________________
૧૯૬ ]
સમથ –સમાધાન
ગાથા ૨૦ કુસીલલિંગ ઈહ ધારઈત્તા....” ૪૩ ઉત્ત, અ. ૨. આવુ થાય તે અયંસિ
""
"" તથા ગિહત્થા વિણ ગરિઢુંતિ,
લેાએ વિસમેવ ગરહિએ ” ઉત્ત. અ. ૧૭, ગાથા ૨૦ જેણુ જાણુતિ તારિસ....”
(C
દશ વૈકાલિક અ. ૫ ઉ. ૨ ગાથા ૪૦ પ્રમાણે તે નિંદનીય બની જાય છે. તેના અસહ્ય દુષ્કૃતને કારણે લેાકો તેને નિર્દે, દંડ આપે, તે સ્વાભાવિક જ છે, તેને અનધિકાર સમજવું નહિ. જ્યારે તે સાધુ પેાતાના અધિકારોને છેડે છે ત્યારે જ ગૃહસ્થા દ્વારા વાસ્તવિક રીતે દંડને પાત્ર બને છે, આવી સ્થિતિમાં જો તેને અધિકાર બતાવે તે। દોષ કહેનાર અને દોષપાત્રને મચાવ કરનાર થાય છે.
દેવ તથા શ્રાવકોએ વિપરીત પ્રવૃત્તિ કરનારની નિંદા કરી તેમ જ માર પણ આપ્યા તેનાં કેટલાક ઉદાહરણ....
(૧) ૨૨ મા પરિસ ઉપર આપેલી આષાઢાચાય ની કથામાં દેવે રાજાનું ( શ્રાવક ) રૂપ ધારણ કરીને આહાર વહારવાની વિનંતી કરી, યાવત્ પાત્રામાં આભૂષણ મળવાથી અત્યંત કઠોર શબ્દોમાં તેની નિČના (નિદા) કરી.
(ર) અલભદ્રનૃપ જેએ શ્રાવક હતા તેમણે ત્રીજા નિન્દ્વવ પર કાપ કરીને તેમને બંધાવ્યા તથા મારવાના હુકમ કર્યાં.
(૩) શુલ્કપાલ (દાણી) શ્રાવકોએ ચેાથા નિન્હેવ પર મારપીટ કરી.
(૪) મણિનાગ નામના દેવે પાંચમા નિન્દ્વવ પર મુગર ઉપાડયું અને ક્રેધિત થઈ ને મેલ્યું....
ઉપરોક્ત ઉદાહરણા પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે, દુરાચારીઓને શ્રાવક વગેરે દંડ આપી શકે છે. નિન્હેવાની કથા ઉત્ત. અ. ૩, સ્થાનાંગ ઠા. ૭ (સૂત્ર ૫૭૮)ની ટીકા તથા ઉવવાઇ આદિ સૂત્રમાં છે.
વ્યવહારસૂત્રના પ્રથમ ઉદ્દેશાના ઉપાંતમાં આલેાચના દેવડાવવા યાગ્ય અન્યના સયાગ ન મળતાં, સમભાવવાળા સમ્યગૂષ્ટિ ગૃહસ્થની પાસે પણ આલેચના કરવી, યાવત્ પ્રાયશ્ચિત સ્વીકારવું—ખતાવ્યું છે.
પ્રશ્ન ૧૩૭૭ :—મત્રીસ સૂત્રોના મૂળથી ૪૭ દોષામાં પાઆઆર ', પરિવર્તિત” તથા “પાહુડિયા” દોષ ક્યાં આવેલ છે ?
'
ઉત્તર :—ઉદ્ગમના ૧૬ દોષોમાંના દો દોષ · પાહુડ' * (પ્રાભૂત) મહેમાન આવુંપાછું કરીને આપે, સાતમા “પાઉકરણ” (પ્રાક્રુષ્કરણ) અંધારામાં અજવાળુ કરીને આપે. આ બંનેય દોષા પ્રશ્ન વ્યાકરણના અંતિમ અધ્યયનમાં છે. દશમા “ પરિયટ્ટિય ” ( પિર
27
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
