________________
અને તેના રહસ્યો
૫૩ (૧૦) ૐ હ્રીં અહં નમો દિપટ્ટવિસાણં
જે કોઈ દૃષ્ટિપ્રયોગથી બીજાનું મરણ નિપજાવી શકે તે દૃષ્ટિવિષ લબ્ધિ કહેવાય છે. ચંડકૌશિકની ભવ સ્વભાવે જ દષ્ટિ એવી હતી કે તે જેના ઉપર દૃષ્ટિ નાખે તેનું મૃત્યુ થતું તથા જંગલના વૃક્ષો પણ બળીને ખાખ થઈ જતા. આવી દૃષ્ટિ જે મહાત્માઓને તપ, જપ આદિના પ્રભાવે પ્રગટ થઈ છે, તે દૃષ્ટિવિષ લબ્ધિ કહેવાય છે. દૃષ્ટિવિષ લબ્ધિવાળા મહાપુરુષો અસાધારણ કારણ સિવાય આવી
લબ્ધિનો ઉપયોગ કરતા નથી. (૧૧) ૐ હ્રીં અહં નમો સંભિન્નસોયાણ
સામાન્ય રીતે દરેક ઇન્દ્રિય પોતાના વિષયને જાણે છે. સ્પર્શેન્દ્રિય સ્પર્શને જાણે, ચક્ષુરિન્દ્રિય રૂપને જાણે, શ્રવણેન્દ્રિય શબ્દને જાણે, ઘ્રાણેન્દ્રિય ગંધને જાણે. તેમજ રસનેન્દ્રિય રસને જાણે. પરંતુ એક ઇન્દ્રિયથી બીજી ઇન્દ્રિયના વિષયને જાણી શકાતો નથી. સંભિન્ન શ્રોત લબ્ધિથી એવી અસાધારણ શક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે કે એક જ ઇન્દ્રિયથી બીજી કોઈપણ ઇન્દ્રિયના વિષયને આ જીવ પકડી શકે અર્થાત્ એક ઇન્દ્રિયથી પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષયો જાણી શકાય તે સંભિન્નશ્રોત્રોપલબ્ધિ
કહેવાય છે. (૧૨) હીં અહં નમો સંયસંબુદ્ધાણં
સ્વયંસંબુદ્ધિ એટલે પોતાની મેળે બોધ પામીને આગળ વધવું. આવી અસાધારણ શક્તિને સ્વયંસંબુદ્ધ લબ્ધિ કહેવાય છે. દરેક તીર્થંકર પરમાત્મા સ્વયંસંબુદ્ધ હોય છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
