिए तहिए सया जए - त्तिबेमि । बीए अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो ० तइओ - उद्देसो . [४२१] से य नो सुलभे फासुए उंछे अहेसणिज्जे नो य खलु सुद्धे इमेहिं पाहुडेहि, तं जहाछायणओ लेवणओ संथार-दुवार-पिहणओ पिंडवाएसणाओ, से भिक्खु चरिया-रए ठाण-रए निसीहिया-रए सेज्जा-संथार-पिंडवाएसणा-रए संति भिक्खुणो एवमक्खाइणो उज्जुया नियाग-पडिवन्ना अमायं कव्वमाणा वियाहिया, संतेगइया पाडिया उक्खित्तपुव्वा भवइ एवं निक्खित्तपुव्वा भवइ, परिभाइय पुव्वा भवइ, परिभत्तपुव्वा भवइ, परिद्ववियपव्वा भवइ, एवं वियागरेमाणे समियाए वियागरेति ? हंता भवइ । [४२२] से भिक्ख वा भिक्खणी वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- डियाओ खडद्वारियाओ निययाओ नीयाओ संनिरुद्धाओ भवंति, तहप्पगारे उवस्सए राओ वा विआले वा निक्खममाणे वा पविसमाणे वा पुरा हत्थेण पच्छा पाएण वा तओ संजयामेव निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा, केवली बूया आयाणमेयं- जे तत्थ समणाण वा माहणाण वा छत्तए वा मत्तए वा दंडए वा लट्ठिया वा भिसिया वा नालिया वा चेलं वा चिलिमिली वा चम्मए वा चम्मकोसए वा चम्म-छेदणए वा दुब्बद्धे दुन्निक्खित्ते अनिकंपे चलाचले- भिक्खु य राओ वा वियाले वा निक्खममाणे वा पविसमाणे वा पयलेज्ज वा, पवडेज्ज वा,... [दीपरत्नसागर संशोधितः] [55] [१-आयारो] Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से तत्थ पयलमाणे वा पवडमाणे वा हत्थं वा पायं वा [बाहं वा ऊरुं वा उदरं वा सीसं वा अन्नयरं वा कायंसि] इंदिय-जायं लूसेज्ज वा पाणाणि वा भूयाणि वा जीवाणि वा सत्ताणि वा अभिहणेज्ज वा [वत्तेज्ज वा लेसेज्ज वास संघसेज्ज वा संघट्टेज्ज वा परियावेज्ज वा किलामेज्ज वा ठाणाओ ठाणं संकमेज्ज वा जीवियाओ] ववरोवेज्ज वा, अह भिक्खणं पव्वोवदिट्ठा एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो जं तहप्पगारे उवस्सए पुरा हत्थेणं पच्छा पाएणं तओ संजयामेव निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा । [४२३] से आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावइ-कुलेसु वा परियावसहेसु वा अनुवीइ उवस्सयं जाएज्जा, जे तत्थ ईसरे जे तत्थ समहिट्ठाए ते उवस्सयं अणुन्नवेज्जा- कामं खल आउसो ! अहालंदं अहापरिण्णातं वसिस्सामो जाव आउसंतो ! जाव आउसंतस्स उवस्सए जाव साहम्मियाई ततो उवस्सयं गिहिस्सामो तेण परं विहरिस्सामो । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-२ उद्देसो-३ [४२४] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा जस्सुवस्सए संवसेज्जा तस्स पुव्वामेव नाम-गोयं जाणेज्जा, तओ पच्छा तस्स गिहे निमंतेमाणस्स वा अनिमंतेमाणस्स वा असनं वा पानं खाइमं वा साइमं वा- अफासुयं [अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा । [४२५] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- ससागारियं सागणियं सउदयं नो पण्णस्स निक्खमण-पवेसाए नो पण्णस्स वायण-[पुच्छणपरियट्टणाणपेह-धम्माणुओग] चिंताए तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [४२६] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- गाहावइ-कुलस्स मज्झमज्झेणं गंतुं पंथं पडिबद्धं वा नो पण्णस्स जाव चिंताए तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [४२७] से भिक्ख वा भिक्खणी वा सेज्जं पण उवस्सयं जाणेज्जा- इह खल गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा अन्नमन्नमक्कोसंति वा [बंधति वा रुंभंति वा] उद्दवेंति वा नो पण्णस्स निक्खमणपवेसाए -जाव धम्माणुओग चिंताए, सेवं नच्चा तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा जाव चेतेज्जा | [४२८] से भिक्खु वा भिक्षणी वा सेज्जं पण उवस्सयं जाणेज्जा- इह खल गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा अन्नमन्नस्स गायं तेल्लेण वा घएण वा नवनीएण वा वसाए वा अब्भंगे ति वा मक्खे ति वा नो पण्णस्स जाव धम्माणुओगं चिंताए तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा जाव चेतेज्जा । [४२९] से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण उवस्सयं जाणेज्जा इह खल गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा अन्नमन्नस्स गायं सिणाणेण वा कक्केण वा लोद्धेण वा वण्णेण वा चुण्णेण वा पउमेण वा आघंसंति वा पघंसंति वा उव्वलेंति वा उव्वर्टेति वा नो पण्णस्स चिंताए तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा [सेज्जं वा निसीहियं वा] चेतेज्जा । [४३०] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- इह खलु गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा अन्नमन्न गायं सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेंति वा पधोवेंति वा सिंचंति वा सिणावेंति वा नो पण्णस्स चिंताए तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा जाव चेतेज्जा । __[४३१] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण उवस्सयं जाणेज्जा- इह खलु गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा निगिणा ठिआ निगिणा उवल्लीणा मेहणधम्मं विन्नवेति रहस्सियं वा मंतं मंतेति [दीपरत्नसागर संशोधितः] [56] [१-आयारो] Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नो पण्णस्स [निक्खमण-पवेसाए नो पण्णस्स वायण-पुच्छण-परियट्टणाणुपेह-धम्माणुओग] चिंता तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा सेज्जं वा निसीहियं वा चेतेज्जा । [४३२] से भिक्खु वा भिक्खुणि वा सेज्जं पुण उवस्सय जाणेज्जा आइण्णसंलेक्ख नो पण्णस्स जाव चिंताए तहप्पगारे उवस्सए नो ठाणं वा जाव चेतेज्जा । [४३३] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा संथारगं एसित्तए सेज्जं पुण संथारगं जाणेज्जा सअंड [सपानं सबीअं सहरियं सउस सउदयं सउत्तिंग पणग- दग-मट्टिय-मक्कडा ] संताणगं तहप्पगारं संथारंगं-[अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे] लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । भिक्खु वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण संथारगं जाणेज्जा- अप्पंड अप्पपाण अप्पबीअं अप्पहरियं अप्पोसं अप्पुदयं अप्पुत्तिंग पणग- दग-मट्टिय-मक्कडा संताणगं गरुयं तहप्पगारं संथारगंअफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-२ उद्देसो-३ भिक्खु वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण संथारगं जाणेज्जा- अप्पडं जाव संताणगं लहुयं अपाडिहारियं तहप्पगारं संथारगं- जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा | से भिक्खु वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण संथारगं जाणेज्जा - अप्पंड जाव संताणगं लहुयं पाडिहारियं नो अहाबद्धं तहप्पगारं संथारगं- जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । भिक्खु वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण संथारगं जाणेज्जा- अप्पंडं जाव अप्प संताणगं लहु पाडिहारियं अहाबद्धं तहप्पगारं संथारगं - [फासुयं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा । [४३४] इच्चेयाइं आयतणाई उवाइक्कम्म अह भिक्खु जाणेज्जा इमाहिं चउहिं पडिमाहिं संथारगं एसित्तए, तत्थ खलु इमा पढमा पडिमा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा उद्दिसिय उद्दिसिय संथारगं जाएज्जा, तं जहा-इक्कडं वा कढिणं वा जंतुयं वा परगं वा मोरगं वा तणगं वा सोरगं वा कुसं वा कुचगं वा पिप्पलगं वा पलालगं वा, से पुव्वामेव आलोएज्जा आउसोत्ति वा भगिनित्ति वा दाहिसि मे पत्तो अन्नयरं संथारगं ?, तहप्पगारं सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा- फासुयं एसणिज्जं [ति मन्नमाणे] लाभे संते पडिगाहेज्जा- पढमा पडिमा । [४३५] अहावरा दोच्चा पडिमा से भिक्खु वा भिक्खुणी वा पेहाए संथारगं जाएज्जा, तं जहा-गाहावइं वा गाहावइ-भारियं वा गाहावइ-भगिनिं वा गाहावइ पुत्तं वा गाहावइ घूयं वा सुण्हं वा घाईं वा दासं वा दासिं वा कम्मकरं वा कम्मकरिं वा से पुव्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भगिनि दाहिसि मे एत्तो ? अन्नयरं संथारगं तहप्पगारं संथारगं सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा- फासयं एसणिज्जं० पडिगाहेज्जा- दोच्चा पडिमा । अहावरा तच्चा पडिमा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जस्सुवस्सए संवसेज्जा ते तत्थ अहासमन्नागए, तं जहा- इक्कडे वा [ कढिणे वा जंतुए वा परगे वा मोरगे वा तणगे वा सारगे वा कुसे वा कुच्चगे वा पिप्पले वा] पलाले वा तस्स लाभे संवसेज्जा तस्स अलाभे उक्कुडुए वा नेसज्जिए वा विहरेज्जा - तच्चा पडिमा । [४३६] अहावरा चउत्था पडिमा से भिक्खु वा भिक्खुणी वा अहासंथडमेव संथारगं जाज्जा, तं जहा- पुढविसिलं वा कट्ठसिलं वा अहासंथडमेव, तस्स लाभे संवसेज्जा तस्स अलाभे उक्कुडुए वा नेसज्जिए वा विहरेज्जा- चउत्था पडिमा । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [57] [१-आयारो] Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [४३७] इच्चेयाणं चउण्हं पडिमाणं अन्नयरं पडिमं पडिवज्जमाणे तं चेव जाव अन्नोऽन्नसमाहीए एवं च णं विहरंति । [४३८] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा संथारगं पच्चप्पिणित्तिए, से ज्जं पुण संथारगं जाणेज्जा- सअंडं जाव संताणगं तहप्पगारं संथारगं नो पच्चप्पिणेज्जा । [४३९] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा संथारगं पच्चप्पिणित्तए सेज्जं पुण संथारगं जाणेज्जा- अप्पंड अप्पपानं जाव अप्पत्तिंग-पणग-दग-मट्टिय-मक्कडा संताणगं तहप्पगारं संथारगं पडिलेहिय पडिलेहिय पमज्जिय-पमज्जिय आयाविय-आयाविय विहुणिय विहुणिय तओ संजयामेव पच्चप्पिणेज्जा । [४४०] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा समाणे वा वसमाणे वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे वा पुवामेव णं पन्नस्स उच्चारपासवणभूमि पडिलेहेज्जा, केवली बूया आयाणमेयं- अपडिलेहियाए उच्चारसुयक्खंधो-२, अज्झयणं-२ उद्देसो-३ पासवणभूमीए, भिक्खू वा भिक्खणी वा राओ वा विआले वा उच्चारपासवणं परिट्ठवेमाणे पयलेज्ज वा पवडेज्ज वा, से तत्थ पयलमाणे वा पवडमाणे वा हत्थं वा पायं वा लूसेज्ज वा पाणाणि वा [भूयाणि वा जीवाणि वा सत्ताणि वा अभिहणेज्ज वा वत्तेज्ज वा लेसेज्ज वा संघसेज्जं वा संघट्टेज्ज वा परिया-वेज्ज वा किलामेज्ज वा ठाणाओ ठाणं संकामेज्ज वा जीविआओ] ववरोवेज्ज वा, अह भिक्खूणं पुव्वोवदिहा एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो जं पुव्वामेव पन्नस्स उच्चारपासवणभूमि पडिलेहेज्जा | [४४१] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा सेज्जा-संथारग-भूमि पडिलेहित्तए नन्नत्थ आयरिएण वा उवज्झाएण वा [पवत्तीए वा थेरेण वा गणिणा वा गणहरेण वा] गणावच्छेइएण वा बालेण वा वुड्ढेण वा सेहेण वा गिलाणेण वा आएसेण वा अंतेण वा मज्झेण वा समेण वा विसमेण वा पवाएण वा निवाएण वा, तओ संजयामेव पडिलेहिय-पडिलेहिय पमज्जिय-पमज्जिय तओ संजयामेव बह-फास्यं सेज्जा-संथारगं संथरेज्जा । [४४२] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा बहु-फासुयं सेज्जा-संथारगं संथरेत्ता अभिकंखेज्जा बहुफासुए सेज्जा-संथारए दुरुहित्तए । ___ से भिक्खु वा भिक्खुणी वा बहु-फासुए सेज्जा-संथारए दुरूहमाणे से पुवामेवं ससीसोवरियं कायं पाए य पमज्जिय पमज्जिय तओ संजयामेव बहु-फासुए सेज्जा-संथारगे दुरुहेज्जा दुरुहेत्ता तओ संजयामेव बहु-फासुए सेज्जा-संथारए सएज्जा । [४४३] से भिक्खू वा भिक्खणी वा बहु-फासुए सेज्जा-संथारए सयमाणे नो अन्न-मन्नस्स हत्थेण हत्थं पाएण पायं काएण कायं आसाएज्जा, से अनासायमाणे तओ संजयामेव बहु-फासुए सेज्जासंथारए सएज्जा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा उस्सासमाणे वा नीसासमाणे वा कासमाणे वा छीयमाणे वा जंभायमाणे वा उड्डुए वा वायनिसग्गे वा करेमाणे पुवामेव आसयं वा पोसयं वा पाणिणा परिपिहित्ता तओ संजयामेव ऊससेज्ज वा नीससेज्ज वा कासेज्ज वा छीएज्ज वा जंभाएज्ज वा उड्ड्यं वा वायनिसग्गं वा करेज्जा । [४४४] से भिक्खू वा भिक्खणी वा- समा वेगया सेज्जा भवेज्जा, विसमा वेगया सेज्जा भवेज्जा, पवाया वेगया सेज्जा भवेज्जा, निवाता वेगया सेज्जा भवेज्जा, ससरक्खा वेगया सेज्जा भवेज्जा, [दीपरत्नसागर संशोधितः] [58] [१-आयारो] Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अप्प-ससरक्खा वेगया सेज्जा भवेज्जा, सदंस-मसगा वेगया सेज्जा भवेज्जा, अप्प-दंस-मसगा वेगया सेज्जा भवेज्जा, सपरिसाडा वेगया सेज्जा भवेज्जा, अपरिसाडा वेगया सेज्जा भवेज्जा, सउवसग्गा वेगया सेज्जा भवेज्जा, निरुवसग्गा वेगया सेज्जा भवेज्जा, तहप्पगाराहिं सेज्जाहिं संविज्जमाणाहिं पग्गहिततरागं विहारं विहरेज्जा, नो किंचि वि गिलाएज्जा, एयं खलु तस्स भिक्खस्स वा भिक्खणीए वा सामग्गियं जं सव्वटेहिं समिए सहिए सया जएज्जासि - त्तिबेमि । बीए अज्झयणे तइओ उद्देसो समत्तो बीअं अज्झयणं समन्तं मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च बिइअं अज्झयणं समत्तं स्यक्खंधो-२, अज्झयणं-३ उद्देसो-१ तइयं अज्झयणं- इरिया • पढमो - उद्देसो . [४४५] अब्भुवगए खलु वासावासे अभिपवुढे बहवे पाणा अभिसंभूया बहवे बीया अहुणोन्भिन्ना अंतरा से मग्गा बहुपाणा बहुबीया [बहुहरिया बहुओसा बहुउदया बहुउत्तिंगपणगदग-मट्टियमक्कडा] संताणगा अनभिक्कंता पंथा नो विण्णाया मग्गा सेवं नच्चा नो गामाणगामं दूइज्जेज्जा, तओ संजयामेव वासावासं उवल्लिएज्जा । [४४६] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण जाणेज्जा-गामं वा [नगरं वा खेडं वा कब्बडं वा मडंब वा पट्टणं वा दोणमुहं वा आगरं वा निगमं वा आसमं वा सन्निवेसं वा] रायहाणिं वा इमंसि खलु गामंसि वा जाव रायहाणिसि वा नो महती विहारभूमी नो महती वियारभूमी नो सुलभे पीढ-फलग-सेज्जा संथारए नो स्लभे फासुए उंछे अहेसणिजे जत्थ बहवे समण-माहण-अतिहि किवण-वणीमगा उवागया उवागमिस्संति य अच्चाइण्णा बित्ती- नो पन्नस्स निक्खमण-पवेसाए जाव धम्माणओग चिंताए सेवं नच्चा तहप्पगारं गामं वा नगरं वा जाव रायहाणिं वा नो वासावासं उवल्लिएज्जा | से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण जाणेज्जा-गामं वा जाव रायहाणिं वा इमंसि खलु गामंसि वा जाव रायहाणिसि वा-महती विहारभूमी महती वियारभूमी सुलभे जत्थ पीढ-फलग-सेज्जासंथारए सुलभे फासुए उंछे अहेसणिज्जे नो जत्थ बहवे समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीमगा] उवागया उवागमिस्संति य अप्पाइण्णा वित्ती-पण्णस्स निक्खमण-पवेसाए पण्णस्स वायण-पच्छण-परियट्टणाणपेहधम्माणुओग-चिंताए सेवं नच्चा तहप्पगारं गामं वा जाव] रायहाणिं वा तओ संजयामेव वासावासं उवल्लिएज्जा । [४४७] अह पुणेणं जाणेज्जा-चत्तारि मासा वासावासाणं वीइक्कंता हेमंताण य पंच-दसरायकप्पे परिसिए अंतरा से मग्गा बहुपाणा जाव संताणगा नो जत्थ बहवे समण जाव उवागया उवागमिस्संति, सेवं नच्चा नो गामाणुगामं दूइज्जेज्जा ।अह पुणेवं जाणेज्जा- चत्तारि मासा वासाणं वीइक्कंता हेमंताण य पंच दस-रायकप्पे परिवसिए अंतरा से मग्गे अप्पंडा जाव संताणगा बहवे जत्थं समण जाव उवागया उवागमिस्संति य, सेवं नच्चा तओ संजयामेव गामाणगामं दुइज्जेज्जा | [दीपरत्नसागर संशोधितः] [59] [१-आयारो] Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [४४८] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे पुरओ जुगमायं पेहमाणे द₹ण तसे पाणे- उद्धट्ट पायं रीएज्जा साहट्ट पायं रीएज्जा वितिरिच्छं वा कट्ट पायं रीएज्जा, सति परक्कमे संजतामेव परक्कमेज्जा, नो उज्जुयं गच्छेज्जा० तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा ।। से भिक्खू वा भिक्खणी वा गामाणगामं दूइज्जमाणे अंतरा से पाणाणि वा बीयाणि वा हरियाणि वा उदए वा मट्टिया वा अविद्धत्थे सति परक्कमे [संजतामेव परक्कमेज्जा] नो उज्जयं गच्छेज्जा, तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । [४४९] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से विरूवरूवाणि पच्चंतिगाणि दस्सुगायतणाणि मिलक्खूणि अनायरियाणि दुस्सन्नप्पाणि दुप्पन्नवणिज्जाणि अकालपडिबोहीणि अकालपरिभोइणि सति लाढे विहाराए संथरमाणेहिं जनवएहिं नो विहारवत्तियाए पवज्जेज्जा गमणाए, केवली बूया आयाणमेयं, ते णं बाला अयं तेणे अयं उवचरए अयं तओ आगए त्ति कट्ट तं भिक्खं अक्कोसेज्ज वा [बंधेज्ज वा रुंभेज्ज वा] उद्दवेज्ज वा वत्थं पडिग्गहं कंबलं पायपुंछणं अच्छिंदेज्ज सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-३ उद्देसो-१ वा अवहरेज्ज वा परिभवेज्ज वा अह भिक्खूणं पव्वोवदिवा [एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो] जं नो तहप्पगाराणि विरूवरूवाणि पच्चंतियाणि दस्सगायतणाणि विहार-वत्तियाए पवज्जेज्जा गमणाए तओ संजायामेव गामाणुगामं दूइजेज्जा । [४५०] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से अरायाणि वा गणरायाणि वा जुवरायाणि वा दोरज्जाणि वा वेरज्जाणि वा विरुद्धरज्जाणि वा सति लाढे विहाराए संथरमाणेहिं जनवरहिं नो विहार-वत्तियाए पवज्जेज्ज गमणाए केवली बूया आयाणमेयं- ते णं बाला तं चेव जाव गमणाए तओ संजयामेव गामाणगामं दइज्जेज्जा । [४५१] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से विहं सिया, सेज्जं पुण विहं जाणेज्जा- एगाहेण वा याहेण वा तियाहेण वा चउयाहेण वा पंचाहेण वा पाउणेज्ज वा नो पाउणेज्ज वा तहप्पगारं विहं अनेगाहगमणिज्जं सति लाढे [विहाराए संथरमाणेहिं जनवरहिं] नो विहारवत्तियाए पवज्जेज्जा गमणाए, केवली बूया आयाणमेयं, अंतरा से वासे सिया पाणेस् वा पणएस् वा बीएस् वा हरिएस् वा उदाएस् वा मट्टियास् वा अविद्धत्थाए, अह भिक्खणं पव्वोवदिहा [एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो] जं तहप्पगारं विहं अनेगाह गमणिज्जं जाव गमणाए तओ संजयामेव गामाणगामं दूइज्जेज्जा । [४५२] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से नावासंतारिमे उदए सिया, से ज्जं पुण नावं जाणेज्जा- अस्संजए भिक्खु-पडियाए किणेज्ज वा पामिच्चेज्ज वा नावाए वा नावं-परिणामं कट्ट थलाओ वा नावं जलंसि ओगाहेज्जा जलाओ वा नावं थलंसि उक्कसेज्जा पुण्णं वा नावं उस्सिंचेज्जा सण्णं वा नावं उप्पीलावेज्जा तहप्पगारं नावं उड्ढगामिणिं वा अहेगामिणिं वा तिरियगामिणिं वा परं जोयणमेराए अद्धजोयणमेराए वा अप्पतरो वा भुज्जतरो वा नो दुरुहेज्ज गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा पुव्वामेव तिरिच्छ-संपातिमं नावं जाणेज्जा, जाणेत्ता से तमायाए एगंतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता भंडगं पडिलेहेज्जा पडिलेहेत्ता एगओ भोयणभंडगं करेज्जा करेत्ता ससीसोवरियं कायं पाए य पमज्जेज्जा पमज्जेत्ता सागारं भत्तं पच्चक्खाएज्जा पच्चक्खाएत्ता एगं पायं जले किच्चा एगं पायं थले किच्चा तओ संजयामेव नावं दुहेज्जा | [दीपरत्नसागर संशोधितः] [60] [१-आयारो] Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [४५३] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा नावं दुरुहमाणे नो नावाए पुरओ दुरुहेज्जा नो नावाए मग्गओ दुरुहेज्जानो नावाए मज्झतो दुरुहेज्जा नो बाहाओ पगिज्झिय- पगिज्झिय अंगुलियाए उवदंसियउवदंसिय ओणमिय-ओणमिय उन्नमिय- उन्नमिय निज्झाएज्जा, से णं परो नावा-गतो नावा-गयं वएज्जाआउसंतो, समणा एयं ता तुमं नावं उक्कसाहि वा वोक्कसाहि वा खिवाहि वा रज्जुयाए वा आकसाहि, नो से तं परिण्णं परिजाणेज्जा, तुसिणीओ उवेहेज्जा । से णं परो नावा-गओ नावा-गयं वएज्जा आउसंतो समणा नो संचाएसि तुमं नावं उक्कसित्तए वा वोक्कसित्तए वा खिवित्ताए वा रज्जुयाए वा गहाय आकसित्तए आहर एतं नावाए रज्जूयं सयं चेव णं वयं नावं उक्कसिस्सामो वा वोक्कसिस्सामो वा खिविस्सामो वा रज्जुयाए वा गहाय आकसिस्सामो, नो से तं परिण्णं परिजाणेज्जा तुसिणीओ उवेहेज्जा । से णं परो नावा-गओ नावा-गयं वएज्जा आउसंतो समणा एयं ता तुमं नावं अलित्तेण वा पिहएण वा वंसेण वा वलएण वा अवल्लएण वा वाहेहि नो से तं परिण्णं परिजाणेज्जा तुसिणीओ सुयक्खंधो-२, अज्झयणं - ३ उद्देसो- १ उवेहेज्जा से णं परो नावा-गओ नावा-गयं वदेज्जा आउसंतो समणा एयं ता तुमं नावाए उदयं हत्थेण वा पाएण वा मत्तेण वा पडिग्गहेण वा नावा- उस्सिंचणेण वा उस्सिंचाहि नो से तं परिण्णं परिजाणेज्जा तुसिणीओ उवेहेज्जा | से णं परो नावा-गओ नावा-गयं वएज्जा आउसंतो समणा एतं ता तुमं नावाए उत्तिंगं हत्थेण वा पाएण वा बाहुणा वा ऊरुणा वा उदरेण वा सीसेण वा कारण वा नावा- उस्सिंचणेण वा चेलेण वा मट्टियाए वा कुसपत्तएण वा कुविंदएण वा पिहेहि नो से तं परिण्णं परिजाणेज्जा तुसिणीओ उवेहेज्जा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा नावाए उत्तिंगेणं उदयं आसवमाणं पेहाए उवरुवरि नावं कज्जलावेमाणं पेहाण नो परं उवसंकमित्तु एवं बूया - आउसंतो ! गाहावई एयं ते नावाए उदयं उत्तिगेणं आवसति उवरुवति वा नावा कज्जलावेति एतप्पगारं मणं वा वायं वा नो पुरओ कट्टु विहरेज्जा, अप्पुस्सु अबहिलेस्से एगंतगएण अप्पाणं विउसेज्जा समाहीए, तओ संजयामेव नावा- संतारिमे उदए अहारियं रीएज्जा, एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वट्ठेहिं समिए सहिए सदा जइज्जासि - त्तिबेमि । तइए अज्झयणे पढमो उद्देसो समत्तो बीओ - उद्देसो • [४५४] से णं परो नावा-गओ नावा-गयं वदेज्जा आउसंतो ! समणा एयं ता तुमं छत्तगं वा [ मत्तगं वा दंडगं वा लट्ठियं वा भिसियं वा नालियं वा चेलं वा चिलिमिलिं वा चम्मगं वा चम्मकोसगं वा] चम्म छेयणगं वा गेण्हाहि एयाणि तुमं विरूवरूवाणि सत्थ-जायाणि धारेहि० एयं ता तुमं दारगं वा दारिगं वा पज्जेहि, नो से तं परिण्णं परिजाणेज्जा तुसिणीओ उवेहेज्जा । [ ४५५] से णं परो नावा- गए नावा-गयं वदेज्जा आउसंतो ! एस णं समणे नावाए भंडभारिए भवइ, से णं बाहाए गहाय नावाओ उदगंसि पक्खिवह एतप्पगारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म से य चीवरधारी सिया खिप्पामेव चीवरामि उव्वेढिज्ज वा निव्वेड्ढिज्ज वा उप्फेसं वा करेज्जा अह पुणेवं जाणेज्जा अभिक्कंत कूरकम्मा खलु बाला बाहाहिं गहाय नावाओ उदगंसि पक्खिवेज्जा से पुव्वामेव वएज्जाआउसंतो ! गाहावइ मा मेत्तो बाहाए गहाय नावाओ उदगंसि पक्खिवह, सयं चेव णं अहं नावातो उदगंसि [दीपरत्नसागर संशोधितः] [61] [१-आयारो] o Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ओगाहिस्सामि, से नेवं वयंतं परो सहसा बलसा बाहाहिं गहाय नावाओ उदगंसि पक्खिवेज्जा तं नो सुमणे सिया नो दुम्मणे सिया नो उच्चावयं मणं नियच्छेज्जा नो तेसिं बालाणं घाताए वहाए समढेज्जा अप्पुस्सुए [अबहिलेस्से एगंत-गएणं अप्पाणं वियोसेज्ज] समाहीए तओ संजयामेव उदगंसि पवेज्जा । [४५६] से भिक्खू वा भिक्खणी वा उदगंसि पवमाणे नो हत्थेण हत्थं पाएण पायं काएण कायं आसाएज्जा, से अनासायमाणे तओ संजयामेव उदगंसि पवेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा उदगंसि पवमाणे नो उम्मग्ग-निमग्गियं करेज्जा, मामेयं उदगं कण्णेसु वा अच्छीसुं वा नक्कंसि वा मुहंसि वा परियावज्जेज्जा, तओ संजयामेव उदगंसि पवेज्जा | से भिक्खू वा भिक्खुणी वा उदगंसि पवमाणे दोब्बलियं पाउणेज्जा खिप्पामेव उवहिं विगिंचेज्ज वा विसोहेज्ज वा नो चेव णं सातिज्जेज्जा, अह पुणेवं जाणेज्ज-पारए सिया उदगाओ तीरं पाउणित्तए, तओ संजयामेव उदउल्लेण वा ससिणिद्धेण वा काएण उदगतीरे चिढेज्जा | सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-३ उद्देसो-२ | भिक्खणी वा उदउल्लं वा ससिणिद्धं वा कायं नो आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा संलिहेज्ज वा निल्लिहेज्ज वा उव्वलेज्ज वा उव्वट्टेज्ज वा आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा अह पण एवं जाणेज्जा- विगओदए मे काए वोच्छिन्न सिणेहे काए तहप्पगारं कायं आमज्जेज्ज वा पयावेज्ज वा तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । [४५७] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे नो परेहिं सद्धिं परिजविय परिजविय गामाणगामं दइज्जेज्जा, तओ संजयामेव गामाणुगामं दुइज्जेज्जा । [४५८] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से जंघासंतारिमे उदगे सिया, से पुव्वामेव ससीसोवरियं कायं पादे य पमज्जेज्जा, पमज्जेत्ता सागारं भत्तं पच्चक्खाएज्जा, पच्च-क्खाएत्ता एगं पायं जले किच्चा एगं पायं थले किच्चा तओ संजयामेव जंघासंतारिभे उदए अहारियं रीएज्जा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा जंघासंतारिमे उदगे अहारियं रीयमाणे नो हत्थेण हत्थं पाएण पायं काएण कायं आसाएज्जा से अनासायमाणे तओ संजयामेव जंघासंतारिमे उदए अहारियं रीएज्जा | से भिक्खू वा भिक्खणी वा जंघासंतारिमे उदए अहारियं रीयमाणे नो सायं वडियाए नो परदाह-वडियाए महइमहालयंसि उदगंसि कायं विउसेज्जा, तओ संजयामेव जंघासंतारिमे उदए अहारियं रीएज्जा, अह पुणेवं जाणेज्जा-पारए सिया उदगाओ तीरं पाउणित्तए, तओ संजयामेव उदउल्लेण वा ससणिद्धेण वा काएण दगतीरए चिट्ठज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा उदउल्लं वा कायं ससणिद्धं वा कायं नो आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा, अह पुणेवं जाणेज्जा- विगतोदए मे काए छिन्नसिनेहे मे काए तहप्प-गारं कायं आमज्जेज्ज वा जाव पयावेज्ज वा तओ संजयामेव गामाणगामं दूइज्जेज्जा । [४५९] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे नो मट्टियागएहिं पाएहिं हरियाणि छिदिय-छिंदिय विकज्जिय-विकृज्जिय विफालिए-विफालिय उम्मग्गेणं हरिय-वहाए गच्छेज्जा, जमेयं पाएहिं मट्टियं खिप्पामेव हरियाणि अवहरंतुं, माइट्ठाणं संफासे, नो एवं करेज्जा, से पुव्वामेव अप्पहरियं मग्गं पडिलेहेज्जा तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [62] [१-आयारो] Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से भिक्खू वा भिक्खणी वा गामाणगामं दूइज्जमाणे अंतरा से वप्पाणि वा फलिहाणि वा पागाराणि वा तोरणाणि वा अग्गलाणि वा अग्गल-पासगाणि वा गड्डाओ वा दरीओ वा सइ परक्कमे संजयामेव परक्कमेज्जा, नो उज्जय गच्छेज्जा केवली बूया आयाणमेयं, से तत्थ परक्कममाणे पयलेज्ज वा पवडेज्ज वा से तत्थ पयलमाणे वा पवडमाणे वा रुक्खाणि वा गुच्छाणि वा गुम्माणि वा लयाओ वा वल्लीओ वा तणाणि वा गहणाणि वा हरियाणि वा अवलंबिय-अवलंबिय उत्तरेज्जा जे तत्थ पाडिपहिया उवागच्छंति ते पाणी जाएज्जा तओ संजयामेव अवलंबिय(२) उत्तरेज्जा तओ गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । से भिक्ख वा भिक्खणी वा गामाणगामं दइज्जमाणे अंतरा से जवसाणि वा सगडाणि वा रहाणि वा सचक्काणि वा परचक्काणि वा सेणं वा विरूवरूवं सन्निविटुं पेहाए सइ परक्कमे संजयामेव परक्कमेज्जा नो उज्जयं गच्छेज्जा, से णं परो सेणागओ वएज्जा- आउसंतो, एस णं समणे सेणाए अभिनिवारियं करेइ, से णं बाहाए गहाय आगसह, से णं परो बाहाहिं गहाय आगसेज्जा, तं नो सुमणे सिया नो दुम्मणे सिया नो उच्चवयं मणं नियच्छेज्जा नो तेसिं बालाण घाताए वहाए समुद्रुज्जा, अप्पसुयक्खंधो-२, अज्झयणं-३ उद्देसो-२ स्सुए अबहिलेस्से एगंतगएणं अप्पाणं वियोसेज्ज समाहीए, तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । [४६०] से भिक्खू वा भिक्खूणी वा गामणगामं दूइज्जमाणे अंतरा से पाडिपहिया उवागच्छेज्जा, ते णं पाडिपहिया एवं वदेज्जा- आउसंतो समणा, केवइए एस गामे वा जाव रायहाणी वा केवइया एत्थ आसा हत्थी गामपिंडोलगा मणुस्सा परिवसंति ? से बहुभत्ते बहुउदए बहुजने बहुजवसे से अप्पभत्ते अप्पदए अप्पजणे अप्पजवसे ?, एयप्पगाराणि पसिणाणि नो पुच्छिज्जा, एयप्पगाराणि पसिणाणि पुट्ठो वा अपुट्ठो वा नो आइक्खेज्जा एवं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वढेहिं [समिए सहिए सया जएज्जासि - त्ति बेमि] | तइए अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो तइओ- उद्वेसो [४६१] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से वप्पाणि वा [फलिहाणि वा पागाराणि वा तोरणाणि वा अग्गलाणि वा अग्गल-पासागाणि वा गड्डाओ वा] दरीओ वा कूडागाराणि वा पासादाणि वा नूम-गिहाणि वा रुक्ख-गिहाणि वा पव्वय-गिहाणि वा रुक्खं वा चेइय-कडं थूभं वा चेइयकडं आएसणाणि वा [आयतणाणि वा देवकुलाणि वा सहाओ वा पवाओ वा पणिय-गिहाणि वा पणिय-सालाओ वा जाण-गिहाणि वा जाण-सालाओ वा सुहा-कम्मंताणि वा दब्भ-कम्मंताणि वा वद्धकम्मंताणि वा वक्क-कम्मंताणि वा वण-कम्मंताणि वा इंगाल-कम्मंताणि वा कट्ठ-कम्मंताणि वा सुसाणकम्मंताणि वा संति-कम्मंताणि वा गिरि-कम्मंताणि वा कंदर-कम्मंताणि वा सेलोवट्ठाण-कम्मंताणि वा] भवनगिहाणि वा नो बाहाओ पगिज्झिय-पगिज्झिय अंगलियाए उद्दिसिय-उद्दिसिय ओण मिय-ओणमिय उन्नमिय-उन्नमिय निज्झाएज्जा तओ संजयामेव गामाणगामं दइज्जेज्जा। से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से कच्छाणि वा दवियाणि वा नमाणि वा वलयाणि वा गहणाणि वा गहण-विग्गाणि वा वनानि वा वन-विग्गाणि वा पव्वयाणि वा पव्वय-विदुग्गाणि वा अगडाणि वा तलागाणि वा दहाणि वा नदीओ वा वावीओ वा पोक्खरिणीओ वा दीहियाओ वा गंजालियाओ वा सराणि वा सर-पंतियाणि वा सर-सरपंतियाणि वा नो बाहाओ पगिज्झियपगिज्झिय जाव निज्झाएज्जा, तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा, केवली बूया आयाणमेयं जे तत्थ [दीपरत्नसागर संशोधितः] [63] [१-आयारो] Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ मिगा वा पसुया वा पक्खी वा सरीसिवा वा सीहा वा जलचरा वा थलचरा वा खहचरा वा सत्ता ते उत्तसेज्ज वा वित्तसेज्जा वा वाडं वा सरणं वा कंखेज्जा चारे त्ति मे अयं समणे, अह भिक्खूणं पुव्वोवदिट्ठा जाव जं नो बाहाओ पगिज्झिय पगिज्झिय जाव निज्झाएज्जा तओ संजयामेव आयरियउवज्झाएहिं सद्धिं गामाणु- गामं दूइज्जेज्जा । [४६२] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा आयरिय उवज्झाएहिं सद्धिं गामाणुगामं दूइज्जमाणे नो आयरिय-उवज्झायस्स हत्थेण हत्थं [पाएण पायं काएण काय आसाएज्जा से] अनासायमाणे तओ संजयामेव आयरिय-उवज्झाएहिं सद्धिं गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा आयरिय उवज्झाएहिं सद्धिं दूइज्जमाणे अंतरा से पाडिपहिया उवागच्छेज्जा, णं पाडिपहिया एवं वएज्जा आउसंतो समणा के तुब्भे ? कओ वा एह ? कहिं वा गच्छि हिह ? जे तत्थ आयारिए वा उवज्झाए वा से भासेज्ज वा वियागरेज्जा वा, आयरिय उवज्झायस्स भासमाणस्स वा वियागरेमाणस्स वा नो अंतराभासं करेज्जा, तओ संजयामेव आहारातिणिए वा० दूइज्जेज्जा | सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-३ उद्देसो-३ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा आहारतिणियं गामाणुगामं दूइज्जमाणे नो रातिणियस्स हत्थेण हत्थं जाव अनासायणाणे तओ संजयामेव आहारातिणियं गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा आहारातिनियं गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से पाडिपहिया उवागच्छेज्जा, ते णं पाडिपहिया एवं वदेज्जा आउसंतो समणा । के तुब्भे ?, कओ वा एह ? कहिं वा गच्छहिह ? जे तत्थ सव्वरातिणिए से भासेज्ज वा वियागरेज्ज वा, रातिणियस्स भासमाणस्स वा वियागरेमाणस्स वा नो अंतराभासं भासेज्जा, तओ संजयमेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । [४६३] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से पाडिपहिया उवागच्छेज्जा, ते णं पाडिपहिया एवं वदेज्जा आउसंतो समणा अवियाइं एत्तो, पडिपहे पासह, तं जहामणुस्सं वा गोणं वा महिसं वा पसुं वा पक्खिं वा सरीसिवं वा जलयरं वा से आइक्खह दंसेह, तं नो आइक्खेज्जा नो दंसेज्जा, नो तेसिं तं परिण्णं परिजाणेज्जा, तुसिणीओ उवेहेज्जा, जाणं वा नो जाति वएज्जा, तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । क्वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से पाडिपहिया उवागच्छेज्जा, ते णं पाडिपहिया एवं वएज्जा आउसंतो समणा! अवियाई एत्तो पडिपहे पासह-उदगपसूयाणि कंदाणि वा मूलाणि वा तयाणि वा पत्ताणि वा पुप्फाणि वा फलाणि वा बीयाणि वा हरियाणि वा उदगं वा संनिहियं अगनिं वा संनिक्खित्तं से आइक्खह जाव दूईज्जेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से पाडिपहिया उवागच्छेज्जा, ते णं पाडिपहिया एवं वएज्जा आउसंतो समणा ! अवियाइं एत्तो पडिपहे पासह- जवसाणि वा [सगडाणि वा रहाणि वा सच्चक्काणिं वा परचक्काणि वा] सेणं वा विरूवरूवं संनिविट्ठे से आइक्खह [ दंसेह तं नो आइक्खेज्जा नो दंसेज्जा नो तेसिं तं परिण्णं परिजाणेज्जा तुसिणीओ उवेहेज्जा जाणं वा नो जाणंति वज्जा तओ संजयामेव गामाणुगामं] दूइज्जेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से पाडिपहिया [उवागच्छेज्जा तेणं पाडिपहिया एवं वदेज्जा ] - आउसंतो समणा ! केवइए एत्तो गामे वा जाव रायहाणी वा से आइक्खह जाव दूइज्जेज्जा । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [64] [१-आयारो] Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से भिक्ख वा० गामाणगाम दूइज्जेज्जा० अंतरा से पाडिपहिया० आउसंतो समणा! केवइए इत्तो गामस्स वा नगरस्स वा जाव रायहाणीए वा मग्गे से आइक्खह० तहेव जाव दूइज्जेज्जा । [४६४] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगाणं दूइज्जमाणे अंतरा से गोणं वियालं पडिपहे पेहाए [महिसं वियालं पडिपहे पेहाए एवं-मणस्सं आसं हत्थि सीहं वग्धं विगं दीवियं अच्छं तरच्छं परिसरं सियालं विरालं-सुणयं कोल-सुणयं कोकंतियं] चित्ताचिल्लडं-वियालं पडिपहे पेहाए नो तेसिं भीओ उम्मग्गेणं गच्छेज्जा नो मग्गाओ उम्मग्गं संकमेज्जा नो गहणं वा वनं वा दुग्गं वा अनुपविसेज्जा नो रुक्खंसि दुरुहेज्जा नो महइमहालयंसि उदयंसि कायं विउसेज्जा नो वाडं वा सरणं वा सेणं वा सत्थं वा कंखेज्जा अप्पुस्सुए [अबहिलेस्से एगंतएणं अप्पाणं वियोसेज्ज] समाहीए तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा गामाणगामं दूइज्जमाणे अंतरा से विहं सिया, सेज्जं पण विहं जाणेज्जा- इमंसि खल विहंसि बहवे आमोसगा उवगरण पडियाए संपिडिया० गच्छेज्जा, नो तेसिं भीओ उम्मग्गेणं गच्छेज्जा जाव समाहीए तओ संजयामेव गामाणगामं दूइज्जेज्जा । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-३ उद्देसो-३ [४६५] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणगामं दूइज्जमाणे अंतरा से आमोसगा संपिडिया गच्छेज्जा ते णं आमोसगा एवं वदेज्जा- आउसंतो समणा! आहार एयं वत्थं वा पायं वा कंबलं वा पायछणं वा देहि निक्खिवाहि० तं नो देज्जा नो निक्खिवेज्जा नो वंदिय-वंदिय जाएज्जा नो अंजलिं कट्ट जाएज्जा नो कलुण-पडियाए जाएज्जा धम्मियाए जायणाए जाएज्जा तुसिणीय-भावेण वा उवेहेज्जा ते णं आमोसगा सयं करणिज्जं ति कट्ट अक्कोसंति वा जाव उद्दवंति वा वत्थं वा पायं वा कंबलं वा पायपुंछणं वा अच्छंदेज्ज वा अवहरेज्ज वा परिभवेज्ज वा, तं नो गामसंसारियं कुज्जा, नो रायसंसारियं कुज्जा, नो परं उवसंकमित्तु बूया- आउसंतो! गाहावइ एए खल आमोसगा उवगरण-पडियाए सयं करणिज्जं ति कट्ट अक्कोसंति वा जाव परिट्ठवंति वा० एयप्पगारं मणं वा वई वा नो पुरओ ट्ट विहरेज्जा, अप्पुस्सुए जाव समाहीए तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं, जं सव्वद्वेहिं समिते सहिए सया जएज्जासि - त्तिबेमि । तइए अज्झयणे तइओ उद्देसो-समत्तो तइअं अज्झयणं समत्तं मनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च तइयं अज्झयणं समत्तं चउत्थं अज्झयणं - भासज्जातं पढ़मो- उद्देसो. [४६६] से भिक्खू वा भिक्खणी वा इमाई वइ-आयाराई सोच्चा निसम्म इमाइं अनायाराई अनायरियपव्वाइं जाणेज्जा- जे कोहा वा वायं विउजंति जे माणा वा वायं विउंजंति जे मायाए वा वायं विउंजंति जे लोभा वा वायं विउंजंति जाणओ वा फरुसं वयंति अजाणओ वा फरुसं वयंति सव्वं चेयं सावज्जं वज्जेज्जा विवेगमायाए, धुवं चेयं जाणेज्जा अधुवं चेयं जाणेज्जा- असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा लभिय नो लभिय भुंजिय नो भुंजिय अदुवा आगए अदुवा नो आगए अदुवा एइ अदुवा नो एड़ [दीपरत्नसागर संशोधितः] [65] [१-आयारो] Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अदुवा एहिति अदुवा नो एहिति एत्थवि आगए एत्थवि नो आगए एत्थवि एड् एत्थवि नो एड् एत्थवि एहिति एत्थवि नो एहिति० अनुवीइ निट्ठाभासी समियाए संजए भासं भासेज्जा तं जहा एगवयणं दुवयणं बहुवयणं इत्थीवयणं पुरिसवयणं नपुंसगवयणं अज्झत्थवयणं उवनीयवयणं अवनीयवयणं उवनीयअवणी-यवयणं अवनीय-उवनीयवयणं तीयवयणं पडुप्पन्नवयणं अनागयवयणं पच्चक्खवयणं परोक्खवयणं, से एगवयणं वदिस्सामीति एगवयणं वएज्जा जाव परोक्खवयणं वदिस्सामीति परोक्खवयणं वएज्जा, इत्थी वेस पुरिस वेस नपुंसग वेस एयं वा चेयं अन्नं वा चेयं अनुवीइ निट्ठाभ समियाए संजए भासं भासेज्जा इच्चेयाइं आयतणाई उवातिकम्म | अह भिक्खू जाणेज्जा चत्तारि भासज्जायाइं तं जहा - सच्चमेगं पढमं भासजायं बीयं मोसं तइयं सच्चामोस जं नेव सच्चं नेवमोस नेव सच्चामोस असच्चामोस नामं तं चउत्थं भासज्जातं । से बेमि- जे अतीता जे य पडुप्पन्ना जे य अनागया अरहंता भगवतो सव्वे ते एयाणि चेव चत्तारि भासज्जायाइं भासिंसु वा भासंति वा भासिस्संति वा पन्नविसुं वा पन्नवेंति वा पन्नविस्संति वा सव्वाइं च णं एयाणिं अचित्ताणि वण्णमंताणि गंधमंताणि रसमंताणि फासमंताणि चयोवचइयाइं विपरिणामधम्माइं भवंतीति अक्खायाइं । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-४ उद्देसो- १ [४६७] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण जाणेज्जा - पुव्वं भासा अभासा भासिज्जमाणी भासा भासा भासासमयविइक्कंता च णं भासिया भासा अभासा । से भिक्खू वा० से ज्जं पुण जाणेज्जा- जा य भासा सच्चा, जा य भासा मोसा, जा य भासा सच्चामोसा, जा य भासा असच्चामोसा, तहप्पगारं भासं सावज्जं सकिरियं कक्कसं कडुयं निडुरं फरुसं अण्हयकरिं छेयणकरिं भेयणकरिं परितावणकरिं उद्दवणकरिं भूतोवघाइयं अभिकंख नो भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण जाणेज्जा- जा य भासा सच्चा सहुमा जा या असच्चामोसा तहप्पगारं भासं असावज्जं अकिरियं अकक्कसं अकडुयं अनिठुरं अफरुसं अणण्हयकरिं अछेयणकरिं अभेयणकरिं अपरितावणकरिं अनुद्दवणकरं अभूतोवधाइयं अभिक्खं भासं भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा पुमं आमंतेमाणे आमंतिते वा अपडिसुणेमाणे नो एवं वज्जाहोले त्ति वा गोले त्ति वा वसुले त्ति वा कुपक्खे त्ति वा धडदासे त्ति वा साणे त्ति वा तेणेति वा चारिए त्ति वा माई त्ति वा मुसावाई त्ति वा, एयाइं तुम ते जणगा वा, एतप्पगारं भासं सावज्जं सकिरियं जाव भूतो- वघाइयं अभिकंख नो भासेज्जा । [४६८] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा पुमं आमंतेमाणे आमंतिए वा अपडिसुणेमाणे एवं वएज्जा- अमुगे त्ति वा आउसो त्ति वा आउसंतो त्ति वा सावगे त्ति वा उपासगे त्ति वा धम्मिए ति वा धम्मपिये त्ति वा- एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव अभूतोवघाइयं अभिकंख भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा इत्थिं आमंतेमाणे आमंतिए य अपडिसुणेमाणिं नो एवं वएज्जा- होले त्ति वा गोले त्ति वा [वसुले त्ति वा कुपक्खे त्ति वा धडदासी त्ति वा साणे त्ति वा त्ति वा चारिए त्ति वा माई त्ति वा मुसावाई त्ति वा इच्चेयाइं तुमं एयाइं ते जणगा वा एतप्पारं भासं सावज्जं जाव भूतोवधाइयं अभिकख नो भासेज्जा] । [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [66] [१-आयारो] Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से भिक्खू वा भिक्खणी वा इत्थियं आमंतेमाणे आमंतिए य अपडिसणेमाणी एवं वएज्जाआउसो त्ति वा भगिनी त्ति वा भगवई ति वा साविगे त्ति वा उवासिए त्ति वा धम्मिए त्ति वा धम्मपिये त्ति वा, एतप्पगारं भासं असावज्जं जाव अभिकंख भासेज्जा । [४६९] से भिक्खू वा भिक्खणी वा नो एवं वएज्जा- नभोदेवे त्ति वा गज्जदेवे त्ति वा विज्जुदेवे त्ति वा पट्ठदेवे त्ति वा निवृट्ठदेवे त्ति वा पडउ वा वासं मा वा पडउ निप्फज्जउ वा सस्सं मा वा निप्फज्जउ विभाउ वा रयणी मा वा विभाउ उदेउ वा सूरिए मा वा उदेउ सो वा राया जयउ मा वा जयउ- नो एतप्पगारं भासं भासेज्जा पन्नवं । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अंतलिक्खे त्ति वा गुज्झाणुचरिए त्ति वा समुच्छिए त्ति वा निवइए त्ति वा पओए वएज्ज वा वुट्टबलाहगे त्ति वा, एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वद्वेहिं समिए सहिए सया जएज्जासि - त्तिबेमि । चउत्थे अज्झयणे पढमो उद्देसो समत्तो बीओ- उद्देसो [४७०] से भिक्खू वा भिक्खणी वा जहा वेगइयाई रूवाइं पासेज्जा तहावि ताइं नो एवं वएज्जा तं जहा- गंडी गंडी ति वा, कुट्ठी कुट्ठी ति वा, [रायंसी रायंसी ति वा, अवमारियं अवमारिए ति वा, काणियं काणिए ति वा, झिमियं झिमिए ति वा, कुणियं कुणिए ति वा, खुज्जियं खुज्जिए ति वा, सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-४ उद्देसो-२ उदरी उदरी ति वा, मूयं मूए ति वा, सूणियं सूणिए ति वा, गिलासिणी गिलासिणी ति वा, वेवई वेवई ति वा, पीढसप्पी पीढसप्पी ति वा, सिलिवयं सिलिवए ति वा], महमेहणी महमेहणी ति वा, हत्थछिन्न हत्थछिन्ने ति वा. पादछिन्ने पादछिन्ने ति वा. नक्कछिन्नं नक्कछिन्ने ति वा. कण्णछिन्नं कण्णहि ति वा, ओट्ठ छिन्नं ओट्ठछिन्ने ति वा, जे यावण्णे तहप्पगारे तहप्पगाराहिं भासाहिं बुइया बुइया कुप्पंति माणवा ते यावि तहप्पगाराहिं भासाहिं अभिकंख नो भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जहा वेगइयाई रूवाइं पासेज्जा तहावि ताई एवं वएज्जा, तं जहा- ओयंसी ओयंसी ति वा, तेयंसी तेयंसी ति वा, वच्चंसी वच्चंसी ति वा, जसंसी जसंसी ति वा, अभिरुवं अभिरूवे ति वा, पडिरूवं पडिरूवे ति वा, पासाइयं पासइए ति वा, दरिसणिज्जं दरिसणीए ति वा, जे यावन्ने तहप्पगारा तहप्पगाराहिं भासाहिं बुइया-बुइया नो कप्पंति माणवा ते यावि तहप्पगारा भासाहिं अभिकंख भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जहा वेगइयाई रूवाइं पासेज्जा, तं जहा-वप्पाणि वा [फलिहाणि वा पागाराणि वा तोरणाणि वा अग्गलाणि वा अग्गल पासगाणि वा गड्डाओ वा दरीओ वा कूडागाराणि वा पासादाणि वा नमगिहाणि वा रुक्ख-गिहाणि वा पव्वय-गिहाणि वा रुक्खं वा चेइय-कडं थूभं वा चेइय-कडं आएसणाणि वा आयतणाणि वा देवकुलाणि वा सहाओ वा पवाओ वा पणिय-गिहाणि वा पणिय-सालाओ वा जाण-गिहाणि वा जाण सालाओ वा सहा-कम्मंताणि वा दब्भ-कम्मंताणि वा बद्धकम्मंताणि वा वक्क कम्मंताणि वा वन-कम्मंताणि वा इंगाल-कम्मंताणि वा कट्ठ-कम्मंताणि वा ससाणकम्मंताणि वा संति-कम्मंताणि वा गिरि-कम्मंताणि वा कंदर-कम्मंताणि वा सेलोवट्ठाण-कम्मंताणि वा] भवनगिहाणि वा-तहावि ताइं नो एवं वएज्जा, तं जहा-सुकडे ति वा सुदुकडे ति वा साहुकडे ति वा कल्लाणे ति वा करणिज्जे ति वा- एयप्पगारं भासं सावज्जं जाव नो भासेज्जा । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [67] [१-आयारो] Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ भिक्खू वा भिक्खुणी वा जहा वेगइयाई रुवाई पासेज्जा, तं जहा वप्पाणि वा जाव भवनगिहाणि वा- तहावि ताइं एवं वएज्जा, तं जहा आरंभकडे ति वा सावज्जकडे ति वा पयत्तकडे ति वा पासादियं पासादिए ति वा दरिसणीयं दरिसणीए ति वा अभिरुवं अभिरुवे ति वा पडिरूवं पडिरूवे ति वाएयप्पारं भासं असावज्जं जाव भासेज्जा । [४७१] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा उवक्खडियं पेहाए तहावि तं नो एवं वएज्जा तं जहा- सुकडे ति वा सुट्टुकडे ति वा साहुकडे ति वा कल्लाणे ति वा करणिज्जे ति वा, एयप्पगारं भासं सावज्जं जाव नो भासेज्जा । भिक्खू वा भिक्खुणी वा असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा उवक्खडियं पेहाए एवं वएज्जा- तं जहा-आरंभकडे ति वा सावज्जकडे ति वा पयत्तकडे ति वा भद्दयं भद्दए ति वा ऊसढं ऊसदे ति वा रसियं रसिए ति वा मणुण्णं मणुण्णे ति वा एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव अभूतोवधाइयं अभिकख भासेज्जा । [४७२] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा मणुस्सं वा गोणं वा महिसं वा मिगं वा पसुं वा पक्खिं वा सरीसिवं वा जलयरं वा से त्तं परिवूढकायं पेहाए नो एवं वएज्जा- थूले ति वा पमेइले ति वाट्टे वा वज्झे ति वा पाइने ति वा एयप्पगारं भासं सावज्जं जाव भूतोवघाइयं अभिकख नो भासेज्जा । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-४ उद्देसो-२ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा मणुस्सं जाव जलयरं वा से त्तं परिवूढकायं पेहाए एवं वएज्जा तं जहा- परिवूढकाए ति वा उवचियकाए ति वा थिरसंघयणे ति वा चियमंससोणिए ति वा बहुपडिपुन्नइंदिए ति वा- एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव अभूतोवघाइयं अभिकख भासेजा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा विरूवरूवाओ गाओ पेहाए नो एवं वएज्जा, तं जहा- गाओ दोज्झाओ त्ति वा दम्मे त्ति वा गोरहे त्ति वा वाहिमा त्ति वा रहजोग्गात्ति वा एयप्पगारं भासं सावज्जं जाव भूतोवधाइयं अभिकख नो भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा विरूवरूवाओ गाओ पेहाए एवं वएज्जा तं जहा- जुवंगवेत्ति वा घेनु त्ति वा रसवती त्ति वा हस्से त्ति वा महल्लए त्ति वा महव्वए त्ति वा संवहणे त्ति वा एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव अभूतोवघाइयं अभिकंखे भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा तहेव गंतुमुज्जाणाइं पव्वयाइं वनानि य रुक्खा महल्ला हा नो एवं वएज्जा तं जहा- पासायजोग्गा ति वा गिहजोग्गा ति वा तोरणजोग्गा ति वा फलिहजोग्गा ति वा अग्गल-नावा-उदग-दोणि- पीढ-चंगबेर - नंगल - कुलिय-जंतलट्ठी - नाभि-गंडी - आसण-सयण - जाण उवस्सयजोग्गा ति वा, एयप्पगारं भासं सावज्जं जाव भूतोवधाइयं अभिकख नो भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा तहेवं गंतुभुज्जाणाइं पव्वायाणि वनानि य रुक्खा महल्ला पेहाए एवं वएज्जा, तं जहा जातिमंता ति वा दीहवट्टा ति वा महालया ति वा पयायसाला ति वा विडिमसाला ति वा पासाइया ति वा दरिसणीया ति वा अभिरुवा ति वा पडिरूवा ति वा एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव अभूतोवघाइयं अभिकख भासेज्जा | से भिक्खू वा भिक्खुणी वा बहुसंभूया वनफला पेहाए तहावि ते नो एवं वएज्जा, तं जहापक्का ति वा पायखज्जा ति वा वेलोचियाति वा टाला ति वा वेहिया ति वा, एयप्पगारं भासं सावज्जं जाव भूतोवघाइयं अभिकख नो भासेज्जा । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [68] [१-आयारो] Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा बहुसंभूया वनफला अंबा पेहाए एवं वएज्जा तं जहा-असंथडा ति वा बहुनिवट्टिमफला ति वा बहुसंभूया ति वा भूयरूवा ति वा- एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव अभूतोवघाइयं अभिकंख भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा बहसंभूयाओ ओसहीओ पेहाए तहावि ताओ नो एवं वएज्जा तं जहा-पक्का ति वा नोलिया ति वा छवीया ति वा लाइमा ति वा भज्जिमा ति वा बहखज्जा ति वाएयप्पगारं भासं सावज्जं जाव भूतोवघाइयं अभिकंख नो भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा बहुसंभूयाओ ओसहीओ पेहाए एवं वएज्जा, तं जहा-रूढा ति वा बहसंभूया ति वा थिरा ति वा ऊसढा ति वा गब्भिया ति वा पसूया ति वा ससारा ति वा, एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव अभूतोवधाइयं अभिकंख भासेज्जा । [४७३] से भिक्ख वा भिक्खणी वा जहा वेगइयाई सद्दाई सणेज्जा तहावि ताडं नो एवं वएज्जा, तं जहा- सुसद्दे ति वा दुसद्दे ति वा, एयप्पगारं भासं सावज्जं जाव नो भासेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जहा वेगइयाई सद्दाइं सुणेज्जा ताई एवं वएज्जा, तं जहा-सुस सुसद्दे ति वा दुसदं दुसद्दे ति वा, एयप्पगारं भासं असावज्जं जाव भासेज्जा । एवं रूवाइं- कण्हे ति वा नीले ति वा लोहिए ति वा हालिद्दे ति वा, सुकिल्ले ति वा; सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-४ उद्देसो-२ गंधाइं- सुब्भिगंधे ति वा दुब्भिगंधे ति वा; रसाइं- तित्ताणि वा कडुयाणि वा कसायाणि वा अंबिलाणि वा महराणि वा; फासाइं- कक्खडाणि वा मउयाणि वा गुरुयाणि वा लहयाणि वा सीयाणि वा उसिणाणि वा निद्धाणि वा रुक्खाणि वा । [४७४] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा वंता कोहं च माणं च मायं च लोभं च अनुवीइ निट्ठाभासी निसम्मभासी अतरियभासी विवेगभासी समियाए संजए भासं भासेज्जा । एयं खल तस्स भिक्खस्स वा० सामग्गियं जं सव्वद्धेहिं समिए सहिए सया जएज्जासि - तिबेमि । चउत्थे अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च चउत्थं अज्झयणं समत्तं पंचमं अज्झयणं - वत्थेसणा ० पढ़मो - उद्धेसो. [४७५] से भिक्खू वा भिक्खणी वा अभिकंखेज्जा वत्थं एसित्तए सेज्जं पण वत्थं जाणेज्जा, तं जहा- जंगियं वा भंगियं वा साणयं वा पोत्तगं वा खोमियं वा तूलकडं वा, तहप्पगारं वत्थं वा जे निग्गंथे तरुणे जगवं बलवं अप्पायंके थिरसंघयणे से एगं वत्थं धारेज्जा, नो बितियं, जा निग्गंथी सा चत्तारि संघाडीओ धारेज्जा, एग दुहत्थवित्थारं दो तिहत्थवित्थाराओ एगं चउहत्थवित्थारं, तहप्पगारेहिं वत्थेहिं असंघिज्जमाणेहिं, अह पच्छा एगमेगं संसीवेज्जा । [४७६] से भिक्खू वा० परं अद्धजोयण-मेराए वत्थ-पडियाए नो अभिसंघारेज्जा गमणाए | [४७७] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पण वत्थं जाणेज्जा- अस्सिंपडियाए एगं साहम्मियं समुद्दिस्स पाणाई जाव लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । एवं बहवे साहम्मिया एगं साहम्मिणिं बहवे साहम्मिणीओ० तहेव परिसंतरकडा जहा पिंडेसणाए । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [69] [१-आयारो] Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से भिक्खू वा भिक्खूणी वा से ज्जं पण वत्थं जाणेज्जा--बहवे समण-माहण-अतिहि-किवणवणीमए पगणिय-पगणिय समुद्दिस्स पाणाई जाव तहप्पगारं वत्थं पुरिसंतरकडं वा अपुरिसंतरकडं वा बहिया नीहडं वा अनीहडं वा अत्तट्ठियं वा अणत्तट्ठियं वा परिभत्तं वा अपरिभुत्तं वा आसेवियं वा अनासेवियं वा-अफास्य अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खूणी वा सेज्जं पुण वत्थं जाणेज्जा-बहवे समण-जाव समुद्दिस्स पाणाई जाव समारब्भ समुद्दिस्स कीयं जाव आहट्ट चेएइ तं तहप्पगारं वत्थ अपरिसंतरकड जाव अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा अह पुण एवं जाणेज्जा-पुरिसंतरकडं बहिया नीहडं जाव एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा । [४७८] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण वत्थं जाणेज्जा-असंजए भिक्खु-पडियाए कीयं वा धोयं वा रत्तं वा घटुं वा मटुं वा संमटुं वा संपधूमियं वा तहप्पगारं वत्थं अपरिसंतरकडं नो पडिगाहेज्जा अह पुणेवं जाणेज्जा-परिसंतरकडं [बहिया नीहडं अत्तट्ठियं परिभुत्तं आसेवियं-फास्यं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] पडिगाहेज्जा । [४७९] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से जाइं पुण वत्थाई जाणेज्जा विरूवरूवाई महद्धणमोल्लाइं तं जहा- आजिनगाणि वा सहिणाणि वा सहिण-कल्लाणाणि वा आयकाणि वा कायाणि वा सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-५ उद्देसो-१ खोमियाणि वा दुगुल्लाणि वा पट्टाणि वा मलयाणि वा पन्नन्नाणि वा अस्याणि वा चीणंसुयाणि वा देसरागाणि वा अभिलाणि वा गज्जलाणि वा फालियाणि वा कोयवाणि वा कंबलगाणि वा पावाराणि वा. अन्नयराणि वा तहप्पगाराइं वत्थाइं महद्धणमोल्लाइं-अफासुयाइं अनेसणिज्जाइं ति मन्नमाणे] लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा से ज्जं पण आईणपाउरणाणि वत्थाणि जाणेज्जा, तं जहा-उद्दाणि वा पेसाणि वा पेसलाणि वा किण्हमिगाईणगाणि वा नीलमिगाईणगाणि वा गोरमिगाईणगाणि वा कनगाणि वा कनगकताणि वा कनगपट्टाणि वा कनगखइयाणि वा कनगसियाणि वा वग्घाणि वा विवग्घाणि वा आभारणाणि वा आभरणविचित्ताणि वा अन्नयराणि वा तहप्पगाराइं आईणपाउरणाणि वत्थाणिअफास्याइं अनेसणिज्जाई ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । ___ [४८०] इच्चेइयाइं आयतणाई उवाइकम्म अह भिक्खू जाणेज्जा चउहिं पडिमाहिं वत्थं एसित्तए, तत्थ खल इमा पढमा पडिमा- से भिक्खू वा भिक्खणी वा उद्दिसिय-उद्दिसिय वत्थं जाएज्जा तं जहा-जंगियं वा भंगियं वा साणयं वा पोत्तयं वा खोमियं वा तूलकडं वा-तहप्पगारं वत्थं सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा फास्यं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा- पढमा पडिमा । अहावरा दोच्चा पडिमा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा पेहाए वत्थं जाएज्जा तं जहा-गाहावई वा [गाहावइ-भारियं वा गाहावइ-भगिनिं वा गाहावइ-पुत्तं वा गाहावइं-धूयं वा सुण्डं वा धाई वा दासं वा दासिं वा कम्मकरं वा] कम्मकरिं वा से पुव्वामेव आलोएज्जा - आउसो त्ति वा भगिनि त्ति वा दाहिसि मे एत्तो अन्नतरं वत्थं तहप्पगारं वत्थं सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा-फास्यं [एसणिज्जं ति मन्नमाणे] लाभे संते पडिगाहेज्जा- दोच्चा पडिमा । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [70] [१-आयारो] Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अहावरा तच्चा पडिमा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण वत्थं जाणेज्जा तं जहाअंतरिज्जगं वा उत्तरिज्जगं वा तहप्पगारं वत्थं सायं वा णं जाएज्जा [परो वा से देज्जा फासुयं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा- तच्चा पडिमा । अहावरा चउत्था पडिमा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा उज्झिय-धम्मियं वत्थं जाएज्जा जं चऽन्ने बहवे समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीमगा नावकंखंति तहप्पगारं उज्झिय-धम्मियं वत्थं सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा फासुयं जाव पडिगाहेज्जा- चउत्था पडिमा । इच्चेयाणं चउण्हं पडिमाणं [अन्नयरं पडिमं पडिवज्जमाणे नो एवं वएज्जा मिच्छा पडिवन्ना खलु एते भयंतारो अहमेगे सम्मं पडिवन्ने जे एते भयंतारो एयाओ पडिमाओ पडिवज्जित्ताणं विहरंति, जो य अहमंसि एयं पडिमं पडिवज्जित्ताणं विहरामि सव्वे वे ते उ जिणाणाए उवट्ठिया अन्नोन्नसमाहीए एवं च णं विहरंति ] सिया णं एयाए एसणाए एसमाणं परो वएज्जा आउसंतो समणा ! एज्जाहि तुमं मासेण वा दसराएण वा पंचराएण वा सुए वा सुयतरे वा तो ते वयं आउसो अन्नयरं वत्थं दाहामो, एयप्पगारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म से पुव्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा !, नो खलु में कप्पड़ एयप्पगारे संगार-वयणे पडिसुणित्तए, अभिकंखसि मे दाउं इयाणिमेव दलयाहि, से सेवं वयंतं परो वएज्जा- आउसंतो समणा अनुगच्छाहि तो ते वयं अन्नतरं वत्थं दाहामो से पुव्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा !, नो खलु मे कप्पइ एयप्पगारे संगार-वयणे पडिसुणेत्तए अभिकंखसि मे दाउं इयाणिमेव सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-५ उद्देसो-२ दलयाहि से सेवं वयंतं परो णेत्ता वदेज्जा आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा !, आहरेयं वत्थं समणस्स दाहामो, अवियाइं वयं पच्छावि अप्पणो सयट्ठाए पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं समारब्भ समुद्दिस्स वत्थं चेइस्सामो, एयप्पगारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म तहप्पगारं वत्थं- अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । सिया णं परो नेत्ता वएज्जा आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा आहरेयं वत्थं सिणाणेण वा [कक्केण वा लोद्धेण वा जाव पउमेण वा ] आघंसित्ता वा पद्यंसित्ता वा समणस्स णं दासामो एयप्पगारं निग्धोसं सोच्चा निसम्म से पुव्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा मा एयं तुमं वत्थं सिणाणेण वा जाव आघंसाहि वा पघंसाहि वा अभिकंखसि मे दाउ एमेव दलयाहि से सेवं वयंतस्स परो सिणाणेण वा जाव आधंसित्ता वा पधंसित्ता वा दलएज्जा तहप्पगारं वत्थं अफासुयं जाव नो पडिगाहेज्जा I से णं परो नेत्ता वएज्जा आउसो त्ति वा! भइणि त्ति वा आहरेयं वत्थं-सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोवेत्ता वा समणस्स णं दाहामो, एयपग्गारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म से पुव्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा !, मा एयं तुमं वत्थं सिओदग - विण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेहि वा पधोवेहि वा अभिकखसि [मे दाउ एमेव दलयाहि, से सेवं वयंतस्स परो सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग - वियडेण वा उच्छोलेत्ता वा पधोवेत्ता वा दलएज्जा तहप्पगारं वत्थं-अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा । [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [71] [१-आयारो] Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से णं परो णेत्ता वएज्जा- आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा!, आहरेयं वत्थं कंदाणि वा [मूलाणि वा तयाणि वा पत्ताणि वा पुप्फाणि वा फलाणि वा बीयाणि वा] हरियाणि वा विसोहित्ता समणस्स णं दाहामो, एयप्पगारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म से पव्वामेव आलोएज्जा- आउसो एयप्पगारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म से पव्वामेव आलोएज्जा- आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा!, मा एयं तमं वत्थं सिओदग-वियडेण वा उसिणोदग-वियडेण वा उच्छोलेहि वा पधोवेहि वा अभिकंखसि [मे दाउं एमेव दलयाहि से सेवं वयंतस्स परो सीओदग-वियडेण वा जाव लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा । से णं परो नेत्ता वएज्जा- आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा!, आहरेयं वत्थं- कंदाणि वा जाव हरियाणि वा विसोहित्ता समणस्स णं दाहामो एयप्पगारं निग्धोसं सोच्चा निसम्म से पव्वामेव आलोएज्जा- आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा!, मा एयाणि तुमं कंदाणि वा जाव हरियाणि वा विसोहेहि नो खल मे कप्पड़ एयप्पगारे वत्थे पडिगाहित्तए से सेवं वयंतस्स परो कंदाणि वा जाव हरियाणि वा विसोहित्ता दलएज्जा तहप्पगारं वत्थं अफासयं जाव नो पडिगाहेज्जा । सिया से परो नेत्ता वत्थं निसिरेज्जा, से पुव्वामेव आलोएज्जा- आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा!, तमं चेव णं संतियं वत्थं अंतोअंतेणं पडिलेहिस्सामि, केवली बूया आयाणमेयं- वत्थंतेण उ बद्धे सिया कुंडले वा गुणे वा मणी वा [मोत्तिए वा हिरणे वा सवण्णे वा कडगाणि वा तुडयाणि वा तिसरगाणि वा पालंबाणि वा हारे वा अद्धहारे वा एगावली वा मुत्तावली वा कनगावली वा] रयणावली वा, पाणे वा बीए वा हरिए वा, अह भिक्खूणं पव्वोवदिट्ठा [एस पइण्णा एस हेउ एस कारणं एस उवएसो] जं पुव्वामेव वत्थं अंतोअंतेण पडिलेहिज्जा । [४८१] से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण वत्थं जाणेज्जा- सअंडं [सपानं सबीयं सहरियं सउसं सउदयं सउत्तिंग- पणग- दग-मट्टिय-मक्कडा] संताणगं तहप्पगारं वत्थं- अफास्य सयक्खंधो-२, अज्झयणं-५ उद्देसो-१ [अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण वत्थं जाणेज्जा अप्पंडं [अप्पपानं अप्पबीयं अप्पहरियं अप्पोसं अप्पुदयं अप्पुत्तिंग-पणग-दग-मट्टिय-मक्कडा] संताणगं अनलं अथिरं अधुवं अधारणिज्जं रोइज्जंतं न रुच्चइ तहप्पगारं वत्थं अफास्यं जाव नो पडिगाहेज्जा ।। से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण वत्थं जाणेज्जा अप्पंडं जाव संताणगं अलं थिरं धुवं धारणिज्जं रोइज्जंतं रुच्चइ तहप्पगारं वत्थं फास्यं [एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते] पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा नो नवए मे वत्थे त्ति कट्ट नो बदेसिएण सीणाणेण वा जाव आघंसेज्ज वा पघंसेज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा नो नवए मे वत्थे त्ति कट्ट नो बहुदेसिएण सीओदग-वियडेण वा जाव पधोएज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा दुब्भिगंधे मे वत्थे त्ति कट्ट नो बहुदेसिएण सिणाणेण वा जाव आघंसेज्ज वा, पघंसेज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा दुब्भिगंधे मे वत्थे त्ति कट्ट नो बहुदेसिएण सीओदग-वियडेण जाव पधोएज्ज वा] । [४८२] से भिक्खू वा भिक्खणी वा अभिकंखेज्जा वत्थं आयावेत्तए वा पयावेत्तए वा तहप्पगारं वत्थं नो अनंतरहियाए पुढवीए नो ससणिद्धाए पुढवीए नो ससरक्खाए पुढवीए नो चित्तमंताए [दीपरत्नसागर संशोधितः] [72] [१-आयारो] Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सिलाए नो चित्तमंताए लेलुए कोलावासंसि वा दारुए जीवपइट्ठिए सअंडे सपाणे सबीए सहरिए सउसे सउदए सउत्तिंग-पणग- दग मट्टिय-मक्कडा संताणए आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा । सेभिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा वत्थं आयावेत्तए वा पयावेत्ताए वा तहप्पगारं वत्थं थूणंसि वा गिलुगंसि वा उसुयालंसि वा कामजलंसि वा अन्नयरे वा तहप्पगारे अंतलिक्खजाए दुब्बद्धे दुन्निक्खित्ते अनिकंपे चलाचले नो आयावेज्जा वा नो पयावेज्जा वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा वत्थं आयावेत्तए वा पयावेत्तए वा तहप्पगारं वत्थं कुलियंसि वा भित्तिंसि वा सिलंसि वा लेलुंसि वा अन्नतरे वा तहप्पगारे अंतलिक्खजाए दुब्बद्धे दुन्नक्खित्ते अनिकंपे चलाचले नो आयावेज्ज वा नो पयावेज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा वत्थं आयावेत्तए वा पयावेत्तए वा तहप्पगारं वत्थं खंधंसि वा मंचंसि वा मालंसि वा पासायंसि वा हम्मियतलंसि वा अन्नयरे वा तहप्पगारे अंतलिक्खजाए जाव नो आयावेज्ज वा नो पयावेज्ज वा । से तमादाए एगतमवक्कमेज्जा एगंतमवक्कमेत्ता अहे झामथंडिलंसि वा अट्ठिरासिंसि किट्टरासिंसि वा तुसरासिंसि वा गोमयरासिंसि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि पडिलेहियपडिलेहिय पमज्जिय पमज्जिय तओ संजयामेव वत्थं आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा, एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वट्ठेहिं समिए सहिए सया जएज्जासि, त्तिबेमि । पंचमे अज्झयणे पढमो उद्देसो समत्तो • बीओ - उद्देसो • [४८३] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहेसणिज्जाइं वत्थाइं जाएज्जा अहापरिग्गहियाइं वत्थाइं धारेज्जा नो धोएज्जा नो रएज्जा नो धोयरत्ताइं वत्थाइं धारेज्जा अपलिउंचमाणे गामंतरेसु० ओमसुयक्खंधो-२, अज्झयणं-५ उद्देसो-२ चेलिए एयं खलु वत्थधारिस्स सामग्गियं । भिक्खु वा भिक्खुणी वा गाहावइ - कुलं पिंडवाय-पडियाए पविसिउकामे सव्वं चीवरमाया गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा० । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा बहिया वियार-भूमि वा विहार-भूमिं वा निक्खममाणे वा पविसमाणे वा सव्वं चीवरमायाए बहिया वियार-भूमिं वा विहारभूमिं वा निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा० । से भिक्खू वा० गामाणुगामं दूइज्जमाणे सव्वं चीवरमायाए गामाणुगामं दूइज्जेज्जा अह पुणेवं जाणेज्जा- तिव्वदेसियं वा वासं वासमाणं पेहाए तिव्वदेसियं वा महियं सन्निवयमाणं हा महावाएण वा रयं समुद्ध्यं पेहाए तिरिच्छं संपाइमा वा तसा पाणा संथडा सन्निवयमाणा पेहाए से एवं नच्चा नो सव्वं चीवरमायाए गाहावइ - कुलं पिंडवाय-पडियाए निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा बहिया वियारभूमिं वा विहार-भूमिं वा निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा गामाणुगामं वा दूइज्जेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा एगइओ मुहुत्तगं- मुहुत्तगं पाडिहारियं वत्थं जाएज्जा जाव एगाहेण वा दुयाहेण वा तियाहेण वा चउयाहेण वा पंचाहेण वा विप्पवसिय- विप्पवसिय उवागच्छेज्जा, नो तहप्पगारं वत्थं अप्पणा गिण्हेज्जा नो अन्नमन्नस्स देज्जा, नो पामिच्चं कुज्जा, नो वत्थेण वत्थपरिणामं करेज्जा, नो परं उवसंकमित्तु एवं वदेज्जा आउसंतो समणा ! अभिकखसि वत्थं धारेत्तए वा [ दीपरत्नसागर संशोधितः ] [१-आयारो] [73] Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ परिहरित्तए वा थिरं वा णं संतं नो पलिच्छिंदिय-पलिच्छिंदिय परिट्ठवेज्जा, तहप्पगारं वत्थं ससांघियं तस्स चेव निसिरेज्जा नो णं साइज्जेज्जा । [ ४८४ ] से एगइओ एयप्पगारं निग्घोसं सोच्चा निसम्म जे भयंतारो तहप्पगाराणि वत्थाणि संसधियाणि मुहुत्तगं-मुहुत्तगं जाइत्ता एगाहेण वा दुयाहेण वा तियाहेण वा चउयाहेण वा पंचाहेण वा विप्पवसिय-विप्पवसिय उवागच्छंति तहप्पगाराणि वत्थाणि नो अप्पणा गिण्हंति नो अन्नमन्नस्स दलयंति नो अनुवयंति नो पामिच्चं करेंति नो वत्थेण वत्थ- परिणामं करेंति नो परं उवसंकमित्तुं एवं वर्देति- आउसंतो समणा अभिकंखसि वत्थं धारेत्तए वा परिहरेत्तए वा थिरं वा णं संतं नो पलिच्छिंदियपलिच्छिंदिय परिट्ठवेंति तहप्पगाराणि वत्थाणि ससंधियाणि तस्स चेव निसिरेतिं नो णं सातिज्जति, से हंता अहमवि मुहुत्तगं पाडिहारियं वत्थं जाइत्ता एगाहेण वा दुयाहेण वा जाव पंचाहेण वा विप्पवसियविप्पवसिय उवागच्छिस्सामि, अवियाइं एयं ममेव सिया, माइट्ठाणं संफासे, नो एवं करेज्जा । [४८५] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा नो वण्णमंताइं वत्थाइं विवण्णाई करेज्जा विवण्णाई नो वण्णमंताई करेज्जा, अन्नं वा वत्थं लभिस्सामि त्ति कट्टु नो अन्नमन्नस्स देज्जा, नो पामिच्चं कुज्जा, नो वत्थेण वत्थ-परिणामं करेज्जा नो परं उवसंकमित्तु एवं वदेज्जा आउसंतो समणा ! समभिकखसि वत्थं धारेत्तए वा परिहरेत्तए वा ?, थिरं वा णं संतं नो पलिच्छंदिय-पलिच्छिंदिय परिट्ठवेज्जा, जहा चेयं वत्थं पावगं परो मन्नइ, परं च णं अदत्तहारिं पडिपहे पेहाए तस्स वत्थस्स निदाणाए नो तेसिं भीओ उम्मग्गेणं गच्छेज्जा, नो मग्गाओ मग्गं संकमेज्जा, नो गहनं वा वनं वा दुग्गं वा अनुपविसेज्जा, नो रुक्खंसि दुरुहेज्जा, नो महइमहालयंसि उदयंसि कायं विउसेज्जा, नो वाडं वा सरणं वा सेणं वा सत्थं वा कंखेज्जा अप्पुस्सुए अबहिलेस्से एगंतगएणं अप्पाणं वियोसेज्ज समाहीए तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा । सेभिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से विहं सिया, सेज्जं पुण विहं सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-५ उद्देसो-२ जाणेज्जा- इमंसि खलु विहंसि बहवे आमोसगा वत्थ-पडियाए संपिडिया गच्छेज्जा, नो तेसिं भीओ उम्मग्गेणं गच्छेज्जा जाव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा | से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे अंतरा से आमोसगा संपिडिया गच्छेज्जा, ते णं आमोसगा एवं वदेज्जा आउसंतो समणा! आहरेयं वत्थं देहि निक्खिवाहि तं नो देज्जा नो निक्खिवेज्जा नो वंदिय वंदिय जाएज्जा नो अंजलिं कट्टु जाएज्जा नो कलुण-पडियाए जाएज्जा धम्मियाए जायणाए जाएज्जा तुसिणीय-भावेण वा उवेहेज्जा ते णं आमोसगा सयं करणिज्जं ति क अक्कोसंति वा बंधंति वा रुंभंति वा उद्दवंति वा वत्थं अच्छिंदेज्ज वा अवहरेज्ज वा परिभवेज्ज वा, तं नो गाम संसारियं कुज्जा नो रायसंसारियं कुज्जा नो परं उवसंकमित्तु बूया आउसंतो गाहावइ एए खलु आमोसगा वत्थ-पडियाए सयं करणिज्जं ति कट्टु अक्कोसंति वा बंधंति वा रुंभति वा उद्दवंति वा वत्थं अच्छिंदेंति वा अवहरेंति वा परिभवेंति वा, एयप्पगारं मणं वा वई वा नो पुरओ कट्टु विहरेज्जा अप्पुस्सुए अबहिलेस्से एगंतगएणं अप्पाणं वियोसेज्ज समाहीए तओ संजयामेव गामाणुगामं दूइज्जेज्जा, एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वेट्ठेहिं समिए सहिए सया जएज्जासि, तिबेमि । पंचमे अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो पंचमं अज्झयणं समत्तं • [74] [दीपरत्नसागर संशोधितः ] ० [१-आयारो] Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च पंचमं अज्झयणं समत्तं छठं अज्झयणं - पाएसणा • पढ़मो - उद्देसो. [४८६] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा पायं एसित्तए, से ज्जं पुण पायं जाणेज्जा, तं जहा-अलाउपायं वा दारुपायं वा मट्टियापायं वा- तहप्पगारं पायं जे निग्गंथे तरुणे जुगवं बलवं अप्पायंके थिरसंघयणे से एगं पायं धारेज्जा नो बीयं ।। से भिक्खू वा० परं अद्धजोयण-मेराए पाय-पडियाए नो अभिसंघारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण पायं जाणेज्जा-अस्सिंपडियाए एगं साहाम्मियं समुद्दिस्स पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं समारब्भ समद्दिस्स कीयं पामिच्चं अच्चेज्जं अनिसटुं अभिहडं आहट्ट चेएति तं तहप्पगारं पायं परिसंतरकडं वा अपरिसंतरकडं वा बहिया नीहडं वा अनीहडं वा अत्त वा अणत्तट्ठियं वा परिभत्तं वा अपरिभत्तं वा आसेवियं वा अनासेवियं वा- अफास्यं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा | जहा पिंडेसणाए [तहा] चत्तारि आलावगा [भाणियव्वा] पंचमे बहवे समण० पगणिय पगणिय तहेव । से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण पायं जाणेज्जा-अस्संजए भिक्ख-पडियाए कीयं वा धोयं वा रत्तं वा घटुं वा मटुं वा संमटुं वा संपधूमियं वा-तहप्पगारं पायं अपुरिसंतरकडं अबहिया नीहडं अणत्तद्वयं अपरिभुत्तं अनासेवियं- अफास्यं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा अह पुण एवं जाणेज्जा-पुरिसंतरकडं बहिया नीहडं अत्तट्ठियं परिभुत्तं आसेवियं-फासुयं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जाइं पुण पायाइं जाणेज्जा विरूवरूवाइं महद्धणमुल्लाइं, तं सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-६ उद्देसो-१ जहा- अय-पायाणि वा तउ-पायाणि वा तंब-पायाणि वा सीसग-पायाणि वा हिरण्ण-पायाणि वा सुवण्णपायाणि वा रीरिय-पायाणि वा हारपुड-पायाणि वा मणि-कार्य-कंस-पायाणि वा संख-सिंग-पायाणि वा दंतचेल-सेल-पायाणि वा चम्म-पायाणि वा-अन्नयराई वा तहप्पगाराई विरूवरूवाई महद्धणमल्लाइं पायाइंअफास्याइं अनेसणिज्जाइं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जाइं पण पायाइं जाणिज्जा विरूवरूवाइं महद्धणधणाई तं जहा-अयबंधणाणि वा जाव चम्मबंधणाणि वा, अन्नयराई वा तहप्पगाराई महद्धणबंधणाइं- अफास्यं अनेसणिज्जाई ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । इच्चेयाइं आयतणाई उवातिकम्म अह भिक्खू जाणेज्जा चउहि पडिमाहिं पायं एसित्तए तत्थ खल इमा पढमा पडिमा- से भिक्खू वा भिक्खणी वा उद्दिसिय-उद्दिसिय पायं जाएज्जा तं जहा-अलाउय-पायं वा दारु-पायं वा मट्टिया-पायं वा तहप्पगारं पायं सयं वा णं जाएज्जा जाव पडिगाहेज्जा- पढमा पडिमा । अहावरा दोच्चा पडिमा- से भिक्खू वा भिक्खणी वा पेहाए पायं जाएज्जा तं जहा- गाहावई वा गाहावइं-भारियं वा गाहावइ-भगिनिं वा गाहावइ-पुत्तं वा गाहावइ-धूयं वा सुण्हं वा धाइं वा दासं वा दासि वा कम्मकरं वा कम्मकरिं वा, से पुव्वामेव आलोएज्जा आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा, दाहिसि मे [दीपरत्नसागर संशोधितः] [75] [१-आयारो] Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ एत्तो अन्नयरे पायं तं जहा-लाउय-पायं वा दारु-पायं वा मट्टिया-पायं वा तहप्पगारं पायं सयं वा णं जाएज्जा परो वा से देज्जा- फास्यं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा- दोच्चा पडिमा । अहावरा तच्चा पडिमा- से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण पायं जाणेज्जा संगतियं वा वेजयंतियं वा-तहप्पगारं पायं सयं वा णं जाएज्जा जाव पडिगाहेज्जा- तच्चा पडिमा । अहावरा चउत्था पडिमा- से भिक्खू वा भिक्खुणी वा उज्झिय-धम्मियं पायं जाएज्जा जं चऽन्ने बहवे समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीमगा नावकंखंति तहप्पगारं उज्झिय-धम्मियं पायं सयं वा णं जाएज्जा जाव पडिगाहेज्जा- चउत्था पडिमा । इच्चेयाणं चउण्हं पडिमाणं अन्नयरं पडिमं पडिवज्जमाणे नो एवं वएज्जा मिच्छा पडिवन्ना खल् एते भयंतारो अहमेगे सम्म पडिवन्ने जे एते भयंतारो एयाओ पडिमाओ पडिवज्जित्ताणं विहरंति जो य अहमंसि एयं पडिमं पडिवज्जित्ताणं विहरामि सव्वे वे ते 3 जिणाणाए उवट्ठिया अन्नोन्नसमाहीए एवं च णं विहरंति । से णं एताए एसणाए एसमाणं परो पासित्ता वएज्जा- आउसंतो समणा एज्जासि तुम मासेण वा दसराएण वा पंचराएण वा सुए वा स्यतरे वा तो ते वयं आउसो अन्नयरं पायं दाहामो एयप्पगारं निग्धोसं सोच्चा निसम्म से पव्वामेव आलोएज्जा- आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा नो खल मे कप्पइ एयप्पगारे संगार-वयणे पडिणित्तए अभिकंखसि मे दाउं इयाणिमेव दलयाहि से सेवं वयंतं परो वएज्जा आउसंतो समणा अनुगच्छाहि तो ते वयं अन्नतरं पायं दाहामो से पुव्वामेव आलोएज्जा-आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा नो खल मे कप्पड़ एयप्पगारे संगार-वयणे पडिसणेत्तए अभिकंखसि मे दाउं इयाणिमेव दलयाहि से सेवं वयंतं परो नेत्ता वदेज्जा- आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा आहरेयं पायं समणस्स दाहामो अवियाई वयं पच्छावि अप्पणो सयट्ठाएए पाणाई भूयाई जीवाई सत्ताई समारब्भ समद्दिस्स पायं चेइस्सामो एयप्पगारं निग्धोसं सोच्चा निसम्म तहप्पगारं पायं-अफासयं जाव नो पडिगाहेज्जा । से णं परो नेत्ता वएज्जा- आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा आहरेयं पायं तेल्लेण वा घएण वा सयक्खंधो-२, अज्झयणं-६ उद्देसो-१ नवनीएण वा वसाए वा अभंगेत्ता वा तहेव सिणाणादि तहेव सीओदगाई कंदाइ तहेव । से णं परो नेत्ता वएज्जा- आउसंतो समणा! महत्तगं-महत्तगं अच्छाहि जाव ताव अम्हे असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा उवकरेसुं वा उवक्खडेंसु वा, तो ते वयं आउसो! सपानं सभोयणं पडिग्गहगं दाहामो, तुच्छए पडिग्गहए दिन्ने समणस्स नो सुटू साह भवइ, से पव्वामेव आलोएज्जाआउसो त्ति वा भइणि त्ति वा, नो खलु मे कप्पड़ आहाकम्मिए असणे वा पाणे वा खाइमे वा साइमे वा भोत्तए वा पायए वा मा उवकरेहि मा उवक्खडेहि अभिकंखसि मे दाउं एमेव दलयाहि, से सेवं वयंतस्स परो असनं वा० उवकरेत्ता उवक्खडेत्ता सपानगं सभोयणं पडिग्गहगं दलएज्जा तहप्पगारं पडिग्गहगं अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा ।। सिया से परो नेत्ता पडिग्गहं निसिरेज्जा से पव्वामेवं आलोएज्जा- आउसो त्ति वा भइणि त्ति वा, तमं चेव णं संतियं पडिग्गहगं अंतोअंतेणं पडिलेहिस्सामि, केवली बुया आयाणमेय- अंतो पडिग्गहंसि पाणाणि वा बीयाणि वा हरियाणि वा, अह भिक्खूणं पव्वोवदिट्ठा एस पइण्णा एस हेऊ एस स [दीपरत्नसागर संशोधितः] [76] [१-आयारो] Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ कारणं एस उवएसो जं पव्वामेव पडिग्गहगं अंतोअंतेणं पडिलेहिज्जा । सअंडाइं सव्वे आलावगा भाणियव्वा जहा वत्थेसणाए, नाणत्तं तिल्लेण वा घयं वा नवनीएण वा वसाए वा सिणाणादि जाव अन्नयरंसि वा तहप्पगारं थंडिलंसि, पडिलेहिय पडिलेहिय पमज्जिय पमज्जिय तओ० संजयामेव आमज्जिज्जा । एयं खल तस्स भिक्खस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वद्वेहिं समिए सहिए सया जएज्जासि - त्तिबेमि | ढे अज्झयणे पढ़मो उद्वेसो. समत्तो ० बीओ - उद्देसो . [४८७] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए पविढे समाणे पुव्वामेव पेहाए पडिग्गहगं अवहट्ट पाणे पमज्जियं रयं ततो संजयामेव गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए निक्खमेज्ज वा पविसेज्ज वा केवली बूया आयाणमेयं- अंतो पडिग्गहगंसि पाणे वा बीए वा हरिए वा परियावज्जेज्जा० अह भिक्खूणं पव्वोवदिट्ठा एस पइण्णा एस हेऊ एस कारणं एस उवएसो जं पव्वामेव पेहाए पडिग्गहं अवहट्टु पाणे पमज्जियं रयं तओ संजयामेव गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए पविसेज्ज वा निक्खमेज्ज वा । [४८८] से भिक्खू वा० [गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पंडियाए अनुपविढे] समाणे सिया से परो आहट्ट अंतो पडिग्गहगंसि सीओदगं परिभाएत्ता नीहट्ट दलएज्जा तहप्पगारं पडिग्गहगं परहत्थंसि वा परपायंसि वा- अफास्यं जाव नो पडिगाहेज्जा, से य आहच्च पडिग्गहिए सिया खिप्पामेव उदगंसि साहरेज्जा० से पडिग्गहमायाए पानं परिद्ववेज्जा ससणिद्धाए वा णं भूमीए नियमेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा उदउल्लं वा ससणिद्धं वा पडिग्गहं नो आमज्जेज्ज वा [पमज्जेज्ज वा निलिहेज्ज वा उव्वलेज्ज वा उवट्टेज्ज वा आयावेज्ज वा पयावेज्ज वा अह पण एवं जाणेज्जा- विगतोदए मे पडिग्गहए छिन्न-सिनेहे मे पडिग्गहए तहप्पगारं पडिग्गहं तओ संजयामेव आमज्जेज्ज वा पयावेज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए पविसिउकामे सपडिग्गहमायाए गाहावइ-कुलं पिंडवाय-पडियाए पविसेज्ज वा निक्खमेज्ज वा । एवं बहिया वियार भूमिं विहारभूमि वा सयक्खंधो-२, अज्झयणं-६ उद्देसो-२ गामा दुइज्जेज्जा० तिव्वदेसीयाए जहा बिइयाए वत्थेसणाए नवरं इत्थ पडिग्गहे । एयं खल तस्स भिक्खस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वढेहि समिए सहिए सया जएज्जासि - त्ति बेमि । छढे अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च छठें अज्झयणं समत्तं सत्तमं अज्झयणं - ओग्गहपडिमा ० पढमो उद्देसो . [४८९] समणे भविस्सामि अनगारे अकिंचणे अपत्ते अपसू परदत्तभोइ पावं कम्मं नो करिस्सामि त्ति समट्ठाए सव्वं भंते ! अदिन्नादाणं पच्चक्खामि, से अनुपविसित्ता गामं वा नगरं वा खेडं वा [कब्बडं वा मडंबं वा पट्टणं वा दोणमहं वा आगरं वा निगमं वा आसमं वा सन्निवेसं वा रायहाणिं वा] करिक्यति तिन सयदा पहा [दीपरत्नसागर संशोधितः] [77] [१-आयारो] Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नेव सयं अदिन्नं गिण्हेज्जा नेवऽन्नेणं अदिन्नं गिण्हावेज्जा नेवऽन्नं अदिन्न गिण्हते वि समणजाणेज्जा, जेहिं वि सद्धिं संपव्वइए तेसि पि याइं भिक्खू छत्तयं वा मत्तयं वा दंडगं वा जाव चम्मछेदणगं वा- तेसिं पव्वामेव ओग्गहं अणणण्णविय अपडिलेहिय अपमज्जिय नो गिण्हेज्ज वा पगिण्हेज्ज वा तेसिं पव्वामेव ओग्गहं अणण्णविय पडिलेहिय पमज्जिय तओ संजयामेव ओगिण्हेज्ज वा पगण्हेज्ज वा । [४९०] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा० आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावइ-कुलेसु वा परियावसहेसु वा अनुवीइ ओग्गहं जाएज्जा० जे तत्थ ईसरे जे तत्थ समहिढाए ते ओग्गहं अणुण्णवेज्जा कामं खल आउसो० अहालंदं अहापरिण्णातं वसामो जाव आउसो ! जाव आउसंतस्स ओग्गहे जाव साहम्मिया एत्ता ताव ओग्गहं ओगिहिस्सामो तेण परं विहरिस्सामो? से किं पण ? तत्थोग्गहंसि एवोग्गहियंसि जे तत्थ साहम्मिया संभोइया समणण्णा उवागच्छेज्जा जे तेण सयमेसियाए असणे वा पाणे वा खाइमे वा साइमे वा तेण ते साहम्मिया संभोइया समणण्णा उवनिमंतेज्जा, नो चेव णं पर-पडियाए उगिज्झिय-उगिज्झिय उवनिमंतेज्जा | [४९१] से आगंतारेस् वा जाव वसामो जाव आउसो जाव आउसंतस्स ओग्गहे जाव साहम्मिया एत्ता ताव ओग्गहं ओगिहिसामो तेण परं विहरिस्सामो से किं पुण ? तत्थोग्गहसि एवोग्गहियंसि जे तत्थ साहम्मिया अन्नसंभोइया समणण्णा उवागच्छेज्जा जे तेणं सयमेसियाए पीढे वा फलए वा सिज्जा वा संथारए वा तेण ते साहम्मिए अन्नसंभोइए समणुण्णे उवनिमंतेज्जा, नो चेव णं परवडियाए उगिज्झिय-उगिज्झिय उवनिमंतेज्जा । से आगंतारेस् वा जाव से किं पण ? तत्थोग्गहंसि एवोग्गहियंसि जे तत्थ गाहावईण वा गाहावइपुत्ताण वा० सूई वा पिप्पलए वा कण्णसोहणए वा नहच्छेयए वा तं अप्पणो एगस्स अट्ठाए पाडिहारियं जाइत्ता नो अन्नमन्नस्स देज्ज वा अनुपदेज्ज वा, सयं करणिज्जं ति कट्ट से तमादाए तत्थ गच्छेज्जा गच्छत्ता पुव्वामेव उताणए हत्थे कट्ट भूमीए वा ठवेत्ता इमं खलु त्ति आलोएज्जा, नो चेव णं सयं पाणिणा परपाणिसि पच्चप्पिणेज्जा । [४९२] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण ओग्गहं जाणिज्जा- अनंतरहियाए पुढवीए सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-७ उद्देसो-१ ससणिद्धाए पुढवीए ससरक्खाए पुढवीए चित्तमंताए सिलाए चित्तमंताए लेलुए कोलावासंसि वा दारुए जीव पइट्ठिए सअंडे सपाणे सबीए सहरिए सउसे सउदए सउत्तिंग-पणग-दग-मट्टिय-मक्कडा संताणए तहप्पगारं ओग्गहं नो ओगिण्हेज्ज वा पगिण्हेज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुणं ओग्गहं जाणिज्जा थूणंसि वा गिहेलुगंसि वा उस्यालंसि वा कामजलंसि वा अन्नयरे वा तहप्पगारे अंतलिक्खजाए दुब्बद्धे [दुन्निक्खित्ते अनिकंपे चलाचले] नो ओग्गहं ओगिण्हेज्ज पगिण्हेज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण ओग्गहं जाणेज्जा कुलियंसि वा भित्तिंसि वा सिलंसि वा लेउसि वा अन्नयरे वा तहप्पगारे अंतलिक्खजाए दुब्बद्धे दुन्निक्खित्ते अनिकंपे चलाचले नो ओग्गहं ओगिण्हेज्ज वा पगिण्हेज्जा वा । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [78] [१-आयारो] Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पुण ओग्गहं जाणेज्जा-खंधंसि वा मंचंसि वा मालंसि वा पासायंसि वा हम्मियतलंसि वा अन्नयरे वा तहप्पगारे अंतलिक्खजाए दुब्बद्धे दुन्निक्खित्ते अनिकंपे चलाचले नो ओग्गहं ओगिण्हेज्ज वा पगिण्हेज्ज वा । से भिक्ख वा भिक्खणी वा सेज्जं पण ओग्गहं जाणेज्जा-ससागारियं सागणियं सउदयं सइत्थिं सखुड्डु सपसुं सभत्तपानं नो पण्णस्स निक्खमण-पवेसाए [नो पण्णस्स वायण-पुच्छणपरियट्टणाणप्पेह धम्माणओग] चिंताए, सेवं नच्चा तहप्पगारे उवस्सए ससागारिए जाव सखुड्ड-पलभत्तपाणे नो ओग्गहं ओगिण्हेज्ज वा पगिण्हेज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण ओग्गहं जाणेज्जा-गाहावइ-कुलस्स मज्झमज्झेणं गंतुं पंथे पडिबद्धं वा नो पण्णस्स निक्खमण-पवेसाए नो पण्णस्स वायण-पुच्छण-परिट्टणाणुपेहधम्माणुओग चिंताए सेवं नच्चा तहप्पगारे उवस्सए नो ओग्गहं ओगिण्हेज्ज वा पगिण्हेज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण ओग्गहं जाणेज्जा- इह खल गाहावई वा गाहावइणीओ वा गाहावइ-पुत्ता वा गाहावइ-धूयाओ वा गाहावइ-सुण्हाओ वा धाईओ वा दासा वा दासीओ वा कम्मकरा वा कम्मकरीओ वा अन्नमन्नं अक्कोसंति वा बंधति वा रुंभंति वा उद्दवेतिं वा नो पण्णस्स जाव चिंताए सेवं नच्चा तहप्पगारे उवस्सए नो ओग्गहं ओगिण्हेज्ज वा पगण्हेज्जा वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण ओग्गहं जाणेज्जा- इह खलु गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा अन्नमन्नस्स गायं तेल्लेण वा घएण वा नवनीएण वा वसाए वा अभंगति वा मक्खेंति वा नो पण्णस्स निक्खमण-पवेसाए नो पण्णस्स वायण-पच्छण-परियट्टणाणपेह-धम्माणओग-चिंताए सेवं नच्चा तहप्पगारे उवस्सए नो ओग्गहं ओगिण्हेज्ज वा पगिण्हेज्जा वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पण ओग्गहं जाणेज्जा- इह खलु गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा अन्नमण्णस्स गायं सिणाणेण वा कक्केण वा लोद्धेण वा वण्णेण वा चण्णेण वा पउमेण वा आघंसंति वा पघंसंति वा उव्वलेंति वा उव्वदृति वा नो पण्णस्स जाव चिंताए सेवं नच्चा तहप्पगारे उवस्सए नो ओग्गहं ओगिण्हेज्ज वा पगिण्हेज्जा वा | से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पण ओग्गहं जाणेज्जा-इह खल गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा अन्नमन्नस्स गायं सीओदग-वियडेग वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेंति वा पधोवेंति वा सिंचति वा सिणावेंति वा नो पण्णस्स निक्खमण-पवेसाए नो पण्णस्स वायण-पुच्छण-परियट्टणाणपेहस्यक्खंधो-२, अज्झयणं-७ उद्देसो-१ धम्माणुओगचिंताए सेवं नच्चे तहप्पगारे उवस्सए नो ओग्गहं ओगिण्हेज्ज वा पगिण्हेज्ज वा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण ओग्गहं जाणेज्जा-इह खलु गाहावई वा जाव कम्मकरीओ वा निगिणा ठिआ निगिणा उवल्लीणा मेहणधम्म विन्नवंति रहस्सियं वा मंतं मंतंति नो पण्णस्स निक्खमण-पवेसाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण ओग्गहं जाणेज्जा- आइण्णसंलेक्खं नो पण्णस्स निक्खमण-पवेसाए जाव - धम्माणुओग चिंताए सेवं नच्चा तहप्पगारे उवस्सए नो ओग्गहं ओगिण्हेज्ज वा पगिण्हेज्ज वा । एयं खलु [तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गिय] जं सव्वटेहिं समिए सहिए सया जएज्जासि, त्तिबेमि । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [79] [१-आयारो] Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सत्तमे अज्झयणे पढमो उद्देसो समत्तो • बीओ - उद्देसो ० [४९३] से आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावइ - कुलेसु वा परियावसहेसु वा अनुवी ओग्गहं जाएज्जा जे तत्थ ईसरे, जे तत्थ समहिट्ठाए, ते ओग्गहं अणुण्णविज्जा कामं खलु आउसो ! अहालंदं अहापरिण्णायं वसामो जाव आउसो ! जाव आउसंतस्स ओग्गहो जाव साहम्मियाए ताव ओग्गहं ओगिण्हिसामो तेण परं विहरिस्सामो से किं पुण ?, तत्थ ओग्गहंसि एवोग्गहियंसि जे तत्थ समणाण वा माहणाण वा छत्तए वा मत्तए वा दंडए वा लट्ठिया वा मिसिया वा नालिया वा चेलं वा चिलिमिली वा चम्मए वा चम्मकोस वा चम्मछेदणए वा तं नो अंतोहिंतो बाहिं नीणेज्जा बहियाओ वा नो अंतो पवेसेज्जा, नो सुत्तं वा णं पडिबोहेज्जा, नो तेसिं किंचि वि अप्पत्तियं पडिनीयं करेज्जा । [४९४] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा अंबवनं उवागच्छित्तए जे तत्थ ईसरे जे तत्थ समहिट्ठाए ते ओग्गहं अणुजाणावेज्जा कामं खलु आउसो जाव विहरिस्सामो, से किं पुण तत्थ ओग्गहंसि एवोग्गहियंसि० अह भिक्खू इच्छेज्जा अंब भोत्तए वा पायए वा सेज्जं पुण अंब जाणेज्जाअंडं सपान सबीयं सहरियं सउस सउदयं सउत्तिंग पणग- दग-मट्टिय-मक्कडा संताणगं तहप्पगार अंबअफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण अंब जाणेज्जा- अप्पंडं जाव संताणगं अतिरिच्छछिन्नं अव्वोच्छिन्नं- अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा | सेभिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण अंब जाणेज्जा अप्पंडं जाव संताणगं तिरिच्छच्छिन्नं वोच्छिन्नं फासुयं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा । क्वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा अंबभित्तगं वा अंबेपेसियं वा अंबचोयगं वा अंबसालगं वा अंबडगलं वा भोत्तए वा पायए वा सेज्जं पुण जाणेज्जा- अंबभित्तगं वा जाव अंबडगलं वा सअंडं जाव संताणगं अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण जाणेज्जा - अंबभित्तगं वा जाव अंबडगलं वा अप्पडं जाव अप्पुत्तिंग पणग- दग-मट्टिय-मक्कडा संताणगं अतिरिच्छच्छिन्नं अवोच्छिन्नं-अफस अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । - भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण जाणेज्जा अंबभित्तगं वा जाव अंबडगलं वा अप्पंड सुयक्खंधो-२, अज्झयणं - ७ उद्देसो-२ जाव संताणगं तिरिच्छच्छिन्नं वोच्छिन्नं-फासुयं जाव लाभे संते पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा उच्छुवनं उवागच्छित्तए, जे तत्थ ईसरे [जे तत्थ समहिट्ठाए ते ओग्गहं अणुजाणावेज्जा कामं खलु आउसो अहालंदं अहापरिण्णायं वसामो जाव आउसो आउसंतस्स ओग्गहो जाव साहम्मियाए ताव ओग्गहं ओगिहिस्सामो तेण परं विहरिस्सामो] से किं पुण तत्थ ओग्गहंसि एवोग्गहियंसि अह भिक्खू इच्छेज्जा उच्छ्रं भोत्तए वा पायए वा सेज्जं पुण उच्छ्रं जाणेज्जा सअंडं जाव मक्कडा संताणगं तहप्पगारं उच्छु- अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । अतिरिच्छच्छिन्नं तहेव, तिरिच्छच्छिन्नेऽवि तहेव । से भिक्खु वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा अंतरुच्छ्रयं वा उच्छुगंडियं वा उच्छुचोयगं वा उच्छुसालगं वा उच्छुडगलं वा भोत्तए वा पायए वा सेज्जं पुण जाणेज्जा- अंतरुच्छ्रयं वा जाव डगलं वा [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [80] [१-आयारो] Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सअंडं सपानं सबीयं सहरियं सउसं सउदयं सउत्तिंग पणग- दग-मट्टिय-मक्कडासंताणगं- अफासुयं असणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण जाणेज्जा- अंतरुच्छ्रयं वा जाव डगलं मट्टियमक्कडासंताणगं अतिरिच्छच्छिन्नं अवोच्छिन्नं- अफासुयं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे ते पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुणा जाणेज्जा अंतरुच्छ्रयं वा जाव डगलं वा अप्पंड जाव तिरिच्छच्छिन्नं वोच्छिन्नं- फासुयं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते पडिगाहेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा ल्हसुणवनं उवागच्छित्तए, तहेव तिन्निवि आलावगा, नवरं ल्हसुणं । से भिक्खू वा० अभिकंखेज्जा ल्हसुणं वा ल्हसुण-कंदं वा ल्हसुण चोयगं वा ल्हसुण-नालगं वा भोत्तए वा पायए वा सेज्जं पुण जाणेज्जा ल्हसुणं वा जाव ल्हसुण-नालगं वा सअंडं [सपानं सबीयं सहरियं सउसं सउदयं सउत्तिंग पणगदग मट्टिय-मक्कडासंताणगं- अफासुयं अनेसणिज्जं मन्नमाणे ला सं] नो पडिगाहेज्जा । एवं अतिरिच्छच्छिन्नेऽवि तिरिच्छच्छिन्ने जाव पडिगाहेज्जा | [४९५] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा आगंतारेसु वा [आरामागारेसु वा गाहावइ कुलेसु वा परियावसहेसु वा अनुवीइ ओग्गहं जाणेज्जा- जाव एवोग्गहियंसि, जे तत्थ गाहावईणं वा गाहावइपुत्ताण वा इच्चेयाइं आयतणाइं उवाइक्कमं अह भिक्खू जाणेज्जा, इमाहिं सत्तहिं पडिमाहिं ओग्गहं ओगिण्हत तत्थ खलु इमा पढमा पडिमा : - से आगंतारेसु वा आरामागारेसु वा गाहावइ कुलेसु वा परियावसहेसु वा अणुवी ओग्गहं जाएज्जा-जे तत्थ ईसरे जे तत्थ समहिट्ठए ते ओग्गहं अणुण्णविज्जा कामं खलु आउसो अहालंद अहापरिणायं वसामो जाव आउसो जाव आउसंतस्स ओग्गहो जाव साहम्मिया एत्ता ताव ओग्गहं ओगिहिस्सामो तेण परं विहरिस्सामो- पढमा पडिमा । अहावरा दोच्चा पडिमा- जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवइ अहं च खलु अन्नेसिं भिक्खूणं अट्ठाए ओग्गहं ओगिण्हिस्सामि, अन्नेसिं भिक्खूणं ओग्गहे ओग्गहिए उवल्लिस्सामि- दोच्चा पडिमा | अहावरा तच्चा पडिमा-जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवइ अहं च खलु अन्नेसिं भिक्खूणं अट्ठाए ओग्गहं ओगिण्हिस्सामि अन्नेसिं भिक्खूणं च ओग्गहे ओग्गहिए नो उवल्लिस्सामि तच्चा पडिमा । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं - ७ उद्देसो-२ अहावरा चउत्था पडिमा जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवइ अहं च खलु अन्नेसिं भिक्खू अट्ठाए ओग्गहं नो ओगिहिस्सामि अन्नेसिं च ओग्गहे ओग्गहिए उवल्लिस्सामि- चउत्था पडिमा । अहावरा पंचमा पडिमा जस्स णं भिक्खुस्स एवं भवइ अहं च खलु अप्पणो अट्ठाए ओग्गहं ओगिण्हिस्सामि नो दोण्हं नो तिण्हं नो चउण्हं नो पंचण्हं- पंचमा पडिमा । अहावरा छट्ठा पडिमा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जस्सेव ओग्गहे उवल्लिएज्जा जे तत्थ अहासमन्नागए तं जहा इक्कडे वा [कढिणे वा जंतुए वा परगे वा मोरगे वा तणे वा जाव पिप्पले वा] पलाले वा तस्स लाभे संवसेज्जा, अलाभे उक्कुडुए वा नेसज्जिए वा विहरेज्जा- छट्ठा पडिमा । [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [81] [१-आयारो] Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अहावरा सत्तमा पडिमा से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहासंथडमेव ओग्गहं जाज्जा तंजहा-पुढविसिलं वा कट्ठसिलं वा अहासंथडमेव तस्स लाभे संवसेज्जा, तस्स अलाभे उक्कुडुओ सज्जिओ वा विहरेज्जा- सत्तमा पडिमा । इच्चेतासिं सत्तण्हं पडिमाणं अन्नयरं जहा पिंडेसणा । [एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणी वा सामग्गियं जं सव्वद्वेहिं समिए सहिए सया जज्जासि-त्ति बेमि] | सत्तमे अज्झयणे बीओ उद्देसो समत्तो मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च सत्तमं अज्झयणं समत्तं * पढमा चूला समत्ता * अट्ठमं अज्झयणं - ठाण सत्तिक्कयं - सत्तिक्कयं • [४९७] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा ठाणं ठाइत्तए, से अनुपविसेज्जा गामं वा नगरं वा [खेडं वा कब्बडं वा मडंबं वा पट्टणं वा दोणमुहं वा आगरं वा निगमं वा आसमं वा सन्निवेसं वा] रायहाणिं वा से अनुपविसित्ता गामं वा जाव रायहाणिं वा, सेज्जं पुण ठाणं जाणेज्जा- सअंडं [सपानं सबीयं सहरियं सउसं सउदयं सउत्तिंग पणग- दग-मट्टिय-मक्कडा ] संताणयं तं तहप्पगारं ठाणं- अफासुयं असणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो पडिगाहेज्जा । o एवं सिज्जागमेण नेयव्वं जाव उदयपसूयाइंति । इच्चेयाइं आयातणाइं उवातिकम्मे अह भिक्खू इच्छेज्जा चउहिं पडिमाहिं ठाणं ठाइत्तए, तत्थिमा पढमा पडिमा । अचित्तं खलु उवसज्जिस्सामि अवलंबिस्सामि कारण विपरिक्कमिस्सामि सवियारं ठाणं ठाइस्सामि त्ति पढमा पडिमा । अहावरा दोच्चा पडिमा- अचित्तं खलु उवसज्जिस्सामि अवलंबिस्सामि कारण विपरिक्कमिस्सामि नो सवियारं ठाणं ठाइस्सामि त्ति दोच्चा पडिमा | अहावरा तच्चा पडिमा अचित्तं खलु उवसज्जिस्सामि नो अवलंबिस्सामि नो कारण विपरिक्कमिस्सामि नो सवियारं ठाणं ठाइस्सामि त्ति तच्चा पडिमा । अहावरा चउत्था पडिमा - अचित्तं खलु उवसज्जिस्सामि नो अवलंबिस्सामि नो काएण विपरिक्कमिस्सामि नो सवियारं ठाणं ठाइस्सामि त्ति वोसट्टकाए वोसट्ठ केस - मंसु-लोम - नहे सन्निरुद्धं वा सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-८ [सत्तिक्कयं -१] ठाणं ठाइस्सामि त्ति चउत्था पडिमा | इच्चेयासिं चउण्हं पडिमाणं अन्नयरं पडिमं पडिवज्जमाणे नो एवं वएज्जा मिच्छा पडिवन्ना जाव पग्गहियतरागं विहरेज्जा नेव किंचि वि वएज्जा, एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणी वा सामग्गियं जं सव्वट्ठेहिं समिए सहिए सया जएज्जासि - त्ति बेमि । अट्ठमं अज्झयणं समत्तं मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च बीयाए चूलाए पढमं सत्तिक्कयं समत्तं [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [82] [१-आयारो] Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नवमं अज्झयणं -निसीहियासत्तिक्कयं ० बीयाए चूलाए - बीअं सत्तिक्कयं ० [४९८] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा निसीहियं फास्यं गमणाए, से ज्जं पुण नसीहियं जाणेज्जा-सअंडं [सपानं सबीयं सहरियं सउसं सउदयं सउत्तिंग पणग-दग-मट्टिय-] मक्कडासंताणयं तहप्पगारं निसीहियं-अफास्यं अनेसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते नो चेतिस्सामि । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा निसीहियं गमणाए सेज्जं पण निसीहियं जाणेज्जा- अप्पडं अप्पपाणं जाव मक्कडासंताणयं तहप्पगारं निसीहियं- फास्यं एसणिज्जं ति मन्नमाणे लाभे संते चेइस्सामि । एवं सिज्जागमेणं नेयव्वं जाव उदयप्पसूयाइं । जे तत्थ द्वग्गा तिवग्गा चउवग्गा पंच वग्गा वा अभिसंधारिंति निसीहियं गमणाए ते नो अन्नमन्नस्स कायं आलिंगिज्ज वा विलिंगिज्ज वा चुंबिज्ज वा दंतेहिं वा नहेहिं वा अच्छिंदिज्ज वा वुच्छिं०, एयं खलु तस्स भिक्खस्स वा भिक्खणीए वा सामग्गियं जं सव्वद्वेहिं समिए सहिए सया जएज्जा, सेयमिणं मणेज्जासि - त्तिबेमि | नवम अज्झयणं समत्तं मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च बीयाए चूलाए बीअं सतिक्कयं समत्तं दसमं अज्झयणं - उच्चारपासवणसत्तिक्कयं ० बीयाए चूलाए - तइयं सत्तिक्कयं . [४९९] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा उच्चारपावसण-किरियाए उब्बाहिज्जमाणे सयस्स स्स असईए तओ पच्छा साहम्मियं जाएज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- सअंडं सपानं [सबीअं सहरियं सउसं सउदयं सउत्तिंग-पणग-दग-मट्टिय-] मक्कडासंताणयं तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा से ज्जं पण थंडिलं जाणेज्जा- अप्पंडं अप्पपाणं जाव संताणयं तहप्पगारंसि थंडिलंसि उच्चार पासवण वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खणी वा सेज्जं पुणं थंडिलं जाणेज्जा- अस्सिंपडियाए एगं साहम्मियं समुद्दिस्सं पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं समारब्भ समुद्दिस्स कीयं पामिच्चं अच्छेज्जं अवोसटुं अभिहडं सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१०, [सत्तिक्कयं-३] पायपुंछणस्स अस आह९ उद्देसियं चेएइ तहप्पगारं थंडिलं पुरिसंतरकडं वा अपरिसंतरकडं वा अत्तट्ठियं वा अनत्तट्ठियं वा परिभत्तं वा अपरिभत्तं वा आसेवियं वा अनासेवियं वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- अस्सिंपडियाए बहवे साहम्मिया समुद्दिस्सा पाणाइं० समारब्भ समुद्दिस्स कीयं जाव अच्छेज्जं अनिसटुं अभिहडं आह१ उद्देसियं चेएइ [दीपरत्नसागर संशोधितः] [83] [१-आयारो] Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तहप्पगारं थंडिलं पुरिसंतरकडं वा जाव अनासेवियं वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा० वा से ज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- अस्सिंपंडियाए एगं साहम्मिणिं समुद्दिस्स पाणाइं समारब्भ समुद्दिस्स कीयं जाव चेएइ तहप्पगारं थंडिलं पुरिसंतरकडं वा जाव अनासेवियं वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा० से ज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- अस्सिंपडियाए बहवे साहम्मिणीओ समुद्दिस् पाणाइं समारब्भ समुद्दिस्स कीयं जाव आहट्टु उद्देसियं चेएइ तहप्पगारं थंडिलं पुरिसंतरकडं वा व अनासेवियं वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा - अस्सिंपडियाए बहवे समण जाव वणीमए पगणिय-पगणिय समुद्दिस्स पाणाइं० समारब्भ समुद्दिस्स कीयं० आहट्टु उद्देसियं चेइए तहप्पगारं थंडिलं पुरिसंतरकडं वा जाव बहिया नीहडं वा अनासेवियं वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा - बहवे समण माहण० समुद्दिस्स पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं जाव उद्देसियं चेएइ तहप्पगारं थंडिलं पुरिसंतरकडं जाव बहिया अनीह अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा, अह पुणेवं जाणेज्जा - अपुरिसंतरकडं जाव बहिया नीहडं अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा | सेभिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- अस्सिंपडियाए कयं वा कारियं वा पामिच्चयं वा छन्नं वा घट्टं वा मट्ठे वा लित्तं वा संमट्ठे वा संपधूमियं वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण थंडिल जाणेज्जा, इह खलु गाहावई वा गाहावइपुत्ता वा कंदाणि वा मूलाणि वा जाव हरियाणि वा अंतरातो वा बाहिं नीहरंति बहियाओ वा अंतो साह अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा० से ज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा - खंधंसि वा पीढंसि वा मंचंसि वा मालंसि वा अट्टंसि वा पासायंसि वा अन्नयरंसि वा तहप्पागरंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा - अनंतरहियाए पुढवीए ससिणिद्धा पुढवीए ससरक्खाए पुढवीए मट्टियामकडाए चित्तमंताए सिलाए चिंत्तमंताए लेलुयाए कोलावासंसि वा दारुयंसि जीवपट्ठियंसि सअंडंसि सपानंसि सबीअंसि सहरियंसि सउसंसि सउदयंसि सउत्तिंग पणग-दागमट्टिय-मक्कडासंताणयंसि अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं- १०, [सत्तिक्कयं-३] [५००] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- इह खलु गाहावई वा गाहावइ-पुत्ता वा कंदाणि वा [मूलाणि वा तयाणि वा जाव फलाणि वा] बीयाणि वा परिसाडेंसु वा परिसाडिंति वा परिसाडिस्संति वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा - इह खलु गाहावई वा गाहावइपुत्ता वा० सालीणि वा वीहीणि वा मुग्गाणि वा मासाणि वा तिलाणि वा कुलत्थाणि वा जवाणि वा [ दीपरत्नसागर संशोधितः ] [84] [१-आयारो] Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ जवजवाणि वा पतिरिंसं वा पतिरिति वा पतिरिस्संति वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा | से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- आमोयाणि वा घासाणि वा मिल्याणि वा विज्जलयाणि वा खाण्याणि वा कडयाणि वा पगडाणि वा दरीणि वा पदग्गाणि वा समाणि वा विसमाणि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्ख भिक्खणी वा से ज्जं पण थंडिलं जाणेज्जा-माणसरंधणाणि वा महिस-करणाणि वा वसभ-करणाणि वा अस्स-करणाणि वा कुक्कुड-करणाणि वा लावय-करणाणि वा वट्टय-करणाणि वा तित्तिर-करणाणि वा कवोय करणाणि वा कपिंजल-करणाणि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- वेहाणस-ढाणेसु वा गिद्धपिट्ठट्ठाणेसु वा तरुडण-हाणेसु वा मेरुपडण-ट्ठाणेसु वा विसभक्खण-ट्ठाणेसु वा अगनिपडण-ट्ठाणेसु वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा | से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा-आरामाणि वा उज्जाणाणि वा वनानि वा वनसंडाणि वा देवकुलाणि वा सभाणि वा पवाणि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा अट्टालयाणि वा चरियाणि वा दाराणि वा गोपुराणि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्ख वा भिक्खणी वा से ज्जं पणं थंडिलं जाणेज्जा- तियाणि वा चउक्काणि वा चच्चराणि वा चउमहाणि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । ___ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुणं थंडिलं जाणेज्जा- इंगालडाहेसु वा खारडाहेसु वा मडयडाहेसु वा मडयथूभियासु वा मडयचेइएसु वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- नदीआययणेसु वा पंकाययणेसु वा ओघाययणेस् वा सेयणपहंसि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा | से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सेज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- नवियासु वा मट्टिय-खाणियासु नवियास वा गोप्पलेहियास गवायणीस वा खाणीस वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंरि उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा से ज्जं पुण थंडिलं जाणेज्जा- डागवच्चंसि वा सागवच्चंसि वा मूलगवच्चंसि वा हत्थंकरवच्चंसि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि नो उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१०, [सत्तिक्कयं-३] से भिक्खू वा भिक्खणी वा से ज्जं पण थंडिलं जाणेज्जा- असणवनंसि वा सणवनंसि वा धायइवनंसि वा केयइवनंसि वा अंबवनंसि वा असोगवनंसि वा नागवनंसि वा पुन्नागवनंसि वा अन्नयरेसु वा तहप्पगारेसु पत्तोवएसु वा पुप्फोवएसु वा फलोवएसु वा बीओबएसु वा हरिओवएसु वा नो उच्चार पासवणं वोसिरेज्जा [दीपरत्नसागर संशोधितः] [85] [१-आयारो] Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [५०१] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा सपाययं वा परपाययं वा गहाय से तमायाए एगंतमवक्कमेज्जा अनावायंसि असंलोयंसि अप्पपानंसि मक्कडासंताणयंसि अहारामंसि वा उवस्सयंसि तओ संजयामेव उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा, से तमायाए एगंतमवक्कमे अनावायंसि जाव मक्कडासंताणयंसि अहारामंसि वा झामथंडिलंसि वा अन्नयरंसि वा तहप्पगारंसि थंडिलंसि अचित्तंसि तओ संजयामेव उच्चारपासवणं वोसिरेज्जा । एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वेट्ठेहिं समिए सहिए सया जएज्जासि त्तिबेमि । दसमं अज्झयणं समत्तं मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च बीयाए चूलाए तइयं सत्तिक्कयं समत्तं एगारसमं अज्झयणं - सद्दसत्तिक्कयं Care चलाए - चउत्थं सत्तिक्कयं • [५०२] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाइं सद्दाई सुणेइ, तं जहा - मुइंगसद्दाणि वा नंदीसद्दाणि वा झल्लरीसद्दाणि वा अन्नयराणि वा तहप्पगाराणि विरूवरूवाणि वितताइं सद्दाई कण्णसोयपडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाई सद्दाई सुणेइ, तं जहा- वीणा - सद्दाणि वा विपंचीसद्दाणि वा बद्धीसग-सद्दाणि वा तुणय-सद्दाणि वा पणव सद्दाणि वा तुंबवीणिय-सद्दाणि वा ढंकुण-सद्दाणि वा अन्नयराइं वा तहप्पराइं विरूवरूवाइं सद्दाइं वितताइं कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । o क्वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाई सद्दाई सुणेति तं जहा ताल -सद्दाणि वा कंसतालसद्दाणि वा लत्तिय सद्दाणि वा गोहिय - सद्दाणि वा किरकिरिय- सद्दाणि वा अन्नयराणि वा तहप्पगाराइं वीरूवरूवाइं तालसद्दाई कण्णसोय पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाइं सद्दानं सुणेति तं जहा - संख - सद्दाणि वा वेणुसद्दाणि वा वंस-सद्दाणि वा खरमुहि सद्दाणि वा पिरिपिरिय-सद्दाणि वा अन्नयराइं वा तहप्पगाराइं विरूवरूवाइं सद्दाइं झुसिराइं कण्णसोयपडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । [५०३] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाई सद्दाई सुणेति तं जहा-वप्पाणि वा फलिहाणि वा उप्पलाणि वा पल्ललाणि वा उज्झराणि वा निज्झराणि वा वावीणि वा पोक्खराणि वा दीहियाणि वा गुंजालियाणि वा सराणि व सागराणि वा सरपंतियाणि वा सरसरपंतियाणि वा अन्नयराई वा तहप्पगाराइं विरूवरूवाइं सद्दानं कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाइं सद्दाई सुणेति तं जहा- कच्छाणि वा नूमाणि वा गहनानि वा वनानि वा वनदुग्गाणि वा पव्वयाणि वा पव्वयदुग्गाणि वा अन्नयराइं वा तहप्पगाराई सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-११, [सत्तिक्कयं-४] विरूवरूवाइं सद्दाई कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [86] [१-आयारो] Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से भिक्खू वा भिक्खणी वा अहावेगइयाइं सद्दाई सणेति तं जहा-गामाणि वा नगराणि वा निगमाणि वा रायहाणीणि वा आसाम-पट्टण-सन्निवेसाणि वा अन्जयराइं वा तहप्पगाराई विरूवरूवाइं सद्दाई कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खणी वा अहावेगइयाई सद्दाई सणेति तं जहा-आरामाणि वा उज्जाणाणि वा वनानि वा वनसंडाणि वा देवकुलाणि वा सभाणि वा पवाणि वा अन्नयराई वा तहप्पगाराई विरूवरूवाई सद्दाई कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाइं सद्दाइं सुणेति तं जहा-अाणि वा अट्टालयाणि वा चरियाणि वा दाराणि वा गोपुराणि वा अन्जयराई वा तहप्पगाराई विरूवरूवाइं सद्दाई कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खणी वा अहावेगइयाई सद्दाइं सणेति तं जहा-तियाणि वा चउक्काणि वा चच्चराणि वा चउम्मुहाणि वा अन्नयराइं वा तहप्पगाराइं विरूवरूवाइं सद्दाई कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाई सद्दाइं सुणेति तं जहा- महिसट्ठाण-करणाणि वा वसभट्ठाण-करणाणि वा अस्सट्ठाण-करणाणि वा हत्थिट्ठाण करणाणि वा [कुक्कुडट्ठाण-करणाणि वा मक्कडट्ठाण-करणाणि वा लावयट्ठाण-करणाणि वा वट्ठयट्ठाण-करणाणि वा तित्तिरट्ठाण-करणाणि वा कवोयट्ठाण-करणाणि वा] कविंजलढाण-करणाणि वा अन्नयराइं वा तहप्पगाराई विरूवरूवाइं सद्दाई कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । ___ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाई सद्दाइं सुणेति तं जहा- महिस-जुद्धाणि वा वसभजुद्धाणि वा अस्स-जुद्धाणि वा हत्थि-जुद्धाणि वा कुक्कुड-जुखाणि वा मक्कड-जुद्धाणि वा लावय-जुद्धाणि वा वट्टय-जुद्धाणि वा तित्तिर-जुद्धाणि वा कवोय-जुद्धाणि वा] कविंजल-जुद्धाणि वा अन्नयराइं वा तहप्पगाराइं [विरूवरूवाइं सद्दाई कण्ण-सोय-पडियाए] नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाइं सद्दाइं सुणेति तं जहा-जूहिय-ढाणाणि वा हयजहिय-ट्ठाणाणि वा गयजहिय-हाणाणि वा अन्नयराई वा तहप्पगाराई विरूवरूवाई सद्दाई कण्णसोयपडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । [५०४] से भिक्खू वा० अहावेगइयाई सदाइं सुणेति तं जहा- अक्खाइयट्ठाणाणि वा माणम्माणिय-द्वाणाणि वा महयाहय-नट्ट-गीय-वाइय-तंति-तल-ताल-तडिय-पड़प्पवाइय-दाणाणि वा अन्न वा तहप्पगाराई विरूवरूवाइं सद्दाई कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाई सद्दाइं सुणेति तं जहा- कलहाणि वा डिंबाणि वा डमराणि वा दोरज्जाणि वा वेरज्जाणि वा विरुद्धरज्जाणि वा अन्नयराइं वा तहप्पगाराई विरूवरूवाई सद्दाई कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । ___ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाइं सद्दाइं सुणेतिं तं जहा-खुडियं दारियं परिभुतंमंडियं अलंकियं निबज्झमाणिं पेहाए एगं वा परिसं वहाए नीणिज्जमाणं पेहाए अन्नयराइं वा तहप्पगाराई विरूवरूवाइं सद्दाई कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-११, [सत्तिक्कयं-४] [दीपरत्नसागर संशोधितः] [87] [१-आयारो Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अन्नयराइं विरूवरूवाइं महासवाइं एवं जाणेज्जा तं जहाबहुसगडाणि वा बहुरहाणि वा बहुमिलक्खूणि वा बहुपच्चंताणि वा अन्नयराइं वा तहप्पगाराई विरुवरूवाइं महासवाई कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अन्नयराइं विरूवरूवाइं महुस्सवाइं एवं जाणेज्जा तं जहाइत्थीणी वा पुरिसाणि वा थेराणि वा डहराणि वा मज्झिमाणि वा आभरण - विभूसियाणि वा गाण वायंताणि वा नच्चंताणि वा हसंताणि वा रमंताणि वा मोहंताणि वा विउलं असनं पानं खाइमं साइमं परिभुंजंताणि वा परिभाइंताणि वा विच्छिडयमाणाणि वा विगोवयमाणाणि वा अन्नयराइं वा तहप्पगाराई विरूवरूवाइं महुस्सवाइं कण्णसोय-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणाए । से भिक्खू वा भिक्खुणी वा नो इहलोइएहिं सद्देहिं नो परलोइएहिं सद्देहिं नो सुहिं सहिं नो असुएहिं सद्देहिं नो दिट्ठेहिं सद्देहिं नो अदिट्ठेहि सद्देहिं नो इट्ठेहिं सद्देहिं नो कंतेहिं सद्देहिं सज्जेज्जा नो रज्जेज्जानो गिज्झेज्जा नो मुज्झेज्जा नो अज्झोववज्जेज्जा | एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं [जं सव्वद्वेहिं समिए सहिए सया ] जज्जासि - त्तिबेमि । एगारसमं अज्झयणं समत्तं मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च बीयाए चूलाए चउत्थं सत्तिक्कयं समत्तं बारसमं अज्झयणं - रूव सत्तिक्कयं • बीयाए चलाए पंचमं सत्त [५०५] से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अहावेगइयाई रुवाई पासइ तं जहा- गंथिमाणि वा वेढिमाणि वा पूरिमाणि वा संघाइमाणि वा कट्ठकम्माणि वा पोत्थकम्माणि वा चित्तकम्माणि वा मणिकम्माणि वा दंतकम्माणि वा पत्तच्छेज्जकम्माणि वा विविहाणि वा वेढिमाई वा अन्नयराइं वा तहप्पगाराइं विरूवरूवाइं रुवाइं चक्खुदंसण-पडियाए नो अभिसंधारेज्जा गमणा । एवं नेयव्वं जहा सद्दपडिमा सव्वा वाइत्तवज्जा रूवपडिमा वि । [एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वट्ठेहिं समिए सहिए सया जज्जासि] त्तिबेमि । - बारसमं अज्झयणं समत्तं मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च बीयाए चूलाए पंचमं सत्तिक्कयं समत्तं परकिरियासत्तिक्कयं तेरसमं अज्झयणं - ० • बीयाए चलाए छट्टमं सत्तिक्कयं • [५०६] परकिरियं अज्झत्थियं संसेसियं नो तं साइए नो तं नियमे, से सिया परो पादाई आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो पादाई संबाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा - नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो पादाई फूमेज्ज वा रएज्ज वा नो तं साइ नो तं नियमे । से सिया परो पादाई तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा मक्खेज्ज वा भिलिंगेज्ज वा नो तं सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१३, [सत्तिक्कयं-६] - [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [88] [१-आयारो] Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ साइए नो तं नियमे । से सिया परो पादाई लोद्धेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वलेज्ज वा- णो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो पादाई सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो पादाई अन्नयरेण विलेवणजाएण आलिंपेज्ज वा विलिंपेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो पादाई अन्नयरेण धूवण-जाएण धूवेज्ज वा पधूवेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे। से सिया परो पादाओ खाणुं वा कंटयं वा नीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा- नो तं साइए नो तं नियमे | से सिया परो पादाओ पूयं वा सोणियं वा नीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा- नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कार्य आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायं लोट्टेण वा बाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायं लोद्धेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वलेज्ज वा, नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कार्य सीओदग-वियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पहोएज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कार्य अन्नयरेणं विलेवण-जाएणं आलिंपेज्ज वा विलिंपेज्ज वा, नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायं अन्नयरेणं धूवण-जाएणं धूवेज्ज वा पधूवेज्ज वा, नो तं साइनो तं नियमे । से सिया परो कायंसि वणं आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायंसि वणं संबाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायंसि वणं तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा मक्खेज्ज वा भिलिंगेज्ज वा, नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कार्यसि वणं-लोद्धेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वलेज्ज वा, नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायंसि वणं सिओदग वियडेण वा उसिणोदगवियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोएज्ज वा, नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायंसि वणं वा गंड वा अरइं वा पुलयं वा भगंदलं वा अन्नयरेणं सत्थ-जाएणं अच्छिंदेज्ज वा विच्छिंदेज्ज वा- नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायंसि वणं अन्नयरेणं सत्थ-जाएणं अच्छिंदित्ता वा विच्छिंदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा नीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा । नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायंसि गंडं वा अरइयं वा पिडयं वा भगंदलं वा आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा- नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायंसि गंडं वा अरइयं वा पिडयं वा भगंदलं वा संबाहेज्ज वा पलिमद्देज्ज वा, नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कार्यसि गंडं वा अरइयं वा पिडयं वा भगंदलं वा तेल्लेण वा घएण वा वसा वा मक्खेज्ज वा भिलिंगेज्ज वा, नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायंसि गंडं वा अरइयं वा पिडयं वा भगंदलं वा लोद्धेण वा कक्केण वा चुण्णेण वा वण्णेण वा उल्लोलेज्ज वा उव्वलेज्ज वा, नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायंसि गंडं वा अरइयं वा पिडयं वा भगदलं वा सीओदग - वियडेण वा उसिणोदग वियडेण वा उच्छोलेज्ज वा पधोवेज्ज वा, नो तं साइए नो तं नियमे । से से परो कार्यसि गंडं वा अरइयं वा पिडयं वा भगंदलं वा अन्नयरेणं विलेवण-जाएण आलिंपेज्ज वा विलिंपेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से से परो कायंसि गंड वा अरइयं वा पिडयं वा भगंदलं वा अन्नयरेणं घूवण-जाएणं घूवेज्ज वा पधूवेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से से परो सुयक्खंधो-२, अज्झयणं- १३, [सत्तिक्कयं-६] [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [89] [१-आयारो] Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ कायंसि गंड वा अरइयं वा पिडयं वा भगंदलं वा अन्नयरेणं सत्थ-जाएणं अच्छिंदेज्ज वा विच्छिंदेज्ज वानो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायंसि गंड वा अरइयं वा पिडयं वा भगंदल वा अन्नयरेणं सत्थजाएणं अच्छिंदिज्ज वा विच्छिंदिज्ज वा अन्नयरेणं सत्थजाएणं अच्छिंदित्ता वा विच्छिंदित्ता वा पूयं वा सोणियं वा नीहरेज्जा वा विसोहेज्जा वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो कायाओ सेयं वा जल्लं वा नीहरेज्ज वा विसोहेज्ज-वा- नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो अच्छिमलं वा कण्णमलं वा दंतमलं वा नहमलं वा नीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो दीहाई बालाइं दीहाइं रोमाइं दीहाएं भभुहाई दीहाई कक्खरोमाई दीहाइं वत्थिरोमाई कप्पेज्ज वा संठवेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो सीसाओ लिक्खं वा जूयं वा नीहरेज्ज वा विसोहेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो अंकंसि वा पलियंकंसि या तुयट्टावेत्ता पादाई आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वानो तं साइए नो तं नियमे । एवं हिट्ठिमो गमो पायाइ भाणियव्वो । से सिया परो अंकंसि वा पलियंकंसि वा तुयट्टावित्ता हारं वा अद्धहारं वा उरत्थं वा गेवेयं वा मउडं वा पालंबं वा सुवण्णसुत्तं वा आविधेज्ज वा पिणिधेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । से सिया परो आरामंसि वा उज्जाणंसि वा नीहरेत्ता वा पविसेता वा पायाइं आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । एवं नेयव्वा अन्नमन्नकिरिया वि । [५०७] से सिया परो सुद्धेणं वा वइ-बलेणं तेइच्छं आउट्टे से सिया परो असुद्धेणं वा वइबलेणं तेइच्छं आउट्टे, से सिया परो गिलाणस्स सचित्ताणि वा कंदाणि वा मूलाणि वा तयाणि वा हरियाणि वा खणित्तु वा कड्ढेत्तु वा कड्ढावेत्तु वा तेइच्छं आउट्टेज्जा- नो तं साइए नो तं नियमे । कडुवेयणा पाण-भूय-जीव-सत्ता वेदणं वेदेंति । एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वद्वेहिं समिते सहिते सदा जए सेयमिणमन्नेज्जासि त्तिबेमि । तेरसमं अज्झयणं समत्तं मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च बीयाए चूलाए छट्ठे सत्तिक्कयं समत्तं अन्नोन्नकिरियासत्तिक्कयं चउद्दसमं अज्झयणं ० बीयाए चलाए - सत्तमं सत्तिक्कयं • [५०८] से भिक्खु वा भिक्खुणी वा अन्नमन्नकिरियं अज्झत्थियं संसेसियं-नो तं साइए नो तं नियमे । से अन्नमन्नं पादाई आमज्जेज्ज वा पमज्जेज्ज वा नो तं साइए नो तं नियमे । सेसं तं चेव ।एयं खलु तस्स भिक्खुस्स वा भिक्खुणीए वा सामग्गियं जं सव्वेट्ठेहिं समित्ते सहिते सदा ज सेयमिणं मन्नेज्जासि-त्तिबेमि । - चउद्दसमं अज्झयणं समत्तं मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च बीयाए चूलाए सत्तमं सत्तिक्कयं समत्तं बीया चूला समत्ता सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१३, [सत्तिक्कयं-६] [दीपरत्नसागर संशोधितः] [90] [१-आयारो] Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ पुर पनरसमं अज्झयणं - भावणा • तइया चूला . [५०९] तेणं कालेणं तेणं समएणं समणे भगवं महावीरे पंचहत्थुत्तरे यावि होत्था, हत्थुत्तराहिं चुए चइत्ता गब्भं वक्कंते, हत्थुत्तराहिं गब्भाओ गब्भं साहरिए, हत्थुत्तराहिं जाए, हत्थुत्तराहिं सव्वओ सव्वत्ताए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइए, हत्थुत्तराहिं कसिणे पडिपुण्णे अव्वाघाए निरावरणे अनंते अनुत्तरे केवलवरनाणदंसणे समप्पण्णे, साइणा भगवं परिनिव्वए । [५१०] समणे भगवं महावीरे इमाए ओसप्पिणीए- सुसमसुसमाए समाए वीइक्कंताए सुसमाए समाए वीइक्कंताए सुसमदुसमाए समाए वीइतक्कंताए दुसुमसुसमाए समाए बहु वीइक्कंताए पण्णहत्तरीए वासेहिं मासेहि य अद्धनवमेहिं सेसेहिं जे गिम्हाणं चउत्थे मासे अट्ठमे पक्खेआसाढसुद्धे तस्स णं आसाढसुद्धस्स छट्ठीपक्खेणं हत्थुत्तराहिं नक्खत्तेणं जोगमुवागएणं महाविजय सिद्धत्थपप्फुत्तर-पवर-पंडरीय-दिसाओवत्थिय-वद्धमाणाओ महाविमाणओ वीसं सागरोवमाई आउयं पालइत्ता आउक्खएणं भवक्खएणं ठिइक्खएणं चुए चइत्ता इह खल जंबुद्दीवे दीवे भारहे वासे दाहिणड्ढभरहे दाहिणमाहणकुंडपुर सन्निवेसंसि उसभदत्तस्स माहणस्स कोडाल-सगोत्तस्स देवानंदाए माहणीए जालंधरायण-सगोत्ताए सीहोब्भवभएणं अप्पाणेणं कच्छिंसि गब्भं वक्कंते । समणे भगवं महावीरे तिन्नाणोवगए यावि होत्था- चइस्सामित्ति जाणइ, चुएमित्ति जाणइ, चयमाणे न जाणेइ, सहमे णं से काले पन्नत्ते । तओ णं समणस्स भगवओ महावीरस्स अनुकंपए णं देवे णं जीयमेयं ति कट्ट जे से वासाणं तच्चे मासे पंचमे पक्खे- आसोयबहुले तस्स णं आसोयबहुलस्स तेरसीपक्खेणं हत्थुत्तराहिं नक्खत्तेहिं जोगमवागएणं बासीतिहिं राइदिएहिं वीइक्कंतेहिं तेसीइमस्स राइंदियस्स परियाए वट्टमाणे दाहिणमाहण-कुंडपुर-सन्निवेसाओ उत्तरखत्तियकुंडपुर-सन्निवेसंसि नायाणं खत्तियाणं सिद्धत्थस्स खत्तियस्स कासवगोत्तस्स तिसलाए खत्तियाणीए वासिट्ठ-सगोत्ताए असभाणं पगलाणं अवहारं करेत्ता सुभाणं पुग्गलाणं पक्खेवं करेत्ता कुच्छिंसि गब्भं साहरइ, जेवि य से तिसलाए खत्तियाणीए कच्छिंसि गब्भे तंपि य दाहिणमाहणकुंडपुर-सन्निवेसंसि उसभदत्तस्स माहणस्स कोडाल-सगोत्तस्स देवानंदाए माहणीए जालंधरायण-सगोत्ताए कच्छिंसि साहरइ । समणे भगवं महावीरे तिन्नाणोवगए यावि होत्था- साहरिज्जिस्सामित्ति जाणइ, साहरिएमित्ति जाणइ, साहरिज्जमाणे वि न जाणइ समणाउसो! तेणं कालेणं तेणं समएणं तिसलाखत्तियाणी अह अन्नया कयाइ नवण्हमासाणं बहपडिपुण्णाणं अद्धट्ठमाणं राइंदियाणं वीतिक्कंताणं जे से गिम्हाणं पढमे मासे दोच्चे पक्खे- चेत्तसुद्धे तस्सणं चेत्तसुद्धस्स तेरसीपक्खेणं हत्थत्तराहिं नक्खत्तेणं जोगोवगएणं समणं भगवं महावीरं अरोगा अरोगं पसूया जं णं राइं तिसला खत्तियाणी समणं भगवं महावीरं अरोगा अरोगं पसूया तण्णं राई भवणवइ-वाणमंतर-जोइसिय-विमाणवासिदेवेहिं य देवीहि य ओवयंतेहि य उप्पयंतेहि य एगे महं दिव्वे देवज्जोए देव-सन्निवाते देवकहक्कहे उप्पिंजलगभूए यावि होत्था । सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१५, [चूला-३] [दीपरत्नसागर संशोधितः] [91] [१-आयारो] Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ जं णं रयणिं तिसला खत्तियाणी समणं भगवं महावीरं अरोगा अरोग पसूया तण्णं रयणिं बहवे देवा य देवीओ य एगं महं अमयवासं च गंधवासं च चण्णवासं च पप्फवासं च हिरण्णवासं च रयणवासं च वासिंस् । जं णं रयणिं तिसला खत्तियाणी समणं भगवं महावीर अरोगा अरोगं पसूया तण्णं रयणिं भवणवइ-वाणमंतर-जोइसिय-विमाणवासिणो देवा य देवीओ य समणस्स भगवओ महावीरस्स सूइकम्माई तित्थयराभिसेयं च करिस् । जओ णं पभिइ समणे भगवं महावीरे तिसलाए खत्तियाणीए कच्छिसि गब्भं आगए तओ णं पभिइ तं कुलं विपुलेणं हिरण्णेणं सुवण्णेणं धणेणं धन्नेणं माणिक्केणं मोत्तिएणं संख-सिल-प्पवालेणं अईव-अईव परिवड्ढइ । तओ णं समणस्स भगवओ महावीरस्स अम्मापियरो एयमढे जाणेत्ता निव्वत्त-दसाहसि वोक्कंतंसि सुचिभूयंसि विप्लं असनं-पानं-खाइम-साइमं उवक्कखडावेति, उवक्खडावेत्ता मित्त-नाति-सयणसंबंधिवग्गं उवनिमंतेति मित्त-नाति-सयण-संबंधिवग्गं उवनिमंतेत्ता बहवे समण-माहण-किवण-वणिमगभिच्छडग-पंडरगातीण विच्छड्डेति विगोवंति विस्साणेति दायारेस् दानं पज्जभाएंति विच्छडित्ता विगोवित्ता विस्साणित्ता दायारेस् णं दायं पज्जभाएत्ता मित्त-नाइ-सयण-संबंधिवग्गं भंजावेंति, भंजावेत्ता मित्त-नाइ-सयण-संबंधिवग्गेणं इमेयारूवं नामधेज्जं कारविति । जओ णं पभिइ इमे कुमारे तिसलाए खत्तियाणीए कुच्छिंसि गभ्भे आहए तओ णं पभिइ इमं कलं विउलेणं हिरण्णेणं सवण्णेणं धणेणं धन्नेणं माणिक्केणं मोत्तिएणं संख-सिल-प्पवालेणं अ अईव परिवड्ढइ तो होउ णं कमारे वद्धमाणे० । तओ णं समणे भगवं महावीरे पंचधातिपरिवडे, तं जहा-खीरधाईए मज्जणधाईए मंडणधाईए खेल्लावणधाईए अंकधाईए अंकाओ अंकं साहरिज्जमाणे रम्मे मणिकोट्टिमतले गिरिकंदर-समल्लीणे व चंपयपायवे अहानपव्वीए संवड्ढइ । तओ णं समणे भगवं महावीरे विण्णायपरिणये विणियत्तबालभावे अप्पस्स्याइं उरालाई माणुस्सागाइं पंचलक्खणाई कामभोगाइं सद्द-फरिस-रस-रूव-गंधाइं परियारेमाणे एवं च णं विहरइ । [५११] समणे भगवं महावीरे कासवगोत्ते तस्स णं इमे तिन्नि नामधेज्जा एवमाहिज्जंति तं जहा-अम्मापिउसंतिए वद्धमाणे, सह-सम्मइए समणे, भीमं भयभेरवं उरालं अचेलयं परिसहं सहइ त्ति कट्ट देवेहिं से नामं कयं समणे भगवं महावीरे । समणस्स णं भगवओ महावीरस्स पिआ कासवगोत्तेण तस्स णं तिन्नि नामधेज्जा एवमाहिज्जति तं जहा-सिद्धत्थे ति वा, सेज्जंसे ति वा, जसंसे ति वा । समणस्स णं भगवओ महावीरस्स अम्मा वासिट्ठ-सगोत्ता तीसे णं तिन्नि नामधेज्जा एवमाहिज्जति तं जहा-तिसला ति वा विदेहदिन्ना ति वा पियकारिणी ति वा । समणस्स णं भगवओ महावीरस्स पित्तियए सुपासे कासवगोत्तेणं, समणस्स णं भगवओ महावीरस्स जेटे भाया नंदिवद्धणे कासवगोत्तेणं, समणस्स णं भगवओ महावीरस्स जेट्ठा भइणी सुदंसणा कासवगोत्तेणं, समणस्स णं भगवओ महावीरस्स भज्जा जसोया कोडिण्णागोत्तेणं । समणस्स णं भगवओ महावीरस्स धूया कासवगोत्तेणं तीसे णं दो नामधेज्जा एवमाहिज्जंति [दीपरत्नसागर संशोधितः] [92] [१-आयारो] Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१५, [चूला-३] तं जहा-अनोज्जा ति वा, पियदसणा ति वा । समणस्स णं भगवओ महावीरस्स नत्तुई कोसियगोत्तेणं, तीसे णं दो नामधेज्जा एवमाहिज्जंति तं जहा- सेसवंती ति वा जसवती ति वा । [ ५१२] समणस्स णं भगवओ महावीरस्स अम्मापियरो पासावच्चिज्जा समणोवासगा यावि होत्था, ते णं बहूइं वासाइं समणोवासगपरियागं पालइत्ता छण्हं जीवनिकायाणं संरक्खणनिमित्तं आलोइत्ता निंदित्ता गरहित्ता पडिक्कमित्ता अहारिहं उत्तरगुणं पायच्छित्तं पडिवज्जित्ता कुससंथारं दुरुहिता भत्तं पच्चक्खाइंति भत्तं पच्चक्खाइत्ता अपच्छिमार मारणंतियाए सरीर-संलेहणाए झोसियसरीरा कालमासे कालं किच्चा तं सरीरं विप्पजहित्ता अच्चुए कप्पे देवत्ताए उववण्णा, तओ णं आउक्खणं भवक्खएणं ठिइक्खएणं चुए चइत्ता महाविदेहवासे चरिमेणं उस्सासेणं सिज्झिस्संति बुज्झिस्संति मुच्चिस्सति परिनिव्वाइस्संति सव्वदुक्खाणमंतं करिस्सति । [५१३] तेणं कालेणं तेणं समएणं समणे भगवं महावीरे नाते नायपुत्ते नायकुल-विनिव्वत्तेविदेहे विदेहदिन्ने विदेहजच्चे विहेहसुमाले तीसं वासाइं विदेहत्ति कट्टु अगारमज्झे वसित्ता अम्मापिऊहिं कालगएहिं देवलोगमनुपत्तेहिं समत्तपइण्णे चिच्चा हिरण्णं चिच्चा सुवण्णं चिच्चा बलं चिच्चा वाहणं चिच्चा घण-घन्न-कनग - रयण-संत-सार- सावदेज्जं विच्छड्डेत्ता विगोवित्ता विस्साणित्ता दायारेसु दानं दाइत्ता परिभाएत्ता संवच्छरं दलइत्ता जे से हेमंताणं पढमे मासे पढमे पक्खे - मग्गसिरबहुले तस्स णं मग्गसिरबहुलस्स दसमीपक्खेणं हत्थुत्तराहिं नक्खत्तेणं जोगोवगएणं अभिनिक्खमणाभिप्पाए यावि होत्था I संवच्छरण होहिति अभिनिक्खमणं तु जिनवरिंदस्स । त अत्थ-संपदाणं पव्वत्तई पुव्वसूराओ || एगा हिरण्णकोडी अट्ठेव अनूनया सयसहस्सा । सूरोदयमाईयं दिज्जइ जा पायरासो त्ति || तिन्नेव य कोडिसया अट्ठासीतिं च होंति कोडीओ । असिंति च सयसहस्सा एयं संवच्छरे दिन्नं ॥ [५१७] वेसमणकुंडलधरा देवा लोगंतिया महिड्ढीया I बोहिंति य तित्थयरं पन्नरससु कम्म-भूमि II भमि य कप्पंमि य बोद्धव्वा कण्हराइणो मज्झे । लोगंतिया विमाणा अट्ठसु वत्था असंखेज्जा || एए देवनिकाया भगवं बोहिंति जिनवरं वीरं । सव्वजगजीवहियं अरहं । तित्थं पव्वत्तेहि ।। [५१४] [५१५] [५१६] [५१८] [५१९] [ ५२० ] तओ णं समणस्स भगवओ महावीरस्स अभिनिक्खमणाभिप्पायं जाणेत्ता भवणवइवाणमंतर-जोइसिय-विमाणवासिणो देवा य देवीओ य सएहिं -सएहिं रूवेहिं सएहिं सएहिं नेवत्थेहिं सएहिंसएहिं चिंधेहिं सव्विड्ढीए सव्वजुतीए सव्वबलसमुदपणं सयाई-सयाइं जाण विमाणाइं दुरुहंति सयाई-साइं जाणविमाणाइं दुरुहित्ता अहाबादराइं पोग्गलाई परिसाडंति, अहाबादराइं पोग्गलाई परिसाडेत्ता अहासुहुमाइं पोग्गलाइं परियाइंति, अहा - सुहुमाई पोग्गलाई परियाइत्ता उड्ढं उप्पयंति उड्ढं उप्पइत्ता ताए उक्किट्ठाए [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [93] [१- आयारो] Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सिग्घाए चवलाए तुरियाए दिव्वाए देवगईए अहेणं ओवयमाणा-ओवयमाणा तिरिएणं असंखेज्जाई दीवसमुद्दाई वीतिक्कममाणा-वीतिक्कममाणा जेणेव जंबुद्दीये दीवे तेणेव उवागच्छंति तेणेव उवागच्छित्ता स्यक्खंधो-२, अज्झयणं-१५, [चूला-३] जेणेव उत्तरखत्तियकंडपुर-सन्निवेसे तेणेव उवागच्छंति तेणेव उवागच्छित्ता जेणेव उत्तरखत्तियकुंडपुरसन्निवेस्स उत्तरपुरत्थिमे दिसीभाए तेणेव भत्तिवेगेण उवट्ठिया । तओ णं सक्के देविंदे देवराया सणियं-सणियं जाणविमाणं ठवेति सणियं-सणियं जाणविमाणं ठवेत्ता सणियं-सणियं जाणविमाणाओ पच्चोत्तरति सणियं-सणियं जाणविमाणाओ पच्चोत्तरित्ता एगतमवक्कमेति एगमवक्कमेत्ता महया वेठव्विएणं समग्घाएणं समोहण्णति महया वेउव्विएणं समग्घाएणं समोहणित्ता एगं महं नानामणिकनयरयणभत्तिचित्तं सभं चारु कंत रूवं देवच्छंदयं विउव्वति । तस्स णं देवच्छंदयस्स बहमज्झदेसभाए एगं महं सपायपीढं नानामणिकनग रयणभत्तिचितं सुभं चारुकंतरूवं सिहासनं विउव्वइ, विउव्वित्ता जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छति, तेणेव उवागच्छित्ता समणं भगवं महावीरं तिखुत्तो आयाहिणं पयाहिणं करेइ, समणं भगवं महावीरं तिक्खुत्तो आयाहिणं पयाहिणं करेत्ता समणं भगवं महावीरं वंदति नमंसति । वंदित्ता नमंसित्ता समणं भगवं महावीरं गहाय जेणेव देवच्छंदए तेणेव उवागच्छति, उवागच्छित्ता सणिय-सणियं पुरत्थाभिमुहे सीहासने निसीयावेइ, निसीयावेत्ता सयपाग-सहस्सपागेहिं तेल्लेहिं अब्भंगेति, अब्भंगेत्ता गंधकसाएहिं उल्लोलेति उल्लोलित्ता सुद्धोदएणं मज्जावेइ, मज्जावित्ता जस्स णं मुल्लं सयसहस्से णं तिपडोलतित्तिएणं साहिएणं सीतएणं गोसीसरत्तचंदणेणं अनलिंपति, अनुलिपित्ता ईसिं निस्सासवातवोज्झं वरनगरपट्टणुग्गयं कुसलनरपसंसितं अस्स-लालापेलवं छेयारियकनगखचियंत कम्मं हंसलक्खकणं पट्टजयलं नियंसावेइ नियंसावेत्ता हारं अद्धहारं उरत्थं नेवत्थं एगावलिं पालंबसुत्त-पट्ट-मउड-रयणमालाई आविंधावेति, अविंधावेत्ता गंथिम वेढिम परिम संघातिमेणं मल्लेणं कप्परुक्खमिव समालंकरेति समालंकरेता दोच्चंपि महया वेउव्वियसमग्घाएणं समोहण्णइ । समोहणित्ता एगं महं चंदप्पभं सिबियं सहस्सवाहिणि विउव्वइ, तं जहा- ईहामिय-उसभतुरग-नर-मकर-विहग-वानर-कुंजर-रुरु-सरभ-चमर-स लसीह-वनलय-भत्ति चित्त लय विज्जाहर-मिहणजयलजंत-जोगजत्तं अच्चीसहस्समालिणीयं सनिरुवितं-मिसिमिसिंत-रूवगसहस्सकलियं ईसिं भिसमाणं भिब्भिसमाणं चक्खुल्लोयण-लेस्सं मुत्ताहल-मुत्ताजालंतरोवियं तवनीय-पवरलंबूस-पलंबंत मुत्तदामं हारद्धहार-भूसणसमोणयं अहियपेच्छणिज्जं पउमलयभत्तिपितं असोगलयभत्तिचितं कुंदलयभत्तिचित्तं नानालयभत्ति० विरइयं सुभं चारुकंतरूवं नानामणि-पंचवण्णघंटापडाय-परिमंडियग्गसिहरं पासादीयं दरिसणीयं सुरूवं । [५२१] सीया उवणीया जिनवरस्स जरमरणविप्पमुक्कस्स । ओसत्तमल्लदामा जलथलयदिव्वक्स्मे हिं ।। [५२२] सिबियाए मज्झयारे दिव्वं वररयणरूवचिंचइयं । सीहासनं महरिहं सपादपीढं जिनवरस्स ।। [५२३] आलइयमालमउडो भासबोंदी वराभरणधारी । खोमयवत्थनियत्थो जस्स य मोल्लं सयसहस्सं ।। [दीपरत्नसागर संशोधितः] [94] [१-आयारो] Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ छट्ठेण उ भत्तेणं अज्झवसाणेण सोहणेण जिनो । लेसाहिं विसुज्झतो आरुहइ उत्तमं सीयं || [ ५२५ ] सीहासने निविट्ठो सक्कीसाणा य दोहिं पासेहिं । वीयंति चाहिं मणिरयणविचित्तदंडाहिं || [५२४] सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१५, [चूला-३] [५२६] पुव्विं उक्खित्ता मानुसेहिं साहद्दुरोमकूवेहिं । पच्छा वहंति देवा सुरअसुरगरुलनागिंदा || [५२७] पुरओ सुरा वहंती असुरा पुण दाहिणंमि पासंमि । अवरे वहंति गरुला नागा पुण उत्तरे पासे ।। [५२८] वनसंडं व कुसुमियं पउमसरो वा जहा सरयकाले । सोहइ कुसुमभरेणं इय गगनयलं सुरगणेहिं ।। सिद्धत्थवनं वा जहा कणियारवनं व चंपगवनं वा । सोहइ कुसुमभरेणं इय गगनयलं सुरणगेहिं ।। [५३०] वरपडहभेरिज्झल्लरि-संखसयसहस्सिएहिं तूरेहिं । गगनतले घरणितले तूर- निनाओ परमरम्मो || ततविततं घनझुसिरं आउज्जं चउविहं बहुविहीयं । वायंति तत्थ देवा बहूहिं आनट्टगसएहिं || [५२९] [५३१] [५३२] तेणं कालेणं तेणं समएणं जे से हेमंताणं पढमे मासे पढमे पक्खे - मग्गसिर - बहुले तस्स णं मग्गसिरबहुलस्स दसमीपक्खेणं सुव्वएणं दिवसेणं विजएणं मुहुत्तेणं हत्थुत्तराहिं नक्खणं जोगोवगएणं पाईणगामिणीए छायाए वियत्ताए पोरिसीए छट्टेणं भत्तेणं अपाणएणं एगसाडगमायाए चंदप्पहाए सिबियाए सहस्सवाहिणीए सदेवमणुयासुराए परिसाए समण्णिज्जमाणे- समण्णिज्जमाणे उत्तरखत्तियकुंडपुर-संनिवेसस्स मज्झमज्झेणं निगच्छइ निगच्छित्ता.... जेणेव नायसंडे उज्जाणे तेणेव उवागच्छइ उवागच्छित्ता ईसिं रयणिप्पमाणं अच्छ्रुप्पेणं भूमिभागेणं सणियं-सणियं चंदप्पभं सिबियं सहस्सवाहिणिं ठवेइ ठवेत्ता सणियं-सणियं चंदप्पभाओ सिबियाओ सहस्सवाहिणीओ पच्चोयरइ पच्चोयरित्ता सणियं-सणियं पुरत्थाभिमुहे सीहासने निसीयइ आभरणालंकारं ओमुयइ । तओ णं वेसमणे देवे जन्नुव्वायपडिए समणस्स भगवओ महावीरस्स हंसलक्खणेणं पडेणं आभरणालंकारं पडिच्छइ । तओ णं समणं भगवं महावीरे दाहिणेणं दाहिणं वामेणं वामं पंचमुट्ठियं लोयं करे । तओ णं सक्के देविंदे देवराया समणस्स भगवओ महावीरस्स जन्नुव्वायपडिए वयरामएणं थालेणं केसाइं पडिच्छइ पडिच्छित्ता अनुजाणेसि भंते त्ति कट्टु खीरोयसायरं साहरइ । ओणं समणे भगवं महावीरे दाहिणेणं दाहिणं वामेणं वामं पंचमुट्ठियं लोयं करेत्ता सिद्धाणं नमुक्कारं करेइ करेत्ता सव्वं मे अकरणिज्जं पावकम्मं ति कट्टु सामाइयं चरित्तं पडिवज्जइ, सामाइयं चरित्तं पडिवज्जेत्ता देवपरिसं मनुयपरिसं च आलिक्ख - चित्तभूयमिव ट्ठवेइ । [ ५३३] दिव्वो मनुस्सघोसो तुरियनिनाओ य सक्कवयणेण । [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [95] [१-आयारो] Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ खिप्पामेव निलुक्को जाहे पडिवज्जइ चरित्तं ।। [५३४] पडिवज्जित्तु चरित्तं अहोनिसं सव्वपाणभूतहितं । साहटु लोमपुलया पयया देवा निसामिति ।। [५३५] तओ णं समणस्स भगवओ महावीरस्स सामाइयं खाओवसमियं चरित्तं पडिवन्नस्स सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१५, [चूला-३] मनपज्जवनाणे नामं नाणे समुप्पन्ने- अड्ढाइज्जेहिं दीवेहिं दोहि य समुद्देहिं सन्नीणं पंचेदियाणं पज्जत्ताणं वियत्तमणसाणं मनोगयाइं भावाइं जाणेइ । तओ णं समणे भगवं महावीरे पव्वइते समाणे मित्त-नाति-सयण-संबंधिवग्गं पडिविसज्जेति पडिविसज्जेत्ता, इमं एयारूवं अभिग्गहं अभिगिण्हइ, बारस-वासाइं वोसट्ठकाए चियत्तदेहे जे केइ उवसग्गा उप्पज्जति तं जहा- दिव्वा वा मानसा वा तेरिच्छिया वा ते सव्वे उवसग्गे सम्प्पन्ने समाणे सम्म सहिस्सामि खमिस्साभि अहियासइस्सामि । तओ णं समणे भगवं महावीरे इमं एयारूवं अभिग्गहं अभिगिण्हेत्ता वोसट्ठकाए चत्तदेहे दिवसे महत्तसेसे कुमार गामं समण्पत्ते, तओ णं समणे भगवं महावीरे वोसट्ठचत्तेदेहे अनुत्तरेणं आलएणं अनुत्तरेणं विहारेणं अनुत्तरेणं संजमेणं अनुत्तरेणं पग्गहेणं अनुत्तरेणं संवरेणं अनुत्तरेणं तवेणं अनुत्तरेणं बंभचेरवासेणं अनुत्तराए खंतीए अनुत्तराए मोत्तीए अनुत्तराए तुट्ठीए अनुत्तराए समितीए अनुत्तराए गुत्तीए अनुत्तरेणं ठाणेणं अनुत्तरेणं कम्मेणं अनुत्तरेणं सुचरियफलनिव्वाणमुत्तिमग्गेणं अप्पाणं भावेमाणे विहरइ ।। ___ एवं विहरमाणस्स जे केइ उवसग्गा समुपज्जिंसु, तं जहा- दिव्वा वा माणुसा वा तेरिच्छिया वा ते सव्वे उवसग्गे सम्प्पन्ने समाणे अनाउले अव्वहिए अदीन मानसे तिविह मणवयणकायगुत्ते सम्म सहइ खमइ तितिक्खड़ अहियासेइ । तओ णं समणस्स भगवओ महावीरस्स एएणं विहारेणं विहरमाणस्स बारसवासा विइक्कंता तेरसमस्स य वासस्स परियाए वट्टमाणस्स जे से गिम्हाणं दोच्चे मासे चउत्थे पक्खे- वइसाहसुद्धे तस्स णं वइसाहसुद्धस्स दसमीपक्खेणं सुव्वएणं दिवसेणं विजएणं मुहुत्तेणं हत्थुत्तराहिं नक्खत्तेणं जोगोवगतेणं पाईणं-गामिणीए छायाए वियत्ताए पोरिसीए जंभियगामस्स नगरस्स बहिया नईए उजुवालिया उत्तरे कूले सामागस्स गाहावइस्स कट्ठकरणंसि उड्ढं जाण-अहोसिरस्स झाणकोट्ठोवगयस्स वेयावत्तस्स चेइयस्स उत्तरपुत्थिमे दिसीभाए सालरुक्खस्स अदूरसामंते उक्कुड्यस्स गोदोहियाए आयावणाए आयावेमाणस्स छटेणं भत्तेणं अपाणएणं सक्कज्झाणंतरियाए वट्टमाणस्स निव्वाणे कसिणे पडिपण्णे अव्वाहए निरावरणे अनंते अनुत्तरे केवलवरनाणंदसणे सम्प्पन्ने । से भगवं अरहं जिने जाए केवली सव्वन्नू सव्वभावदरिसी सदेवमणुयासुरस्स लोयस्स पज्जाए जाणइ, तं जहा-आगत्तिं गतिं ठिति चयणं उववायं भत्तं पीयं कडं पडिसेवियं आवीकम्म रहोकम्मं लवियं कहियं मनोमानसियं सव्वलोए सव्वजीवाणं सव्वभावाइ जाणमाणे पासमाणे एवं च णं विहरइ । जं णं दिवसं समणस्स भगवओ महावीरस्स निव्वाणे कसिणे पडिपुण्णे अव्वाहए निरावरणे अनंते अनुत्तरे केवलवरनाणदंसणे समुप्पन्ने तण्णं दिवसं भवणवइ-वाणमंतर-जोइसिय-विमाणवासिदेवेहि [दीपरत्नसागर संशोधितः] [96] [१-आयारो] Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ य देवीहि य ओवयंतेहि य जाव उप्पिंजलगभूए यावि होत्था, तओ णं समणे भगवं महावीरे उप्पन्ननाणदंसणधरे अप्पाणं च लोगं च अभिसमेक्ख पुत्वं देवाणं धम्ममाइक्खति, तओ पच्छा मणुस्साणं,.... ओणं समणे भगवं महावीरे उप्पन्ननाणदंसणधरे गोयमाईणं समणाणं निग्गंथाणं पंच महव्वयाइं सभावणाइं छज्जीवनिकायाइं आइक्खड़ भासइ० परूवेइ, तं जहा- पुढविकाए आउकाए तेका वाउकाए वणस्सइकाए तसकाए | [५३६] पढमं भंते! महव्वयं-पच्चक्खामि सव्वं पाणाइवायं से सुहुमं वा बायरं वा तसं वा थावरं वा-नेव सयं पाणाइवायं करेज्जा नेवऽन्नेहिं पाणाइवायं कारवेज्जा नेवऽन्नं पाणाइवायं करतं समणु सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१५, [चूला-३] जाणेज्जा जावज्जीवाए तिविहं तिविहेणं - मणसा वयसा कायसा तस्स भंते, पडिक्कमामि निंदामि गरिहामि अप्पाणं वोसिरामि । तस्सिमाओ पंच भावनाओ भवंति, तत्थिमा पढमा भावना इरियासमिए से निग्गंथे नो इरियाअसमिए त्ति, केवली बूया इरियाअसमिए से निग्गंथे पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं अभिहणेज्ज वा वत्तेज्ज वा परियावेज्ज वा लेसिज्ज वा उद्दवेज्ज वा, इरियासमिए से निग्गंथे नो इरियाअसमिए त्ति पढमा भावना, । अहावरा दोच्चा भावना - मणं परिजाणाइ से निग्गंथे, जे य मणे पावए सावज्जे सकिरिए अण्हयकरे छेयकरे भेदकरे अधिकरणिए पाओसिए पारिताविए पाणाइवाइए भूओवघाइए - तहप्पगारं मणं नो पधारेज्जा गमणाए मणं परिजाणाति से निग्गंथे, जे य मणे अपावए त्ति दोच्चा भावना । अहावरा तच्चा भावना वइं परिजाणइ से निग्गंथे, जा य वई पाविया सावज्जा सकिरिया जाव भूओवघाइया तहप्पगारं वइं नो उच्चारिज्जा, जे वयं परिजाणइ से निग्गंथे, जा य वई अपावियत्ति तच्चा भावना । अहावरा चउत्था भावना आयाणभंडमत्तनिक्खेवणा समिए से निग्गंथे नो आयाणभंडमत्तनिक्खेवणा असमिए केवली बूया- आयाणभंडमत्तनिक्खेवणाअसमिए से निग्गंथे पाणाई भूयाइं जीवाई सत्ताइं अभिहणेज्ज वा जाव उद्दवेज्ज वा तम्हा आयाणभंडमत्तनिक्खेवणा समिए से निग्गंथे नो आयाणभंडमत्त-निक्खेवणा असमिए त्ति चउत्था भावना | अहावरा पंचमा भावना - आलोइयपानभोयणभोड़ से निग्गंथे, नो अनालोइय पानभोयणभोई, केवली बूया-अनालोइयपानभोयणभोई से निग्गंथे पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं अभिहणेज्ज वा उद्दवेज्ज वा तम्हा आलोइयपानभोयणभोई से निग्गंथे, नो अनालोइयपानभोयणभोई त्ति पंचमा भावना | एतावताव पढमे महत्वए सम्मं कारण फासिए पालिए तीरिए किट्टिए अवट्ठिए आणाए आराहिए यावि भवइ, पढमे भंते! महव्वए पाणाइवायाओ वेरमणं । [५३७] अहावरं दोच्चं भंते महव्वयं-पच्चक्खामि सव्वे मुसावायं वइदोसं- से कोहा वा लोहा वा भया वा हासा वा नेव सयं मुसं भासेज्जा नेवऽन्नेणं मुसं भासावेज्जा अन्नं पि मुसं भासतं न समणुजाणेज्जा जावज्जीवाए तिविहं तिविहेणं - मणसा वयसा कायसा तस्स भंते पडिक्कमामि निंदामि रिहामि अप्पाणं वोसिरामि । [दीपरत्नसागर संशोधितः ] [97] [१-आयारो] Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तस्सिमाओ पंच भावनाओ भवंति तत्थिमा पढमा भावना- अनवीइभासी से निग्गंथे, नो अनुवीइभासी केवली बूया-अननुवीइभासी से निग्गंथे, समावदेज्जा मोसं वयणाए, अनुवीइभासी से निग्गंथे नो अननवीइभासित्ति पढमा भावना ।। अहावरा दोच्चा भावना- कोहं परिजाणइ से निग्गंथे नो कोहणे सिया, केवली बूयाकोहपत्ते कोही समावदेज्जे मोसं वयणाए, कोहं परिजाणइं से निग्गंथे न ये कोहणे सियत्ति दोच्चा भावना । अहावरा तच्चा भावना- लोभं परिजाणइ से निग्गंथे नो य लोभणए सिया, केवली बूयालोभपत्ते लोभी समावदेज्जा मोसं वयणाए लोभं परिजाणइ, से निग्गंथे नो य लोभणए सियत्ति तच्चा भावना | अहावरा चउत्था भावना- भयं परिजाणइ से निग्गंथे नो भयभीरुए सिया, केवली बूयासुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१५, [चला-३] भयप्पत्ते भीरू समावदेज्जा मोसं वयणाए, भयं परिजाणइ से निग्गंथे, नो य भयभीरूए सियत्ति चउत्था भावना । अहावरा पंचमा भावना- हासं परिजाणइ से निग्गंथे नो य हासणए सिया, केवली बूयाहासपत्ते हासी समावदेज्जा मोसं वयणाए, हासं परिजाणइ से निग्गंथे, नो य हासणए सियत्ति पंचमा भावना । एतावताव दोच्चे महव्वए सम्म कारण फासिए पालिए तीरिए किट्टिए अवट्ठिए आणाए आराहिए यावि भवति, दोच्चे भंते! महव्वए मसावायाओ वेरमणं । [५३८] अहावरं तच्चं भंते! महव्वयं- पच्चक्खामि सव्वं अदिन्नादाणं- से गामे वा नगरे वा अरण्णे वा अप्पं वा बहुं वा अणं वा थूलं वा चित्तमंतं वा अचित्तमंतं वा नेव सयं अदिन्नं गेण्हिज्जा नेवन्नेहिं अदिन्नं गेण्हावज्जा अन्नपि अदिन्नं गेण्हतं न समाजाणिज्जा जावज्जीवाए तिविहं तिविहेणंमणसा वयसा कायसा तस्स भंते! पडिक्कमामि निंदामि गरिहामि अप्पाणं वोसिरामि | तस्सिमाओ पंच भावणाओ भवंति, तत्थिमा पढमा भावना- अनवीइ मिओग्गहजाई से निग्गंथ नो अननवीइमिओग्गहजाई, केवली बूया-अननवीइमिओग्गहजाई त्ति पढमा भावना । अहावरा दोच्चा भावना- अणन्नवियपानभोयणभोई से निग्गंथ नो अणणन्नवियपानभोयभोई केवली बूया- अणणन्नवियपाणभोयणभोई से निग्गंथे अदिन्न भंजेज्जा, तम्हा अण्ण्णवियपानभोयणभोई से निग्गंथे नो अणणन्नवियपाणभोइणभोई त्ति, दोच्चा भावना । अहावरा तच्चा भावना- निग्गंथे णं ओग्गहसि ओग्गहियंसि एतावताव ओग्गहणसीलए सिया केवली बूया- निग्गंथे णं ओग्गहंसि अनोग्गहियंसि एतावताव अनोग्गहणसीलो अदिन्नं ओगिण्हेज्जा, निग्गंथे णं ओग्गहंसि ओग्गहियंसि एतावताव ओग्गहणसीए सियत्ति तच्चा भावना | अहावरा चउत्था भावना- निग्गंथे णं ओग्गहंसि ओग्गहियंसि अभिक्खणं अभिक्खणं ओग्गहणसीलए सिया, केवली बूया- निग्गंथे णं ओग्गहंसि ओग्गहियंसि अभिक्खणं-अभिक्खणं अणोग्गहणसीले अदिन्नं गिण्हेज्जा निग्गंथे ओग्गहंसि ओग्गहियंसि अभिक्खणं-अभिक्खणं ओग्गहणसीलए सियत्ति चउत्था भावना ।। [दीपरत्नसागर संशोधितः] 198] [१-आयारो] Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अहावरा पंचमा भावना- अनुवीइमितोग्गहजाई से निग्गंथे साहम्मिएसु, नो अननुवीइमिओग्गहजाई, केवली बूया अननुवीइमिओग्गहजाई से निग्गंथे साहम्मिएसु अदिन्नं ओगिण्हेज्जा अनुवीइ मिओग्गहजाई से निग्गंथे साहम्मिएस् नो अननवीइमिओग्गहजाई- इइ पंचमा भावना | एतावताव तच्चे महव्वए सम्म काएण फासिए पालिए तीरिए किट्टिए अविट्ठिए अपाए आराहिए यावि भवइ, तच्चे भंते! महव्वए अदिन्नादाणाओ वेरमणं । [५३९] अहावरं चउत्थं भंते! महव्वयं पच्चक्खामि सव्वं मेहणं, से दिव्वं वा माणुसं वा तिरिक्खजोणियं वा नेव सयं मेहणं गच्छेज्जा नेवऽन्नेहिं मेहणं गच्छावेज्जा अन्नंपि मेहणं गच्छंतं न समणज्जाणेज्जा जावज्जीए तिविहं तिविहेणं- मणसा वयसा कायसा तस्स भंते! पडिक्कमामि निंदामि गरिहामि अप्पाणं वोसिरामि । तस्सिमाओ पंच भावनाओ भवंति, तत्थिमा पढमा भावना- नो निग्गंथे अभिक्खणंभक्खणं इत्थीणं कहं कहित्तए सिया, केवली बूया- निग्गंथे णं अभिक्खणं-अभिक्खणं इत्थीणं कहं सुयक्खंधो-२, अज्झयणं-१५, [चूला-३] कहमाणे संतिभेदा संतिविभंगा संतिकेवली- पन्नत्ताओ धम्माओ भंसेज्जा, नो निग्गंथे अभिक्खणंअभिक्खणं इत्थीणं कहं कहित्तए सियत्ति पढमा भावना । अहावरा दोच्चा भावना- नो निग्गंथे इत्थीणं मनोहराइं इंदियाइं आलोएत्तए निज्झाइत्तए सिया केवली बूया- निग्गंथे णं इत्थीणं मनोहराइं इंदियाई आलोएमाणे निज्झाएमाणे संतिभेया संतिविभंगा संतिकेवलीपन्नत्ताओ धम्माओ भंसेज्जा नो निग्गंथे इत्थीणं मनोहराइं इंदियाई आलोएत्तए निज्झाइत्तए सियत्ति दोच्चा भावना । अहावरा तच्चा भावना- नो निग्गंथे इत्थीणं पव्वरयाई पुव्वकीलियाई समरित्तए सिया, केवलीबूया- निग्गंथे णं इत्थीणं पव्वरयाई पव्वकीलियाई सरमाणे संतिभेया संतिविभंगा संतिकेवलीपण्णत्ताओ धम्माओ भंसेज्जा नो निग्गंथे इत्थीणं पुव्वरयाइं पुव्वकीलियाई सरित्तए सियत्ति तच्चा भावना । अहावरा चउत्था भावना- नाइमत्तपानभोयणभोई से निग्गंथे नो पणीयरसभोयणभोई केवली बूया-अइमत्तपानभोयणभोई से निग्गंथे पणीयरसभोयणभोई त्ति संतिभेदा संतिविभंगा संतिकेवलीपन्नत्ताओ धम्माओ भंसेज्जा नो अतिमत्तपानभोयणभोई से निग्गंथे नो पणीय-रसभोयणभोई त्ति चउत्था भावना । अहावरा पंचमा भावना- नो निग्गंथे इत्थीपस्पंडगसंसत्ताई सयणासणाई सेवित्तए, सिया केवलीबूया- निग्गंथेणं इत्थीपस्पंडगसंसत्ताई सयणासणाई सेवेमाणे संतिभेया संतिविभंगा संतिकेवलीपन्नत्ताओ धम्माओ भंसेज्जा नो निग्गंथे इत्थीपस्पंडगसंसत्ताई सयणासणाइं सेवित्तए सियत्ति पंचमाभावना एतावताए चउत्थे महव्वए सम्मं काएण फासिए पालिए तीरिए किट्टिए अवट्ठिए आणाए आराहिए यावि भवइ चउत्थे भंते महव्वए मेहणाओ वेरमणं । [५४०] अहावर पंचमं भंते! महव्वयं- सव्वं परिग्गहं पच्चक्खामि- से अप्पं वा बह वा अणू वा थूलं वा चित्तमंतं वा अचित्तमंतं वा नेव सयं परिग्गहं गिण्हेज्जा नेवऽन्नेहिं परिग्गहं गिण्हावेज्जा अन्नंपि परिग्गहं गिण्हतं न समणुजाणिज्जा जावज्जीवाए तिविहं तिविहेणं- मणसा वयसा कायसा तस्स भंते! पडिक्कमामि निंदामि गरिहामि अप्पाणं वोसिरामि । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [99] [१-आयारो] Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तस्सिमाओ पंच भावनाओ भवंति तत्थिमाः- पढमा भावना- सोयओ जीवे मणुण्णामणुण्णाई सद्दाइं सुणेइ मणुण्णामणुण्णेहिं सद्देहिं नो सज्जेज्जा नो रज्जेज्जा नो गिज्झेज्जा नो मुज्झेज्जा नो अज्झोववज्जेज्जा नो विनिग्घायमावज्जेज्जा केवली बूया-निग्गंथे णं मणण्णामणण्णेहिं सद्देहिं सज्जमाणे रज्जमाणे गिज्झमाणे मज्झमाणे अज्झोववज्जमाणे विनिग्घायमावज्जमाणे संतिभेया संतिविभंगा संतिकेवलिपन्नत्ताओ धम्माओ भंसेज्जा- । न सक्का न सोउं सद्दा सोयविसयमागता । रागदोसा उ जे तत्थ ते भिक्खू परिवज्जए | सोयओ जीवो मणुण्णामणुण्णाई सद्दाइं सुणेइं सुणेइ त्ति पढमा भावणा । अहावरा दोच्चा भावना- चक्खूओ जीवो मणुण्णामणुण्णाई रूवाई पासइ मणुन्ना-मणुण्णेहिं रूवेहिं नो सज्जेज्जा नो रज्जेज्जा नो गिज्झेज्जा नो मज्झेज्जा नो अजझोववज्जेज्जा नो विनिग्घायं आवज्जेज्जा केवली बूया निग्गथे णं मण्ण्णमणण्णेहिं रूवेहिं सज्जमाणे रज्जमाणे गिज्झमाणे मज्झमाणे अज्झोववज्जमाणे विनिग्घायमावज्जमाणे संतिभेया संतिविभंगा संतिकेवलि-पन्नत्ताओ धम्माओ भंसेज्जा न सक्का रूवमदर्यु चक्खुविसयमागयं । रागदोसा उ जे त्थ ते भिक्खू परिवज्जए | चक्खूओ जीवो मणुण्णामणुण्णाइ रुवाइं पासइ त्ति दोच्चा भावना । सयक्खंधो-२, अज्झयणं-१५, [चला-३] अहावरा तच्चा भावना- घाणओ जीवो मण्ण्णामण्ण्णाइं गंधाई अग्घायइ मण्ण्णामण्ण्णेहिं गंधेहिं नो सज्जेज्जा नो रज्जेज्जा नो गिज्झेज्जा नो मज्झेज्जा नो अज्झोववज्जेज्जा नो विनिग्घायमावज्जेज्जा केवली बूया- निग्गंथे णं मणुण्णामणुण्णेहिं गंधेहिं सज्जमाणे रज्जमाणे गिज्झमाणे मज्झमाणे अज्झोववज्जमाणे विनिग्घायमावज्जमाणे संतिभेदा संतिविभंगा संतिकेवली पन्नत्ताओ धम्माओ भंसेज्जा । न सक्का न गंधमग्घाउं नासाविसयमागयं । रागदोसा उ जे तत्थ ते भिक्खू परिवज्जए || घाणओ जीवो मणुण्णामणण्णाई गंधाई अग्घायति त्ति तच्चा भावना । अहावरा चउत्था भावना- जिब्भाओ जीवो मण्ण्णामण्ण्णाई रसाई अस्सादेइ मण्ण्णामणुण्णेहिं रसेहिं नो सज्जेज्जा नो रज्जेज्जा नो गिज्झेज्जा नो भुज्झेज्जा नो अज्झोववज्जेज्जा नो विनिग्घायमावज्जेज्जा केवली बूया निग्गंथे णं मणण्णामणण्णेहिं रसेहिं सज्जमाणे रज्जमाणे गिज्झमाणे मुज्झमाणे अज्झोववज्जमाणे विनिग्घायमावज्जमाणे संतिभेदा संतिविभंगा संतिकेवलीपन्नत्ताओ धम्माओ भंसेज्जा । न सक्का रसमनासाउं जीहाविसयमागयं । रागदोसा उ जे तत्थ ते भिक्खू परिवज्जए | जीहाओ जीवो मण्ण्णामण्ण्णाइं रसाइं अस्सादेइ त्ति चउत्था भावना । अहावरा पंचमा भावना फासओ जीवो मण्ण्णामणण्णाइं फासाइं पडिसंवेदेई मणण्णामणुण्णेहिं फासेहिं नो सज्जेज्जा नो रज्जेज्जा नो गिज्झेज्जा नो मुज्झेज्जा नो अज्झोववज्जेज्जा नो विनिग्घाय-मावज्जेज्जा, केवली बूया- निग्गंथे णं मणुण्णामणुण्णेहिं फासेहिं सज्जमाणे रज्जमाणे गिज्झमाणे मुज्झमाणे अज्झोववज्जमाणे विनिग्घायमावज्जमाणे संतिभेदा संतिविभंगा संतिकेवलिपन्नताओ धम्माओ भंसेज्जा । [दीपरत्नसागर संशोधितः] [100] [१-आयारो] Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ न सक्का न संवेदेउं फासविसयमागयं | रागदोसा उ जे तत्थ ते भिक्खू परिवज्जए | फासओ जीवो मण्ण्णामण्ण्णाईं फासाइं पडिसंवेदेति त्ति पंचमा भावणा । एतावताव पंचमे महव्वए सम्मं काएण फासिए पालिए तीरिए किट्टिए अवट्टिए आणाए आराहिए यावि भवइ पंचमे भंते महव्वए परिग्गहाओ वेरमणं । इच्चेतेहिं पंच महव्वएहिं पणवीसाहि य भावणाहिं संपन्ने अनगारे अहास्यं अहाकप्पं अहामग्गं सम्मं काएण फासित्ता पालित्ता तीरित्ता किट्टित्ता आणाए आराहित्ता यावि भवइ । पनरसम अज्झयणं समतं मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधिताः सम्पादिताश्च च तइया चूला समत्ता सोलसमं अज्झयणं - विमत्ती चउत्था चला. [१४१] अनिच्चमावासमुवेंति जंतुणो, पलोयए सोच्चमिदं अनुत्तरं । विऊसिरे विण्णु अगारबंधणं अभीरु, आरंभपरिग्गहं चए ।। [५४२] तहागअं भिक्खुमनंतसंजयं, अनेलिसं विण्ण चरंतमेसणं । तुदंति वायाहिं अभिद्दवं नरा, सरेहिं संगामगयं व कंजरं ।। सयक्खंधो-२, अज्झयणं-१६ [चउत्था चूला] [५४३] तहप्पगारेहिं जनेहिं हीलिए, ससद्दफासा फरुसा उदीरिया । तितिक्खए नाणि अवचेयसा, गिरिव्व वाएण न संपवेयए ।। [५४४] उवेहमाणे कसलेहिं संवसे, अकंतदक्खी तसथावरा दही । अलूसए सव्वसहे महामुनी, तहा हि से सुस्समणे समाहिए ।। [५४५] विदू नते धम्मपयं अनुत्तरं, विनीयतण्हस्स मुनिस्स झायओ । समाहियस्सऽग्गिसिहा व तेयसा, तवो य पण्णा य जसो य वड्ढइ ।। [५४६] दिसोदिसंऽनंतजिणेण ताइणा महव्वया खेमपदा पवेदिता । महागुरू निस्सयरा उदीरिया, तमेव तेजो तिदिसं पगासया ।। [५४७] सितेहिं भिक्खू असिते परिव्वए, असज्जमित्थीसु चएज्ज पूयणं । अनिस्सिओ लोगमिणं तहा परं, न मिज्जति कामगणेहिं पंडिए || तहा विमुक्कस्स परिण्णचारिणो, धिईमओ दुक्खखमस्स भिक्खुणो । विसुज्झई जंसि मलं पुरेकडं समीरियं रूप्पमलं व जोइणा ।। [१४९] से ह परिण्णा समयंमि वट्टई, निराससे उवरय-मेहणे चरे । भुजंगमे जुण्णतयं जहा चए, विमुच्चड़ से दुहसेज्ज माहणे ।। [५५०] जमाहु ओहं सलिलं अपारगं, महासमुदं व भुयाहि दुत्तरं । अहे य णं परिजाणाहि पंडिए से हु मुनी अंतकडे त्ति वुच्चइ ।। [५५१] जहा हि बद्धं इह मानवेहिं जहा य तेसिं तु विमोक्ख आहिए । अहा तहा बंधविमोक्ख जे विऊ, से हु मुनी अंतकडे त्ति वुच्चइ ।। [दीपरत्नसागर संशोधितः] [101] [१-आयारो] Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [552] इममि लोए परए य दोसवि, न विज्जइ बंधणं जस्स किंचिवि / से हु निरालंबणे अप्पइट्ठिए, कलंकली भावपहं विमुच्चइ त्ति बेमि / / सोलसमं अज्झयणं-समत्तं. मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधिता सम्पादिता चउत्था चूला सम्मत्ता . बीओ सुयक्खंधो समत्तो . मुनि दीपरत्नसागरेण संशोधितः सम्पादितश्च “आयारो पढम अंगसुत्तं” सम्मत्तं || आयारोपाळ अंगसुल्तं / आयारो-पढमं अंगसुत्तं सम्मत्तं [दीपरत्नसागर संशोधितः] [102] [१-आयारो