________________
અને તેના રહસ્યો
૭૯ ૧૧. મણિ રત્ન : રોગ દૂર કરનાર અને પ્રકાશ કરનાર મણિ ૧૨. કાકિણી રત્ન : ખડકને પણ કોરી શકે તેવું સાધન ૧૩. ખગ્ન રત્ન : મોટા ખડકને તોડી નાંખે તેવું ઉત્તમ સાધન ૧૪. દંડ રત્ન ? ગમે તેવી જમીન ખોદી કાઢે તેવું ઉત્તમ હથિયાર (૫) મહાપા : ૩ૐ મહાપદ્માય નમઃ
આ નિધિમાં વસ્ત્ર તથા રંગની ઉત્પત્તિ, તેના પ્રકાર, તેને
ધોવાની રીતો તથા સાત ધાતુઓનું વર્ણન હોય છે. (૬) કાલ ઃ ૐ કાલાય નમઃ
સમગ્ર કાલનું જ્ઞાન અર્થાત્ જ્યોતિષ. સો પ્રકારના શિલ્પોનું
વર્ણન તથા તીર્થકરાદિના વંશનું કથન હોય છે. (૭) મહાકાલ : ૐ મહાકાલાય નમઃ
લોખંડ, સોનું, મણિ, સ્ફટિક, પરવાળા વગેરેના ભેદો તથા
તેની ઉત્પત્તિનું વર્ણન હોય છે. (૮) માણવક : 38 માણવકાય નમઃ
આ નિધિમાં યોદ્ધાઓની ઉત્પત્તિ, શસ્ત્ર સામગ્રી, યુદ્ધનીતિ,
દંડનીતિ વગેરેનું વર્ણન હોય છે. (૯) શંખઃ ૩ૐ શંખાય નમઃ
આ નિધિમાં ગદ્ય, પદ્ય, નૃત્ય, નાટક વગેરેનું વર્ણન હોય છે.
ટૂંકમાં આ નવનિધિમાં પુષ્કળ સંપત્તિ ઉપરાંત અનેક જાતની વિદ્યાઓ અને કળાઓ વિશે પ્રમાણભૂત માહિતી હોય છે અને તે સંસ્કૃતિનો પ્રવાહ આગળ ભવિષ્યમાં ગતિમાન કરવામાં સહાયભૂત નીવડે છે. વર્ષો સુધી આ પ્રણાલિકા ચાલુ રહે છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
