________________
ભાગ બીજે
[ ૧૬૯
પ્રશ્ન ૧૨૯૩ :--સમવાયાંગ સૂત્રમાં ઉલ્લેખ છે કે બારસે વર્ષનું આયુષ્ય વીતાવીને રામ, અળદેવ દેવલાકમાં ગયા જ્યારે મેટી સાધુ વંદનામાં આઠે રામ મેક્ષમાં ગયા એમ કહ્યુ છે. એ બન્નેમાં સત્ય શુ છે ?
ઉત્તર :—પ્રત્યેક ઉત્સર્પિણી અને અવસર્પિ`ણીમાં આ ભરત ક્ષેત્રમાં બળદેવ નવ હાય છે. બળદેવાને રામ પણ કહે છે. એ પ્રમાણે આ અવસર્પિણીમાં પણ નવ ખળદેવ [રામ] થયા છે, જેમાંથી આઠ તે। મેક્ષ ગયા છે. અને એક નવમા મળદેવ પાંચમા દેવલેાકમાં ગયા છે. આ પ્રમાણે કહેવામાં કોઈ હરકત નથી.
પ્રશ્ન ૧૨૯૪ —સમવાયાંગ સૂત્રમાં નિવૃત્તિ-બાદર ગુણસ્થાનની એકવીસ પ્રકૃત્તિ સત્તામાં છે, એમ કહ્યું, તે તે કેવી રીતે સવિત છે?
ઉત્તર :—નિવૃત્તિ-માદર નામના આઠમા ગુણુસ્થાનમાં જેણે દન સપ્તક [અનંતાનુબંધીની ચાર અને દન મેાહનીયની ત્રણ] ના ક્ષય કર્યાં છે. તે જીવની સત્તામાં મેાહનીય કર્મીની ૨૧ પ્રકૃત્તિઓના અંશ હાય છે. મેહનીય ક`ની કુલ ૨૮ પ્રકૃત્તિઓ છે, તેમાંથી સાતના ક્ષય કરી દેવાથી બાકી ૨૧ જ રહે છે.
પ્રશ્ન ૧૯૫ ઃ—નારકીના જીવા, વમાનભાવની અપેક્ષાએ પાંચ ઇન્દ્રિયવાળા વાના આહાર કરે છે, આ કથન કઈ અપેક્ષાથી છે?
ઉત્તર :—એમ તે આહારને માટે બહારથી ગ્રહણ કરાયેલાં પુદ્ગલ એકેન્દ્રિય આદિના શરીરથી છૂટ્ટા થયેલાંજ હાય છે. પરન્તુ ખાસ તેા તેજસ શરીર વડે પુદ્ગલ આહાર રૂપ પરિણત થાય છે. તેથી એકેન્દ્રિયથી માંડીને પ ંચેન્દ્રિય સુધી પાતપેાતાના તેજસ શરીરના જ પુદ્ગલ આવવાથી પોતપોતાના શરીરના આહાર કરે છે. એવું ઋજી સૂત્ર નયની અપેક્ષાએ કહ્યું છે. અહિંયા નારકી પંચેન્દ્રિય છે. એટલે પંચેન્દ્રિયના શરીરનેાજ આહાર લેછે.
પ્રશ્ન ૧૨૯૬ ઃ—ભગવતી સૂત્ર શ. ૬ . ૩ માં બતાવ્યું છે કે જ્યાં સુધી અબાધાકાળ હાય ત્યાં સુધી જીવને સાત કર્યાં કોઈ ઉપદ્રવ કરી શકતા નથી. પરન્તુ જ્યારથી તેમને આયુષ્ય કૅના બંધ થાય છે ત્યારથી જ મ'ના નિષેકના પ્રારંભ થાય છે. આ વાત સમજવામાં આવી નથી. અબાધાકાલ તે આયુષ્ય કર્મોને પણ હોય છે,
ઉત્તર :———ભગવતી શ. ૬, ૯. ૩ મા સ્વયં ટીકાકારે આયુષ્યકમ ના અખાધાકાળ માન્યા છે અને માનવેા ઉચિત જ છે. ચાલુભવમાં જેટલુ આયુષ્ય ખાકી રહેતા જીવે આગામી ભવનું આયુષ્ય બાંધ્યુ ડ્રાય, એટલુ જ તે જીવને આગામી આયુષ્યને અખાધાકાળ સમજવે! જોઈએ. એ આયુષ્યને ભાગવટો તેા એક સાથે થતા જ નથી.
પંચ સંગ્રહ 'માં અખાધા–કાલ માન્યા જ નથી, પરન્તુ અમાધા-કાલ માનવે એજ ઉચિત છે.
૨૨
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org