Tapagaccha Shraman Vansh Vruksh

Author(s): Jayantilal Chottalal Shah
Publisher: Jayantilal Chottalal Shah

Page 112

श्रमण वंशवृक्ष
आ० जगत्चन्द्रसूरिने बे प्रधान शिष्यो हता.
१. आ० श्री देवेन्द्रसूरि--तेओ लघु वयमा दिक्षीत, परम त्यागी, समर्थ ग्रन्थकार अने लाना वरघोडे चडेला नवीरा युवानने पण लग्नना दिवसे ज दीक्षित बनावी शके एवी अमोघ शक्तिमाळा हता. तेओ आ० जगत्चंद्रसूरिजीने क्रियोद्धारना कार्यमां अनन्य सहायक हता. आ सूरिजीनुं वि० सं० १३२७मां मालवामा स्वर्ग गमन थयु. आ० विद्यानन्दसूरि तथा आ० धर्मघोषसूरि (उ० धर्मकीर्तिजी) वगेर तेओना शिष्य हता. तेमनाथी "लघुपोशाळ" शाखा निकळी छे.
२. आ० विजयचन्द्रसूरि----उ० देवभद्रगणिनी कृपाथी तेओने दीक्षा, ज्ञान तथा सूरिपद (वि०सं० १२८८मां ) प्राप्त थयेल छे. तेमने विजयसेनसूरि, पद्मचंदसूरि, क्षेमकीर्तिसूरि (सं० १३३२मां कल्पभाष्य टीकाकार) वगेर शिष्यो हता. तेमनाथी “वडीपोषाळ'' शाखानो आरम्भ थयो छे.१३
विक्रमनी तेरमी शताब्दीथी आ० जगत्चन्द्रसूरिना शिष्यो ते तपगच्छ, अने तेमना गुरुभाईना शिष्यो ते वडगच्छ, आ रीते नामांतर भेद थयो. बाकी आ बन्ने गच्छोमा सिद्धांतनी एकता, समाचारीनी समानता, क्रियानी अभेदता तथा हरएक प्रकारना सबंधो पूर्ववत् धनीष्ठ ज रह्यां छे.
तपगच्छना मुनिओनो “ दिग्बंध" आ प्रमाणे छे ----- " कोटिकगण, चांद्रकुल, वज्रीशाखा, तपगच्छ." वगेरे वगेरे. आ रीते निर्ग्रन्थगच्छर्नु मुटुं नाम तपगच्छ छे. जेमां आज ६६४ साधुओ विद्यमान छे.१४
------( आ० श्री मुनिसुंदरसूरिकृत गुर्वा ली, उ० श्री धर्मसागरकृत तपगच्छ-पट्टावली, पट्टापली समुच्चय भाग-१, पं० खुशालविजयगणीकृत हस्तलिखित पृ० ४१नी
भाषापावली वगेरे.) भविष्यवाणी उपर दर्शावल इतिहासना परिशीलनयी ए नही थाय छे के पार्श्वनाथसंतानीयोमा कंवलागच्छ, श्वेताम्बरोमा तागच्छ अने आजीविक-दिगम्बोमा मूळसंघ ए परंपरागत प्रधान शाखाओ छे.
तपगच्छना अभ्युदय सूचक भिन्न भिन्न देवी-वचनो प्राप्त थाय छे.
१३. वडीपोषाळ शाखाना आचार्य ज्ञानचन्द्रसूरि (अथवा ज्ञानसागरसूरि )ना लहिया “लांका" पनमियाथी वि० सं० १५०८मां कामत निकल्यो. ते ज परंपरामांथी वि. सं. १७०९मा टुंढकमत (बावीश टोला) अने वि. स. १८१८मां तेरापंथीमत निकाल्या छे.
१४. हाल जैन साधुओनी संख्या एकन्दरे नीचे प्रमाणे छे :---
तपगच्छ साधु-६६४, (साध्वी १२००), खरतरगच्छ-साधु ४०, अंचळगच्छ-साधु २५ थी ३०. पायचन्दतपगच्छ-साधु १० थी १२, त्रिस्तुतिकतपगच्छ-साधु १५, स्थानकमार्गी-साधु ७५०, (साध्वी १४०.) तेरापंथी-साधु ११५, दिगम्बरी साधु-२० थी २३, (आर्यिका-२).
आ संख्या अनुमाने लखेल छे.