________________
૧૨
વજસ્વામી વગેરે વિશિષ્ટ જ્ઞાનીઓ દ્વારા સ્પષ્ટરૂપે પ્રમાણિત મોક્ષલક્ષ્મીનું બીજ અને જન્મારૂપી દાવાનળથી બળેલા (જીવો) માટે પ્રશાંતકારી નૂતન મેઘ સમાન શ્રી સિદ્ધચક્રને ગુરુના ઉદ્દેશથી જાણીને તેનું ચિંતન-મનન કરવું જોઈએ.”
આનો અર્થ એ થયો કે શ્રી સિદ્ધ અત્યંત પ્રાચીન છે અને એમ પણ સંભવિત છે કે એનું અસ્તિત્વ ગણધરોની પૂર્વે પણ હોય. શ્રી સિદ્ધચક્ર અંગે કેટલાંક અવતરણો અને ઉદ્ધરણો શ્રી વજસ્વામી અને તેમના સમકાલીન શ્રુતસ્થવિરો પાસે આવ્યા અને એમણે જોઈ-તપાસી તેમજ વ્યવસ્થિત કરીને આલેખ્યા અને શ્રી સિદ્ધચક્રની આરાધના ફરી થળા લાગી. શ્રી સિદ્ધચક્રનું આને પ્રથમ સંસ્કરણ કહી શકીએ. આ રીતે જમાને જમાને શ્રી સિદ્ધચક્રની આરાધના થતી રહી.
વિ.સં. ૧૪૨૮ માં આચાર્ય શ્રી રત્નશેખરસૂરિજીએ રચેલા ‘સિરિસિરિવાલકહા' નામના પ્રાકૃત ગ્રંથમાં એની પ્રથમ રચના હાલ ઉપલબ્ધ છે.
શ્રી સિદ્ધચક્રની મહત્તાને કારણે જ એનો શ્રી સિદ્ધચક્રજી, શ્રી સિદ્ધચક્ર ભગવાન કે શ્રી સિદ્ધચક્ર મહારાજ તરીકે એનો એમ પતિ આદરપૂર્વક ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે.
શ્રી સિદ્ધચક્રની બીજી મહત્ત્વની બાબત એ એની અપૂર્વતા. અપૂર્વ એ માટે કે એ અનાદિકાલીન હોવાથી હજારો વર્ષથી એની અખંડ અને અવિરતપણે ઉપાસના ચાલે છે. પ્રત્યેક સમયે અનેક આરાધકોના હૃદયમાં અને જીવનમાં એની ઉપાસના પ્રતિષ્ઠિત થયેલી છે. એની બીજી વિશેષતા એ કે એની વ્યક્તિગત અને સામુદાયિક – એમ બંને રીતે આરાધના થઈ શકે છે. સાધક એકલો એની આરાધના કરે અને સહુની સાથે મળીને ધર્મરંગે આરાધના કરે એવું પણ થાય. આ શ્રી સિદ્ધચક્રની ચૈતન્યસ્પર્શતાની સર્વવ્યાપકતા અને સમૂહશક્તિની સૂચક બાબત ગણાય.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
