Sarvarthasiddhi

Author(s): Devnandi Maharaj, Fulchandra Jain Shastri
Publisher: Bharatiya Gyanpith

Page 548

4281
सर्वार्थसिद्धि
संख्येयलोकमानावच्छिन्नाः परिणामा भवन्ति । तत्रा- --विशेषव्यपदेशरहितेन सर्वसावधविरतोऽस्मीत्येवंप्रमत्तादिगुणस्थाने पूर्वसमये प्रवृत्ता यादृशाः परिणा- रूपेण सामायिकेन, ऋजुसूत्रनयाद्यथाख्यातेनैकेन व्यवमास्तादशा एव । अथानन्तरमुत्तरसमयेषु आसमन्ता- हारनयात् पञ्चभि: परिहाररहितैश्चतुभिर्वा सिद्धिः । प्रवत्ता विशिष्टचारित्ररूपा अथाप्रवृत्तकरणशब्द- स्वयमेव ज्ञानं स्वशक्तिः । ऋजुसूत्रनयादेकेन केवलवाच्या:। अभिनवशुभाभिसंधि:-धर्म्यशुक्लध्याना- ज्ञानेन, व्यवहारनयात् पश्चात्कृतमतिश्रुतज्ञानद्वयेन भिप्रायः । कषायाष्टक-अनन्तानुबन्धिकषायचतुष्ट- मतिश्रुतावधिज्ञानत्रयेण मतिश्रुतमनःपर्ययज्ञानत्रयेण यस्य पूर्वमेव विनष्टत्वात् मध्यमकषायाष्टकं गृह्यते। वा मतिश्रुतावधिमनःपर्ययज्ञानचतुष्टयेन वा सिद्धिः । बादरकृष्टिविभागेन--स्थूलकर्मपर्यायभेदेन उपायद्वा- मतिश्रुतयोः पूर्व स्थित्वा पश्चात् केवलमुत्पाद्य रेण फलमनभय निर्जीर्यमाणमुद्धरितशेषमुपहतशक्तिकं सिद्धयन्तीत्येवं सर्वत्र योज्यम् । तदुक्तमकर्म कृष्टिरित्युच्यते । धृतकृष्टिवत् । सा च द्विप्रकारा भवति बादरेतरविकल्पात् । 'बादर किट्टी पछायडेयरसिद्ध दगतिगचवणाण पंचचदरयमे। सुहम किट्टी इत्यभिधानात्।' अवतारितमोहनीयभारः
-प्रा० सिद्ध भक्ति, गा० 4 । –स्फेटितमोहनीयभारः । अप्रत_विभूतिविशेषअचिन्त्यविभूतिमाहात्म्यम् ।
अर्धचतुर्था रत्नयः । तथाहि-यः षोडशवर्षेः सप्त
हस्तो भविष्यति गर्भाष्टमवर्षेऽर्धचतुर्थारत्निप्रमाणो औपशमिक ...113॥
भवति । तस्य च मक्तिरस्ति । एवं कालादिविभागेऽपि ६. 925
कालगतिलिङ्गादिभेदेऽपि । तत्र कालस्त्रिविध उत्सपि.
ण्यवसपिण्यनुत्सपिण्यवसर्पिणीभेदात् । तत्र सर्वत्रः 370.4 अन्यपारिणामिकभावसत्त्ववस्तुत्वामूर्त
स्तोका उत्सपिणीसिद्धाः । अवसर्पिणीसिद्धा विशेषात्वादि ।
धिकाः। अनुत्सपिण्यवसर्पिणीसिद्धाः संख्येयगुणाः । अन्यत्र " ||4||
ऋजसूत्रनयापेक्षया त्वेकसमये सियन्तीति नास्त्य
ल्पबहुत्वम् । गति प्रति ऋजुसूत्रनयापेक्षया सिद्धिगतो 8. 927
सिद्धयन्तीति नास्त्यल्पबहुत्वम् । व्यवहारनयापेक्षया 371.1 अवशेषः -अवस्थितिः ।
पुनरनन्तरमनुष्यगतौ सियन्तीत्यल्पबहुत्वाभावः ।
एकान्त रगतो त्वस्तीति तदुच्यते-सर्वतः स्तोका पूर्वप्रयोगात ... ||61
स्तिर्यग्योन्यन्तरगतिसिद्धाः, मनुष्ययोन्यन्तर६. 932
गतिसिद्धाः संख्येयगुणाः । नरकयोन्यन्तरगतिसिद्धाः
संख्यगुणाः । देवयोन्यन्तरगतिसिद्धा संख्येयगुणाः । 372.1 हेत्वर्थः पुष्कलोऽपि-हेतुरूपः प्रचुरोऽपि ।
ऋजुसूत्रनयापेक्षयाऽवेदास्सियन्तीत्यल्पबहुत्वाभावः । आविद्ध ...॥7॥
व्यवहारनयात् सर्वतः स्तोका नपुंसकवेदसिद्धाः ।
स्त्रीवेदसिद्धाः संख्येयगुणाः। पंवेदसिद्धाः संख्येयगुणाः । 372.12 संबन्धनिरुत्सुका-संबन्धरहिता।
तदुक्तम्क्षेत्र ... ॥9॥
'वीस णवंसयवेदा थोवेदा तहय होति चालीसं। ६.937
अडदालं पुंवेदा समयेणेगेण ते सिद्धा।" 373.8 प्रत्युत्पन्न:-ऋजुसूत्रः । भूतानुग्रहतन्त्रो- इत्येवमाद्यशेषतः प्रवचनादवगन्तव्यमिति । व्यवहारः । संहरणं प्रति क्रोधादिवशाद्देशान्तरे नयनं संहरणम् । मनुष्यक्षेत्रे अर्धतृतीयद्वीपेषु । अव्यपदेशेन
दशमोऽध्यायः समाप्तः ।