________________
૧૨]
સમર્થ–સમાધાન આવી સ્થિતિમાં દર વર્ષે ૭૦ દિવસ જ કેવી રીતે કાયમ રહેશે તેને વિચાર કરે કે પણ જરૂરી છે.
પ્રશ્ન ૧૩૩૨ –શુભ કિયા અને અશુભ કિયા બંને લાગે છે કે માત્ર અશુભ કિયા જ લાગે છે ? કોઈએ ધર્મ ધ્યાન કરવા માટે ઉપાશ્રય બના તેમાં જે હિંસા થઈ તેની પાપરૂપ કિયા તથા ધર્મ ધ્યાન થાય છે તેની શુભક્રિયા લાગવી જોઈએ, મૃત્યુ સમયે મકાન વગેરેને મમત્વ ન છેડ તે તેની પરભવમાં પણ શુભ અને અશુભ બંને ક્રિયાઓ લાગે છે કે નહીં? | ઉત્તર–શુભ અને અશુભ બંને પ્રકારના કર્મ મિશ્ર પક્ષના કાર્યમાં બંધાય છે પરંતુ મૃત્યુ પછી અવત આશ્રયી પાછળની જે ક્રિયા લાગે છે તે પાપની લાગે છે, પુણ્યની નહી. આ વાત ભગવતી શ. ૫, ઉ. ૬ ની ટીકામાં બતાવી છે. - પ્રશ્ન ૧૩૩૩ –સમ્યકત્વમાં મનુષ્યના આયુષ્યને બંધ માનવામાં આવે તો કઈ કઈ હરકત ઉત્પન્ન થાય છે?
ઉત્તર :–દેવ અને નારકી તે સમ્યક્ દષ્ટિપણામાં મનુષ્યનું જ આયુષ્ય બાંધે છે. પરંતુ તીય ચ પંચેન્દ્રિય અને મનુષ્ય સમ્યક્ દષ્ટિપણમાં કેવળ એક વૈમાનિક દેવનું આયુષ્ય બાંધે છે. આ વાત ભગવતી શ. ૩૦ માં સ્પષ્ટ છે.
પ્રશ્ન ૧૩૩૪ – શંખ, પુષ્કલીપ ખલી) વગેરે શ્રાવકેએ ભજન કરીને પૌષધવત અંગીકાર કર્યું કે પૌષધ અંગીકાર કર્યા પછી ભેજન કર્યું?
ઉત્તર –ઉપરના શ્રાવકેએ પૌષધમાં (દયા રૂપ પૌષધ) માં ભેજન કર્યું, એવું ભગવતી શ. ૧૨, ઉ. ૧ થી સ્પષ્ટ છે.
પ્રશ્ન ૧૩૩પ –શ્રાવકને માટે સર્વથા વનસ્પતિ, કાચું પાણી તથા સ્નાનને ત્યાગ કયા શાસ્ત્રમાં છે?
ઉત્તર –વનસ્પતિના સમારંભનાં ત્યાગી શ્રાવકથી પૃથ્વી ખેદતાં વૃક્ષનાં મૂળ છેદાઈ જાય તો તેના વ્રતનું ઉલંઘન થતું નથી વગેરે વર્ણન, ભગવતી શ. ૭, ઉ. ૧માં છે. આથી સ્પષ્ટ થાય છે કે પૃથ્વી પેદનાર કેઈhઈ શ્રાવક પણ વનસ્પતિનાં સમારંભનાં ત્યાગી હોય છે. તે પછી બીજા શ્રાવકો વનસ્પતિ, કાચું પાણી તથા સ્નાનના ત્યાગી હોય તેનું તે કહેવું જ શું! જ્ઞાતા ધર્મ કથા અધ્યયન ૧૩ માં જેવી રીતે નંદમણિયાર શેઠને જીવ દેડકાના ભાવમાં જીવનપર્યત છઠ્ઠ છઠ્ઠની તપસ્યા સ્વીકારીને પણ પારણામાં પ્રાસુક જળ વગેરે ગ્રહણ કરતા હતા, એવી જ રીતે અનેક શ્રાવક સંપૂર્ણ સચિત્ત વસ્તુઓના ખાનપાનના ત્યાગી હોય છે. - પ્રતિમા ધારણ કરતા પહેલાં જે કઈ શ્રાવકને સ્નાનાદિનો ત્યાગ ન હોય અને તે પ્રતિમા ધારણ કરે તો તેને પાંચમી પ્રતિમામાં સ્નાન અને રાત્રિ ભોજનને, છઠ્ઠી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
