________________
૧૯૭ , (૫) આ પૃથ્વીતલ એ સર્વજીવ અને પુદ્ગલના આધાર રૂપ છે. તેમ આ સમ્યક્ત એ સમતા અને સંયમ સ્વરૂપ ધર્મના આધારભૂત છે. આધાર વિના આધેય ટકતું નથી. આધેયને જો ટકાવવું હોય તો આધાર જોઈએ જ એમ વિચારવું તે પાંચમી ભાવના છે. . () જેમ પાત્રમાં (વાસણમાં) ભરેલું પાણી-દૂધ-અથવા અમૃતરસ આદિ કોઈ પણ પદાર્થ ઢળી જતો નથી. નાશ પામતો નથી. તેવી રીતે આ આત્મા જો સમ્યકત્વી થઈને રહે તો તેમાં આવેલ ઉત્તમ ગુણોરૂપી અમૃતરસ ઢળી જતો નથી. ઉત્તમ ગુણોનો નાશ થતો નથી આવું વિચારવું તે છઠ્ઠીભાવના છે.
આવા પ્રકારની છ ભાવનાઓ સતત ભાવવાથી સમ્યકત્વ દૃઢ થાય છે. તત્ત્વરૂચિ પ્રગટે છે. સંસાર અસાર લાગવાથી સંવેગ, નિર્વેદ ગુણો આવે છે. અણુવ્રત-મહાવ્રતો સ્વીકારી આ જીવ આત્મ-ધર્મની આરાધના કરી ક્ષપકશેણી માંડી કેવલી થઈ મુક્તિ પામે છે.
શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કેभाविज मूलभूयं, दुवारभूयं पइट्ठनिहिभूयं । મહામાયોનિમં, સમત્ત રાધમસ / સ. સ. ૧૫ देइ लहु मुक्खफलं, दसणमूले दढंमि धम्मदुमे। મુત્ત હંસલા, પર્વતો મનાયબ છે સ. સ. नंदइ वयपासाओ, दंसणपीढंमि सुप्पइटुंमि । મૂત્તરમુIRયUTI, હંસાવરમાવો થર છે સ. સ. ૧૭ समत्तमहाधरणी आहारो चरणजीवलोगस्स । सुयसीलमणुन्नरसो, दंसणवरभायणे धरइ ॥ स. स. ५८॥
આ વિષય ઉપર “ચંદ્રલેખા”ની કથા પ્રસિદ્ધ છે. તે પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી કૃત સમ્યકત્વ સપ્તતિકા નામના ગ્રંથની ટીકામાંથી જાણી લેવી. પ૬ થી ૬૧.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
